|
2000
|
|
|
Ni herriko lehen ikastolara joaten nintzen, Laskurainera. Bi ikastola
|
zeuden
garai hartan Tolosan. Herriko familia abertzaleek altxa zituzten.
|
|
|
Hamasei gazte euskaldun
|
zeuden
garai hartan epaiketa militar baten zain Burgosen. Auziak Euskal Herri osoa astindu zuen eta baita astekaria bera ere.
|
|
|
Eta, zer esanik ez, liburuak. Nik bezala, garai hartako euskaltzale autodidakta guztiek, nor ez zenautodidakta, inolako euskal ikasketa arauturik ez
|
zegoen
garai hartan?, arreta handizirakurri eta aztertzen genituen, ikasmaterialik egokiena zirelako ziurtasun osoz.
|
|
|
Irratia zuten jarria tabernan, eta halako batean PiLT taldearen" Hil da Jainkoa" kantua hasi ziren ematen. Oso modan
|
zegoen
garai hartan kantu hura, nonahi entzuten zen, baina banuen susmoa Lauaxetak egindako euskal kulturako ikastaro trinkoetan rock musikak oso leku apala izango zuela eta, horrenbestez, kantu hura ez zuela ezagutuko.
|
|
2001
|
|
|
Euskal gazteen jatortasuna oso hedaturik
|
zegoen
garai hartan, Z. ARGIAk zioenaren arabera, behintzat: " Zertan ari ikusten ez ditugunak aipatzen, egunero gure ondoan dauzkagunak eta zer egiten duten ikusten ditugunak emen eukita?", galdetzen zuen bat batean," edonun, gutxien uste dan txokoan, uri aundietan nahiz erri txikietan, langille artean bezela estudiante artean, nunnahi" topa zitezkeen gazte haietaz gogoratzeko.
|
|
|
OFF Errusiarren menpe
|
zeuden
garai hartan, mugimendu nazionalista finlandiarrak indarra hartu zuen. Hamar urtez, Elias Lönrot idazlea ahozko tradizioko poema epikoak biltzen ibili zen, eta gero epopeia nazional bat moldatu zuen haiekin:
|
|
2002
|
|
|
Pentsa, 70eko hamarkadaren hasieraz ari gara, erabat hippyak eta oso militanteak ginen. Francoren erregimena bizirik
|
zegoen
garai hartan eta antzerkia egitea, edo guk egiten genuen antzerkia egitea behintzat, erdi galerazia zegoen. Hortaz, sistemaren kontra egiten zenuen antzerkia egite hutsarekin.
|
|
|
Hori zen nik hamasei hamazazpi urterekin entzuten nuen musika. Niretzat oso garrantzitsuak diren diskoak
|
daude
garai hartan: Bob Dylanen" Blonde on Blonde", Springsteenen" Born to run", Jackson Brownen" For every man"...
|
|
|
Jose Antonio Loidik ere (1916) Amabost egun Urgain" en eleberriarekin (1955) zenbait berritasun ekarri zizkion gaiari
|
dagokionez
garai hartako eleberrigintzari. Garbizalekeria orotik urrundua eta herri euskaran idatzia da
|
|
|
132 alegia dira guztira, bost liburutan senario janbikotan idatziak (neurri mota hori baztertuta
|
zegoen
garai hartan poesia serioan).
|
|
|
Baina uste dut Euskaltzaindiak errespetu hori eta gehiago ere merezi duela, zinezko euskaltzaleen aldetik segurik. Eta uste dut oihuka ari ziren haiek ez zutela jakingo EHUko errektorego taldean inoiz baino euskaldun gehiago
|
zegoela
garai hartan. Erakunde gorenen artean alde horretatik euskaldunena zen, segur aski ere, errektoreorde gehienak euskaldunak zirelako:
|
|
2003
|
|
|
Eguneroko zehe bat idatzi zuen hango gorabehera larriak jasotzen zituena, Maoren etorreraz askori gertatu zitzaien erbesteratze mingarria barne. Euskal pelotariak Filipinetan, Australian eta Asiako beste hiri batzuetan
|
zeuden
garai hartan, eta Oskillasok haietan jokatzen ibilitako pelotarien artean lagun onak zituen.
|
|
|
XVII eta XVIII. mendeetan Richelieu eta Luis XIV.ak Frantziaren eragina zabaldu zuten Europan. Espainia dekadentzian sartuta
|
zegoen
garai hartan; eta berrikuntzen eta Frantziaren aurka zihoan herria. Hala ere, talde intelektual batzuek atzerritar senagatik interesa zuten (jankeraz, hizkuntzaz?).
|
|
|
Dena den, iturri horrek baditu bere mugak; UEUren erakunde nagusien, zuzendariaren, idazkariaren, talde eragilearen eta sailburuen batzarraren ibilbidea eta zereginak, neurri handi batean, ederki azaltzen dizkigu. Aitzitik, berri gutxi
|
dago
garai hartako UEUko sail bakoitzaren bizitzari buruz; kasurik onenean, sailburuak gorde duelako eta ikerketa honen mugek ezinezko egiten dutelako banan banan informazio horren bila ibiltzea.
