|
2000
|
|
|
Demokrazia herriaren burujabetza da eta horretarako ez dago grekeraz asko jakin beharrik, demokraziak zer esan nahi duen jakiteko. Adibide soil bat jartzekotan, ni konforme
|
nengokeela
gure hizkuntza, Europan diren hizkuntzetarik zaharrena, legez bizirik jarraitzeko neurriak hartuko balira, gainera gogoan izanik Frantzia eta Espainiako hizkuntzarik zaharrena dela euskara. Baina horretarako Frantziak bere Konstituzioaren 2 artikulua aldatu beharra duela eta era beran Espainiakoak bere 3 artikulua, horrela izan ezik gure euskararen ukapena zelako eta aldi berean baita ONUren adierazpenarena ere.
|
|
2001
|
|
|
Ez nuke inoren ametsik birrindu nahi (badakit, haatik, ezin birrinduzkoak direla Txillardegirenak), baina Eganen ahuleriak badu zapalkuntzarekin zer ikusirik ez duen arrazoirik: buruz eta zentzuz ari bagara, Â gainera, zapalduago ote
|
zegoen
gure hizkuntza 1966an 1956an baino. Esan beharra dut, artobero usaina dariodala agertzen banaiz ere, nik 1965ean, udazken aldera, Torrelavegara aldegin nuela; gero, hurrengo urtean, Salamancara, hor gelditzeko.
|
|
|
Hizkuntza gutxituekiko aldaketa kulturala: izan ere,
|
badaude
gure hizkuntzaren aldeko motibazioak areagotzeko asko lagundu dezaketen beste arrazoibideren batzuk: eleaniztasunak dakarren aberastasun kulturalarena, adibidez.
|
|
|
Mendetakoa da euskararen gaitza, eta euskal herrit arrok ez gara, gehienetan, haren atzerakadaren erantzukizunetik salbo. Ala nahiago dugu pentsatzea halako hitzarmenunibertsala
|
dagoela
gure hizkuntzaren kontra. Nik behintzat ondo gogoan dut euskal burgesia handiak eta ertainak (multzo moduan harturik, salbuespen eta guzti) nola ukatu dion euskarari, luzaroan, babes ñimiñoena ere.
|
|
2002
|
|
|
Ez du hil Euskadiko Autonomia Erkidegoan. Komunitate honetan hainbatean
|
dago
gure hizkuntza.
|
|
2003
|
|
|
«Euskarak inoiz ere izan duen presentzia du gizartean», dio lehenak, adibidez. Presentzia hori lortu bide du, egun bizi dugun gizarte modernoak ez duelako, oraingoz behintzat, euskara hil, bereziki Euskal Autonomia Erkidegoan, non, Salabururentzat," hainbatean
|
dago
gure hizkuntza". Zoritxarrez, ordea, ezin du euskaltzain honek gauza bera esan Nafarroan edo Iparraldean dugun egoeraz.
|
|
2004
|
|
|
Hizkuntzaren ahalmen gaitasunen joritasuna eta irispena horren sakona izanda, gu ez gara euskaldun gisa, zozoarena eginez edo, horiek kimatzen hasiko. Begien bistan
|
baitago
gurean hizkuntzaren kontzeptuak zertarainoko eragina izan dezakeen giza bizitzaren antolamendu egoki eta zuzenerako. Bere lekuan eta unean ikusiko dugu, hain zuzen, euskararen auziak egundoko ondorio politiko eta kulturalak dituela gure herriaren egungo krisian.
|
|
|
–Mendetakoa da euskararen gaitza, eta euskal herritarrok ez gara gehienetan, haren atzerakadaren erantzukizunetik salbu. Ala nahiago dugu pentsatzea halako hitzarmen unibertsala
|
dagoela
gure hizkuntzaren kontra. Nik behintzat ondo gogoan dut euskal burgesia handiak eta ertainak (multzo moduan harturik, salbuespen eta guzti) nola ukatu dion euskarari, luzaroan, babes ñimiñoena ere.
|
|
|
Zereko hori, zehazki, zera da: . Ala nahiago dugu pentsatzea halako hitzarmen unibertsala
|
dagoela
gure hizkuntzaren kontra?. Gimenezek oso besterik uste badu ere, ideia hori inkontzientearen zirrikituetan barrena itzuri zitzaionean, dagoeneko ukaezina den hitzarmen totalitario baten ukapena egiten du berak nahi gabe.
|
|
2008
|
|
|
" Ahalegin handia egiten ari gara gure hizkuntza salbatzeko, liburuak eta hiztegiak argitaratzen ari dira judu gaztelaniaz, eta Israelgo bi unibertsitatetan judu gaztelania sailak daude. Gai honetan lanean aritzen garenok harremanetan
|
gaude
gure hizkuntza berrindartzeko. Gainera, zenbait arau ortografiko ezartzeko adostasuna lortu dugu, gaztelania zaharrak ez baitu halakorik inoiz izan, ahozko tradiziotik bizi izan da, inolako arau estandarrik gabe.
