|
2000
|
|
|
Gu behin eta berriro saiatzen ari gara EAJ, EA eta ABrekin zerbait zehatza lortzeko. Berriro diot, aipatzen dugun trantsizioa egiteko baldintzak
|
egon
badaude. Zer falta da?
|
|
|
Agian egia da hori. Baina zaila da gaur egun, euskara
|
dagoen bezala
egonda, hitz joko gehiegi egitea. Azkenean jendea erotzen duzu.
|
|
|
Baina oso konplikatua daukate biek balizko hari berri horretatik bakarrik tiratzea. Azken eztabaida horretan beste aukera bat galdu zen gauza berri batzuk adosteko, eta aukera
|
egon
bazegoen. Egunean zehar aurkeztu genituen emendakinek hori agertzen zuten.
|
|
|
Beude liburuak hilik, baina ekar ditzagun Lertxundiren eta Saizarbitoriaren proposamenak bizira. Ez
|
dauden
daudenean onartu eta aplikatzeko, hil edo biziko zaigun eztabaidari behingoz ekiteko baizik
|
|
|
Oraingoan, udal kudeaketa ereduak eskaini di tzakegu, PPrenak baino askoz demokratikoagoak, integratzaileagoak eta sozialagoak. Gure ustez, dagoeneko arabar abertzaleen exijentzia da, bere gain hartu nahi duenarentzat erronka, eta EH, zalantzarik ez, dagokion papera hartzeko prest
|
egon
badago
|
|
|
Izan ere, Gabriel Etxebarria elkarteko kidearen esanetan," Zamudion %60 euskaldunak gara, baina euskara gutxi erabiltzen da, eta horregatik gehienbat ikusi genuen beharra halako elkarte bat sortzeko, eta horretan gabiltza, ea euskarak Zamudion normalkuntza lortzen duen. Zeren potentzialki kapazitatea
|
egon
badago. Dena dela, helburua da euskara indartzea, baina ez euskara erakustea ez dakienari, ezpada dakienak erabiltzea baino.
|
|
|
Euskal kultura gauza txikia da, baina zenbait jende ere harrapatzen du. Franco hil ondorengo garaiak ziren, gauzak
|
zeuden bezala
zeuden. Bazegoen poeta, kantari... mugimendu bat.
|
|
|
Hiri, herri, kosta aldea edo mendi aldeko eremuen araberakoak. Alta, hiri eremu batetik bestera alderik ere
|
egon
badago jakina. Baiona eta Hendaiako gizarteak ez dira gauza bera ere.
|
|
|
2000 urtean burutu ziren Euskal Kritikagintzari buruzko I. Jardunaldietan, Mari Jose Olaziregik kritikoak gutxiesteko joera
|
egon
badagoela adierazi zuen. Beraz, gutxiespen honi aurre egiteko, kritikaren beharra azpimarratu zuen literatur sisteman honek ekoizpen eta harreraren (irakurlearen) artean bitartekari egiten duela adieraziz.
|
|
|
Irrati emandegi handi eta txikien arteko muga argiago marraztuta dago Nafarroan, bertan hiru irratiren artean eskuratzen baitute entzuleriaren ehuneko 65,1 Aipaturikohirurek emititzen duten programazioaren zatirik handiena Madrilen buruturikoa da.Irratigintza lokala
|
egon
badagoen arren, ez du entzule kopuru handirik eskuratzen.
|
|
|
Oraindik ez dago, zentzu honetan, prentsaren etaikus entzunezkoen arteko gurutzaketa nabarmenik. Dena den,
|
egon
badaude interesgurutzatuak, irratian izandako Hachette en sarrera adibidez, baina oraindik nahikoabereizita daude prentsa taldeak eta ikus entzunezko enpresa taldeak. Kontzentrazioagehiago gertatu da industrian eta, bereziki, ikus entzunezkoan.
|
|
|
Gure izaeraz duda mudatan dagoen euskaldunak honakoa jakin luke: baldin eta kulturaren izaera bereizlerik balego (eta
|
egon
badago) eta komunitatepolitikoak objektu edo errepresentazioen bidez identifikatu edo ordezkatzeko joerabalego (eta hau ere badago), ezin liteke gauzatu fenomeno komunikatibo hau kasupartikular batean honela eta beste kasu partikular batean hala. Kulturaren izaerabereizlea eta komunikazio mekanismoak zerbait izango badira, unibertsalak izangodira, europar kulturaren testuinguruan behinik behin.
|
|
|
nolako hizkuntza, halako mundu ikuskera. Hizkuntzaren barne eragin hori estrukturalismoarenitzalean bereganatu zuen Txillardegik, euskararen aldeko bere tesiak funtsatzeko; baina, oso oker ez banago, gaur egun ez luke hori
|
dagoen
dagoenean onetsiko gureeuskaltzale sutsuak. Nago ñabardura bat baino gehiago egingo lizkiokeela ordukoplanteamenduari:
|
|
|
Zertan dira, beraz, hizkuntzaren eta pentsaerarenarteko hartu eman haien ondorioak? Hona hitzez hitz eta
|
dauden
daudenean jasoak:. Lehenengo artikuluan, barnetik aztertu dugu hizkuntzaren muina: alegia, ez hiztunaren iritzi subjektiboen arabera, hiztunari hizkuntzak erasten dion ikuskera objektiboeta bereziaren arabera baizik.
