|
2012
|
|
|
Haien kokapena seinalatzeko ere bai. Hainbat film eta istorio jaso ondoren, genetan
|
ditugu
Estatu Batuetako estatuak, Seattletik Floridara. Amerikarrak barkatu, iparramerikarrak gara konturatu gabe.
|
|
|
Badakigu komunikabideak boterearen tresnak baino ez direla; hala ere, jarraitzen dugu haien ahotsaren menpe, publizitatearen deiaren zain. Badakigu irabazlearen kultura dela indarra
|
duen
bakarra, eta bero horren eguzkitan bizi gara lasai. Doinu bat besterik entzuten ez duen Pavloven txakurrak bezala, Hamelinzale fidelak.
|
|
|
Ahaleginak eta biok ez gara lagun. Nahiago
|
dugu
ohikoa. Errazagoa da gehien lasterrean bizi izatea, kodeak errepikatzea lekua galdu gabe, mugitzen dena argazkian ateratzen ez delako.
|
|
|
Niri behintzat ez zait gustatzen bidaiak urtero errepikatzea. Emozio pixka bat behar
|
dut
barneko zerbait mugitzeko, Insersozale ezkutua daukadan laguna zirikatzeko. Eta zer dira liburuak, diskoak, dokumentalak edo filmak kanpotik barnerako bidaiak baino?
|
|
|
urte hasieran ez zekiten ia ezer Gasteizi buruz eta hilabete batzuk beranduago hemen bizi dira lan edo ikasketengatik. Eguneroko bizitzak euren esperientziak elkartu dira modu batean edo bestean eta, oraindik lurreratzen ari direnean, izan dituzten lehenengo sentsazioak horiek ezagutu nahi
|
ditugu
.
|
|
|
Gasteiz, Euskal Herriko hiriburu ezezaguna zen berarentzat eta orain arte gehien gustatu zaiona “ekintza kulturalak dira. Magia, zientzia, telebista, jazz a… hainbat festibal eta jaialdi bizi izan ditut denbora gutxian, zinera joaten gara astero hiru euro ordainduta eta ezin
|
dugu
ahaztu osteguneko pintxo potea, gaueko giroa paregabea da! ”.
|
|
|
Bere egoera berezia da aurretik ere hemen praktikak egin zituelako eta bere mutila gasteiztarra delako: “Hiriak bere gertutasunez irabazi nau, jendea Bilbon baina hurbilagoa (eta ez hain harroa) da eta Altubeko beste aldean uste
|
duten
baino giro biziago dago”. Kostaldearekin alderatuz, Gasteiz asko gustatzen zaio “neguan, irudi polit asko baitago elurra egiten duenean, Getxon aurkitzen ez duguna”.
|
|
|
“Hiriak bere gertutasunez irabazi nau, jendea Bilbon baina hurbilagoa (eta ez hain harroa) da eta Altubeko beste aldean uste duten baino giro biziago dago”. Kostaldearekin alderatuz, Gasteiz asko gustatzen zaio “neguan, irudi polit asko baitago elurra egiten
|
duenean
, Getxon aurkitzen ez duguna”.
|
|
|
Gasteizen ez
|
ditugu
bakarrik euskaldunak, txoko guztietako ikasleak EHUan ikasketak egitera etortzen direlako. Hauen artean, María del Corral eredu ona da, Cáceres probintzian dagoen Arroyo de la Luz herrian jaioa, Sevillan burutu ditu ikasketak eta kurtso honetan etorri da ‘Elikadura kalitatea eta segurtasuna masterra’ egitera, bere den Elena Romerorekin.
|
|
|
Hauen artean, María del Corral eredu ona da, Cáceres probintzian dagoen Arroyo de la Luz herrian jaioa, Sevillan burutu ditu ikasketak eta kurtso honetan etorri da ‘Elikadura kalitatea eta segurtasuna masterra’ egitera, bere den Elena Romerorekin. Maríak hiria gogoko
|
du
baina, hegoaldekoa izanda, hotzaren zain dago: “Udan etorri nintzenean Ullibarri Ganboako hondartzak ezagutu nituen, baina orain tenperatu baxuak sentitzen hasi naiz; nire bizitzan elurra birritan baino ez dut ikusi eta ez nago ohituta zero azpitik bizitzera”.
|
|
|
Elenak, bere lagunak, Euskal Herriko beste txoko asko ezagutzen zituen, Gasteiz ez ordea, bere ustez “kanpoan gutxi sustatzen baita, hiri guztiz ezezaguna zen niretzat”. Gazte honek “kaleak beti jendez beteta” ikusten ditu “agian oraindik hotz handia egin ez
|
duelako
. Iristen denean, prest egongo naiz ‘snowboard’ ean aritzeko erabiltzen dudan arroparekin”.
