|
2000
|
|
|
Ordutik urtero antolatu ditu jardunaldiak Mendebaldek, euskararen inguruan beharrean diharduten guztien artean sona lortu dute eta aurkakotasunezko paisaia horri elkarlanak hartu dio bidea. XX. mende goienean mendebaleko euskara aztertu zuten orain hiru urte egindako lehen jardunaldietan; 98an" Mendebaldeko
|
euskeraren
ekarria" izenburua ezarri zioten, eta iaz berriz, literatura izan zuten aztergai.
|
|
|
Gogoan dut Javi Cillerok egindako autore amerikar baten itzulpena. Egundoko ahalegina egin zuen hizkuntza amerikar zikin hori, kalekoa, polizia girokoa,
|
euskarara
ekartzen. Nik hortik jaso dezaket, esaterako," oilanda" hitza, gaztelerazko" menudo pajaro" edo esateko.
|
|
|
Gerhardek ederki aurreikusi zuen faxismoak
|
euskarari
ekarriko zion atsekabea baina Alemaniako urguilu zaurituak min ematen zion eta boluntario (omen) joan zen frontera.
|
|
|
ARBELBIDE, Xipri Iparraldeko Sindikatuak. 33 zk. (1984), 68 Euskal kultura 1994. 85 zk. (1994), 24 Bizkai
|
euskararen
ekarria batasunera. 76 zk. (1993), 63 Energia, Gizona eta ingurunea. 5 zk. (1978), 10 (Itz.: Jose Antonio Aduriz). Europa berri bateko" beste" hizkuntzak eta kulturak. 40 zk. (1986), 63
|
|
|
A.Z. Batasun izpiak. 2 zk. (1956), 160 Euskal kultura 1992. 73 zk. (1992), 19 Bizkai
|
euskararen
ekarria batasunera. 76 zk. (1993), 63
|
|
2001
|
|
|
Aniztasuna kontuan hartuta, beraz, modu ezberdinean bideratu dira esparru bakoitzeko laguntzak. Euskal kultur ondarea sendotzeko bidean, berriz, bertako sortzaileen lana eta literatura unibertsala
|
euskarara
ekartzeko ahalegina babestu behar da, kanpoko merkatuetan euskal sortzaileen bidea errazteko laguntzekin batera.
|
|
2002
|
|
|
Etxetik
|
euskara
zekarten ume askok Bada ogirik, galdetzen zuten ikastolara joan aurretik, eta gero Ogia dago?
|
|
|
Han agerian uzten zuen, adibide bat bestearen gainean jarririk, euskarak duen morrontza gaztelaniarekin, eta nola ari garen Bidasoaz alde honetakook hizkuntza proposamenak egiten gure eguneroko jardueran mugaz haraindiko euskaldunak bigarren mailan utziz, zeren politika kontuetan hainbeste aldiz esaten dugun horrek, alegia, euskaldunak Frantzian eta Espainian bizi direla, hizkuntza kontuetarako ere balio du, ez dakit nik inoiz ere galdetu diozun hau zure buruari, euskaldunak hemen bizi baitira, baina han ere. Gaztelaniak
|
euskarari
ekartzen dion zama salatzen zen Sarasolaren liburuan. Geroago, Koldo Zuazok ere argitaratu du Euskararen sendabelarrak (Alberdania, 2000) izeneko lana, irakurtzeko liburua hau ere:
|
|
2003
|
|
|
Euskal Herri osoko ikasle euskaldunak hartu ditu aztergai, baina bereziki bizkaieran zein bizkaieradun ikaslean jarri du bere arreta. Dena den, tesiaren helburua ez zaio inongo euskakiri lotzen, etxetik
|
euskara
dakarren oro delako aintzat hartua.
|
|
2004
|
|
|
Euskarazko liburuak eta euskararen gainekoak paratzeaz gainera, gure arbasoen euskara eta egungo baserritarren euskara bizia jasotzen. 2003an argitara emandako lan honetan zuzen zuzen egingo du bat egungo euskal hiztunarekin eta literatura korapilatsutik urrun, eguneroko hizkeran makulu zaizkigun hainbat molde tradiziozko
|
euskarara
ekartzen lagunduko digu. Gaztelaniaren eraginez sorturiko kalkoen euskal ordain jatorrak inguratu ditu azken honetara.
|
|
2005
|
|
|
Horregatik Olentzero maitea, eskatzen dizut aurten
|
euskara
ekarri dezazula Azpeitiko anbulatoriora, nik eta beste milaka azpeitiarrek bihotz bihotzetik eskertuko dizugu!
|
|
2006
|
|
|
Garak erabat abertzale izateaz gainera zati handiak
|
euskaraz
dakartza eta euskal kulturari leku garrantzitsua ematen dio.
|
|
|
«Ikasle mota bi daukagu: batetik, nagusitxoak, etxeko
|
euskara
dakartenak eta bizkaieraz alfabetatzera datozenak. Gero eta gutxiago dira horiek, oro har gero eta jende gutxiago alfabetatzen delako.