|
|
|
Beraz, irratilariak kasu egin behar dio Hasling en esaldi horri, eta anglosaxoien munduan esaten den bezala, rewrite edo berridatzi egin behar da despatxoa, irratilari berriemaileak datu gehiago lortuz edo datuak kontrastatuz, salbu eta, apika, azken orduko flashen kasuan, informazio labur hauek berehala eman behar izaten baitira mikrofonotik. Teletipotik zein konputagailuaren terminaletik datorkigun albistea
|
dagoen
dagoenean emateko tentazioa handiegia izaten da sarri, eta irratilariak errazegi ahanzten du, informazio datu berriak eta audio lekukotasunak bilatzea bere langintzako zeregin garrantzitsua dela.
|
|
|
Irrati lengoaiaren ikasketak soinuen mundua hobeto uler dezadan eragin dit, baita Gutenberg-en aurreko gizarteek formen edertasuna ahoz nola adierazten zuten konpreni dezadan ere. Nahiz eta, irratia hitzaren inflexioa itzultzen lagundu digula esatenan dauden gizarteen eta inprimategien kulturari
|
dagozkionen artean
dauden diferentziak txikiesten. Irratiak eta telebistak ez dute oraindik lortu egintza komunikatibo oro zuenean mcluhanismoak arrazoia eduki, erratu egin da, ahozko tradizioaren menpetan testuak duen eragina gainditzea.
|
|
|
—Ama, batzuetan iduritzen zait ezen egun haizetsu batean ekarri ninduzula mundurat eta haizeak batetik bertzerat eraman izan nauela munduan barrena. Baina, bizimolde horrek nekatzen du eta ahitzen du, eta, hemendik aitzina,
|
egonean
egon nahi nuke, soseguan eta bake handian, mundua nehoiz baino neureago eginez, baina mundutik kanpoan banengo bezala... Ordea, beldur naiz urbiaindarrek bakean utziko ez ote nauten, hemen geratzen banaiz...
|
|
|
Eta, ai, nola sentitzen nuen, halatan, ezen, Amsterdameko bertze gailur haiek baino goitiago egiten nuela, noiz eta Rosarekin
|
egonean
egoiten bainintzen! Zeren, gailurrerat igan gabe ere, bertze gailur batean bainengoen orduko, zeina baitzen bakearen eta soseguaren gailurra, eta zeina baitzen, halaber, Amsterdameko gailur haiek baino ederrago eta goitiago.
|
|
|
—Ez nekien eulien zaintzeko kanoiak manaiatzen zenituztela, zeren eta,
|
nagoen bezala
nagoela, euli bat baino gehiago ez bainaiz... —erran zion.
|
|
|
Aurreko hiru egunetan azken ñabarduraz ere ahanzten ahalegindu banintzen ere, astearte gaueko gertaeren kontakizun xehea egiteko prest nengoen.
|
Geunden
geundenean, ordea, ez nago hagitz seguru egokiena ote zen eta, nolanahi den ere, ez zidan jarraitzera utzi.
|
|
|
Orain ez nekien zinez ala txantxetan ari zen, baina neure baitan eskertu nion Charlyri.
|
Nengoen
nengoenean —204 egun zertu gabe! —, erdibanakako hori ere ez zen hain moldaketa txarra niretako.
|
|
|
Minutu erdi baino luzeagoko azalpena eman beharrean egoten naizen guztietan bezala, nire eskuak atorrako poltsikoa inguratu zuen, sen hutsez. Tabakoa ukitu baino istant bat lehenago eginarazi nion gibelera;
|
geunden
geundenean, imintzio hutsak hondamendia ekartzen ahal zuen.
|
|
|
Etxe horretan lau hilabete nituen eginak, eta lau hilabete horiek, bertzeak bertze, irakatsia zidaten Josu, gure anaia gaztea, gozo oneko normalean, zakur amorratuaren umoreaz jaikitzen ahal dela ohetik desorduetan egotziz gero.
|
Nengoen
nengoenean, ez nuen eguna anaiarekin mokokan hasi nahi.
|
|
|
Orain, gisako bat berritzea nuen xede eta helburu, bizian egiten nuen azkena izanagatik ere.
|
Geunden
geundenean, ez zen metafora bat.
|
|
|
—Denbora luzea daramazue hemen eta egurastu beharra duzue. Ez zaizue
|
inportik
zauden zaudetenean abiatzen bagara, ezta. Hi, Edu, nudismozalea hintzen gaztetan, eta egin behar duzuen bidaiarako ez duzue arropa beharrik.
|
|
|
Ez diat deus zor.
