|
2002
|
|
|
Nafarroa ezin zela euskal barrutian sartu, eta barrutibakarrak Araba eta Gipuzkoa Bilboko Unibertsitatearen menpe jarriko zituela. Bimultzo horiek, neurri handian, bizi bizi
|
zeuden
euskal autonomiaren eskakizunenaurkako taldean kokatu behar dira. Azken helburua Euskal Unibertsitatearenaukera ezeztatzea zen.
|
|
|
osasuna, biztanleria eta ongizate estatuaren eskumenak), eta zaintza lanen %90 haurrei zuzendua dela (beraz, %10 baino ez adinekoei). Baina lan honen helburuetara itzuliz, esan beharra
|
dago
Euskal Autonomia Erkidegoko etxeetan denbora sozialaren zein zati etxeko zaintzari eskaintzen zaion ikusita batetik, eta ardura hori hartzen duten pertsonak zein diren ikusita bestetik,, emakumea dela zaintzaile nagusia? (1998:
|
|
|
“Ez du zentzurik orain iritzi berriak eskatzea jarrera bat adosten saiatzeko; izan ere, hasieratik sektoreko eta kontsumitzaileetako agente gehienek adierazi digute dendek ez dituztela jaiegunetan pertsianak irekitzen”, adierazi dute galdetutako iturriek. Alde horretatik, hiru probintzia patronalak egungo egoerari eustearen alde daude; izan ere, sektorea erabat liberalizatuta
|
dago
Euskal Autonomia Erkidegoan, profesionalek berek ezarritako autorregulazioak eta sindikatuen arbuioak, salbuespenak salbuespen, irekierarik ez egotea eragiten dute. Azalera handiak Oso bestelako iritzia du Banaketa Enpresa Handien Elkarte Nazionalak (Anged).
|
|
2003
|
|
|
Helburu nagusia, Euskal Unibertsitatearen aukera ezeztatzea zen. Bi multzo horiek, neurri handian, bizi bizi
|
zeuden
euskal autonomiaren eskakizunen aurkako taldean kokatu behar dira. Gogora dezagun bide honetan, gero Bilboko Unibertsitateko errektorea eta autonomista sutsua izango zen Echevarria Gangoiti 1968 urtean euskararen katedra sortzearen alde azaldu zela, baina Santanderren jartzea proposatuz, Bilboko alkatearen babesarekin, Bizkaia eta Gipuzkoa elkartzeko aitzakiak ekidin nahian3 Dena den, batzuek Euskal Barrutia eta Euskal Unibertsitatea bereizten zituzten eta barruti bakarra defendatzen zuten; baina, baziren unibertsitate bat baino gehiago egon behar zela esaten zutenak, Deustuko zenbait irakasle esaterako, baita Karlos Santamaria bera ere4.
|
|
2004
|
|
|
Acabek uste du 12 urtetik 45era bitarteko 10.000 emakume inguru
|
daudela
Euskal Autonomia Erkidegoan elikadura portaeran asalduak dituztenak, adin horretako biztanleriaren% 2, alegia: Gipuzkoan 3.195, Bizkaian 5.448 eta Araban 1.424.
|
|
2005
|
|
|
Badakit jakin aurretik klabe politikoak aldatzeko borondatea dela. Alegia, ontzat ematea estatutu zaharra agortuta
|
dagoela
Euskal Autonomia Erkidegoan behintzat eta berri baten beharra onartu beharra dagoela. Berri horren ezaugarri politiko nagusia euskal herriari nazio izaera aitortzea dela, eta nazio bezala bere buruaz erabakitzeko eskubidea berari dagokiola eta ez beste inori.
|
|
2007
|
|
|
Jucarekoa, berriz, %19, 2an dago, duela zazpi egun baino %0, 5 gutxiago, baina 2006an baino %3, 9 gehiago. Egoera hobean
|
daude
Euskal Autonomia Erkidegoko barne arroak, beren ahalmenaren %86 ingurukoak; Ipar II (Asturias eta Kantabria), %79, 4, eta Ipar III (Euskal Autonomia Erkidegoa barne arroak izan ezik), %78, 9.
|
|
2008
|
|
|
Igoera hori handia dela aitortu arren, inkestako emaitzekin baikor agertu da Joseba Azkarraga Justizia, Lan eta Gizarte Segurantza sailburua. Ahalegin publikoari esker, pobrezia larriko tasa baxuena duten herrialdeen artean
|
dago
Euskal Autonomia Erkidegoa, adierazi zuen, atzo, inkestaren aurkezpenean.
