|
2003
|
|
|
|
Euskara
eskolan ikasi eta hitz egiteaz gain, kalean, aisian hitz egitea beharrezkoa da euskaraz normaltasunez bizitzeko. Hori lortu aldera proiektu bat abiatuko dute Ikastolen Elkarteak eta Eusko Jaurlaritzak elkarlanean.
|
|
2005
|
|
|
Eginkizun duguna, hala ere, ez da gutxi. Euskara Biziberritzeko Plan Nagusiak dioenari jarraiki, euskararentzat ahalik eta hiztun oso gehien irabazten jarraitzeaz gain, orain arteko lorpenak kapitalizatzea da erronka nagusia; hau da, euskararen erabilera soziala areagotzea,
|
euskara
eskolan ikasi duten milaka euskal hiztunen hizkuntza gaitasuna sendotuz eta gure eguneroko bizitzan euskararen presentzia handituz. Horiexek ditugu aurrerabiderako helburuak.
|
|
2007
|
|
|
Bertan, agertzen den bigarren emaitza da adin talde horrek% 3,7 galdu dituela, gehiago galdu duen adin taldea da beraz. Datu hori ulertzen da belaunaldi horrek
|
euskara
eskolatik kanpo ikasi zuela kontuan hartzen badugu, familian eta auzoko eremuan beraz, orduan euskararen irakaskuntzarik ez baitzen. Euskaldun belaunaldi hori nahitaez txikitzen da eta gero eta gehiago ez euskalduna bilakatzen.
|
|
|
Horrek erakusten du, euskararen erabilpen maila ahula bada eta beherakada prozesu bat nabari bada, zaharrek gazteek baino gehiago baliatzen baitute, haurrek mailari eusten diotela. Horren arrazoi nagusia euskarazko irakaskuntzaren hazkundea da, kontutan izanik ipar Euskal Herriko ikasleen %29ak
|
euskara
eskolan ikasten duela, murgiltze ala elebidun sistemetan, eta %6ak ikastoletan izena ematen duela. Urtetik urtera, euskara eskoletan lantzen duten ikasleen kopuruak gora egiten du, nahiz eta batez ere sistema elebidunaren mesederako izan, esan nahi baita elebidun hartzaileen kopurua elebakar euskaldunena baino azkarrago igotzen dela.
|
|
|
Hala eta guztiz ere, haurren baitan nabari den berreskuratze prozesua datuek erakusten dutena baino goragoa dela pentsa daiteke zeren, Euskararen erabilpen maila ahula bada eta beherakada prozesu bat nabari bada, zaharrek gazteek baino gehiago baliatzen baitute, haurrek mailari eusten diotela. Horren arrazoi nagusia euskarazko irakaskuntzaren hazkundea da, kontutan izanik ipar Euskal Herriko ikasleen %29ak
|
euskara
eskolan ikasten duela, murgiltze ala elebidun sistemetan, eta %6ak ikastoletan izena ematen duela. demografikoki, balaunaldi berriak aurrekoak baino txikiagoak dira, gurasoek haur gutxiago egiten dituztelako eta ipar Euskal Herriaren kanpotik datozen gurasoak eta beraz haurrak geroz eta gehiago baitira. Belaunaldi eta jatorri geografiko aldagaien eragina ezereztu ezkero, berreskuratze prozesua nabariagoa litzateke.
|
|
|
Izan ere, euskararen erabilera %11, 3koa da 1993an, %10, 5ekoa 1997an, %8, 9koa 2001ean eta %7, 6koa 2006an. Joera horren arrazoiak anitzak dira, hala nola, ez dutela
|
euskara
eskolan ikasi, ez daukatela eguneroko bizian euskara erabiltzeko aukera handirik geroz eta pertsona gehiago kostaldeko hirietan bizi baitira eta lana zein zerbitzuak bertan aurkitzen direlako, eta ez dutela euskara baliatzeko premiarik, ez lanean, ez administrazioarekiko harremanetan, ezta ere familiarekiko loturetan.
