|
2000
|
|
|
– Nik be irakurria dot Azken fusila –sartu zen solasaldian Lauaxeta– Eta niri be asko gustatu jatan. Horrelako nobela gehiago behar
|
dauz
euskal literaturak!
|
|
2001
|
|
|
Berezitasuna ez datorkio balizko esentzia euskaldun batetik, noski. Literatura unibertsalaz blai
|
dagoen
euskal literaturako lerro bakoitzakinterpretazio berezia merezi du, esparru literario unibertsala ez baita herrixka globalbat. Literatur esparru mundiala botere literarioa eskuratzeko borroka latz batenjokogune zatikatu eta mailakatua da, zeinen baitan eskualde literario bakoitzakbere historia propiotik jasotako kapital sinbolikoaz diharduen.
|
|
2002
|
|
|
ironia era krudel edo mingarrian erabil  tzen denean hitz egiten da sarkasmoaz; Hugo Pratt-en komikietako batetik ateratako aipua erabiltzearren," sarkasmoaren eta ironiaren artean, korrokaren eta suspirioaren arteko alde berbera dago". Berriz ere, adibide bat baino gehiago
|
dago
euskal literaturan, baina bat gomendatu nahi dut bereziki: Javi Cilleroren" Irakurzale amorratua" narrazioa, euskaltzain guztientzat derrigorrezko irakurketa izan lukeena (Hollywood eta biok bilduman dago).
|
|
2003
|
|
|
Garbi
|
dago
euskal literaturak, berriak edo zaharrak, geroago eta interes handiagoa sortzen duela Euskal Herriko mugetatik kanpo, eta geroago eta normalago ikusten ditugula euskal lanak beste hizkuntza batera normalean, gaztelerara itzulirik.
|
|
2005
|
|
|
Gaur egun
|
dagoen
euskal literaturaren historia ez dago osorik, subjektiboa da. Hasier Etxeberria ren liburuak jadanik zegoen kanon maskulinoa finkatu du, sendotu du, zilegitasuna eman dio (Aldekoaren historian berresten eta are gehiago murrizten dena) 27 Jendearen onarpena jaso zuen lan horretan bost idazle, bost gizon agertzen dira, eta emakume idazle bakar bat agertzen da, txiripaz:
|
|
2006
|
|
|
Literatura ez da bizi dugun testuingurura moldatzen idazle ordiziarraren ustez. Krisian dago bera, krisian
|
dago
euskal literatura, krisian dago... Krisia aukera izan daiteke.
|
|
2007
|
|
|
Arestian esan bezala, lerro argi bat
|
dago
euskal literatur eta pentsamendu sorlanetan, Berpizkundearen hasierako erromantizismotik Berpizkundearen jitearekinapurtu bide zuen existentzialismora doana. Arrazoiak arrazoi, erromantizismoberantiar batek gidatu du euskarazko kulturgintza.
|
|
2008
|
|
|
Jorge Gimenez editorea euskal literaturaren egoeraz mintzatu zen: . Kontuan hartu beharra
|
dago
euskal literatura neurriz eta gauza askorengatik beti erosleagoa izango dela saltzailea baino, normala den bezala eta Alemaniakoarekin gertatzen den legez. Oso sistema gutxi gaude esportatzaileagoak direnak erosleak baino.
|
|
|
Luze gogoeta liteke horren zergatiaz, baina, aitortu behar da, nobela hau gorpuzterakoan erabilitako diskurtso moldeak irakurketa patxadatsua, gogoetatsua eta geldoa eskatzean duela, atzera eta aurrera ibiltzekoa, eta egia esatera, abiada biziko garai hauetan produktu kulturalak ere abiada bizikoak kontsumitu ohi direla. Euskal literatura garaikideak harturiko bide estetiko gehienei erreparatuz gero, gainera, argi dago nobela honen taiuera oso urrun
|
dagoela
euskal literaturan egun erabilitako narrazio molde eta nobela ereduetatik. Terra Sigillata k irakurleari ahalegin sortzaile handia eskatzen dio, hauskortasunean oinarritzen delako nobelaren diskurtso osoa.
