|
2007
|
|
|
— Ka la mu a! Oraintxet aipatu duzuen kanabisa kalamua deitzen duk
|
euskeraz
, bahiz?
|
|
2008
|
|
|
" Bihotz Etxe" hori da, Balitzaneko herriak eraikia zuen haur errebelatuen solegitzeko baserri haundi bat, kudeatzaile eta beste ainitz biziarazten duena. Erakaskuntza guzia
|
Euskaraz
emana da. Ikas leku, pilota plaza eta ikaskuntzako egitura guziak ditu.
|
|
|
|
Euskara
biziko!
|
|
|
|
Euskaran
hazi haurra ikas beraz ontsa
|
|
|
Dela aberatsa,
|
Euskararen
hatsa
|
|
|
Berdin mundu guzian entzuna izan daitekela. Zientifiko aintzinamendua jendartekotasunak ere baliatzen baitu zenbait aldiz eta erran genioke ez aski
|
euskararen
zerbitzuko!
|
|
|
|
Euskara
!
|
|
|
Norat ginezan aldegin, han gu baitan bizi zadin
|
Euskara
!
|
|
|
|
Euskara
|
|
|
|
Euskara
|
|
|
Gogoz
|
euskaran
bizitzen
|
|
|
|
Euskara
|
|
|
|
Euskara
|
|
|
|
Euskara
|
|
|
Ororentzat maitagura, nihoiz hilgo ez den hura
|
Euskara
!
|
|
|
Hainbat oroitzapenek burua betetzen zidaten non, duela guti, orduko argitalpeneko liburu bat berraurkiturik, itzulpen baten saiatzera menturatu nintzen, eta hona Maiatz argitaletxeari esker, zuei eskaintzeko parada izaten dudan. Hona beraz" Gorrail azeriaren ibilerak", itzuli dudan liburua eta hari buruz oharpen zenbait: Haste hastetik erran behar dut, izen guziak
|
euskarara
itzuli ditudala, ibilerak Euskal Herrian pasatu balira bezala, kasu eginez halere erdi aroko izenen zentzua ez nezan alda, eta hori, hautu bat izan da ene partetik. Liburuaren bukaeran aurkituko dituzue bi hizkuntzetako elkarrekikotasunak. Bestalde, jakin behar da ibilera horiek XII. eta XIII. mendeko idazkiak direla eta nehork ez badaki ere xuxen nork idatziak izan diren, orduko giro eta unea aipatzen dutela.
|
|
|
Egia erran, nik haurtzaroan irakurri nuenean ez nuen holakorik susmatu, baina idazki hori doi bat barnatzen baldin badugu gure heldu begiekin, akats horiek guziak salatuak direla argi eta garbi ohartuko gara. Eta, gainera ikusiko ere, gaurkoari begira, antzekotasun anitz kausi daitekeela. Euskal literaturan ez bada haurrei buruz argitaratu kondaira eta ipuin eskasik, uste dut erdal hizkuntzetako obrek ere badutela beren interesa eta beren lekua,
|
euskarazkoek
erdarazkoetan behar luketen bera funtsean, eta gisa horretan" le Roman de Renard" ipuin bildumaren euskaraz plazaratzeak irakur gura bultza lezakeela, euskal literatura ahultzeko partez aberastuz, euskarazkoak erdarazkoa egin lezaken bezala, funtsean! Erdi aroko idazkiak izangatik, Gorrailen ibilerak ez dira istorio serio eta tristeak, irri eta trufa jokoek anitz leku hartzen dute. Egitate edo elkarrizketetan fartsa, ironia, trufa, engainuak ugari dira, baita ere egoera eta jarreretan borroka, erailtze, kolpe eta truka bitxiak zehazki deskribatuak.
|
|
|
Egia erran, nik haurtzaroan irakurri nuenean ez nuen holakorik susmatu, baina idazki hori doi bat barnatzen baldin badugu gure heldu begiekin, akats horiek guziak salatuak direla argi eta garbi ohartuko gara. Eta, gainera ikusiko ere, gaurkoari begira, antzekotasun anitz kausi daitekeela. Euskal literaturan ez bada haurrei buruz argitaratu kondaira eta ipuin eskasik, uste dut erdal hizkuntzetako obrek ere badutela beren interesa eta beren lekua, euskarazkoek erdarazkoetan behar luketen bera funtsean, eta gisa horretan" le Roman de Renard" ipuin bildumaren
|
euskaraz
plazaratzeak irakur gura bultza lezakeela, euskal literatura ahultzeko partez aberastuz, euskarazkoak erdarazkoa egin lezaken bezala, funtsean! Erdi aroko idazkiak izangatik, Gorrailen ibilerak ez dira istorio serio eta tristeak, irri eta trufa jokoek anitz leku hartzen dute. Egitate edo elkarrizketetan fartsa, ironia, trufa, engainuak ugari dira, baita ere egoera eta jarreretan borroka, erailtze, kolpe eta truka bitxiak zehazki deskribatuak.
