Testuinguruan

Bilaketa

dist.

non

lema/forma

nola

bilaketa

kategoria

Iragazkiak

Mota/Gaia

Euskalkia

Itzulpena

Erregistroa

Ordena

Formularioa garbitu

Emaitzak: 18.869

2000
	‎Non hasi eta noraino iritsi zehazteko lagungarri zaigu Nafarroako bi idazleren lan bana jendaurreratze dataz baliatzea. Horrela, Felipe Riusen Polaro id liburuko irudiak argi bihurtu ziren unerako honako kronika honen iazko edizioa itxia	zegoen modu berean, oraingo lerro hauen amaiera erabakia dago Aingeru EpaltzakRo ck ’ n’Ro ll izenekoaren aurkezpena iragarria duenean. Bi aurkezpen saio horien arteko urtebete horretan Nafarroako euskal letretan aipuak izan ditu Castillo Suarez altsasuar gazteak.
	‎Non hasi eta noraino iritsi zehazteko lagungarri zaigu Nafarroako bi idazleren lan bana jendaurreratze dataz baliatzea. Horrela, Felipe Riusen Polaro id liburuko irudiak argi bihurtu ziren unerako honako kronika honen iazko edizioa itxia zegoen modu berean, oraingo lerro hauen amaiera erabakia	dago Aingeru EpaltzakRo ck ’ n’Ro ll izenekoaren aurkezpena iragarria duenean. Bi aurkezpen saio horien arteko urtebete horretan Nafarroako euskal letretan aipuak izan ditu Castillo Suarez altsasuar gazteak.
	‎Literatura funtzionalaz mintzatzerik	badago , horixe da antonomasiaz Iruñeko festa nagusiez informazioa, hitzez eta irudiz, eskaintzen duen Sanferminak liburua, Fermin Erbitik prestatua. Festen hordikeria hitz lerrokadak zuzen idatzi ahal izateko oztopo gaindigaitz delako ziurrenik, Sanferminen inguruko martxandising aren arloan bazen hutsune bat, nabarmena, gaiaz libururik ez izatea, tuN ristendako orri gutxiko argitalpentxoetatik haratago.
	‎Euskal ikastoletan Espainiako historia era baldarrean irakasten omen da. Matrikulazio garaia gertu	dagoela , euskal irakaskuntzaren hazkundea torpedeatzeko material polita. Nafar Diputazioburuak inspekzioak agindu ditu eta testuliburuen zentsura iragarri.
	‎Eraikuntzaren aldia da. gorantza doa moneoren artxibategia; lurpea sakon hustu dute Kongresuen Jauregi eta Auditoriuma izanen direnen zimentarriak sustraitzeko; Oteizaren Museoko lanak aurreratuak bide	daude Altzuzan. Asmo hutsean Iruñeko Ziudadela Arte Garaikideen topaleku bihurtzearena.
	‎Eta egia izanik ere zenbait pentsalari artikulistak egina zutela euskararen aurkako erauntsiari koN bertura ideologikoa emateko lana, euskaltzaleen ahalak egiazki ahuldu dituen faktorea beste alde batean ageri da. sEuskaltasunaren izenean joka, hilka, ari dira batzuk. Eus kalerroa duen guztia kutsatua	dago . Nahi ala ez, jarduera horretan ari direnen errokide dira, gara, euskaldunak.
	‎Aurton, hiru urterik behin bezala, euskal herriko idazleoi egokitu zaigu Galeusca biltzarraren antolaketa, eta honezkero Ja ki n eko irakurle gehienek ondotxo dakiketen moduan urrian egin dugu Bizkaiko itsasaldean, Lekeition, Bermeorainoko egun bateko txangoarekin. Eta lehenengo eta behin, gure ostarien ustekabe polita aipatu behar dugu, benetako herri euskaldunetan	zeudela konturatu baitziren. Idazle katalan batek esan zidanez, larunbatean goizeko hamarrak inguru Lekeitioko kaleetatik ibilia zen, eta ez ei zuen behin ere erdararik entzun.
	‎Horrelako batasunaren beharra sumatzen zen aspaldian eta, EAJko ordezkariek esan zuten bezala, euskal gizartean denon ahaleginez lorturiko adostasun politikoa eta gizartekoa haustea ezkutatzen da Garzonen eta Espainiako botere faktikoen jardunbidearen atzean, betiere euskalgintza eta politika nahastuz, eta euskal gizartearen edozein herrigintza edo kultur mugimendu susmopean jarriz, eta ez bakarrik Espainia mailan, bertako askoren ustean ere bai. Gaur egun dena justifikaturik	egotea lortzen ari dira bide horretatik.
	‎Antzerkigintzaren bidea ez da orain urte batzuetakoa bezain txarra, esan beharrik ez	dago . Aurreko urteko joerari jarraiki, badirudi sendotze prozesua aurrera doala, ez arinegi, baina bai etengabe.
	‎Aurreko urteko joerari jarraiki, badirudi sendotze prozesua aurrera doala, ez arinegi, baina bai etengabe. Ez dirudi, beste batzuetan bezala, gehiegi puztu eta lehertzeko arriskurik	dagoenik oraingoan. Eta ez dela gertatuko orain urte batzuk bezala, garai hartako talde nagusiak desagertu zirenean, basamortu bihurtzeko prozesua.
	‎Alde batetik oso ona da, beste lekuetako antzerkigintzarekin parekatzeko aukera ematen baitu. Eta ezin ukatuko da euskal taldeen maila bikaina dela, jasotako sariak eta ikusle kopuruari begira, Estatu mailan puntan	dagoela . Baina honek badu alde txarrik ere, euskarazkoak gehienetan espainierazkoen bertsio baizik ez izatea, batzuetan laguntzetara iristeko aitzakia baino ez.
