|
2000
|
|
|
Kalamudiako (Cannabisaren Ikerketarako Elkartea) kide Martin Barriusok esan digunez, elkartera kontsulta terapeutikoa egitera hurbildu zen lehena horrelako kasu bat izan zen. Kimioterapian
|
zegoen
emakume hori kalamua ahotik hartzen hasi eta ondorioak baikorrak izan omen ziren. Egun erabat frogatua eta onartua dago marihuanaren efektu hau.
|
|
|
Psikopatologiarik ez da sortzen kontsumo jarraituagatik, baina erabiltzaileak aurretik duen gaixotasuna areagotu dezake. Gainerako drogekin gertatu bezala, ez da gomendagarria haurrek edota haurdun
|
dauden
emakumeek hartzea.
|
|
|
(...) Literatura onaren aldeko aldarrikapena egitean, eta emakume literatura ukatu nahi izatean, zeharka, literatura txarra eta emakumeena identifikatu egiten ditu erantzunak. Baina, ona edo txarra, ba al
|
dago
emakume literaturarik?".
|
|
|
Denak haurrentzat ziren —Dumbo, Isidoro, Asterix eta— Coppolaren Dracula ren kopia erabili samar bat kenduta. Berriz ere erretzeari ematekotan
|
nengoen
emakumea itzuli orduko.
|
|
|
Hori, Anari erran berri nizkionak erranda, nire autoestimuarekin aspaldiko partez topo egin eta bortz minutu geroago. Billetea galtzen kontra artaz lisatu eta berriz ere molde guztietan alferrik saiatu ondoan, ene gibelean bere txandaren esperoan
|
zegoen
emakumeak aholkuz mozorrotu zuen bere pazientzia ahitua:
|
|
|
Eta, jarraian, begietara irudi bat, eskuetara dardar bat, belarrietara intziri orlegi bat: non
|
zeuden
emakume kaxkarina, Alfredo Iradier eta Abdul Ib Abraham Josef Celorrio. Non zeuden?
|
|
2001
|
|
|
Azkenik, CESen iritziz, honelako egoeretan
|
dauden
emakumeak langileak diren ala ez bereiztu litzateke, batzuen eta besteen babesa egituratzeko garaian. Lehenengo kasuan, CESen proposamenaren arabera, Gizarte Segurantzari legokioke haren ondorioak konpentsatzea, eta bigarren kasuan, berriz, hainbat arreta mota familiaren ingurunean eskaintzeak eragiten duen baliabide publikoen aurrezkia kontuan izanik, bestelako zerbitzu publikoen kontura estali litzateke, fiskaliate orokorrari atxikitako baliabideen bidez konpentsaturik.
|
|
|
Baina emakumeena ez al da saltzeko zigilutzat erabiltzen? Hor
|
dago
emakumeek idatzitako" Gutiziak" liburua, laxo eta guzti...
|
|
|
Kolore beltzak sortarazten duen zirrara azpimarratuz beste mundu batera eramaten gaitu Jose Felix Collazos zuzendari nafarrak" Nocturno" bere laburrarekin. Koadro beltz bati begira
|
dagoen
emakumea, bat batean bere baitan aurkitzen da, etorkizuneko mundu ilun batean, pertsonaia ilunekin inguratua bere patuaren bila. Iluna eta zapaltzailea Txema Areizagaren argazkia eta Javier Asinen musika.
|
|
|
Kontratu finko arruntak, kanpora botatzeagatiko urteko 45 eguneko kalte ordainarekin eta gehienezko 42 hileko mugarekin, berdin jarraitzen du gaur egun lan kontratu mota hori dutenentzat, eta baita etorkizunean kontratatzen diren kasu batzuetan ere. Baina multzo horretan sar daitezkeen kolektiboak mugatuak dira, hau da, 31 eta 44 urte bitarteko gizonak, sei hilabetetik gora langabezian egon ez badira eta elbarrituak ez badira, eta emakumeen presentzia oso handia den sektoreetan, kasu horietan beraietan
|
dauden
emakumeak.
|
|
|
Gainerakoei PPk orain ezarri duen erreforma ezarriko zaie. Enplegua sustatzeko kontratua kolektibo gehiagok egin dezakete (16 eta 30 urte bitarteko gazteenak, emakumearen presentzia hain nabarmena ez den lanbideetan langabezian
|
dauden
emakumeenak). Kontratu mota hori 1997an eratu zen, eta kanporatze bidegabea gertatzen denean 33 eguneko ezartzen du lanean aritutako urte bakoitzeko, gehienezko 24 hilekoren mugarekin.
|
|
|
Nire bihotzarekin ulertu nituen kantuak, hitz bakoitza sentitu behar baituzu zure mingainean kantatu ahal izateko. Emakumeek Euskal Herrian nola kantatu izan duten jakin nahi nuen, alabaina hemen ez dago ia erreferentziarik, ez
|
dago
emakumeen grabaketa zaharrik. Hungarian duela 90 urteko grabazioak daude eta hori zorte handia da.
|
|
|
Emakume viktoriar askoren moduan, Siddal osasun txarrekoa zen, anorexiak jotakoa adituen iritziz, eta garaiko emakume askoren modura, drogekiko menpekotasuna hartuz joan zena. Eta prerrafaelitek modan jarri zuten estetikak ez zion gehiegi lagundu osasuna hobetzen, Dante, Milton edo Goetheren garaietatik indarrean
|
zegoen
emakume aingeruaren irudia (ik. Beatriz)," Heriotzaren Aingerua" bihurtu baitzen prerrafaeliten garaian9 Heriotza domestikatu honetan, emakume estilizatuaren ikonografia, emakume abnegatuenaren, hots, hilaren, irudia gailenduz joan zen.