|
|
|
Egia erran, nik haurtzaroan irakurri nuenean ez nuen holakorik susmatu, baina idazki hori doi bat barnatzen baldin badugu gure heldu begiekin, akats horiek guziak salatuak direla argi eta garbi ohartuko gara. ...tz kausi daitekeela. Euskal literaturan ez bada haurrei buruz argitaratu kondaira eta ipuin eskasik, uste dut erdal hizkuntzetako obrek ere badutela beren interesa eta beren lekua, euskarazkoek erdarazkoetan behar luketen bera funtsean, eta gisa horretan" le Roman de Renard" ipuin bildumaren euskaraz plazaratzeak irakur gura bultza lezakeela, euskal literatura ahultzeko partez aberastuz,
|
euskarazkoak
erdarazkoa egin lezaken bezala, funtsean! Erdi aroko idazkiak izangatik, Gorrailen ibilerak ez dira istorio serio eta tristeak, irri eta trufa jokoek anitz leku hartzen dute. Egitate edo elkarrizketetan fartsa, ironia, trufa, engainuak ugari dira, baita ere egoera eta jarreretan borroka, erailtze, kolpe eta truka bitxiak zehazki deskribatuak.
|
|
2010
|
|
|
Batzuetan, bereziki iturri gisa baliatu itzulpenek zenbait konzeptu arras molde desberdinean adierazten dutelarik, neologismoak asmatu behar izan ditut, ahal bezainbat
|
euskararen
beraren hiztegitik abiatuz. Adibidez," Zeru lurren sormena**.
|
|
|
Liburu hau
|
euskara
batuaren arauetarik urrundu gabe idatzia da, eta Euskaltzaindiak hitz baten forma finkatu ez duenean edo hautuan utzia, gehienetan Iparraldeko moldeak hobetsi ditut, denek ulertzeko helburua gogoan atxikiz halere. Horregatik, ulermena laguntzeko, Hegoaldeko moldeak ere liburuaren bukaeran den hiztegi batean eman ditut.
|
|
|
Horregatik, ulermena laguntzeko, Hegoaldeko moldeak ere liburuaren bukaeran den hiztegi batean eman ditut. Esperantza dut, oro har, irakurleek hain bereziak diren solasaldi horiek ulertuko dituztela, bederen
|
euskararen aldetik
sobera trabarik kausitu gabe.
|
|
|
Bi mintzamoldeak dituzten beste hizkuntzetako itzulpenetan, hala nola alemanezkoan, frantsesezkoan edo gaztelaniazkoan, Aingerua hika aritzen zaie lau lagunei eta berdin hauek hari.
|
Euskarazko
itzulpenean lehenik erabaki behar zen hika erabili behar zen edo ez. Nahiz euskaldun guziek egun ez duten hikako moldea erabiltzen, ez nuen dudarik lagunak beren artean, eta Aingerua haiei mintzatzean, euskaraz ere hika eman behar zirela solasaldiak.
|
|
|
Euskarazko itzulpenean lehenik erabaki behar zen hika erabili behar zen edo ez. Nahiz euskaldun guziek egun ez duten hikako moldea erabiltzen, ez nuen dudarik lagunak beren artean, eta Aingerua haiei mintzatzean,
|
euskaraz
ere hika eman behar zirela solasaldiak. Ez zen hain argi haatik nola lagunak mintzatu behar zitzaizkion Aingeruari.
|
|
|
Hasieran, lehen zirriborroan, zalantza handi batekin, zuka mintzarazi nituen. Baina gero, pentsatu nuen egokiago zela
|
euskaraz
ere hika ariaraztea, frantsesez, alemanez eta gaztelaniaz bezala. Hautu hori egin dut Aingeruarenganako hurbiltasuna hobeki azpimarratzeko.
|
|
|
Orain, denek onartzen dute teologikoki, izpirituzko izakiak izanez, aingeruek ez dutela sexurik. Baina sexu gabezia hori nola agerrararaz hikako mintzamoldean generoak beti bereizten dituen
|
euskara
bezalako hizkuntza batean. Arazo bera da, funtsean Jainko** hitzarekin:
|
|
|
Badakigu zein diren holako jarreren ondorioak, Elizan gaur egun ikus daitezkeenak. Hala ere, toka izanik
|
euskaran
genero marka neutroa, sexurik gabeko izakiei mintzatzean erabiltzen dena, deliberatu dut itzulpen honetan, lagunak toka mintzatuko zitzaizkiola Aingeruari. Ez da aterabide egokia, baina nekez bestela egin zitekeen.