|
|
|
Zuk ez duzu agian gogoratuko baina niri ironikoa iruditu zitzaidan," ele" letran love aurkitu zenuenean.
|
Euskarara
ekarri zenuen eta maiteminduta geratu zinen bi hizkuntzen arteko jauzi kuantikoa egiten. Euskaraz maitemindu esaten da, hitza zatitu eta mindu errepikatu zenuen, gero ingelesez gogoratuz, to fall in love.
|
|
|
Manifestazio baterako leloa dirudi, baina arrazoi indartsua iruditzen zaigu guri. Indar guztiak edo gehienak kalitatean jarriz gero, eta horrekin obsesionatuz gero, beharbada iritsi ezinezko maila jarriko diegu
|
euskarara
ekartzen ari garen hainbat hiztuni, erdararekin eta euskararekin oreka zail samarrean dauden hiztunei, eta gaur egun oso nekez lor dezaketen helburua eskatuko diegu.
|
|
2007
|
|
|
Deustuko Unibertsitateko Zuzenbide Fakultatean, euskararen normalizazio ibilbidearen barruan, lehen fasea irakasleak trebatzea izan zen, hala irakatsi beharreko gaien inguruan nola irakaskuntzan erabiliko ziren hizkuntzen inguruan. Hartara, arlo bakoitzean gaztelaniaz zeuden eskuliburu juridiko garrantzitsuenak euskarara itzuli ziren; bigarren fasea antolamendu juridikoaren arau testu nagusiak
|
euskarara
ekartzea izan zen, bertsio elebidunak eskainiz, baita arloz arloko berbategi juridiko elebidunak egitea ere. Gaur egun, batzuk zein besteak euskarri idatzian zein internet bidez (www.iev.deusto.es) kontsultatu daitezke; hirugarren fasea, liburu hau hartzen duena, berezko materialak sortzera bideratuta dago.
|
|
|
8.1.2 Orain arte gaztelaniazko erlatiboak zehar galdera bidez konpondu ditugu galdekari batzuk erabilita zer (tzuk), zein (tzuk) eta zelako, baina ikus dezagun noiz erabili behar den zenbat. Egin dezagun
|
euskarara
ekarri gura dugula hurrengo perpausa:
|
|
|
Mina zer den badakien Baroja eta mina dutenengana iristen den Baroja. Baroja horrekin topo egingo du irakurleak Felipe Juaristik (Azkoitia, Gipuzkoa, 1957) gaztelaniatik
|
euskarara
ekarritako ipuinetan, Juaristi beraren hitzetan. (B,)
|
|
|
Susa argitaletxeak literaturaren zubitegia jarri du indarrean. Gune hau euskal idazleekin eta
|
euskarara
ekarritako idazleekin zubi da. Sarean eskura dagoen guztiarekin ere zubi izan gura du:
|
|
|
Izenik ez zuen eman, baina agian garaiko Europako unibertsitateetan ari ziren Joanes Uharte Donibanekoa, Jean eta Henri Sponde, Martin Barcos, Duvergier Haurane... gogoan izango zituen. Jarrera horrek
|
euskararentzat
zekarren ospe eta entzute falta agerian utziz, honelaxe plazaratu zuen afera (1545):
|
|
2008
|
|
|
Ezinezkoa da pentsatzea denok medio guztiak irakurriko ditugula. Produktu berriak sortu behar dira, gaur egun dauden produktuetara hurbildu ez den jendea
|
euskarara
ekartzeko. Hori da, esaterako, Nora aldizkariarekin egin dugun ahalegina.
|
|
|
Zintan argi eta garbi ikusten da zein den teknika. Barrutia irakasleak hitz bat esaten dio, gaztelaniaz gehienetan, eta osabak herriko
|
euskarara
ekartzen du. Esate baterako,, sotabento?
|
|
|
Euskal Autonomia Erkidegoan ekoitzitakoa hartu da. Kezkatuta gaude, halaber, Nafarroako
|
euskararen
ekarria eta aberastasuna behar bezala islatu gabe gelditu ote den gaur egun arte argitaratutako hiztegietan; agian, ekialdera jotzen duten hizkeren altxorra ez da behar bezala jaso hiztegi horietan. Dena dela, akatsak akats eta gabeziak gabezia, esku artean izan ditugun lanabes horiek ezinbestekoak izan zaizkigu eguneroko lanean.
|
|
|
Honek esan nahi du guk idazketa irakurketa prozesu osoa bizkaieraz egiten dugula eta laugarrenetik gora hasten garela jarduera akademikoan batua sartzen. Ikastolako ikasleen ehuneko 30 bakarrik dira etxetik
|
euskara
dakartenak eta horrek asko murrizten du euskalkien erabilpena. Gure ereduarekin bizkaiera eta batua ikasten dituzte, nahiz eta gurasoen euskaldun zaharren kopurua txikia delako azkenik euskara batua nagusitzen den, goiko mailetan irakasmateriala batuan baitago eta irakurgai gehienak ere bai.