	‎Egia da talde horiek emanaldi kopuru handi samarra bermatzen dutela gehienetan, baina aktoreak milaka kilometro egiten hasi dira askotan emanaldi bakarra eskaini eta berriz ere bueltan etortzeko. Eta ez dirudi bizimodu horri luze eusteko modurik	dagoenik . Are gehiago aktore horiek berak Estatu espainiarreko ikus entzunezko komunikabideetako dramatikoan gero eta errazagoa dutenean sarbidea.
	‎Gabeziei begira, antzezlanak prestatuko dituzten idazleentzako eskolarik ez izatea kezkagarria da gaur egun. Batetik idazten trebatu eta bestetik hizkuntzaren alde dramatikoa landuko duen eskola hori abiatzea oso garrantzitsua da gaur egun, oraindik ere beste generoetan aritzen diren idazle apurrak baitira dramatikoari heltzeko tentazioa izaten dutenak. Eta sarietan irabazle gertatu arren, oso urrun	egoten baitira aktoreek eta zuzendariek eskatzen dituzten baldintzetatik (edo erretorikoegiak, edo erritmorik gabeak, edo hitzaren garrantzian oinarrituta interpretazioari tarterik uzten ez diotenak...).
	‎Antzerki eskolen egoera hobetzen ari dela ematen du. Egiten duten lanaren errekonozimenduak klandestinitatearen esparrua gainditzen lagundu die eta homologazioa, mailakatzea, bateragarritasuna eta antzerkia unibertsitateko karrera izatea bilatu behar da gaur egun. Talde profesionalak, erakunde publikoak eta ikus entzunezko komunikabideak jabetuta	daude beharrak asetzeko adina aktore prestatzeko duten gaitasunaz eta ez litzateke txarra bide honetatik esfortzuak bateratzea eta, era berean, antzerki amateurrari bere esparrua errespetatuta, haien osagarri edo unibertsitate eta antzerki eskolen eremuan zirkuitu propioa izatea.
	‎Honela bada, eta 2000 urteari	dagokiola , hauexek dira aipatu nahi nituzkeen gaiak: uholde berrien anonimotasuna, idazleen manifestuak, emakumeen opakotasuna, barietatea gaietan, kritikaren saio hutsa, eta, amaitzeko, euskal literatura kanporatzeko ahalegina, irakurzaletasunaren arazoa ahaztu gabe.
	‎Zaramaga taldeak Bakea, elkarrizketa eta bare tz earen al de izenaz atera zuen manifestua, eta egun beretsuetan 140 idazlek beste bat atera zuten, Isiltasuna ez da aterpe izenpean. Egia bada ere dozena bat idazlek batean zein bestean jarri zutela beren izena, ez	dago enoratzerik bi manifestuen mezu politikoa guztiz alderantzikoa zela. Zalantzarik ez dut guzti guztien desira sakonena Euskal Herria bakean bizi ahal izatea dela, baina begi bistakoa dabakea hitzaren atzean gauza ezberdinak ulertzen direla idazleen artean.
	‎Denok ez gara berdinak. Jakin dezagun non	gauden , errespeta dezagun elkar, eta bilguneak dauden heinean bilduko gara, eta bestela ez. Ez dugu denak zertan adiskideak izan behar.
	‎Denok ez gara berdinak. Jakin dezagun non gauden, errespeta dezagun elkar, eta bilguneak	dauden heinean bilduko gara, eta bestela ez. Ez dugu denak zertan adiskideak izan behar.
	‎Kolektibo batez mintza daitekeen arren, ordea, ez dugu homogeneizazioaren arriskuan jausi behar. Idazle hauen artean, idazle guztien artean	dauden alde berak daude. SeN xua, beraz, sailkapenerako lotura bat gehiago izan daite<3 ke, adina, lurraldetasuna, euskalkia edo ideologia izan dais tekeen neurri berean, ez gehiago ez gutxiago.
	‎Kolektibo batez mintza daitekeen arren, ordea, ez dugu homogeneizazioaren arriskuan jausi behar. Idazle hauen artean, idazle guztien artean dauden alde berak	daude . SeN xua, beraz, sailkapenerako lotura bat gehiago izan daite<3 ke, adina, lurraldetasuna, euskalkia edo ideologia izan dais tekeen neurri berean, ez gehiago ez gutxiago.
	‎Ugaritasuna bai, barietatea ere bai, kopuru gero eta handiagoak, baina non	dago kritika. Zeinek lagunduko dio irakurleari lanen baliotasuna neurtzen?
	‎Kantitateak alde ona du, baina garaua eta lastoa bereizteko tresna gutxi du irakurleak. Non	daude kritikoak?
	‎Inoiz baino unibertsitate gehiago	dago Euskal Herrian, hiru publiko eta hiru pribatu, eta bertan egiten den literatur kritikak ez du asmatu gune akademikotik kanporako produktu bat egiten, irakurleari baliagarria izango litzaiokeen produktu duina alegia.
	‎Beste askotan, ordea, hiru egunetan eta enkarguz kolaboratzaileak idatzi behar izan duen azalpen laburra eskaintzen da. Non	daude ofizioz literaturaren azterketa egunez egun egin behar dutenak. Zer irakasten da unibertsitateetan, eta nola?
	‎Kritika gutxi eta eskasa izan arren, guztion buruan	dago euskaraz egindako literaturak gero eta gehiago merezi duela, eta kanporatu beharra dagoela. Aurreko urteetako zurrumurrua oihu bihurtzen ari da:
	‎Kritika gutxi eta eskasa izan arren, guztion buruan dago euskaraz egindako literaturak gero eta gehiago merezi duela, eta kanporatu beharra	dagoela . Aurreko urteetako zurrumurrua oihu bihurtzen ari da:
	‎Beste arlo askotan bezalaxe (euskalduntzea, ikastolak, euskal prentsa...) honetan ere argi	dago ez dagoela zain