|
|
|
Joera horren arrazoiak anitzak dira, hala nola, ez dutela
|
euskara
eskolan ikasi, ez daukatela eguneroko bizian euskara erabiltzeko aukera handirik geroz eta pertsona gehiago kostaldeko hirietan bizi baitira eta lana zein zerbitzuak bertan aurkitzen direlako, eta ez dutela euskara baliatzeko premiarik, ez lanean, ez administrazioarekiko harremanetan, ezta ere familiarekiko loturetan. beraien erretiroa ipar Euskal Herrian igarotzeko, bizi kalitatea eta eguraldi e... Horietariko frango, Lapurdiko herrietan kokatzen dira, Urruña ala Ziburu adibide direla.
|
|
|
Egoera hori, euskarazko irakaskuntza eskaera eta eskaintzaren gorakadari lotua dago zeren biztanleri kanpotar, nahiko gazte, kalifikatu eta dirudun horrek, euskararekiko sentikortasun eta interes bat adierazten duen une berean, eta herri horien biztanleriek azken urteetan nabarmen gora egin dutenez, ikastola eta gela elebidun berriak sortu dira. Hori dela eta, beraien haurrek erraztasun handiagoak dituzte
|
euskara
eskolan ikasteko.
|
|
|
Horrek erakusten du, euskararen erabilpen maila ahula bada eta beherakada prozesu bat nabari bada, zaharrek gazteek baino gehiago baliatzen baitute, haurrek mailari eusten diotela. Horren arrazoi nagusia euskarazko irakaskuntzaren hazkundea da, kontuan izanik ipar Euskal Herriko ikasleen %29k
|
euskara
eskolan ikasten duela, murgiltze ala elebidun sistemetan, eta %6k ikastoletan izena ematen duela. Urtetik urtera, euskara eskoletan lantzen duten ikasleen kopuruak gora egin du, nahiz eta batez ere sistema elebidunaren mesederako izan, esan nahi baita elebidun hartzaileen kopurua elebakar euskaldunena baino azkarrago igotzen dela.
|
|
|
Izan ere, euskararen erabilera %11, 3koa da 1993an, %10, 5ekoa 1997an, %8, 9koa 2001ean eta %7, 6koa 2006an. Joera horren arrazoiak anitzak dira, hala nola, ez dutela
|
euskara
eskolan ikasi, ez daukatela eguneroko bizian euskara erabiltzeko aukera handirik, geroz eta pertsona gehiago kostaldeko hirietan bizi baitira eta lana zein zerbitzuak bertan aurkitzen direlako, eta ez dutela euskara baliatzeko premiarik, ez lanean, ez administrazioarekiko harremanetan, ezta ere familiarekiko loturetan.
|
|
2008
|
|
|
Hasierako elebiduna euskara etxean jaso zuena eta gune euskaldunetan bizi zena zen; orain profil horretako elebiduna gero eta urriagoa da. Elebidun berriak
|
euskara
eskolan ikasi du eta hiri-gune erdaldunetan bizi da. Bestalde, profil berri horretako elebidun multzo handia haurrak izateko garaian dago.
|
|
2009
|
|
|
Eta bi hizkuntzetan lortzen duten maila antzekoa al da? Eta bestetik,
|
euskara
eskolan ikasten duten haur hauek etxetik euskaldun diren haurren antzeko garapena lortzen al dute?
|
|
|
Adin multzo guztietan galtzeak irabaziei nagusi dira, elebidun hartzaile bilakatu diren erdaldunak irabazitzat kondatuz ere. Salbu 16 urtekoetan, adin multzo honetan irabaziak nagusi dira euskaldun berriengatik, erran nahi baita
|
euskara
eskolan ikasi dutenei esker. Bestela ikusiz, adinmultzoa gazteago eta hizkuntzen mugikortasuna handiagoa da, euskara irabazle delarik.
|
|
|
Aipu hauek argi uzten dute aipatutako ideia hau: "
|
euskarazko
eskoletan ikasi nuen, ziur asko, euskara batuan hitz egiten. Alabaina, oso arraroa egiten zitzaidan euskara batuan idaztea beti nire euskalkian hitz egiten nuena".