|
|
|
Ipar eta Hego Euskal Herrian dauden unibertsitateetan aurki daitezkeen ezaugarriak Mendebaldeko Europako edozein zentrotakoak bezalakoxeak ditugu,
|
euskarak
dakarrena izan ezik. Beraz, orokorreko gogoeta osoa Euskal Herriko gune unibertsitarioari aplika diezaiokegu.
|
|
2009
|
|
|
Euskal Herriko eta euskal kulturaren inguruko berriak biltzen zituen, bizi bizi, eta euskal irakurleen erreferente bihurtu zen berehala. Kazetari belaunaldi berria hasi zen aldizkarian idazten, kazetari estiloa
|
euskarara
ekarriz. Edukien bilakaera itxuran ere islatu zen, 1976an, eta egunkari handi moduko hura magazin bihurtu; aurpegi berriko lehen ale horrek pil pilean zegoen gai polemikoa eraman zuen azalera, Lemoizko zentral nuklearra eraikitzeko lanen koloretako argazkia.
|
|
|
Idatzia zaila egiten zaie, lau ikasleek argi adierazi digute. Aldiz, lanean etengabe ari beharra dute gutunak, afixak, egitarauak eta dena delakoak frantsesetik
|
euskarara
ekartzen. Beyriek ikasleen artean euskara jakin eta erabiltzeaz lotsa direnak ere badirela esan digu.
|
|
|
Eginen, adibidez, ordurako Zeruko Argia eta Anaitasunako irakurleek ondo ezagun zituzten bi marrazkigileren (Antton Olariaga eta Jon Zabaleta) marrazkiak ikus zitezkeen. Sailen izenak
|
euskaraz
zekartzan egunkari berriak, albiste batzuk ere bai, estreinako zenbakian Euskal Herriko zazpi herrialdeetako egunkaria zela zioen gainera... Deiak ere Gure Lurraren Deia goiburua zerabilen eta Mikel Atxagak eta Amatiñok idazten zuten bertan.
|
|
|
– Zer da Irulegiko Irratiak
|
euskarari
ekarri diona Nafarroa Beherean?
|
|
|
Groteskoaren eta gotikoaren idazleak ipuin ugari idatzi zituen bere bizitza laburrean. Horietako 10 biltzen ditu Otegik
|
euskarara
ekarritako liburuak. Itzultzailearen esanetan,, estilo bortitz horrek jendearen atentzioa bereganatzeko balio izan zion.
|
|
|
Bilduma osatzeko bost ale bakarrik falta direla eta, EIZIEko kide Bakartxo Arrizabalagak lan honen garrantzia azpimarratu du: . Ez da lan erraza mundua
|
euskarara
ekartzea, baina beharrezkoa ikusten dugu?.
|
|
|
Baina ulertzen al ditu euskal herritar batzuen sentimendu eta erabakiak? Galdera horretatik abiatzen da Raul Zelikek (Munich, Alemania, 1968) idatzi eta
|
euskarara
ekarrita Txalapartak argitaratu duen Lagun armatua.
|
|
|
Ostatuari buruzko galderak oroitarazi dit hantxe bertan, bost metrora edo, zegoela ostatu solidarioa:
|
euskarara
ekarrita, Besarkaden ostatua zuen izena. Duela urte batzuk erre zen, eta bertan bizi ziren hiru behartsu irentsi zituen suak.
|
|
|
Umetako jardunbide huraxe bera da gaurko nirea:
|
euskarara
ekarri behar izaten ditut beste hizkuntzetan jasotako asko, moldatu egin behar ditut (egokituz batzuetan, itxuraldatuz bestetzuetan). Eta inoiz gertatzen baita ez didatela nik nahi nukeena ematen, formula berriak sortzen ditut neure hizkuntzan.
|
|
2010
|
|
|
Herioa eta dontzeila k ez du ohiko bidea egin argitaratu aurretik. Ez dira asko
|
euskarara
ekarri diren antzezlanak, eta ekarri direnean, edo taularatzeko prestatu dira, eta ez dira paperera iritsi, edo paperean argitaratu dira, baina ez dira taularatu. Izan ziren 80ko hamarkadan antzezteko prestatu eta argitaratu ziren zenbait lan, Susaren eskutik, esaterako, baina bide hori eten egin zen neurri handi batean.
|
|
|
Apichatpong Weerasethakul. Filmaren izenburua, berriz, Lung Boonmee raluek chat;
|
euskarara
ekarria, Boonmee osaba, iraganeko bizitzak gogoratzen edo. Cannesko sariak denen ahotan jarri zuen zuzendari thailandiarra eta haren lana, ordura arte nahiko ezezaguna zena.