|
|
|
Haurdun
|
dagoen
emakumeak haurra eradoskitzeko aukeraz hausnarketa egiten duen gehientsuenetan, zalantzak izaten ditu
|
|
|
Haurdun
|
dagoen
emakumeak haurra eradoskitzeko aukeraz hausnarketa egiten duen gehientsuenetan, zalantzak izaten ditu: umeari kalitate oneko ama esnea emango badio bere elikaduran nolako aldaketak sartu behar dituen, erditzearen ondoren bere bularrak gizaki berria mantentzeko adina esne sortuko duen eta antzekoak.
|
|
|
Ribavirina botika teratogenoa da (fetuan malformazioak eragin ditzakeena) eta, beraz, haurrak izateko adinean
|
dauden
emakumeek haurdun ez daudela egiaztatu dute tratamendua hasi aurretik eta haurdunaldia saihesteko bitarteko guztiak jarri tratamenduak irauten duen artean eta bukatu eta ondorengo sei hilabeteetan.
|
|
|
Ezbehar femeninoen eszenatoki ohikoena sukaldea izaten da (%15), noski: janaria prestatzen ari den bitartean, olio, likido eta gai beroen (plantxa) arriskupean
|
baitago
emakumea, produktu toxikoak (garbiketa) baztertzeke.
|
|
|
(Serio.) Niregatik balitz? Baina debekatuta
|
dago
emakume haurdunak mendiko bizikletan eramatea.
|
|
|
Maiteminduta
|
nago
emakume bat maitemintzen den bezala. (Pausa) Baina ez zait komeni.
|
|
|
Honek ongi adierazten du emakumeek amarekin duten identifikazioa, ispiluaren parekoa, eta, gizarteratzearren, hortik ihes egiteko premia. Adibidez, Murielek Donostiako pub batean bakarrik
|
dagoen
emakumea ikusirik, ondokoapentsatzen du:
|
|
|
Ikerketa horretan, Valerie Ratt doktoreak eta Washingtongo Unibertsitateko bere lagunek ikusi zuten bi botikek obulazioa eta aipatutako patologia hori duten gaixoen haurdunaldi probabilitateak areagotzen dituztela. Adituek ez dakite zein diren obulutegietako gaitz horren arrazoi zehatzak, haurdunaldian
|
dauden
emakumeen %4 eta %6 artekoak baitira. Sindrome hori duten emakumeek hormona maila handia dute gizonezkoetan, eta kiste anizkoitzak garatzen dituzte obulutegietan eta obularrean irregulartasunez.
|
|
|
Argaltzeko dietetan, oso plater gomendagarria da zerbak egostea, lurrunetan egostea edo oliba olio pixka batekin salteatzea. Folato ekarpen bikaina egiten duenez, ezinbestekoa da haurdun
|
dagoen
emakumearen dietan.Haurdunaldiko lehen asteetan bitamina hori urritzeak malformazioak eragin ditzake etorkizuneko haurraren nerbio sistemaren garapenean. Entsaladan bitamina horren ekarpena handiagoa da, beroarekiko oso sentikorra baita, eta egostean zati handi bat galtzen da.
|
|
|
Mediterraneoko dietak gutxitzeak konpentsatzen ditu, eta, beraz, ez du arriskurik sortzen. Hala ere, elikatze behar handiak dituzten pertsonek (mantenugai horiek murriztuta), hazkuntza aldian dauden haur eta nerabeek, haurdun
|
dauden
emakumeek eta bularreko amek eta digestio aparatuan asaldurak (maldigestioa eta malabsortzioa) dituzten pertsonek dutela kontrolatzea komeni da, elikagaietako zenbait mantenugai egoki aprobetxatzea galarazten baitute.
|
|
|
Zenbait forma komertzialek alkohol etilikoa dute, eta ez zaizkie haur txikiei eman behar, ez eta ohitura etilikoak kentzeko prozesuan daudenei ere. Eragin basokonstriktorea duenez, ez da gomendagarria hipertentsio arteriala duten pertsonentzat, eta ez dagoenez ginsengaren segurtasunari buruzko daturik haurrengan edo haurdun
|
dauden
emakumeengan, ez da gomendagarria bi egoera horietako bat nigan erabiltzea. Kontuan hartu behar da, halaber, ginsengak zenbait sendagairekin elkarreraginean dabilela; beraz, tratamendua hasi aurretik, medikuari galdetu zaio.
|
|
|
Sintoma horiek 2 ordu baino gehiago iraun dezakete, eta, maiz, okerrera egiten dute jan ondoren. Ikerketen arabera, haurdun
|
dauden
emakumeen %50ek baino gehiagok pirosia izango dute haurdunaldian. Sintomak haurdunaldiko hirugarren hilabetetik aurrera has daitezke, baina eragin handiagoa dute hirugarren hiruhilekoan, umetokiak urdailean presio handiagoa egiten duenean.
|
|
|
Halaber, B12, D, B2 bitaminen eta kaltzio, burdina, fosforo eta zink mineralen defizitak ugariak dira. Errakitismo zantzuak eta hazkuntza asaldurak ager daitezke haur eta nerabeetan, eta haurdun
|
dauden
emakumeek kaltzio, burdina eta zink gabezia izan ohi dute. Hori dela eta, dieta hori bereziki ez da gomendagarria haur eta gazteen aldian, haurdunaldian, edoskitzaroan eta gaixoetan.
|
|
|
Bestetik, folatoen, C, A, D, E, tiamina edo B1, zinka, selenioa, iodoa, kaltzioa eta burdina gabezia kasu batzuen erantzuletzat hartu dira, eta gabezia hori zuzentzean konpondu ziren. Baina seme alabak izateko adinean
|
dauden
emakume guztiek neurriak har ditzakete haur osasuntsu bat izateko aukerak areagotzeko, umea izan aurretik ere. Badaezpadako neurri batzuk dira haurdun geratu aurretik medikuarengana joatea, bizimodu osasuntsua izatea eta elikadura zaintzea.
