|
2000
|
|
|
Hor
|
badago
lan bat egiteko, baina norberak izan behar du interesa, hori ezinbestekoa da.
|
|
|
Baina kontua da zaila dela zinean egitea, diru mordoa behar delako. Bideoan aukera gutxiago
|
dago
lanak erakusteko, esparrua txikiagoa da, kultur etxeetan soilik erakusten dituzu zure lanak. Zinean eginez gero, eremu izugarria zabaltzen zaizu.
|
|
|
M. Azkue" sariaren irabazle modura. Liburuaren hitzaurrean egileak poesigintzaren arloan sentitzen zuen deserosotasuna aitortzen zuen" errez idazten dira poemak, baina poesia ona idaztea gauzarik zailena da" eta, beharbada, horregatik esaten du bere obra hau" baino gordairu zaharren batean atxikitzekoa, berari eta adiskideei bakarrik
|
dagokien
lana" dela. Idazle gazte (23 urte) apalaren oharrok gora-behera, funtsean literatur zereginaren arloan jarduterakoan anbiziotsu agertzen da.
|
|
|
Izan ere, Zalduak aipatzen duen bezala, argitaletxeek ere ez dute horrelako bereizketarik egiten lan hauek guztiak sail bertsuetan biltzen baitituzte. Hortaz, ez
|
dagokio
lan honi horrelako sailkapen eztabaidatsuekin hastea. Halere, garrantzia handikoak iruditzen zaizkigu Zalduak esanikoak.
|
|
|
1), euskara? hizkuntza partikularraren azterketa munduan sartu etaeuskararen egoerari buruz zertxobait esateko, oso modu laburrean bada ere, eta 2) egoerahorretan, omenaldi liburu honetan
|
dauden
lanek nolako lekua betetzen duten azaltzekoere. Hau espreski ondo egiteko, ordea, zenbait baliabide lortu eta zenbait baldintzabete behar dira, orain ematen ez direnak.
|
|
2001
|
|
|
Baina izendatu ditugun elementuei esker, Daliren obraren inguruko ikerketarako ere ateak zabalik uzten ditu. Aditu eta ez hain adituentzat, artista eszentrikoaren irudiaren atzean
|
dagoen
lana ulertzeko parada ematen du. Izan ere, Salvador Dali, artista surrealista izateaz gain, pertsonaia surrealista ere izan da, ezohikoa eta apetatsua, mugimenduko bere kideen artean ezagunena ziurrenik.
|
|
|
Hobetuz duela lau urte jaio zen autonomien eskumenen emaitza gisa. Sindikatu abertzaleak eta gaur egun EAko Sabin Intxaurragaren esku
|
dagoen
Lan Administrazioa bera bi erakundeak kontrajartzen eta Forcemek EAEn inolako prestakuntza ikastarorik eman ez zezan saiatu ziren, lan horretan Hobetuz bakarrik aritzeko asmoz, baina ez dute lortu. Ikastaroak eman nahi dituztenek erabakitzen dute bi fundazio hauetako zeinengana jo nahi duten diru laguntza eskatzeko.
|
|
|
P. AZPARREN. Batzuetan, hori esaten dutenak ez
|
daude
lan egiteko prest. Orain, arazo larria dagoenean eta sufrimendua eta biolentzia daudenean ez badute lanik egiten, nola egingo dute lan gero egoera larri horiek konponduta daudenean?
|
|
|
batez pilotalekuak ere arau jakin batzuetara moldatu, enpresekin zerikusirik ez duten pilota hautatzaileak izendatu, txapelketak batzorde antolatzaileen eskuetan utzi, enpresetatik ahalik eta urrunen,
|
dagokien
lana egin dezaten. Enpresa handi eta gainontzekoen arteko errespetua bultzatu...
|
|
|
Agian, gehiago da sekten tankerara antolatutako zerbait, non erlijioak eremu politikoa gainditzen duen. Gainera, ez dut oso garbi Bin Ladenek hor zer funtzio duen; berari buruz
|
dauden
lanik dokumentatuenak mezenas edo halako zerbaiti buruz ari dira, erakunde bateko idazkari nagusi baino, neurri batean enpresa egitura duen zerbaiten kudeatzaile.
|
|
|
Ez eraman lanik etxera eta ikasi lanean ez
|
zaudenean
lanaz ahazten.
|
|
|
Ez dago paperik, ez
|
dago
lanik. Eta orain infusio bat hartuko duzu.
|
|
|
Kanpaina honetaz,
|
badago
lan monografiko bat. Alberto Cañada Juste (1976):
|
|
|
Ahal denean, horretarako erreserbatutako lokal edo espazio batean eginen da, edo espazio berean. Alderdi nagusietako bat da beste elikagai batzuekin kutsadura gurutzaturik izateko arriskua saihestea, bai produktua egiteko unea bereiziz, bai elikagaiekin kontaktuan
|
dauden
laneko gainazal eta tresnak garbitu eta desinfektatuz. Lehengaiak, tarteko produktuak eta azken produktuak lan beharren edo eskariaren arabera zatikatu behar dira, eta ahalik eta kantitate txikienak erabili behar dira berehala egiteko, kontsumitzeko edo saltzeko, eta produktu horiek kutsatzea edo aldatzea saihesteko higiene baldintzetan.