|
|
|
Joan Pablo II.ak 1983an aldarrikatu zuen, Vatikanoko II. Kontzilioan hartutako norabideari jarraituz, Zuzenbide Kanonikoaren Kodea. Eliza katolikoaren oinarrizko arautegia da Codex Iuris Canonici, eta
|
euskarara
ekarri du lehenengoz Sebastian Uria Donostiako Elizbarrutiko bikario judizialak (Zarautz, 1941). Aurretik ere bazuen Eliza katolikoak bere kodea, 1917koa, eta hark bazuen euskarazko itzulpena, Hipolito Larrakoetxea karmeldar markinarrak eginikoa.
|
|
|
Lisboako setioaren historia aurkeztera etorri zen Euskal Herrira Jose Saramago, Jon Alonsoren eskutik. Idazlea hil berritan,
|
euskarara
ekarri zuen itzultzaileak aurkezpen haren aurreko eta osteko trama kontatu digu artikulu honetan.
|
|
|
Ni euskaraz bizi naiz, eta zu euskaraz bizitzera bultzatzen edo ekartzen zaitut. Normalizaziorako edo berreskurapenerako goranzko estrategia batean, gune euskaldunek besteak pixkanaka busti eta xurgatu egin lituzkete,
|
euskarara
ekarriz.
|
|
|
4 Euskararen aldeko arrazoi identitatezkoak, EAEn batez ere, euskal nazionalismoaren eskutik bultzatu izan dira, estatu nazioaren eskema bera
|
euskarari
ekarriz: euskara da euskal nazioaren hizkuntza bakarra eta, horren ondorioz, euskal nazioaren kide sentitzen ez diren euskal herritarrek euskararen defentsatik kanpo ikusten dute beren burua (Iparraldean bestela gertatzen bada ere, dirudienez).
|
|
|
Euskararen aldeko arrazoi identitatezkoak, EAEn batez ere, euskal nazionalismoaren eskutik bultzatu izan dira, estatu nazioaren eskema bera
|
euskarari
ekarriz.
|
|
|
Euskara plazara, euskara mundura baina
|
euskara
ekarriz gogotik ahora da euskaldunei egiten zaien eskaintza. Ostiraletik ospatzen ari den arren, gaurko eguna izan da denetatik handiena.
|
|
|
Agirreren ekarpena, estilo pertsonala, non da? Dudarik gabe ekarpena egiten dio genero homiletikoari, besteak beste,
|
euskarara
ekarri (fraseologia, esateko moduak) eta aurrerabidea ematen. Sermoiaren hizkuntza euskalduntzea esango dugu, oraingoz, ikerketa sakonagoak gerorako utziz.
|
|
|
Liburuak Burundako eta, azken batean, Sakanako
|
euskara
dakar plazara. Bi atal nagusi ditu:
|
|
|
Eta guzien gainetik, Trabukoren bertsokontu liluragarriok gizaldiz gizaldi, bihotzik bihotz, gureganaino
|
euskaraz
ekarri dituen kantari eta kontari guziari: (ikus azkenean Eskerrak argazkitan saila)
|
|
2011
|
|
|
ZuZeu Interneteko albistarian kaleratu dute orain elkarrizketa osoa, «gordinik». Baita
|
euskarara
ekarrita ere, frantsesez egin baitzituen galderak baionarrak, eta gazteleraz jaso baitzituen erantzunak. Literatura, hizkuntza, eta indarkeria dira bi idazleen arteko elkarrizketaren ardatzetariko batzuk.Zuzena da Darrieussecqek egiten duen lehen galdera:
|
|
|
Eta zer sartzen dugu termino potolo horretan? Mota eta genero askotariko testuak (edo produktuak), ikus entzunezko edozein euskarritan igortzen eta hartzen direnak, hemengoak eta euskarazko jatorria dutenak, eta kanpoko edozein kulturatan sortuak eta
|
euskarara
ekarritakoak. Hala, itzulitako ikus entzunezkoak gure kulturan integratzen ditugu, eta euskal kulturaren barruan betetzen dute bete beharreko funtzioa eta bilbatzen dira haren ehunean.Ez nabil sua asmatzen:
|
|
|
Datuon interpretazioa egite aldera, badirudi
|
euskarara
ekarritako lanen kritika dibulgatiboa merkatuari lotu loturik dagoela. Ematen du, nolabait, marketin estrategia bat dela kritiken argitalpena, argitaratu berri diren lanak baino ez dira kritikatzen, eta testu zaharrak edo lehenago argitaratuak beste esparruetarako uzten dira.
|
|
|
Itzulpeneko Euskadi Saria irabazitako Karlos Zabala itzultzaile trebearen esku utzi du argitaletxeak lan hau
|
euskarara
ekartzeko lana; Marieren aurreko lan euskaratua ere argitaletxe berak plazaratu zuen, baina beste itzultzaile batek emana. Euskal itzulpengintzan gauzak noizbait normaltzen hasten badira, horrelako kontuak ere zaintzen hasi beharrean egongo gara:
|
|
|
Emakume ezezagun baten gutuna (Stefan Zweig) liburuaz; itz. Edorta Matauko: itzultzaileak ondo baino hobeto jakin du
|
euskarara
ekartzen
|
|
|
Xede hizkuntza, ordea, askotan ematen da. " Euskaratu" zein"
|
euskarara
ekarri" moldeak erabilita, adibidez, itzulpenaz gainera xede hizkuntzaren berri ere ematen ari gara. Bada, sarri aurkitu ditugu halakoak corpuseko kritiketan.