|
|
|
Isiltasuna da nagusi zapi gorri haustuez apaindutako gela ilun horretan. Txanpon batzuen truk bere emazteak ustez sekula egingo ez lizkiokeen lizunkeriak egin ondoren, prakak lotu eta maindira gainean etzanda
|
dagoen
emakumeari zerbitzua ordaindu ondoren, agur esan gabe irten da gelatik, bere Mercedesen etxean zain izango duen familiagana itzuliz. Azal iluneko emakumeak dirua kontatu eta bularretakoa jantzi ondoren, hor sartu du bilete sorta.
|
|
|
Antisorgailuak lagata, ia ia menopausiaren kontrako partxeak bilatzen hasteko bidean
|
zegoen
emakumea nintzen. Nire etxeko bainugelan poto mordo bat zegoen.
|
|
|
Kalteak burmuinean, giltzurdinetan eta transmisio genetikoan agertzen ziren gehienbat. Bereziki kaltetuak ziren haurdun
|
zeuden
emakumeak, fetuak berak eta haurrak. Be rehala ikusi zen arazoa merkurio metilikoz kutsatutakoarraina jatean zegoela. La Grande urtegien inguruko biztanleen %64k Osasunaren Mundu Erakundeak arriskutsutzat jotzen zituen merkurio tasak zituzten gorputzean.
|
|
2002
|
|
|
Orain 40 urte edo, alkoholiko baten etxera joan nintzen. Gizendua
|
zegoen
emakume bat aurkitu nuen. Ikusten nuen oso jatorra zela, baina gaixo zegoen, begiak triste, dardarka, lotsatua... eta berehala esan zidan:
|
|
|
Emakume victoriar askoren moduan, Siddal osasun txarrekoa zen, anorexiak jotakoa adituen iritziz, eta garaiko emakume askoren modura, drogekiko menpekotasuna hartuz joan zena. Eta prerrafaelitek modan jarri zuten estetikak ez zion gehiegi lagundu bere osasuna hobetzen, Dante, Milton edo Goetheren garaietatik indarrean
|
zegoen
emakume aingeruaren irudia (ik. Beatriz)," Heriotzaren Aingerua" bihurtu baitzen prerrafaeliten garaian7 Heriotza domestikatu honetan, emakume estilizatuaren ikonografia, emakume abnegatuenaren, hots, hilaren, irudia gailenduz joan zen.
|
|
|
Barkatua dago jardetsi dio, biguinki, gizonezko biren artean
|
dagoan
emakume sinpatika arek.
|
|
|
Orduan konturatu nintzan zerbaitegaz. Gizonezko bi aiek, bata baiño bestea xaloago ta adiguritsuago ta amultsuago
|
zeuden
emakume pertxenta arekin. Izketa bizi bizian ziarduten, eta ez nuan, damuz, ezer ulertzeko betarik izan; baiñan bata ta bestea leiaz mintzatzen zitzaizkion emakume mami goxoari.
|
|
|
Ia ehun urte zituela, oroitzapen liburu bat argitaratu zuen. Lan horretan laburbildurik
|
dago
emakume adoretsu eta trebe honen bizitza polemikoa eta liluragarria.
|
|
|
Jakin naiak zirikatuta, zan gudari hori zotiñak zetozten alderdirantza, ta, ilobiak agiri ziran lekura eldu zanean, emakume eder bat ikusi zuen; ikusita beste gabe ikaratu egin zen guztiz, iratxoren baten aitzinean ote zegon edo. Baiña gero, zenduaren gorpua begiz jo zuenean, eta haren ondoan
|
zegoan
emakumearen negarrak eta zotiñak nabaitzean, ezur eta aragizko benetako emakume ederra zala oartu zan, eta bere senarraren eriotza eraman eziñez edo, negar zotinka ari zala. Bere afari ariña artu, ta illobiratu zan gudari gaztea, ta andera errukarriari emekiemeki mintzatzen asi zitzaion.
|
|
|
Ez omen beste inor, nire kutunak dio, ni ezik, Jupiter bera eske baletor ere. Irrikaz
|
dagoelarik
emakumeak Maitaleari esaten dion dena, damurik, haizetan eta ur lasterrean ipini behar da idatzirik.
|
|
|
Thompson ek estatistikak erabiltzen ditu; horien arabera, AEBetako emakumeen %46k ez du orgasmo klitoridiano egokirik. Kremaren prospektuan, Estatu Batuetan ere El acento de Eva eta Herpleasure (Su placer) izenekin saltzen dena, Viacreme ez dela kaltegarria irakurtzen da, ez duela albo ondoriorik, baina kontraindikatua
|
dago
emakume haurdunentzat eta anorexia duten gaixoentzat. Viacremek, bere web orri latinoan, erabiltzaileei jakinarazten die “bero bat eta erresuminoso bat senti dezakezula ehun mehe genitaletatik ia gertu.
|
|
|
Zenbait organismo merkurioa bere jatorrizko edozein formatatik abiatuta metilatzeko gai dira, eta metilmerkurio bioerabilgarriena denez, kate trofikoetan sar daiteke. Munduko leku askotan harrapatzen diren ur gezatako arrain askok arrisku mailak dituzte populazioaren segmentu jakin batentzat, eta berdin gertatzen da itsas espezie batzuekin (tamaina handia, oso haragijalea eta bizitza luzekoa), hala nola marrazoekin, ezpata arrainekin eta atunekin, halako moldez non ez baita gomendatzen haurdun
|
dauden
emakumeengan eta haurrengan kontsumitzea. Minamataren intoxikazio izugarria ondorio latzak izan zituen arrantzaleek izen horretako badia japoniarrean harrapatzen zituzten arrain, krustazeo eta moluskuen kontsumoak, merkurioz oso kutsatuta baitzegoen.