|
|
|
Zertarako liburu hau
|
euskarara
itzuli. Duela zenbait urte, xede hau gogoan sortu zitzaidalarik, ez nuen neurtu zenbat traba gainditu nuen.
|
|
|
Beste mintzairetan, neologismoak asmatuak izan dira. Gaztelaniaz" Consciencia Luz" da eta
|
euskaraz
" Zeru lurren Sormena". Zoritxarrez, hitz horiek guti baizik ez dute adierazten Aingerua zertaz mintzo den.
|
|
2012
|
|
|
Bizia amodioaren bila, horra fin gaixto egite guzietarik beti baztertuko gaituena! Olerkariaren hitzen xurgatzeak balio du frantses ederrean eta
|
euskarazko
oihartzunarekin:
|
|
|
Urraul Alto
|
euskara
galdurik
|
|
|
Ogi joiteak egin gabe requete jantzitan joan zinezten amaren
|
euskara
oraindik ezpainetan por Dios y España eman duzue bizia kurutzada zela sinetsarazi dizute han zinutela ere zeruko saria benedika ditezela kanoiak ireki zirrituetan ebanjelioa loratzen bada
|
|
|
San Andreseko plaza, arsenal zaharraren bidea, ibaiera buruz eta Genieko zubiaren ondotik, bihurgune elegantea pasatuz, Hiribururainoko aldapatxoa eta berehala Bordalerako autobidea, Marrakex izeneko borobil handia pasatu ondoan. Etxera behin jin zitzaizkon jandarna batzuek hola zuela izena esplikatua zioten, omen Euskal Herrian
|
Euskaraz
eko pintalari talde batekin hor ikusi zutela eta bere autoa ere eta hea zerbait esplikatzen ahal zuenez. Gizonak irri egin zuen bere baitan oroitzean jandarma talde hartaz.
|
|
|
Baionako Errobin oro hodei eta bihotz bi ez leher egiteko denak maldan behera sortzetik datorrela hiltzea iraganak deusetarako direla ahazdura erremedio bakarra dela jainkoak aspaldi hilak bide xahar bihurgunedunak zuzenduak normalizatuak
|
euskara
bezala laster nahiz hau liburu eta ikertzaileentzat behar den sistema numerikoetan sartua den biharko menturan ments batzuek arrapiztuko dutela munduan barreatu euskaldunen ondokoek judu erratuaren gisala armairu zoko batean atxikia Bibliaren iduri larruzko azal mendeek leunduarekin gaztetasuna bezala
|
|
|
...tzak ez leher egiteko munduaren aldatzeko jainkoak mutu eta ixil direlarik indarrak flakatzen ari eta bakartasuna leize ideki bilakatzen lehen leihorretako biztanleen kemena nola hazten zen ez dakigu bizitzeko atsegina eragile zitekeen amaren gozoak haurraren bidea egin zezakeen bainan egun dakigun eta ikusia dugunarekin nola marratu biziko atsegina gure mundua ehortzia dutenen fidantziarekin gure
|
euskara
hemen galdua daukatenekin herri mutu eta elkor bat eraikitzen ari daukutenean biharko munduak eraikiz bakotxa basamortuko arkaitz bilakatuz elgarri so eginez mendiko urak ordokietakoekin bat eginez errekak itsaso bilakatuz minak eztituz eta elgar entzunez sortaldeko eta sartaldeko musikak bilduz mugak aurdikiz
|
|
|
Lapurdin, beste puntan, Abadiaren eremu ederra dago, itsasoari begira Bidasoaren honaindian haren zabalaren zabalaz begitartea beterik. Etiopiako ametsak, izarren mugimendu neurketak edo
|
euskararen
korapiloak hor hedatu zituen Antonek aberastasunak eskaini ahalek zilegitu ontasunen erdian. Hor dira ere Loiako badiaren behere aldean Laurencen hautsak, berak galde egin bezala, biziaz etsiturik bere buruaz beste egin eta.
|
|
|
Hor ere beste mintzairek mundu ezberdinak marrazten zituztela, baina alemaniar hizkuntza irakasleak ez zuela onartzen Oder Neisse muga eta Koenigsberg Kanten aberri zela Kaliningrad baino gehiago. Hor oraindik ere
|
euskara
bazela eta ene Aiherrako lengusu edo Bidarraiko osabaren hizkuntza bakarra zela.