|
|
2010
|
|
|
" horrek esan nahi du hizkuntza politika hori gaztelaniaren morroi dela eta ez duela balio euskara indartzeko", diote mutur batetik;" horrek erakusten du herritarrek ez dutela horrenbeste euskara nahi, hizkuntza politika nazionalisten luxu bat eta inposizio bat dela, dirua alferrik gastatzea", diote beste muturretik. paradoxikoa ez bada, gero! dirudienez biek uste dute torlojuak egitea bezain automatikoa dela herritarren hizkuntz jokabidean eragitea, eta biek ahazten dute normala dela —ez gogoko duguna, bai ordea ahal den eta ohikoa den fenomeno bakarra— ezagutzaren neurri berean ez gehitzea erabilera. adibidez,
|
euskara
eskolan ikasi duten haurrek (ezagutzaren estatistika gizentzen duten horiek) nekez erabiliko dute euskara gaztelania baino ez dakiten gurasoekin (erabileraren estatistika ezin gizendu). normala izateak ez gaitu, ordea, lasaitu eta arazo edo muga horri bizkarra erakustera eraman behar; hori baita, ezbairik gabe, arduratu behar gaituen fenomenoetariko bat, ez txikiena. euskara biziberritzeko prozes... hiztunaren ezagutza maila. esana dugu gaurko elebidunen artean asko direla euskaldun berriak edo euskara bigarren hizkuntza (l2) dutenak, batez ere gazteen artean.
|
|
|
Heldu euskaldunek, egoeraren zailtasunaz jabeturik, ez dute harridura erakusten, irakurketa errealistagoa egiten dute. partaideen pertzepzio horien aurrean, zenbait xehetasun ematea komeni da. gazteek ei duten euskararen erabilera urriak helduengan sortzen duen ardura eta harridura ulergarriak dira, batez ere, heldu horietako askok ez dutelako euskara nahiko luketen moduan ikastea lortu, eta ez baitute ulertzen ikasi dutenek, berriz, ez erabiltzea. edozein kasutan, gazteen benetako egoera sakonago aztertu behar da zer gertatzen den jakiteko. gazte denek primeran hitz egiten dutelako pertzepzioa, hau da, inolako arazo barik hitz egiten dutelako pertzepzioa, ez da guztiz zuzena. Familia eta giro erdaldunetan bizi diren ume eta gazte askok
|
euskara
eskolan ikasten dute gehienbat, eta euskaraz gaitasun handiarekin moldatzen ikasi dutela ezin da zalantzan ipini. hala ere, eskolak ez ohi ditu lagunarteko hartu emanetan erabiltzen diren hizkuntza ereduak eskaintzen, eguneroko jardueretan eta parekoen artean beharrezkoak diren hizkera ereduak alegia, eta eskatu ere ezin zaio egin (euskararen aholku batzordea 2009: 48). gazteek gaztelaniaz baditu... gazte euskaldunen hizkuntza eredu urratzailea erabiltzen dutenean beren talde nortasuna adierazteko zertan oinarritzen dira?
|
|
2012
|
|
|
Bestalde, elebidun gazteen artean, gero eta gehiago dira familiagiro erdaldunetatik datozenak eta
|
euskara
eskolan ikasi dutenak. Gazte euskaldun berri horietako askoren etxean euskara erabiltzeko duten aukera bakarra haiek bezala eskolan euskaldundu diren neba arrebak dira.
|
|
2013
|
|
|
Belaunaldi gazteetakoek, (b) taldekoek,
|
euskara
eskolan ikasi dutenek, euskara ikastea berez eta emanda etorri zaien zerbait bezala hartzeko joera dute, euren gurasoak izan zirelako erabaki hori hartu zutenak eta euren bizitzan euskara beti egon delako presente.
|
|
|
|
Euskara
eskolan ikasi dutenek zer nolako hizkuntza identitatea erakusten duten bereziki interesgarria da, orain artean ezagutu ohi denetik ideia bereizgarriak aurreikusi daitezkeelako. Euskara murgiltze programetan ikasi duten ikerketa honetako pertsonak 18 urte bitarteko hiztun berriak dira.