|
Gauden
gaudenean alferrik dituk hitzak oro. Denen artean izorratu nahi izan nauzue.
|
|
|
Togasek dutxatu berriaren freskotasuna agertzen zidan, arratsaldeko lauretan. Elkarrizketaren hasieran pertsianak beheititzea proposatu nion, baina hark,
|
zeuden
zeudenean utzi nahiago.
|
|
|
Lehenago, optikan izana nintzen eta hango gizona nire dioptriak neurtzen tematua zen, hautsitako kristalen ordezkoak zuzen paratu beharrez. Egun osoan lantokira agertu gabe egon ondotik, Eskalatzailearekiko kalapita hainbat kilometrotara entzuten zen, baina
|
nengoen
nengoenean hori eta iazko haizea axola bera zitzaizkidan jada. Ailegatu nintzenetik Togasekin eleketan ari zen bulegoan, eta ez nuen neurez otsotegian sartzeko inolako asmorik.
|
|
|
Honi dagokionez, esan zuen, alde batetik, (1) joko guztien artean zerbait komuna izan arren, horrek ez duela inplikatzen, joko jakin bati" joko" deitzen diogunean, esan nahi duguna hori denik, eta, beste aldetik, (2) hain desberdinak diren ekintzei" joko" deitzeko arrazoiak ez duela izan behar horien guztien artean zerbait komuna dagoenik, baizik eta erabilera batetik bestera igarotzeko" mailaz mailako iragaite" bat dagoela, sailaren bi muturren artean ezer komunik izan ez arren. Bazirudien" eder" hitzaren gure erabilera desberdinetan ezer komunik ez
|
dagoelakoan
zegoela," hamaika joko desberdinetan" erabiltzen dugula esanez —adibidez, aurpegi baten edertasuna eta aulki baten edertasuna, edo lore batena, edo liburu koadernaketa batena, desberdinak direla—. " On" hitzari dagokionez, esan zuen halaber norbaitek, A k, beste norbait, B, zerbait" ona" dela konbentzitzeko modu desberdin bakoitzak finkatzen duela eztabaida horretan" ona" erabiltzeko esanahia —" eztabaidaren gramatika finkatzen du"; baina" mailaz mailako iragaiteak" izango direla, esanahi horietako batetik bestera, eta" zerbait komunaren lekua hartzen dutenak" —.
|
|
|
Zuhaitzaren itzalpean, etsi samartuta, atarramentu hartan nora ote nindoan galdetu nion neure buruari. Eraitsita
|
nengoen
egon ere. Kara edo kruz pentsatu nuen txanpona airera botata.
|
|
|
Lauaxeta ez zuen lotsatzen taberna bateko komunean soina garbitu, arropak aldatu eta bizarra kentzeak. Ni ere ez nintzen horretan lotsatuko, baina
|
nengoen bezala
egonda ere ez, horixe zen aldea. Horregatik, bezperan Leitzan egin nuen bezala, baxoerdi pare bat lagun, ostatuko Diario de Navarra ko gurutzegramari lotu nintzaion Lauaxeta komunetik itzuli bitartean.
|
|
|
Laster oso, kale nagusitik barrena gazte andana bat lasterrean etorri, batzuk beherantza segitu, beste batzuek parke inguruan posizioak hartu zituzten. Lerrokoak une batez elkarrengana inguratu ziren, geroxeago,
|
egonean
egon ziren bezain isilik, emeki emeki, inguruko karriketara barreiatu ziren. Gazteek, batzuk aurpegiak estalian, beste batzuk ez, parke bazterrak beren mende hartu eta, espantu handiak eginez, gora begiratzen zuten.
|
|
2001
|
|
|
Bitxikeria bada ere, Bizkaiko hiri (gaztelerazko" ciudad" esanahiarekin) bakarra ez
|
dago
dagokion probintzian, Burgosekin muga egiten duen Arabako aldean baizik. Horrela, Erdi Aroan Gaztela eta Bizkaiko Jaunen borroka arrazoi, bere jabetza zela-eta, azkenean 1480an Aiala utzi eta Bizkaiari lotu zitzaion.
|
|
|
Agintean
|
dagoena
dagoela, guk garbi daukagu zer eskatu behar diogun, egoera politikoa alde batera utzita. Euskaltzalea izan gabe ere euskararen normalizazioa eskatu behar diogu.
|
|
|
Ale honetan, gizon eta emakumeen arteko ezberdintasun horren alderdietako bat aztertuko dugu, hain zuzen ere Gizarte Segurantzari dagokiona. Espainian ezarrita dagoen eredua Hego Euskal Herriko gizon eta emakumeek, subiranotasunik ezean, nahitaez horren barruan
|
egon
gauden eredua kaltegarria eta baztertzailea da emakumeentzat.
|
|
|
Berak argitara emandako aktan agertzen diren gehienak ez ziren benetan Sabino Aranaren gorpuzkinen ateratzean izan: Ajuriagerra, adibidez, ez zen egon, baina Xemeini iruditu zitzaion han
|
egotea
zegokiola. Eta, bai, gezurra jarri zuen aktan.