|
|
|
Ohartu da bat eta ez du konprenitzen. Bainan badaki
|
euskaraz
dela. Barrandazko gau luzeek hazi irri maltzur bat:
|
|
|
Ezpel eta laparren erdi erdian,
|
euskaraz
jantzi kurutze bakarra: " Dominica Sala hil içan da açaruaran hogei eta bigarrenian 1821".
|
|
|
Astiro zindabilan jende apalaren etxola atarriak miretsiz aberria zinaukala
|
euskara
erakatsi diguzu ez garela munduko erresumetan gurea ez dela harrizko espantuzkoa hizkuntza dugula lot harri hitz gozoez laztantzen garela: leizar eta izaiez lapitz eta harez daldar ikara eta firfirez haurren elhe herabez burasoen kezka baretuez
|
|
|
kalda gaitzean ari zituan harri xuriak pikatzen... Arnas kolpeka izerdi trenpan
|
euskara
hitak limatzen...
|
|
|
Eta derauiat ere: hire San Leongo hilobi ahantzitik euskal harri barreatuak deitzen dituzkala bil bitez zotal egunen deiak arkaitza eta itsas belarra mendi goretako arranoa erreka legarraren arrainekin irrintzina intziriarekin harri lerroetako otoitz ahantzia bidexketan entzun arte ez dadila ezpata golde bilaka herri hustuen hotza odol beroen kaldak har dezala gorrotorik gabeko borrokan eta
|
euskarak
kateen hausteko giltza eman diezagula ez dezaten sekulan erran ahal hemen populu bat izan zela harresi eta tenplorik gabe Gernika ez da Babilonia hala ere erre eta Kartagoko ahanzduraren gatza ixuri hala ere euri gozoek belarra sortu oroimeneko portuen joan jinean altxatzen dira kantoreak harresien eresi balizko eiherak bizi xurgatuak xahar abandonatuen gau hitsak harrietan sar balite
|
|
|
hori beste gauza bat da. Estandar demokratikoari buruz ari naiz, eta eskatzen dutenarekin konparatuz hemen
|
euskaraz
aritzeko eskubide guztiak baditugu! Problema da gero eskubide horien aplikatzeko, eta denek ezagutzen dugu egoera:
|
|
|
Ezin dugu esan independentziatik hurbil garela, baina behintzat euskaldun gisa errekonozituak gara eta euskaldun gisa bizitzeko eta gure instituzio propioak edukitzeko inoiz izan ez dugun egoera historiko aldeko batetan gaude.
|
Euskararen
egoerari begiratzen badiogu beste gauza bat da: hor argi gorri guztiak piztuak dira, baina naziotasuna hizkuntzarik gabe, hizkuntza sinboliko batekin osa daiteke, eta horren adibidea Irlanda, hor daukagu, independente.
|
|
|
Inguruko mugimenduei ere zabaltzen zaie: Algerreko elkarrizketen inguruan, blokearen barne lotura indartzeko estakuru, hausturak eragiten dira (internazionalistak, emakumeak, ekologia,
|
euskara
...).
|
|
|
Korrekzio faktoreak badira, tribuaren zentzua nagusiki. PNV bozkatzen duten eta
|
euskaraz
mintzo diren edo euskal kontzientzia duten jendeek beti izanen dute gure aldeko zerbait. Baina euskal nazio kontzientziarik ez dutenen artean, euskal hiztunaz ez direnetan batez ere, isolamendu hori oso posible ikusten dut:
|
|
|
Omen, militanteek dituzten borondate eta helburuekin, ezin terrorista izan daitezke; gero, ETAk ez ditu bere ekintzak zibilak hiltzeko egiten, eta inoiz hilak badira, istripuz edo indar errepresiboen axolagabekeriaz gertatzen dira. Eta, bukatzeko, bueltarik gabeko argudioa, erdaraz
|
euskaraz
baino argiagoa dena: " por Euskadi se muere y por España se mata".
|
|
|
Liburu bat badut gaurko gaiaz, Terrorismo eta biolentzia iraultzailea, 1998an Likiniano elkarteak127 Bilbon argitaratua.
|
Euskarazko
edizioa agortu da eta espainierazko itzulpena ukan du gero. Ez da batere lan literarioa, entsegu politiko bat da, eta, horregatik, nire bi lagunen lanen ondoan hits eta idor gertatuko da.
|
|
|
ABERTZALETASUNAREN OINARRIAK INDEPENDENTZIAREN NAHIA ETA
|
EUSKARA
OMEN DIRA.