|
|
|
Bere ilobetako batek Elba ibaiari begira ikusi zuen goizeko hamaikak eta laurdenetan, galtzontzilotan. Hantxe erabaki zuen gusturago
|
zegoela
lanera joan barik.
|
|
|
Lanik gabe dauden gizon eta emakumeak. Delhin, adibidez, milioi erdi bat lagun
|
dago
lanik gabe, lanen bat non harrapatuko. Edozein etxetan sartzen dira zerbitzatzera.
|
|
|
Indian, Europan bezala, lan eza kezkagarri da. 20 bat milioi lagun
|
daude
lan eske nora jo ez dakitela.
|
|
|
‘Munduan asko lez, ’ hasi da orduan irribarrez, ‘familia kiowa bat bakarrik geratu zen gauez lautadan eta han
|
zeuden
lanean eta umetxo bat lotan bisonte larruzko dendaren barruan. Gizona, su txikiaren argitan, gezigintzan ari zen.
|
|
|
Itzulpen horiek, ordea, biziro zabaldu eta ugaritu dira azken urteotan. Zorretan
|
gaude
lan horretan aritu eta ari direnekin, premiazkoak baitziren itzulpenok eta hizkuntza lantzeko bide egokia.
|
|
|
Denek bat batean filosofiaz mintzatzen hasi beharrik ere ez.
|
Badago
lanik aski euskaltzaleen  tzat horretaz kanpora euskara gordetzeko eta zabaltzeko. Gogo gaiztozko lanak ez dio inori onik egingo, eta euskarari inori baino gutxiago.
|
|
|
35 Santiago Aizarnak hainbat artikulu edo erreportaje idatzi zuen Unidad Donostiako egunkarian Arantzazuko biltzarrean erabaki ziren arauen kontra, eta, bide batez, Euskaltzaindiak urte hartan antolatutako literatur sariketan tranpa egin zutela  zabaldu zuen, euskara batuan idatzita
|
zegoen
lan bat saritu omen zutelako, hala idatzita ez zegoen beste baten kaltean. Idatzi horietako batean salatzen zuen, gainera, irabazleari ematen zitzaion diru saria barregarrikeria bat zela.
|
|
|
Bertsolaritzari
|
dagozkion
lanetara mugatu gara orain arte. Zavalak alor horretan egin duen lana besterik egin izan ez balu ere, harrigarria litzateke haren obra.
|
|
2002
|
|
|
Su etenaren amaierarekin ETAk beste ildo estrategiko bat zehaztu zuen, eta ezker abertzaleari inposatu egin zaio. Lehen, urteetan, elkarlanaren bilako bidea egin zuten, eta ELA eta LAB aitzindari izan ziren horretan, baina su etenaren ostean ezker abertzaleak dio prest
|
dagoela
lana eta zama bere gain hartzeko besteekin ezer egiterik ez dagoelako, eta hortzak estutu eta aurrera jotzeko bidea hartu dute. Egoera honek ez du askorik ematen, adibidez, ELA eta LABen arteko elkarlanerako.
|
|
|
Erakusketetan denbora eta espazioan elkarrengandik urrun
|
dauden
lanak elkarren ondoan jarri eta ikuspegi historikoa baztertzeko joera nagusitu den garaiotan, erakusketa honek historiari heltzen dio, eta baita geografiari ere, erakusketa kronologikoki antolatua izateaz gain, Parisko hainbat auzoren arabera izan baita paratua. Auzoz auzo beraz, 70 urteko ibilbidea egin dugu Guggenheimeko bigarren solairuan barna.
|
|
|
Hark, ordea, hasieran hartu zituen konpromisoetatik lokabetu egin nahi du orain. Hala, ez dira errespetatzen ari BW pribatizatzeko bidea eman zuen plan industriala; ez dute eskabiderik lortzen, eta galtzen ari dira planean aurreikusiak
|
zeuden
lan batzuk. Enpresako komiteko zenbait iturri sindikalek, gainera, ziurtatzen dute multinazional alemanak Bizkaitik beste planta batzuetara eraman duela lana
|
|
|
Bukatzeko, euskal kritika akademikoaren fruituak ezagutarazi dituzten ikastaroak eta argitalpenak gogora ekarri nahiko genituzke. ...o Euskal Unibertsitateak, UEUk, 1973tik Iparraldean eta 1977tik aurrera Hegoaldean, antolatu literaturari buruzko ikastaroak (ik. http://www.ueu.org), Euskal Herriko Unibertsitateak 1981az geroztik Miramar Jauregian antolatu dituenak (ik. http://www.sc.ehu.es), edo hainbat erakundek, adibidez Eusko Ikaskuntzak, azken urteotan antolatu dituen graduondoko ikastaroak35 Argitalpenei dagokienez, hortxe
|
daude
lan espezializatuagoak kaleratzen dituztenak. Hala nola, RIEV (Revista Internacional de Estudios Vascos), Egan (1948...), Euskera (1953...), ASJU (Anuario del Seminario de Filología Vasca" Julio de Urquijo") (1954), Jakin (1956...), Letras de Deusto (1971), Mundaiz (1975), Idatz eta Mintz (1981...), Enseiucarrean (1985...), Literatur Gazeta (19851989), Hegats (1989...), Uztaro (1980), Bitarte (1993...), Oihenart (1997)...
