|
2000
|
|
|
Garapen bidean
|
dauden
herrialde gehienek porrot ekonomikoa bizi dute, beren ahalmenak gainditzen dituzten kopuruak ordaintzera beharturik daude, eta atzeratutako ordainketak ordaindu ahal izateko beste mailegu batzuk kontratatzea beste irtenbiderik ez dute. Horrela, geroz eta zor handiagoa pilatzen dute, eta eramanezina, ordaintezina eta betirakoa bilakatzen da.
|
|
|
Zorra ordaintezina bihurtu zen, eta halako neurrietara iritsi zen non garapenerako eragozpen nagusi bihurtu zen. Hamarkada horretan, garapen bidean
|
zeuden
herrialdeek 1,3 bilioi dolarretako faktura ordaindu zuten, zorraren zerbitzuaren ordainetan (edo interesetan). Hala ere, hamarkadaren amaieran (90eko hamarkadan) zorra 1,42 bilioi dolarretara igoa zen.
|
|
|
Zorraren arrazoiak, nagusiki, hiru dira: herrialdeek egindako gastu ez produktiboak, kanpoko arrazoiak edo zorpean
|
dauden
herrialdeek kontrolatu ezinezkoak direnak, eta galerak gizarteratzeko politikak. Gastu ez produktiboen artean, armei dagokienaz gainera, herrialde horietako elite boteretsuen luxuzko kontsumoak bildu behar dira.
|
|
|
Besteak beste, 1973ko eta 1979ko petrolioaren igoerek ere lau eta bi aldiz handiagoa hurrenez hurren zerikusi handia izan zuten. Horren guztiaren ondorioz, garapen bidean
|
zeuden
herrialdeek ez zuten beste irtenbiderik, dena geraraztea edo geroz eta kanpo zor handiagoan sartzea.
|
|
|
Eta hara hor, Nafarroan nola
|
dagoen
herrialdea erabat zatiturik, kasta desberdinetakoak balira bezala apar theid lotsagarriaren erara jokatuz, eskualdekako zatiketa honen arabera: a) euskalduna, b) elebiduna, d) gazteleraduna.
|
|
2001
|
|
|
Asilo politikoa edo babesetxe eskaera egiten duten etorkinak konfliktoan
|
dauden
herrialdetatik datoz. Afrikarren kasua historikoa da, Europako Ekialdekoen inmigrazioa berriagoa da, Berlineko harresia erori ostean hasi zen.
|
|
|
Munduko Energiaren Kontseiluak dionez, datozen 50 urteotan herrialde garatuek bikoiztu egin dute beren energia ekoizpena, demografiaren hazkundeagatik eta ekonomiaren nahiz teknologiaren garapenagatik. Halaber, garapen bidean
|
dauden
herrialdeak kontsumoaren bideari ekingo diote. Gaur egun, munduko biztanleen heren batek ez du inolako energia aukerarik.
|
|
|
Bere esportaziorako grina ez da oraingotxea. I Mundu Gerran urre gorrizko garaia bizi izan zuen borrokan
|
zeuden
herrialdeei bagoiak salduz. Ulertzekoa denez, enpresa honek era guztietako gorabeherak izan ditu bere ibilbide luzean.
|
|
|
Horrela, berriro ere, OMCk munduko ezberdintasunak eta gosea areagotzea besterik ez du egin. Orain arte erakundea osatzen zuten 142 herrialdeek aho batez hartu behar dituzte erabakiak, baina gauza jakina da modu asko
|
daudela
herrialde txiroenak (Hegoa) estutu eta presionatzeko eta bere interesen aurka doazen erabakiak harrarazteko. Besteak beste, ezin da ahaztu herrialde txiro horiek herrialde aberatsekiko duten kanpo zor beldurgarrien zama.
|
|
|
Horrela, Txinak %8, 5ra murriztuko ditu nekazaritzaren aldeko laguntzak, garatze bidean
|
dauden
herrialdeei baimendutako %10ren azpitik. Horren ondorioz, OMCn sartu ahal izateko Txinak egindako lagapenen eraginez, 10 milioi nekazari inguru bazterturik geratuko dira.
|
|
|
Era honetako taldeak baino esanguratsuagoak diren mugimendu erreformatzaileak badira islamaren baitan, eta hauekin egiten dute topo Al Kaeda eta hauek. Islamaren baitan dagoen eztabaida oso baldintza zailetan egiten ari da, gizarte oso kontserbadoreetan, diktadurapean
|
dauden
herrialdeetan, eta gainera beste batzuk ere egoera horretatik zurrupatu nahi duten egoeran.
|
|
|
Teknologia berrien erabilera moduei dagokienez, beste nonbait aipatuak ditut jada krisi honetan satelite bidezko telebistak eta internetek duten garrantzia. Satelite bidezko telebista, gure inguruan hedapen txikiko gertaera da, baina oso zabalduta
|
dago
herrialde arabiar eta musulman batzuetan; adibide gisa, AEBko Estatu Idazkaritzaren txosten batek, iraileko erasoak baino aste bi lehenago, kezka tonuan ohartarazten zuen datua: Golkoko biztanleen %70ak eta palestinarren %60k satelite bidez jasotzen ditu telebistako berriak.
|
|
|
Era horretan erabat kanpoko merkataritzara begira
|
dago
herrialde hori eta ezinezko du barne merkatuaz arduratzea.
|
|
|
Azken batean, gizateriaren erdia zorpean
|
dauden
herrialdeetan bizi da eta, beraz, 3.000 milioi pertsona ez dira pobrezia egoera horretatik aterako kanpo zorra kitatzen ez duen bitartean.
|
|
|
Kanpo zorraren zerbitzu baten arrakasta osoa bermatzen duen printzipio zehatza hauxe da: eragiketa zorpeko herrialdeari zuzena zaio eta gainontzeko munduari ere zordunek egoiliarrak eta beraien herrialdea paraleloki zorretatik beren buruak askatuko dituztelako baldintza beharrezko eta nahikoaren menpe; alderantziz, egoiliarrek beren buruak beren zorra herrialdeari pasatzeko soilik askatzen badituzte, argi
|
dago
herrialdeak atzerapen baliokidea jasaten duela, zeren beraren zorrak aldatu gabe segitzen baitu, nahiz eta egoiliarrek galera erreala izan duten; izan ere, egoiliarren aurrezkiak transferituak izan dira, baina herrialde zordunduarentzako inolako kontrapartidarik egon gabe.
