|
2001
|
|
|
Erabilitako lagina 703 ikasle unibertsitariok osatzen dute. Horretarako, Hego EuskalHerrian
|
dauden
unibertsitate guztiak kontuan hartu dira, hau da: Deustuko Unibertsitatea, Euskal Herriko Unibertsitatea, Nafarroako Unibertsitatea eta NafarroakoUnibertsitate Publikoa.
|
|
2002
|
|
|
Proiektu berriak Arrasateko Eskola Politeknikoa, Eskoriatzako Irakasle Eskola eta Oñatiko Enpresa Eskola Teknikoa biltzen zituen; Ikerlan eta Ideko izenekoikertegiek osatu zuten, eta bere nortasun adierazleen artean euskal hizkuntza etakultura sustatzea dago. Gipuzkoako hegoaldean
|
egoteak
unibertsitaterik euskaldunena bilakatzen lagundu du, bai ikasleen aldetik? %70k zerbait ikasten zuteneuskaraz 2000 urtean?, baita irakasleen artean ere?% 67k klaseren bat euskarazematen zuten eta kredituen %46 eskaintzen dira euskaraz47?. Ikastetxeen aniztasunak, ordea, eragin nabarmena eduki du euskarak bertan duen tokian.
|
|
|
hots, gizarte adostasuna lortzea». Antzeko zerbait idatzi zuen bere artikuluaren bukaeranPaulo Iztuetak, «Gaur, ez aurrera eta ez atzera, impasse antzeko zerbaiten murgilduta gaudelakoan nago,(...) ez nuke esango une egokian ez
|
gaudenik
unibertsitate proiektu berri bati ekin diezaiogun,(...) Nolakoa ikusiko da, baina gurea». Errazantzematen denez, indefinizioa nabaria da.
|
|
|
Gerra Zibilaren ondoren Euskal Herrian
|
zegoen
Unibertsitate bakarra Deustukoa zen. 1945ean Zuzenbide Fakultatean Ekonomia Zuzenbidea espezialitateaezarri zuten eta 1953 urterako Deustuko titulu guztiek balio ofiziala izan zuten.1963an. Elizaren Unibertsitatea?
|
|
|
Bazeuden, ordea, funtsezko desberdintasun bi: zein harreman izan beharzuen Euskal Unibertsitateak indarrean
|
zegoen
Unibertsitate ofizialarekin eta zeinzen euskararen tokia eredu horretan.
|
|
|
unibertsitateen arteko alderaketa eginez, UPV EHUk derrigorrezkoeta hautazko kredituen %41 eskaintzen ditu erdarazko 1 eta 2 zikloko titulazioetan, baina, portzentaje hori %74ra igotzen da euskarazko eskaintzan. Horrek esannahi du, izugarrizko desoreka
|
dagoela
unibertsitateen artean, euskararen garapenaridagokionez behintzat.
|
|
|
2 zikloetan gorantz doa etengabe eta UPV EHU da erreferentzia nagusiakantitatearen aldetik. Desoreka
|
dago
unibertsitateen artean. UPV EHUkeuskarazko eskaintza osoaren %74 dauka bere gain, eta beste unibertsitateguztiek %26 inguru.
|
|
|
Beraz, 2000 ikasturtean, Euskal Autonomia Erkidegoan, Nafarroan etaIpar Euskal Herrian kokatuta
|
dauden
unibertsitateetan euskararen egoera aztertukodugu txosten honetan.
|
|
|
Euskal Herrian
|
dauden
unibertsitateetan, 1 eta 2 zikloko titulazioetan, batezbeste, euskarazko kreditu eskaintza osoaren portzentajea %34koa da, derrigorrezko eta hautazko kredituak batuta (6 taula).
|
|
|
Hortaz, zientzialari euskaldunek unibertsitate bat sortzeko beharrezkoa denmasa kritikoa gainditu dute, edo zenbait esparrutan gainditzear daude. Hala ere, buruan eduki beharra
|
dago
unibertsitateak bi betebehar garrantzitsu dituela: irakaskuntza eta ikerkuntza. Bigarren horretarako gaur egun Natur Zientzietanezinbestekoa da ikerkuntza tresneria, oso garestia dena.
|
|
|
5 Kalitateko hezkuntzaren beharra
|
dago
Unibertsitateko kudeaketan etaegituran.
|
|
|
Etorkizuneko egoeran erabateko garrantzia duenbeste aldagai bat ere bada. Aldagai hori oso lotuta
|
dago
unibertsitateko agintarienborondatearekin. Esperientziak dioskunez, etorkizunean borondate gutxiko edoepeleko agintariak baditugu, euskalduntze prozesuak aurrera jo beharrean atzerakada nabarmenak izan ditzake.
|
|
|
EUSTATen azken datuen arabera, 1998/ 99 ikasturtean ia 70.000 gazte, zehazki esanda, 68.698?
|
zeuden
unibertsitate ikasketak egiten15 Hamar urtelehenago, 1988 ikasturtean, kopurua zerbait altutxoagoa zen: 72.518 gazte16.
|
|
|
Bestalde, gizartearen premiei erantzun behar zaie, horretarako
|
dago
Unibertsitatea. Gizarteak hizkuntzetan trebatzea eskatzen digu.
|
|
|
2 Liburutegia. Eraikinak edo
|
dagozkion
unibertsitate liburutegikozerbitzuek gaitasun nahikorik izan behar dute, beren osotasunean ikusita, gutxienez aurreikusitako ikasle kopuru guztien %10ek aldi berean erabiliakizateko. Irakurtzeko gelak, artxiboa eta mailegu sistema izango ditu, asterogutxienez berrogeita hamar orduko erabilera bermatuz.