|
|
|
Herri Batasuna sortu gabe
|
zegoen
garai hartan, eta ez zegoen iritzi bateraturik Ezker Abertzalean, aniztasuna zen sektore horren unibertsitateari buruzko iritzietan. Zehatz aldizkariak aitortu zuenez,
|
|
2004
|
|
|
Inuxente xamarra bainintzen artean, eta ez
|
bainengoen
garai hartan Montse inorekin konpartitzeko prest.
|
|
|
Euskal kulturgintzan hasi zinen orduan. Ba al
|
zegoen
garai hartan inolako aukerarik euskararen alde zeozeregite ko?
|
|
2005
|
|
|
I urratsa. 3.000 Mu aurretik mantuak berehala xurgatu zuen eratutako lurrazal kontinental gaztea, horregatik dira oso gutxi gaur egun
|
dauden
garai hartako aztarnak. Hortaz, ez dirudi tarte honetan superkontinenterik era zitekeenik.
|
|
|
Eta zoriontsu nintzen. Orain ziur
|
nago
garai hartan zoriontsu izan nintzela; ez dakit zer beste izan litekeen zoriona: nire buruak dena jan nahi zuen, dena jakin, dena miatu; pozez betetzen zi  tzaidan bihotza, eta, barru barrutik, maitasuna pizten zitzaidan, batik bat Adelaganakoa, baina gurasoak ere biziki maite nituen, inoiz ez bezala, eta orobat ikaskideak âHerrenko deitzen zidaten haiek, hain zuzenâ, eta Julio ere uste dut aintzat hartzen hasia nintzela, ezen gizagaixo bat iruditzen zitzaidan une hartan, auzo baztertu batera bidalitako maisu triste bat, andregairik gabea, bere jaioterritik urrun, lagunak egiteko ezintasunarekin, bakartia, denbora pasatzearren ehiztari ibiltzen zen koitadua, pattarzale amorratua...
|
|
2006
|
|
|
Mentxakaren aitorpena liburuan agertzen dena, militantziak barnean utzi zion arrasto sakonaren aztarnen azalpenaz gainera, 1971ko martxoaren 7an berriro atxilotu zutenean militante horrek jarraitu behar izan zuen estrategiaren nondik norakoa da. Salbuespen Egoera ezarria
|
zegoen
garai hartan, eta atxilotuak oso garbi zeukan Poliziak nahi adina denbora eduki zezakeela komisaldegian. Nola lortu bere benetako nortasuna gordetzea eta tortura ahalik eta gehien saihestea?
|
|
|
H.. Teologia/ Ideologia?,. Sinisten dut?... Zer
|
dago
garai hartako titulu horien atzean?
|
|
|
Ahaide Nagusien edo deituraren deiari erantzutea edo bandoen edo kofradien kolorearen pean biltzea; gutxi gorabehera, denek ekintza bera adierazten dute. Bando edo leinu baten inguruan biltzea zen, haiek deituta, era pribatuan eta istiluak sortzeko edo justizia era pribatuan egiteko (galarazita
|
egon arren
garai hartan).
|
|
|
G. Martínez Díez-en (1975: 54) ustez, formula diplomatikoak ez
|
zegozkion
garai hari, emanaldia oso zabala zen eta emanaldiaren egileak ezin ziren beste inongo dokumentutan aurkitu (Mañaricúa k ukatzen duena, ikus aurrerago). J. A. García de Cortázar eta kideek (1985, I:
|
|
|
ahal duten guztia irabazi eta aurreztu behar dute, eta ondoren, «ahalik eta gehien eman», Jainkoaren grazian aurrera egin ahal izateko eta, modu horretan, zerua irabazteko. Aberastasunaren eta erlijioaren arteko talka hori garbi
|
zegoen
garai hartako puritano askorentzat. Garbi ikusten zuten bien arteko konexioa.
|
|
|
Alkoholaz nahiz tabakoaren ke beltzez blaitzen hasi hintzenean hire kirolari gorputz hura, ez zitzainan burutik igaro ere horrela amaituko huenik. Atleta galanta egina
|
hengoen
garai hartan, bai: zuntz hutsez eratutako gihar guztiek osatzen zuten organismoa haizea bera ebaki nahian ikustea soilik izugarrizko ikuskaria zunan, baina jaietan drogen laguntzarik gabe ezin gozatuak kostu handia ekarri zinan:
|
|
|
Orduan ere etxera deitu zion Maitek. Ez
|
zegoen
garai hartan telefono mugikorrik. Karlosekin batera beste bi gazte ere desagertu zirela esan zion, gurasoen etxera deituta.