|
|
|
Baina, hau ez da bakarrik gertatzen presoen gaiaren inguruan, gai guztietan antzeko zerbait gertatzen ari da gaur egun. Irakaskuntzako gaien inguruan eta euskararen aurkako erasoen inguruan, esaterako. Gai hauen guztien gainean kontzientzia eta sentiberatasuna
|
badago
egon, baina euskal gizarteak ez du guztiz erantzuten ere. Fenomeno honi bahiketa etikoa deitzen diot neronek.
|
|
|
Herrigintzaren kontzeptua beste zerbaitekin lotuta dago. Hau da, instituzioen hauteskunde erronkari loturiko politikagintza alde batera utzita,
|
badaude
egon Euskal Herriaren zutoin estrategikoekin lotuta dauden bestelako problemak. Gure herriaren osagai materialak, sinbolikoak edo bestelakoak.
|
|
|
Nahiz komunikabideak aurka izan ditugun eta horregatik gure ideia batzuk ulertuak ez izan, ezkerrari eskatu behar zaizkion tinkotasuna eta koherentzia mantendu ditugu. Bakerako bidean ez da gure koherentzia aldatuko, hori gobernuan
|
egotearen gainetik
dago.
|
|
|
Etorkizuneko alternatiba lantzen hasteko oposizioaren zeregina pixka bat gehiago koordinatu nahi izan da. Gaur egun egoera
|
dagoen bezala
egonda hori da egin daitekeena, oposizioko gainerako taldeekin harremana izatea eta EHri biolentzia gaitzestea eskatzea, honekin ere kontaktuak izan ahal izateko. UPNk ez du gehiengorik, baina balu bezala dihardu, besteak existituko ez bagina bezala; beren estrategian itxiak jarraitzen dute, Euskadin oso emaitzak kaskarra eman badie ere.
|
|
|
Erronka handia da gero, zeren eta, urtero, hilabetekariaren 12 aleei astekariari dagozkion dozenaka ale gehitu baitizkiete. Hori egiteko, baina, informazioa
|
egon
badago. Haien erranetan," Sakanako kazeta" izenburuaz ere jantziarazi den" Oixe" astekarian eguneroko informazioa karrikaratuko dute, jadanik" Beleixe" irratian eskarmentu handia duen Alfredo Alvaroren ardurapean.
|
|
|
Dolores Ibarrurik zioen bezala, herri baten historiaren zenbait unetan indiferentzia krimena da. Horietako une batean
|
gaudelakoan
nago. Oso une garrantzitsua bizi dugu gure herrialdean eman biezaio bakoitzak nahi duen interpretazioa «gure herria» kontzeptuari, une klabea bizi dugu eta ziur nago oraingoan, zailtasunak badaude ere, gatazkaren azpian dagoen arazo politikoa konpondu behar dugula.
|
|
|
Horrek badu bere logika, edo aurrekontuak
|
egon
daude edo ez daude, eta aurrekonturik ez badago luzatutakoekin aritzen da Gobernua. Ni negoziazio gogorraren aldekoa naiz, dagoena hobe tzen saiatzeko, eta egunerokotasunean ere oposizio gogorra.
|
|
|
Hori positiboa izanik, bere alde negatiboa ere badu, 20 urte hauetan mugimendu bat egon delako baita ere. Taldeak
|
egon
badaude eta badirudi eszenarik ez dagoela. Orduan, ez dakit hemengo taldeari benetan laguntzen zaion.
|
|
|
Eta Nafarroan, UPNren gobernuari alternatiba serio bat egin eta dagoen lekutik kentzea da helburua. Horretarako baldintzak sortzen saiatuko gara, eta dagoeneko baldintza batzuk
|
egon
badaude.
|
|
|
Saio hartan denok ados ginen, hori lortzeko kapaz izan bagina izugarrizko aurrerapausoak ezagutuko genituen gaur egun. Ez genuen lortu, baina, hala ere, guk bidean segitu genuen, eta onura ekarri genion herri honi. Esparru hura zabaltzeko aukera
|
egon
bazegoen, denbora kontua zen, ETAk zapuztu zuen aukera. Gaur, berriz ere, abagune edota esparru hura zabaltzeko aukera errepikatuko balitz ongi etorri bedi.
|
|
|
Alde batetik, guk ezagutu genuen egoeraren aurrean izugarria dela iruditzen zait. Hala ere, egoera orokorra
|
dagoen bezala
egonda (hemengo instituzioak, erakunde komertzialak…), azkenean kultur korronte hori, sortzez nahiko indartsua zena, ubide txarretan sartzen da. Zirrikituetatik ura galtzen doan korrontea da, eta azkenean tanta batzuk baino ez dira iristen.
|
|
|
Mugimendu islamistak nazioarte mailako komunitate islamiarra eratzeko saioan ari dira, eta hori, neurri batean, elkarren artean koordinatzen diren taldeen artean eratzen ari da. Ez dakit zein eratako lotura mailarekin, baina antolakunde bat
|
egon
badago, eta oinarrizko estrategia bat ere bai.