|
|
|
Zailtasunetan
|
dauden
herrialdeei inflazio tasa gutxituko balitzaie, beraien zorra dolarraren depreziazioak gutxituko luke. Baina, izatez, herrialde horiek 100 miliardo dolarrak ordaindu dituzte, dolarraren erosioa erreparatzearren hain zuzen ere.
|
|
|
82 miliardo dolar gehi 1983tik 1987ra bereganatutako zorpetze berriaren gaineko inflazio tasa). Dena den, 100 miliardo dolar horiek (beraien zorpetze osoaren stockari dagozkionak, berriki eskuratutako zorra barnean egonik) ordaindu eta gero, zailtasunean
|
dauden
herrialdeek 82 miliardo dolarreko balio nominaleko zor berria besterik ez dute jasaten, ordainduriko kopurua ez baitago zorpean. Ondorioz, beraien zor berriaren zama 82 miliardo dolarrekoa da errealki, hau da, 82 miliardo dolarrak konstanteak dira (inflazioak gutxituak izan gabe), zeren dolar horien depreziazioa inflazio tasaren barruan dagoen zama baita.
|
|
|
Irudika ditzagun bi errektangeluren bidez 1983 epealdiari
|
dagozkion
herrialdeen kredituak eta zorrak.
|
|
|
Objekzioaren eite hutsala. H herrialdearen merkataritza inportazioei
|
dagozkien
herrialdearen merkataritza esportazioei buruz, Hegoa eta Iparra egoera simetrikoan daude: merkataritza balantzaren orekaren barruan I dirurako edozein eskari gehigarri, H diruko terminotan, erabat konpentsatzen du I dirurako eskari gehigarri batek, I diruko terminotan.
|
|
|
Jadanik erakutsi dugun moduan, kanpo zorraren zerbitzuaren ordainketa bikoitzak herrialdearen multzo gisa (nazioa) eta bertako egoiliarren batuketaren arteko bereizketarik ezean dauka bere jatorria. Kanpo zorraren zerbitzuari
|
dagozkion
herrialdearen barneko eta kanpoko errentaren aldibereko galerak baztertzeko, beharrezkoa da nazio kontabilitatean sartzea, eta herrialdearen kanpo zorraren gutxitzetik datorren irabaziarekin kreditatzea. Nazioarteko mailan, inongo monetak azken ondasunaren eginkizuna ez betetzea inplikatzen du neutraltasun monetarioak; eta dirua objektu modura daukaten merkataritza transakzio guztiak baztertzeko, nahikoa da nazioarteko zirkuitu monetarioaren eta zirkuitu monetario nazionalaren arteko erabateko bereizketa babestea.
|
|
|
(i) Garapen bidean
|
dauden
herrialdeek interesengatik ordaindutakoak 474.677 milioi dolar dira, 1991 epealdirako.
|
|
|
Garapen bidean
|
dauden
herrialdeek epealdi bakoitzean duten zorraren aldaketa justifikatua, kontabilitate arauek determinatzen dute berriz, adituek emaitzak birfindu ditzakete, erreserba ofizialetan urrearen eta atzerritar moneta desberdinen proportzioa eta horien tasa gurutzatuak kontuan edukiz.
|
|
|
Garapen bidean
|
dauden
herrialdeei dagozkien datuek, Mundu Bankuak emanak, ez dute kontuan eduki barne aurrezkia. Hortaz, nazioarteko interesen biderkatzailea 1,5 baliokoa baino ez da.
|
|
|
Kofi Annan Nazio Batuetako idazkari nagusiak lau ekimen aurkeztu zituen jendaurrean Bruselan herrialde aberatsen eta herrialde pobreen arteko telekomunikazioak hobetzeko, egunen batean bizi kalitatea izan dezaten. Boluntarioen talde bat sortzea proposatu zuen, Informazioaren Teknologiaren Nazio Batuen Zerbitzua (UNITeS) izenekoa, garapen bidean
|
dauden
herrialdeetako taldeak Interneten aukerak erabiltzeko gaitzeko. Gainera, Osasunaren Nazioarteko Sare batek 10.000 gune konputarizatu ezarriko ditu, “garapen bidean dauden herrialdeetako ospitale eta kliniken lerroan”.
|
|
|
Boluntarioen talde bat sortzea proposatu zuen, Informazioaren Teknologiaren Nazio Batuen Zerbitzua (UNITeS) izenekoa, garapen bidean dauden herrialdeetako taldeak Interneten aukerak erabiltzeko gaitzeko. Gainera, Osasunaren Nazioarteko Sare batek 10.000 gune konputarizatu ezarriko ditu, “garapen bidean
|
dauden
herrialdeetako ospitale eta kliniken lerroan”. Hondamendiei erantzuteko, “Lehenak iristen” izeneko planak telefono mugikorrak eta satelite bidezko komunikazioa eskainiko ditu, erreskate lanetan ari diren langileei informazioa emateko.
|
|
|
Operadore askok iragarri dute lehenago edo geroago beren trafiko guztia IPn oinarritutako sareetara pasatuko dutela. Garapen bidean
|
dauden
herrialdeentzat, telefonia modalitate berri horrek dilema gehigarri bat planteatzen du; izan ere, nazioarteko deien prezioa murrizteko aukera emango badu ere, diru sarrerak murriztu egingo ditu, gaur egun tokiko sareen hedapena finantzatzen edo beste betebehar batzuk betetzen laguntzen dutenak. Analista gehienek uste dute telefonia konbentzionalak posizio sendoa izaten jarraituko duela etorkizunean, baina garrantzitsua izango da, politikak prestatzeko arduradunentzat, bi teknologiak batera izatea.
|
|
|
Azken urteotan, handitu egin da udan herrialde tropikal, exotiko edo garatze bidean
|
dauden
herrialdeetara joaten diren bidaiarien kopurua.
|
|
|
Urtetik urtera bisita gehiago jasotzen dituzten arren, oraindik bidaiari askok ez dakite haien osasuna ere haiekin oporretan joango dela. Ministerioak hartutako informazio neurriak areagotu egin ziren, urtetik urtera herrialde tropikal, exotiko edo garatze bidean
|
dauden
herrialdeetara bidaiari kopurua nabarmen handitu zelako. Kasu gehienetan, osasunerako arriskuak saihesteko hartu beharreko prebentzio neurrien berri ez duten turistak dira.
|
|
|
Alde horretatik, Zuricheko Unibertsitateak egindako azterlan bat argitaratu du, eta bertan azpimarratzen du haurrak «heldu txikitzat» hartzen direla maiz. Azterlanak argitzen du haurrek arreta berezia behar dutela eta, ahal den neurrian, garapen bidean
|
dauden
herrialdeetara joan ez daitezen gomendatzen du. Nolanahi ere, prebentzio eta tratamendu neurriek gai ordenan egon behar dute, eta ondo ezagutu behar dira.