|
|
|
Budapesteko hiria inoiz baino ederrago
|
zegoen
garai hartan, inoiz baino aberatsagoak ziren hiriburu hartako aberatsak, eta László, hogei urteko gazte loratua, familia onenen etxe eta jauregietan ibili ohi zen, etxe oneko etxekoandre lanik gabeko eta aspertuak bisitatzen. Hipnosi saioak egiten zizkien señora haiei, eta, haiei ez bazen, etxe on haietako seme melankolikoei edota etxeko alaba txolin eta apetatsuei.
|
|
|
Mugimendu handia
|
zegoen
garai hartan Zarautzen.
|
|
|
Elkarrekin egon ginen gau hartan sekulako txotxolokeriak esan nitinan. Jimmy Page baino ospetsuago izatera iritsiko nintzela sinetsita
|
nengonan
garai hartan. A zer lotsa orduan esandakoak gogoratzea!
|
|
2007
|
|
|
Palomo Linares elkartea osatu zuten, duela 40 urte. Lau hamarkada hauetan gauzak aldatu dira, bazkideen artean ez
|
dago
garai hartako zezen zaletasunik. Baina zaharberritu beharra dago, mototsik moztu gabe; eta beste 40 urte eta gehiago betetzeko prest dira, horixe esan digu Julian Santosek, elkarteko lehendakariordeak.1967ko maiatzaren 20ean sortu zen Palomo Linares elkartea.
|
|
|
Amak ere hauxe galdetu dit: " Horrenbeste droga
|
zegoen
garai hartan?". " Orain gehiago dago" azaldu diot.
|
|
2008
|
|
|
esan zidan belarrira etxeko jabeak,, tsarren sasoian alemanak ziren Errusiako armadako ofizial gehienak?. Estatuko karguetatik asko alemanen eskuetan
|
zeuden
garai hartan, eta zientzialariak ere Alemaniatik etorri ziren gehienak. –Hori iraultza iritsi zen arte?
|
|
|
Ontzia nola harrapatu zuten azaldu aurretik kontatu zigun nolakoa zen garai hartan egoera juridikoa. . Berrehundik gora ontzi
|
zeuden
garai hartan Ondarroako portuan?. Eta gero, arrantzarako eskubideei buruz hasi zitzaigun hitz egiten.
|
|
|
Esan beharrik ez
|
dago
garai hartan arraza herri baten ondarearen parte bereiztezin kontsideratzea arrunt arrunta zela, kultura bera arrazari loturik ikusteraino. Mikel Altzo kaputxino euskaltzaleak, adibidez, hola adierazten zuen:
|
|
|
Eguzki erakunde ekologistak ere dei egin dio Espainiako Gobernuari lehen belaunaldiko zentral nuklearrak ixteko. Izan ere, Garoña da Espainia eta Herrialde Katalanetan irekita
|
dagoen
garai hartako zentral bakarra. Hala, herritarren borondateari men egingo liokeela esan du Eguzkik.
|
|
2009
|
|
|
Birmoldaketak Olabeagako eta Asuako Euskalduna ontziola hondoratzea ekarri zuen eta Sestaoko Naval, aldiz, aurrera atera zen. Biak AESAren (Astilleros Españoles S.A.) barruan
|
zeuden
garai hartan. Egun Musika eta Dantza Jauregia den Euskaldunako langileek greba luzea egin zuten ontziolari eusteko.
|
|
|
Proposamenak Belle Epoque izenburua du eta zinema eta musika bateratzen ditu. Eskainiko den emanaldiak, Euskadiko Filmategian eta beste artxibo batzuetan
|
dauden
garai hartako irudi eta dokumental zatiak jasotzen ditu.
|
|
|
Beste tindagai purpura bat
|
bazegoen
garai hartan, Tiroko purpura, baina garestia eta ekoizteko zaila zen. Perkindarrak konturatu ziren merkatuak sekulako aukera ematen ziela; Ingalaterran izanda, XIX. mendearen erdialdean industria iraultzan sartuta zeuden bete betean, eta ehungintza sekulako gorakada izaten ari zen.
|
|
|
askoz egoera zabar eta nahasiagoan
|
zeuden
garai hartan, etxeko beste gauza guztiak bezala, gu guraso bilakatu aurretik.
|
|
|
Esan beharrik ez
|
dago
garai hartan euskaltzaleen artean oso txalotua izan zela Elortzaren ekimen hura, Zeruko Argiako 1966ko urtarrilaren 16ko iruzkin honetan ikus daitekeen moduan:
|
|
|
Galderrekin Sentimenak jarraituz diskoa kaleratu zuten 1996an; jarraitzaileentzat arraroena izan zena.
|
Nago
garai hartan genuen egoerak eragin handia izan zuela disko horretan. Jarrera autosuntsitzailea hartu genuen, galduta ginen, eta hori nolabait azaleratu egiten da.
|
|
|
Gu ez ginen euskaldunak, baina Urko, Benito Lertxundi eta horien kantaldietara joaten ginen. Baita rock taldeen kontzertuetara ere, nahiz eta halako gutxi
|
zeuden
garai hartan. Musikaren bi adar horien bat egitetik sortu zen Zarama.