|
|
2009
|
|
|
Publikoaren batezbestekoa 0,47 AZP da irakasle bakoitzeko, eta pribatuan, berriz, 0,42 Erkidegoen arabera, ondoen hornitua Nafarroa da (0,88 AZP/ irakasle). Beste muturrean
|
daude
Euskal Autonomia Erkidegoa (0,39) eta Madril (0,4). Bestalde, ikerketa eta ezagutza sortzea unibertsitatearen funtsezko nortasun ezaugarriak dira.
|
|
|
Aste bakar batean, 100.000 lanpostu sortu eta Lanbidearteko Gutxieneko Soldata 1.100 eurora igoko duela hitz eman du EBko lehendakarigaiak gaur egun 110.000 langabe inguru
|
daude
Euskal Autonomia Erkidegoan, eta 624 euroan dago gutxieneko soldata.
|
|
|
EAJk, PSE PSOEk, EPK-k, PTE ORTk, ESEIk, ANV (h) k, EEk eta EKAk kanpaina bateratua egin zuten baiezkoaren alde; abstentzioaren aldeko indarren artean izan zen Herri Batasuna, eta Alianza Popularrek ezezkoa proposatu zuen. Duela 30 urteko egun hartaz geroztik, indarrean
|
dago
Euskal Autonomia Erkidegoko Estatutua.
|
|
|
PISA nazioarteko informeak ere hori bera berretsi zuen. 2006ko PISA informearen arabera, gaztelaniaren ezagutzari dagokionez, Espainiako hamazazpi autonomia erkidegoen artean bigarren tokian
|
dago
Euskal Autonomia Erkidegoa, eta derrigorrezko bigarren hezkuntzako ikasleen %14 eskas baino ez ziren izan probak euskaraz egin zituztenak: ikasleen %86 pasatxok gaztelaniaz egin zituen PISA ebaluaziorako azterketak, nahiz eta, irakaskuntzako etapa horretan, ikasleen %27 baino ez izan irakaskuntza gaztelaniaz jasotzen dutenak.
|
|
|
[25] Lau gune soziolinguistiko
|
daude
Euskal Autonomia Erkidegoan, elebidun kopuruaren arabera(%): 1 gunea:
|
|
|
Halere, gogora dezagun, 1980ko hamarraldiaren hasierako urteetatik aurrera, %0, 5 handitu dela urtero euskararen ezagutza. 120.000 etorkin eta 1981 urtean baino 12.470 biztanle gutxiago
|
daude
Euskal Autonomia Erkidegoan, baina 325.000 elebidun gehiago.
|
|
|
Azken hogei urtean gertatu den aldaketaz jabetzeko datu esanguratsua da honako hau: 1986tik 2006rako tartean, 26.000 euskaldun zahar gutxiago eta 260.000 euskaldun berri gehiago
|
daude
Euskal Autonomia Erkidegoan.
|
|
2010
|
|
|
Hezkuntza sailburuak baieztatu duenez, egoera ekonomikoa zaila baldin bada ere, datorren ikasturtean plantila murrizketarik ez da
|
egongo
Euskal Autonomia Erkidegoko ikastetxe publikoetan, alderantziz, 80 irakasle gehiago kontratatuko dituzte, hezkuntza kalitatea bermatzeko.
|
|
|
Merkataritza guneen ugaritzea aurrekoarekin lotuta dago. Gauregun, 28 merkataritza gune
|
daude
Euskal Autonomia Erkidegoan eta, dentsitatearidagokionez, espainiar estatuan gune gehien duten erkidegoetatik bigarrena da.Bizkaia bakarrik kontuan hartuta, 12 merkataritza gune eraiki dituzte 1986 eta 2003artean. Guztira, ia 18.000 aparkaleku dituzte gune horiek eta, egunero, ibilgailupribatuen bidezko 67.000 joan etorri eragiten dituzte, batez beste (BFA, 2005).
|
|
2012
|
|
|
Bestelako irudiren batean pentsa liteke, esaterako, zehapena, zerbitzua eskatzen duenak edozein motatako gertakariren inguruan itxurak egiten dituenean eta Larrialdiei Aurre Egiteko Euskal Sistema aktibatzea sortzen duenean. Zehapen motako formula aukeratzen bada, bere kokapena ez
|
legoke
Euskal Autonomia Erkidegoko Administrazioko Tasen eta Prezio Publikoen Legea aldatzeko Lege proiektuan. Izatekotan, zuzenagoa litzakete Larrialdiak Kudeatzeko Legean kokatzea.