|
|
|
bitaminaren ekarpen gehigarria: haurdun
|
dagoen
emakumeak atsedenaldi luzea egin behar badu eguzki izpien eraginpean egon gabe, komeni da gehigarri bat erabiltzea. Likidoak:
|
|
|
Miguel Hernández unibertsitateak (UMH) hipergluzemia iragankorra ikertzen lagunduko duen bide berri bat aurkitu du, haurdun
|
dauden
emakumeek maiz pairatzen duten arazoa, eta odoleko glukosa kontzentrazioa handitzea, gehienezko tasaren gainetik. Israel Jarabo doktoregaiak bere tesiaren bidez ateratako ondorioek emango diete beste ikerketa batzuei, bai arazo horri buruz, bai kataratei buruz, herritarren artean ohikoenetakoa den gaixotasunetako bat baita, batez ere bizi itxaropena handitzeagatik.
|
|
|
Herrialde garatuak obesitate izurrite bat jasaten ari dira, eta, jakina, ez daude salbuetsita haurdun
|
dauden
emakumeak. Emakumeak haurdunaldian duen gehiegizko pisuaren arabera, medikuek erabakiko dute zenbat kilo irabaztea komeni den.
|
|
|
Aitzitik, kaloria gutxiago hartzeak funtsezko mantenugai gutxiegi hartzea dakar, eta horrek arazoak sor ditzake amaren sabelean haurra hazteko. Beraz, gomendagarria da haurdun
|
dagoen
emakume orori kaloria murrizketa ez egitea, baizik eta haurdun ez dagoen emakume lodikote baten nutrizio irizpide berari jarraikiz. Mantenugai gabeziaren ondorioz, besteak beste, disfuntzio metabolikoen artean, proteinak eta gantzak erabiltzen dira energia iturri gisa, fetuaren garapen neurologikoa aldatzen duten gorputz zetonikoen ekoizpenarekin.
|
|
|
Aitzitik, kaloria gutxiago hartzeak funtsezko mantenugai gutxiegi hartzea dakar, eta horrek arazoak sor ditzake amaren sabelean haurra hazteko. Beraz, gomendagarria da haurdun dagoen emakume orori kaloria murrizketa ez egitea, baizik eta haurdun ez
|
dagoen
emakume lodikote baten nutrizio irizpide berari jarraikiz. Mantenugai gabeziaren ondorioz, besteak beste, disfuntzio metabolikoen artean, proteinak eta gantzak erabiltzen dira energia iturri gisa, fetuaren garapen neurologikoa aldatzen duten gorputz zetonikoen ekoizpenarekin.
|
|
|
Beraz, dietak egoki erabiliz eta jaio aurreko kontrol maiz eta berariazkoak eginez, haurdunaldiaren amaiera zoriontsua lor daiteke. Haurdun
|
dagoen
emakumearen dietatik falta ez diren oinarrizko elikagaiak… Esnekiak, ahal dela gaingabetuak.Bere homologo osoek adina kaltzio eta proteina ditu, eta gantz eta kaloria erdia. Zerealak eta horien eratorriak, hala nola ogia, arroza, pasta… kopuru eta maiztasun ertainarekin, dietista nutrizionistak ezarritako jarraibide dietetikoen arabera.
|
|
|
Andaluziako Osasun Zerbitzuak aholku batzuk eman ditu oporretan
|
dauden
emakumeentzat.
|
|
|
26 urteko emakume batek gibel transplante bikoitza jasan zuen, eta egoera ezin hobean dagoen haur bat izan du Valentziako La Fe Ama Ospitalean lehen aldiz Espainian. Kasu horretara arte, gibel transplante bakar baten eraginpean
|
zeuden
emakumeen erditzeen aurreko bi kasu baino ez ziren ezagutzen, eta horietako bat Valentziako Ospitalean ere gertatu zen iazko azaroan. Gibelak egiten dituen funtzioen garrantzi handiak eta haurdunaldian izaten dituen aldaketek eraginda, gibeleko erditzea “ohiz kanpoko gertaera” da emakume transplantatu batean, eta bide berriak irekitzen ditu, etorkizun hurbilean, beste emakume batzuek, beren izaeran berean, haurdunaldia eta erditzea arazorik gabe egiteko.
|
|
|
2 mikrogramo (mcg) egunean. Haurdun
|
dagoen
emakumea: 2’2 mikrogramo/ egun (mcg/ egun) … Bularreko emakumea:
|
|
|
Txostenaren arabera, “larruazal ehuna petrolioaren ekintza lekua da, baita esposizio lekua ere”. Horregatik, adituek zuhurtasun neurriak muturrera eramatea gomendatzen dute, eta aholkatzen dute haurdun
|
dauden
emakumeak eta arnas, bihotz edo gibel gaixotasunak edo eskuak dituzten pertsonak fuel olioa garbitzeko lanetatik kanpo uztea, La Vanguardiaren arabera. Rennesko Antenenenoaren Zentroko Alain Baert ek dio fuel olioaren osagai toxikoenetako bat hidrokarburo aromatiko poliziklikoak (HAP) direla.
|
|
|
Bagoia erdi hutsik doa, aurrealdean
|
dagoen
emakume gazteak begirada leihoaren iluntasunean galdurik dauka, magalean daraman haur lokartua besoekin goxotasunez inguratzen duen bitartean. Honantzago eseri diren lau gaztek, ikasleak antza, liburu lodikoteen aurrean begiak itxi ez dakizkien etengabeko borroka batean dihardute.