	‎Beste arlo askotan bezalaxe (euskalduntzea, ikastolak, euskal prentsa...) honetan ere argi dago ez	dagoela zain
	‎Edonola ere, kanpora jotzeko formula hoberena lan onak egitea da, eta hori ez	dago ez editoreen ez erakundeen esku. Idazleen lana, lan garrantzitsuena.
	‎Artikulutxo honetan aipatu nahi nukeen azken puntua, aurrekoari estuki loturik	dago : irakurzaletasunaren gaia, hain zuzen.
	‎Baina prentsaren iragarkiak baino areago, literatura eta idazleak eskoletara eta auzoetara eramatea baino efektiboagoa, idazlan onak eskaintzea da. Ez	dago formula hoberik hori baino. Liburu onak beti aurkitzen ditu irakurleak.
	‎Irakurriena ez da beti liburu onena, eta gutxi irakurtzen den guztia ez da txarra. Komertzialtasuna eta merkatua tartean	dauden bitartean , literaturaren kalitatea ezin da neurtu best seller zerrendaren arabera. Baina gorago esandakoak balio du hala ere:
	‎Benetan, alimaleko lana egin dute, bai egoitzako eraberritze lanetan, sbai kanpainako jardueretan eta hau guztia dohaintasun osoz, jakina. Bere euskaltasunari zentzu bat ematen dion gazteria bat da, zinez, Muskildikoa, eta Xiberoko Botzaren egonleku berria ikuskatzerat etorriko zaretenok, muskildiar gazte horien esku hartze oso handiaz gogoratuko zaretelakoan	nago . Bisitaldi horretan erakutsiko dizuete, ziur aski, emanaldiak jendaurrean egiteko gela handia.
	‎Esaldi biribila —esan nuen nire bostean—, egitekoak eta eginak ondo bereizten dituena. Mahai gainean	zegoen liburuak halakoxea zuen azaleko goiburua. Liburua —edo hobeto esanda, liburutxoa—, kanpoaldean behinik behin, horixka zen, aspalditik ihartuta dagoenaren erakusle.
	‎Mahai gainean zegoen liburuak halakoxea zuen azaleko goiburua. Liburua —edo hobeto esanda, liburutxoa—, kanpoaldean behinik behin, horixka zen, aspalditik ihartuta	dagoenaren erakusle. Bazter batean ere, ageri agerian, jarraikoa:
	‎Horren adierazle eta mezulari, Euskaldunon Egunkaria k Bizkaiko Foru Aldundiaren laguntzarekin asmatu digunBizkaia gehigarria. Modan ei	dago Bizkaia. Askoren ustez, moda bolada hori ez doa Benito Lertxundiren abesti sonatutik harantzago, Bizkaiaren euskal exotikotasuna lau bertsotan laburtzerik izango bagenu bezalaxe.
	‎Bizkaia beti	egon da hor, entzungai, Euskal Herri osoari adi adi. Beste euskal lurraldeekin bat egiteko beti prest, euskarari eta euskal nortasunari dagokienez.
	‎Bizkaia beti egon da hor, entzungai, Euskal Herri osoari adi adi. Beste euskal lurraldeekin bat egiteko beti prest, euskarari eta euskal nortasunari	dagokienez . Bat egite horrek, edozelan ere, ez dakar inori men egitea, inoren morroi ez baita Bizkaia.
	‎Bere berea du Euskaltzaindiak euskararena eta horri ekin dio, buru belarri, azken urteotan. Askorentzat luzeegi joan doana, beste batzuentzat labur arin etorri dator, hizkeraren biziraupenari	bagagozkio bederen.
	‎Bi biok erkagarri badira ere, apustua zeren alde egin behar den horretan argi	dago , nire ustez, erdietsi beharrekoa: euskararen hiztegi zabala eta eguneratua, egungo premiei ihardesteko gai dena, aspaldiko tradizioan errotua eta zimendatua.
	‎Nolanahi ere, garai berri baten aurrean	gaude , eta hurrengo urteotako euskalgintza eredua zehazten doa ezari ezarian.
	‎Erradiografiak beharrezko, eta terapia egokiak, are beharrezkoagoak. Jokoan	dago euskararen geroa eta euskarari aukera zabala ziurtatu beharrean gaude, petrikilo desegokien eskuetan utzi gabe.
	‎Erradiografiak beharrezko, eta terapia egokiak, are beharrezkoagoak. Jokoan dago euskararen geroa eta euskarari aukera zabala ziurtatu beharrean	gaude , petrikilo desegokien eskuetan utzi gabe.
	‎Ez dakit kultura den, ez dakit urte honi	dagokion . Badakit, ostera, urte luzeetan euskararen alde jardun duten norbanako franko susmopean direla, laster batean erruztaturik ikusiko dugun euskarazko kultura oso baten aitzindari gisa.
	‎Gero eta ozenago dator deiadarra, gaztelania santu horren aldamenean bestelakorik	egongo ez bailitzan. Euskara ez omen da zilegi eta legezko, folklore hutsezko kontuetan ez bada.
	‎Jadanik gaindituak diren baina haren garaian eskuarki onartzen ziren gertakari horietan oinarriturik, gizarte mota ezberdinen eta horietako bakoitzari	zegokiokeen hizkuntza tipologiaren arteko korrelazioa ezarri nahi zuen Unamunok: hortik atera zuen hordak hizkuntza silababakarrez mintzo zirela, gizarte militarrek hizkuntza eranskariak zerabiltzatela eta, azkenean, industria garaiko gizarterik aurreratuenek hizkuntza malgukariez hitz egin behar zutela.