|
|
|
Hainbat lekukotasunetan oinarritu da hori ondorioztatzeko, tartean, hainbat poliziarenak. Renzahoren ardurapean
|
zeuden
garai hartan hiriburuko segurtasun indarrak, eta orduan polizia izandako zenbaitek hitz egin dute haren kontra. Tutsiak babestuta zeuden auzoetarako sarrerak blokeatzeko agindu eta haiek hiltzeko baliatu zituzten armak banatu zituela azaldu dute haiek.
|
|
|
Gizona da alabarekin harremanetan jarri zortzi urtez, eta 30.000 euro ere ordaindu ditu. Sexu abusuak 2006ko urria eta 2007ko urtarrila bitartean egin zituen; alabaren gurasoak bananduta
|
zeuden
garai hartan.
|
|
|
Sobietar Batasunak Afganistan inbaditu zuenean hasi zen herrialdean lo belarra ugaltzen. Gerra hotza pil pilean
|
zegoen
garai hartan, eta Washington edozer egiteko prest zegoen hura irabazteko. Horregatik, CIA Estatu Batuetako informazio agentziak ez zuen dudarik egin, opio ekoizpenari bultzada bat emanez, sobietarren aurka borrokatzen ari ziren mujahidinei laguntzeko.
|
|
2010
|
|
|
Orain, zer aldatu da? Ez
|
dago
garai hartako ilusioa, nabarmena da, baina agian hau da aukera. Hau ona izan daiteke.
|
|
|
" Gutxirekin hasi ginen, baina guretzat bazen asko, taldeetako kideak non sartu ere ez geneukan", gogoratzen du Beitiak. Bizkaiko Zubitik oso hurbil dagoen hotela itxita
|
zegoen
garai hartan. Elai Alaikoak bertara sartu, hautsa kendu, era guztietako animaliak uxatu, zaborra atera, eta logela lege batzuk atondu zituzten, espainiar ejertzitoak bidalitako oheekin.
|
|
|
Lerro artean berbontzikeria hau nora bideratzen zen garbi
|
zegoen
garai hartako militar eta politikari alemaniarrentzat. Alde batetik, handik aurrera atzerriko hiri geometriko eta burgesak helburu militarrak izanen ziren hegazkinlari germaniarren miretatik.
|
|
|
bakoitza bere eremuan, bere lekuan?. Aurrekoetxeak gehitu du ikasleei dagokienez gaindituta
|
daudela
garai hartako datuak. –Are gehiago, ikastolen kolektibotik gizartearenganako eragina handiagoa da une honetan.
|
|
|
Udalak zituen lursail batzuk partzelatu genituen eta aukera eman genien nahi zuten nagusiei beraien ortutxoa lantzeko. 80 m2 bitarteko partzelak ziren eta oraindik 40 bat martxan daudela esango nuke.Udala, diru aldetik, zein egoeratan
|
zegoen
garai hartan. Ondo. 1999an, esaterako, gogoratzen dut nahiko superabit altua genuela.
|
|
|
Esan bezala, nire haurtzaroko lagun minena zegoen bahitzaileen artean, Luismari Juaristi, txikitan Elgoibarren izan nituen adiskide urrietako bat. Badakit disgustu itzela hartu zuela bahitutakoa nire osaba zela jakin zuenean (zenbait egunkaritan esaten zena egia baldin bazen, bahitutako besteren bati belaunetan tiro egin ziola alegia, ikus adibidez ABC,, 13 or.?, ongi imajina dezaket egoera gogorra berari ere egokitu balitzaio lagun minaren osabari gauza bera egiteko agindua betetzea, baina belaunak tirokatzea hain modan
|
zegoen
garai hartan gure osaba onik atera zen bahiketa hartatik, auskalo nola edo zergatik, gure familiaren kontaktu abertzaleengatik ez ezik, nire aspaldiko lagunaren bitartekaritzagatik ere bai agian). Komandoko gehienak edo guztiak omen ziren elgoibartarrak (nire beste ikaskide baten arreba tarteko zela, esan zidatenez), eta horregatik edo osaba ezkutatuta izan zuten zuloa gure etxetik oso gertu zegoen.
|
|
|
Hiruzpalau zatitan ateratzea zioen logikak, baina Atxagak intuizio indartsu bat izan zuen eta logikarik ezak zuen arrazoia, askotan bezala. Argitaletxeari kasu egin balio, ez zukeen Espainiako Sari Nazionala irabaziko, eta hori, garrantzitsua izanik ere, jende askok uste baino are garrantzitsuagoa izan zen Atxagaren karrera literarioan, nahiko etsita eta nekatuta
|
baitzegoen
garai hartan nik oroitzen dudanez. Bera ez da agian gogoratuko, hainbeste gauza gertatu zaizkionez gero egun hartatik aurrera, baina nik ondo gogoan dut gasolinategian aurkitu ondorengo egun batez, aste banaka batzuk geroago, Bilintx liburu dendako atean topatu nuela (Esterlines kalean, garai hartan) eta liburuaz galdetu niola, ea azkenean bolumen bakar batean aterako zen ala ez.
