|
2004
|
|
|
•
|
Dagokien
hizkuntz eskakizuna eskuratu arren eguneroko lan jardunean erdara hutsean lanean diharduten langileek euskarazko trebetasuna galtzeko arriskua aipatzen da.
|
|
2005
|
|
|
Honek zera esan nahi du:
|
zegokien
Hizkuntz Eskakizuna ez egiaztatzeagatikegonko rtasuna galtzear dauden 157 irakasleen inguruan planteatu den gatazka honetan gehiago erreparatuko diedala euskaltzaleen eta euskalgintzan ari direnen aldetik eman diren erantzunei eta hartu diren jarrerei; eta ez horrenbeste irakasleen babesean atera direnenei. Are gutxiago saiatuko naiz epai definitiborik ematen, bereziki honen guztiaren oinarrian dagoen beste zerbaiti eman nahi diodalako lehentasuna.
|
|
|
• Errealitatean, irakasle hauek urte askotan egon dira liberatuta, baina oso aukera gutxi izan dute
|
zegokien
Hizkuntz Eskakizuna egiaztatzeko (bertsioren batean —El Dia rio Vasco, 2005 25—, aukera bakarra).
|
|
|
• Ez dago inolako eskubiderik irakasle hauek euskararen aurka dauden irakasleak bailiran aurkezteko. Aitzitik, gehienak saiatu izan dira euskara ikasten eta
|
zegokien
Hizkuntz Eskakizuna egiaztatzen. Irakasleek beraiek gutun batean adierazi zituzten antzeko ideiak:
|
|
|
Adierazpen mailan ez, baina ekintza deigarria izan zen EHEk Bertendonako institutuaren aurrean martxo aren 9an antolatu zuen kontzentrazioa, eta nabarmentzekoa da ere, aldi berean, apirilaren 11n
|
zegokien
Hizkuntz Eskakizuna egiaztatu duten hainbat irakasleri egindako omenaldia.
|
|
2007
|
|
|
• Derrigortasun data duten lanpostuak %40 dira bakarrik, eta horien erdia soilik dago
|
dagokien
hizkuntza eskakizuna egiaztatu dutenen eskuetan.
|
|
2008
|
|
|
Beraz, zenbait lanpostu berri eta huts betetzeko aurki egingo diren deialdietan ez dira euskara zerbitzuak proposatutako datak beteko. Aurretik ezarrita
|
zeuden
hizkuntz eskakizunak aldatu egingo dira. Oposizioko alderdiek gogor salatu zuten Udal Gobernuaren jarrera hiru udaltzainen, obretako arduradunaren, bi margolari eta beste bi igeltseroren derrigortasun data 2012 bukaerara atzeratu delako.Oposizioaren ustez, Euskara departamentuaren txostenei ez zaie kasurik egin erabaki hau hartzerakoan.
|
|
|
Normalizazio planen xedea litzateke lanpostu horiek betetzen dituzten langileek hizkuntza
|
dagokien
hizkuntz eskakizunak betetzea. Nolanahi ere, aipatu behar da Nafarroako legeetan ez dagoela hizkuntz eskakizunen derrigortasun datei buruzko aipamenik.
|
|
|
Normalizazio planen xedea litzateke lanpostu horiek betetzen dituzten langileek hizkuntza dagokien hizkuntz eskakizunak betetzea. Nolanahi ere, aipatu behar da Nafarroako legeetan ez
|
dagoela
hizkuntz eskakizunen derrigortasun datei buruzko aipamenik.
|
|
2009
|
|
|
" Derrigortasun data igarota duten hizkuntza eskakizunen egiaztatze maila altua da. Orokorrean, derrigortasun data igaro zaien titularren %55, 58k
|
dagokion
hizkuntza eskakizuna edota altuago bat egiaztatu du, eta beste %5, 69k dagokiona baino maila bat baxuagoa. Ezer egiaztatu gabeak, berriz, %5, 64 dira.
|
|
|
Eusko Jaurlaritzak helegitea jarriko du Justizia Ministerioaren erabakiaren kontra. Jose Manuel Finez Justizia sailburuordeak adierazi du uneotan ez
|
daudela
hizkuntz eskakizuna lanpostu guztietan ezartzearen alde, baina aurrerago" filosofia hori gauza daitekeela". Gainera, Jaurlaritzak dio jakinarazpenak euskaraz ere idatzi behar direla, eta euren eskariak euskaraz tramitatu nahi dituzten herritarrek horretarako aukera izan behar dutela.