|
|
|
“Zuhaitzak eta parkeak hirian bertan daude eta nonahi zaudela aire freskoa arnasten ari zarela sentitzen duzu”; beste faktore on bat “leku hauetara guztietara iristeko tranbia edo autobusak daudela” dio. Azkenik, Alvaro Senda madrildarra
|
dugu
, ikasketak aurreko bi neskekin egiten dituena. “Banekien Gasteiz Euskadiren hiriburua zela, hori da dena, etorri baino lehen ez nuen ezta hiriaren argazkirik ikusi”.
|
|
|
Inposaketa baita uraren azpiegiturak pribatizatu ahal izateko bide bakarra, dirua lortzeko modu azkarra delako argudioa erabiltzen, eta epe ertain edo luzera zerbitzuaren kalitatea nolakoa izango den erreparatzeari uko egiten. Estatu espainiarraren kasuak arreta berezia merezi
|
du
. Udal baliabideen faltak eta indarrean dagoen legediaren ahulkeriak enpresa pribatuen presioari arnasa ematen diote.
|
|
|
Estatuaren administraziopean dagoen lurraldean, uraren kudeaketa pribatizatu egin da jada tamaina orotariko hainbat hiritan, eta Madrilgo Isabel II.aren Kanala (6.000.000 biztanle) edo Bartzelonako Aigües Ter Llobregat delakoa (5.000.000 biztanle) pribatizatuko balira, ur pribatuak nagusitasun ia osoa lortuko luke lurralde horretan. Nagusitasun horrek kaleratzeak eta murrizketak lan baldintzetan eragin ditu, baina, ordea, ez
|
du
kudeaketaren eraginkortasuna hobetu, enpresa pribatuek, publikoen aurrean, kudeaketa optimizatzen dutela dioten dogma neoliberala gezurtatzen; ezta salneurrien beherakadarik (Huelvan %14, 4 a igo da urte bakar batean) edo hirietako ur zikloaren kudeaketan hobekuntzarik eragin ere. Eredu horretan ez dago inolako pizgarririk uraren erabilera optimizatu edo arrazionalizatzeko.
|
|
|
Burbuila horren zulatzea, gainera, erreskate publikoa ekarriko luke seguru aski. Baina honetaz guztiez gain, uraren pribatizazioak suposatzen duen sabotaje soziala salatzea beharrezkoa
|
dugu
, uretara iristea giza eskubidea baita, merkatuen edo interes pribatuen esku utzi ezin daitekeena, etekinen gorabeherek soilik mugiarazten baitituzte. Kapitalak, izaki guztion ondasun hau konkistatu nahian, ofentsiba globala jarri du martxan, eta testuinguru horretan aurkitzen dugu geuk arrazoi nagusia bizitzaren iturria denaren merkatarizazioaren aurkako errotiko oposizioa egiteko, Gasteizen, Tesalonikan, Madrilen edo Cochabamban.
|
|
|
Euskaraz bizi nahi
|
dugulako
|
|
|
Abenduaren 1ean euskal herritarrok hitzordua
|
dugu
Donostian, manifestazioa burutuko dugulako, bertan, “Euskaraz bizi nahi dugu” lelopean.
|
|
|
Abenduaren 1ean euskal herritarrok hitzordua dugu Donostian, manifestazioa burutuko
|
dugulako
, bertan, “Euskaraz bizi nahi dugu” lelopean.
|
|
|
Milaka herritar gara euskaraz bizitzeko hautua egin dugunok; baina, zoritxarrez, milaka arazo aurkitzen dugu geure nahia betetzeko. Oraindik ere lan handia dago egiteke euskararen normalizazioan; hori azpimarratu du,
|
duela
gutxi, Europako Batzordeak berak, Hizkuntza Gutxituen Itunaren konpromisoak betetzen ote diren aztertu ostean.
|
|
|
Horretarako, hartu beharreko neurrietariko bat da baliabideak jartzea, euskara ikastea doakoa izan dadin. Gaur egun, gezurra badirudi ere, herri honetan berezkoa
|
dugun
hizkuntza ikasteko ordaindu egin behar da. Gainera, bere garaian emandako pausu egoki batzuk (azterketak gainditzeagatik jarritako bekak, administrazioko langileendako laguntzak eta liberazioak...) oso ondo baloratuak izan arren, eta doakotasunerako bidean ezinbesteko hobekuntzak izan arren, azken urteotan murriztu edota desagertarazi dira krisiaren aitzakipean.