	‎Baina oraingoan zenbaitzuek abusu horiek xuritzeko," kultur mestizajea" moduko eufemismoak erabiltzen dituzte, dirudienetik noranzko bakarreko prozesu xelebrea berau, hor, besteek gurea hartzea aberastetzat jotzen den arren, guk, aurriritzi europozentrista zaharkituen eraginez, kanpokoengandik ezer hartu nahi ez dugun bitartean. Aski da gogoratzea, diogunaren adibide, Espainiako unibertsitateetan ez	dagoela bat ere katedrarik Afrikako edo Amerikako kolonia izandako herri indigenen hizkuntzak ikasteko.
	‎Horrek halako eskandalu txikia sorrarazi zuen, eta berehala erantzun zioten gure unibertsitateko irakasle batzuek, irakasgai hori euskaraz aspaldian ematen zihardutenek. Bide berean, duela bi urte, Madrilen, Kultura Ministerioan	nengoela , mahai gainean nuen Euskaldu non Egunkaria ikustean, espainol idazle ezagun batek kortesiaz galdetu zidan —nolabaiteko lotsa aitortuz baina— ea egiazki euskara jadanik informazio bide egokia izateko egoeran aurkitzen ote zen. Ageri denez, Unamunoren behialako iritzi haiek atzetik segizio luzea utzi dute, gainditzeko aski zaila.
	‎Bestalde, hizkuntza guztiotan, batasunaren9 nahitaezko aurrepausoaz gainera, tentazio bikoitza izan da: alde batetik garbizaletasunerako joera, hizkuntzaren beraren erro zaharretatik kultur eta zientzi terminologia propioa sortu nahi duena, eta, bestetik, aukera populista, erraztasunaren kariaz, ordura arteko hizkuntza ofizialaren edozein hitz onartzeko prest	dagoena . Euskararen kasuan, gainerako gehientsuetan bezalaxe, pragmatismoak erdibideko irizpide eklektikoa atera du garaile:
	‎Euskararen kasuan, gainerako gehientsuetan bezalaxe, pragmatismoak erdibideko irizpide eklektikoa atera du garaile: alde batetik, lexiko internazional greko latindarra onartzea, berau gure hizkuntzaren morfologia eta ortografiara egokituz, eta, aldi berean, nazioarteko irizpide argirik ez	dagoenean , euskarak hitz elkartu eta eratorri berriak eratzeko dauzkan baliabideak garatzea, euskal erroko zientzi eta kultur hitz ugari sortzeko10.
	‎Hau guztiau, ordea, gure artean, batez ere 1968 urtetik aurrera hasi zen mamitzen. Beraz, giro hori erabat urrun	zegoen Unamunok, bizi zenean, inguruan zuen gizarte egoeratik, eta horregatik oso ondo eduki behar dugu hori kontuan bilbotarrak euskara alde batera uzteko izan zuen jarrera epaitzeko orduan.
	‎Eta berriro nator hasieran etenik utzi dudan puntura, hau da, Migel jaunaren sakoneko motibazioetara, ez baitirudi oso zuzena, Unamuno, 1901.eko Lore Jokoetan, besterik gabe probokatzaile agertu zela pentsatzeak. Aranak berak ere, haren hitzak gogorki kritikatzeko egin zuen artikuluan, hartarako arrazoi oportunistaren bat izan zuela iradokitzen zuen, nolabait madrildarren belarriak balakatzeko11 Ni, ordea, ezezkoan	nago . Unamuno sasoi hartan Salamankako Unibertsitateko greziera katedraduna eta bertako errektorea zen, hots, jadanik bere ibilbide profesionalaren goren puntuan zegoen.
	‎Aranak berak ere, haren hitzak gogorki kritikatzeko egin zuen artikuluan, hartarako arrazoi oportunistaren bat izan zuela iradokitzen zuen, nolabait madrildarren belarriak balakatzeko11 Ni, ordea, ezezkoan nago. Unamuno sasoi hartan Salamankako Unibertsitateko greziera katedraduna eta bertako errektorea zen, hots, jadanik bere ibilbide profesionalaren goren puntuan	zegoen . Ez zuen, hortaz, inoren uzkia musukatzen ibili beharrik.
	‎...ertzea, hots, nabarmentzeko ohi zuen bide epatant harekin, kritika horien bidez Unamunok, sibilak bezain maltzurki, bere herritarrei erronka egiten ziela pentsatzea, euskararen aurkako erasoekin min emanez, hala, haserrez eta kontrakarrean, haiek, eginekin, euskara zientziaren zehaztasuna eta filosofi mintzabidearen xehetasunak oro adierazteko egiazki gai zela frogatzen ahalegin zitezen, bera oker	zegoela erakutsi arte. Izan ere, Salbatore Mitxelenak berak ongi aurpegiratu zionez, euskara baztertzeko zergati nagusia, logika hotzaren arrazoia bazen, ironiaz Unamunoren beraren argudioak erabiliz, horri euskaldunek erraz kontrajar ziezaioketen sentimenduaren logika beroa.
	‎Begien bistan	dago , gainera, hori bete betean lortu zuela. Izan ere, Unamunoren ondoko euskal idazle guztiek, nola edo hala, haren hitzen akuilu zorrotza izan dute gogoan.
	‎Salbatore Mitxelenak irudimenez egin zion elkarrizketa zirraragarri hartan, Unamunok beste mundutik euskara berpizten ikusten zuen atseginez. Nik ere uste dut bilbotar argia, edonon delarik ere, pozik	dagokeela bere obretarik bi berak bere gaztaroan bultzatu zuen hizkuntzan argitaraturik12 eta UPV/ Euskal Herriko Unibertsitatean honezkero enborreko irakasgaien% 50 euskaraz ematen direla ikustean, mintzaira hori, bere kritika zorrotzei esker, hirugarren milurtekoaren hasieran, jakite hegoek igoa, jadanik kultur hizkuntza izateraino heldurik. Horrela bete da, gainera, lehen euskal idazleak, Bernard Etxeparek, 1545.ean profetikoki aldarrikatu zigun nahi zaharra:
	‎4 Unamunok bere gaztaroan euskara maite zuela zalantzarik ez	dago . Santi Onaindiak argitaraturiko euskal poesiaren antologian haren gabon kanta bat jarri zuen eta han bertso hau irakur daiteke:
	‎Horri gutxi iritziz, nonbait, azken gehigarri zaratatsu gisa, jai hartako erregina iraintzeko ausartzia barkaezina ere izan zuen, hari, lotsagabeki, ezjakina zela aurpegiratuz: " harribitxiz beterik	zaude , baina pinpirina zara eta ez dakizu horiek behar bezala eramaten: izan ere, dirua sobera daukazu baina kultura falta duzu", eta hori guztiori lege zaharreko gizarte probintzial hartan plazaratu zuen, emakumeari zor zitzaion errespetua ezin eztabaida zitekeen deduzko puntutzat zeukatenen artean.
	‎Logikaz, hasierako premisa egiazkoa balitz, hau da, euskara euskaldunen kultur aurrerapenerako benetako oztopo izanez gero, Unamunok uste zuenez, begien bistan	dago haren gomendioa, ikaragarri eta bortitza izanik ere, erabat zuzena zela. Zuzenago eta zintzoagoa, nolanahi ere den, Pfo Barojarena baino, beronek, bilbotarrak bezala, euskaldun eskolatuei euskara alde batera uzteko deia egin arren, ez baitzuen nahi gure hizkuntza baserritarren eta maila apaleko jendeen ezpainetatik gal zedin, horrela herri kantak, bertsoak eta folklorea bederen gorde zitezen.
	‎silababakarrak (txinera edo vietnamera, adibidez), eranska riak (esaterako, euskara, hungariera, georgiera edo kitxua) eta malgukariak (indoeuroparrak eta semitarrak). Garai honetan uste zen, tolesgabeki, hiru mota hauek mintzamenaren aurrerabidearen hiru mailari	zegozkiola , hau da, aipaturiko talde horien artean bazela behetik gorako eskala bat, silababakarrak atzeratuenak eta malgukariak garatuenak eta osamaituenak izanik.
	‎Era berean, hirugarren munduko herri indigenen hizkuntzek, hango bizimodua apala eta gutxi garatua izaten delako, gramatika eta lexiko aldetik oso sinple izan behar zutelako uste okerra ere guztiz bazterturik	dago gaur egun, Afrikako, Asiako, Amerikako, eta Ozeaniako herri jatorren mintzaira gehienek daukaten aberastasun eta garapen maila harrigarrien argitan. Hortaz, ezerk ez digu esaten mota honetako edo hartako hizkuntza bat gainerakoak baino hobea denik; aitzitik, guztiak tresna ezin egokiagoak izan daitezke giza komunikaziorako.
	‎Tankera hartu diozue noski, poetak bihotzetik egiten duela negar, hor hartzen baitu min. Oinazea ez da beti malkotan neurtzen, beraz, baina onartuko didazue noski bihotzaren malkoa ez dela posible lehenago malko fisiko bat ez baldin	badago ; alegia, analogiaz baliatzen dela sortzailea. Bihotzak begiaren ordezkoa egiten du askotan, baina begiek bideratzen dute sentimendua, ikusiz edo ikusia izanez, horregatik titulatzen da poesia liburu eder batBi otzb egi etan.
	‎Ez al zuen jabearen begiak gizentzen behia? Eta alderaketaren zabarra barka diezadazuen, oroitaraziko dizuet maitemindua beti" itsuturik"	dagoela , alegia, ez duela besteek bezala ikusten. Edo ez duela ikusi beharrik," lanbroak izkutatzen dizkionean" maite ditu poetak gure bazterrak.
	‎Begiaren balioaren eboluzioan ziklo osoak ikus genitzake Artzeren poemagintzan, elementu horretan oinarrituta osatuko genukeela,	nago ni, Hartzabalgandik Hartzutenganaino datorren haria. Entzun:
	‎Edergailua ez baita bakarrik forma mailan atzematen, apaingarri esaten dugun hori izan liteke mezuari desmezu egiten dion joko kontzeptuala ere. Eta soberakinak sobera dira beti. gogoratuko duzu heriotzak zuen masaila horia gelako itzal ketsuan agurea eta amona aulki marroietan betebeharrekin jarrita korridorean zoru freskoa pauso ahul batzuen azpitik eta negar pixka bat isilik haurraren bideak leuntzen bi koadrotan arbasoak denbora hatzetan	balego bezala eta behakoak horman erailak edo ezpain gorrien puzturan jendetza triste marmarka besarkadak eta intsentsua pertsonen joateaz solasa eta bihotzean gorde ezin lurpera zeramaten kaxa eskaileretan beherantz baldar karreran kalean airean geldiro kanpaiak haurtzaroa iheska arropa beltz haiek eta atea itxi zuteneko danbada
	‎Aldera ezazue heriotzaren ikuspegi hau Lizardiren" Biotzean min dut" harekin... Hemen	dagoen negarra ez da poetarena, poetak malkoaren edertasun mindua atzeman nahi duelako, ez besterik, eta hori zaila da zinez hainbeste malko dituen arte batean, eta euskal poesian" anpuluak" ere badauzkagu, perla komiko horiek, niri behintzat modernista latinoamerikarren hiztegi anpulutsua —barka— gogorarazten didatenak.
	‎Isiltasunetik oso hurbil	egon ohi da lirikotasuna. Nahitarat aukeraturiko apaltasun horri esker eta sentimenduen esate xahu batean sortzen du Jose Luis Otamendik ere giro liriko berezi bat, inguru liluragarri bat, irudien zailean ez baina gardentasunean oinarrituta hunkitzeko ahalmen aparta duen sistema bat.