|
|
|
Gehien ematen den informazioa, egilearen beste obrarik bada, haien izenburuak eta argitalpenei buruzkoak, edo itzultzaileak lehenago
|
euskarara
ekarritako beste obra batzuen izenak dira. Euskaraz irakur daitezkeen obren katalogo bat osatzea da, antza denez, xede polisistemaren aipamena egiten duten kritikarien helburua.
|
|
|
|
Euskarara
ekarritako literatur itzulpenen kritika gehien eman duten argitaratzaileak Berria(% 19) Gara(% 15) eta Diario Vasco(% 15) egunkariak dira. Berria egunkariari gehitu egin behar zaizkio Euskaldunon egunkaria eta Egunero kazetetakoak:
|
|
|
Bestalde, bildutako datuen arabera, euskal kazetek egiten diote leku gehien
|
euskarara
ekarritako itzulpenen kritikei; eta dibulgazio kritika kazetaren euskararekiko atxikimenduarekin zein EIZIEren programan duten parte hartzearekin lotuta dago; bada, azken horrek berebiziko garrantzia duela begitantzen zaigu.
|
|
|
Gero eta ohikoagoa bihurtzen ari da euskal editoreen artean liburu argitaratu berri samarrak aukeratzea beste hizkuntza batzuetatik
|
euskarara
ekartzeko. Batzuetan, inguruko erdaretara ere itzuli gabe egoten dira gainera; hemen hizpide dugun hauxe bera frantsesera itzulita dago, baina ez dago oraindik gaztelaniaz irakurtzeko aukerarik.
|
|
|
Epub zein pdf formatoetan literatura unibertsaletik
|
euskarari
ekarritako klasikoak zein euskal literaturakoak Sarean jarri ditu, doan (http:// armiarma. com/ liburu e/ helbidean).
|
|
|
Bere ustez, Arabako izana euskalduna da, hein handi batetan behintzat. Adierazi duenez, Araba ez da euskalduna Gipuzkoatik eta Bizkaitik etorritako pertsonek
|
euskara
ekarri dutelako, aspaldidanik euskalduna zelako baizik. Arabaren izana euskalduna zela ikusteko, Arabako izenak, oikonimoak ditugu aitorle.
|
|
|
•
|
Euskarari
ekarriak (Armiarma) (http:// ekarriak.armiarma. com/, i= 254). Armiarmak Euskarari ekarriak izeneko beste atal bat jarri du abian.
|
|
|
• Euskarari ekarriak (Armiarma) (http:// ekarriak.armiarma. com/, i= 254). Armiarmak
|
Euskarari
ekarriak izeneko beste atal bat jarri du abian. Munduko literaturatik euskarara itzulitako obretatik hilero hiruzpalau liburu berri jarriko dute sarean hainbat hizkuntzatatik ekarritakoak.
|
|
|
|
Euskarari
ekarriak (Armiarma)
|
|
|
Eta badu nahikoa indar Zubi bat Drinaren gainean izeneko liburu ederra sortzeko. Badu nahikoa indar Karlos Zabalak Ivo Andritxen literatura
|
euskarara
ekarri eta, berak ere sormen lan luze, nekagarri eta pozgarriaren ondoren beste liburu berri bat sortu eta harengatik saritua izan eta sari horrek gutxienez beste urtebetez itzulpengintzan lasai aritzeko aukera eman eta horrelako beste lan bati heldu ahal izateko.
|
|
2012
|
|
|
Hau da, gure arlora joanik, ez dagoelako euskal saiakeragileetan mundura ekarpen propiorik egin duen inor? Zierto, gehienbat, mundu zabaleko bertze pentsalari edo idazleen ideiak
|
euskarara
ekarri baizik ez dute egin, politago edo zabarrago. Holaxe dela erran dezakegu, baina lotsarik gabe:
|
|
|
Belaunaldi desberdinetako subjektuek elkarri eragiten diote, haurrak ez dira helduengandik datozkien hizkuntza eraginen jasotzaile pasibo hutsak. ez da egokia transferentzia eta transmisioaren kontzeptuek beren baitan dakarten adiera bertikala eta norabide bakarrekoa, goitik beheitikoa. Adibidez, Itsasok dio bera euskalduntzen hasi zen garaian bere ilobak Baztan Ikastolan hasi zirela. orduan familiaren barneko hizkuntza erabilera aldatu zen bilobek
|
euskara
ekarri baitzuten aitatxi amatxien etxera: "... euskaraz haurrek bultzatzen dute" (Itsaso, 5 FG).