|
|
|
Bestalde, lehen aipatu dugun bezala, hizkuntza bat normaltasunez baliatzeko erabilera espazioak/ guneak behar dira; haatik, tamalez, sarri askotan gertatu izan da, eskolak eta euskaltegiak euskalduntzeko guneak izan diren modu berean, kalea edota gizartea bera gai izatea jendartea erdalduntzeko. Euskarak, hortaz, erabiltzeko espazioak irabazi behar
|
ditu
, gune publiko zein pribatuak. Erabilerarako gune horiek toki publikoetan bermatzeko beharra ere hor dugu; euskara erabiltzeko benetako aukera eduki behar dugu, eta ez oztopoz jositako lasterketa edo proba.
|
|
|
Euskarak, hortaz, erabiltzeko espazioak irabazi behar ditu, gune publiko zein pribatuak. Erabilerarako gune horiek toki publikoetan bermatzeko beharra ere hor
|
dugu
; euskara erabiltzeko benetako aukera eduki behar dugu, eta ez oztopoz jositako lasterketa edo proba. Esaterako, euskaraz bizi nahi dugunok erdarazko produktuak ditugu nagusi; besteak beste, telebista ikusi, zinema estreinaldiez gozatu edota zibermunduan ibili gura dugunean.
|
|
|
Euskarak, hortaz, erabiltzeko espazioak irabazi behar ditu, gune publiko zein pribatuak. Erabilerarako gune horiek toki publikoetan bermatzeko beharra ere hor dugu; euskara erabiltzeko benetako aukera eduki behar
|
dugu
, eta ez oztopoz jositako lasterketa edo proba. Esaterako, euskaraz bizi nahi dugunok erdarazko produktuak ditugu nagusi; besteak beste, telebista ikusi, zinema estreinaldiez gozatu edota zibermunduan ibili gura dugunean.
|
|
|
Erabilerarako gune horiek toki publikoetan bermatzeko beharra ere hor dugu; euskara erabiltzeko benetako aukera eduki behar dugu, eta ez oztopoz jositako lasterketa edo proba. Esaterako, euskaraz bizi nahi
|
dugunok
erdarazko produktuak ditugu nagusi; besteak beste, telebista ikusi, zinema estreinaldiez gozatu edota zibermunduan ibili gura dugunean. Aisialdiarekin lotutako jarduera asko eta askotan, euskara bigarren mailan (edo atzerago) dago, eta egoera hori, noski, euskararen erabilera normalizatua lortzeko traba bihurtzen da.
|
|
|
Erabilerarako gune horiek toki publikoetan bermatzeko beharra ere hor dugu; euskara erabiltzeko benetako aukera eduki behar dugu, eta ez oztopoz jositako lasterketa edo proba. Esaterako, euskaraz bizi nahi dugunok erdarazko produktuak
|
ditugu
nagusi; besteak beste, telebista ikusi, zinema estreinaldiez gozatu edota zibermunduan ibili gura dugunean. Aisialdiarekin lotutako jarduera asko eta askotan, euskara bigarren mailan (edo atzerago) dago, eta egoera hori, noski, euskararen erabilera normalizatua lortzeko traba bihurtzen da.
|
|
|
Erabilerarako gune horiek toki publikoetan bermatzeko beharra ere hor dugu; euskara erabiltzeko benetako aukera eduki behar dugu, eta ez oztopoz jositako lasterketa edo proba. Esaterako, euskaraz bizi nahi dugunok erdarazko produktuak ditugu nagusi; besteak beste, telebista ikusi, zinema estreinaldiez gozatu edota zibermunduan ibili gura
|
dugunean
. Aisialdiarekin lotutako jarduera asko eta askotan, euskara bigarren mailan (edo atzerago) dago, eta egoera hori, noski, euskararen erabilera normalizatua lortzeko traba bihurtzen da.
|
|
|
Aipatutako arlo bi horiek lantzen ditugu AEKn, euskararen normalizazioan giltzarria den hirugarren zutabearekin batera, sustapena hain zuzen ere. Sustapenean, KORRIKA
|
dugu
ekimenik garrantzitsuena; bi urtean behin euskararen alde milaka lagunek betetzen dituzte Euskal Herriko errepideak. Datorren udaberrian, hain zuzen ere, 18 Korrikak euskalduntzen eta alfabetatzen ari diren milaka pertsonak omenduko ditu, euskalakari izateko ahaleginean euskara ikasten eta praktikatzen ari diren guztiak, beraiek direlako euskararen berreskurapenean zutabe garrantzitsuenetariko bat.
|
|
|
Izan ere, helduak euskalduntzen doazen heinean, transmisioan etenik egongo ez dela ziurtatzen ari gara. Ikasi eta baliatu nahi
|
dutenek
egiten duten ahaleginari esker, elkarbizitzarako aukerak sortzen eta denok euskaraz bizitzea ahalbidetzen ari dira.
|
|
|
Eta ez da batere harritzekoa, aurrekanpainan ere euskara duintasunez erabili zutelako materialak, propaganda eta abarrak lantzerakoan. Alabaina, puntu batean kale egin dutela iruditzen zait eta ahulezia hori baliatu nahi
|
nuke
arazo orokortzat hartu litekeen kontu bat aztertzeko.