|
|
|
90ko urteetako euskal literaturaren eta, batez ere, narratibaren ibilbidea errepasatzean, azpimarratzeko iruditzen zaidan beste alderdi bat da emakume idazleen presentziaren areago  tzea;
|
badago
emakumeen literaturaren boom batez hitz egin duenik ere. Izan ere, hamarkada horretan zehar (eta, batik bat, bigarren erdian) emakumezko egileen izen berriez hornitu da euskal literaturaren panorama:
|
|
|
Oro har, eta lehenengo eta behin esan behar dena da ez
|
dagoela
emakume generikorik, gizon generikorik ez dagoen moduan, hau da, ez dago emakume mota bakarra. (...) Gerta daiteke zenbait konstante agertzea eta konstante batzuk izatea emakumeen egoera historikoak berak sortutakoak.
|
|
|
Oro har, eta lehenengo eta behin esan behar dena da ez dagoela emakume generikorik, gizon generikorik ez dagoen moduan, hau da, ez
|
dago
emakume mota bakarra. (...) Gerta daiteke zenbait konstante agertzea eta konstante batzuk izatea emakumeen egoera historikoak berak sortutakoak.
|
|
|
Islamistek boterea lortzen dutenean, Xariaren ezarpenak emakumearen egoera jasangaitza bihurtzen du. Afganistanen talibanek gizonen eta emakumeen arteko erabateko bereizketa inposatu zuten, gaiso
|
zeuden
emakumeak ospitaletatik bidaltzeraino iritsiz. Emakumeak guztiz estaltzen dituen burka beti janztera derrigortu zituzten.
|
|
|
Emakumeak guztiz estaltzen dituen burka beti janztera derrigortu zituzten. Gainera, kaletik bakarrik joatea debekatu zitzaien; era horretan, ezkonduta ez
|
zeuden
emakumeentzat ia ezinezkoa zen bizitzeko lain irabaztea. Izan ere, arauren bat hautsi zutela pentsa zezakeen taliban talderen baten jipoia jasotzeko arrisku bizian zeuden beti.
|
|
2003
|
|
|
Baina haiek egiten duten galdera hauxe da: zergatik
|
daude
emakumeen %95 Betiko Alardearen alde?.
|
|
|
Orduan, zertan ari gara? Zuk uste duzu ginekologoak esango diola haurdun
|
dagoen
emakumeari zer egin behar duen. Zer kanpaina egiten ari dira?
|
|
|
Uste dut emakumezkooi dagokigula pixkanaka erakustea zenbateraino gai garen. Ez
|
nago
emakumeen kuotaren alde. Zergatik osatu behar dute emakumeek %40?
|
|
|
Eta denbora librerako duten atalean, emakumeak lau ordu eta hamahiru minutu besterik ez duen bitartean, gizonezkoaren aisia bost ordu eta laurdenekoa da. Adin taldeetan ere ez
|
dago
emakumearen aldeko diskriminaziorik. Laburbilduz, etxeko lanak eta umeen nahiz adineko pertsonen zainketak emakumezkoen lana izaten jarraitzen du ia erabat, emakumeen %93k ia bost ordu ematen baititu horietan.
|
|
|
–UV erradiazioak bereziki arriskutsuak izan daitezke azal oso zuriaren erabiltzaileengan edo belztu gabe erretzen direnengan. –18 urtetik beherakoek debekatuta dituzte UV erradiazioak, eta ez dira gomendagarriak haurdun
|
dauden
emakumeentzat. –Beharrezko neurriak hartu behar dira antibiotikoak, somniferoak, antidepresiboak edo antiseptikoak hartzen ari diren garaietan, UV izpiekiko eta kosmetikoekiko sentikortasuna handitzen baitute.
|
|
|
Ikerketa baten arabera, haurdun
|
dauden
emakumeen estresak fetuaren bihotzari eragiten dio.
|
|
|
Bihotzaren erritmoaren estresarekin eta haurdun
|
dagoen
emakumearen odol presioarekin lotutako aldaketek eta antsietate kronikoak fetuaren bihotz erritmoari eragiten diote, “Developmental and Behavioral Pediatrics” aldizkariak gaur argitaratu duen azterlan baten arabera. Columbiako Unibertsitateko (AEB) Catherine Monkek zuzendutako ikerketa.
|
|
|
Fakultatiboek diotenez, “alde txiki hori eten egiten da hilean behin, gutxienez”. Alemaniako unibertsitatean egindako ikerketaren emaitzen arabera, badirudi oso zabalduta dagoen iritziaren alde
|
dagoela
emakumeek gizonek baino zailtasun gehiago dituztela auto bat aparkatzeko, baina atzerriko hizkuntzak ikasteko gai direla kontrako sexukoak baino hobeto. Ikertzaile taldeak espazioan orientatzeko probak egin zizkion emakume lagin bati odoleko hormona maila handiagoa edo txikiagoa zuten aldietan, desberdintasunak zehazteko.
|
|
|
Pastilla gisa aurkeztea da benetan berria. “Gero eta joera handiagoa
|
dago
emakumeak hilekoa ez izateko erosotasunagatik, eta pilula honekin hilekoa eta hilekoaren ondorioak lau aldiz baino ez dira gertatzen”, dio Juan Larracoecheak, Malagako Ama haurren Ospitaleko Obstetrizia eta Ginekologia Zerbitzuko buruak. Izan ere, emakumeen zikloa atzeratzeko konponbideak bilatzea emakumeen pentsamoldea eta ohiturak aldatuz doazelako da.