|
|
|
Género y construcción nacional en las escritoras vascas (2001). Oraindik argitaratu gabe
|
dagoen
lan honen bigarren atalak La defensa cultural del ideal político() izenburu deigarria du eta hona hemen zer esaten duen, laburbilduta:
|
|
|
Komunikabide arin eta merke gisa dabil elkarrengandik urruti
|
dauden
lan ekipoak lotzen.
|
|
|
Interes ezberdinak bateratzeko orduan, batzuentzat botere publikoek eta legediak funtsezko rola betetzen dute, baina beste batzuek, aldiz, garrantzi handiagoaematen diete merkatu irizpideei. Dena den, argi
|
dago
lan merkatuaren eraketaninstituzioek eta arautegiek eragin handia dutela.
|
|
|
Hirurogeita hamarreko urteetako krisiaren ondorioz errotu den langabeziamasiboari aurre egiteko orduan, beharrezkoa izan daiteke lan merkatutik irteten (aldi baterako edo aldi iraunkorrerako) direnen gizarte rola erregulatzea. Gobernulokalak dira lanbide berriak, oraindik produkzio eremuan ez
|
dauden
lanak, definitzeko egokienak, harreman kolektiboak hobeto ezagutzen dituzten heinean (merkatu lanetan eta familia eremuan). Langabea gizarteratuta egotea da helburua, langabea berea egin duen egitamuaren partaide izanik eta, baita, beronek gizarteakaintzat hartzen duen lana eginik ere.
|
|
|
Beraz, egiteko
|
dagoen
lanaz eta apustuaren benetako dimentsioaz etabeharraz ohartuta, unibertsitateko eta gizarteko sektoreek horren alde ager daitezeneta lanera ekin diezaioten lortu behar da. Euskal Herriak eta euskal unibertsitarioekhori behar dugu.
|
|
|
Proposatutako lana betetzean, hurrengorako egiteke
|
dagoen
lana komentatzenda, zuzenketa bidaltzeko egon daitezkeen oztopoak, ariketaren azaleko balorazioak, eskaera berezietarako tartea...
|
|
|
Euskal nazionalismoaren historiografiaz egindako gainbegirada honen bukaeran ikusten den bezala, historialariok azken hamarkadetan erantzun asko aurkitzensaiatu baldin bagara ere, erantzun horiek beste galdera anitz sortu dituzte. Beraz, ez
|
dago
lanik gabe gelditzeko arriskurik; bai, ordea, politikaren zurrunbiloetanitotzekoa.
|
|
|
Nolanahi den, hurbilpen historiko horien balioa inola ere lausotu gabe, idazlanhonetan zehar, falta denari? ere erreparatu diogunez, ezin dira aipatu gabe utzi egiteke
|
dauden
lanak; besteak beste: euskarazko irakurketa eta idazketaren historia, hizkuntzaren normalizazio prozesuek alfabetatzearekin dituzten harremanena, erdarek eskoletan izan duten, sarreraren?
|
|
|
Berak edo agintea duen pertsonak”, esan zuen. Izozki fabrikan hornitzaile gisa aritu zen, eta Antóni hainbat aldiz agindu zioten" ez
|
zegozkidan
lanak" egiteko. Ezetz esan nionean espediente bat ireki zidaten eta hiru egun bidali zizkidaten etxera.
|
|
|
Aire Garbia 2000 enpresak egindako inkesta baten arabera, espainiarren %52 “oso kezkatuta”
|
dago
lanean arnasten duen airearen kalitateaz. Espainian bizi diren 1.216 adineko pertsonen ausazko lagin geruzatu batean egin zen azterketa.
|
|
|
Normalean, aseguru etxeek bitxien estaldura gainerakotik bereizten dute, baina, bitxiek balio txikia badute, ohiko objektuekin batera sartzen dira batzuetan. Jakina, kategoria bat edo bestea aseguratzearen kostua ez da berdina, eta tarifetan aldeak
|
daude
lan egiten den konpainiaren arabera.
|
|
|
SEO/ Birdlife erakunde ekologistak, berriz, “panorama nahiko itsusia” esan zuen, fuel olioak eragindako hegaztiak ugaritu egin baitira, batez ere antxetak eta alkatrazak, eta horiek jasotzen eta berreskuratze zentroetara bidaltzen ari dira. Hala ere, esan zuen ez
|
dagoela
lan hori egiteko behar adina langilerik, eta, beraz, zailtasunak areagotu egiten dira egunak joan ahala.