|
|
|
Oso argi nuen hitz egin behar genuela; eta hala diot gaur ere. Su etena hautsia
|
zegoen
garai hartan. Beti berdin gertatu da:
|
|
2011
|
|
|
Tinta gehiegi erabili da hor, eztabaida zaharra da. Trantsizio garaian hasi zen, eta ez bereziki historialariek bultzatuta, ikerketa historiko nahikorik ez
|
zegoelako
garai hartan, baina politologoek eta soziologoek bultzatuta.
|
|
|
S. Aleman: Gainera, populazio gazte asko
|
zegoen
garai hartan. da indarra egiteko grina ere handiagoa zela.
|
|
|
Livermorek barre egiten du ideia horren aurrean. Ikerketa honen edertasuna da inor ez dela
|
egongo
garai hartan, gure iragarpenak zuzenak diren ala ez ikusteko.
|
|
|
Damuturik zegoen Isidro Gartzia kapitaina, berak antolatua baitzen Bordeleko bidaia hura, bere esku
|
baitzegoen
garai hartan Bilboko zerbitzu sekretu militarren jarduna. Eta antolaketa lan horiek uzta ezinago ustela ekarri zioten.
|
|
|
Unibertsitateak irakasle euskaldunak kontratatzeko deialdia atera zuen. Bertan lizentziatura titulua eskatzen zen eta Euskaltzaindiko D mailako titulua296 Kontratazioak kontratazio, lan handia
|
zegoen
garai hartan, eta lehendik zeuden irakasleen lan zama areagotu egin zen. Juan Luis Goikoetxea esate baterako, euskara eskolak emateaz gainera, Euskal Filologian ere aritzen zen, eta errektorearentzat prestatutako txostenean honakoa zioen:
|
|
2012
|
|
|
Pieza ezagun asko sortu zituen; 15 urte da ezagunetarikoa, Akelarrek zabaldu bazuen ere. Erromerietan pertsona garrantzitsua izan zen, eta esan beharra
|
dago
garai hartako erromeriak garrantzitsuak izan zirela. Diskotekak sortu aurretik hemengo jendearen dibertitzeko modua zen.
|
|
|
San Antongo zubiak irekitzen du erakusketa; diotenez, Bilbo sortu aurretik existitzen zen, 1300 urtean. San Anton zubiaren bertsio bi irudikatu zituzten Guiard eta Baldwin historialariek; izan ere, ez
|
zegoen
garai hartako zubiaren dokumenturik, ez da ezer kontserbatzen. XIX. mendean ere zubi esekiak eraikitzen zituzten.
|
|
|
Edonola ere, Brod kibbutzetik agertu izan balitz ere, gertatu ez zena bestalde, ez dut uste Kafka ezagutuko zukeenik: beltzaran beltzarana
|
zegoen
garai hartan, eta kilo on batzuk hartuta».
|
|
|
Ander izena aukeratu genuenean, azkenean Ander, aitak nahi zuen bezala?, banekien askotan errepikatu nuela izen hori, baina, benetan, ez hainbeste aldiz. Haurdun
|
nengoen
garai hartan, oraindik Mertxerekin batera artelanen zaharberritze lanetan nenbilela, umearentzat pintore famatuen izenak zetozkidan burura: Pablo jartzea pentsatu nuen lehenbizi, Picasso buruan; eta Leo gero, Da Vinciren omenez.
|
|
|
Orduan hala zen usadioa: lehenbailehen egiten zen bataioa (besteak beste, haurra lehenago hilko balitz bere arima galdu egingo zela sinesten baitzen), eta gehienetan etxeko edo auzoko emakumeren batek eramaten zuen haurra elizara, ama etxean gelditzen zela, indarberritu beharra zeukalako edo sineskerek hala aginduta (ezagunak dira zer nolako usteak
|
zeuden
garai hartan emakumearen araztasun edo garbitasunaren inguruan).
|
|
2013
|
|
|
Haren nortasunaz ez dut asmatzen ibili behar izan. Angulemarraren epaiketaren aipuz beterik
|
daude
garai hura jorratzen duten idazlanak.
|
|
|
Sekulako jipoia eman zioten erasotzaileari, eta lurrean hilik zegoela pentsatu zuten. Laffitte karrikan, Baldes harrapatu zuten tokitik ehun metro ingurura
|
zegoen
garai hartan Jendarmeriaren komisaria. Minutu luzeak igaro ziren bertatik, atzeraka, Jendarmeriaren kamioneta urdina agertu aitzin.
|
|
|
Zein metodologiarekin, baina? Batzuk hori onartzeko prest
|
zeuden
garai hartan. Eta hori, funtsean, orain arte ailegatu da.
