|
2000
|
|
|
Baina hala ere baziren urtean zenbait egun, gutxiegi horiek ere baina tira, gaua kasu, edo herriko jaiak, eta nola ez, inauteriak. Eta munduaren historia osoan ez zen
|
egon
hura bezain inauteri garrantzitsurik. Berarentzat gutxienez.
|
|
|
Nola bentzutuko nituen haragiaren tormentak eta kontrak, eta nola eginen nuen, bada, soseguaren porturat, baldin tentamenduak behin eta berriro akometatzen baninduen, atsedenik gabe, baita konfesatzen nintzenean eta ustez porturatzen nintzenean ere, eta baldin tentamenduaren lur linburietan labaintzen eta linburtzen banintzen, nola oina zur ezkoztatuaren gainean, baita erortzen ere, ezezko guztien arteko baiezko haietarik bat zela kausa, kontzientzia garbitu bezain fite likisten ninduena? Nola lot eta amarra nezakeen neure imajinazinoa eta nola jar nezakeen hura neure menerat, baldin imajinazinoa haizea bezalakoa bazen eta baldin ez
|
bazegoen
hura lotzerik ez amarratzerik?
|
|
|
Eta anaiaren ezinak eta haren ezerezak hainbesteraino hunkitu ninduten, non iduritu baitzitzaidan ezen uste baino hagitzez maiteago nuela. Eta, oroitu nuenean ezen osasuntsu
|
zegoenean
haren hutsa eta haren ondikoa gutiziatu izan nituela, zeren ez bainuen haren arrakastaren itzalean bizi nahi, neure buruaz ahalketu nintzen. Eta nehoiz baino bihozberago egin nuen otoitz eta desiratu ezen anaiaren iluna argi bihur zedila, ene argiak ilunerat egin behar bazuen ere.
|
|
|
Baina, hura aditu bezain fite, tristeturik bezala geratu zuan hire ama, erraiten zidala: " Ordea, Indiak urrunegi daude ni harat joaiteko... eta hura ez da eneganat etorriko nehork erraiten ez badio, zeren zinez
|
bainago
harekin izan nuen jokabideaz damu, eta harekin mintzatu nahi bainuke, hil aitzin..." Haatik, bat batean argi bat piztu balitzaio bezala, erantsi zian: " Halarik ere, gutun bat skriba diezaioket Villagrandeko dukeari, zergatik ez?, zeren haren eskua, bai, luzea baita, eta zeren dukea zorretan baitago etxegoiendarren leinuarekin"; eta, handik aitzina, hire amak kontatu zidaan nola prometatu zion dukeak zuen aitari ezen markes titulua emanen ziola eta Urbiaingo herria markeserri izendatuko zuela, hire aitak kanoi eta fusilen tratua bete ondoren, baina ezin izan zuela bere hitza bete, zeren, dukea azken urratsa emaiteko puntuan zenean, ahakartu baitzen aldi batez, bertze kontu batzuengatik, erregeren balidoarekin, zeinak ukatu baitzizkion, hartaraz gero, zor zizkion fabore, garazia eta abantail guztiak, aitaren markes titulua tartean.
|
|
|
Jaun Marcelek gure aita zuen jabe eta nagusi eta, kortesiaz bertzerik ez bazen ere, men egitea zegokion, aitari erakusteko ezen haren alde zegoela edo ez
|
zegoela
haren aurka bederen; ordea, erran zuen:
|
|
|
Eta, liburu haietarik gehienak bere aita spiritualak uzten bazizkion ere, bazuen bat bere berea, eta liburu hura Gaspar de Asteteren Doctrina cristiana ren euskarazko tradukzione bat zen, 1608koa eta Iruñan publikatua, amak erabiltzen zuena bai bere buruaren janzteko, eta bai irakurtzeko eta irakasteko ere zerbitzuko neskei eta emaztekiei, zeinetarik inportantena Hipolita zeritzana baitzen, bere ohorezko dama eta laguntzaile leiala eta artatsua, amaren beztimendez arduratzen zena, baita haren garbitasun pertsonalaz ere, azal ukenduez zein ile kentzeaz. Konfesore eta aita spiritual hura, bertzalde, ezkondu baino lehenagokoa zuen amak, eta frantziskotar bat zen, Uraitzeko klaratarren komentuko kaperau izendatu zutena eta harat igorria izan zena; eta, nola gure ama ez
|
baitzegoen
haren kontseiluen uzteko, zeren apez hura laket baitzuen —don Frantzisko baino laketago bai bederen—, harat joaiten zen, urtean bizpahiru aldiz, aitorraren eta komunionearen egiteko, haietarik batean Pazkoarekin konplitzen zuela. Eta Uraitzetik beti itzultzen zen liburu edo manual debozionezkoren batekin, edo erlijionezko bertze edozein libururekin, zeinetarik ikasten baitzituen etsenplu batzuk, noiznahi den baliatzen zituenak.