|
|
|
Hego Euskal Herrian, halaber, estatukopobrezia tasa txikienak ditugu. Aberastasunaren banaketan, Espainiako estatukoadierazlea nabarmen hobetuz, mundu osoko aberastasunaren banaketa justuenadutenen artean
|
dago
Euskal Autonomia Erkidegoa (Gini adierazlearen arabera) 50.
|
|
|
Aurre kanpainan bete betean
|
gaude
Euskal Autonomia Erkidegoan...
|
|
2013
|
|
|
Egun, 79 erakunde publiko
|
daude
Euskal Autonomia Erkidegoan, eta Jaurlaritzak beste 132tan du partaidetza.
|
|
2015
|
|
|
Ez baita ulertzekoa deialdi gutxiago
|
egotea
Euskal Autonomia Erkidegoan euskarazko C1 maila egiaztatzeko, ingelesezko maila bera egiaztatzeko baino.
|
|
|
Ez da domeinu geografiko bat, komunitate domeinu bat da. Hau da,. eus ez
|
dagokio
Euskal Autonomia Erkidegoari, Euskal Herriari, edo eremu geografiko jakin bati. Komunitate batentzat da, euskararen eta euskal kulturaren komunitatearentzat.
|
|
2016
|
|
|
Zazpi Probintzia eta hiru Lurralde eremu nagusi ditu Euskal Herriak azken mendeotan, baina euskararen bizi indarra EAEn kontzentraturik dago nabarmen. Euskararen erabilera ez
|
dago
Euskal Autonomia Elkartera mugatua, baina euskal hiztun gehienak, askogatik gehienak, EAEn bizi dira. Zergatik kontzentrazio hori?
|
|
|
Honekin batera ere plataformek armen negozioarekin estatuak duen zorra salatu nahi izan du, hain zuzen ere, beste 40.000 milloi euro gehiago direnak. Euskal armagintzan 100 enpresa inguruk parte hartzen dute. 2014 urtean armagintzaren fakturazioari
|
dagokionez
Euskal Autonomia Erkidegoa estatuko hirugarren postuan zegoen, Madril eta Andaluziaren atzetik.2014.urtean Defentsa Ministerioak emandako datuen arabera, material militarraren fakturazioan EAEko bi enpresa Estatu Espainiarreko hamar enpresa handienen artean jarri ziren: ITP 224 milioirekin estatu mailan bostgarrena da, Aernnova hamargarrena 60 milioirekin. Ildo berean, aipagarria da SAPA “armamentua” azpisektorean seigarren enpresa dela estatu mailan, eta Sener bigarrena “misilak” sektorean, seigarrena “aeroespazial militarrak” sektorean eta hamabigarrena “armamentua” sektorean.Euskal armagintzaren enpresek urtero, gutxi gora behera, 800 milloi eurotako material militarra saltzen dute.
|
|
2017
|
|
|
Azkenaldian, Kupoaren zenbatekoan jartzen ari da arreta, baina ez dugu ahaztu behar Kupoa finantzaketa araubide berezi bati zor zaiola, Kontzertu Ekonomikoari alegia, eta, horren bitartez, Estatuko beste erkidegoetan tributuak ezartzeko Estatuko ogasunak duen ahalmena dutela Euskadiko erakundeek. [...] Kupoaren zenbatekoa lotuta
|
dago
Euskal Autonomia Erkidegoak duen eskumen mailarekin, baita bere tributu sistema kudeatzeak dakarkion arriskuarekin ere. Gure finantzazio sistema ezin da alderatu Estatuko beste erkidegoetako ezeinekin; izan ere, haiek, krisialdiko azken urte hauetan demostratu den bezala, Administrazio Zentralaren laguntza (baita erreskatea ere) jaso behar izan dute.
|
|
2018
|
|
|
Guzira, 2.369 guardia zibil, 1.317 polizia nazional eta 1.481 militar
|
daude
Euskal Autonomia Erkidegoan, EH Bilduk Kongresuan egin galderari erantzunez Espainiako Gobernuak eman dituen datuen arabera. 2008an, 2.849 guardia zibil eta 1.422 polizia nazional bazeuden.