|
|
|
" daukatena da kanpaina bat mundu osorako ingelesez pentsatuta eta ingelesez eginda, eta azkenean ekartzen dute gaztelaniara, ekartzen dute frantsesera. Ba ahalegin hori egiten duten bezala, ba
|
euskarara
ekartzea onuragarria izango litzateke beraientzako". Bestetik, marka handiek publizitatea euskaraz ere egitea oso mesedegarria ikusten dute euskararen normalizaziorako ere.
|
|
|
Azken horren Adiskidetasuna lanaren hitzaurrean argi adierazten digu itzulpena egitera bultzatu duen helburua: . Lateratik artu ta
|
euskerara
ekarri dizut, arteka marteka, maitasun aundienaz ta euskeraren alde zerbait egiteko asmo zintzoaz? (Ametzaga 1952a:
|
|
|
Hain zuzen ere 1970eko hamarkadara arte euskaratutako lanak interesatzen zaizkigu atal honetan eta, beraz, datu base horiek ez digute balio. Armiarmak atera berri duen?
|
euskarari
ekarriak, proiektuak itzulpen zaharragoak ere jasotzen ditu, baina ez ditu inondik ere (oraingoz behintzat) historiako euskal itzulpen guztiak biltzen.
|
|
|
Itzulpena, berez, bazterreko generoa bada sorkuntzazko literaturaren alboan, esan genezake poesiaren itzulpena are periferikoagoa dela beste literatura generoen aldean. Badirudi, beraz, genero marginalenaren aldeko apustua egin duela Sarrionandiak
|
euskarara
ekartzeko literatura lanak hautatzean.
|
|
|
Argi dago, ordea,. Lur eremua? Sarrionandiarena ere badela, ingelesez sortutako poema
|
euskarara
ekartzean Sarrionandiak bere interpretazioa eman baitio, bere ulermenaren arabera birsortu baitu. Era berean,. Apirilari gorazarrea?
|
|
|
umeentzako testu didaktikoak sortzea, moralari buruzko gomendioak ematea, euskararen eta euskaldunen apologia egitea, euskararen noranahikotasuna erakustea, hizkera literarioa lantzea eta abar. Helburu horiek lortzeko, inguruko literatura sistema handien erdigunean zeuden testuak hautatu ohi zituzten, hots, aspalditik prestigioa eta errekonozimendua lortuta zituzten testuak, halakoak
|
euskarara
ekartzeak euskarari merezi zuen aitorpena ekarriko ziolakoan. Hala itzuli ziren XX. mendearen lehen erdian hainbeste autore, edota literatura modernoagoetako lan klasikoak (Cervantes, Shakespeare, Dickens, Goethe, Dante, Saint Exupéry...).
|
|
|
Beraz, autore, Europako literatura modernoetako idazleak, literatura minorizatuetako testuak edota herri, primitiboetako? poema anonimoak
|
euskarara
ekartzean, Sarrionandia euskal kultura eta literatura birdefinitzen ari da, beste tradizio horiek gurean ere lekua badutela gogorarazten.
|
|
|
Adibidez, gaztelaniazko baimen ukatzearen errorearen mezua aldatu nahi badugu,/ usr/ share/ squid/ errors/ Spanish/ ERR_ ACCESS_ DENIED fitxategia moldatu dugu. Beraz, gure erroreak euskaraz nahi baditugu (zoritxarrez, squid ek ez ditu
|
euskaraz
ekartzen),/ usr/ share/ squid/ errors/ Spanish direktorioaren kopia bat sortuko dugu,/ usr/ share/ squid/ errors/ Euskara izenekoa (edukia ere kopiatu behar dugu), eta direktorio berri horretako fitxategi guztiak banan banan itzuliko ditugu. Horren ondoren, konfigurazio fitxategian hau idatzi dugu:
|
|
|
Asmatu bera noren sokakoa den. Eta ez da bakarrik haren literaturaren jarraitzaile delako, haren lana irakurri eta miresten duelako, ez bakarrik
|
euskarara
ekarri duelako Agurea eta itsasoa. Sinetsi egidazue, Floridaraino joan eta lehiaketan parte hartzerainokoa da Iturralderen zaletasuna.
|
|
|
Marie Darrieussecqen eleberri batean, Le Pays deiturikoan, irakurri nuen ondorengo pasartea, duela urte gutxi batzuk(
|
euskarara
ekarri dute geroztik, Herria izenburupean). Kostaldeko paisaia ari zen narratzailea deskribatzen, labarra, hondarrezkoa iparraldetik:
|
|
|
Hirurak hitzaren indarraz eta balioaz mintzo dira. Blas de Oterorena
|
euskarara
ekarri dut, nahiz eta badakidan zuetako askok, nik bezala, Paco Ibañezek gaztelaniaz kantatutakoaren oihartzuna duzuela barrenean.