|
|
2009
|
|
|
" Ia ez dira existitzen duela ia 40 urtetatik lotzen gaituen bortizkeria terrorista lantzen duten adierazpen artistikoak". Euskal literaturari dagokionean, bertako balizko errealismo falta salatzen zuen, ez bide
|
zegoen
euskal literaturan politikarako tarterik," Goenkalen bezalatsu". Salbuespenen artean, Ramon Saizarbitoriaren Ehun metro eta Bernardo Atxagaren Gizona bere bakardadean aipatzen zituen; lehenengoak terrorismoaren salaketa espliziturik egiten ez zuela zioen, eta bigarrenaren emaitza, berriz, etsigarria zela arrazoi berdinagatik, suposatu dezakegu.
|
|
|
Egiaz, orduko Euskal Herria eta euskara ez ziren landu landu horietakoxeak. 1900an% 29 analfabetoa zen Hego Euskal Herrian (egia da irakaskuntza Udalei eta Diputazioei kendu eta eskola estatal zentralistaz zibilizatu nahi gintuen Estatu Espainolean% 64 zela analfabetoa) 150. Baina alfabetoa dexifratzen jakin bazekitenak dezente baziren, egia da irakurleak gutxi zirela, eta oso eskasa zela irakurtzeko eskura
|
zegoen
euskal literatura, kantitate nahiz kalitatean.
|
|
|
Gerrari buruzko euskal eleberrietan ageri dira, bai, soldadu faxista ulerkorrak,, azken batean bi aldeetakoak antzekoak gara? eta esanez, baina hiztegien definizioen araberako faxista zintzorik ez
|
dago
euskal literaturan. Faxista zintzo posibleak zurruntzen eta mututzen gaitu, ezinezkoa zaigu.
|
|
2010
|
|
|
Literaturaren inguruko nazioarteko adostasun zientifikoari kasurik egin barik, Euskal Olerki Antologia titulupean argitaratu dute euskal literatura eta gaztelaniazko literatura biltzen dituen liburu hau, itxura bikainekoa. Heliozentrismoa, kontinenteen jitoa edo eboluzio biologikoa bezain onartua
|
dagoena
euskal literatura euskaraz egiten dena da, aleman literatura alemanez egindakoa, ez nuke nahi, auzo lotsagatik, hemen berriro azaldu. Tristatu egiten nau axioma bat esplikatzen ibili beharra hizkuntzaren akademikoei.
|
|
|
Munduko Literatura" itzulpen eremu" bat da.1135 Baina literatura gutxitu baten kasuan, Johann Wolfgang Goethe baino konkretuagoa eta David Damrosch baino apur bat zakarragoa izan zen Koldo Mitxelena isatsarena esan zuenean. Artean ondo osatu gabe
|
zegoen
euskal literaturaz ari zela, itzulpenak edozein literaturatara berez datozela esan zuen, soinaren ondoren isatsa datorren bezala. Eta gorputzarentzat kalte gehiegirik gabe moztu daitekeen eranskin luzea edo laburra baizik ez dela sarritan.