|
|
|
langileen %58 inguruk egiaztatua du hizkuntza eskakizunen bat. 12.000 langiletik gora dira euren lanpostuari
|
dagokion
hizkuntza eskakizuna egiaztatua dutenak. Halere, milaka langile horietako gehienek oraindik ere gaztelania dute lan hizkuntza nagusi eta ia bakarra.
|
|
|
Teorian behintzat, helburu horrekin antolatua
|
dago
hizkuntza eskakizunen sistema. Horregatik definitzen dira hizkuntza eskakizunak lanerako hizkuntza gaitasuntzat.
|
|
2010
|
|
|
Erabilera areagotzeko bi ekintza planteatzen ditu plan gidariak. Alde batetik zenbait unitate arlo elebidunak izango dira eta horretara doazen langileak
|
dagozkien
hizkuntza eskakizunak egiaztatuak izango dituzte. Bestetik, premia handia duten ikastegietan (adibidez ikasle euskaldun asko dauzkatelako) erabilpen planak bultzatzen dira, langileen euskararen erabilera handitzeko.
|
|
|
Erabilera areagotzeko bi ekintza planteatzen ditu plan gidariak. Alde batetik zenbait unitate arlo elebidunak izango dira eta horretara doazen langileak
|
dagozkien
hizkuntza eskakizunak egiaztatuak izango dituzte. Bestetik, premia handia duten ikastegietan (adibidez ikasle euskaldun asko dauzkatelako) erabilpen planak bultzatzen dira, langileen euskararen erabilera handitzeko.
|
|
|
hori begiratzen zaie. Horrela,
|
dagokion
hizkuntza eskakizuna lor dezake azterketariak, baldin eta ahozko proba gainditua badu. Era berean, ahozko azterketan ere egiten da horrelako erkaketa zenbait kasutan, zalantzazko kasuetan hain zuzen ere, baldin eta azterketariak proba idatzia gainditu badu.
|
|
2013
|
|
|
Eta gainera, ez ahaztu 67/ 2003 dekretuak zehazten duena: «Langileek, derrigortasun data duen lanpostua bete eta
|
dagokion
hizkuntz eskakizuna egiaztatu badute, euskara erabiliko dute hizkuntza hori aukeratu duten zerbitzuaren erabiltzaileekin». Horiexek betearazte hutsarekin, akabo gaixo euskaldunen osasun komeria asko, baina nago sarritan zerbitzarien interesak gailentzen zaizkiela zerbitzua jaso behar dugunon eskubideei.
|
|
|
9). Gero eta hedatuago
|
dagoen
hizkuntza eskakizunen presentziak arlo ezberdinetan ikertzea dakar. Ikerketa horren iker objektua unibertsitate mailako CLIL metodologia erabiltzen duen irakaslearen estrategia diskurtsiboa eta jarrera komunikatiboa biltzen dituen esparruan kokatzen da.
|
|
2014
|
|
|
Medikuen artean %25ak bakarrik. Bestalde, 45 urtetik gorako osasun langileak ez
|
daude
hizkuntza eskakizuna edukitzera derrigortuta. Baina, hor badaukagu abantaila bat.
|
|
2016
|
|
|
|
Dagokien
hizkuntz eskakizuna ziurtatuta ez duten medikuak.