|
|
2013
|
|
|
XVI. mendean, Iberiar penintsulara lehen leinuak Tubalek ekarriak zirelako tradizioari bertze osagai bat gaineratu zioten Juan Martinez de Zaldibia edo Esteban de Garibai bezalako historialari gipuzkoarrek: Tubalek
|
euskara
ekarri zuen, eta hizkuntza horrek frogatzen du euskaldunak direla Espainiako biztanlerik antzinakoenak. XVII. mendean, Garcia de Gongorak Nafarroara aldatu zuen teoria hori:
|
|
|
Baina sari konkretu bereziak beharrezkoen ondoan, sari zabala orokorra da bultzatu beharrekoa batez ere:
|
euskaraz
ekarriko duen sari zabala, hain zuzen ere.
|
|
|
Nekeak merezi duela jakinik, ordea, zaharberritu egin ditu idazlearen testuak ikerlari talde batek. Euskaratik
|
euskarara
ekarri dute Lauaxetaren poesia Ludi honen bestaldez liburuan (Labayru, BBK). Iaz bete ziren 75 urte Lauaxeta fusilatu zutenetik, eta efemerideak bultzatuta hasi ziren lanean ikertzaileak.
|
|
|
Blas de Oteroren poema gutxi daude euskaratuta, eta egin diren itzulpen gehienen egilea Gabriel Aresti da: Majoria haundiarekin, Oso hurrutian, Biotz begietan, Hibaiaren uholdea, Adiskidearen kanta, Espainiaren izenean, bakea, Eskatzen dut bakea eta hitza, Gallarta...
|
Euskarari
ekarriak atarian irakurgai daude horiek eta beste hainbat, Sabin Muniategik itzulitako Blas de Oteroren beste bi poemarekin batera.
|
|
|
Baina ez da soilik literaturaz ari. Izan ere, ezagunak dira bilbotarrak euskararen aurka botatakoak, eta horiengatik ere aipatzen du Davantek hura
|
euskarara
ekartzearen zailtasuna. «Estigma hori badu», dio.
|
|
|
Denbora tarte horretan idatzitako 103 soneto bildu ditu Erbesteko Sonetoak. Sonnets de l' exil liburuan (Maiatz), frantsesera eta
|
euskarara
ekarriak. «Idazleak sonetotan emandako eguneroko bat da», azaldu du itzultzaileak.
|
|
|
(?) Ez dut esan nahi itzultzailearen hitzaurre horiek interesgarriak ez direnik. Juan Garziaren Shakespeareren Soneto hautatuakitzulpenaren aitzinsolasa ere nabarmen, eta are arrandiaz, makurtzen da Shakespeare eta (bere) sonetoak
|
euskarara
ekartzeko auziaren aldera, eta oso gogokoa dut testua.
|
|
|
|
Euskarara
ekarritako literatur itzulpenen kritika publikoaren azterketa egin genuenean (ikus Ibarluzea, 2011), euskal literatur sistemara ekarritakoen katalogoaren berri (egilearenberaren zein lan dauden itzulita, herrialde bereko zein lan itzulita dauden, zer beste itzultzailek itzuli izan dituen lanok...) emateko joera hori berori nabarmendu genuen:
|
|
|
Gehien ematen den informazioa, egilearen beste obrarik bada, haien izenburuak eta argitalpenei buruzkoak, edo itzultzaileak lehenago
|
euskarara
ekarritako beste obra batzuen izenak dira. Euskaraz irakur daitezkeen obren katalogo bat osatzea da, antza denez, xede polisistemaren aipamena egiten duten kritikarien helburua.
|
|
|
Erdarazko testua
|
euskarara
ekartzea izan ohi da itzultzailearen lana. Ez da falta profesionalik jatorriz ingelesez, frantsesez, alemanez edo gaztelaniaz ekoitzitako lanen euskarazko gidoia atontzeko gai denik; baina, esate baterako, japonierazko marrazkien kasuan, japonieratik ingelesera edo gaztelaniara itzuli ohi dira lehenik, eta itzulpen horiek zubi gisa erabili gero euskarara ekartzeko.
|
|
|
Erdarazko testua euskarara ekartzea izan ohi da itzultzailearen lana. Ez da falta profesionalik jatorriz ingelesez, frantsesez, alemanez edo gaztelaniaz ekoitzitako lanen euskarazko gidoia atontzeko gai denik; baina, esate baterako, japonierazko marrazkien kasuan, japonieratik ingelesera edo gaztelaniara itzuli ohi dira lehenik, eta itzulpen horiek zubi gisa erabili gero
|
euskarara
ekartzeko.