|
|
|
|
Euskarari buruz
, jarrera arrunt kontrajarriak agertzen dira. Hau eguneroko gauza da, eta inkestatutako abertzale erdaldun batzuek ezinegon nabaria erakusten dute.
|
|
|
Ondorioz, diskriminazioaren aurka agertzen dira: ezin
|
euskararik gabekoak
diskriminatu. Eta, gainera, ikasteko obligazioa aldarrikatzea gure kalterako izanen da.
|
|
|
Eta, gainera, ikasteko obligazioa aldarrikatzea gure kalterako izanen da. Eduki nazionalaz, esanahi etikoaz eta taktikaz,
|
euskara
bigarren planora.
|
|
|
Beste batzuek, alderantziz:
|
Euskara
gure batasunaren abiapuntua da, abertzaletasunaren oinarria, abertzale guztiek onartu beharrekoa. Beste urrats bat:
|
|
|
Eta gailena: Gure borrokaren helburu bakarra da
|
euskara
; autodeterminazioa, independentzia, horren erdiesteko bideak baizik ez dira.
|
|
|
Oraingo egoeran eman behar diren urratsetan ere aritzen dira erantzunak: Gure lana epe luzerako da, eta
|
euskara
ikasiz gero kontzientzia nazionala areagotuko da (Nafarroaren kasuan bereziki); premiazko lana dugu irakaskuntza. Eta batzuek berehala nahi dute hizkuntza ofiziala Euskal Herri osoan, beste batzuek eskatzen dute akordio gai izan dadila Nafarroaren, Erkidego Autonomoaren eta Iparraldearen artean; honela sortuko da Euskadi bat, denen hizkuntzaren inguruan.
|
|
|
Puntu konkretu horiek, oinarrizkoak, izan daitezke: Autodeterminazioa eta
|
Euskara
. Alta, euskararen garrantzia matizatu da, eta, ikusiko dugunez, autodeterminazioaz ere bai.
|
|
|
Autodeterminazioa eta Euskara. Alta,
|
euskararen
garrantzia matizatu da, eta, ikusiko dugunez, autodeterminazioaz ere bai.
|
|
|
Euskaldunen eskubide linguistikoak defendatzeko gure burua antolatu dugu, kontutan harturik erdaldunek gero eta gutxiago erregalatuko digutela.
|
Euskararen aldeko
zinezko jarrera eta iharduera ez dituzte bereganatzen abertzale eta baskista erdaldunek113.
|
|
|
Baina uste dut orain, gazteen artean, eta ez hain gazteen artean, jende anitzek hartu duela euskalduntasunaren kontzientzia, baditu tresnatxoak, badu lehen ez zen irekidura berezi bat euskal komunitate osoarekiko, Hegoaldearekiko. Eta interesgarria da ikustea nola gaur egunean
|
euskara
biziarazteko esperantza handiena ez dagoen barnealdeko herrixketan, baizik eta hain zuzen Lapurdiko kostaldean, Hegoaldearekin harreman estuak dituen jendarte hiritartu horretan. Baina horrek ez du konpontzen osotasunaren problema, eta horren parean ageri da beste euskal kontzientzia berri bat, euskara galdu dutenena, edo galtzear dutenena.
|
|
|
Eta interesgarria da ikustea nola gaur egunean euskara biziarazteko esperantza handiena ez dagoen barnealdeko herrixketan, baizik eta hain zuzen Lapurdiko kostaldean, Hegoaldearekin harreman estuak dituen jendarte hiritartu horretan. Baina horrek ez du konpontzen osotasunaren problema, eta horren parean ageri da beste euskal kontzientzia berri bat,
|
euskara
galdu dutenena, edo galtzear dutenena. Horiek euskaldunen kontra emanak dira, eta kontzientzia hori lotua da bizimodu batekin, kultura batekin.
|
|
|
Hizkuntza aldetik, instituzioek zilegitu duten irudia ez da" euskaradunena" baizik eta" elebidunena" eta diglosia horretan9, komunitate hispanofonoaren oldarkortasuna gero eta ozenagoa da.
|
Euskararen
normalizazioa lortzeko, euskaldun askok bermeak eskatzen ditu, estatu propioaren bidez edo zinezko berdintasunaren bidez, eta, oro har, ez dute horretarako borondaterik ikusten, ez eta ere nazionalistek gobernatzen duten eremuan, Erkidego Autonomikoan.
|
|
|
3 Aipamen guztiak
|
euskarazko
prentsatik hartuak dira, azken hilabeteetan.