|
|
|
Aditu gehienen ustez, 90eko hamarkadan euskal literaturak alde batera utzi du 70eko eta 80ko urteen hasieretan ohikoagoa zen abangoardismoa. Nik, ordea, eta ez nik bakarrik, noski?, esperimentalismoaren zantzu argiak ikusten ditut 90eko hamarkadako euskal narratibaren mugetan
|
dauden
lan horietan: gaur egungo abangoardismoaren eta ausardia literarioaren babesleku bilakatu direla esango nuke; gaur egungo gorabeheretara (postmodernitatera, esango luke baten batek) egokitutako esperimentalismoarena alegia.
|
|
|
euskaldunok barregarri ez gelditzearren, edo optimistago agertzearren... Irakurle moduan
|
badaude
lan ba  tzuk bereziki erakartzen nautenak, jakina. Baina oraindik hu  tsune asko dago, nire ustez.
|
|
|
Malibu aberatsen eta zinema izarren hondartzatik hurbil gosaldu genuen Los Angelesen ginela ospatzeko. Malibutik hasita, 200 bat kilometroko luzera duen hondartza ilara ikaragarria
|
dago
LAn. Guk Venice hondartzatik oso gertu zegoen toki batean hartu genuen aterpe, Jim, s At The Beach izenekoan.
|
|
|
Urte batean onuragarriak izan diren lanak beste batean ez daukate zertan onuragarri gertatu. Beraz, argi
|
dago
lana zein industria legez arautzeak ez duela ezertarako balio.
|
|
2003
|
|
|
1999an gizarte ordezkaritza 25 kidetik 38ra zabaltzea erabaki zen eta orain 30ean utzi du Jaurlaritzak. Kide berriok
|
dagozkien
lanak bi urtez betetzeko konpromisoa hartu dute. Abel Ariznabarretak eta Jon Iñaki Azkarragak, hurrenez hurren, Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saila eta Euskal Udalen Elkartea ordezkatuko dituzte.
|
|
|
Ezin da zerbait kontatzera joan. Oso mekanizatuta
|
dago
lan hori. Eta niri kaleko berri kontatzen duen kazetaritza gustatzen zait.
|
|
|
Hurrengo astean, berriz, ikusmin handiko aurkezpena egin zuen Madrilen, eta han ausartagoa izan zen, bere lana defendituz. Argi
|
dago
lan profesional itzela egin duela eta guztien aurrean defendituko duela. Argi dago ideia argiak dauzkala eta berdin berdin aurkezten dituela Donostian, Madrilen eta Bartzelonan, berdin ETBn, Antena eta Espainiako TVEn.
|
|
|
" Jostailuak, semeak eta gurasoak" (Egan, 1965, XXIV, 62). Baina gure asmotik kanpo
|
dago
lanok bildu eta zehatz ematea, baina aurrerago Oskillasoren lanean sakonago sar dadinak ezinbestekoa izango du hauen bibliografia eta azterketa egitea ere.
|
|
|
Ostirala zan. Larunbatetan etzan
|
egoten
lanera joaterik... Hau poza...
|
|
|
Nire erantzuna: prest
|
nengoala
lana egiteko, baina argitaratze azaroetan ez nebala sartu gura.
|
|
|
Hau da, pentsio sistema publikoak alor ekonomikoan erretiro lasaia bermatzeko gauza ez denez, hiritarrak ekin dio dagoeneko aurrezkiak pilatzeari, lana uzteko ordua iristen denerako, beldur
|
baitaude
lanean diharduten honetan duten bizimoduari eusteko bezainbeste ez izatea orduan kobratuko omen duten pentsioa.
|
|
|
Paperik ez izateak, prestaturik ez
|
dauden
lanean aritzeak, senideengandik urrunduta egoteak, kohesio sozialeko elementurik ez izateak...
|
|
|
Baina ba al du zentzurik euskaraz idatzitako historia lanen inguruan inolako ikerketarik egiteak? Izan ere, halabeharrez hizkuntza berean idatzita
|
dauden
lan sakabanatu eta zerikusi gabeak izan litezke, eta kasu horretan, zergatik kontsideratu multzo eta ikergai?
|
|
|
Medikuntza (higienea, medikuntza herrikoia, prebentiboa), Historia, (herri honetako historia, artxibo lana, azterketa demografikoa), Geografia, (giza-geografia eta geografia fisikoa), Artea, Soziologia, (lan arazoak, ohiturak, hezkuntza publikoa, pribatua, etxebizitzaren kostua, kultura taldeak), Linguistika (toponimia, azterketa dialektala, elebitasuna), eta Feminismoa (egoeraren azterketa, inkestak). Estatistika taldea, bere aldetik, prest
|
zegoen
lan haien taula estatistikoak egiteko. Fakultateetan egiten ez zen lanerako aukera emango zien ikasleei eta irakasleei proposamen hark; ikasle irakasle bikote klasiko hori apurtuko zen, diziplinartekotasuna bultzatuko zuen eta UEU, herriratzea?