|
|
|
Digital Opportunity Initiative k, Accenture aholkularitzaren, Markle Fundazioaren eta Nazio Batuen UNDP garapen programaren ekimen bateratu batek, txosten bat argitaratu berri du, eta IKTek (Informazioaren eta Komunikazioaren Teknologiak) garapen bidean
|
dauden
herrialdeei beren herritarren bizitza hobetzeko laguntzan izan dezaketen zeregin kritikoa azaltzen du. ‘Garapen Dinamika sortuz’ txostenak estrategia bat zehazten du “hautakor kritiko” batean dauden herrialdeek nazio garatuenekin eta irabazi asmorik gabeko ongintzako erakundeekin lan egin dezaten, hazkunde iraunkorra sortzeko eta gizarte helburu batzuk lortzeko.
|
|
|
Digital Opportunity Initiative k, Accenture aholkularitzaren, Markle Fundazioaren eta Nazio Batuen UNDP garapen programaren ekimen bateratu batek, txosten bat argitaratu berri du, eta IKTek (Informazioaren eta Komunikazioaren Teknologiak) garapen bidean dauden herrialdeei beren herritarren bizitza hobetzeko laguntzan izan dezaketen zeregin kritikoa azaltzen du. ‘Garapen Dinamika sortuz’ txostenak estrategia bat zehazten du “hautakor kritiko” batean
|
dauden
herrialdeek nazio garatuenekin eta irabazi asmorik gabeko ongintzako erakundeekin lan egin dezaten, hazkunde iraunkorra sortzeko eta gizarte helburu batzuk lortzeko. Horien artean daude hezkuntza, osasuna eta negoziatzeko aukerak handitzea.
|
|
|
Txostenak Estonia, Tanzania, Brasil eta Costa Rica bezalako teknologia berriak hartu nahi dituzten herrialdeen esperientziak aztertzen ditu. Garapen bidean
|
dauden
herrialdeek hazkunde iraunkorreko ziklo bat sortzeko erabil dezaketen egitura estrategikoa proposatzen du. Estrategikoki garatuta, IKTek hazkunde dinamika eragin dezakete, egin beharreko urratsak arlo giltzarrietan egiten badira, hala nola, prestakuntza teknologikoan, politikaren berrikuntzan eta enpresa berrien sorreran.
|
|
|
Mikrofinantzaketatik enpresa teknologikoetara eta herri txikiak telefonoekin lotzeraino doazen eragiketak aztertzen ditu txostenak. Alde horretatik, antolatzaileek adierazi dute programa pilotu batzuk finantzatzeko konpromisoa hartu dutela, garapen bidean
|
dauden
herrialdeei teknologia erabiltzen laguntzeko, ez soilik beren ekonomiak hobetzeko, baita gizartearen aurrerapena hobetzeko ere.
|
|
|
Espainian sortu ziren gobernuz kanpoko erakunde laiko eta profesionalizatuetako bat izan zen. Garapen bidean
|
zeuden
herrialdeetan helburu argia zuten: nekazariei animalien produktibitatea hobetzen laguntzea eta, horrela, bizitzeko baliabide ekonomikoak lortzea.
|
|
|
Baina, oraindik ere, “etxeko animaliei buruzko kontsultak egiten dizkiguten edo animaliak salbatzera bideratzen gaituztela pentsatzen duten pertsonen telefono deiak edo mezu elektronikoak jasotzen ditugu”, eta hori ez da gertatzen proiektuak egin dituzten herrialdeetan. Sustraiak berreskuratzea Garapen bidean
|
dauden
herrialdeetan, biztanleriaren zati handi batek landa munduan lan egiten du, eta horren barruan abeltzaintzak zeregin garrantzitsua du. Animalien osasuna da nekazariei laguntzeko proiektuetako bat.
|
|
|
– Ongarri kimikoekin landutako edo tratatutako fruta eta barazkirik ez hartzea. – Bizi den lekutik urrun
|
dauden
herrialdeetatik datozen elikagaiak saihestea. – Ahal dela, urtaro bakoitzeko barazkiak jan.
|
|
|
– Sozialak: Gaur egungo kontsumo gizartearen soberakinen kontrako errebeldia, garapen bidean
|
dauden
herrialdeekin edo baliabide mugatuak dituzten pertsonekin alderatuta. – Humanitarioak:
|
|
|
Farmaziicos Mundi GKEak “Peseta solidarioa: sendagai funtsezkoak Hirugarren Mundurako” kanpaina jarriko du abian aste honetan, garapen bidean
|
dauden
herrialdeetako laguntzarik gabeko komunitateetan osasun arreta eta hezkuntza hobetzeko. Hala, Farmaciicos Mundi Espainiako gobernuz kanpoko beste erakunde batzuekin bat egin du, hala nola Mugarik Gabeko Medikuak edo Ekintzazko Laguntza.
|
|
|
Horrela lortutako arrozari arroz lurrundua edo parboiled a deitzen zaio. Arroza historiaurreko eta lehortutako (perboiled rice) ondoren ehotzeko ohitura duten herrialdeek ez dute ia beri beririk (garatzeko bidean
|
dauden
herrialde beroen gaixotasuna, paralisi orokorra eta edema anizkoitzak ezaugarri dituena, B1 bitamina edo tiamina falta delako). Beste prozedura da B taldeko arroz ale batzuk bitaminekin aberastea laborategian, eta proportzio jakin batean nahastea gainerakoekin.
|
|
2002
|
|
|
Konklusio nagusiek zerikusia dute atzerriko zorrarekin, erabat deuseztatzea bilatzen baitute, eta espekulazio finantzarioarekin. Garabidean
|
dauden
herrialdeek jasaten duten zama finantzarioaren zenbateko guztizkoa apenas da munduko zor osoaren %5, eta Ameriketako Estatu Batuetako zorra baino 30 aldiz txikiagoa. Beraz, Porto Alegren esan zutenez, sistema finantzarioak porrot egiteko inolako arriskurik gabe barka liteke.
|
|
|
Errumaniako kasua ere deigarria da. Une honetan adopzioei itxita
|
dago
herrialde hau. Europako Batasunean sartzeko baldintzen artean, adin txikikoen egoera hobetzea dago, eta Errumaniako haurtzaindegien egoera tamalgarria da egun. Horren erakusgarri da Ume Alaiako guraso batzuek duela hilabete batzuk Errumaniatik ekarritako 3 urteko neskatoaren adibidea.