|
|
|
Azkenik, euskaldungoaren oinarria
|
euskaraz
mintzatzen den jendetaldea izanik, ez litzateke hain gaizki euskaldunak elkartzeko eta politikan eragingarri egiteko estrategia berezi baten asmatzea. Munduan gaindi, anitz aipatzen dira jende eskubide kulturalak, eta Euskal Herri osoan bada zer egin euskaldunei toki zuzena emateko.
|
|
|
Egun, euskaldunen elebitasuna inposatu da helburu" demokratiko" bezala, erdaldunei deus eskatu gabe, eta, zinez, eleaniztasun indibiduala aberasgarria bada," elebitasun" sozial desorekatu horrek itotzen gaitu. Zuberoan ez da haboro naturalki
|
euskaraz
funtzionatzen den gazte talderik, non ez den horretarako propio egitaratu den multzoren bat... Zuberoa" aitzindari" gerta dakiguke, euskaldunak euskaraz bizitzeko kontzientzia ona eta baliabide sozialak lortzen ez baditugu.
|
|
|
Zuberoan ez da haboro naturalki euskaraz funtzionatzen den gazte talderik, non ez den horretarako propio egitaratu den multzoren bat... Zuberoa" aitzindari" gerta dakiguke, euskaldunak
|
euskaraz
bizitzeko kontzientzia ona eta baliabide sozialak lortzen ez baditugu.
|
|
|
Munduko biztanle ainitzek berezkoa dute Amaren sabeletik entzuna duten mintzoaz bizikotzat markatuak izatea, nehoiz eta nehun ez baitute beste genetiko sentsurik kausituko beren nortasunaren adierazpenean. Ez otoi harrituarena egin, hemen goraki aitortzen badut ene idatz gaiak
|
euskaran
lantzeko ahalmenaz jabetzea izan dela ene biziko kezketarik bat. Luzaz ahalgez itoa egona ezin aitortuz ene gogo ahulak ez zuela euskal gogo sentsuaren alderako idekimena baizik.
|
|
|
Hala ere, igande goizetako ibilaldi hori maiteago ginuen, geroxago asteko egunetan eskolaratekoa baino. Elizako erakaspenak latzgarriak ginauzkan, bainan
|
euskaraz
ziren eta horrengatik gogo idekiagoan ginauden euskaran agertua zen erakaspenari.
|
|
|
Hala ere, igande goizetako ibilaldi hori maiteago ginuen, geroxago asteko egunetan eskolaratekoa baino. Elizako erakaspenak latzgarriak ginauzkan, bainan euskaraz ziren eta horrengatik gogo idekiagoan ginauden
|
euskaran
agertua zen erakaspenari.
|
|
|
Egun batez, eguerdi aintzinttoan, zerbait jateko erostekotan nindoan karrikan, eta hau harritzea! Horra bi gizon gazte, sal etxera buruz joanki eta elgarren artean
|
euskaraz
mintzo. Ez ziren haiek gutiago harritu euskalduna nintzela erran nietelarik.
|
|
|
Jendarme haietan bat, euskalduna zen, bere behako zorrotzean zegoen eni begira eta
|
euskaraz
erran zautan: Zer arizan zara hor, gizona! Gisa hortan izorratua izateko. Bainan, bankoetxeak berak hartuak zituen gure txekeak! Ez bankoetxeak ez, haren ordezkari faltsuari eman dizkiozu eta harek bere izenean
|
|
|
Bainan egungoak badu berezitasun bat. Elizate zabal huntan ikusten ditut bonet zabalak ere, hurbiltxagotu eta entzun nuen elgarren arteko hizkuntza
|
euskara
zutela. Gogoratu zaut etxea aloiatua daukun Pimenta, anderearen hitza:
|
|
|
Geroztik, 1980etik 2006a arteko urtetan leialki jarraiki naiz, ni ere, Ongi Etorri, Ambares ekoa eta Eskualdunen Biltzarra Bordelekoan ahala nuen heineko zerbitzua ekartzea gatik. Eskualde batzuetarik kolpatua, bainan hoin maitatua dugun Ama
|
Euskararen
izenean. Nola ekar zerbitzu gure gogoa hazia duen kultur amari?
|
|
|
Bordeleko euskal etxean ere erakasten da
|
Euskara
. Ortzegun arats batez, aste guziez joaitea ohi nuen bezala, ikusi nuen beherako barne handian bazirela 30 bat gazte hainbat serioski euskara ikasten ari zirenak beren erakasleekin perpaus labur batzuk errepikatuz.
|
|
|
Bordeleko euskal etxean ere erakasten da Euskara. Ortzegun arats batez, aste guziez joaitea ohi nuen bezala, ikusi nuen beherako barne handian bazirela 30 bat gazte hainbat serioski
|
euskara
ikasten ari zirenak beren erakasleekin perpaus labur batzuk errepikatuz. Goiko aretoan hamabost batek mail goraxagoko lana zerabilaten.