|
|
|
Ongi nagok, bertzenaz ere, irabazten ari naizen famaren epelean, txingarren artean... Izan ere, Italiarat famaren bila abiatu ninduan eta ez nian ediren; hemen, aldiz, bilatu gabe ediren diat, eta ez
|
nagok
haren uzteko prest. Eta hik ere huts egin duk heure liburuarekin, eta ene buruaren gainean zentzatu huke, hutsetik hutserat ibili nahi ez baduk bederen...
|
|
|
Baina aita Bartolome ez
|
zegoen
hura irensteko prest, eta erran zuen:
|
|
|
Erran dizut, halaber, ezen gose nintzela. Eta orain erraiten dizut ezen penaturik egon behar nuela, penaturik egoiteko modukoa zelako mementu haietan kontatzen ari nintzaiona, zeren eta osaba Joanikotek borreroaren eskutik jasan behar izan zituèn azote izugarri haietaz ari bainintzen; haatik, atsegin izugarria emaiten zidan legatz erre hark, hain bainintzen ni gose eta hain
|
baitzegoen
hura zaporetsu eta apetitos. Eta munduko pena guztia sentitu nahi nuen, osaba Joanikot zelako gehien maite izan nuen gizona, artean ere biziki maite nuena, neure memorian bai bederen... baina arrai nengoen neure legatz errearekin... zeren ez bainengoen, artean, neure mihiari ausiki egiteko eta kolpe hartaz gustuari eta zaporeari portale guztien zerratzeko asmotan.
|
|
|
Zeren aditua bainengoen ezen agintariek eta gobernariek batzuetan halako neurriak hartzen zituztela hain fama gaixtoko lekuetan, ez dakit jendea bide xuxenetik abiarazteko asmoz edo, bertzerik gabe, iduri egiteko. Edo bertze zerbait ote zen eta bertze arrazoin bat ote
|
zegoen
haren azpian.... Baina, arrazoinak arrazoin, larrialdi haietarat ni baino ohituagoa zegoen, zinez, azpian nuen emaztekia, zeinak, kalapita hasi orduko eta oihu haiek aditu orduko, aingira labain batek bezala egin baitzidan ihes gorputzaren behealdetik, are nahastuago eta noragabetuago uzten ninduela...
|
|
|
Telefonoak, paretan iltzaturik, parez pare egiten zuen anaiaren gelarekin, eta atea erdi irekia
|
zegoen
hura ere. Leihoko pertsianetako zirrituetatik sartzen ziren argi zirrinten laguntzaz, gorputz bakarra begiztatu nuen barnean, ahoz beheiti zurrungaka.
|
|
|
Ziztako funtsatua zen Edurnerena. Lehengo ortziralean Josu —eta, harekin batean, Edurne bera— ospitalera bidean eman nuenetik
|
nengoen
hura ikusi gabe. Anaia kezkatu batek nahitaez egin beharreko telefono deiak ere ez nituen egin.
|
|
|
Erretorea gizon txiki zintzoa zen. Eliza bera bezain garbi
|
zegoen
haren etxea, eta gosaria ematen zidan jai handietan. Pazko egunez eta San Pedro egunez.
|
|
|
Baina urrutitik begiratzen nion auto hari. Anaiaren beldur nintzen, eta banekien nik noiz ukituko
|
zegoela
hura, bere jabetasuna adierazteko.
|
|
|
Denbora gutxirekin genbiltzanez, kabina bila hasi beharrean, taldekide mordoxka bat superreko telefonoan bertan jarri gara ilaran. Ni, noski, Karmeloren atzetik egokitu naiz, irrikaz
|
bainengoen
haren mezua entzuteko. Eta berehala entzun dudanak baino gehiago, egoerak berak gaizkitu nau.
|
|
|
Rakelek egunerokoa aldean eramango zuen; ez zen fidatuko koadernoak hain kanpin jendetsuan uzteaz edo bideko inpresioak jaso gura izango zituen. Kontua da, haren koadernoaren ordez, Rakelek Bruselan erosi zuen aldizkaria topatu dudala, eta
|
nago
hura irakurtzean hartu zuela egunerokoa idazteko erabakia. Aldizkariak beldur barik idaztea ahol  katzen du, zelan idatzi ez dakizunean konparazioak bilatuz, gustatzen ez zaizuna ezabatuz, informazio sentimentala zelan edo halan hitz gako batzuen inguruan eratuz.
|
|
|
Gaur ere ez dut zorte onik izan, baina oraindik bidaia luzea da, eta konturatu naiz erokeria dela taldeko pertsona bakar bati erreparatzea eta, zer arraio, Karmelori ere gustura asko eskainiko nioke nire platera"; horrekin batera jakin ahal izan nuen, izan ere ni ez bainintzen batere ohartu, Tom Estherri inguruka dabil  kiola edo berak, behintzat, hori uste duela. " Etengabe aipatzen dit Mexikon rancho bat eraiki nahi lukeela eta ondo
|
legokeela
hura beste norbaitekin aurrera ateratzea. Haren zeharresanekin aspertuta nago eta, baita ene txatxita deitzearekin ere!".
|
|
|
Berak zer nahi, horixe egiteaz aspertua nago Estherrek. Aspertua
|
nago
haren kleenex a izateaz, horra. Xaramelatzaile gorotza!