|
|
|
euskal gatazkarenkonponbidea argitzeko lanetan, eta, aldi berean, alderatu gure ahaleginak munduosoko beste unibertsitateek egiten dituzten saiakerekin. Hartara, Intemet sarearenbitartez, mundu osoan gatazken konponbidearen (conflict resolution) eta bakearenikasketen (peace studies) inguruan eratuta
|
dauden
unibertsitate, ikerketa zentro, gradu ondoko ikastarb eta masterrak aztertu ditugu. Arreta berezia jarri dugu ezsoilik Euskal Herriko unibertsitateetan; horrez gain, arrazoi desberdinak direlamedio, Espainia, Frantzia, Erresuma Batua eta Irlandako unibertsitateek auzihorien inguruan egiten duten eskaintza ere aztertu dugu.
|
|
|
Gaur egun Euskal Herria hiru barruti unibertsitario desberdinetan banaturik dago: Baskongadetako barrutia, Nafarroakoa eta Pirinio Atlantikoak izeneko departamenduari dagokiona. Guztira, Euskal Herrian
|
dauden
unibertsitate mailako erakundeak sei dira. Horietariko hiru publikoak dira:
|
|
|
Herri baten egituraketan oso garrantzitsua da unibertsitatearen antolaketa. Zoritxarrez, EuskalHerriak ez dauka bere burua antolatzeko aukerarik ez unibertsitate arloan, eztabestelakoetan ere, Espainiak eta Frantziak ukatzen baitigute eskubide hori.Horrela, gaur egun indarrean
|
dauden
unibertsitate ereduek ez dituzte EuskalHerriaren behar kulturalak, linguistikoak, sozialak, zientifikoak, ekonomikoak... asetzen, eredu horiek interes arrotzen zerbitzuan jarrita baitaude.
|
|
|
Esandakoak esanda, gure kultur baldintzak eta Euskal Herrian
|
dauden
unibertsitateen zirkunstantziak xehetasun gutxirekin deskribatzea zaila bada ere, ez dahain zaila egoeraren larritasunaz ohartzea, gabeziak nabarmenak baitira, bai Unibertsitateari bai, oro har, kultur arloaren eraketari dagokienez. Euskal Herriak, eraketa politikorik ez izatean, ez du historia modemoan euskarazko eskola sistemabateratu eta propioa sortzea lortu.
|
|
|
Eragozpenak eragozpen, EIRE elkarteak Biltzar honen bitartez mahai gaineanjarri duen gogoeta erronkari erantzun apal bat emateko, euskal inielligentsia taldebaten trinkotze bidean, gaur egun Euskal Herrian
|
dauden
unibertsitateetako kultursortzaileen aldetik burutu daitezkeen egintza mota orokorrak zehazten dira ondoren, hainbat jarduera mailatan bereizirik.
|
|
|
Azkenik, Ipar Euskal Herriari dagokionez, bertan
|
dauden
unibertsitate ikastetxeak Bordele edo Paueko unibertsitateetako zatiak izanik, ezinezkoa egitenda euskal irakaskuntzaren garapen minimoa ziurtatzea, hango hainbat erakundekaskotan galdegin dutenari muzin eginez.
|
|
|
ajEuskal Herrian
|
dauden
unibertsitateek menpekotasun juridiko eta politikonabaria erakusten dute Frantziako eta Espainiako Estatuekiko. Menpekotasun egoera horrek baldintzatzen ditu unibertsitateetako hezkuntza politika, curriculumak, ikerkuntza, antolakuntza, eta, oro har, plangintza unibertsitarioaren atal nagusiak.
|
|
|
Beste hiruprobintzien presentzia, ikuspuntu demografikotik, nahiko orekatua baldin bada ere, Erresuma Zaharrak bizitasun esanguratsua azaltzen du. Bertan
|
dauden
unibertsitateen arteko lehia, batetik, eta egoera politikoa, bestetik, izan daitezke sormen iturri horren abiapuntua. Badago, dena den, azpimarratu beharreko beste datu bat: ikuspegi orokorreko tesien urritasuna.
|
|
|
Euskaltzaindiaren inguruan sortu zen. Orduan, adiskide, esan dizudan gisa, ez
|
zegoen
unibertsitaterik, geroagoko kontua da hori. Jende asko hasi zen, hasi ginen, ikasguran UEUra joaten:
|
|
|
Batetik, unibertsitatetik kanpoko gizarte edo politika eragileen esku gera daiteke unibertsitatearen zuzendaritza nagusiaren izendapena. Hortik aurrera, agintzaritza nagusiari
|
legokioke
unibertsitate maila guztietako arduradunen izendapena eta, beraz, hartutako erabaki guztien eta egindako lan osoaren ardura. Bide horri jarraituz gero, lehen aipatu ditudan eragile horien esku geratuko litzateke erantzukizuna; horrek ondorio garrantzitsuak ekarriko lituzke, noski.
|
|
|
Eta horretan ere, gaurko arautegiak ez du erraztasun handirik ematen. Lausotu samartuta
|
dago
unibertsitateek eman behar duten zerbitzuaren erantzukizuna. Gauzak horrela, edozein oztopo txiki, erraldoi bihur daiteke.
|
|
|
Duela hogeita bost urte ia ez zen ikerkuntzarik egiten Euskal Herrian. Ez zegoen ia bat ere ikerketa erakunderik, eta
|
zeuden
unibertsitate guneetan ere ez zen gehiegi egiten. Ikuspuntu horretatik, zientzi basamortu bat zen Euskadi osoa.
|
|
|
Hala ere, alde handiak
|
daude
unibertsitatearen barneko arloen artean. EHUn, adibidez, gizarte zientzien alorrean zatidura hori 20tik gorakoa den bitartean, 4koa da osasun zientzien ikasketetan.
|
|
|
3. Ahal izanez gero, orain zutik
|
dauden
unibertsitateak erabat euskaldundu genituzke.