	‎Kale honen beste aldean zer	dago
	‎Nardagarria baina kongruentea esan dugu dela poetaren malkoa. Kongruente izan beharrak ordea nekatu egiten baitu batzuetan, honez gero gaixorik	egonen zarete hainbeste bihotz minez eta espiritu malkoz. Hala bide zegoen Xabier Montoia ere, eta sinets iezadazue bazukeela horretarako arrazoirik, ezagutzen dudan irakurlerik asegaitzena baita.
	‎Kongruente izan beharrak ordea nekatu egiten baitu batzuetan, honez gero gaixorik egonen zarete hainbeste bihotz minez eta espiritu malkoz. Hala bide	zegoen Xabier Montoia ere, eta sinets iezadazue bazukeela horretarako arrazoirik, ezagutzen dudan irakurlerik asegaitzena baita. Bost hizkuntzatan pairatu behar izan zituen negar guztiek eragindako nardak poema hau sorrarazi zion:
	‎Niregatik, zuengatik negarrez	nago .
	‎Madalena bezala	nago negarrez.
	‎Jostailua izorratu diozuen haurra bezala negarrez	nago .
	‎Lotu duzuen zoroa bezala negarrez	nago .
	‎Suhiltzaileak deitzen dituzuenean piromanoa bezala negarrez	nago .
	‎Erremedio gabeko bale zauritua bezala negarrez	nago .
	‎Armiarmaren sare etsaietan harrapatu euliagatik negarrez	nago .
	‎Birikarik gabeko turuta bezala negarrez	nago .
	‎Saxofoi ilez butxatutako isurbidea bezala negarrez	nago .
	‎Ospitale bat bezala negarrez	nago .
	‎Pupitre bat bezala negarrez	nago .
	‎Barnebide luze bat bezala negarrez	nago .
	‎Puntagabeko urrats bat bezala negarrez	nago .
	‎Asmatiko bat bezala negarrez	nago .
	‎Txori murriztu bat bezala negarrez	nago .
	‎Negarrez	nago Villon ek negar egin zuen bezala patibuleko goren garaieratik mundua kontenplatuz. Negarrez nago Van Gogh ek negar egin zuen bezala bere odolezko belarria Gauguin-i bidalita.
	‎Negarrez nago Villon ek negar egin zuen bezala patibuleko goren garaieratik mundua kontenplatuz. Negarrez	nago Van Gogh ek negar egin zuen bezala bere odolezko belarria Gauguin-i bidalita.
	‎Negarrez	nago Alexandra Kollontay k negar egin zuen
	‎Negarrez	nago Mesrine k negar egin zuen bezala balaz josita azaroko goiz hotz batean.
	‎Negarrez	nago Sid Vicious ek negar egin zuen bezala bere zainak bilatzen, lainoan.
	‎Negarrez	nago Dylan Thomas bezala
	‎Baina paradoxa bada ere, otsoen anaia egiten da. Pudore handi bat	dago , ene aburuz, Montoiaren poesiaren funtsean, gainez egin ez diezaion gorde egiten duen lurreko kondenatuekiko elkartasun handi bat, arauak eder deklaratu duen ororen gorrotoa delako berea.
	‎Poema hori irakurrita, nor ausart liteke negar egiten, nor jar liteke malkoa idazten? Gizaki bakarra	dago munduan hori irakurrita malkoa errebindika dezakeena: beste poeta bat.
	‎Badakit Rikardo Arregik ezagutzen zuela Montoiaren lana, eta ez bera bezala gasteiztarra delako, baizik eta hura bezala irakurle handia delako. Arregi oso kontzientea da malkoa, alegia, lirika, oso landua	dagoela , gai eternalek —heriotzak, maitasunak, maitasun ezak... — eragindako komunleku handi bat besterik ez dela. " Ezer berririk ez dago" esaten digu poema batean, eta hala ere ez da isiltzen, jarraitu egiten du" baina kristalaren bestaldean ikusiriko itsaso eta zerua/ ez dira engoitik berdinak" esateko.
	‎Arregi oso kontzientea da malkoa, alegia, lirika, oso landua dagoela, gai eternalek —heriotzak, maitasunak, maitasun ezak... — eragindako komunleku handi bat besterik ez dela. " Ezer berririk ez	dago " esaten digu poema batean, eta hala ere ez da isiltzen, jarraitu egiten du" baina kristalaren bestaldean ikusiriko itsaso eta zerua/ ez dira engoitik berdinak" esateko. Oreka ezin zailago horretan moldatzen du Arregik bere poesigintza:
	‎Sankt Aleksander Nevski katedral ederrean ikono izarniatsu artean kuzkurturik	dagoen atsoaren antzera, begi lauso, xuxurlatzen ditut elur santuen izenak, letania zaharrak, ene mila arrazoi, popeak ulertuko ez lituzkeen suak, gure hasperenak kandela ttipiak urtzen.
	‎Orixek aholkatu moduan beti goragoko asmoz, bere poemek gero eta distira partzial gutiago dute, metafora baliabide tekniko bezala ulertzetik poema bera metafora handi bat bezala lantzera jo baitzuen, amonaren heriotzaren trataerak, adibidez, frogatzen duen bezala: " Biotzean min dut" eresitik" Asaba zarren baratza" eta are" Euskal Pizkundea" poema sinbolikoetara	dagoen aldeak adierazten du poetaren eboluzioa.
	‎Saroi itzaltsuenean	dago basetxea: mendi barrutietan esirik larrea.
	‎Izar eder bat	dago hor goiko lepoan. Errota zaharra, berriz, errota zokoan.
	‎Nigan, ordea, ez nauzu fio; nire ahalmenak ez du balio. Sentitzen badut berriz haren kanta (errotaren tranka) barne minduraz	nagoke berriro... Errotaren oihuz maluraz nauzute.