|
|
|
Logikaz, hasierako premisa egiazkoa balitz, hau da, euskara euskaldunen kultur aurrerapenerako benetako oztopo izanez gero, Unamunok uste zuenez, begien bistan
|
dago
haren gomendioa, ikaragarri eta bortitza izanik ere, erabat zuzena zela. Zuzenago eta zintzoagoa, nolanahi ere den, Pfo Barojarena baino, beronek, bilbotarrak bezala, euskaldun eskolatuei euskara alde batera uzteko deia egin arren, ez baitzuen nahi gure hizkuntza baserritarren eta maila apaleko jendeen ezpainetatik gal zedin, horrela herri kantak, bertsoak eta folklorea bederen gorde zitezen.
|
|
|
Zantzu batzuk besterik ez zizkiguten eman txosten horren inguruan: dirudienez, itxita
|
dago
haren edukia. Estrasburgon dute txostena, norbaiten ipurdiaren azpian kieto, eta ezin irakurri.
|
|
|
Ezkontzatik at sorturiko seme alaben egoera zehaztugabea da, neurri gehiagoaz zein gutxiagoaz. Zuzenbide presuntziorik ez
|
dago
haren alde, eta egintza ilunetan du jatorria, horien froga ere ezina dela sarritan. Geroko ezkontzaren bidezko legeztatzea zela eta, izaki misteriotsuak eta ezkutuenak zetozen, itxurakeriazko eskabideak tartean, familien baretasuna aztoratzera.
|
|
|
Ezkontzatik at sorturiko seme alaben egoera zehaztugabea da, neurri handiagoarekin zein txikiagoarekin. Zuzenbide presuntziorik ez
|
dago
haren alde eta egintza ilunetan du jatorria, horien froga ere ezina dela sarritan. Geroko ezkontzaren bidezko legeztatzea zela eta, izaki misteriotsuak eta ezkutuenak zetozen, itxurakeriazko eskabideak tartean, familien baretasuna aztoratzera.
|
|
|
– Ez zakiat, Estepan, ez zakiat... Esnatu naizenean ez
|
zegoan
haren arrastorik. Irten agudo zakutik eta goazen ikustera.
|
|
|
Orduantxe
|
zegoen
hura, ordea, inoizko sutsuen.
|
|
|
Horregatik irauten zuten seguru askorik hain gutxi haren haserraldiek. Horrelako txikikeria mundukoi eta prosaikoen gainetik
|
zegoen
hura.
|
|
|
Gizona bere aurre aurrean gelditu zen; atxiki gabe baina, Xanek edozein mugimendu egitera bere esku gotorrez atzemateko prest; bere sorbalda gainetik kaleaz alde bietara begiratu zuen; ez zen inor begi bistan. Gero begiak Xanengan tinkatu zituen; halako satisfazioa, halako mespretxua
|
zegoen
haren begiradan. Xan, eskaileraren kontra estututa, begi izuak gizonaren aurpegitik apartatu ezin zituela zegoen.
|
|
|
Beste neskak min intziri txiki bat egin zuen, pixka bat tolestu zen. " Eseri", esan zion Elik hari; neska eurengandik aldendu, leihoaren ondoan, aulki batean jarri zen;" nire ahizpa da", esan zuen Elik; isilaldi bat izan zen, Xanek ikusi zuen Elik eskua lo
|
zegoen
haren buruaren gainean ipinita zeukala; hargatixe: " ez duzu ezagutzen?", galdetu zion Elik; Xanek ezezkoa egin zuen;" bera duzu Henriren anaia"; Eli haren aldamenean, beroki handi baten barruan, hankak bilduta, txikortua, figura txikitxo bat zen;" zergatik sartu zara hor?", galdetu zion Elik, irritsu.
|
|
|
Hi: ...en al haiz...?"; fotoaren ilusioan hiru lau lagun arrimatu ziren, barraren kontra, Xan eta Lazaroren inguruan korro itxi batean; batek errebista hartu, beste bati erakutsi, foto hura zela ta ele sunsun batzuk egin zituzten;" atzean jokatzen zian", esan zuen Lazarok;" beti zirikatzen, kontrarioa aspertzeraino; eta, baloia zuela, zelaiko punta batetik bestera lasterka zihoala, ez
|
zegoan
hura harrapatuko zuenik; hala zihoala baloia galdu ere bai, ordea, sarritan; regateoan baldar hutsa zuan"; zurrut egin eta: " alde, alde!", bere lagunak uxatu zituen; Xan eta biak saihetsez saihets, berriz ere fotoari begira:
|
|
2001
|
|
|
Azkenik, CESen iritziz, honelako egoeretan dauden emakumeak langileak diren ala ez bereiztu litzateke, batzuen eta besteen babesa egituratzeko garaian. Lehenengo kasuan, CESen proposamenaren arabera, Gizarte Segurantzari
|
legokioke
haren ondorioak konpentsatzea, eta bigarren kasuan, berriz, hainbat arreta mota familiaren ingurunean eskaintzeak eragiten duen baliabide publikoen aurrezkia kontuan izanik, bestelako zerbitzu publikoen kontura estali litzateke, fiskaliate orokorrari atxikitako baliabideen bidez konpentsaturik.
