|
2002
|
|
|
Aipatzen ari garen etapa horretan, eta garai hartan nagusi zen garbizalekeriatik urrun
|
zegoen
hizkuntz eredutik abiatuta, euskara kultura bideratzeko tresna izatea lortu nahi zen. Ildo berean, euskal bizitza literarioaren irekitze eta eguneratze unea izan zela erakusten dute 1950eko hamarkadan egin ziren literatur itzulpenek (itzuliak izan ziren, besteak beste, Shakespeare, Baroja, Homero edo Juan Ramón Jiménez); joera hau sendotu egin zen ondoko bi hamarkadetan, Hemingway, Tagore, Ionesco, Cela, Brecht, Camus, Kafka, Stevenson edo Twainen itzulpen astiroei esker.
|
|
2004
|
|
|
Hezkuntzan ezarrita
|
dauden
hizkuntz ereduak eztabaidagai dira aspalditxoan, hainbat ereduk ikasleek euskara ikasteko bermerik ematen ez dutelakoan. Edozein hizkuntz ereduk euskararen ezagutza bermatzen ez duela-eta, Jaurlaritzako Hezkuntza Sailak abendurako 16 urteko gazteentzat azterketa prestatuko du.
|
|
2006
|
|
|
Asimetri demolinguistikoa euskararen kontrakoa izanik Oinarrizko Hezkuntza Orokorrak 14 urte bitarte derrigorrezkoa izateak laster 16 urte bitartekoaberebiziko garrantzia duela dudarik ez dago. Indarrean
|
dauden
hizkuntz ereduak (A, B eta D) ebaluatuak izan dira eta, A k ez du balio euskalduntzeko eta, ereduen nahas mahasian ez dago esaterik zehaztasun osoz emaitzak zeintzuk diren. Badirudi zonalde euskaldunetan eta euskararen aldekoa denean balio dezakeela, aitzitik, gainontzeko kasuetan ez.
|
|
2008
|
|
|
Erdi Aroan ez bagaude ere, urteetan zehar galtza gorrien mendean (egun, txapel gorriak idatziko banu zer uler zitekeen batek daki...)
|
egondako
hizkuntza ereduen araberako hezkuntza sistema EAEn aldatzear zegoela idazten nuen duela urtebete, baina lehen oraingoz bezala dirauela ez da esan beharrik. Hezkuntza munduan, bada, zaharrak berri.
|
|
2009
|
|
|
lehena, hizkuntza eskubideen hedaduraren inguruan dagoena, batik bat, eremu mistoan (bertan bizi delarik euskal hiztun gehien); eta aurrekoari lotuta, bigarrena, eremu mistoan euskara ofiziala ote denari buruzkoa (izan ere, badirudi, eremu euskaldunean euskararen ofizialtasunaren inguruan zalantzarik ez dagoela). Bada, euskarari buruzko Foru Legearen hitzei erreparatzen badiegu —baita aipatu Legearen elaborazio prozesuan parlamentarioek eginiko ere— antzeman daiteke, eremu mistoan
|
dagoen
hizkuntza ereduak, eremu euskaldunean eta ez euskaldunean dauden ereduen arteko tertium genus bat nahi duela izan. Berebat, eremu mistoan, formalki, hizkuntzen ofizialtasun bikoitza dagoela errefusa liteke; aitzitik, ezin uka daiteke, materialki bederen, euskararen erabilera ofizialak daudenik, bai irakaskuntzan baita euskarari buruzko Foru Legeak aurreikusten duen aukeran ere, hain zuzen, eremu mistoan hiritarrek Administrazioetara euskaraz zuzen daitezen edo Administrazioekiko harremanetan euskara erabil dezaten —balio eta eraginkortasun osoarekin— Orobat, aipatu eskubidearen erabilera bermatzeko, Administrazioek zehaztu lukete zein lanpostutarako izanen den nahitaezkoa euskaraz jakitea, eta zeinetan kontuan hartzeko merezimendutzat joko den.
|
|
|
25 Nafarroako agintarien esanetan" lanbide heziketan ez
|
dago
hizkuntza eredurik, helburu nagusia ez baita hizkuntza bat ikastea edo perfekzionatzea, lanbide kualifikazio ezin hobe bat lortzea baizik" 172 orrialdea. Europako Hizkuntza Gutxituen Kartak Espainian duen aplikazioari buruzko bigarren txostenean
|
|
|
Alderdi jeltzaleak legealdi honetan hezkuntza alorrean izan duen jarrerak eragin diola legegintzaldiko desengainu handienetakoa. Egun indarrean
|
dagoen
hizkuntz eredua gainditu eta elebitasuna bermatuko lukeen legea oztopatu izana egotzi zion. Hori kalkulu politikoengatik egin izana.
|
|
2010
|
|
|
• Indarrean
|
dagoen
hizkuntza eredua
|
|
2011
|
|
|
Eta hizkuntza ereduaren aldetik, Euskara Batuaren aldekoa. Funtsean, unean borborrean
|
zegoen
hizkuntza ereduaren eztabaidaren alde batean egindako hiztegia izan zen, erabat kontrajartzen zitzaiena, euskalkiak defendatzen zituztenei.