|
|
|
Horregatik, psikologoak aholkatzen du egun batzuk “kontzientziatzen” ematea maletina hartu eta bulegora itzuli aurretik, “oporren osteko sindromea” izateko joera handiena duten lanbideen esparrua. Izan ere, nahasmenduaren eraginpean gehien
|
dauden
lanak intelektualak dira, kontzentrazioa behar dutenak, eta ohiko lanak, hala nola administrariak eta eskuliburuak.
|
|
|
Bere auzian, I. U. ez dago latexaren alergia zehazten duen legeriarik, kausen zerrenda gaixotasuna zabaldu aurrekoa baita. Horregatik, kaltetuak behartuta
|
zeuden
lana uztera edo birkokatzera. Orain arte, min hori eritasun profesionaltzat jotzeko ahaleginak alferrikakoak izan dira.
|
|
|
Argi zegoen neska hordagoka ari zela, azken egunetako adar-jotzeek utzitako sumindura berdindu nahirik edo. Jonek bazekien berari
|
zegokiola
lan hura egitea, Mikelek, jada nahiko erreta buruzagien iritziz, gutxiagotan agertzeko aholkua jaso berria zuen-eta. Oraindik ez daki nolatan eman ote zion Idoiari ametoa.
|
|
|
Beraz, baldin eta arazorik baldin badago euskaldunentzat, txikien artekorik txikiena izanda ere, neurri zuzentzailerik hartzerik ez dago baldin eta arazoa ikusten ez bada. Orokorrean, gaur eta hemen hautematea erdaldunei
|
dagokien
lan bat da, zeren de facto hor gaude, euren kalean bertan, euren etxe atarian. Euskaldunak berak zerbait egin du ikusia izateko, etxean gelditzeak ez du balio.
|
|
|
Horrez gainera, Ogasunak hainbat finantziazio iturri sustatuko ditu, Hezkuntzak sektoreak behar dituen ikastaroak bideratuko, Lanak ekoizpen sektoreari
|
dagozkiokeen
lan berezitasunak aztertuko eta Diputazioek erraztasun fiskalak eragingo.
|
|
|
Alde batetik, Pentsamendua ren Klasikoak euskaratzeko egin den esfortzu handiakfruituak eman ditu dagoeneko, eta 70 titulu sortu ditu, filosofian, ekonomian eta zientzian mendebaldeak azken mendeetan sortu duen pentsamendua euskaraz eskainiz. Bilibu rukitan bildurik dauden hitzaurre guztiak irakurtzeabaino ez
|
dago
lanaren mamia eta kalitatea haztatzeko.
|
|
|
XVIII. mendean zehar zinta bibratzaileen newtondar teoria garatzeko egindako saiakerek adibide esanguratsua eskaintzen dute, eta mekanika kuantikoan solidoen teoriaren baitako ohiko lanak beste bat eskaintzen du. Gainera, beti
|
dago
lan erakargarririk egiteko akordio mugatu batzuk bederen dagoeneko frogatu diren eremu batean paradigmaren eta naturaren arteko egokitzapena hobetze aldera. Horien antzeko arazoen inguruko lan teorikoa adibidetzeko, XVIII. mendean planetak beren keplertar orbitetatik desbideratzea eragiten duten perturbazioen inguruko ikerketak har ditzakegu, eta baita XX. mendean landutako atomo eta molekula konplexuen espektroen teoria ere.
|
|
2004
|
|
|
San Telmo Museoan bilduta
|
dauden
lanei buruzko liburua kaleratu du Museoaren Lagunen Elkarteak. San Telmo, cronica de un centenario bost ataletan dago banatua.
|
|
|
Aldameneko izotz hoteleko logela batera sartu eta bertan inprobisatu genuen grabaketa estudioa, kanpoko hotzarekin alderatuz gero, barruko 4°C gustura hartzen ziren. Trintxarekin" instrumentuak" afinatu eta nota musikalak bilatu ondoren, Igor eta Harkaitz prest
|
zeuden
lanerako. Norvegiar musikari batekin eta laponiar abeslariarekin orduak eman zituzten igloo antzeko eszenatokian, bost metroko diametroan mikrofono eta kable artean.
|
|
|
Donostiako establezimenduetan, Consumerrek dioenez (niri ez baitzait oraingoz horrelakorik egitea bururatu ere), ez
|
zegoen
lanerako eremu bereziturik, ez zegoen areto esterilizaturik, ezta leku gehiegirik ere. Dena den, alde onak ere aipatzen dira txostenean:
|
|
|
taula gainean jartzea, komedia egitea ez baita batere erraza. Eszenatoki gainean sofa da aktoreek babesteko duten elementu bakarra eta, hortaz, euren vis komikoaz gain, erritmoa eta intentsitatea ere eurek neurtu beharrean
|
daude
lan honetan. Pasaian eginiko emanaldian gabezia nabariak izan ziren alde horretatik.