|
|
|
Kale ezezagun hartara heldu nintzen. Ez nuen ezagutzen ez, baina han
|
zegoen
hura, han. Argi dizdiratsuz apaindua agertu zitzaidan lehen aldiz eta apartamendu zikinetan izkutatzen ziren argikusle gezurtien kristalezko bolak ekarri zizkidan gogora.
|
|
|
Ehun bat metro aurrerago egongo zen kale kantoian ikusi nuen nire maitalea izango zena! Ziur
|
nengoen
hura zela, begiratu egin baitzidan, eta ni begiradak irakurtzen ikasia nintzen aspalditik. Bi begirada moeta bakarrik zeuden:
|
|
|
Begi bistakoa zen. Zoratzen
|
zegoen
haren alboan. Begirik kendu gabe.
|
|
|
Gero internoen gelako leihotik begiratu nuen Kalaportu, eta enparantzako mamuak gogoratu nituen. Zintzilik eta hormari eutsirik etenik gabe erorbeldurrez
|
zegoen
hura batez ere. Eta sudur handi ahorik gabeko gizakia, eta hitz egiteko gauza egundo izango ez zen izakia.
|
|
|
Sabinek, adibidez, Jaungoikoa lehen buruko ipini zuenean: argi ageri da katolikoen arteko batasuna gailen eta nagusi
|
zegoela
harentzat, gainerakoak ondotik zetozelarik. Egia da, bai," euskaldun, fededun" (euskaldun= fededun) esan izan dela, baina, euskaldun guztiak fededun balira ere, ez lirateke, inolaz ere, fededun guztiak euskaldun.
|
|
|
Gero, ordea, arrazoi makur horien indarra edo, hobeki esan, arrazoi horien alde min  tzatzen zirenena ahultzen hasi zenean, ia berehalako batean hedatu omen zen Gabrielen izena eta omena. Azkenean, eta bera bizi zelarik oraindik, ikasi eta ezjakinen ahotan
|
zeuden
haren bertsoak, eta ibar mendietako oihar  tzunak berak ere errepikatzen zituen.
|
|
|
deus ez
|
dago
hartarik kanpo. Edozein lekutan
|
|
|
Pablorena. Lehen itxia eta erasokor
|
zegoen
hura ustekabez zabaldu egin zen. Ez dut uste horretarako arrazoi sendorik zegoenik baina nire buruko hutsune amaraunetik horixe berreskuratu nuen biharamunean eta merezi duen sinesgarritasunaz kontatzen dut.
|
|
2002
|
|
|
gaitziturik eta ile adats nahasiez estalita
|
dago
haren aurpegi ikaragarria,
|
|
|
Hortaz, idazle guztien idazlan esanguratsuenen zatiren bat eman nahi izan dugu euskaraz: zerbait euskaratuta
|
zegoenean
hura hartuta eta euskaraturikorik ez geneukanean geuk euskaratuta.
|
|
|
Benetan beharrezkoa da horiek erabiltzea? Galderari ikuspuntu produktibo hutsetik erantzun bagenio, argi
|
dago
haren erabilera ez dela funtsezkoa. Hau da, animaliek ez dute horrelako substantziarik behar gizentzeko.
|
|
|
Abeltzainek galdera hau egiten diete bai Akademiako ordezkariei bai FDAri: ‘Klonatzen den animalia kontsumorako prest badago, nola ez dira
|
egongo
haren fotokopiak? ’ Erantzuna, metatutako esperientzian eta erabilitako teknikaren ezaugarrietan egiaztatua, sinplea da: fotokopiak ez dira perfektuak.
|
|
|
Bonbardaketariak bere gainean ari ziren, ez zen Emmaren gerra. Erabaki zuen Capon oso ikaratuta
|
zegoela
hura idaztean. Gauez iritsi zen herrira.
|
|
|
Autobuseko kristalean bermatuta
|
zegoen
haren bizkarra, oinak mutilaren belaunetan. Galder gero eta deserosoago zegoen Fionaren gozamenerako, urduritasunak blaiturik.
|
|
|
Sanzetti, Fabrizio eta Verinirekin
|
zegoen
hura. Lehenak Radio Requetetik jasotako adierazpen bat irakurtzeari ekin zion:
|
|
2003
|
|
|
Euskarari dagokionez, berriz, ez
|
dago
haren batere beharrik bizimodu normala izateko, bizitzaren inongo arlotan (eta beharrezkoa ez dena desagertu egiten da). Horixe da gure hizkuntza komunitatearen egoera, eta egoera horren emaitzak iraultzeko ardura eskolari ematea gehixexko da, ezta hala?
|
|
|
" Urruti
|
zegok
Hura han bere zeruan gu bakarrik utzirik umezurtz munduan."