|
|
|
Bide errazera jotzea da onena eta etxean eta herrian, oharkabean, ikasi dugun hizkera da bide erraza. Geure hizkerarekin eta batuarekin nahikoa dugu gaur egun; ez
|
dago
herrialdeko euskalki baturik sortzen eta ikasten jardun beharrik".
|
|
|
Industriaren hazkunde horren oinarriak, dena den, ezberdinak izan ziren aldezaurretik industrializatuta
|
zeuden
herrialdeetan, Bizkaian eta Gipuzkoan, eta industrializazio berriko herrialdeetan, Araban eta Nafarroan. 2.6 irudian diferentziahorietako batzuk ikus daitezke.
|
|
|
Nolanahi ere, herrialde bakoitzaren espezializazio erlatiboaren ondorioz, krisialdiak eragin ezberdinak erakutsizituen. Horrela, 2.10 irudian ikus daiteke, esate baterako, enpleguaren jaitsierakeragin gutxiago izan zuela Nafarroan EAEn baino, aipatutako sektoreetanhorrenbeste kontzentratu gabeko espezializazioa
|
baitzegoen
herrialde horretan.
|
|
|
metroa, Guggenheim Museoa, Euskalduna Jauregia, Abandoibarrako egitasmoa...). Donostiak eta Gasteizek, orobat, beren hiriburu izaera egituratzailea sendotu dute
|
dagokien
herrialde historikoaren baitan: Donostiari gagozkiola, jarduera tertziarioak (batik bat turistikoak) sustatzea eta inguruko herriekin (Errenteria, Pasaia, Lezo) morfologikoki zein funtzionalki integratzea da xedeetarik behinena; Gasteizen kasuan, industriaren sustapenak eta produkzioaren espezializazioak berebiziko garrantzia hartzen dute, batez ere Gasteizek inguruan duenlursail zabal aproposa kontuan izanda.
|
|
|
Jabetzari dagokionez, EAEn dagoen nekazaritza azaleraren %82 bere jabeekerabiltzen dute, nahiz eta desberdintasun nabariak
|
egon
herrialdez herrialde. Gipuzkoan ia lur guztia jabetza erregimenean ustiatzen da, baina Araban alokatzeada nagusi.
|
|
|
enpleguaren ikuspegitik badira batzuk oso hedakorrakdirenak (enpresentzako zerbitzuak, zerbitzu pertsonalak, zerbitzu publiko jakin batzuk) eta, aldiz, beste batzuk geldoak direnak (merkataritza, aseguruak...). Esanguratsua da, halaber, zerbitzuetako lan eskuaren feminizazioa, zerbitzuetako enpleguaren erditik gora emakumeez osatuta
|
baitago
herrialde garatu askotan. Aipatzekoen artean bada gorago aurreratu dugun joera bat, hots:
|
|
|
Bai Hego Euskal Herria eta baiIpar Euskal Herria garai hartako kortsario gune garrantzitsuenetakoak izan zirenEuropa osoan. Conversak, batetik, elkarren erasoak saihesten zituen, honela norbere kortsario ontziteria galtzeko arriskua aldenduz, eta, bestetik, hitzarmen haietatik at
|
zeuden
herrialdeen aurka erasoak lasai egiteko aukera ematen zien denei, inork galarazteko arriskurik ia izan gabe.
|
|
|
Donostiako, Bilboko eta Gasteizko eguneroko bidaien %60 hiru kilometro ibiltzeko baino ez da. Garapen bidean
|
dauden
herrialdeen kasuak, berriz, kezkagarriagoak dira. Honako hauek dira Worldwatch Institutek 2000 urteko txostenean emandako datuak:
|
|
|
Hori da Kirurgia Plastikoaren, Konpontzailearen eta Estetikoaren Espainiako Elkartearen (SECPRE) kalkulua. Elkarteak dioenez, fealdadeak eta beste “alterazio” batzuk zuzentzeko egiaztatutako 600 zirujau plastiko baino ez
|
daude
herrialdean. Klinikei dagokienez, kopuruak ere kezkagarriak dira.
|
|
|
Elikagaien segurtasun iturria”. Erakundearen beraren arabera, 2030 urtera arte, ureztalurren ekoizpena %80 baino gehiago handituko da, garatzeko bidean
|
dauden
herrialdeetako elikagaien etorkizuneko eskaerari aurre egiteko. Louise Fresoren arabera, igoera hori ezin izango da inoiz lortu ur kontsumoa proportzio berean handituz, gaur egun dauden baliabideak kontuan hartuta.
|
|
|
Louise Fresoren arabera, igoera hori ezin izango da inoiz lortu ur kontsumoa proportzio berean handituz, gaur egun dauden baliabideak kontuan hartuta. Ikerketa sustatzea Garapen bidean
|
dauden
herrialdeentzako kezka hutsa izan beharrean, Italiako eskualde batzuetako lehorteak agerian utzi du eremu horretan etorkizun hurbilerako alternatibak bilatu behar direla. Italiako penintsulako 2002ko lehen hiruhilekoko datuek adierazten dutenez, Italiako hegoaldeko lau eskualdetako ur biltegien maila %60 baino zertxobait txikiagoa izan zen maila normalarekiko.
|
|
|
Otsoa egoera egonkorrean
|
dago
herrialdeko iparraldeko mendietan, eta azken hamarkadan ertzetan ere hazi egin da. Horrek hegoalderantz hedatzen lagundu du, Juan Carlos Blancok eta Yolanda Cortések egindako “Ekologia, erroldak, pertzepzioa eta otsoaren bilakaera Espainian” azterlanaren arabera.
|
|
|
Akuikultura ekoizpenak diru sarrerak ekartzen ditu eta garapen bidean
|
dauden
herrialdeetako sektore pobreenen bizibideak hobetzen ditu.
|
|
|
Gaur egun, gatibutasunean 330 itsas espezie baino gehiago hazten dira, FAOk erabiltzen dituen datuen arabera. Garapen bidean
|
dauden
herrialdeek akuikultura ekoizpenaren ia %90 hartzen dute, diru sarrerak emanez eta sektore pobreenen biziraupen baliabideak hobetuz. “Akuikulturak balio elikagarri handiko elikagaiak ematen dizkie nekazariei, nekazaritzan eta akuikulturan dihardutenei”.
|
|
|
Wallacek dio genetikak ez duela aldatuko egungo egoera, non funts gehienek ez baitute izurrite horiei aurre egiten jarduten. “Hamabost urte inguru igaro dira txerto bat merkatzen denetik, garapen bidean
|
dauden
herrialdeek eskuragarri izan dezaten”.