|
|
2009
|
|
|
Argi dago horrek aldaketak eragingo dituela, nahiz eta kaltetu nagusiak ikasleak izan, eta kolateralki irakasle eta senideak. Eta nola ez medailak jartzen hasita, nazioarte mailan kultur ondare bezala izendatua
|
dagoen
gure hizkuntzaren etorkizunean atzerapauso nabarmena izan daiteke. Ustez diskriminazioaren aurkako hizkuntza politika izan nahi duen joerak, etorkizuna nahikoa bermatua duten beste hizkuntzen alboan gurea minimizatzea du helburu.
|
|
|
Lehenago aipatu dugunez, historian inoiz ez bezala, fenomeno urbanoa da elebitasunarena euskal gizartean. Orain gehituko dugu, historian inoiz ez bezala, elite unibertsitario eta intelektualen hizkuntza ere gero eta neurri handiagoan izateko bidean
|
dagoela
gure hizkuntza, ez noski hizkuntza bakarra, bai ordea hizkuntza nagusietariko bat. Izan ere, unibertsitateko hizkuntza datu hauek agerian jartzen baitigute, 15 urte barru, Euskadik izango duen elitearen parte handi bat euskaraz ere moldatzen dena eta prestakuntza akademikoa euskaraz jaso duena izango dela.
|
|
2012
|
|
|
Norberak prozesuan egin dezakeenaz jabetu eta arduratu. Guri
|
dagokigu
gure hizkuntza esparru guztietara eramatea eta bermatzen ez direnean, gure hizkuntza eskubideak aldarrikatzea. Denek halako jarrera aktiboa hartuta, menderaezinak izango gara.Euskal hiztun guztiek bide bera hartu behar dute.
|
|
|
Nork azalduko die nazioarteko seiei errealitate hau? Nork esango die bitartekaritza lana egin behar duten pertsona zintzo horiei konponbiderik ez
|
dagoela
gure hizkuntza normalizatzeko erabateko burujabetasuna eskuratu ezean. Nork azalduko die gaur egun, oraindik ere, gure identitatearen suntsiketa lanetan ari direla?
|
|
2013
|
|
|
Nik uste dut txikitatik oso sartua nuela euskararenganako maitasuna. Zortea izan nuen, aitak oso garbi azaltzen zigulako euskaldunok zapalduak
|
geundela
gure hizkuntzagatik eta euskarari ez zitzaiola ematen hizkuntza guztiek duten balioa, hizkuntzak behar duen balioa, azken batean. Beraz, esan daiteke txikitatik hasi nintzela horretan.
|
|
|
Sagrario Aleman. Bai. Nik uste dut txikitatik oso sartua nuela euskararenganako maitasuna eta konturatua nolabaiteko esanen genuke euskara zapaldua zegoela neurri handi batean edo euskaldunok zapalduak
|
geundela
gure hizkuntzagatik eta euskarari ez zitzaiola ematen hizkuntza guztiek duten balioa, hizkuntzak behar duen balioa, azken batean. Alde batetik esan dezaket suertea izan nuela, gure aitak oso garbi zuelako eta hori oso garbi azaltzen zigulako.
|
|
2015
|
|
|
SIGUAN, Miquel: . Hizkuntza gutxituei eutsiko diegu baldin eta prest
|
bagaude
gure hizkuntza txikiak bizirauteak dakartzan dedikazioa eta dirutzak ordaintzeko?, in Administrazioa Euskaraz aldizkaria, 28 zenbakia, 2000, 10 or.
|
|
|
Izan ere, aurten bere dira 150 urte Sabino Arana jaio zela. Hori dela eta, XIX. mendearen amaiera eta XX.aren hasiera kontuan hartu dituzte antolatzaileek, eta bitarte horretan
|
zeuden
gure hizkuntzarekiko aurreiritzi eta jarrerak aipagai izan dituzte gaur. Era berean, euskarak, orain dituen ahultasun eta mehatxuak nahiz irekitzen zaizkion aukerak ere hizpide izan dituzte.Andres Urrutia euskaltzainburuak, Juan Mari Atutxa Sabino Arana Fundazioko presidenteak eta Josune Ariztondo Bizkaiko Foru Aldundiko Kultura diputatuak hasiera eman diote egunari, eta mintegiaren helburua azaldu.
|
|
2016
|
|
|
Aldi berean, ariko dira euskara irakasleak ikasle ohiei deika, denda eta tabernetan esku-orriak banatzen, buzoietan propaganda uzten... Euskal Herrian milaka eta milaka lagun
|
daude
gure hizkuntza ikasi guran edo beharrean, eta onartuko didazue keinutxoa behar afektiboaz ari naiz, batez ere. Mitinetara joango diren guztiak batuta ere!
|
|
|
Beste faktore batzuk ere ezin direla ahaztu dio Uemako koordinatzaileak. " Azken finean, bi kultura indartsuren pean
|
dago
gure hizkuntza, telebistan erdara da nagusi, erakundeekiko harremanetan ere erdara gailentzen da... Baina, guk aztertu ditugun datuetan, faktore garrantzitsuena herrien hazkundea dela ondorioztatu dugu".