|
|
|
Ez zekien aurretik hura saihesteko aukerarik izan zenentz, ezta ze unetan hasi zen bide hartarantz jotzen. Dena ilun eta nahasi
|
zegoen
haren burmuinetan, eta ukitzen zuen eskua Unax ala Idarena zen ere ezin bereizi zuen. Bakarrik ezagutzen zuen Unaxena zen gauza bat, halabeharrez harena behar zuena, eta bere azala edo barrua erretzen sentitzen zuen bakoitzean, kristal zorrotz eta finezko zeru baten aurka eztanda egingo zuela begitantzen zitzaion.
|
|
|
Handik aurrera inon geratu gabe jarraitu zuen zuzen zuzen Mundakaraino. Gutxi gorabehera bazekien, Bibiotek esanda, non
|
zegoen
haren etxea. Zailagoa izango zen holako asteburu egun eder baten aparkalekua aurkitzen.
|
|
|
Ez erabili zuzen babesturik ez
|
dagoen
hari elektrikorik.
|
|
|
Hain zuzen ere, etxebizitza erreserbatzeko ordainketa “espetxean” dagoela jotzen da, eta horrek esan nahi du: – Edozein arrazoirengatik etxebizitza ez erostea erabakitzen bada, erreserbatzeko zenbatekoa ordaindu ondoren; zenbateko hori galdu egingo da, saltzailea ez
|
baitago
hura itzultzera behartuta. Saltzaileari eragindako nahasmenduagatik egin den ordainketa bat bezalakoa izango litzateke, eragiketa itxita zeukana, eta erreserbatik hasi eta erosketak aurrera ez egitea erabaki arteko epean, hark beste erosle bat aurkitu zezakeen, baina erreserba gorde dut.
|
|
|
Era berean, zenbait autorek proposatzen dute zenbait industria gainazalen desinfektatzaile gisa erabil daitekeela. Hala ere, materia organikoa
|
egoteak
haren eraginkortasuna mugatzen du, oxidatzailea baita. Aldez aurretik garbitu litzateke, baina elikagaiak batez ere materia organikoz osatuta daudenez, ozonoarekin desinfektatzearen eraginkortasuna beti mugatua izango litzateke.
|
|
|
Besteak beste, GEOren edukiari eta trazabilitateari buruzko etiketetan gutxieneko edukiak exijitzea. Europako Parlamentuaren aldeko irizpena jaso du arau horrek, baina oraindik onartzeke
|
dago
haren erregelamendua. Horretarako arrazoi nagusiak bi izan dira:
|
|
|
Artikulu horren arabera, “Trafikoko agenteek bakarrik agindu dezakete ibilgailu bat erretiratzeko, gidariari egoera irregularra bertan behera uzteko errekerimendua egin ondoren —baldin badago—, eta legeak kalte larriak eragiten dituzten kasu jakin batzuengatik dagokion salaketa egin ondoren”. Mario Arnaldo AEAko lehendakariak adierazi du, bestalde, “garabiaren tasa arautzen duen ordenantza fiskalak berak baimena ematen duela hura kobratzeko eragile jarduleei, baldin eta jabea bertan
|
egoteagatik
hura kentzea lortzen ez bada, eta, beraz, inor ez badago, ezinezkoa izango litzatekeela kasu horietan udal ordenantza betetzea”. Arnaldok gogorarazi du lehenago ere arazoak izan zirela garabiak ibilgailuak kentzearen inguruan, duela lau urte inguru “Madrilgo Udalak autoak erretiratzea erabaki zuen, polizia bertan ez zegoela ibilgailuak kargatzeko unean”.
|
|
|
Hori saihesteko neurri higieniko hauek gomendatzen dira: Ez
|
egotea
harekin harremanetan, batez ere lehen egunetan. Garrantzitsua da organismoaren defentsa sistemak behar bezala funtzionatzea, infekziorik izanez gero babesteko.
|
|
|
Ozeano Alfa elkartearen arabera, izadia aztertzen eta kontserbatzen da. Sellan, adibidez, erakunde horrek uste du material toxiko horren 500 tonaz estalita
|
daudela
haren hondoak. Arrantza teknika horren bidez aparailuari lotutako 50 g ko beruna erabiltzen da, eta izokin bat pikatzen denean edo harkaitza arroka, enbor edo zirrikituren batean katigatuta geratzen denean, berunak nahitaez galdu behar direla esan nahi du, Kantauriko ibai askoren hondoa material gris horren benetako biltegi bihurtu da.
|
|
|
Liburu lodi bat ekarri zion dendariak, ez zeukala besterik, baina eskatuko ziola beste editorial batekoa, hala nahi bazuen. Matiasek ezetz esan zion, ondo
|
zegoela
hura. Eta pentsatu zuen dendariak apur bat diktadoreak direla, pertsona onen itxura daukaten arren.
|
|
|
Baina bertatik bertara ikusten direnean, Sorollaren koadroak bonbak dira. Eta Iduseko Museoan
|
zegoen
hura ere bonba bat zen. Eta hogeita zazpi minutu eman zituen Matiasek Sorollaren koadroari begira eta Sorollak asmatutako aurpegiei begira.
|
|
|
Azpildar asko eta asko goizean goiz jaiki ziren, ez baitzuten Pellok iragarritako ikuskizuna galdu nahi. Urduri
|
zeuden
haren jarraitzaileak, baina ez, haatik, fidagaitz. Izan ere, Pelloren oilar mutuak kukurrukua jo bazuen, zergatik ez zen eguzkia beste aldetik aterako, gizarte berri baten seinale eta adierazgarri?