|
|
|
Hori sumatu dutela diote Tiraka taldeko kide izandakoek. Jaurlaritzako langile euskaltzale batzuek osatu zuten taldea da, eta gogoeta egin dute kazetariak galderak bidalita?: «Sarri ikusi ohi dugu lanpostua eskuratzeko
|
zegokion
hizkuntza eskakizuna lortutako langile askok galdu egiten dutela orduko maila urteak igaro ahala. Hortaz, langile gehienentzat hori bilakatu da euskara:
|
|
2017
|
|
|
" Era berean, lanpostu bati dagozkion zereginak betetzerakoan bertan erabiltzen den hizkuntza, horixe izango da lan hizkuntza." laugarren atalean euskal herri administrazioetako hizkuntzaren normalkuntza prozesuak hiru ardatz izango dituela jasotzen da: entitate bakoitzaren euskararen erabilera normalizatzeko plana onartu eta gauzatzea, lanpostu bakoitzari
|
dagokion
hizkuntza eskakizunak ezartzea, eta hala dagokion lanpostuetan derrigortasun datak ezartzea. prozesu hori denboran ordenatzeko plangintzaldiak jasotzen ditu bostgarren artikuluan. hamaikagarren artikuluaren lehenengo atalean, derrigorrez bete beharreko indizea aurkezten du eta hura kalkulatzeko formula deskribatzen du: euskaldunen ehunekoa+ (ia euskaldunen ehunekoa/ 2). dekretuarekin jarraituta, hamahirugarren artikuluan hizkuntza gaitasunen hiru maila (a, b eta C) eta lau hizkuntza trebetasun (ulermena, mintzamena, irakurmena eta idazmena) zehazten ditu, eta horien konbinazioarekin lau hizkuntza eskakizunak definitzen ditu. dekretuaren hirugarren atalburuko 15 artikuluan administrazio atal elebidunak eta euskaldunak aurkezten ditu eta honela definitzen ditu:
|
|
2018
|
|
|
Bigarren ondorioa: enpresaren hizkuntza politikak asko dio haren profesionaltasunaren gainean, eta guri euskal bezeroei
|
dagokigu
hizkuntza eskakizunak azaltzea eta zerbitzu profesionala exijitzea.
|
|
2020
|
|
|
Orain arteko egituran hiru udaltzain zeuden txanda bakoitzean –guztira, bederatzi–; aurrerantzean, hiru udaltzainek eta agente lehenak osatuko dute txanda bakoitza. Horrez gain, agente lehen postuari
|
dagokion
hizkuntza eskakizuna eskuratzeko epea luzatu zuten –3 perfila eskatzen diete agente lehenari–, udaltzain arruntek eskakizun hori eskuratzeko aukera izan dezaten.
|
|
|
Pediatra berria apirilean anbulatorioan lanean hastea aurreikusia dagoela adierazi du Udalak ohar bidez. Horrek esan nahi du, gutxienez, apirilera arte, Usurbilek ez duela pediatra euskaldunik izango. " Usurbildarren hizkuntza eskubideak betetzeko eskatu dio Osakidetzari, alegia, pediatra berriak postuari
|
dagokion
hizkuntza eskakizuna bete dezala. Izan ere, Usurbil UEMA Udalerri Euskaldunen Mankomunitateko kide da.
|
|
2021
|
|
|
Osakidetzak 559 lanpostu dauzka Uemako kide diren 90 herrietan, eta ia guztietan zehaztuta
|
dago
hizkuntza eskakizuna betetzeko derrigortasun data: 548 postutan (%98).
|
|
|
«Sindikatuek, langileek eta unibertsitateko gobernu kontseiluak onartu zituzten baldintzak». Hortaz, errektoreordeak azpimarratu du auzitan
|
dagoen
hizkuntza eskakizuna «lanpostuari dagokiona» dela. «Horrela arautua zegoen hasieratik, eta langileak bazekien hori, ados egon ala ez».
|
|
2022
|
|
|
Euskal Autonomia Erkidegoan euskara hizkuntza koofiziala denez, sail publikoan lan zenbait erdiesteko euskara jakitea galdatua da. Laudioko (Araba) Udalak funtzionario bat kanporatu zuen 2020an, lanpostuari
|
zegokion
hizkuntz eskakizuna ez zuelako betetzen. Joan den astean, Gasteizko epaitegi batek erabakia baliogabetu du.
|
|
|
Lege dekretuak aurreikusten ditu zenbait egoera, zeinetan derrigortasun data geroratuko litzatekeen. Esaterako, hala gertatuko da lanpostu bati derrigortasun data ezarri eta bertan jarduten duen langileak lanpostu horri
|
dagokion
hizkuntza eskakizuna egiaztatua ez badu. Kasu horretan, tarte bat emango zaio langileari, postu horri dagokion euskara maila eskuratzeko.