|
|
|
Espainiako alderdi politikoak, agintariak eta iritzi publikoa kezkatuta
|
zeuden
garai hartan. Batetik, ETAren ekintzak gero eta ugariagoak ziren, eta jardunean atxilotzen ez zituzten etakideek errazegi ihes egiten zutela pentsatzen zuten askok.
|
|
|
Kontatzen du, lehenbizi, denok dakiguna: zentsura
|
zegoela
garai hartan, eta hiru kopia utzi behar izaten zirela Donostian, eta baimena emanez gero, aurrera, eta bestela han geratzen zela liburua, kotxea semaforo gorrian jartzean bezala?.
|
|
|
b) 2012ko uztailaren 17ko datuen arabera Euskal Autonomia Erkidegoan (EAE) biztanleria aktiboa (lana duena edo bila dabilena) 1.034.300 pertsonakoa zen, eta haietatik% 13,55 langabezian zegoen. Zenbat langabetu
|
zegoen
garai hartan EAEn?
|
|
|
Antolakuntza politiko bat
|
zegoen
garai hartan, besteak beste, Gipuzkoan, Durangaldean eta baita Araba inguruan ere, eta horren muinean foruak zeuden. Horregatik hartzen dugu Gamazadaren aitzakia –XIX. mendearen bukaerako matxinada– errepaso bat egiteko eta XVII. mendetik etengabeko erasoaldi bat gertatzen dela ikusteko.
|
|
|
Bai, txokolatea hartu zuten Sokoan, azken arratsaldean. Ziburun
|
zeuden
garai hartan eta Sokoara oinez joan ziren. Nire osaba Sansineneak eraman zuen gau hartan Galerna ontzira, Baionara.
|
|
|
Baina aurrenik, eta Oteizaren liburua baino lehenago, Arantzazuko apostolu harriak ezagutu zituen Arestik, bertako plaza bazterrean baztertuta. Basilika berrian Oteizak lantzeko frisoko apostoluen obra geratuta
|
zegoen
garai hartan, Eliz debekuaren ondorioz. Arantzazura joaten zen bakoitzean harriduraz ikusi ahal zituen harri blokeak lurrean etzanik; biziki haserretzen omen zen.
|
|
|
Macaora ez joateko agindua zuen, baina, argitu gabeko arrazoiengatik, haraxe jo zuen, eta ontziak kendu zizkioten. Filipe II.aren agindupean
|
zegoen
garai hartan Portugal, eta portugaldar eta espainiarren artean areriotasun handia zegoen Ekialde Urrunean. Portugaldarrek esan zuten Unamunok ingeles bat eta frantses bat zeramatzala berekin, biak marinel handiak, eta" kortsario langintzan" jarduteko asmotan zirela.12 Aitzakia hutsa izango zen agian, baina ontzirik gabe utzi zuten Unamuno, eta bat erostea beste aukerarik ez zuen izan, ziur aski Martin Ignazio Loiolakoa frantziskotarrak emandako diruarekin.
|
|
2014
|
|
|
Erromantisizmo exotikoa pil pilean
|
zegoen
garai hartan Frantzian, eta Chateaubrianden Atala, edo bi basatien maitasuna basamortuan, Bernardinen Paul et Virginieren amodio eztia, Fenimore Cooperren Azken mohikanoaren istorioa irakurri zituen Vernek haurtzaroan.
|
|
|
Goiko hiria eta haren kremlina bertan behera utziak
|
zeuden
garai hartan. Kremlina biribila zen, bi verstako luzerakoa, eta Moskukoaren antzekoa.
|
|
|
Ze azkenean eh... eta denbora gutxian... eta horregatik bada beno, beti joango da hobetzen, baina eh... gure kasuan, gure esperientziatik, ez? Bada beno, gu... gure ama zen zaintzen gintuena, ze ama zegoen,
|
bazegoen
garai hartan kanpoan eta etxean lan egiten zuena, baina gehienbat amak egiten zuen, eta kanpoan lan egiten zuenak, kanpoan eta etxean egiten zuten. Gaur egun, ehh... amak garai hartan, bada beno amak zaintzen gintuen.
|
|
|
Larraulgoez gain, Alkizan ere antzinako bolatoki bat baino gehiagoren aipamena entzun izan du Antselmok, “gure etxearen pare parean bat, basoan bestea. Dudarik gabe, gehiago ere baziren; nolabaiteko bolatoki ugari
|
zegoen
garai hartan, ez baitzegoen beste jolasteko lekurik”. Alkizako bolatokian aitak bizitutako pasarte bitxia ez du ahaztu Larrunbide Etxeberrikoak:
|
|
|
Txomin enea urruti
|
zegoen
garai hartan Donostiatik eta etxea txikia omen zen. Gainera, ez omen zen segurua, uholdeak zirela medio.
|
|
2015
|
|
|
Ez da batere erraza izan. Ez
|
dago
garai hartako hainbeste material. Jende gutxik gordetzen ditu liburuak edo bestelako gauzak.