|
|
2012
|
|
|
– Esan daiteke, gehiegizko gezurrik esan gabe, hor
|
dagoela
euskal literaturari, eta literaturari erabat, utzi dion testamentua eta ordenua. (LIB II:
|
|
|
– Esan daiteke, gehiegizko gezurrik esan gabe, hor
|
dagoela
euskal literaturari, eta literaturari erabat, utzi dion testamentua eta ordenua. (LIB II:
|
|
|
–Esan daiteke, gehiegizko gezurrik esan gabe, hor
|
dagoela
euskal literaturari, eta literaturari erabat, utzi dion testamentua eta ordenua?. (LIB II:
|
|
|
– Esan daiteke, gehiegizko gezurrik esan gabe, hor
|
dagoela
euskal literaturari, eta literaturari erabat, utzi dion testamentua eta ordenua. (LIB II:
|
|
2013
|
|
|
Oraingoan baina, katebegi galduak ez ezik, ostendurikorik ere ote dagoen ekarri nahi nuke eztabaidara, ikusezin gertatzen zaigun ertzik, alegia itsuturik ote
|
gauden
euskal literaturaren gertaera zenbait azaltzeko nahiz eta azalpena gure begi aurrean egon litekeen, ba ote dagoen itsutasun egoera horretara lotzen gaituen ikuspegi epistemologikorik edota, alderantziz, gure ezagutza hobe lezakeenik.
|
|
|
Historia hori positiboki ematea bezain ezkorki ukatzea oso da erraz: ez
|
dago
euskal literaturarik, orainalditik bateratutako saio filologiko bat baino ez da, historian jarraitasunik izan ez duena, eta abar. Jon Casenavek azaldu ditu eredu positiboaren mugak bere Euskal literaturaren historiaren historia n.
|
|
|
Ez
|
dago
euskal literaturaren irakurle kopurua berariaz aztertzen duen ikerketarik, baina gaia aztergai duten hainbat datu egon, badaude. Banan banan aztertu eta elkarren artean alderatuko ditugu.
|
|
2014
|
|
|
Honen adibide gisa, Klasikoen gordailua aipatu du. . Gordailuan
|
daude
euskal literatura klasikoaren obra inportante denak, eta hain inportanteak ez diren asko ere bai. Hor ia dena jarrita dago, baina dena ez.
|
|
2015
|
|
|
Analisirako interesgarriena, alabaina, testuaren amaiera aldera zetorren. Azurmendiren ustez, egotekotan, kalitatean
|
zegoen
euskal literaturan krisia, zeina soberazko joera esperimental subjektibistan zertzen zen bere iritziz.
|
|
|
Antologia batek, ezinbestez, ekoiztutakoa behatu du hauta lanari ekiteko. Eskuratu den altxorrean egileak hartzaileak goza dezan asmo zuela sortutako testu askorik ez
|
dago
Euskal Literaturaren historiaren zenbait alditan, nahiz eta, seguru asko, jaio ziren garaiko hartzailearentzat egungoarentzat baino erakargarriagoak izango ziren. Lehen liburuki honek jasotzen dituen aldietarako nahiz geroagokoetarako hautatuko diren testuak taxutu ziren aroko ikuskerara hurbilduz irakurtzen badira orainalditik irakurrita baino atseginagoak suertatuko dira.
|
|
|
Hori nik ezin dizut ondo erantzun. Nola
|
dago
euskal literatura. Euskal literatura dago bere irakurleek esaten duten bezala.
|
|
|
Idazle berri zein zahar batzuen ahotik aurkezpen ideia izan eta nozitu ere irozo dut, autu estimuaren teilatua pisuak jota hautsi arte.Minak horrela, zimikotxoa eta kakagura eragiten didate hemen kritikarik ez dagoelako hitzek, non eta gure artean, kritika instituzionalizatu eta Inkisizio bilakatu denean. Hemen batzuetan lanek ez dute argia ikusiko inoiz zenbaiten pitokeriagatik, bekaitzak jota bestetan eta literatur ustelkeria koipetsuagatik gehienetan.Sasikumez beterik
|
dago
euskal literatura, perretxikoak bezala ustelkerian haziak, putreak bezala diru-laguntzen inguruan, benetako kultur zorriak. Bitartean, zenbait lanetan, egilea sutan erre eta errautsen gainean egin dute txiza, sekula ezer onik idatzi gabeko kritikari horiek, eta mina ematen dit, behin eta berriz, hori, bolaluma lan berri hori, justu, hainbeste ordu eta buruhausteko jardunaren ondoren, Inkisizioaren atzaparretan erortzeak, Hegoaldeko euskal literaturako kastakoen eskuetan erortzeak.
