|
2004
|
|
|
–Izan ere, hizkuntza pentsamendurako tresna funtsezkoa izateaz gain, gizarteko praktika askoren euskarria, gure bizitzaren arlo gehienetara zabaltzen baita. Argi
|
dago
hizkuntza ez dela sistema adierazle bakarra; baina hori bezain argi dago gainerako sistemak iristen ez diren egoeretaraino iristen dela bera. Gainera, bestelako sistemak bere baitan integratzeko ahalmena dauka, gauzak eta harremanak izendatzeko eta sailkatzeko duen gaitasunagatik.
|
|
2005
|
|
|
Geroztik euskararen ahaidetzea Europako zein beste kontinenteetako ia edozein familiatan bilatu da. Mendebaldeko Europan
|
dagoen
hizkuntza ez indoeuropar bakarra denez, euskarak, hizkuntzalari akademikoenak zein hizkuntza arraroenganako zaletuak, nahita edo nahigabe, erakarri ditu. Horren ondorioz gai honi buruz dagoen produkzio historiografikoa itzelezkoa da, baina ikerketa gehienak kalitate eskasekoak dira, nahiz eta egile batzuk hizkuntzalari profesionalak eginak diren.
|
|
|
Lehenik aipatu nahi dugun aspektua, Humboldten hizkuntzaren inguruko erreflexio antropologiko pedagogiko guztien oinarrietako bat dena," hizkuntzaren izaera sozialarekin" zerikusi zuzena duen bat da. Dagoeneko esan beharra
|
dago
hizkuntza ez dela inoiz subjektu bakar bati loturiko zerbait, baizik eta bere izaeraz beste subjektu bat inplikatzen duen zerbait; alegia, hizkuntzaz hitz egin ere ezin dugu baldin eta bertan gutxienez bi gizabanakok parte hartzen ez badute. Pertsona baten ekintza, halabeharrez, beste pertsona baten ulertze ekintzarekin batera gertatzen da, eta honengatik bi ekintza horiek" indar linguistiko beraren efektu ezberdinak baino ez dira" 96.
|
|
2007
|
|
|
Hitzak (hitz hotsak) airatzea ez da hitz egitea; hitz egitetzat pentsamenduzkoa bakarrik har daiteke. Hau da, irakurleak pentsa lezake ausaz
|
badaudela
hizkuntzak ez diren «hizkerak», ahozko literaturan, haurjolasetan, entzuten diren gisakoak (binbili bonbolo, di da); eta agian badagoela pentsamendua ez den makina bat «pentsaera» ere, aktibitate adimentsuak: estatua
|
|
2008
|
|
|
Ez da azaldu behar harrera gizartearen hizkuntza jakitea premiazkoa dela heldu berrien integraziorako. Egia da hizkuntzaren ezagutza izateak ez duela integrazioa bermatzen, baina argi
|
dago
hizkuntza ez ezagutzeak integrazioa erabat baztertzen duela. Ez dago integraziorik ailegatutako gizartearen hizkuntza jakin ezean.
|
|
2009
|
|
|
Mehatxupean
|
dauden
hizkuntzentzat ez dakite zein bide hartu. (...)" Eurak bezain laster ibiltzeko gauza bagara, orduan salbu gaude".
|
|
2011
|
|
|
Zein aukera dituzte txana, vilela eta teueltxearen antzeko egoeran
|
dauden
hizkuntzek ez desagertzeko?
|
|
|
batetik, esparru formalak daude eta, bestetik, ez formalak. Krisi soziolinguistikoan
|
dagoen
hizkuntzak ez du aski izango inoiz bere esku zeuden eguneroko erabilera eremu arruntak bereganatzea. Horiez gainera, eta horiekin batera, gizarte modernoaren komunikazio premia formalak ase ezean, baitu hizkuntza normalduari dagokion estatus sozialik erdietsi.
|
|
|
Mandarinera hedatu izanak cun hizkuntzari lekua jan dio, eta eskolan osagarri modura bakarrik erabiltzen da, helburu nagusia mandarineraren ikaskuntza denez gero. Pentsa liteke, noski, halako egoeran
|
dauden
hizkuntzak ez direla, inolaz ere, munduko hizkuntza nagusiak, baizik eta hizkuntza gutxituak.
|
|
2013
|
|
|
Itxura guztien arabera, eragite hori sakonagoa litzateke arestian aipaturiko bi kasu horiek baino. Eragite horrek mundua ikusteko moduari dagokion desadostasuna ekarriko luke, hautematea izan baitaiteke pentsamenduaren lehenengo aztarna, errealitatearen lehenengo errepresentazioa (eta, itxura guztien arabera,
|
badaude
hizkuntzarik ez duten eta hautematen duten animaliak). Prinzek aipatzen du koloreen hautematearen kasua.
|
|
2019
|
|
|
Munduan
|
dauden
hizkuntzak ez dira bata bestearengandik isolatuta bizi, harremanean edo ukipenean baizik. Hizkuntza komunitate biren artean ukipena egon dadin, hiztunen multzo handiago edo txikiago batek elebiduna izan du:
|
|
2021
|
|
|
Orduko txostenean, dagoeneko, hizkuntza gutxitua eskolatze hizkuntza izatea ezinbestekotzat jo zuen. «Arriskuan
|
dauden
hizkuntzak ez badira irakaskuntzaren ardatz gisa erabiltzen, hizkuntza menderatzailea hedatzea bultzatuko da hizkuntza minoritarioen kaltetan». Alegia, hizkuntza gutxitua izan behar da eskola jarduera guztiak gauzatzeko hizkuntza.
|