|
|
|
Garai hurbilagotan, euskara ikasten duten pertsona nagusi ugarik arrazoi instrumentalak ere erakutsi dituzte euskara lanbide jakinetan gero eta beharrezkoagoa delako. b) Gaur egun 35 urte baino gutxiago duten hiztun berriak. Salbuespenak salbu,
|
euskara
eskolan ikasi dute haurtzaro eta gazte aroan murgiltze eredu partzial edo osoetan.
|
|
|
Belaunaldi gazteetakoek, (b) taldekoek,
|
euskara
eskolan ikasi dutenek, euskara ikastea berez eta emanda etorri zaien zerbait bezala hartzeko joera dute, euren gurasoak izan zirelako erabaki hori hartu zutenak eta euren bizitzan euskara beti egon delako presente.
|
|
|
Salbuespenak salbu,
|
euskara
eskolan ikasi dute haurtzaro eta gazte aroan.
|
|
2014
|
|
|
Gazteek
|
euskara
eskolan ikasteagatik ez dute zertan euskara automatikoki erabili behar. (Joly, 2007: 5)
|
|
2016
|
|
|
Ni, gure gurasoen aurreikuspen edo kalkulu guztiak hautsiz, euskara irakaslea naiz. Hurrengo belaunaldikoek (nire ilobek)
|
euskara
eskolan ikasi duten arren, jolaserako edo ondo pasatzeko zein bizitzeko gaztelaniaz egiten dute. Aurrekoek iragarri, aurreikusi edo sumatu moduan, sozializatzeko eta harremanetarako euskara estorbua dela sentitzen dute.
|
|
2017
|
|
|
4.3.2.1. Euskararen ezagutza ikasleek orokorrean ezagutza maila ona daukatela aitortu dute. batzuentzat euskara da ama hizkuntza eta beste batzuek gaztelera ikasi dute etxean eta
|
euskara
eskolan ikasitakoa izan da.
|
|
2018
|
|
|
Eta azpiUxoa Anduaga eta Belen Uranga –" Euskararen erabilera sustatzeko unibertsitatearen begirada" mahai ingurua marratzekoa da ezagutzaren garrantzia. Izan ere, gaur egun biztanleriaren parte handi batek ezin izan zuen
|
euskara
eskolan ikasi, eta ikastekotan beste baldintza zailagoetan ikasi behar zuten. Eta gaur egun ikusten denean umeek zer nolako aukera duten euskara eskolan ikasteko, aldaketa hori ondo baloratu behar da.
|
|
|
Izan ere, gaur egun biztanleriaren parte handi batek ezin izan zuen euskara eskolan ikasi, eta ikastekotan beste baldintza zailagoetan ikasi behar zuten. Eta gaur egun ikusten denean umeek zer nolako aukera duten
|
euskara
eskolan ikasteko, aldaketa hori ondo baloratu behar da. Beraz, ahalegin berezia egin behar da ezagutza ziurtatzeko.
|
|
|
Gaur egungo gazteen% 80k
|
euskara
eskolan ikasi du. Gazte horiek erdara dute etxeko hizkuntza eta euskaraz baino erraztasun handiagoz moldatzen dira erdaraz.
|
|
|
Bigarren hedadura kontzeptualagoa da. Egia da
|
euskara
eskolan ikasi duen gazteak motibazio erantsia behar duela hizkuntza berria bere hautu nagusi bihurtzeko. Eta lan esparruan aurkituko duenak neurri handian baldintzatuko duela hautu hori.
|
|
2022
|
|
|
Herritar gazteek
|
euskara
eskolan ikasten dute, Unibertsitate publiko ala pribatuan toki zabala du, baina gero karrikan guti entzuten da, gaztelaniaren tsunamiak estali nahi du, Espainiako gobernuaren eta indar nazionalisten berme osoarekin. Beraz euskal botereen egiazko eginahalen eragina hein bat mugatua geratzen da.
|
|
2023
|
|
|
Hizkuntza mistoak diren bikoteetan euskararen transmisioa apalagoa da, bikoteen %26ak euskara transmititzen du. Emaitza hauek erakustera emaiten dute,
|
euskara
eskolan ikastea ez dela aski, beharrezkoa dela ingurumen euskaraduna ukaitea, bereziki familian.
|