|
|
2016
|
|
|
Artikulu hau idatzi nuenean baino ezkorrago banago ere, euskal ipuingintzaren kokapenari
|
dagokionez
euskal literatur sisteman alegia, uste dut lau puntu horiek jarraitzen dutela azalpen balioren bat izaten, eta horregatik ausartzen naiz hemen berrestera, ñabardurak ñabardura eta gehikuntzak gehikuntza.
|
|
|
Bestetik, eta testuen oparotasunari erreparatuta, euskal literatura izan denaren ikuspegi zabal, aberats eta betea ematen dutelako. Zentzu horretan, euskal literaturari buruzko bilduma oso baliotsua osatzen dute artikulu guztiek batera, eta dagoeneko eskuragarri
|
dauden
euskal literaturari buruzko lanen osagarri ezin hobea lirateke.
|
|
2017
|
|
|
Barne aldera erkidegoa trinkotzen du, elkartasuna indartzen du. Ikustea
|
dago
euskal literaturaren inguruan bildu den mundutxoa (literatura baskoaren inguruan ez bezala), euskal kantak nola lotzen dituen gazteak, etab. Kanpo aldera hesi bat da. Ongi ulertu zuten, euskaldun fededun, ek erdal ideia liberalen aurka euskararen defentsa fede katolikoaren defentsan azkartu zutenean.
|
|
|
“Baina orduan ez da queer... gehienez ere feminista. Ederki
|
dago
Euskal Literatura, marikita baten lehendabiziko liburuko istorioa, zer eta heterosexuala! ”.
|
|
2018
|
|
|
Eta halaxe dago Nagore, muda garaian, ordura arte izan duen oskol gogorra bazterrean utzi eta izaera zaurgarriagoa garatu nahian. Dudarik gabe, ez
|
gaude
euskal literaturan ohikoa izan den protagonista femeninoaren aurrean. Inondik ere.
|
|
2020
|
|
|
Adibidez: loturarik ba ote
|
dago
euskal literatura dialektala lantzearen eta euskal esparru literariotik bazter gelditzearen artean. Euskal sistema literarioak sortzen ote du azpikotasunik?
|
|
|
Euskal kulturaren eta komunitatearen neurri murritzak badu bere alde positiboa, dena den: merkatu arauetatik salbuago
|
dagoelako
euskal literatura.
|
|
2021
|
|
|
Literatura sailean adibidez, arazoa garbiki ikus daiteke: inguruko kultura garatuetan epe luzean apailatzen den" klasikotze" prosezua (eskolako egitarauen bidez, sakelako bildumen bitartez) trabaturik
|
dago
euskal literaturan.
|
|
|
iberiar ikasketak bultzatzen dituzten sailetan euskal literaturaren egoera behin behinekoa eta bazterrekoa den bitartean, espainiar estatuko hizkuntza erromantzeetako batean edo batean baino gehiagotan trebatu diren zenbait akademiko euskal literaturari buruz idazten hasi dira orain inolako konplexurik gabe, nahiz eta euskaraz jakin ez. Euskaraz ez dakitenez, gaztelerazko edota ingelesezko itzulpenetan oinarrituta
|
daude
euskal literaturari buruzko beren analisiak. Ikasketa postkolonialak ezagunak zaizkion edonork aise antzemango ditu ikuspegi kolonialekin bat datozen egiturak jarrera horien atzean:
|
|
2022
|
|
|
Idazle poetak maite ditut gehien, eta, gero, ipuinlariak; horiek ere baztertu xamar daude, baina, orain, ipuingintzak garai on bat izan du gure literaturan, zirrikitu bat ireki du nobelaren itzalpean. Nik nahiko nukeena da mikroipuinlari gehiago
|
egotea
euskal literaturan.
|