|
|
|
azken hogei hogeitamar urteetan euskal komunitate zientifiko intelektual bat sortu eta garatu da, ia ia ezerezetik abiatuta. UEUren Inguma proiektuan egiazta daitekeen bezala, une honetan gutxienez lau mila pertsona
|
dago
unibertsitate mailako kultur produkturen bat (liburu, artikulu, hitzaldi) sortuduena euskaraz. Datu hori publikoa da eta internet bidez kontsulta daiteke (www. inguma. org).
|
|
|
Horretarako nahikoa baliabide ekonomiko egonik ere, arriskutsua deritzot. Unibertsitate komunitate sendo batso rtu litzateke hasiera hasieratik gainerako unibertsitateekin lehiatzeko gai izateko, eta
|
nago
unibertsitate komunitatearen zati adierazgarri batek abenturatan sartzeko gogorik ez duela. Nola, bada, ailegatu euskal unibertsitatera?
|
|
|
Baldintza juridikoei erreparatuz, oso urrutira joan gabe, Espainiar estatuaren barruan, Katalunian, hain zuzen,
|
badaude
unibertsitate katalan elebakarrak, Generalitateak berak sortuak.
|
|
|
1977 urtea zen, eta gaia pil pilean zegoen. Arazo bizienetako bat zen zer nolakoa behar zuen sortzear
|
zegoen
unibertsitateak. Sortuko dena Euskal Herriko Unibertsitatea da, ez Euskal Unibertsitatea.
|
|
|
Bestela esanda: publikoa, pribatua, bestelakoa?; indarrean
|
dagoen
unibertsitateren bati lotua, autonomoa?; osoa, berezitua?; eraikin konbentzionalean kokatua, birtuala?;...
|
|
|
Sinetsita
|
gaude
unibertsitate euskaldun batek benetako unibertsitate soziala izan behar duela, ikasleen, langileen eta gutxiengoen eskubideekiko begirunea bere izaeran duelarik.°
|
|
|
Eta heziketaren edo komunikazioaren arloetan badauzkagu Euskal Herrian horrelako esperientzia eredugarriak.
|
Dagoen
unibertsitate sistematik, unibertsitate estataletatik bereziki, bideratutako euskal unibertsitatea, bigarrena. Jakina, UPV EHU hartuko dugu horretarako erreferentzia nagusi gisa.
|
|
|
|
Dagoen
unibertsitate sistematik ere bi norabide jarrai ditzakegu. Gaur egungo unibertsitateetan irakasle elebidunak eduki lukeen" zentralitate" estrategiko berria aldarrikatzea lehena.
|
|
|
3. Euskal unibertsitatearen izaerak argitu beharreko alde asko ditu, dudarik gabe. Nire ustez, oinarrizkoenak diren bi puntu besterik ez ditut aipatuko, hots,
|
dagoen
unibertsitateren bati lotua ala autonomoa izango litzatekeen.
|
|
|
zer gertatuko litzateke besteun ibertsitateen euskalduntze prozesuarekin? Kontuan hartu beharra
|
dago
unibertsitate" zahar" horiek nahikoa finkatuta daukatela bere merkatua. Beraz, nahiz eta epe laburrean merkatu horren zati bat unibertsitate berrira bideratu, zalantzarik gabe, euskal gazteriaren gehiengoak ohiko bidetik jarraituko luke.
|
|
|
hizkuntzen tratamendua...). Horrek bere ondorioak ekarri ditu, eta egun indarrean
|
dagoen
Unibertsitate Publikoak besteek dituzten akatsak ditu:
|
|
|
Hori bai, puntu bat definitu dugu hasiera hasieratik: Campus horrek zein motatako harremanak izango ditu Euskal Herrian
|
dauden
unibertsitateekin. UPV/EHUn kokatuta egongo al da?
|
|
|
Puntu honetan ez dut hemen asko insistitu nahi. (Edonola, begiratu Euskal Herrian
|
dauden
unibertsitate publiko nahiz pribatuen merkatuarekiko ajuste akritiko etengabeak egiteko joera.) Titulazio horien aukera egiterakoan alderdi demografiko akademikoak hartu behar dira kontuan eta irakasle ongi prest atuen existentzia. Honetaz oso argi hitz egin behar da:
|
|
|
bat, euskal unibertsitatea egiterakoan behetik gora egingo litzatekeen heinean egingo litzateke goitik behera ere, alegia, berehala ikerketa zentroak irekiz eta doktorego programak bultzatuz, hain zuzen lehenbailehen barnee rreprodukzioalortu ahal izateko. (Ez dut konfiantza handirik gaur Euskal Herrian
|
dagoen
unibertsitateetako irakasle euskaldun asko honelako proiektu batean sartuko litzatekeenik: bizimodu on samarra daukate, egiten duten lanarekiko ordain ekonomikoa ez da batere txarra eta, jakina, euskal unibertsitatea hutsetik eraikitzeak militantzia gogorra eskatzen duen ekintza da.
|
|
2003
|
|
|
Foru Hobekuntzaren Legeak euskara bakarrik euskalduntzat jo zitezkeen lurraldeetako hizkuntza ofiziala deklaratzean, erabilera, indio erretserbako erregimenean? kokatzen zuen110 Unibertsitateari zegokionez, Felonesen iritziz, sortzear
|
zegoen
unibertsitate publikoan itzulpen eta interpretazio saileko lizentziaturara mugatu behar zen euskararen tokia111 Beraz, bide hori antzua izan zen hasiera hasieratik.
|
|
|
Hala ere, horrek ez zuen esan nahi UEUk unibertsitate paralelo baten bila joan behar zuenik. «Gaurregun
|
dauden
unibertsitate gaindiketa izan nahi du UEUk epe luzean erdietsi gura duena».
|
|
|
Gerra Zibilaren ondoren, Euskal Herrian
|
zegoen
Unibertsitate bakarra Deustu koa zen, nahiz eta 1953 urtera arte Deustuko titulu batek ere balio ofizialik ez izan. 1963an Elizaren Unibertsitatea titulua lortu zuen, eta hamarkada horren bukaeran Gasteizeko eta Donostiako campusak ireki ziren.