|
|
|
Guk uste genuen Txikiri lehen epaiketa hemen egingo ziotela, Intxaurrondoko guardia zibil baten hilketaz akusatzen zutelako, Bartzelonan leporatu zioten hilketa polizien eta ETAko kide batzuen arteko tiroketa batean gertatu baitzen. Gu leporaino
|
geunden
lanez eta Bartzelonako sumarioan bera defenditzeko Marc Palmes izendatu genuen. Baina ezustean, aurreratu egin zuten Bartzelonakoa, eta han ezarri zioten heriotz kondena.
|
|
|
Amaitzeko, oinezkoentzako alderdietako atal kultural eta estetikoan, aztertutako kaleen %20tan bakarrik
|
zegoen arte
lan bat gutxienez; dena den, guztiak ederki kontserbatuak zeuden.
|
|
|
Euskarak zer egiten du egoera diglosiko horretan? Bigarren hizkuntza hutsari
|
dagokion
lana da berea, eta hutsa hitzak esaldi horretan, hain justu, mamirik sortzen ez duen mintzairaren axaleko eginkizun komunikatiboa esan nahi du. Azken buruan, bigarren hizkuntzaren hustasun hori, euskarak pentsamenduarekin eta kulturarekin dituen axaleko loturen ondorioa besterik ez da:
|
|
|
Tira, urduri samar
|
zegoen
lanera itzuli behar zuelako.
|
|
|
Baina ez dira horiek hemen mintzagai ditugunak. Historia egin gura bada, euskal, aleman zein txinatar ikuspegitik izanda ere, diziplina honi
|
dagozkion
lan tresna kritikoak errespetatuz egin da. Era horretara, ikerketetan modu kritikoan sakonduz, ikuspegi desberdinen arteko hurbilketa lor daiteke.
|
|
|
Ez
|
zegoen
lanik. Baserria zen lan bakarra.
|
|
|
bai oztopo teknikoek baldintzatua (hainbat ekoizpen ezin baitiraprintzipio horien arabera arrazionalizatu), bai oztopo politikoek baldintzatua (zehatzago, langile erresistentziaren adierazpenak). Hala ere, argi
|
dago
lana antolatzekomodu taylorista eta fordista aro historiko zehatz bati lotzen zaiola, Bigarren mundu gerraren ostean hasten den aroari hain zuzen ere. Beronen ezaugarri nabarmenetariko bi hauek lirateke:
|
|
|
Lan merkatuaren holograma, beraz, honela eraikikolitzateke: lanaren aurrean automata gisa diharduen enplegari horrek, logika material huts hori gailentzen duen bizitzazko logika bat ere badu, baina baita bizitzazkologika hori gailentzen duen adimenezko logika bat ere (ikus emergentzia atalekoazken taula eta alde ekonomiko bakoitza aztertzen duten eskolak); azkenik, bidehonen muturrean
|
dagoen
lan gizatasun batasunak horiek guztiak traszenditzenditu, bilakaera burutuz.
|
|
|
Deustuko Unibertsitatearen Kooperatiba Ikaskuntzen Institutuko ikasleek, Fagor era eginikobisitaldia, 2002ko irailaren 19an, Arrasaten: bertan, egitura fordista batean
|
dagoen
lan antolaketaberetsua ikusteko aukera izan genuen.
|
|
|
Nahaste horren eraginpean
|
daudenek
lan bizitzari eskainitako denbora aisialdiarekin orekatzea gomendatzen dute.
|
|
|
“Estresak, dela lanekoak, dela familiakoak, dela bestelakoak, gutxitu egiten ditu gizonezkoen testosterona mailak, eta horrek erekzio disfuntzioaren arazoa ekar dezake”, dio Ángel Luis Montejok, psikiatra eta azterketa talde honen koordinatzaileak. Kasu horietan, adituek “lehentasunezkotzat” jotzen dute nahaste horren eraginpean
|
daudenek
laneko bizitza eta aisialdia orekatzea. “Estresak frustrazioa sortzen du, eta frustrazioak, askotan, bikote komunikazioa okertzen du”, gehitu du Montejok.
|
|
|
Gaurtik aurrera, Espainian dauden enpresa guztiak behartuta
|
daude
laneko arriskuei aurrea hartzeko planak ezartzera, 1995etik lan segurtasuna arautzen duen legearen azken erreforma Estatuko Aldizkari Ofizialean (BOE) argitaratu eta sei hilabetera. Betebehar hori abenduaren 14az geroztik indarrean dagoen 54/ 2003 Legean jasota dago, eta enpresetan prebentzio neurrien integrazioa hobetzea du helburu.
|
|
|
Kontua ez da denbora askoan jolastea, ondo egitea baizik. “Aita edo ama gaizki umoratuta edo estresatuta baldin
|
badaude
lanak, hobe egun horretan haurrekin jolasean ez ibiltzea, denaz konturatzen baitira eta ez baitira kontzentratuko”, dio adituak. Giro ezin hobean eta bikotekidearekin jokatzea eraginkorra da.