|
|
|
|
Egonaren
egonean kontzientzia ere galdu egiten da. Eta pertsonak ez luke nahi pertsona izaterik ere.
|
|
|
Legezko kausaren babesik ez badu eta jabekideak horretarako baimenik eman ez badu, esku sartzerik
|
egon
badagoela egiaztaturik, beste inork bere etxebizitzan edo bestelako tokian nozitzeko obligazioa izan dezan, erasoa eragiten duenak esku sartze horrek inolako kalterik eragiten ez duela frogatu du.
|
|
|
Akatsak
|
egon
badaude, haatik.
|
|
|
Nolanahi ere, arriskupean ito aurretik (arriskuak
|
egon
badaude eta) izan gogoan datu adierazgarri hau: Amazon ziberliburudendako bezeroen %70 berriro itzuli dira saltoki horretara.
|
|
|
(Zirika) Matilde jesukristo bezalakoa da dagoenean ez dago eta
|
dagoenean
dago...
|
|
|
Aipuak, bietan ematenditut: gaztelaniazkoak, (ia)
|
dauden
daudenean hartuta; eta, euskarazkoak, jatorrizkoak neronek (zerbait) moldatuta. Orrialdeak, argitalpen banarenjatorrizkoei dagozkie.]
|
|
|
Logikoa da helburuak komunikazioarenzailtasunaren arabera ordenatzea.
|
Egon
badaude beste batzuk baino konplexuagoakdiren helburuak. Maiztasunaren ikuspuntu soiletik, helburu erraz batzuk beranduegi landu genituzke, eta hori gerta ez dadin, irizpide honek korrektore lana egin du urratsak orekatzeko momentuan.
|
|
|
Erromantikoek, Erdi Aroko historiarekin batera, Erdi Aroko testu literarioakerauzi dituzte ahanzturaren atzaparretatik, testu gehienak kutsatu gabeak baitira: herriaren ahotik sortuak eta herriak belaunaldiz belaunaldi jaso dituenak. Baina, maiz, Erdi Aroak ez du eman lezakeena ematen; edo ez da aurkitzen
|
egon
balegokeenaren arrastorik. Halakoetan, erromantikoek mistifikatzeko jokabideari ekindiote:
|
|
|
Non daude Jasone Osoro, Unai Iturriaga eta besteak?
|
Egon
badaude, bainanon ez dakit oso ondo. Seguru nago egongo dela nik baino hobeto idazle berriezhitz egingo duenik.
|
|
|
Egon badaude, bainanon ez dakit oso ondo. Seguru
|
nago
egongo dela nik baino hobeto idazle berriezhitz egingo duenik. Ikusi ahal izan duzuen bezala, idazle beteranoez mintzatu naiz; eta nahiko astun eta ideia garbi gutxirekin, pontifikatzen jarduteko.
|
|
|
|
Egon
badaude salbuespenak, batzuetan determinatua eta, printzipioz, erreala baitakronotopoa:
|
|
|
Guztiz urdindutako ileek ematen diote hasera buru txiki horri, eta buru hori dun, hain zuzen, bizitzako hainbeste gertakari ahaztu arazten dizkinan gomuten aterpe eta desagertarazle. Nekez sines dezaken kopeta zimurtu eta goibel horren atzean, oraindik freskotasunez zipriz tinduriko gogoetak badirela, zeren
|
egon
badaude, baina zokoren batean gordeta Sarritan, hik badakin, egun euritsuetan, hire kolore gabeko begiak zimurren artetik esnatu, jalgi eta begira ipintzen ditunanean, euri tanta bakoitzeko gaztaroko oroitzapen bat berreskuratzen dun begietan nahigabe kolorea margotuz. Eta hori dun hire denborale bekaiztiaren jaioleku.Badakin, kontura hadi, baditun urte batzuk deusik entzuten ez dunala, eta hire buru harnean iraganeko erloju zaharraren orratzen norabideak eta joan etorriak nahiko zaizkin hire musika osatzeko.
|
|
|
Musulman jakintsu batek, Asghar Ali Engineer ek berrikitan esan du: " Gu musulmanok, juduak Alemanian
|
zeuden bezala
gaude. Nora joan, ordea?
|
|
|
Urez betetako globoak bazter guztiak bustitzen, eta eserlekuak eta plazak. Ez
|
dago
egoterik, ez dago paseoan lasai ibiltzerik ume mukizu horiekin. Debeku zorrotza iritsi zait.