|
|
|
|
Bazegoen
unibertsitate publiko bat, nahiz eta arazo handiak izan: unibertsitatearen beraren estatusa, barne antolaketa, finantziazioa, ikasle kopuruaren izugarrizko hazkundea edota irakasleria erakartzeko zailtasunak80 Euskara unibertsitatean ikusi nahi zutenek ez zuten eremu erraza aurrean.
|
|
|
Santamariaren 1974ko hitzak erabiliz, Unibertsitateak Euskal Herriaren kulturazaleen gosea ase behar zuen, azken horiek «behar duten buruzko janaria ematen ez dienean, beste kultura baten bila joan behar dute hauek, nahiz ta nahiez»10 Edozein kasutan, unibertsitate osoa izan behar zuen (fakultate klasikoak izango zituen, eta Euskal Herriari eta munduko beharrei zegozkien ikerketa guneez hornituta) eta Euskal Herriaren berezko ezaugarriak (hizkuntza, legedia, historia, bizimoduak eta abar) aztertuko zituzten, beste edozein unibertsitateren ahalmenekin11 Bazeuden, aldiz, funtsezko desberdintasun bi: zein harreman izan behar zuen Euskal Unibertsitateak indarrean
|
zegoen
Unibertsitate ofizialarekin eta zein zen euskararen tokia eredu horretan.
|
|
|
Osatu berria zen Eusko Kontseilu Nagusiko Hezkuntza Kontseilari izendatu zuten Santamaria bera, baina Unibertsitatea ez zen egon bere gain hartu zituen eskumenen artean. Edozein modutan, kontseilari berriak hainbat bilera izan zituen errektorearekin eta Hezkuntza Ministerioarekin, ustez onartzear
|
zegoen
Unibertsitate Autonomiaren Legeak euskal autonomia errespeta zezan. Ez zitzaion eskaririk falta unibertsitate ereduaren aldaketarako.
|
|
2004
|
|
|
Azken bi hamarkadetan errektoretzarako izandako lehiekin erkatuta, oraingo ezustekoa bi euskaldun eta bi euskaltzale izatea izan da, eta biak eremu abertzaleak edo honen gertukoak hautatuak. Oraindik ere ikuspegi askotatik lotuegia
|
dagoen
unibertsitatean, epe motzean kudeaketa moldeetan aurrerapauso izugarririk ezin izango du eman irabazleak. Euskarazko eskaintza unibertsitarioan, aldiz, bultzada berri esanguratsua eman daiteke, eta hor beste jauzi bat eskatuko zaio errektore berriari.
|
|
|
Bereak eta inorenak, poemak, abesti modernoak, nahiz herri kantak, hirurogeitik gora ditu liburuan zehar. Mikel Zarate, aldi hartan, literatura ikasten
|
zegoen
unibertsitatean, eta mundu zabaleko eredu eta ikasgaiekin bitsetan zegoen. Ez du inoiz autorerik aipatzen, irakurleari ezagunak egingo bazitzaizkion ere gehienok.
|
|
|
–Hala ere, hizkuntza arazoa garrantzitsua izanik ere, ez da bakarra. Euskal Herriaren zerbitzuan
|
dagoen
unibertsitatea behar dugu, eta, horretarako, euskal gizarteak unibertsitate horren arloetan erabaki behar du: curriculuma, irakasleria, antolaketa...
|
|
|
Baina, zer da Euskal Unibertsitatea? Euskaldun askorentzat, Euskal Unibertsitatea, Euskal Herrian
|
dagoen
unibertsitatea da. Niretzat, berriz, Euskal Herrian egotea ez da nahikoa.
|
|
2005
|
|
|
Behin baino gehiagotan entzun dudan ideia da Lehen eta Bigarren Hezkuntzan erabiltzen den euskara urrun samar
|
dagoela
unibertsitatean erabiltzen den euskaratik eta horren aurka lan egin genukeela. Urruntze hori sakonkiago aztertu litzateke, ordea:
|
|
|
Alde positiboan
|
daude
Unibertsitate legea, bere sortzep rozesu ereduga rria rengatik, Osakidetzaren euskalduntze plana, nahiz eta 20 urte igaro eta gero sortua izateko eduki urrikoa izan, baita ahozkotasuna (Min tzol a) etahaur literatura (Ip upomamua) lantzeko oinegiturak sortuizana ere. Estatistika Plana eta EAEko II. Gazte Plana bi ekimen interesgarri dira baina azterketa gehiagoren hutsunea ere nabari da:
|
|
2006
|
|
|
Euskal Filologia sortu eta lau haizetara zabaldu du gure hizketa, han eta hemen agerraldiak eta hitzaldiak eginez, eta orobat, kazeta eta egunkarietan artikuluak idatzita. «Gaur pankarta handi bat
|
zegoen
Unibertsitate barruan. Orain ere hantxe dago:
|
|
|
Hauetako azpimarratze asko jaso dira aldizkari honetan, neurri batean bada ere, bere historian zehar. Aldizkariaren bilakaeran parte hartu dutenen artean
|
daude
unibertsitate munduarekin lotzen diren ezagutzak eta adituak, bai irakaskuntzarekin eta bai ikerkuntzarekin gauzatzen direnak, baita gauzatu nahi direnak ere; horregatik, unibertsitatearen eta unibertsitarien inplikazioa lortzea beharrezkoa ikusten dugu modu egokienean aurrera egin ahal izateko. Horrela sortu da zenbaki honen aztergai monografikoaren beharra:
|
|
|
Esan bezala, kontakizun horiek nire bigarren eleberrian agertuko ziren gero.Bertan ETAk mehatxatuta
|
dagoen
unibertsitateko irakasle baten istorioa kontatzenda. Mehatxatuta dagoenez, eta Euskal Herriaz zeharo aspertuta, Italiako unibertsitate batera doa lan egitera.