|
|
|
Egokiera aprobetxatu zuten Euskadiko hiru ereserkien auziaz ironizatzeko. Eztabaidan
|
baitzegoen
garai hartan Euskadiko ereserkia zein izan behar zuen. Hiru aukera ziren aipatuenak:
|
|
|
Euskara batuaren auziari atxikiz, baina, Jan Mukarovskyk txekiar hizkuntzaren neologismoen inguruan esandakoan oinarritzen zen, esateko euskararen arazoa, izatekotan, artifizialtasun faltarena zela. Hau da, hizkuntza estandar arautu (artifizial) indartsu bat ez
|
zegoenez
garai hartan oraindik, arauetatik aldentzea neologismoak sortzeko, esaterako, aski zaila zen. Teoriko txekiarraren Lenguaje standard y lenguaje poético lana gomendatzen zuen eta araugileen zein sortzaileen eginbeharra aldarrikatzen.
|
|
|
Euskal Herriko irakurzaletasuna neurtzen ahalegintzen zen Gereño, nahiz eta oinarrizko zailtasun bat aitortzetik abiatzen zen. Izan ere ez
|
zegoen
garai hartan gaiaren inguruko azterketa soziologikorik. Hala, zeharkako datu zenbait baliatzen zuen ondorioak ateratzeko, hala nola, liburutegi kopurua, bertako langile eta ale kopurua, liburu salmentak, eta abar.
|
|
|
Zenbait partaidek bitartekari lanak egiten zituzten, kartzeletako asistentzia politikoaren ardura zeraman bulegoa presoekin harremanetan jartzeko. Carabanchelen
|
zeuden
garai hartan Bareño eta Sabin Arana. Aranaren neska lagun Begoñak aurkeztu zuen ihesari buruzko txostena, eta gure asmoak nola bideratu erabaki genuen ondoren.
|
|
|
–Bai, handik hilabete batzuetara, baina ez zen horregatik bakarrik izan. Errefuxiatuak, oro har, oso egoera txarrean
|
geunden
garai hartan. Behin behineko dokumentazioa besterik ez ziguten ematen, Récépissé izena zuen paper bat, eta hiru hilean behin eguneratu behar izaten genuen gainera.
|
|
|
Etengabe egin duzu hizketan, zalantzarik izango ez bazenu bezala, gaia menderatzen duzula uste izan dezan. Gerra Zibila eta ondoko garapen soziala gogorarazi diozu hasteko, eta nola sindikalgintza estatuko aparatuan integratuta
|
zegoen
garai hartan. Egoera ekonomikoan eta lan harremanetan gertatutako aldaketak baliatu zaizkizu ondoren, eta Europako Merkatu Batuan sartzeko erabili nahi zuten norabide teknokratikoari eta teknika neokapitalistei ere eskaini diezu tarte bat.
|
|
|
harrapatu zuten erasoan ari zinetela, baina ez omen zintuen argazkian identifikatu. Xirriren izena ere atera omen zen, baina Madrilgo ordezkaritzan
|
zegoen
garai hartan. Agirrez gain, Txok ere hartu zuen parte.
|
|
|
Interes handia piztu zuen ikuskizunak, eta Joseba Arregik ere, Andoaingoak, ez zuen partida galdu nahi izan. Apaiz izateko bidean
|
zegoen
garai hartan, eta, halako batean, jokoa eten, eta serio serio, angelusa errezatu zuen. Ustekabean harrapatu gintuen, eta batzuek begirunez, besteek barreari eutsi ezinean, isil isilik itxaron behar izan genuen bukatu arte.
|
|
|
Bata lagun kuadrillarekin menditik bueltan iritsi zen festetara; eta bestea, ahizpari bisitan joana zen oporrak pasatzera. Burgos eta Barakaldo gaur egun Barakaldo eta Burgos dauden baino urrutiago
|
zeuden
garai hartan, eta Pedro lotsaz gorritu egiten da oraindik ere elkartu ahal izateko etxean asmatzen zituzten aitzakiak gogora ekartzean: soldaduska zen orduan ondo ikusia zegoen gauza bakanetako bat, eta banderaren zina aitzakia polita izan zen bikotea elkartzeko.
|
|
|
Haietariko judutar gazte bat, sasoikoa, hasi zitzaidan hasieran pixkanaka pixkanaka bertako ohiturak eta hebraiera bera ere erakusten.
|
Bazegoen
garai hartan Lizarrako aljaman judu mordoa euskaraz polito mintzatzen zekiena, nahi eta nahi ez gainera, egunero hirira irtengo baziren beren betebeharrak osatzera. Gehientsuenak oihal lanetan eta diru trukean ibili ohi ziren Lizarran, beste batzuek Iruña eta Tuterara joan behar izaten zuten.