|
|
|
Ez dakit irakurri duzuen gure Okondoko Ulibarrik, Abandoko ferratzaileak, utzi zuen gutun liburua;
|
zegoen
zegoenean argitaratua dago fotokopia bidez Gasteizen5 eta, egia esan, ez da oso erraza irakurtzen eta ez dut uste bekatu larria denik inorentzat hori ez irakurria izatea. Baina nolanahi ere pixka bat saiatzen baldin bazarete, beharbada aurkituko duzue Ulibarri honek aita Zabalari egin zion gutun horietako bat6 eta gutun horretan hauxe eskatzen zuen:
|
|
|
Hemen alde honetan badakizue zer gertatu zen, behin batean Arrasaten agertu zela Acto para la Nochebuena Barrutiarena, baina
|
dagoen
dagoenean hori bakarrik ageri da. Nik ez dut uste Barrutiari edo dena denari zeruko argia hartu eta tximistak jota bezala gogoratu zitzaionik inongo eraginik gabe, Euskal Herriko bertako eraginik gabe esan nahi dut, obra hori egitea.
|
|
|
Dirua ez dakit nondik atera genuen (behar ere, ez zen orain adina behar izaten), baina, hala holako tresnak erosi ondoan," Euskalduna" koei âbeheraka zebilen  ordurakoâ errentan hartu genien Lartzabalgo kanpoaz zenbait orduz eta egunez baliatzeko eskubidea. Lurrak ezin utzi, ordea,
|
zeuden
zeudenean, saltalekua eta gainerakoak behar genituelako. Luzaroan aritu ginen zulogintzan, porlan eta hondar garraio, Euxebio genuela âakuilu zorrotza eskuanâ gidari, katapaz eta buruzagi.
|
|
|
Jakin dezagun, bada, egiteko hau hartzen badugu, geure bizirako lana hartzen dugula. Aurrekoen ondarea, oinordeko garenez,
|
dagoen
dagoenean, gogo onez eta inork behartu gabe, geurez hartu behar. Negar  alferrik eta arrangurarik gabe lanean jarduteko, urteek zarpaildu itzalia  âegia hau da, ahotan ez badarabilgu ere, euskal bihotz askoren ergarriaâ lehengora ekarriko ez bagenu ere, halabehar gogorrak menderatuko bagintu ere.
|
|
|
Iritzi irudipenetara, bederen. Niretzat, baita segur aski beste edozeinentzat ere, ez da Gipuzkoa
|
egonean
egon dagoen zerbait, ibili dabilena baizik, noiz edertzen eta noiz eskasten, noiz argaltzen eta noiz mardultzen.
|
|
|
Iritzi irudipenetara, bederen. Niretzat, baita segur aski beste edozeinentzat ere, ez da Gipuzkoa egonean
|
egon
dagoen zerbait, ibili dabilena baizik, noiz edertzen eta noiz eskasten, noiz argaltzen eta noiz mardultzen.
|
|
|
Dassancek, dirudienez, argitalpenerako dirua jartzea besterik ez zuen egin. Haranederren eskuizkribua galdutzat jotzen da, gaur egun, baina Robinen kopia Ustaritzeko Seminarioko liburutegian egon da gordeta, eta 1990ean,
|
zegoen
zegoenean argitaratu du Patxi Altunak.
|
|
|
Gure artean, izan ere, XIX. mendeko Errusian gertatzen zen arabera, maiz galdatu ohi diote gazteek beren buruari ea zilegi ote den, mende luzeen lasaikeriak honenbeste eginkizun bizkarreratu digun garaian, premiazko ez diren huskerietan denbora ematea. Erabateko erantzun garbirik ez dago; zenbait xehetasun halaz ere, argi
|
daudelakoan
nago. Aurren aurrenik, abiatu egin behar dugula handik edo hemendik, inorako baldin bagara, lehenbizi edo lehenbizikoaren hurrengo zer datorren erabaki arte egonean egon gabe.
|
|
|
Erabateko erantzun garbirik ez dago; zenbait xehetasun halaz ere, argi daudelakoan nago. Aurren aurrenik, abiatu egin behar dugula handik edo hemendik, inorako baldin bagara, lehenbizi edo lehenbizikoaren hurrengo zer datorren erabaki arte
|
egonean
egon gabe. Onena, beraz, lanean hastea genuke zirt edo zart, nork bere deiari erantzunaz, gehiegizko buruhausteetan ibili gabe nola izan behar lukeen ezarria balioen zerrenda zehatzak.
|
|
|
Maila horretara, eta askozaz ere goragokora, aspaldi igo ginen euskaldunok, aberastasunez behintzat. Ez dut esango aberastasun horiek ongi banatuak daudenik; bai, ordea, aski eta gehiegi direla,
|
dauden
daudenean, huskerietarako, izpirituari dagozkion huskerietarako, diru pilotxoren bat edo beste bazter ahal izateko.
|
|
|
Honek, guztiok ezagutzen dugun Euskaltzaindiko sarrera hitzaldi jakintsuan, garbi aitortzen du ez derizkiela honetan imitagarri. Hainbesteraino, ez bailituzke eredutzat hartu dituen antzinako liburuak
|
dauden
daudenean berriz argitara emango," arriskuz betheriko egitekoa" dela jakinik ere," Syntaxis aldetik zuzendurik" baino. " ...euskara zuzen eta kanonikoaren ithurri eta maisu izaiteko egiten diren edizinoetan horrenbertze haizu litekela dirudi21".