|
|
|
zer egin daiteke Renon arratsaldeko bostetatik aurrera? Hiru egun dira hemen nagoela, eta aspertuta
|
nago
Unibertsitateko irakasleen barbakoaz, eta Rancho San Rafaelen paseatzeaz. Igerilekua bostetan ixten dute, eta kristoren beroa dago kalean.
|
|
2007
|
|
|
Definizio horiek egiteko hor
|
daude
unibertsitateak. Baina esango nuke, komunikazioa, dena?
|
|
|
Prestatu ondoren, ikasleak azterketa beldurgarriari aurre egin behar dio, bi saiotan banatutako sei ariketa, RSMEk izendatutako epaimahai batek kalifikatuak. Fase honetan aurkezten diren 2.500 ikasleetatik, gehienez ere hiru ikasle hautatuko dira Autonomia Erkidegoan
|
dagoen
unibertsitate publiko bakoitzeko. Ikasle horiek, estatuko fasera pasatzeaz gain, MECeko Beken eta Hezkuntza Sustapenaren Zuzendariordetza Nagusiaren eskutik 380 euroko saria jasoko dute lehenengoan eta 284 eurokoa bigarrenean eta 220 eurokoa bigarrenean.
|
|
|
Espainian pertsonak zaintzeko zerbitzua eskaintzen dutenen %50 inguru Hego Amerikako etorkinak direla kalkulatzen da. Eskaintza osoaren artean
|
daude
unibertsitateko ikasleak, erizainak edo haur hezkuntzako espezialistak. “Kanguru gehienek prestasun partziala dute; badaude seme alabak hazi dituzten eta lanaldi osoan eskaintzen diren amak ere”, dio Jordi Martinek.
|
|
2008
|
|
|
Horren arrazoietako bat da irakasleek kontuan hartzen dutela ikasleen iritzia, eta haiek gustuko izan dezaketenari ematen diotela lehentasuna. Nafarroako kasua salbuespena dugu; han, Batxilergoko bigarren mailan irakurtzen diren liburuak oso lotuta
|
daude
Unibertsitaterako hautaprobarekin, eta ondorioz, literaturaren historian irakasten direnekin bat etorri ohi dira. Hala ere, esan behar da Nafarroan ez direla irakurtzen Unibertsitaterako hautaproban sartzen diren idazle guztiak (nahiz eta batzuenak beti irakurri), eta bestalde, hautaproban sartzen ez diren idazleak ere irakurtzen direla.
|
|
|
Erakunde publikoek ere ez zioten aparteko tokirik egiten euskarari, mediku zein notario erdaldunak igorriz eta herritarrei zuzendutako idazkietan soilik erdara baliatuz. Institutu eta irakasleeskolak estatuarenak ziren, eta ez
|
zegoen
unibertsitate autonomorik. Nolanahi ere euskara katedra banaka batzuk sortzea lortu zen.
|
|
|
Irekiera ekitaldian ez ziren falta izan Espainiako Gobernuko presidente zen Eduardo Dato arabarra, eta euskal probintzietako gobernadore zibilak eta agintari militarrak ere. Eduki aldetik, hizkuntza, antropologia, historia, arte, irakaskuntza eta zientzia politikosozial sailetako hitzaldiak egin ziren, Euskal Herrian
|
zegoen
unibertsitate gabezia, eta batez ere euskal gaien inguruko ikerketa gabezia bete guran. Hitzaldi akademikoak gaztelaniaz egin ziren, baina euskara ez zen kongresutik kanpo geratu.
|
|
|
Masterra Masterraren gutxieneko edukiak eta helburuak finkatzen dituzten ministro aginduak argitaratu arte, bai eduki horiek bai sartzeko baldintzak Hezkuntza eta Zientzia Ministerioak egindako Bigarren Hezkuntzako Irakasleen Prestakuntzako Master Ofizialaren proposamenean jasotzen dira. Sartzeko baldintzei dagokienez, unibertsitate bakoitzak ezartzen dituen berariazko onarpen baldintzez gain, ikasleak egin nahi duen espezialitateko diziplina ezagutzak menderatzen dituela egiaztatu du, aukeratutako espezializazioari
|
dagokion
unibertsitate mailako titulu batekin. Espezialitate horiek, DBHko, Batxilergoko eta Lanbide Heziketako ikasketak kontuan hartuta ezartzen direnak, honako hauek izanen dira:
|
|
|
Bai trenez, bai autobusez, bai autoz, unibertsitateko ikasleak beren ikastetxeetara joan behar dira egunero eskoletara. Batzuek, zorionez, ibilbide txikiak egin behar dituzte herri barruan, baina beste batzuek kilometro batzuk egin behar dituzte hirietatik kanpo edo beste probintzia batzuetan
|
dauden
unibertsitate zentroetara iristeko. Lekualdatze horien gastuari merkeago aurre egiteko, garraiobideek tarifa eta deskontu bereziak eskaintzen dizkiete unibertsitateko ikasleei.
|
|
|
Hori gertatzen zaie, funtsean, unibertsitatean edo lehen aukeran izena emateko lehen epean onartu ez direnez, beste ikasketa batzuetan matrikulatzea erabakitzen duten ikasleei, bai behin behineko matrikula bat edo matrikula arrunt bat eginda. Arrazoi horrengatik matrikula bertan behera utzi nahi duten ikasleek matrikulatuta
|
dauden
unibertsitatean eskatu dute formalki, eta agiri bidez justifikatu dute beste ikastetxe batean onartu dutela. Oro har, eskaera hori ikasturtea hasi baino lehen edo urteko urriaren 31 arte egiten bada, unibertsitateak tasa akademikoen zenbatekoa itzuli behar dio ikasleari (ez idazkaritza gastuena).