|
|
|
Horretaz baliatzen da, gizateriaren historian ez baitago toxikorik hainbeste kalte eragin duenik, eta oraindik ere hala egiten jarraitzen duenik: Estatu Batuek bezain aurreratuta
|
dauden
herrialdeek lehen mailako osasun arazotzat hartzen dute, eta ez da beharrezkoa esatea gutxien garatutako herrialdeak ez daudela askoz hobeto. Beruna behin eta berriz kendu da:
|
|
|
Gobernuek ere ezin dituzte horiek beren kabuz konpondu, ezta gobernuz kanpoko erakundeek, sektore pribatuak edo fundazioek ere”. Polioa desagerraraztea OMEren urteko batzarrak ministroak, osasun agintariak eta hainbat elkartetako aditu publiko eta pribatuak biltzen ditu, eta garatze bidean
|
dauden
herrialdeetako biztanleak mehatxatzen dituzten gaixotasunekin lotutako arazoak aztertzea aurreikusten du. Ildo horretatik, erakunde horretako zuzendari nagusiak adierazi zuenez, “oso aurreratuta gaude poliomielitisa desagerrarazteko bidean, azken urtean atzemandako kasuen kopurua izugarri murriztuta”.
|
|
|
3 bizitzako lehen urtean eta bat errefortzukoa bigarrenean. Horren ondorioz, “denbora eta kostuak aurrezten dira osasun laguntzan eta antigeno berriak sartzen” dira txertaketa egutegietan, gehitu zuen, eta esan zuen txerto estaldura handiagoa bermatzen duela, babesten dituen gaixotasunak “ez
|
baitaude
herrialde guztietan”, gehitu zuen. Atal honetan, halaber, azpimarratu zuen herritarrak “sentsibilizatu eta kontzientziatu” egin behar direla zenbait gaixotasun birgizarteratzearen inguruan, hala nola gripea, nahiz eta Osasun Sailak bizitzako lehen 14 urteetarako aurreikusitako egutegia bete duen, “berriro ager daitezkeelako eta txertoak eraginkortasuna galduko duelako”.
|
|
|
Hala, Gutxien Aurreratutako Herrialdeen (IEP) taldea osatzen duten 49 herrialdeek —gehienak afrikarrak dira, eta sagardoaren pandemia gailentzen da— Genevako bilera baliatu zuten Munduko Merkataritza Erakundeari (MAB) eskatzeko, zeinak merkataritzarekin lotutako patenteen gaia kontrolatzen baitu, Dohako Konferentzian adostutako patenteen ministro agindua zabaltzeko, 2016 urtera arte. IEP ez diren garapen bidean
|
dauden
herrialdeek 2005 arteko epea dute patenteak babesteko dagozkien lege sistemak ezartzeko. Ildo horretatik, Osasunaren Mundu Batzarrean ebazpen bat hartu da, OMEko kide diren estatuei funtsezko sendagaien eskuragarritasuna hobetzeko eta politika farmazeutiko nazionalak sustatzeko eskatzen diena, baina, horrekin batera, erakundeari berari ere agindu zaio, Dohak osasuna eta sendagaiak eskuratzeari buruz ematen duen ebazpen hori aplikatzen herrialdeekin lankidetzan jardun dezan.
|
|
|
Berrogei ordezkaritza baino gehiago izan ditu, eta Tokio saiatuko da mamifero horren ehiza komertzialari berriro ekitea komeni dela konbentzitzen. Greenpeace eta beste erakunde ekologista batzuk atzo agertu ziren goi bileraren sarreran, eta ohartarazi dute Japonia garapen bidean
|
dauden
herrialdeen botoak erosten ari dela bere helburuak lortzeko. Irekiera hitzaldian, Tsutomu Takebe Japoniako Nekazaritza eta Arrantza ministroak berriro esan zuen bere gobernuaren argudio errepikaria izan dela ehiza komertzialari berriro ekiteko:
|
|
|
Hiesaren birusa arriskutsua da oraindik ere, eta prebentzioa da txertorik onena», ohartarazi zuen Bruelek, Espainia osoan Gurutze Gorriak 5.000 gaixo inguru artatu zituela gogorarazi baitzuen. Brelelek gaineratu zuen bere erakundeak ahalegin handia egiten duela epidemia garapen bidean
|
dauden
herrialdeetan ez hedatzeko, mendebaldeko informazioa eta sendagaiak iristen ez diren lekuetan.
|
|
|
Bere ondorio nabarmenenen artean, enpresek adierazi zuten «kontsumitzaileen galderei erantzuten diela», «entzule gehienengana iristen ez diren argudio teknikoak direla eta», adierazi zuen Alfredo Ruizek, Latinoamerikan «Crop Life» eko arduradunak. Ruizek dioenez, industriak ahaleginak egin behar ditu azken urteotan garapen bidean
|
dauden
herrialdeetan proiektu garrantzitsuak egin direla hedatzeko, horietako asko Latinoamerikan, fitosanitarioen erabilera arduratsua sustatzeko, hala nola ontzien kudeaketa edo iraungitako produktuen bilketa. «Industriak bere berrikuntzak kontsumitzaileengandik hurbilago dagoen hizkuntza batekin defendatu behar ditu», gehitu zuen.
|
|
|
Txinako inportazioak, adibidez, Kamerun eta Errusiako ekialde urrunetik sortuak dira, non esportatutako zur guztiaren% 50 legez kanpokoa baita. Basotik bizitzea Adenaren ekologistek diotenez, gaur egun basoko baliabideek zuzeneko pobrezian bizi diren garatze bidean
|
dauden
herrialdeetako 1.200 milioi pertsonen %90ean laguntzen dute zuzenean. Hori dela eta, gobernuei beren ekintzak pobreziaren aurka zuzentzeko eskatu diete, legez kanpoko mozketaren aurka.
|
|
|
Positiboak badira eta benetako txerto jangarri batera iristen badira, posible da proteina letxuga edo arrozetan adieraztea, eta horiek zerealetan eman daitezke haurrentzat. Baina emaitzak ez dira soilik garapen bidean
|
dauden
herrialdeetan txertatzeko itxaropen gisa aurkezten. Jateko txerto horiek oso erabilgarriak izan daitezke medikazio luzea behar duten gaixotasunak dituzten pertsonentzat ere.