|
|
|
Beti nekea zuen
|
Euskarak
bizia Lehen ainitzek bazter baitzuten utzia! Halere zerbait gisaz zuten ikasia Beti bazaukatela ariman hazia Nortasun xahar baten jite berezia
|
|
|
Gauazko ikasketak dituzte egiten Ez dira beldurtuak urrunetik jiten Euskal pentsa modua zaikiote pizten Nahi dute geroan gai on izan diten Gogoan dutenaren
|
Euskaraz
erraiten
|
|
|
Oo! Zu Ama
|
Euskara
, oroz xaharrena
|
|
|
Egun hortan, ardurenean, etxeratua zen Herria, gure astekari maitea. Ohera nindoan hori besapean eta hortarik xurgatzen nituen ene sor herriaren
|
euskarazko
albisteak. Kemen eta lasaidurez hanpatua.
|
|
|
herbesteratu euskaldunen arrahaurrak, beren nortasunari behatu eta ohartzen direnean, kultur baliagarri baten ondorengoak direla, zer artarekin dituzten loturak azkartu nahi beren nortasunarekin. Badakizu, Ama
|
Euskara
, zure altzotik airatu direnetan zenbat diren bidean galduak! Auhenez eta zu bihotzean erori direnak.
|
|
|
Auhenez eta zu bihotzean erori direnak. Badakizu ere Ama
|
Euskara
! Jesusek bezala, zuhauren inguru, baduzula hamabietan, Judas, bat.
|
|
|
Jesusek bezala, zuhauren inguru, baduzula hamabietan, Judas, bat. Sendituak zinituen ere saminki, Ama
|
Euskara
, zuhauren haurrek, jite eskasaren edo soberakinaren okerkerian egin dizkizuten zauriak. Barkatuko diozute!
|
|
|
Oraiko modu berrietan ezin sinetsia litzateke elgar ausikika eta bestearena ezeztu nahiz gisa hortako obra kaltekor bat egin ditaikenik. Ezin sinetsia ere,
|
Euskarak
berezko duen hazia zazpi eraintza desberdinetan egin ondoren adierazpen desberdinean agertzen balitz. Ahultzera baitoakike, hil zorirako bidean!
|
|
|
Jara, ene mendi zoragarria, aitortzen dizut zenbat eta zenbat mailez goragoko jakintzan lukeen behar idatzia izan bukatzera noan liburuxka hunek zazpi haurrideetarik ulertua izaiteko. Bainan nik, bizian zehar aro iguzkitsu eta galernetan aztatu ditudan sentipen on eta txarren adieraztea ez nioken egin zure oin inguruan ene haurtasunari argia eman zion Nafar Iparreko
|
euskaran
baizik.
|
|
|
Soldadogoatik sartu eta zenbait hilabetez ibilirik zurgintza lanetan, Ortzaizen eta Iholdin ofiziale batzu eta bestekin, aratsetan, ohe hegian jarririk,
|
euskaraz
kantu idazten aritzea arras gogokoa naukan. Gertakariak bertsuz kondatzeko nahikunde beroan bainan lazturek hartua aztatzean jakintza eskas higuingarria, ene sentipenak gustagarriki ezin moldatuz.
|
|
|
Zazpi urteko haurrak, sentipen eta bihotz hantura handia izan zuen bere aitaren bertsuak astekarian agertuak ikustean. Jadanik polliki irakurtzen nuen
|
euskara
, Ortzaize inguruetan genabilagun hura. Bertsuak gogoz ikasteko xede beroan hasi eta, aste pare bat berantago, astekarian agertu zen beste bertsu lerro bat.
|
|
|
Sudurraren aurrean, ezarri zautan potret edo irudi bat eta galdetu: Ezagutzen duzu hau nor den. BaL„bai.. Hea, nor den. Katolikoa zira beraz... eta otoitzak badazkitzu?
|
Euskaraz
bakarrik! Nungoa zara beraz. Euskal Herritarra!
|
|
|
Gaitzikor da hori! Ez naiz kasu hortaz harritzen guhaurek gisa bereko egoera ez baitugu arrotz frantses eta español mintzoek gure
|
Euskarari
ematen dioten zapaduran.
|
|
|
Gogo xorrotxago batean behatzen nuen gerokotz ene Euskal idazkieri. Gaitzigarri ere aurkitzea gure
|
Euskara
hunen zazpi gisetarako adierazpena, gramatikal mailean berdina izan behar lukeena! Fonetikoan ez bada idatzian bederen!