Emaitza gehiago eskuratzen...

Aldaerak

Lehen forma

dago	3.984 (26,23)
daude	1.463 (9,63)
egon	1.444 (9,51)
zegoen	1.076 (7,08)
dagoen	1.046 (6,89)
dauden	846 (5,57)
dagoela	701 (4,61)
dagokionez	571 (3,76)
gaude	458 (3,02)
zeuden	442 (2,91)
nago	424 (2,79)
badago	391 (2,57)
egongo	331 (2,18)
egotea	264 (1,74)
daudela	257 (1,69)
zegoela	255 (1,68)
dagokienez	212 (1,40)
badaude	170 (1,12)
dagoena	159 (1,05)
baitago	155 (1,02)
dagokion	144 (0,95)
egoten	133 (0,88)
dagokio	118 (0,78)
dagoelako	104 (0,68)
gaudela	103 (0,68)
egoteko	99 (0,65)
gauden	94 (0,62)
daudenak	89 (0,59)
nengoen	86 (0,57)
geunden	82 (0,54)
dagoenean	81 (0,53)
bazegoen	78 (0,51)
legoke	77 (0,51)
badagoela	75 (0,49)
dagokionean	72 (0,47)
dagozkion	71 (0,47)
zeudela	61 (0,40)
balego	60 (0,39)
baitaude	57 (0,38)
Badago	54 (0,36)
dagoenik	53 (0,35)
daudelako	49 (0,32)
dagokiona	48 (0,32)
zegoelako	48 (0,32)
nengoela	47 (0,31)
dagokien	44 (0,29)
dagoenez	40 (0,26)
zaude	40 (0,26)
banago	39 (0,26)
dagokienean	39 (0,26)
Nago	37 (0,24)
egonik	37 (0,24)
daudenean	36 (0,24)
zegoenean	36 (0,24)
dagokigu	35 (0,23)
dagokie	34 (0,22)
leudeke	34 (0,22)
egon arren	33 (0,22)
bazegoela	32 (0,21)
zegoena	32 (0,21)
dagozkionak	31 (0,20)
badaudela	30 (0,20)
baitzegoen	29 (0,19)
dagokiola	29 (0,19)
zeudenak	29 (0,19)
bazeuden	28 (0,18)
daudenek	28 (0,18)
egonda	28 (0,18)
geundela	24 (0,16)
Bego	23 (0,15)
dagozkien	23 (0,15)
zegokionez	23 (0,15)
Badaude	21 (0,14)
egotera	21 (0,14)
nagoela	21 (0,14)
zegokion	21 (0,14)
Egon	20 (0,13)
badagoen	20 (0,13)
bagaude	19 (0,13)
zegoenez	19 (0,13)
egoteak	18 (0,12)
baikaude	16 (0,11)
baitzeuden	16 (0,11)
daudenen	16 (0,11)
Bazegoen	15 (0,10)
dagokiela	15 (0,10)
dagozkie	15 (0,10)
egotekotan	15 (0,10)
egondako	14 (0,09)
daudenez	13 (0,09)
dagoenak	12 (0,08)
dagokiena	12 (0,08)
dagozkio	12 (0,08)
egonagatik	12 (0,08)
gaudelako	12 (0,08)
zeudelako	12 (0,08)
baleude	11 (0,07)
dagoelarik	11 (0,07)
daudenik	11 (0,07)
egonen	11 (0,07)