|
|
|
Multimedia aretoetan, batez beste zortzi ordenagailu daude. Gehienak ongi komunikatuta
|
daude
unibertsitate campusekin, zentro historikoekin edo autobus, tren edo metro geltoki nagusiekin. Aztertutako zentroen %95ek ez dute bermatzen garraio zerbitzu propiorik (bai, ordea, Iruñean, Kordoban eta Oviedon bisitatutako zentro batzuetan), baina 10 minutu baino gehiago ez dira oinez ibiltzen, kasurik okerrenean, egoitzara sartzen direnetik hurbilen dagoen hiri garraioaren geralekura arte.
|
|
|
Municheko teknika (Alemania), Aarhusekoa (Danimarka), Wageningen ekoa (Herbehereak), Varsoviako Bizitza Zientzietakoa (Polonia), Alta Alsaziakoa (Frantzia), Katowiceko (Polonia) Ekonomia Karol Adamieckirena eta Goi Mailako Unibertsitateetako Institutu Katolikoa dira. Prestakuntzako hutsunea Master berriak hutsune bat betetzen du EBko prestakuntza sisteman, oraindik ez
|
baitago
unibertsitate ikasketarik kontsumitzaileen gaien inguruan. “Finantza krisia eta prezioen igoera ikusita, inoiz ez dugu nahikoa nabarmenduko kontsumitzaileen eskubideak eta interesak babestu eta sustatzearen garrantzia”, adierazi zuen Meglena Kuneva izeneko komisarioak, zeinak asteazkenean parte hartu baitzuen Alta Alsaciako Unibertsitatean programa abian jartzen.
|
|
|
Goi mailako hezkuntzari dagokionez, Skye eta Lewis irletan
|
dauden
unibertsitateek karrera osoak eskaintzen dituzte gaelikoz. Karrera batzuk ere badaude Glasgow, Aberdeen eta Edinburgon.
|
|
|
Erdigunea oso egokia da ni bezalako gidabaimenik gabekoentzat, oinezkoentzako esparru zabal batek osatzen baitu; ez
|
dago
unibertsitatetik hurbil, baina nahiko maiz egoten dira gune bien arteko autobusak, shuttleak. Erronka bat jarri diot neure buruari:
|
|
|
Eta zergatik ez dugu sakontzen daukagun unibertsitatea erregulatzen duen arau markoak ematen digun aukeran? Eta zergatik ez gara, orain artean behintzat," Euskal" kontzeptua garatzeko indarrean
|
dagoen
Unibertsitate Lege horrek eskaintzen dituen bideak garatzeko gai izan (hau da, unibertsitateen arteko elkarlana bultzatzea, edonon kokatuta egon arren, izaera hori elkarlanean lantzea euskaraz eta euskal gaiez arituz ikerketan, berrikuntzan, irakaskuntzan eta abar). Beraz, horretarako mugak ez dira Bolognaren planteamenduarekin etorriko, jada geuregan ditugulakoan nago.
|
|
|
Ez die ez Euskal Herriari ez eta euskal herritarren beharrei ere erantzuten, interes ekonomiko eta komertzialei baizik. Ez du euskalduntzeko borondaterik, euskaldunon hizkuntza eskubideak inoiz ez baitira
|
egon
unibertsitateko helburuen artean lehen lerroan. Eta, gainera, unibertsitatearen izaera antidemokratikoa inoiz baino gordinago ageri zaigu, kritikotasun eta askatasun girotik urrun, sufragio unibertsaletik urrun, despotismo ilustratuaren garaietara eramaten baikaitu bere politikarekin.
|
|
|
Ipar eta Hego Euskal Herrian
|
dauden
unibertsitateetan aurki daitezkeen ezaugarriak Mendebaldeko Europako edozein zentrotakoak bezalakoxeak ditugu, euskarak dakarrena izan ezik. Beraz, orokorreko gogoeta osoa Euskal Herriko gune unibertsitarioari aplika diezaiokegu.
|
|
|
Bestela ezin liteke. Baina, aldi berean, eta arrazoi bertsuengatik ez dugu gustuko gaur egun indarrean
|
dagoen
unibertsitatea. Gure dilema da, okerra eta txarraren artean hautu behar izango dugula.
|
|
|
Bolognako prozesuak euskal unibertsitatearen esparruan izaten ari den eta izango duen eragina aztertzen hasi aurretik, euskal unibertsitatearen esparruaz ulertzen dena argitu genuke. Euskal unibertsitatearen esparruaz baino, alde batetik Euskal Herrian
|
dauden
unibertsitateez eta bestetik Euskal Unibertsitateaz hitz egin genuke. Euskal Herrian dauden unibertsitateak, Euskal Herrian dauden unibertsitate guztiak dira; salbuespenak salbuespen, gure herrian dauden unibertsitate arrotzak, eta ez dira inondik inora, Euskal Unibertsitatea.
|
|
|
Euskal unibertsitatearen esparruaz baino, alde batetik Euskal Herrian dauden unibertsitateez eta bestetik Euskal Unibertsitateaz hitz egin genuke. Euskal Herrian
|
dauden
unibertsitateak, Euskal Herrian dauden unibertsitate guztiak dira; salbuespenak salbuespen, gure herrian dauden unibertsitate arrotzak, eta ez dira inondik inora, Euskal Unibertsitatea. Euskal Unibertsitatea, herri honek behar duen unibertsitate nazionala, euskalduna, Euskal Herriaren beharrei eta garapenari erantzungo diena, herritarra, demokratikoa eta euskal herritarron hezkuntza eskubideak beteko dituena da.
|
|
|
Euskal unibertsitatearen esparruaz baino, alde batetik Euskal Herrian dauden unibertsitateez eta bestetik Euskal Unibertsitateaz hitz egin genuke. Euskal Herrian dauden unibertsitateak, Euskal Herrian
|
dauden
unibertsitate guztiak dira; salbuespenak salbuespen, gure herrian dauden unibertsitate arrotzak, eta ez dira inondik inora, Euskal Unibertsitatea. Euskal Unibertsitatea, herri honek behar duen unibertsitate nazionala, euskalduna, Euskal Herriaren beharrei eta garapenari erantzungo diena, herritarra, demokratikoa eta euskal herritarron hezkuntza eskubideak beteko dituena da.