|
|
|
Lau urteren aldea besterik ez, ikasle zintzotik komisarian atxilotutako gaztera. Ziur
|
nago
haren jarraipen naturala izan zela hau.
|
|
|
Zu edo hura, bietakoren bat aukeratzeko esan zidan. Harekin ez
|
banengoen
haren kontra nengoela, eta zurekin egotea haren kontra egotea zela. Arrazoi zenuen zure azkeneko eskutitzean.
|
|
|
Zu edo hura, bietakoren bat aukeratzeko esan zidan. Harekin ez banengoen haren kontra nengoela, eta zurekin
|
egotea
haren kontra egotea zela. Arrazoi zenuen zure azkeneko eskutitzean.
|
|
|
" Bai, Andres, garabia poliki poliki tentetzen ari duk", esan dio. Hanpa hanpa eginda Â
|
daude
haren begiak, biribil biribil, eta dirdirarik gabe. " Amaren bezalakoxe begiak izan ditik beti", pentsatu du, emaztearen sutualdi hura berriro gogora ekartzearekin batera.
|
|
|
Nebulosa bat. Argi
|
zegoen
harena ez zela ezer ideologikoa. " Eta hori zuk ere ederki dakizu, irakasle jauna", pentsatu duzu, begirada Kromagnonengan iltzatuz.
|
|
|
fededuna. Erraz lotsagorritzen zen, ez omen
|
zegoen
harentzat negar malkorik gabeko eliz  kizunik, eta, jakina, Pablo apaiza gustatzen  zitzaion.
|
|
|
Euskal Herriraetorri dena, berrogei urteko gizon gordina izan da. Bidean
|
dago
hura dena izateko, baina gaztaroan legitimista edo orleanista monarkikoa izan eta gero, ozta ozta egin du oraindik eboluzioa hasi baino gehiago postura liberal etaezke rtia rretarantz. 48an bertan, Louis Napoleonekin sinpatisatuko du eta matxinoen zanpaldiari eutsi dio.
|
|
|
Inork ez du zalantzan jartzen Saddam Hussein diktadore anker bat, hiltzaile bat denik (haren gehiegikeria latzenak AEBetako eta Erresuma Batuko gobernuen babespean burutu ziren). Zalantzarik gabe, irakiarrak askoz hobeto
|
leudeke
hura gabe.
|
|
|
Zientzialari eta zientziaren filosofoz osatutako entzulego baten aurrean badago, zientziaren baitan gehien estimatzen dituzten gauzak gutxi gorabehera modu anarkista batez burutu direla sinestaraztera zuzendutako enuntziatu segidak ekoiztuko ditu. Halako entzulego batekin probabilitate handiagoz arrakasta izan dezaketen proposamen propagandistikoak erabiliz, historiaren laguntzaz frogatuko du ez dagoela zientziari inoiz inhibiziorik eragiten ez dion arau metodologikorik eta, inguruabar egokiak emanda, ez
|
dagoela
hura sustatu ezin duen proposamen ‘irrazionalik’ Gizakia eta natura entitate oso apetatsuak dira, eta ezin dira konkistatu eta ulertu norberak aldez aurretik murrizketak ezartzea erabakitzen badu. Zientzialari entzutetsuek egindako baieztapen anarkistatan hartuko du gogor oinarri, Einsteinen honako adierazpenean kasu:
|
|
|
Bisitaria ostera ez
|
zegoen
harekin interesaturik. Beraz, ez nion esan liburua sinatu zukeen hirugarrena Chim ezizeneko bat zela.
|
|
|
Azaroan Herriko Defentsa Batzordea osatu zen, eta berari
|
zegokion
haren buru izatea. Uko egin zion.
|
|
|
–Hilda ala bizirik
|
zegoen
haren senarra?
|
|
2004
|
|
|
Teruelgo Albarracinen zen errejistratzaile Franco altxatu zenean, 1936ko uztailaren 18an. Irratiak Teruel ere Francorekin altxa zela albistea eman zuenean, bilera egin omen zuten gure aitak, inguru haietako lurren jauntxoa zenaren administratzaileak eta herrian zeuden bi guardia zibilek; eta gure aita buru zela, Teruelera deitu zuten esanez Albarracin ere Francorekin zegoela eta mugan
|
zegoenez
hura Errepublikak laster egingo zuen erasotik babesteko laguntza eskatzen zutela. Terueldik esan zieten hobe zutela denek hiriburura joatea, denen beharra izango zutelako.
|
|
|
Santuz beterik dagoen eliza bat dirudi barrutik. Izan ere, urak eta kareak eta haizeak landutako sorginimajinaz beterik ditu alboetako hormak, eta haitz negarrak egindako orratzez apainduta goia, sabaia; ur bedeinkatu ontzi itzal baten antzeko haitz mokor bat ageri da bazter batean, eta ur beltz hotz zikin geldia lo
|
dago
haren altzoan. Toki iluna eta ituna da, benetan, eta larria hemengo bakea.