|
|
|
Fonetikoan ez bada idatzian bederen!
|
Euskara
ikasi nahi luketenentzat lotsagarriak baigaude! Zer deabruk gauzka, ahuleziak ala urguluak, bizkarrez bizkar alkarri, irria jauzaraziz kanpotiar zenbaiti eta urrikalmena besteeri, behere alderako lerrakada hortan!
|
|
|
Zer deabruk gauzka, ahuleziak ala urguluak, bizkarrez bizkar alkarri, irria jauzaraziz kanpotiar zenbaiti eta urrikalmena besteeri, behere alderako lerrakada hortan! Alta, indartuko naiz ene ahalean eta gogoan
|
Euskaran
idazteko zazpi eskualdeak gogoan, nehoiz uka ez diotan nortasunaren errespetuz eta maitasunez, Aratsetan egin euskal idazlan pixkak, armairu gainean gorderik nauzkan, beldurrez egunaz hor ez nintzanean, norbeit, sudurluzekeriaz, gela miatzera etor zadien. Beste ikas lanak, nerekin neramatzan lanera, zentroan behako bat edo beste emateko nahiarekin.
|
|
|
Arras gogoetatua egona zenbait astez ene oseba eta kusiekin ibili ginen tokieri begira eta toki horietan kausitzen ginituen ikusgai eta inguruetako jendetzearen biziari. Guk elakatu ahal ginituenak langileria lerrokoak zirela bixtan da, Española eta
|
euskara
inglesarekin nahaste denek zerabiltzaten denek elgar ongi ulertzeko gisan. Nevadako behizain eta artzain munduan ginen beraz gehienik erabili.
|
|
|
Haritz horren itzaleko pausa ordu horiek garrantzitsuak zauzkan nintzan sei urteko haurrak.
|
Euskaraz
mintzo ziren denak. Loriatzen nintzan euskal menditar mundu ttipi horren artean zerabiltzan solasen entzule.
|
|
|
Beti zerbait argi edo hats berri hartu nahiz ene gogo arrenguratsuaren onetan. Hala ere, izan arren
|
euskaraz
, zenbait solasen sentsua ez ulertzea lotsagarri zitzautan, ilundurek hartua, zentzu gabeko norbait nintzalako beldur bat ni baitan pitzaraziz.
|
|
|
Amarekin solas gutti gurutzatu zuten. Pinpinatu horrek ez zakien
|
Euskara
, nolaz hori. Amak ez zakien Frantses hitz zenbait baizik!
|
|
|
Nolaz ginaukan higuingarri frantsesezko ikaskuntza? Aldiz zoragarri
|
euskaraz
irakurtzea. Katixima bera.
|
|
|
Ala Euskaldun jende jinen alderako aiherkunde zerbait? Nolaz zuten onhartzen beren mintzairaren bazterrera uztea, ainitzek, zozo batzuentzat hartuak ez izaiteko,
|
Euskara
errexki baztertzen zuten frantsesaren ikasteko. Geroztik emana izan zauku ulertzera euskal ezaxolkeria ez dela oraikoa!
|
|
|
Gora, Euskal izpiritu garbian, euskal hitzkia, mintzoa eta kultura mendez mende gutaradino biziarazi duten emazte eta gizon agurgarriak! Zazpi urteko haurrek deus ez zakiten holakorik, nehorek ez ziotelakotz erakasten gure haurreko garaian ere bazirela Gizonak
|
Euskararen
bizia eta euskaltasuna munduan errespetuzki ezagutarazten karsuki arduratzen zirenak; Juan Antonio Agirre, Euskaldun Lendakari ospetsuaren gerla denborako obra jendekina zenbat euskaldun haurreri zaiote erakatsi. Nork zuen axola?
|
|
|
Eskolara ez hurbildua zenbait hilabetez. Eritasunetik laster azkartua, bainan ikastetxerako tirria beti berdin ahula zen, tematua,
|
euskaraz
ikas zaitekela frantsesez baino hobeki. Gogoa hetsirik ginaukan, guhauren kaltetan frantsesezko ikaskuntzari!
|
|
|
Euskara ongi zakitelarik, frantsesez mintzatzeko tirria deabru bat zeukaten gehienek! Gerokotz, ahalgegarri zaiteken
|
euskaraz
mintzatzea! Frantsesa ez jakin!
|
|
|
Hauek aldiz ez dituzte" apaizak" maite.
|
Euskaraz
mintzo dira, Euskaraz kantatzen dute, aitak erraiten du muslari arradoak direla, errezki etxekotzen da hoiekin. Jara mendi paretetan ikatzgintzatik bizi direnak!
|