|
|
|
Lehen aldiz, erakunde horrek elikagai transgenikoei buruz hitz egiten du, nekazaritza tradizionalaren ordezko gisa. «Garapen bidean
|
dauden
herrialdeetan ezartzeak datozen 30 urteetan milioika pertsonen gosea arintzen lagun dezake», dio FAOk, orain arte zalantzarik gabe hitz egin zuenean. Jarreraren aldaketa horrek zerikusi handia du urre koloreko arrozaren promesarekin, ohiko arrozaren aldaera batekin, A bitamina eta hainbat mineral dituena, bai eta garatzen ari diren zenbait urte ere.
|
|
|
Bereziki, nekazaritza lurren hedapenari egiten dio erreferentzia, batez ere Afrikan eta Hego Amerikan, baso eremuen eta oihanen kontura egin dena. Hedatze horrek eragin negatiboa izan ez dezan eta bere gutxieneko adierazpenera mugatu dadin, garapen bidean
|
dauden
herrialdeei bioteknologia berriei sarbidea erraztea, esportazioa eta baliabide natural gutxiago erabiliz eta baliabide natural gutxiago erabiliz ekoizpen handiagoa bermatzen duten teknika berrien erabilera murriztea proposatzen du FAOk.
|
|
|
«Goi bilera paraleloa» eta protesta taldeek beren erasoa prestatzen zuten. Desadostasun eremu handienak dira finantza konpromisoei buruzkoak, garapen bidean
|
dauden
herrialderik garatuenek hartu dituztenak, eta azken horiek beren gain hartu dituzten erantzukizunak. Halaber, garapenaren finantziazioa, merkataritza erregimen «justua» potentzia ekonomikoen eta herrialde pobreenen artean, eta guztiontzako sarbide librea munduko merkatuetara.
|
|
|
Adituen ustez, zaila izango da nekazaritzari buruzko adostasuna lortzea, herrialde aberatsek nekazaritzako sorospenak murriztu ahal izateari eta nazioarteko merkataritza arautzen duten arauak erreformatzeari buruz eztabaidatzeko. Atzo jarraitu zuten ekintza planeko hainbat atali buruzko negoziazio handiei buruz, hala nola energia garbien erabilera eta garapen bidean
|
dauden
herrialdeetan edateko ura eskuratzea.
|
|
|
Hori dela eta, Haurrentzako NBEren Funtsaren (Unicef) zuzendari exekutiboak, Carol Bellamyk, Johannesburg eko Garapen Jasangarriaren Goi bileran bildutako munduko liderrei eskatu die hamar urteko epean “munduko txoko guztietako” ikastetxe guztiek edateko ura eta osasun instalazioak dituztela bermatzeko. Horretarako, baliabide gehiago esleitu dira, FAOko agintariek garapen bidean
|
dauden
herrialdeetan goseteari aurre egiteko eskatzen dituzten berberak. Ostegunean, batzarraren osoko bilkuran, Bellamyk gogorarazi zuen eskoletan edateko ura izatea eta erretenak jartzea bezalako “oinarrizko” gauza batek urtero milioika haurren bizitza salba dezakeela eskualde behartsuenetan, eta ikastetxera joaten eta oinarrizko hezkuntza jasotzen jarrai dezatela ahalbidetuko duela.
|
|
|
Garapen Jasangarriari buruzko Nazio Batuen Goi Bileraren emaitzek ez dute inor gogotsu hartzen. Hortik aurrera, baikorrenentzat, gailurra baliagarria izan da gizateriak dituen arazoen larritasuna egiaztatzeko, eta berretsi du irtenbide globalak eta Iparraldearen eta Hegoaldearen arteko lankidetza soilik direla baliozkoak, herrialde aberatsen eta garapen bidean
|
dauden
herrialdeen artekoak. Horien artean, Jaume Matas Espainiako Ingurumen ministroak hau ondorioztatu zuen:
|
|
|
Zenbait azterketa epidemiologikok herrialde garatuetan gertatzen diren minbizi kasuen %30 inguru dietari egozten dizkiote. Baina zifra hori, garapen bidean
|
dauden
herrialdeetan %20ra murrizten dena, bat dator zientifikoki frogatutako datuekin baino gehiago. Era berean, produktu jakin batzuei edo dieta estandarrei esleitutako babes efektua “zeharkako behaketei” zor zaie, non kausa efektu erlazioa ez baita zientifikoki frogatu.
|
|
|
Halaxe erakusten du Acción contra el Hambreren “Evaluación y tratamientos de la desnutrizen situación de crisis” liburuak. Atzo aurkeztu zen argitalpen hau, eta desnutrizio akutu larriari aurre egiteko tratamendu eta protokoloei buruzko hamar urteko ikerketaren emaitzak ebaluatzen ditu, batez ere bost urtetik beherako haurretan, haurdun dauden edo bularra ematen ari diren emakumeetan eta garapen bidean
|
dauden
herrialdeetako adineko pertsonetan. Duela hamarkada bat, Acción contra el Hambrea erakundeak elikagai terapeutiko berri bat garatzen hasi zen, eta oso jate protokolo berezia zuen; gaur egun, goseak jotako herrialdeetan banatzen ditu elikadura zentroak.
|
|
|
Dioufen arabera, elikagaien ekoizpen jasangarria lortzeko aukeretako bat ureztalurreko nekazaritza da, eta, adituaren arabera, lehorreko nekazaritzaren bikoitza da produktiboa. Ildo horretatik, hurrengo 30 urteetan, garatze bidean
|
dauden
herrialdeetako elikagai produkzio gehigarriaren %70 inguru ureztatze lurretatik etorri litzateke. Funts Humanitarioa Dioufen ildo beretik, Hugo Chávez Venezuelako presidenteak eta topaketara lagundu duenak adierazi du Nazioarteko Funts Humanitario bat sortzeko asmoa duela, garatzeko bidean dauden herrialdeen kanpo zorraren garrantzia arintzeko eta elikagai ekoizpenerako eta ur kudeaketarako garapen programetarako funts nahikoak erabiltzeko.
|
|
|
Ildo horretatik, hurrengo 30 urteetan, garatze bidean dauden herrialdeetako elikagai produkzio gehigarriaren %70 inguru ureztatze lurretatik etorri litzateke. Funts Humanitarioa Dioufen ildo beretik, Hugo Chávez Venezuelako presidenteak eta topaketara lagundu duenak adierazi du Nazioarteko Funts Humanitario bat sortzeko asmoa duela, garatzeko bidean
|
dauden
herrialdeen kanpo zorraren garrantzia arintzeko eta elikagai ekoizpenerako eta ur kudeaketarako garapen programetarako funts nahikoak erabiltzeko.