|
|
|
Eta hala ere, mugimendua sendo
|
zegoen
garai hartan, gazteak erruz hurbiltzen baitziren. 1965ean, berbarako, 250 militante ei zeuzkan.77 Garai hartan, halaber, Hegoaldetik Iparraldera ihes egindako ETAko kideek babesa aurkitu zuten Enbatan, eta horrek, askoren ustez, taldearen erradikaltzea eragin zuen.
|
|
|
Bai eta ez. Orduko oztopoak kontuan izanda ere, orain ez
|
dago
garai hartako ilusiorik. Horren falta sumatzen dut, orain bakoitza berera doa, kolektibitatean, euskal kulturan, gure egitekoetan?
|
|
|
Adreiluaren sektoreari erregai gehiago bota nahi zion plan haren bidez lau urtetan 4 000 milioi euro inbertitu nahi izan zuten UPNk eta PSNk. Austeritatea euren hiztegitik kanpo
|
zegoen
garai hartan. Oposizioak gogor kritikatu zuen hormigoiaren mesedetan egindako diru xahutze plan hura.
|
|
|
Ausaz aukeratu nuen Mongolia, pozik
|
nengoen
garai hartako Pekin gatazkatsutik ihes egiteagatik.
|
|
2016
|
|
|
Izan ere, adierazpen horretan Txillardegi jabeturik dago zeinen makurra den kontzientzia etnikoa edo etnoerregionala Euskal Herriarentzat. Oharturik
|
dago
garai hartako abertzale askoren euskal kontzientziak ez ziola euskarari hizkuntza nazionalaren estatusik eta erabilerarik opa. Euskara ez zela Euskal Herriaren hizkuntza nazionala euskal mentalitate harentzat.
|
|
|
Jakina, Batasunak irabazi ostean, errepublikanoek ez zuten emakumeen sufragioa babestu. Baina ez zen hainbeste gizonak zirelako, baizik eta, areago, politikariak izaki, zorretan
|
zeudelako
garai hartako interes ekonomiko nagusiekin. Hegoaldeko esklabo jabeen klasea deuseztatzeko piztu zen iparraldearen eta hegoaldearen arteko lehia militarra; beraz, guda hori, oinarrian, iparraldeko burgesiaren mesedetan egin zen, alegia, kapitalista industrial gazte eta suharren mesedetan, eta alderdi errepublikanoak ordezkatzen zuen haien ahots politikoa.
|
|
|
Gai sozio-politiko bati buruzkoa izan zen batzordearen lehen eztabaidetako bat. Euskal Herrian, Francoren diktaduraren aurkako mugimendu handia
|
zegoen
garai hartan. Batera koordinatutako egitasmoren bat antolatzea interesgarria ote zen aztertu zuen batzordeak.
|
|
|
Diru jario handi
|
zegoen
garai hartan, bai estatuarena bai jatorri atzerritarra (frantsesa batik bat) zuena. Honen erakusle bertako banketxeen sorrera dugu:
|
|
|
Zaletasun handia
|
zegoen
garai hartan herrietan eta kaleak mukuru beteta zeuden karrera ikusteko. Aitona eta amona ere kalera atera ziren, bozkarioz, biloba korritzen ikustera.
|
|
|
Nik dakidan arte, badirudi oroitzea lotuago dagoela espazioari denborari baino, zeren “denboraren gezia” esaten zaion horri ez baitio jaramon handirik egiten garunak; gure bizitza gertakizunen jarraipen bat izanik gure burmuinak ez du hala jasotzen, esan nahi baita oroitzapenak ez doaz bata bestearen atzetik, eta horren adierazle da txikitako gertakari bat azal azalean izan dezakegula eta, aldiz, ez garela gomutatzen atzo bertan jazotakoaz. Aspaldian, libururik eta are gutxiago internetik ez
|
zegoen
garai hartan, memorizatzeko tekniken oinarria zen oroitzapenak gauzekin lotzea; jauregi bat irudikatzen zuten, gelaz gela, eta oroitzapenak bertako altzariekin erlazionatzen ziren, hartara objektua gogoan hartuz gomuta ere jaioko zelakoan burura –Mateo Ricci XVI. mendeko misiolariaren kasua datorkit burura, zeinak Txinako enperadorea harri eta zur utzi zuen teknika hori erabiliz gauzak gogoa...
|
|
2017
|
|
|
Aurretik Umeentzako Museoa izandakoa ingurumen gaiei eskaintzeko erabakia 1998an hartu zuten Azpeitiko Udalak eta Eusko Jaurlaritzako Ingurumen eta Lurralde Antolaketa Sailak. " Hamar urte egin zituen martxan aurretik museoak, baina Umeentzako Museoa gero eta gehiago ludoteka izaera ari zen hartzen, beste museoetan ere gero eta handiagoa zen umeentzako eskaintza, eta ingurumenari lotutako gaiak boladan
|
zeuden
garai hartan. Beraz, pentsatu zuten bazela garaia aldatzeko eta museoari beste ikuspegi bat emateko", azaldu du Itziar Unanue (Azpeitia, 1965) museoko hiru hezitzaileetako batek.
|