Argitaratzailea

Konbinazioak (2 lema)

egon ere	173 (1,14)
egon behar	158 (1,04)
egon esan	124 (0,82)
egon ez	124 (0,82)
egon euskal	123 (0,81)
egon gu	117 (0,77)
egon beste	114 (0,75)
egon egon	104 (0,68)
egon euskara	96 (0,63)
egon hori	96 (0,63)
egon hizkuntza	86 (0,57)
egon oraindik	72 (0,47)
egon bi	60 (0,39)
egon herri	51 (0,34)
egon bera	50 (0,33)
egon gizarte	50 (0,33)
egon ikusi	49 (0,32)
egon pertsona	47 (0,31)
egon gaur	46 (0,30)
egon liburu	46 (0,30)
egon zer	46 (0,30)
egon guzti	45 (0,30)
egon leku	45 (0,30)
egon orain	45 (0,30)
egon ezer	43 (0,28)
egon ohi	42 (0,28)
egon unibertsitate	42 (0,28)
egon uste	39 (0,26)
egon mundu	38 (0,25)
egon ni	38 (0,25)
egon alde	37 (0,24)
egon jakin	37 (0,24)
egon oso	37 (0,24)
egon arazo	36 (0,24)
egon aukera	34 (0,22)
egon kultura	34 (0,22)
egon iruditu	33 (0,22)
egon garai	31 (0,20)
egon toki	31 (0,20)
egon gako	30 (0,20)
egon egin	29 (0,19)
egon hemen	29 (0,19)
egon egoera	27 (0,18)
egon gauza	27 (0,18)
egon jende	27 (0,18)
egon pentsatu	27 (0,18)
egon jada	26 (0,17)
egon joko	26 (0,17)
egon emakume	25 (0,16)
egon estatu	25 (0,16)
egon nahi	25 (0,16)
egon ados	24 (0,16)
egon bezala	24 (0,16)
egon erakutsi	24 (0,16)
egon euskaldun	24 (0,16)
egon horiek	24 (0,16)
egon modu	24 (0,16)
egon telebista	24 (0,16)
egon argi	23 (0,15)
egon erabaki	23 (0,15)
egon espezie	23 (0,15)
egon informazio	23 (0,15)
egon zerbait	23 (0,15)
egon bide	22 (0,14)
egon eskola	22 (0,14)
egon hain	22 (0,14)
egon herrialde	22 (0,14)
egon idatzi	22 (0,14)
egon talde	22 (0,14)
egon zalantza	22 (0,14)
egon eman	21 (0,14)
egon eztabaida	21 (0,14)
egon han	21 (0,14)
egon hor	21 (0,14)
egon hura	21 (0,14)
egon lurralde	21 (0,14)
egon lan	20 (0,13)
egon onartu	20 (0,13)
egon prest	20 (0,13)
egon aipatu	19 (0,13)
egon den	19 (0,13)
egon eredu	19 (0,13)
egon hainbat	19 (0,13)
egon halako	19 (0,13)

Konbinazioak (3 lema)

Urtea

Bilaketarako laguntza: adibideak

Oinarrizko galderak
katu	"katu" lema duten agerpen guztiak bilatu
!katuaren	"katuaren" formaren agerpenak bilatu
katu*	"katu" hasiera duten lema guztiak bilatzen ditu
!katu*	"katu" hasiera duten forma guztiak bilatzen ditu
*ganatu	"ganatu" bukaera duten lema guztiak bilatzen ditu
!*ganatu	"ganatu" bukaera duten forma guztiak bilatzen ditu
katu + handi	"katu" eta "handi" lemak jarraian bilatu
katu + !handia	"katu" lema eta "handia" forma jarraian bilatu
Distantziak
katu +3 handi	"katu" eta "handi" lemak 3 elementuetako distantzian bilatu
katu +2 !handia	"katu" lema eta "handia" forma 2 elementuetako distantzian bilatu
katu +2 !handi*	"katu" lema eta "handi"z hasten diren formak 2 elementuetako distantzian bilatu
Formen konbinazioa desberdinak
bero + handi \| asko	"bero" lema eta jarraian "handi" edo "asko" lemak bilatu
bero +2 !handi* \| !asko*	"bero" lema eta jarraian "handi"z edo "asko"z hasten diren formak
!bero + handi\|asko\|gutxi\|txiki	"bero" forma eta jarraian "handi", "asko", "gutxi", "txiki" lemak
Ezaugarri morfologikoekin
proba + m:adj	"proba" lema eta jarraian adjketibo bat
proba +2 m:adj	"proba" lema eta bi hitzetako distantziak adjektibo bat adjketibo bat
bero + handi\|asko + m:adi	"bero" lema jarraian "handi" edo "asko" eta jarraian aditz bat
proba + m:izearr-erg	"proba" lema eta ergatibo kasuan dagoen izen arrunta

Ezaugarri morfologikoak

KATEGORIA

adb	adberbioa
adi	aditza
adilok	aditz-lokuzioa
adj	adjektiboa
det	determinatzailea
ior	izenordaina
izearr	izen arrunta
izepib	pertsona-izena
izelib	leku-izena
izeizb	erakunde-izena
lbt	laburtzapena
lotjnt	juntagailua
lotlok	lokailua
esr	esaera
esk	esklamazioa
prt	partikula
ono	onomatopeia
tit	titulua

KASUA

abs	absolutiboa
abl	ablatiboa
ala	adlatiboa
ban	banatzailea
dat	datiboa
des	destinatiboa
erg	ergatiboa
abz	hurbiltze-adlatiboa
ine	inesiboa
ins	instrumentala
gel	leku-genitiboa
mot	motibatiboa
abu	muga-adlatiboa
par	partitiboa
psp	postposizioa
pro	prolatiboa
soz	soziatiboa

MUGATASUNA/NUMEROA

mg	mugagabea
ms	mugatu singularra
mp	mugatu plurala
mph	mugatu plural hurbila

ADITZ MOTA

da	da
du	du
dio	dio
zaio	zaio
da-du	da-du
du-zaio	du-zaio
dio-zaio	dio-zaio
da-zaio	da-zaio
du-dio	du-dio
da-zaio-du	da-zaio-du
da-zaio-du-dio	da-zaio-du-dio