|
|
|
Munduko Arrantza Zentroaren arabera, hodeietarako aukera eta prezio gutxiago daude arrainzaleen zain. Zentro horrek ondorio latzak aurreikusten ditu elikagai horren mende dauden garapen bidean
|
dauden
herrialdeetako 1.000 milioi pertsonarentzat. Urte gutxiren buruan, adituek uste dute arrantza bankuak agortzea eta klima aldaketa bizkortzea gerta daitekeela.
|
|
|
Urte gutxiren buruan, adituek uste dute arrantza bankuak agortzea eta klima aldaketa bizkortzea gerta daitekeela. Mundu garatuan, datorren arrantza krisiaren emaitzak prezio igoera ekarriko badu, garapen bidean
|
dauden
herrialdeek arriskuan jar dezakete haren iraupena. Munduko Arrantza Zentroak, igandetik aurrera, mehatxuzko egoera hori aztertuko du Penangen (Malaysia) egingo den “Guztiontzako arrainaren gailurrean”, mundu osoko 40 herrialdetako adituen parte hartzearekin.
|
|
|
Badirudi adina faktore garrantzitsua dela gaixotasunaren larritasunean, eta haurretan helduetan baino leunagoa dela. Hepatitis infekziosoa edo A hepatitisa infekzio endemikoa da garapen bidean dauden edo azpigaratuta
|
dauden
herrialde askotan, eta haur gehienak seropositiboak dira 6 urte bete aurretik. Hala ere, herrialde garatuetako osasun baldintzak hobetzearen ondorioz, birus horien prebalentzia murriztu egin da, eta, ondorioz, infekzioa jasan dezaketen biztanleria sektoreak gehitu egin dira.
|
|
|
Mugarik Gabeko Medikuak erakundeak (MSF) Roche enpresa farmazeutiko suitzari eskatu dio hiesaren aurkako sendagai baten prezioa jaisteko, Virazubt, hain zuzen ere. Botika horren kostua handiegia da garapen bidean
|
dauden
herrialdeentzat. Eskualde pobreetan preziorik altuenak aplikatzen dituen konpainia farmazeutikoa da Roche, MSFk suitzar taldearen zuzendaritzara bidalitako gutunaren arabera.
|
|
|
Eskualde pobreetan preziorik altuenak aplikatzen dituen konpainia farmazeutikoa da Roche, MSFk suitzar taldearen zuzendaritzara bidalitako gutunaren arabera. Erakundeak uste du garapen bidean
|
dauden
herrialdeetan eta Saharaz hegoaldeko Afrikan Virazept en prezioak Suitzan baino% 85 merkeagoa izan lukeela. Suitzako gaixoek 6.169 dolarren truke (6.170 euro gutxi gorabehera) lortzen dute botika hau pertsona eta urte bakoitzeko; Sahararen hegoaldean, berriz, 3.130 dolarren truke saltzen da, Kamerunen 4.124 dolar, alegia, Brasilen halako bi, MSFren kalkuluen arabera.
|
|
|
41 milioi pertsonak malnutrizioa dute herrialde industrializatuetan eta garapen bidean
|
dauden
herrialdeetan
|
|
|
Bestean, datu horiei “erabateko sepsia, bitamina eta nutrizio urritasuna eta desnutrizio larria” gehitzen zitzaien. 41 milioi gosete Nekazaritzarako eta Elikadurarako Nazio Batuen Erakundearen (FAO) azken txostenean, erakunde horretako adituek ohartarazi zuten herrialde industrializatuetan bizi diren 11 milioi pertsonak eta garapen bidean
|
dauden
herrialdeetan bizi diren beste 30 pertsonek malnutrizioa dutela. 41 milioi pertsonak gutxi dirudite herrialde azpigaratuetan gosea pairatzen duten 799 milioi pertsonen aldean, baina 41 milioi horiek oso gertu daude.
|
|
|
UNFPAk dioenez, “ebidentzia sendoak daude, bi esperientzia eta hazkunde belaunalditan oinarrituak”. 70eko hamarkadaz geroztik, ugalkortasun tasa txikiena duten garapen bidean
|
dauden
herrialdeek “produktibitate handiagoa, aurrezpen handiagoa eta inbertsio produktibo handiagoa izan dute”. “Hazkunde ekonomikoa bizkorragoa izan da”, dio txostenak.
|
|
|
Hala ere, haur horiek aurre egin behar dieten problemek desberdintasunak dituzte herrialde batzuen eta besteen artean. Hala, garapen bidean
|
dauden
herrialdeetan, pobreziak, goseak edo HIESak bizitza eta ilusioak murrizten dituzten bitartean, herrialde garatuetan tratu txar fisiko eta psikologikoen ondorio larriak pairatzen dituzte. Horietako gehienek isiltasunean edo ahots baxuan jasaten dituzten egoerak, askotan helduen laguntza jasotzeko itxaropenik gabe.
|
|
|
Nahiz eta, Unicef en arabera, aurrerapenak lortu diren, adin txikikoen egoerak datu izugarriak ematen ditu mundu osoan: pobreziaren ondorioz, garatze bidean
|
dauden
herrialdeetan 150 milioi haur pisu txikikoak dira; duela hamarkada batetik 2 milioi haur hil dira eta 6 milioi zauritu dira hainbat gerratan; bost urtetik beherako milioika haur hiltzen dira urtero, behi administrazioak erraz prebeni ditzakeen gaixotasunen ondorioz. Horregatik guztiagatik, haurrek munduko agintariei osasuna, hezkuntza eta giro osasungarria izateko eskubidea ziurtatzeko eskatzen diete.
|
|
|
Paradoxalki, Islamaren historian emakumeak inoiz ez du izan hain eginkizun esanguratsua. 1995ean emakumezko hiru lehen ministro
|
zeuden
herrialde musulmanetan: Tansu Ciller Turkian, Benazir Bhutto Pakistanen eta Khaleda Zia Bangladeshen.
|
|
|
Asiako hego ekialdeko zenbait herrialde musulman —Indonesia eta Malaysia, kasu— Pazifikoaren eskualde horretako hazkunde azeleratuan murgilduta
|
dauden
herrialdeen artean daude. Herritar musulmanak arazo gehiegirik gabe bizi dira beste erlijioetako herritarrekin batera.
|
|
2003
|
|
|
Itsas sindikatuek diotenez, ontzia komenentziazko banderaduna da, baldin ontziaren jabe den enpresa ontziko banderari
|
dagokion
herrialdekoa ez bada. Bestalde, zergarik ez pagatzea, segurtasuneko kontrol gutxiago eta malguagoak pasatzea eta, sarri baino sarriago, ia tripulazio osoari esklabotasunaren pareko soldatak ordaintzea ekartzen omen du horrelako banderekin nabigatzeak.