|
|
|
Bezero guztien eskura babes betaurrekoak izatea ezinbesteko baldintza da zentro horietan, eta erabiltzaileei haiek erabiltzea gomendatzen zaie, baita eguzki artifiziala hartzean kosmetikorik ez erabiltzea ere, eta saioaren eta saioaren artean 48 ordu itxarotea. Eskualdeko Administrazioaren beste gomendio bat da haurdun
|
dauden
emakumeek gailu horiek ez erabiltzea. Halaber, instalazioak erabili aurretik, erabiltzaile guztiek agiri bat sinatu dute UVA izpien aparatuen arriskuak eta ezaugarriak ezagutzen dituztela frogatzeko.
|
|
|
Horretarako, adituek bi urte gehiago dituzte esperimentuak egiteko. Haurdunaldi arazotsua Haurdun
|
zeuden
emakumeen likido amniotikotik erauzi ziren zelulak, eta azterketa bat egin behar izan zuten haurdunaldi arazotsua izan zitekeela uste zelako, eta ez azterketa zientifikoak egiteko lehentasunez. Unitate mikroskopikoek “oct 4” proteina ekoitzi zuten.
|
|
|
Baina pentsatu biharamunean, “arrosa bat bezala zaudela”. Luisa Martos eritasunak mendeku hartzeko prest ez
|
dagoen
emakumea da. Bere osasunak uzten dion neurrian, ahalik eta bizimodu normalena egiten saiatzen da, eta ez dio uko egiten opor egun batzuk hartzeari.
|
|
|
Edoskitze organikoa Dieta organiko baten kalitatea jaiotzean kontsumitutako ama letxatik hasten da. Jakina da amek sodioz aberatsak diren dieta batek hipertentsio arazoak ekar diezazkiokeela etorkizuneko haurrari, eta, aldi berean, haurdunaren organismoarekin kontaktuan jartzen diren polutanteak gero haurrari transmititzen zaizkio amaren esnearen bidez. Hori dela eta, sendagile askok haurdun
|
dauden
emakumeei, haurdun geratzeko asmoa dutenei edo bularra ematen ari direnei, dieta organiko batez (gehigarririk gabe) elikatzen saiatzea, tabakoa edo alkohola saihestea, edo pestizidak etxeko edo lorategiko lanetan berregitea; disolbatzaileetara, gasolinazko lurrinetara edo azazkal esmalte lehorretara ez eramatea, eta abar. ).
|
|
|
Adineko pertsonei dagokienez, deshidratatzeko arrisku handiagoa dutenez, gomendatzen dute 35 mililitro ur edatea pisu kilogramoko, hau da, egunean bizpahiru litro. Haurdun
|
dauden
emakumeen kasuan, egunean 300 mililitro ur gehiago behar izaten da, egunean bi litro baino gehiago hartzea gomendatzen da, eta edoskitzaroan, berriz, egunean 750 mililitro gehiago behar izaten dira batez beste. Aldi horretan, emakumeak ur gehiago edan behar du, esneak jariatutako uraren ordez; beraz, egunean 3,5 litro edatea komeni da.
|
|
|
Horietako asko pigmentu industrialak dira, eta ez dute homologaziorik pasatu erabilera kosmetikorako; beraz, ez dakigu zehatz mehatz zein den haien azken erreakzioa. . Batzordeak berak estatu kide guztiei eskatzen die beharrezko neurriak har ditzatela kontrolak indartzeko, jendea balizko arriskuez sentsibilizatzeko, debekatutako produktuen zerrenda bat sortzeaz gain, eta arrisku jakin bat duten pertsonengan tatuajeak edo piercingak egiteko arau zehatzak ezar ditzatela, hala nola, haurrengan, haurdun
|
dauden
emakumeengan eta bihotzeko edo biriketako gaixotasun kronikoak dituztenengan. Bestalde, txostena egin duten adituek guztiok hartu genituzkeen zenbait neurri nabarmentzen dituzte.
|
|
|
Idorreria, elikadura desegokia edo oso azkar eta elikagaiak behar bezala murtxikatu gabe jatea dira, besteak beste, haurdun
|
dagoen
emakumeari digestio arazoak sortzen dizkioten arrazoi batzuk.
|
|
|
Donostian egiten den Medikuntza Perinataleko XIX. Biltzarrean aurkeztutako azterlan baten arabera, haurdun
|
dauden
emakumeen dietan azido lebofolinikoaren gehigarri batek azido folikoaren dosi berak baino bizkorrago eta intentsitate handiagoz jaisten du homozisteina plasmatiko osoa. Adituek diotenez, homozisteina altua arrisku faktore garrantzitsua da haurdunaldirako eta fetuaren osasunerako, eta horrek hodi neuraleko (arantza bifidoa) sortzetiko malformazioak eragin ditzake.
|
|
|
Kutsatutako addit 2003 Ira; 20 (9): 813 Oken E, Kleinman KP, Berland. Haurdun
|
dauden
emakumeen arrain kontsumoari buruzko azterketa. Berrik.
|
|
|
Hala gertatzen da merkurioarekin ere: 1988an, Kanadako agintariek ADI bitan banatu zuten metal horretarako, umeentzat eta ugaltzeko adinean
|
zeuden
emakumeentzat; AEBetako FDAk, berriz, bost aldiz banatu zuen asteko dosi onargarria. 1980ko hamarkadaz geroztik, OME bereziki arduratu da haurren arriskuaz.
|
|
|
Pertsona berak gaixotasun hori urtean behin baino gehiagotan har dezake, eta udazkenaren hasiera, udaberria eta neguaren erdia baino gehiago izaten dira. Arreta handiagoa jarri behar zaie haurrei, adinekoei, haurdun
|
dauden
emakumeei eta ahulduta dauden eta gehien kaltetu daitezkeen pertsonei. Hasiera batean, konplikaziorik gabeko gaixotasun quetranscurrea da, eta hiru eta zazpi egun bitartean, sintomak desagertzen hasten dira.