|
|
|
Euskara batua dugu, duda mudarik gabe, gure mintzo" aberastarzun guzien giltza bakhoitza" Egiategi filosofo zuberotarrari garraizkiola, eta oraindik orain zein gerora dituzkeen gabeziak oro gabezia, leher edo zaparta, kosta ala kosta, aspaldidanik herri honek heldu beharreko aferari, barrasta barrasta akaso ere, bilatu konponketa. Geroagoko, baita gaurko ere, euskaldunon eskuetan
|
badago
gure hizkuntza zaharra modernitatean garatzeko beharrezko duen eraberritze zotukagarria. Eta euskaldun guztientzat, Euskal Herri bakarrean, euskara bat amets badugun arren, gure elekatze ugarien batzeko hasierako saio elkorretan plazaratu ziren proposamenak oro ez ditugu ahantzbidean, eta zinez bazterrezinak zaizkigu Krutwigek lapurtera klasikoaren aldeko formulatutakoak.
|
|
2017
|
|
|
Tremendista izan gabe. Zein urruti
|
dauden
gure hizkuntzaren gizartenormalizaziotik, eta garai batetan amestu genuen Euskal Herri euskaldundu hartatik! Akabo optimismoak...
|
|
2018
|
|
|
Kontzeptu bat izendatzeko termino bat baino gehiago izatearen arrazoia ez da beti berdina izan. Anatomiaren eremura etorrita, esaterako, Terminologia Anatomica latinezko nomenklaturaren araberako terminoak eta terminologia tradizionalaren araberakoak
|
daude
gure inguruko hizkuntzetan. Euskarara ere ekartzen dira horiek, baina, gainera, askotan gertatzen da euskarazko betiko hitzak egotea kontzeptu horietarako.
|
|
2019
|
|
|
Orain arte altxatu ditugun geruza guztietan
|
badago
gure hizkuntzan baliabide bat bere horretan, behin eta berriro, agertu zaiguna: euskal aditzlokuzioa.
|
|
2021
|
|
|
Martxelo, Vicent, begira zer egoera tristean
|
dagoen
gure hizkuntza. Galizieraren Errege Akademia Real Academia Galegak (RAG) aste honetan aurkeztutako txosten batean jasotako datuen arabera, galiziera hiztun diren ikasleek gaitasun berdintsua dute galizieraz eta gaztelaniaz.
|
|
|
Eta gorputzek zalantza izpirik utziz gero, haien mordoiloa entzuteak berresten zuen guztiz haien gutxiagotasuna, zaila baitzen gizaki haien arteko solasari giza lengoaia esatea. Argi
|
zegoen
gure hizkuntzatik geratutako hondarrak zirela eta, beharbada, ahalegina eginda, gai izango nintzela haiei ganorazko maila bat irakasteko, minutu haietan oso urrun iritsi baitzen nire buruaren hegaldia. Argi neukalako haiek izango zirela hurrengo hilabeteetarako nire zeregin nagusia.
|
|
|
Liburu asko euskarara ekarri gabe daude. Oraindik itzuli gabe
|
egotea
gure hizkuntzaren ahuldadearen sintoma da, txikia delako gure hizkuntza, baita, jakina, gure hizkuntzan dagoen produkzioa ere. Herri txikia baita gurea.
|
|
2022
|
|
|
Aditu eta hizkuntzalariez gain, gazte asko ere badirudi kezkatzen hasiak
|
daudela
gure hizkuntzaren erabileraren egoerarekin, sortu berri den Gazte Euskaltzaleen Sarea ekimena horren adibide, eta egin berri den manifestazioa Donostian, euskalgintzaren hamaika eragilek babesturik. Ikus eta ikas dezagun, beraz; beharrak asetzen has gaitezen, berandu baino lehen.
|
|
2023
|
|
|
«Nazkatuta gaude. Ez
|
gaude
gure hizkuntza eskubideak legez urratuak direla bizitzeko prest. Ez dugu onartuko legealdiaren hasierako negoziazioetan euskararen ofizialtasuna lehen minutuan erortzen ikuste», nabarmendu du EHEko Jone Bengoetxeak.
|
|
|
«Nazkatuta gaude. Ez
|
gaude
gure hizkuntza eskubideak legez urratuak direla bizitzeko prest. Ez dugu onartuko legealdiaren hasierako negoziazioetan euskararen ofizialtasuna lehen minutuan erortzen ikustea», nabarmendu zuen EHEko Jone Bengoetxeak.
|
|
|
Entziklopedista zen Garro, eta autodidakta; emango zizun matematikako klasea, edo musikakoa, edo natur zientzietakoa, edo euskarakoa; Bernardo Garro" Otxolua" idazlearen iloba zen; berak erakutsi zizkigun lehenbiziko aldiz aditzaren paradigmak eta deklinabidearen sekretuak hirurogeiko hamarkadaren amaieran; gero Xalbador Garmendia etorri zitzaigun aditzaren ikuspegia osatzera. Euskara Batuaren lehen urratsak ziren, landare jaioberri berria; botanikaz zertxobait jakin beharra
|
zegoen
gure hizkuntza behar bezala haz zedin sasi artean.
|