|
|
|
Gurasoei jolastea eta haurrekin denbora pasatzea gustatzen bazaie, oporrek ez dute zertan estresa eragin, eta gauza bera gertatzen da bikotearekin. Biek seme alaben hezkuntza eta guztiei
|
dagozkien
lanak partekatzen badituzte, udak ez du zertan familiaren aurka joan”, dio euskal adituak. Lo falta Opor-leku batzuetan ohikoa den beroaren edo zarataren ondorioz lo ordurik ez izateak edo gaizki lo egiteak energia pertsonala murrizten duen nekea eragiten du.
|
|
|
Guraso bakarrak dituzten beharrak, azaldu du Virginia Artola, Udaleko Gizarte Saileko teknikariak, ez dira behar bereziak, baina bai bakarrik egotean, areagotu egiten dira. Ohiko familia batean bi kide
|
badaude
lan guztiak egiteko, guraso bakarren kasuan lan guztiak batek bakarrik egin behar du hori dena.
|
|
|
Iñaki Zarraoa alkatearen arabera, datu hauek eraskusten dute zentroko parte hartzaileen artean ere, gizartean, generoari lotuta
|
dagoen
lan banaketa errepikatzen dela. Horrela, XIV. Plangintzan parte hartzen ari diren 9 emakumetatik 8 Gizarte Zerbitzuetako tailerrean daude eta bestea Haztegi eta Lorazaintza tailerrean.
|
|
|
Hiruen oinharrian, ordea, ba
|
dago
lan itsusi, aspergarri eta zail bat: EUSKERAREN PRESTAERA.
|
|
|
Oscarren tailerrean gaur ez
|
dago
lan handirik. Bizikleta zahar bat ekarri diote lehen, koadroa apurtuta, soldatzeko.
|
|
|
Gurean jan beharra zegoen eta, nola aita ez
|
baitzegoen
lanerako, estudioak utzi eta tabernan hasi behar izan nuen lanean, pena handia hartuta, Ritxarren klaseengatik batez ere, edo klase haiengatik bakarrik.
|
|
|
Izan ere, aita tornularia genuen, baina, lantegiaren be rregituraketa zela-eta, bota egin zuten. Eta orduan, nola ez
|
baitzegoen
lanik inguruko enpresetan, kalte ordainarekin eta bankuan zituèn aurrezkitxo batzuekin, tornua utzi eta taberna bat jartzea erabaki zuen. Eta, taberna jarrita gero, gustatu egin zitzaion tabernari izatea, atsegin baitzuen bezeroekiko harremana, hitzaren dohaina zuenez gero.
|
|
|
Hurrengo egunetan, amonari tarteren bat geratzen zitzaionean –gure tabernan guztiontzat
|
baitzegoen
lana soberan–, mapamundiari begira egoten ginen. Eta hark, herriak hatzaz banan banan seinalatzen zituela, esaten zidan:
|
|
|
Idazleen topaketak Xaretanberriro. Eta Xaretako herrietan, alegia, Sara, Urdazubi eta Zugarramurdin ikusiaz eta biziaz bestelibu ru bat argitaratuko da, euskal idazle eta idazle katalanda rren artean, iaz Vall de Bou n
|
egondakoen
lanekin argitaratzear den beste baten segida, oraingoa.
|
|
|
Hona ailegatu, eta: ez omen
|
dago
lanik; zera: pieza zekarren kamioia Mandazubiko aldapan gelditu omen dun.
|
|
2005
|
|
|
Bere esanetan, egungo industriarekin, Euskal Herriko aktoreen lanbidea antzerkian dago. Bestela, kanpora joan beharra
|
dago
lana egitera. Baita ikastera ere, hemen ez baitago Antzerki Dramatikoko Eskolarik, «leku txikiagoetan bai baina hemen ez; lotsagarria da».
|
|
|
Baina bere erakusketetan helduentzako bisita gidatuak ere eskaini ohi ditu. Artistak bere obra azaltzea gaizki ikusia omen dago artearen munduan, kategoriaz jaistea edo omen da, beste batzuei
|
dagokien
lana. «Niri ederki iruditzen zait sortzeko soilik dagoen sortzailearen jarrera, beste ezertan denborarik galdu nahi ez duen artistarena» dio Antonek.
|
|
|
Gizarte eredu demokratiko eta sinesten dut eta Europan nahiz beste edozein herrialdetan GKEak gizarte lana garatzeko eta erantzukizuna onartzeko oso aukera aproposak iruditzen zaizkit. Nik neuk, erakunde publiko batentzat lanean
|
egon aurretik
lan boluntarioa egin dut. Gainera, gure erakunde publikoen eta Hirugarren Mundukoen arteko zubi bikaina gerta daitezkeela iruditzen zait.