|
|
|
Hasiera batean, konplikaziorik gabeko gaixotasun quetranscurrea da, eta hiru eta zazpi egun bitartean, sintomak desagertzen hasten dira. Hala ere, arreta handiagoa jarri behar zaie haurrei, adinekoei, haurdun
|
dauden
emakumeei eta ahulduta dauden pertsonei, kaltetuenak izan daitezkeenean. Sintomak Hotzeriaren sintoma ohikoenak hauek dira:
|
|
|
Berrikusi dieta Haurdunaldian, aldizkako kontrol ginekologikoaz gain, aholku dietetikoak ematea gomendatzen da dieta berrikusteko eta zenbait mantenugairen premia areagotuak asetzeko arreta gehien jarri behar zaien elikagaiak ezagutzeko, hala nola bitamina. bitaminaren 10 mg behar dira egunean, hau da, 5 mg gehiago haurdun ez
|
dauden
emakumeei gomendatutakoa baino. Bitamina lipodisolbagarria denez, organismoan metatzen da eta amaren eta fetuaren kontzentrazioak berdinak dira.
|
|
|
Sistema horrek honela funtzionatzen du: Murtziako Eskualdeko Osasun Sailak gutunak bidaltzen dizkie arrisku handieneko adin tartean (50 urte)
|
dauden
emakumeei, Asociación Española Contra el Cancer (AECC) elkartearen egoitzan edo unitate mugikorretan doako mamografiak egin ditzaten. Bahetze horretatik aurrera, Isidro Durán erradiologoak AECCko adituek egindako plaka guztiak aztertzen ditu asteazkenero, eta bularrean lesioak izan dituzten mamografiak hautatzen ditu.
|
|
|
Irribarre maltzurrez begiratzen zidan komisarioari agertu behar izan nion ez nuela lehendabiziko aldia, gehiagotan ere nahastu nindutela maitale, gaizkile edo suerte gutxiko beste hainbat jendailarekin, lehen ere inoiz kontatu niola nola behin aireportuan adiskide baten zain
|
nengoela
emakume batek besarkatu ninduen eta belarriko gingila miazkatzen zidala ulertzen ez nituen hitzak esan zizkidan, zerbait barkatzeko erregutuz bezala; nire aurpegiak ez du nonbait behar adina nortasun, arruntegia da edo trukagarria, ez du ezer bereizgarririk. Ikastola baten atarian jartzea nahikoa dut umeren batek zangotik besarkatu eta aitatxo deitzeko; mendi buelta bat egitera joaten banaiz, zakurren batek jarraituko dit atzetik, aurreko bizitzan edo oraingoan izandako jaberen baten antza dudalako (zakurrak maiz errenkarnazioak izaten dira).
|
|
|
Herrixka baten argi konstelazioa utzi genian alde batera, uharte bat ilunaren baitan, herrixkaren izenaz gogoratu ninduan baina ez nian esan, emakumea beste zerbaitetan pentsatzen ari zela baitzirudien. Zubi batetik barrena airean gindoazenean eraman zian bere eskua nire kokotera, nirekin lehen zihoan emakumeak egingo zukeen bezalaxe, keinu makinal bat besterik ez zuan, nire ilearekin jolas egitea gustatzen zitzaioan, baina nire ondoan
|
zegoen
emakumeak ez zian ilea bere behatzetan kiribildu, izuturik apartatu eta txilio bat egin zian. Autoak ere ikara mugimendu bat egin zian eta, begiak itzuli nituelarik, atearen kontra kizkurturik ikusi nian, bi eskuekin bere aurpegiko izua ezkutatuz.
|
|
|
Ez nuen etxean sartu eta arropa lisatzen nuen bitartean zurekin pentsatzen jardun nahi, burdina astunarekin nire alkandorak, bularretakoak edo gona arin eta galtza estuak, azken batean neure burua, hain bidegabeki zigortuz. Ez nuen beste behin goizean esnatu eta ohe zabalean iragan minik edo inoren ausentziarik sentitu nahi –esan eta gizona besarkatu omen zuen, nahiz eta ez
|
zeuden
emakumearen etxean, hotel hotz batean baizik, eta bezperan arrapaladan armairuetan gorde zituen bere laneko jantzien aztarnak, gabardina distiratsu eta body estu edo barruko arropa koloretsuen dirdaiak, ate zirriztuetatik suma zitezkeen oraindik.
|
|
|
zuk idatzi duzu nobela baina ni naiz hor dagoena. Senarrak ez zekien, ezin zezakeen jakin, zaila baita orrialde sorta hanka artean estutuz begiak bilduta
|
dagoen
emakume batek zer pentsatzen duen jakitea. Berak abereekin lan egiten zuen edo, hobeto esanda, abereen psikologia ikertzen zuen eta ez zuen giza sentimendu korapilatsu guztiak zertan ulertu.
|
|
|
Herriko txutxu mutxuak jasotzen dira ile apaindegian. Eta edozeren inguruan berriketan aritzea baino kirol gustukoagorik ez
|
dago
emakume askorentzat. Neu ere erdian izan naiz sarri, batez ere aspaldian.
|
|
|
Inkisizioarentzat ere lan egin zuen, ideia iraultzaileen aurrerakada galarazi nahian, eta 1792an Bizkaian zenbait aldizkari frantsesen zabaltzea ere salatu zuela badakigu (Altzibar, 1992: 138). Frantses iraultzaren astinketaren aurretik, ordea, berak ere Inkisizioaren aurrean zuritu behar izan zuen bere burua, bere zuzendaritza espiritualpean
|
zegoen
emakume baten ikuskariei kasu egiteagatik (L.F. Larrañaga, 1970).