|
|
|
Euskal unibertsitatearen esparruaz baino, alde batetik Euskal Herrian dauden unibertsitateez eta bestetik Euskal Unibertsitateaz hitz egin genuke. Euskal Herrian dauden unibertsitateak, Euskal Herrian dauden unibertsitate guztiak dira; salbuespenak salbuespen, gure herrian
|
dauden
unibertsitate arrotzak, eta ez dira inondik inora, Euskal Unibertsitatea. Euskal Unibertsitatea, herri honek behar duen unibertsitate nazionala, euskalduna, Euskal Herriaren beharrei eta garapenari erantzungo diena, herritarra, demokratikoa eta euskal herritarron hezkuntza eskubideak beteko dituena da.
|
|
|
Lehenengoei dagokienean, hau da, Euskal Herrian
|
dauden
unibertsitateei dagokienean, Bolognako prozesua agerian uzten ari da unibertsitate horiek dituzten egiturazko arazoak. Egiturazko arazoak, ez baitira gai herritarron hezkuntza eskubideak bermatu eta herri honi, bere beharrei zein garapenari, erantzungo dien unibertsitate eredurik eskaintzeko.
|
|
2009
|
|
|
Gure hizkuntza politika aspaldi hasi zen, Juan Inazio Perezek egin zuen normalizazio plana, eta dagoeneko hamabi urte pasa dira. Kontsentsu handia
|
dago
unibertsitatean, eta apurka apurka joan gara pausoak ematen. Batzuentzat gutxi eman ditugu, beste batzuentzat asko...
|
|
|
Ikasleek jakin egin behar dute unibertsitatea erabiltzen. EHUn 45.000 ikasle badaude, 45.000 modu desberdin
|
daude
unibertsitatean egoteko. Batzuk tituluaren bila datoz, eta berdin zaie nola; beste batzuk askoz ere gehiago inplikatzen dira eta edozein ekimenetan hartzen dute parte; beste batzuk arlo zientifikoan bakarrik inplikatzen dira; edo arlo kulturalean, edo politikan...
|
|
|
Ezetzaren injustizia. Ia ia bankarrotan
|
zegoen
unibertsitate bat hartu, 30 milioi euroko defizita zuen unibertsitate bat hartu eta, lau urtez lanean aritu ondoren, ezetza entzun beharra. Unibertsitatea bide egokian ipintzea lortu ostean, finantza arazoa konpondu eta bide berriak martxan jarri ostean oniritzia jasotzea zatekeen zuzenena.
|
|
|
Nafarroako Parlamentuak eskaturik, Nafarroako Unibertsitate Publikoa 1987an sortu zen. 1995ean, lehenbiziko estatutuak onetsi ziren13, eta 2003an14, estatutuak aldatzea onartu zen15 Bi estatutuetan euskara eta gaztelania Unibertsitateko hizkuntza gisa aitortuak daude eta, era berean, aitortua
|
dago
unibertsitate erkidegoko kide orok duela euskara administrazioan nahiz irakaskuntzan erabiltzeko eskubidea. Dena dela, desberdintasunak ere badaude bi estatutuen artean euskararekiko tratuari dagokionez; horrela, estatutu berriek legezko estaldura murriztu diote euskarari NUP barnean.
|
|
|
Horrekin lotuta, ezinbestekoa da historialarien eta bestelako ikertzaileen lana, baina, kontuan hartubeharrekoa da, 40 urtetan egon zirela unibertsitatea bera suntsitzen. Europan edoEstatu Batuetan
|
dagoen
unibertsitate ereduaz ari bagara, eredu desberdinak direnak, 200 urte daramatzate lanean. Horrek egonkortu egin du haien funtzioa, haien papera, haien funtzionatzeko modua, baita gizartearekin egon behar den interlokuzioaere.
|
|
|
Hona iritsita azpimarratu beharra
|
dago
unibertsitateek, museoek eta kultura (herritarra zein goi mailakoa) ekoizteko eta hedatzeko zentroek zer nolako garrantzia daukaten jendea hezteko. Kultura etxeak, mediatekak, liburutegiak, ludotekak, fonotekak, zinematekak, kiroldegiak, gimnasioak, igerilekuak... gorputza eta espiritua lantzeko leku eta espazio egokiak, ezartzen eta areagotzen ari dira geure artean, kudeaketa politiko onari esker.
|
|
|
Tokiko fasearen irabazleei, gehienetan, unibertsitateko doako matrikula edo diru-laguntza ematen zaie. Proba egin ondoren, fakultate bakoitzak izendatutako batzordeak hiru onenak aukeratuko ditu, eta horiek izango dira Olinpiadetako fase nazionalean
|
dagokien
unibertsitatea ordezkatuko dutenak. Erkidego bakoitzaren arabera, lehen sailkatuek hainbat bereizgarri jasotzen dituzte beren bikaintasun akademikoa baloratzeko; gehienetan, sari materialez gain, ordenagailu bat, esaterako.
|
|
|
Txosten horretatik ondorioztatzen denez, gaur egun Espainiako zenbait unibertsitatetan ematen diren irakaskuntzetan matrikulatutako ikasle berrien kopurua ez da hamarrekoa baino handiagoa izaten, eta ikasle batzuk hutsik geratzen dira; beste batzuetan, aldiz, urtetik urtera gehiago handitzen dira eten notak, gehiegizko eskaerari muga jartzeko. Eskaintza eta eskaria Gure herrialdean desoreka handia
|
dago
unibertsitateko eskaintzaren eta eskariaren artean Oro har, gure herrialdean desoreka handia dago unibertsitateko eskaintzaren eta eskariaren artean, bai plaza gehiegi dagoelako, bai ez daudelako. Guztizko balantzea oso nabarmena ez den arren, gure herrialdeko unibertsitate publikoetan oreka falta nabarmena da ezagutzaren zenbait adarretan, hala nola Osasun Zientzietan.