|
|
|
Maiz aski ez dakizuela zer izan litekeen onen: eria
|
dagoen
dagoenean uztea, ea bere kabuz (zuen laguntzarekin, noski) gaitza garaitzen ote duen, ala, arriskurik baldin bada ere, senda dezakeen bide gogorragoren bat (operazioa, adibidez) hartzea. Nik behintzat horrela uste dut:
|
|
|
hautatu dituenak hautatu ditu, baina, idatzi, nik idatzi nituen.
|
Zeuden
zeudenean datoz berriz, hutsik ere zuzendu gabe2.
|
|
|
Lorpen teknologiko itzela izan arren, ez du oinarrizko iraultza zientifikorik eragin. Dagoeneko
|
bazegoen
egon oinarrizko ezagutza zientifikorik, eta mikroskopia elektronikoa bezalako tresnen edota metodoen garapenek aipaturiko miniaturizazioa egia bihurtu dute. Nanometro aren eskalan, berriz, kontzeptu berriak dira, eta hauek teknologia berriak eskatuko dituzte.
|
|
|
Ba al da merezi duen intelektualik?
|
Egon
badago, baina intelektualki balio arren moralki herrenak dira. Filologoak ugari dira, baina bigarren kategoriakoak.
|
|
|
Euskarari buruzko historia sozialaren tesi nagusia ezagutzen dugu: historiak justizia egin dio euskarari, eta egun dagokion lekuan
|
dago
egon. Gaztelaniaz esan ohi den bezala, hizkuntzen arteko paperak banatuta daude.
|
|
|
Gure ezaguera objektiboa dela esateak zera baiesten du: objektua hor
|
dagoela
egon, den modukoa, nahiz eta guk ezin bere ezagutza osoa eta betea lortu. Zenbat eta ezagutza sakonagoa lortu, objektua osoago eta beteago bereganatzen dugula.
|
|
|
askatasuna eta, ondorioz, helburua. Eta
|
badaude
egon horrelako datu fisikoak, kausalitatearen eremutik kanpora ere zabaltzen direnak. Datu fisiko transmaterial deituko ditugunak.
|
|
|
Errapeak goseti murtxatzen zizkieten suge zilar sotilak tegietan sartzean ardi gaixoak, beldurrez harrituak
|
zeuden bezala
geundela gogoetatzen nuen behin bilkura zail batetik etxerakoan; sugea alabaina ez zen otsoen aterpean gerizatzen, baizik eta negurik hotzenean berotasuna oparitzen zien marro eta ahari ahulen koraletan. Itxuraz gizon abila zen aitona Gilen zenaz amak kontatzen zigunaz oroitu nintzen.
|
|
|
Agindu bakarra aditzen nuen nire baitan" hoaie erreka bazterrera eta etzin txopo baten gerizean, eta hago hantxe geldirik, ura nola heldu den eta nola joaki den begira".
|
Egonean
egoteko bertzetarako fundamenturik ez nuen. Eta halaxe gustura.
|
|
2002
|
|
|
Graffitiak egiteko arazoak
|
egon
badaude ere, Gasteizko egoera bestelakoa da. «Boni M» «idazlea»ren ustez, azkenaldian egoera nahiko lasaia da.
|
|
|
Indusketak egiteko Trama enpresa kontratatu eta hau Principe de Viana erakundearen zaintzapean jarri bazen ere, Iruñeko Udalak muzin egin dio ondare arkeologikoari eta hortik egin zitekeen irakurketa historikoari, eta horren froga da aparkaleku proiektua urtebetean gauzatu nahi zuela, gutxienez Gazteluko Plaza oinezkoentzat erabilgarri
|
egoteari
dagokionez. Mezu hori behin eta berriro zabaldu du Yolanda Barcina UPNko alkateak:
|
|
|
Apika titulu hori ez da gaur egun politikoki oso zuzentzat hartua izango, baina horixe baino ez zen 1972ko maitzaren erdian ZERUKO ARGIAk kaleratutako editorial haren izenburua eta, azken batean, hirugarren adineko, laugarreneko edota adinean sartua izateak gauza bera esan nahi du: jaiotzen den orok duen zoria, baldin eta nahikoa bizitzen bada (bestelakoa okerragoa da, nahiz honi buruz ere
|
egon
badauden iritzi kontrajarriak). Dena den, garrantzitsua ez da adin handia izatea lortu duenari deitzen diogun era, nire ustez behintzat, pertsona hori behin zahartzarora iritsiz gero, aurkitzen den egoera baizik.
|
|
|
Baina eroen artean, asko dira buruari ematen diotenak, eta hain justu buruari ematen diotelako erotu direnak. Mundua
|
dagoen bezala
egonda, elkartasun pixka bat badaukazu Libian gertatzen ari denarekin, Afganistanen gertatzen denarekin, hemen bertan presoekin... besteekiko kezka bat baldin baduzu, ar hori sabelean, beti duzu zalantza hori barruan: " Zer arraio egiten dut nik hemen!".