|
|
2012
|
|
|
Adibide horren bidez igar daiteke adinkideen arteko eragina arrunt onuragarria izan daitekeela erdararako joera duen haurra euskarara hurbilarazteko. hau da, taldekideen artean
|
dagoen
hizkuntza eredura edo araura doitzeko laguntzak, presioak eta egokierak izaten dira. etxean ere hizkuntza erabileraren erregulazioa gertatzen da, eta ez beti goitik beheiti, hau da, gurasoengandik seme alabengana. haurrek ere eragiten dute zuzenean gurasoen hizkuntza erabileran. Adibidez, Laurak eta danielek osatu duten familian, haiek hala adostuta, haurrak etxean euskaraz egitera jarrita daude eta haserretzen dira gurasoei beren artean erdaraz aditzen badiete:
|
|
2014
|
|
|
Hona zer zioen 2010 urteko EDk, emaitzei buruz iruzkina eginez: ? [B] istakoa da emaitza horiek ikaslea eskolatuta
|
dagoen
hizkuntza ereduaren eraginarengatik guztiz baldintzatuta daudela? (ISEI IVEI, 2011b:
|
|
2016
|
|
|
Eta egun Donibaneko eta Arrosadiako haur eskoletan gazteleraz diharduen eta euskarazko aski ezagutzarik ez duten langileak birkolokatu eginen dituzte. Udalaren arabera, helburua haur eskola sarea “Iruñeko eremu bakoitzean
|
dagoen
hizkuntza eredu eskaera errealera egokitzea”.
|
|
2019
|
|
|
Oro har, izenburuek «euskaraz ikastea» izaki eztabaidagai, iritzia biltzen dute. Aitzitik, azpimarragarria da, gaia, zehazki, hezkuntzari
|
dagokion
hizkuntza ereduen aukeratzea litzatekeela. Euskara etxean, euskaltegian, lagunartean?
|
|
2020
|
|
|
Albistegietako eta beste zenbait programatako esatariak entzuten dituzu eta pentsatzen duzu: hemen
|
badago
hizkuntza eredu nazional baterako ahalegin bat. Baina, gero, sartzen zara beste programa batzuetan eta... kaosa!
|
|
|
Hizkuntza ereduei dagokienez, 4 Euskal Autonomia Erkidegoan
|
badago
hizkuntza ereduen politika bat. Horren arabera, hizkuntza eredu bat baino gehiago dago aukeran.
|
|
|
4 Euskal Autonomia Erkidegoan
|
badago
hizkuntza ereduen politika bat. Horren arabera, hizkuntza eredu bat baino gehiago dago aukeran.
|
|
2021
|
|
|
Sarearen arabera ez ezik, desberdintasunak
|
daude
hizkuntza ereduaren arabera ere. Batez ere, A ereduan —ikasgai denak gazteleraz egiten dituzte, euskara ikasgaia izan ezik— eta ereduan —ikasgaien erdiak gazteleraz egiten dituzte, eta beste erdiak, euskaraz— pilatzen dira jatorri atzerritarreko ikasleak.
|
|
2023
|
|
|
Azkenik, ELAk uste du akordioa «euskararen kalterako» dela. Jokin Bildarratz sailburuak berriki adierazi du ez
|
dagoela
hizkuntza ereduen sistema gainditzeko asmorik eta ikastetxeek euskara ez beste hizkuntzetan eman ahal izango dituztela eskola orduen %80 ELAren ustez, LABek, akordioa sinatuta, babesa eman dio horri: «Bereziki larria iruditzen zaigu LABek ontzat ematea euskarazko murgiltzea baztertu izana».
|
|
|
Bi urte baino gehiagoko bidearen ostean«gidoi aldaketa bat» egon dela nabarmendu du: «Ibilbide honetan guztian ez da
|
egon
hizkuntza ereduen inguruko aipamenik». Atzo, baina, azken azkenean aldaketa egin zutela nabarmendu du:
|
|
|
Bestetik, Otxandianoren ustetan, Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza sailburu Jokin Bildarratzen bertsioa dago. Sailburuak atzo Eusko Legebiltzarreko atarian egin zituen adierazpenetan esan zuen egun indarrean
|
dauden
hizkuntza ereduek 40 urte dituztela, eta, gehitu zuenez, «horiek ez dituzte betetzen ikastetxeek momentu honetan, 40 urteren ondoren, dauzkaten beharrak». Gainera, haren esanetan, EAJk eta PSE EEk aurkeztu dituzten zuzenketek hizkuntza eredu horiek «garatzeko eta eguneratzeko» aukera jasotzen dute.
|
|
|
Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza sailburu Jokin Bildarratzek, berriz, esan zuen indarrean
|
dauden
hizkuntza ereduek 40 urte dituztela, eta, gehitu zuenez, «horiek ez dituzte betetzen ikastetxeek orain, 40 urteren ondoren, dauzkaten beharrak». Gainera, haren esanetan, EAJk eta PSE EEk aurkeztu dituzten zuzenketek hizkuntza eredu horiek «garatzeko eta eguneratzeko» aukera jasotzen dute.
|
|
|
I. kapituluan jasotzen dira orobat komunitate eleaniztun eta kulturaniztunaren inguruko arau aurreikuspen jakin batzuk, baita euskal hezkuntza hizkuntza ofizialek eta atzerriko hizkuntzek elkarren artean duten harremanari buruzkoak ere. Hori guztia ikastetxe bakoitzaren hizkuntza proiektuan egituratu behar da, Gernikako Estatutuan eta Euskararen Erabilera Normalizatzeko azaroaren 24ko 10/ 1982 Oinarrizko Legearen II. tituluko II. kapituluan ezarritako eskubide aitortuak eta printzipioak barne hartzen dituen esparru komun baten barruan, unean unean indarrean
|
dauden
hizkuntza ereduen sisteman oinarrituta, eta horien edozein garapen edo eguneratze erreglamendu bidezko garapenaren bidez egingo dela ziurtatuz, eskubide eta printzipio berberak errespetatuz.
|