|
|
|
ETB1eko hasierako urteetan, itzultzaileak jatorrizko bertsiotik
|
euskarara
ekartzen zuen testua eta, ondoren, egokitzaileak testu hori moldatzen zuen neurrira ekartzeko, eta behar bezalako hizkera komunikatiboa prestatzen zuen. Baina, urte askora gabe, itzultzaile egokitzailearen figura gailentzen joan zen euskal estudioetan:
|
|
2014
|
|
|
2012an Literaturako Nobel saria jasotako idazle honen Hori da umorea, maisu! irakurtzen hasi nintzenean Txinako literatura
|
euskarara
ekarria zelako egin nuen eta gogotsu ekin nion irakurtaldiari. Baina hasierako inpresioa ez zen batere ona izan, burura etorri zitzaidan literatura femeninoari buruz hitz egiten dutenei literatura maskulinoaren adibide garbia erakusteko moduko adibidea zela hau.
|
|
|
Egile gurean ezezagunen liburu txukunak
|
euskarari
ekartzeko ekinean, mendebaldera begira jarri da Pasazaite argitaletxea. Eta aurkeztu digun alerik berriena da Post it bizitzak, Iolanda Zuñiga galiziarrarena (Vigo, 1975).
|
|
|
Ipuinei gagozkiolarik nahiko iradokorra. Bertan bost idazleren narrazioak bildu eta
|
euskarara
ekarri dizkigu bikote honek, Galarragaren arabera, berak idatzi nahiko lukeen ipuin liburua osatuz. Orotara hamalau narrazio topatuko dituzu Pasazaite argitaletxeak plazaratutako liburu honetan, eta ez zaituzte epel utziko.
|
|
|
barruko etsaia. Aingeru hori akabatu ondoren idatzi zuen Dalloway andrea eleberria, eta orain
|
euskarara
ekarri du Itziar Diez de Ultzurrunek, Edo argitaletxearekin. Ez da, baina, eleberri soila.
|
|
|
15 Ez nuke arrunt horrela esan behar, destainaz, ez nuke bixkor horrela idatzi behar, erdeinuz, funtsean nik neuk ere martiniaren aipuak dei eginda erosi bainuen liburua nire urrezko arauetako bat hautsiz, alegia,
|
euskarara
ekarrita dauden idazleen obrak gaztelaniaz ez erostea. Dena dela, gaztelaniazko bilduma honek narratiba osoa biltzen zuen eta euskarazko Hona hemen gu biokek puska bat bakarrik; beraz, agian nire buruarekiko traizioa ez zen hain grabea izan (sinetsi nahi dut).
|
|
|
" Kafka euskaraz irakurtzeko modurik ba al dago?".
|
Euskarari
ekarriak gunean dago itzulitako autoreen zerrenda. " Nola hartu dute kritikariek Edorta Jimenezen azkeneko lana?".
|
|
|
Gerezien Denbora fr izeneko kantu sentikorra abestu zuten, Itxaro Bordak
|
euskarara
ekarririk.
|
|
|
Artikulu honetan aurkezten ari garen lanaren helburua itzulpen sistema bateniturburu hizkuntza aldatzea zen, eta horrela, ingelesetik euskararako itzultzaileautomatiko bat garatzea, ENEUS prototipoa. Sistema horrek ingelesez idatzitakotestuak deszifratzen lagunduko lioke euskal erabiltzaileari, atzerriko hizkuntzanidatzitako ezagutzak
|
euskarara
ekartzen, betiere, gaztelaniara jo beharrik gabe.Sistemaren moldaketa honek Matxin arkitekturaren malgutasuna (edo zurruntasuna) neurtzen lagundu digu, beste garatzaile edo ikertzaile batek iturburu hizkuntza aldatunahi izanez gero zer nolako lana izango lukeen azaleratuko dugularik.
|
|
|
hil zen Miguel Hernandez poeta espainiarraren testuak
|
euskarara
ekarri eta
|
|
|
|
Euskarari
ekarriak (Armiarma) (185)
|
|
|
Danele Sarriugartek
|
euskarara
ekarriak eta euskaratik beste hizkuntzetara emanak nabarmendu ditu, eta horien artean Igela argitaletxearen lan eskergarria 25 urte bete dituen honetan. Aurten aise ugaldu diren tankera guztietako kultur guneez ere gogoeta egin du.
|
|
2015
|
|
|
Paul B. Preciadoren testura itzuliko gara, Elearaziko lagunek osoki
|
euskarara
ekarri duten horretara eta ondo pentsatuta, nik ere ekar nezakeen hona osoki, bestelakoekin eman beharrean alamena. Erakusketa" minoritarioei" arrisku bat ikusten die:
|
|
|
" Egoera okerrera doa, geroz eta zailagoa egiten zait elkarrizketetan jendea
|
euskarara
ekartzea". " Taldeko eta koadrilako hizkuntza gisa euskara ezartzea oso zaila da".
|
|
|
Itzulpenez hitz egitean inportaziora joan izan zaigu inertziaz begirada: beste hizkuntza batzuetatik
|
euskarara
ekarri denera, ekartzeko dagoenera, ekarritako horren harrerara. Azkenaldian, ordea, alderantzizko norabideari erreparatzen hasiak dira zenbait, eta euskaratik eramaten denak ere badu muntarik.
|