|
|
2020
|
|
|
. Espainian, gainera, desberdintasunak daude autonomia erkidegoen artean. Datuek adierazten dutenez, 100.000 biztanleko ratio apalenak dituzten eskualdeak Murtzia (459), Andaluzia (500), Galizia (520), Valentziako Erkidegoa (524) eta Balear Uharteak (545) dira; kontrako aldean
|
daude
Euskal Autonomia Erkidegoa (767), Gaztela eta Leon (707), Melilla (707), Extremadura (682). Hau da:
|
|
|
«Jakitun
|
egonik
Euskal Autonomia Erkidegoan pertsona guztiek ez dutela Internetera sartzeko edo tresna telematikoak erabiltzeko aukerarik, Lanbidek gogorarazi nahi du KZgunearen sareak telelaguntza zerbitzua eskaintzen duela, konfinamendu garaian eten digitala gainditu ahal izateko».
|
|
|
4 Indarrean al
|
dago
Euskal Autonomia Erkidegoan sartzeko eta irteteko muga?
|
|
2022
|
|
|
euskara planak garatzea edo euskaraz zerbitzua eman eta lan egiteko erabakia gutxi batzuena baino ez da, zerbait bazterrekoa. Hori erraz egiazta daiteke zenbait daturi erreparatuta, eta, hasteko, esanda 2017an, Eustateko datuen arabera, 158.086 establezimendu
|
zeudela
Euskal Autonomia Erkidegoan: Eusko Jaurlaritzak euskara sustatzeko ematen dituen dirulaguntzetara, 1997tik, guztira 489 enpresa besterik ez da aurkeztu;" Bai Euskarari" ziurtagiriari dagokionez, 1.318 enpresak edo establezimenduk baino ez daukate; 2008an abian jarri zenetik, gutxi gorabehera 360 enpresak/ erakundek/ elkartek lortu dute Bikain Ziurtagiria; Euskal Autonomia Erkidegoko establezimenduetatik,% 1 baino ez da euskara plana lantzen ari, eta enpresa/ establezimenduetatik,% 7k (Euskalgintzakoak barne) baino ez dute erabaki euskara izatea zerbitzu edo lan hizkuntza (Eusko Jaurlaritza, 2019).
|
|
|
Hiru zutabeen arteko indar oreka berreskuratzeko, gaur egun erreforma berriak egiten ari dira, eta, besteak beste, enpresei lotutako pentsio plan kolektiboen erabilera (enplegu planak ere deitzen zaie) indartzea dute helburu. Praktika hori nahiko hedatuta
|
dago
Euskal Autonomia Erkidegoan; izan ere, langileen% 55ek mota horretako programetako batean parte hartzen du, funtsean Borondatezko Gizarte Aurreikuspeneko Erakundeetan (BGAE), Inklusio, Gizarte Segurantza eta Migrazio Ministerioaren datuen arabera. Espainiako gainerako erkidegoetan, berriz, batez bestekoa% 31koa da.
|
|
|
Esan beharrean
|
gaude
Euskal Autonomia Erkidegoan aldaketak hasi direla. ikasturtean, lehen aldiz, Batxilergoko bigarren mailako Filosofiaren Historia ikasgaian xx. mendeari dagozkion filosofoak aldatu eta emakume bi sartuko dira Unibertsitatean Sartzeko Ebaluazioaren (USE) hautaprobaren gaitegian:
|
|
2023
|
|
|
Herria bidegurutze batean kokatuta
|
dago
Euskal Autonomia Erkidegoan: Bizkaiko hego mendebaleko zokoan kokatuta, Araba eta Gipuzkoa ditu mugakide, Udalatx mendiaren azpian; Anboto mendilerroa ez dago urrun.
|
|
|
" Ondo jakina den bezala, Euskal Autonomia Erkidegoko egitura juridiko instituzionala hiru maila instituzional horien arteko egituraketan oinarritzen da, non maila, jatorri, eduki eta irismen desberdineko arau juridikoek elkarri eragiten baitiote. Hala, 1978ko Konstituzioak eta indarrean
|
dagoen
Euskal Autonomia Erkidegoko 1979ko Autonomia Estatutuak —Gernikako Estatutua deituaEstatuaren eta Euskal Autonomia Erkidegoaren arteko eskumen banaketa zehazten dute. Bestalde, erakunde komunen (Eusko Jaurlaritza eta Legebiltzarra) eta lurralde historikoetako foru organoen (foru aldundiak eta batzar nagusiak) arteko eskumen banaketaz arduratzen dira Autonomia Estatutua eta Eusko Legebiltzarraren azaroaren 25eko 27/ 1983 Legea, Euskal Autonomia Erkidegoko erakunde komunen eta lurralde historikoetako foru organoen arteko harremanei buruzkoa, Lurralde Historikoen Lege gisa ezagun dena.
|