|
|
|
langileen %44k ez dute hizkuntza eskakizunik egiaztaturik. Berdintasun, Justizia eta Gizarte Politiketako Sailak eman zituen datuak atzo, eta, jakinarazi zuenez, %45 dira
|
dagokien
hizkuntza eskakizuna egiaztatua duten langileak EAEko justizia administrazioan. Gainontzekoek badute profilen bat, baina ez beren postuei dagokiena.
|
|
|
Probintzien arabera ere aldatu egiten da egoera. Gipuzkoan
|
dago
hizkuntza eskakizunen betetze mailarik handiena: %60k baino gehiagok dute egiaztatua.
|
|
|
Arkautiko akademiatik (Araba) Donostiara 60 udaltzain berri eraman berri dituztela eta, LABek salatu du %90ek ez dakitela euskaraz, ez dutela
|
dagokien
hizkuntza eskakizuna betetzen, eta, beraz, ez direla «herritarren hizkuntza hautua errespetatzeko gai».
|
|
|
Ana Maria Martinezek epaileak eman du lan poltsari buruzko sententzia; hain justu, otsailean Laudioko Udalaren kontrako sententzia eman zuen epaile berberak. Orduan, udal hari agindu zion berriro har zezala 2020an
|
zegokion
hizkuntza eskakizuna ez egiaztatzeagatik kaleratutako bitarteko funtzionario bat.
|
|
2023
|
|
|
Esate baterako, iritzi diote ondo adierazi behar dela zein den lurraldeko egoera linguistikoa eta, zehazki, euskararen balioaren inguruan azalpenak eman behar zaizkiela etorkinei. Hartu beharreko neurrien artean
|
dago
hizkuntza eskakizun profil ofizialak ateratzeko beharrik ez duenari euskara ikasteko aukera eskaintza indartzea.
|
|
|
Dena den, auzi horren inguruan guk esaten dugu bi hizkuntza ofizial daudela Gipuzkoan, eta biak ezagutu behar direla administrazio publikoan, zerbitzuak ematen dituenean herritarrek eskubidea dutelako bi hizkuntzetan artatuak izateko. Aldundiko langileen %97k
|
dagokien
hizkuntza eskakizunak dauzkate. Sekulako ahalegina eskatu du, baina erabaki politiko bat da.
|
|
|
Osakidetzak ematen ez dituen zerbitzuen bila dabilenean euskaldun gutxi aurkitzen dituelako kexatu zitzaidan lehengoan lagun bat: pribatuan ez
|
dago
hizkuntza eskakizunik.
|
|
|
Justizia administrazioaz ari garenean, espetxeetako zerbitzuak ere barne sartu genituzke. Aurreko batean Jaurlaritzatik erantzun ziguten transferentziaren unean Estatuko administraziotik zetozen langileek ez zutela hizkuntza eskakizunik, baina espetxeetako langileen lanpostuen zerrenda sortzeko prozesua aurrera doala, eta proposamena
|
dagoela
hizkuntza eskakizunak ezartzeko. Errealitatea da egun oraindik langile gehienek ez dakitela euskaraz.
|
|
|
Nabarmendu du udaletako langileen %40 inguru behin behineko eta bitarteko egoeran daudela: «Horietako asko iruzurrean, lanpostu estrukturalak betetzen, eta lanpostuari
|
dagokion
hizkuntza eskakizunik gabe». Hor egiturazko aldaketak egin ezean arazoak betikotu daitezkeen kezka du sindikatuak:
|
|
|
Derrigortasun datak ezartzen du noiztik aurrera izango den nahitaezkoa hizkuntza eskakizuna akreditatzea lanpostua hornitzeko. Hala, derrigorrezko hizkuntza eskakizunez (izangaiak
|
dagokion
hizkuntza eskakizuna egiaztatu du) eta derrigorrezkoak ez direnez (sartzeko eta lanpostua betetzeko ez da hizkuntza eskakizuna egiaztatu behar, merezimendu gisa baloratzen baita) hitz egiten da. Derrigorrezko hizkuntza eskakizuna izan behar duten lanpostuen kopurua zehazteko, indize bat aplikatzen da, administrazioaren lurralde eremuan bizi diren biztanleen euskararen ezagutzari buruzko datuetan oinarrituta kalkulatzen dena.
|