|
|
|
Izan ere, 90ekohamarkadan 2,5 milioi pertsonak bakarrik lortu zuten urtero bataz beste gose iraunkorretik ihes egitea, EMGko helburua lortzeko urtero izan behar den murrizpenaren hamarrena besterik ez2 Azterketa zehatzagoa eginez gero, murrizpen apal horigarapen bideetako herrialdeen artean joera kontrajarrien ondorio dela ikus dezakegu.Alde batetik, gosearen hedapena nabarmen murriztu duten herrialde gutxi batzukdaude3, Txina buru dutela. Baina herrialde horiek kenduta, gainerako garapen bidean
|
dauden
herrialdeetan gose iraunkorraren eragina handitu egin da 80 milioipertsona gehiagotan.
|
|
|
Gutxienez% 15 murrizteko konpromisoa hartu zen, hitzarmenaren sei urteko epe osoan bataz beste% 36ko murrizketaraino iritsiz. Garapen bidean
|
dauden
herrialdeen kasuan murrizketa txikiagoa, bataz beste% 24koa, izatea adostu zen, hamar urteko epean. Emaitza oso apala zen txandaren hasierakohelburuei begira.
|
|
|
Neoliberalismoak proposatzen duen liberalizazio prozesuarensakontzearen aurrean, herrialde bakoitzeko barneko nekazaritza sektorean oinarritzen den nekazaritza politika beharrezkoa da. Taula honetan laburbiltzen den moduan, nekazaritza sektoreak zeregin erabakigarria du herrialde horietan, gosea etaazpielikadura gehien hedatuta
|
dauden
herrialdeetan, batez ere.
|
|
|
Kategoria desberdinak gosea eta azpielikatuak direnak herrialdeko populazioan duten ehunekoaren arabera egin dira. Horrela, 1 Kat <% 2,5; 2 Kat% 2,5; 3 Kat 5; 4 Kat 20 eta 5 Kat > %35 Kategoria baxuenetan Ekialdeko ekonomiak leudeke; LAK 3 kategorian eta Asia eta Afrikaeskualdeak 4 eta 5 kategorietan.Kategoria bakoitzean
|
dauden
herrialdeak ikusteko, jo FAO (2002: 31 or.).
|
|
|
Cairnsko Taldea bere burua nekazaritza produktuen ekoizle eraginkortzat hartzen dituztenherrialdeen taldea da, garatu eta garapen bidean
|
dauden
herrialdez osatua, Australia buru dutela.
|
|
|
Osasunaren Mundu Erakundearen (OME) arabera, munduan zazpi milioi pertsonak baino gehiagok pairatzen dute gaixotasun hori, eta horietatik 300 Espainian bizi dira. Kalteturik gehienak garapen bidean
|
dauden
herrialdeetan bizi dira, hala nola Indian, Brasilen, Indonesian, Madagaskarren, Txinan, Vietnamen eta Myanmaren. “Lepra gaitz endemiko bat da, pobreenei eta behartsuenei kalte egiten diena, eta aipatutako herrialdeen heriotza tasa handiaren eragile nagusietako bat da”, dio OMEk.
|
|
|
2003ko Ustelkeriari buruzko Txosten Orokorrean, GKE honek nazioarteko erakundeek eta gizarte zibilak nazioarteko dohaintzak hobeto kontrolatzeko eskatzen du. ITren ustez, aurrerapauso handia da agentzia emaileek eta garatze bidean
|
dauden
herrialdeetako gizarte taldeek “aurrekontuak gehiago zabaltzea eta ustelkeriaren aurka borrokatzeko konpromisoa” eskatzea. Nolanahi ere, eskatu du sozietate zibilak gastuen kontrolerako sarbidea izan dezala eta laguntza onuradunengana iristen dela gainbegiratu dezala.
|
|
|
Gainera, NPBren laguntzak nekazaritza biologikoaren onurarako izatea, elikagai biologikoetarako logotipoen erabilera indartzea, produktu horien bilaketa ziurtatzea eta kontrol eta egiaztatze metodoak harmonizatzea aurreikusten du, ikuskapenek eragindako guztiekin lankidetzan. Lan dokumentuak prozedura homologatuak aplikatzea ere aurreikusten du, inportatutako produktu biologikoak ez direla lehia desleiala Europar Batasunekoekin eta EBk garapen bidean
|
dauden
herrialdeekin dituen konpromisoekin. Azkenik, Europar Batasuneko exekutiboak organismo bat abiarazteko asmoa du, nekazaritza biologikoari buruzko ekoizpen metodoei, substantziei, datu bilketari eta ikerketa programa berriei buruzko aholkuak emateko.
|
|
|
Mundu osoko 42 milioi pertsonari eragiten die, eta urtean hiru milioi heriotza baino gehiago eragiten ditu. Topaketa horrek iraungo duen bost egunetan, garapen bidean
|
dauden
herrialdeetan tratamenduak eskuratzeko funts publikoak handitzeko eskatuko da. Aurkeztuko diren 800 azterlanen artean, terapia antiretrobiral berriei buruzko zenbait lan daude, egun merkatuan dauden medikamentuekiko erresistentzia duten hiesa duten gaixoek pazientzia gutxirekin espero dituztenak.
|
|
|
“Behaketa horiek babesten dute inhibitzaile biralek gizakiengan GIBaren transmisio sexualari lagun diezaioketela”, esan zuten zientzialariek. Ikertzaileek diote “preserbatibo ikusezina” lagungarri izan daitekeela hiesaren hedapena geldiarazteko, bereziki garapen bidean
|
dauden
herrialdeetan. Zenbait azterketa soziologikok zehaztu dutenez, herrialde askotan, batez ere garatze bidean dauden herrialdeetan, gizakiak ez dira preserbatiboa erabili behar gaixotasun benereoak ez zabaltzeko.
|
|
|
Ikertzaileek diote “preserbatibo ikusezina” lagungarri izan daitekeela hiesaren hedapena geldiarazteko, bereziki garapen bidean dauden herrialdeetan. Zenbait azterketa soziologikok zehaztu dutenez, herrialde askotan, batez ere garatze bidean
|
dauden
herrialdeetan, gizakiak ez dira preserbatiboa erabili behar gaixotasun benereoak ez zabaltzeko.
|
|
|
Elikagaien sektorean bioteknologia aplikatzea da garapen bidean
|
dauden
herrialdeetako pobreziaren eta gosearen aurka borrokatzeko irtenbide nagusietako bat. Hala baieztatu dute aditu talde batek, besteak beste, Philippe Busquin Europako Ikerketa komisarioak.
|