|
|
|
Haurrak bizitzeko behar besteko dirua ematea izan daiteke, hau da, jateko, janzteko eta ikasteko, baina ez
|
dago
haren aurpegia ezagutzeko asmorik.
|
|
|
Zerbait egin behar zela konturatu nintzen, ezin genezakeen Suha bakarrik utzi. Baina neu ere ez
|
nengoen
hari laguntzeko egoeran.
|
|
|
Hizkuntzaren metafisikak ez liguke izari material horren determinazio ahalmena ahantzarazi behar. Sormen poetikoaren zoruan hizkuntza komunitatearen bizitza materiala
|
dago
haren elikagai, elikatze kontuetan elkarrekiko jariakina egonik ere. Hizkuntzaren alderdi kualitatiboa ez dago berez haren alderdi sozial eta materialaren aurka.
|
|
|
Hizkuntzaren estatusa dugu aztergai atal honetan, baina ez edozein abagunetan, gogoan dugun mintzaira asimilazioaren eta ordezkapenaren prozesuak jota
|
dagoen
hura baita. Europan bertan badira berrogeita zortzi hizkuntza murriztu, eta horien gainean Europako Batzordeak duela urte gutxi argitaratutako txosten batean mintzaira molde horien estatus tipologia jakin bat ageri zaigu.
|
|
|
horren bidez genotipo jakin batck hainbat ingurutan zcrfenolipo mota cmango duen azal daiteke.Garapen Sistcmen Teoria gaitr egun lantzcn ari den Biologiarcn Filosofiarcn ikuspegiinteresgarricnetako bat da. Ez
|
dago
haren ideickin ados cgon beharrik lan handia eta esanguratsua egiten ari direla onartzeko. Halere, ez da garapenaren rol nagusia azpimarratzenduen bakarra.
|
|
|
Konposatu organokloratuen biometaketa, bestalde, ongi dokumentatutako fenomenoa da hainbat azterketatan; horietako batzuek 40 urte inguru dituzte. Kasurik esanguratsuena DDT izan daiteke, hirurogeita hamarreko hamarkadaz geroztik debekatuta
|
baitago
haren ekoizpena. Antartika edo sabana afrikarrak bezalako leku susmagaitzetan daude oraindik aztarnak.
|
|
|
Koltza olioaren ondorioz hil ziren pertsonen eta bizirik iraun zuten beste batzuen gazura konparatzean, proteina familia bat da. Istripua gertatu zenean, ez
|
zegoen
hura eragin zuten arrazoiak zehatz mehatz identifikatzeko beharrezko tresnarik. Orain, IDIBAPSeko adituek lan bat argitaratu dute Proteomics aldizkarian.
|
|
|
Behin etxean, fruituak osasuntsu badaude, gorde egiten dira giro tenperaturako egunetan egoera ezin hobean. Barietateak
|
daude
haren bizi indarra astebete edo bi aste igaro ondoren agortzen da; beste batzuek 6 hilabetez edo gehiagoz irautea. Gorde nahi badira 5 aste, hobe da plastikozko poltsa batean sartzea eta zipriztintzea astero, urarekin.
|
|
|
Laster aplikatuko den lurzati berriaren ardatz nagusiek oso eduki zehatzak dituzte segurtasunari, trazabilitateari eta, batez ere, erantzukizunari buruz. Esan beharrik ere ez
|
dago
haren aplikagarritasunak elikagaien segurtasunaren ikuspegi zehatz eta integratua baldintzatzen duela. Aplikatzeko aukera baino lehentxeago, zalantzak sortu dira:
|
|
|
Heriotza bai, aipatzen da: zelan hil zen pertsona hori, edo oraindik argitu barik
|
dagoela
haren heriotza. Eta hori apur bat absurdoa ere bada, hiltzeak ez duelako inongo meriturik.
|
|
|
Elkarrizketa hura aldez aurretik programatua zegoen arren, maila batean bai behintzat, urduri jartzen hasi nintzen: leiho bat ikusten bainuen elkarrizketatzailea eskaintzen ari zitzaidàn aukeran, eta nire esku
|
baitzegoen
hura zalbaldu edo ez.
|
|
|
Egun batean, baina, Errealak Real Madridi Anoetan lau eta bi irabazi ziòn igandearen biharamunean doi, aitak zuzentzen zuèn dendara joan nintzen, ohiko bisitaldian. Pozak airean
|
zegoen
hura, Errealak irabazi zuelako. Eta honen jokaldiaz eta haren golaz aritu ginen, harik eta, halako batean, barrutik estutzen zuèn aspalditiko galdera bota zidan arte:
|
|
|
Bitoriano Gandiaga Artetxe, Mendatan jaio zen 1928ko urriaren 8an eta Arantzazun hil 2001eko otsailaren 21ean. Arantzazuri estuki loturik
|
dago
haren bizitza, hantxe fraidetu baitzen eta bertan eman geroztiko urte guztiak, irakaskuntzan eta idazketan. Elorri izan zen bere lehen liburua, 1962an, izadiaren kantu lirikoa; herriaren kezka biziago ageri da Hiru gizon bakarka 1974ko bilduman, eta esperimentazioari eta esperientzia berriei leku zabalagoa eskaini zien Uda batez Madrilen 1977ko sortan; bere barrena hustu bezala egin zuen Denbora galdu alde 1985eko obran, eta poema erlijiosoek osatzen dute Gabon dut anuntzio 1986koa.