|
|
|
Solidario izateko modu bat baino gehiago dago eta askok Hirugarren Munduko ekintzetarako dirua ematea aukeratzen dute, baina dudarik gabe inplikazio handiena eskatzen duen bidea boluntario lanean aritzea da. Agustin Ugartek 75 urte baino gehiago ditu eta 70eko hamarkadatik garapenerako lankidetzarekin lotuta
|
dauden
lanetan dihardu. Zenbait lagunekin 1989an Behar Bidasoa GGKEa sortu zuenetik, eguna erakundeko eginbeharretan ematen du eta ondo ezagutzen ditu GGKE baten barrenak.
|
|
|
Magoak ere langileak gara eta kultura mugitzen dugu, baina halere, oso utzita gaude. Kanpora, Espainia aldera, joatekoa naiz, hemen ez
|
dago
lanik eta", esan digu haserre.
|
|
|
Irazuk borobildu du egoera: «Saltzen gara gu artisau, Erdi Aroan
|
gaude
lan horretan. Ni ez naiz saltzailea, beti esaten dut erdi brometan, bakarrik saltzen diren katxarroak egiten ditudala nik, eta ez dutela azalpenik behar».
|
|
|
nagusiki euskal sindikalgintza, euskalgintza eta irakaskuntzako sektoreak. Beste askotaz ere hitz egin liteke, baina batzuk eragimen sozial txikiagoa daukate, beste batzuk politikan murgiltzeko aski zail ikusten ditut, eta beste batzuk dagoeneko murgilduta
|
daude
lan politikoan errepresioaren aurkakoak eta bakegintzan dihardutenak esate baterako. Euskal sindikalgintza lehen multzoan sartu dut eta ez azken horretan, uste baitut bere potentziala oraindik erdizka baino ez dela baliatzen ari prozesu politikoaren mesedetan.
|
|
|
Badakigu honek euskal sistema aldatu egiten duela. Orain artekoan, euskal liburugintza izan da protagonista, euskal lurretan
|
dago
lana, euskal liburugintza Euskal Herrian errotu behar da, ezpairik gabe.
|
|
|
Epainiako Estatuan ez dago kontseilurik autonomia erkidego batzuetan izan ezik, tartean Nafarroa, eta beraz gobernuari
|
dagokio
lan hori egitea. Baina PPkoak, antza, ez zuen indar gehiegi xahutu zeregin horretan; hala, PSOEko gobernu berriari arazo gaitza suertatu zitzaion iaz.
|
|
|
Ibilgailuaren klimatizazioari, elektronikari eta konpresoreei
|
dagozkien
lanak ugaldu diren bitartean lan tradizionalagoak (bujiak, galga pastillak edo ihes tutuak aldatzea, adibidez) urritu egin dira.
|
|
|
Biltzarraren antolatzaileei ez zitzaien zehaztasunik txikiena ere ahaztu. Hainbat erakustaldi ere prestatu zituzten haurrentzat; artzaintzari
|
dagozkion
lan batzuk aurreneko aldiz ezagutu zituzten haur haietako askok. Artzaintzara hurbiltzeko bide polita da; egunen batean baliteke haur horiek artzainen munduan sartzea.
|
|
|
Ikastetxeko sektore bakoitzari
|
dagokion
lana eta bete behar duen paperaargitzea.
|
|
|
Egun, Europako unibertsitateetan Hezkuntzaren alderdi formal zein ez formaleibegira indarrean dauden ikasketa plan guztietan (http://www.enic naric.net), hezkuntza eta ikastetxearen ikuspegi zientifikoa lantzeko (Apalategi, M.J. (2000): Hezkuntza Erakuntza I: oinarri teorikoak) hainbat irakasgai aurkitzen ditugu.Irakasgai horien funtsezko zeregina hasierako formazioa ematera mugatzen da, betiere, bakoitzaren azter eremua (heziketa gauzatzeko erabiltzen diren erakundeedo bien bitartekoak) gizarte mailako titulazio bakoitzari
|
dagokion
lan esparruarenerrealitatera egokitzen delarik. Esate baterako, egun Hego Euskal Herrianezagutzen ditugun Irakasle eta Gizarte Hezkuntza diplomaturan nola Pedagogiazein Psikopedagogia lizentziaturetan, eskola, gehienetan hezkuntza erakunde ezunibertsitariotzat hartuta?
|
|
|
Oro har, maskarak dira lurrun edo lurrun toxikoak sortzen dituzten substantzia toxikoekin lan egin behar denean, hala nola amoniakoarekin edo lixibarekin. Baina oso garrantzitsua da, halaber, pertsona hauts edo txirbil finen eraginpean
|
dagoen
lanetan erabiltzea, partikula horiek ez baitute likidoek bezain eragin berehalakoa arnasbideetan, baina oso kaltegarria izan daiteke epe ertain eta luzean. Maskarak ere hainbat motatakoak dira, ematen duten babes mailaren arabera (ikatz iragazkia, hauts finak, etab.).).
|