|
|
|
Jaso beharrekoa, esan beharrik ere ez dago, langileek eta enpresek pagatutako kuotetatiko dirua da, eta, horrenbestez, eman dutenen jabetzakoa. Bada, katramila horretan, sindikatu abertzaleek Hobetuzen eskubideen defentsan ari diren bitartean, ez adituarena egiten duten sindikatu espainolek, hobeto baitatorkie Forcem
|
dagoen
dagoenean mantentzea.
|
|
|
Iruñerriarekin konparatuta, ez dakit esaterik dagoen euskal komunitaterik ez dagoela. Neurketaren datuak hor daude, eta komunitate ahul eta sakabanatua izango da, baina komunitate hori
|
egon
badago. Trinkotze maila bat badago eta, beraz, komunitatea.
|
|
|
Haurrak, gazteak eta horien gurasoak daude; horiek, eskolarako hautu bat egin dute, baina gero eskolatik kanpo ez da ikusten hautu horrekin jarraitzen dutenik edo horretarako aukerarik dutenik. Zorionez, hiztun komunitatea
|
egon
badago, baina uharte askotan banatua eta horiek elkar lotzeko pasabideak eraiki beharra dago. Loturak egiteko estrategietan ez Gasteizen bakarrik, oro har ez da asmatu.
|
|
|
Nire iritziz, Araban biztanleriaren kokapena, non gehien gehiena euskaldun dentsitate urriko demografia eta kontzentrazio espazialari dagokionez udalerri handi eta ertainetan pilatzen den, mahai gaineratutako datuaren arrazoi izan daiteke, beraz, joera aldaketa baten atarian gauden esateko goiz da oraindik. Halaber, Nafarroa eta Iparraldeari dagokienez, administrazioek orobat euskararen inguruan dituzten jarrerak eta abian dituzten hizkuntza politikez gain, gizartearen barne joerak eta askatu ahal diren indarrak dirateke aztertu beharrekoak, ezen haietan
|
baitago
egon euskararen biziraupenaren eta garapenaren giltzarri nagusia.
|
|
|
Euskal Herrian aktorearen eskola ofizial bat sortzea beharrezkoa da, euskal aktorearen pedagogi lan bat eraikitzea alegia.
|
Egon
badago arte ederretako eskola ofizial bat eta ez dut ulertzen zergatik ez den arte dramatikoko eskola bat existitzen. Sarritan, aktoreok, kanpora joan behar izaten dugu ikasketak burutzera, eta zoritxarrez aktore ikasketak egiteko hainbat eskola desagertu dira, Basauriko Antzerki Eskola kasu.
|
|
|
Madrilen biziki txalotu zuten, eta hori kezkagarria da. Euskal Herrian, askori egin zitzaion oso gogorra oso sektore desberdineko jendeari Ertzaintza Batasunako egoitzak ixten ikustea, eta areago egin zuen moldean; molde desberdinak
|
egon
badaudelako. Eta Batasunak Ertzaintzaren zeregin hori politikoki baliatzea ere normala da, egungo joko politikoaren nondik norakoak kontuan hartuta.
|
|
|
Plater hegalariek ez dutela existitzen esateak, ez du esan nahi jarrera itxikoa naizenik. Zientzialariok, guk geuk planteatzen dugu beste planetetan bizitza egoteko aukera
|
egon
badagoela, hori ez dugu sekula ukatu
|
|
|
Testu konstituzional txukun bat daukazu alde batetik, eta gero bizitza osoa dago. Gizarte mediatiko honetan, adibidez, konpontzeke dagoen gai bat da aukeren berdintasuna ea nola bermatzen den, komunikabideak eta beren jabegoa
|
dauden bezala
daudela.
|
|
|
Eta nahi bada eta ez bada, hori izan da lurraldetasun aldetik 1931tik egin den hurbilketa bakarra. Gainerako guztia boluntarismo hutsa da, Nafarroa
|
dagoen bezala
egonda. Zer gertatu zen?
|
|
|
Kalitateko zirkua
|
egon
badago. Baina bilatu egin behar da, eta askotan gure muga txikietatik kanpo, gainera.
|
|
|
Guztiak dute zure bearra, baita ez dakitenak ere; ta ez dakitenek, dakiten aiek baiño areago. Gose danak, ogibilla ari dela uste du, ta zure gosez
|
baitago
egon; egarri danak, ura opa duala uste du, baiña zure egarri da; geisoa, osasuna irrikitzen duala ta dago, baiña aren gaitza zure jabe ez izatean datza.
|
|
|
Hain zuzen ere, ihardetsi neraukon, hemen baldin ba
|
nago
egon, zuen behar naizelako da.
|
|
|
Eta idea, bakhar den arren, anhitz gauzetan, osoki
|
dagoela
egon uste duzua?
|
|
|
Hemen naukazu neu be erantzun eutsan ateak, uda ta negu
|
egon
egonean.
|