|
|
|
Gorputzetan ernaltzeko
|
daudenek
emakumeengana jotzen dute eta horrela dira maitekorrak, ume sorketaren bidez hilezkortasun, oroitzapen eta zoriontasuna' geroko denbora osorako beraientzat lortuz' beren ustetan. Ariman ernaltzeko daudenek ordea... arimari ernaldu eta erditzea dagozkionak 209 arimetan, gorputzetan baino are gehiago, ernaltzen dituztenak bai baitaude.
|
|
|
Automatikoki. Zazpi euli horietako baten multzoan
|
dago
emakumea beti.
|
|
2004
|
|
|
Kolonbian gertatzen ari denaz informazioa Mailer Mattie ekonomilariak eman du. Antropologia Ekonomikoan eta Nazioarteko Elkarlanean espezialdua
|
dagoen
emakume honek Las fumigaciones del Plan Colombia plazaratu berri du Baliabide Genetikoen aldeko Nazioarteko Ekintza (GRAIN ingelesez) erakundeak duen web gunean. Estatu Batuek Kolonbiako agintariekin martxan jarritako «Plan Colombia» famatuaren aurpegi ezkutuetako bat erakutsi digu Mattiek bere artikuluan.
|
|
|
Gazteentzako lanak idatziz makina bat sari irabazia da Agustin Fernandez Paz galiziarra, Koldo Izagirrek euskaratu duen Aire beltza nobelaren egilea. Psikiatriko batean
|
dagoen
emakume baten istorioa azaltzen du bertan. Beira Verde klinika punta puntakoa da buruko eritasunen trataeran, han saiatzen eta ikertzen baitira besteetan porrot eginak diren kasuetan arrakasta lortzen duten prozedurak.
|
|
|
15 urterekin uzten dute. Kirolak ez
|
daude
emakumeentzat egituratuta, horregatik, orain, kiroldegi barruan egiteko kiroletan aritzen dira asko. Aisialdiko jarduerak dira, ez da errendimendua.
|
|
|
Hori arnasestu maiztasun handiagoarekin (menopausian
|
dagoen
emakumearen kasuan), suminkortasunarekin, nekearekin...
|
|
|
Haurdun
|
dauden
emakumeek ez dituzte UVA izpiak hartu behar.
|
|
|
Ikuspegi fisikotik argi
|
dago
emakumea gehiago bizi dela, baina gaixotasun ugariagoak eta mendekotasun handiagoa nozituz.
|
|
|
–Joan den astean taxilari bat hil zuten soldadu israeldarrek, erditzeko
|
zegoen
emakume bat ospitalean utzita etxerantz zihoala.
|
|
|
Nor zen ikusteko, burua bueltatzeko ahalegina egin nuen, baina ezinezkoa gertatu zitzaidan, buruko minak ez baitzidan utzi zirkinik egiten; beraz, ez nuen izan haren aurpegia ikusterik. Hala ere, argi
|
zegoen
emakumea zena, bere arropak andrazkoarenak zirelako. Emakume hura nire aldameneko oheko pertsonari hizketan ari zitzaion.
|
|
|
Isildu egin nintzen, nire aurrean
|
zegoen
emakumeak ere ez zuen jarraitu. Nik burmuina astintzen nuen, erantzuna aurkitzen saiatu nintzen, baina alferrik.
|
|
|
batek gorputza erdi biluzik zeukan, bularretako alderdia bendaz lotuta; besteak izterra eta berna bat zeuzkan zerrendaturik. Apur bat harantzago
|
zegoen
emakume adinduari ez zitzaion zerrendarik ikusten, baina nahiko txarto zegoela ematen zuen. Aurrez aurre, bi urte inguruko haur bat, begiak, sudurra eta ahoa bakarrik ikusten zitzaizkiona, beste guztia bendaz loturik baitzuen.
|
|
|
Bestalde gogoan izan behar da fabrika esparru publikoa zela, eta gainera fabrikan lan egiten zuen emakumeak produkzio sisteman parte hartzen zuela. Honek arlo domestikoan eta erreprodukzioara bideratua
|
zegoen
emakumearen irudia apurtzen zuen. Irudi «idealak» apurtzen direnean ohikoa da gaitzespen jokaerak agertzea.
|
|
|
Kalitate proteinak. Egunero kontsumitzea ezinbestekoa da zelulen sintesia eta birsorkuntza, fetuaren hazkuntza eta garapena eta defentsa sistemaren funtzionamendu egokia bermatzeko.Haurdun
|
dagoen
emakume begetarianoak landare proteinak lortzen ditu fruitu lehorretatik (hurrak, intxaurrak, almendrak, anakardoak…), hazietatik (sesamoa, kalabaza, ekilorea…), lekaleetatik (garia, garagarra, zekalea, oloa, artoa eta arroza) eta deribatuetatik (ogia, pasta, galletak, irina…), sojaren deribatuetatik, arrautzetatik eta esnekietatik (esnea, gaztatik. Arrautza eta esnea dira kalitate proteiko handieneko elikagaiak.
|
|
|
Haurdun
|
dagoen
emakume begetarianoak, bere dietaren berezitasunengatik, arreta berezia jarri behar die elikaduraren alderdi batzuei.
|
|
|
Helduek 5 mikrogramo (mcg) behar dituzte egunean. 6 urte bitarteko haurretan, bai eta haurdun dauden eta edoskitzaroan
|
dauden
emakumeetan ere, gomendioak bikoiztu egiten dira (10 mcg), hezur garapena eta hazkuntza egokia bultzatzeko. Behar horiek asetzeko, aski dirudi eguzkitan egotea, astean behin baino gehiagotan, baita elikagaien bidez bitamina ere.
|