|
|
|
—Urruti
|
dagoen
hura, berriz, Andromeda duzu. Bere ondokoa, Pegaso.
|
|
|
" Amaran, obrak ziren kale batean
|
zegoan
hura, esku batean paketetxo bat eta bestearekin mobilaren numero txikiei sakatzen ari zitzaiela, eta ‘kaixo’ eta ‘kaixo’ eta ‘zer habil hemen? ’ eta nik: ‘Hementxe, mandatu bat egiten...
|
|
|
" Gure amonak ere, bakean
|
dagoela
hura, holakoxeak esaten zitian," esan zuen Jabik.
|
|
2005
|
|
|
liburuak. Bere testuinguru historikoan nahitaez kokatu beharra
|
dagoen
haren teoriaren arabera, nazio baten existentzia egunero gauzatu behar den plebiszitua da, gizabanako baten existentzia bizitzaren aldeko betiereko baieztapen etengabea den bezalaxe.
|
|
|
Kontuak kontu," eskolako bertsolariei" mesfidantza baino ez zietenak toki ederrean geratu dira. Eta leku bat merezi dute gure olinpotxoan, ohorezko lekua, duela mende laurden kultur ondare itolarrian
|
zegoen
hura, nolabait ondorengo belaunaldien esku jar zitekeela sinetsi zutenek. Joanito, Mikel, Patxi, Ikastolen Elkartea... asko dira izenak.
|
|
|
Gauzak direnarentzat kontserbatzen baditugu dugu gure baitatik sortzen jarraitu. Sorkuntzak niretzat tradizioak bizirik dirauela frogatzen du, tradizio batean
|
dagoen
hura beti sortzen baitu. Gauzak asmatzen laguntzen digu».
|
|
|
Irunen argiago
|
zegoen
hura, eta lehenagotik. 1717an, garesti zela eta, SanPedro eguneko alarde derrigorrezkoa ez zen egin.
|
|
|
Bertan, akusazioen asmo guztiak aztertzen dira, batez ere Kataluniako Osasun Sailak egindako proba eta Elikagaien Higienearen Ataleko buruaren adierazpenak kontuan hartuta. Auziaren largespen librea zehazterakoan, gehiago pisatu du salmonella bidezko kutsaduraren balizko jatorriari buruzko zenbait hipotesi
|
egoteak
haren biderketa indartu duten faktoreek baino, izan ere, ezin izan zaio erantzuleari banakatu, epailearen arabera. Kronika laburra Agerraldiak eragin handia izan arren, zazpi pertsona baino ez dira agertu auzi penalean.
|
|
|
Halaber, bizilagunari eskatzen zaio heskaiaren altuera mugatuta egon dadila, bestela aireztapena, argia eta bistak galarazteko. Zuhaitz bat erortzeko mehatxuari dagokionez, jabea beharturik
|
dago
hura kentzera, bai inguruko finka batera erortzeko arriskua dagoelako, bai eremu publikora. Jabeak egiten ez badu, bere kontura eginen da.
|
|
|
Haurra garaia baino lehen amarekin kontaktuan
|
egoteak
haren garapena eta ongizatea errazten ditu.
|
|
|
Zortea izan du deitu dion egun berean lagunak arratsalde librea izatea. Argi
|
dago
hura ere urtebete koman emandako laguna ikusteko irrikan zegoela. Bihar goizeko bostetan jaiki behar du, lan egiten duen hotelean gosariak prestatu behar ditu eta.
|
|
|
Sartzearekin batera konturatu nintzen non zegoen nire koinatuaren gorpua. Izara batekin tapatuta zegoen, baina flexo erraldoi moduko batzuk jarrita
|
zeuden
haren ohantze gainean.
|
|
|
Zertarako hitzordua baino ordu eta erdi lehenagotik zain
|
egote
hura. Ez dakit.
|
|
|
Lehorregia iruditu zitzaidan. Halim tipo jatorra zen oso, askotan guk nahi genuen musika ipintzen zuen Txorrokopuntan eta edozer gauza kontatuta ere sekretuak salbu
|
zeuden
haren baitan, hori zioen jendeak behintzat.
|
|
|
Hilabete haietan, begitan hartu nuen morroi hura; likatsua iruditzen zitzaidan, melenga, ia ia lizuna, ez sexuari zegokionez zuzen zuzenean, baina bai halako sexualitate" sublimatu" tik zetorkion zerbaiten kariaz. Garai hartan, ez
|
nengoen
haren esanei kasu egiteko, ezta erotuta ere, kristaukeria melengaren argazki ezin doiagoa baitzen apaiz gazte hura nire iduriko, nire barruko herra eta ezinegona bide gogorrago batetik atera beharra sentitzen nuen eta.
|