|
|
|
Txosten horretatik ondorioztatzen denez, gaur egun Espainiako zenbait unibertsitatetan ematen diren irakaskuntzetan matrikulatutako ikasle berrien kopurua ez da hamarrekoa baino handiagoa izaten, eta ikasle batzuk hutsik geratzen dira; beste batzuetan, aldiz, urtetik urtera gehiago handitzen dira eten notak, gehiegizko eskaerari muga jartzeko. Eskaintza eta eskaria Gure herrialdean desoreka handia dago unibertsitateko eskaintzaren eta eskariaren artean Oro har, gure herrialdean desoreka handia
|
dago
unibertsitateko eskaintzaren eta eskariaren artean, bai plaza gehiegi dagoelako, bai ez daudelako. Guztizko balantzea oso nabarmena ez den arren, gure herrialdeko unibertsitate publikoetan oreka falta nabarmena da ezagutzaren zenbait adarretan, hala nola Osasun Zientzietan.
|
|
|
Langabezian
|
dauden
unibertsitate tituludunek masterrak doan egiteko aukera izango dute.
|
|
|
Unibertsitate pribatu baten kasuan, zenbatekoa ez da izango bere autonomia erkidegoan titulazio bererako ezarritakoak baino handiagoa. Langabeentzako laguntza Langabezian
|
dagoen
unibertsitateko tituluduna, dagokion prestazio ekonomikoa jasotzeko eskubidea aitortua duena. Horixe da ikasturtean Hezkuntza Ministerioak (MEC) deitutako laguntza berrien onuradun izan daitekeen ikaslearen profila, master ofizial batean matrikulatzen direnak.
|
|
|
Elkartutako 61 ikastetxeetan banatutako 1.300 irakasle eta 6.900 tutorek 140.000 ikasle inguru hartzen dituzte urtean. Laguntza handia ematen du zentro elkartuen eta unibertsitate gelen bidez Urrutiko Hezkuntzarako Unibertsitate Nazionalaren (UHUN) prestakuntza diseinatuta dago, ikasleak egokitzat jotzen duen tokitik eta unetik egin ditzan ikasketak, baina laguntza ematen du ikastetxe elkartuen eta ikasleak atxikita
|
dauden
unibertsitate gelen bidez. Aurrez aurreko informazioa eta tutoretzak dituzte, baita laguntza instalazioak ere, hala nola liburutegiak, laborategiak edo informatika gelak. UHUNeko ikasleek ikasketa autonomorako, ikus entzunezko multimedia materialetarako eta TeleUNED irrati eta telebista hezitzailerako diseinatutako testuliburuak erabiltzen dituzte.
|
|
|
Errektoretzarako hauteskundeetan erabili zuen mezuari heldu dio oraingoan ere, eta helburu nagusia Euskal Herriko Unibertsitatea nazioarteko eredu bihurtu eta gizartean sustraitua egotea dela azaldu du. Hartarako, errektore talde berriak beharrezkoak diren ekimen guztiak bultzatuko ditu, gizartean
|
dauden
unibertsitate mailako prestakuntza beharrei begira erantzun egokiak abian jarrita. Besteren artean, unibertsitateak titulu gehiago eskaintzea, euskararen erabilera areagotzea, EHUko finantzaketa hobetzea, goi mailako tituludunak merkaturatzea, unibertsitate bizia lortzea eta ikerketaren alde apustu egitea aipatu ditu Goirizelaiak.
|
|
|
Triste
|
dago
Unibertsitatea
|
|
|
EHU Euskal Herriko Unibertsitateko errektore karguan hiru hilabete beteko ditu gaur Iñaki Goirizelaiak. Titulazioak Goi Mailako Hezkuntzaren Europako Eremura egokitzeko prozesuan murgilduta
|
dago
unibertsitatea, eta, beraz, agintaldiak ez du hasiera lasairik izan. Hala ere, Errektoretza Taldeko lankideak ilusioz ikusten ditu Goirizelaiak.
|
|
|
Ikasleon hitzari beldurra dio Dekanotzak. Horren adibide garbia da junta ostiral batez, azterketa garaian eta eguerdiko ordu bietan deitu izana, hau da, inor ez
|
dagoenean
unibertsitatean. Hau gutxi ez balitz, Gizarte eta Komunikazio Zientzien Fakultateko Gradu Aretoan ospatu beharrean gaurko junta, Errektoretzako Gradu Aretoan egin da.
|
|
|
Esperantza handia jarri genuen unibertsitatean (modu zabal batean ulertutako kultura baten suspertzearekin zerikusirik lukeen itxaropen batez ari naiz zuzen zuzenean). Konbentzituta
|
geunden
unibertsitateak ekarriko zizkigun onura kulturalak sekulakoak izango zirela; memoria kolektiboa suspertzeaz gainera, memoria hori aberastuko zuela ikerketarekin, garai joanen irakurketa berriekin; formazio benetan humanistiko batek egon behar zuela ezein klasetako ikasketen oinarrian; formazio humanistikoak behar zuela izan alor guztietako lanaren hazi eta ongarri.
|
|
2010
|
|
|
Berehala ohartu nintzen luze joko zuela lanak. Garai hartan, Ibon Sarasolaren hiztegiaz gain ez nuen askorik, artean ez
|
zegoelako
unibertsitatean ere testu juridikorik. Gero, Deustuan eta EHUn egin dituzte lan batzuk, baina bakoitzak bere irizpideekin.
|
|
|
Nazioartean, unibertsitateko kideen hizkuntza ingelesa da munduan zehar. Horri dagokionez gaur egun alde handiak daude Europako Iparraldeko eta Hegoaldeko unibertsitateen artean, baina ingelesa gero eta gehiago erabiltzeko joera
|
dago
unibertsitate gehienetan, bai Europan eta baita Europatik kanpo ere.
|