|
|
|
“bueno, nola egingo dugu bilera, euskaraz ala gaztelaniaz? Bakoitzak egin dezala nahi
|
duena
–” Izan ere, euskarak bere espazio propioa behar du, bestela alferrik da. Luistxo Fernandezek oso ondo deskribatu zuen egoera hori Sustatun. Batzuetan ez da posible izango, baina segregazio linguistikoa da bide bakarra.
|
|
|
“bueno, nola egingo dugu bilera, euskaraz ala gaztelaniaz? Bakoitzak egin dezala nahi duena? ” Izan ere, euskarak bere espazio propioa behar
|
du
, bestela alferrik da. Luistxo Fernandezek oso ondo deskribatu zuen egoera hori Sustatun. Batzuetan ez da posible izango, baina segregazio linguistikoa da bide bakarra.
|
|
|
Langintza horretan, interesgarriak dira, oso, euskalduna identifikatzeko erabiltzen diren pinak, euskaraz egitera animatzen duten afitxak eta horrelakoak (entzuna
|
dugu
Osakidetzan martxan jarriko dutela horrelako ekimena, baina ez dakit noiz).
|
|
|
Baina zein tik takera bueltatu nahi
|
dugun
ezin dugu inolaz ere erabaki. Gehienetan tamalez (nahiz eta batzuetan eskerrak), baina oraindik Doraemon katu kosmikoaren Denboraren Makina gure irudimenean soilik existitzen da.
|
|
|
Baina zein tik takera bueltatu nahi dugun ezin
|
dugu
inolaz ere erabaki. Gehienetan tamalez (nahiz eta batzuetan eskerrak), baina oraindik Doraemon katu kosmikoaren Denboraren Makina gure irudimenean soilik existitzen da.
|
|
|
Kafetegiko atea bultzatu eta non sartu ez daki A k, kasualitatez, B ren parean C agertu da. Azken aldian, nahikotxo mintzatzen dira A eta C, hala ere, oraingoan, A k ez
|
du
hitz askorik topatu eta azkar batean aurrera jarraitu du B rekin. Damututa iritsi da A etxera, gaizki egin duela badaki, urduri jarri eta sikiera zer moduz bat esateko gai ez da izan.
|
|
|
Zenbat aldiz ez
|
dugu
A ren desira berdina, hots, denbora menderatzearena, geureganatu. Sondeo txikia egin dut ondoan nituen lagunekin eta ondorio berdinera heldu gara:
|
|
|
Zenbat aldiz ez dugu A ren desira berdina, hots, denbora menderatzearena, geureganatu? Sondeo txikia egin dut ondoan
|
nituen
lagunekin eta ondorio berdinera heldu gara: erantzun onenak eta jokabide aproposak beti berandu (egi) etortzen zaizkigu.
|
|
|
30 urte bete
|
dituzte
2012an Arabako bertso eskolek. Gasteizko Txustan eta Aretako Tunelen elkartzen ziren ausart batzuei esker dago panorama orain dagoen bezala.
|
|
|
Eta nola dago? Bada, atrebituko nintzateke esatera, Araban euskararekiko atxikimendu aktiboa
|
duen
orok ezagutzen dituela arabar bertsolariak, eta baduela Arabako bertso mugimenduaren berri. 1982an pentsaezina zena, egia bihurtu da.
|
|
|
Eta nola dago? Bada, atrebituko nintzateke esatera, Araban euskararekiko atxikimendu aktiboa duen orok ezagutzen dituela arabar bertsolariak, eta
|
baduela
Arabako bertso mugimenduaren berri. 1982an pentsaezina zena, egia bihurtu da.
|
|
|
Bertsolaritzak indar berezia nonbait
|
badu
, bidea erraz duen lekuetan da hori, logikoki. Hizkuntza du langai bertsogintzak:
|
|
|
Bertsolaritzak indar berezia nonbait badu, bidea erraz
|
duen
lekuetan da hori, logikoki. Hizkuntza du langai bertsogintzak:
|
|
|
Bertsolaritzak indar berezia nonbait badu, bidea erraz duen lekuetan da hori, logikoki. Hizkuntza
|
du
langai bertsogintzak: euskararekin du ezinbesteko lotura, beraz, euskararen osasunarekin ere bai.
|
|
|
Hizkuntza du langai bertsogintzak: euskararekin
|
du
ezinbesteko lotura, beraz, euskararen osasunarekin ere bai. Euskara bizi bizirik dagoen eremuetan bertsoa erraz doa, natural, gizarteak normal onartzen du.
|
|
|
Baina Araban gaude gu… eraikinaren zazpigarren solairuan. Igogailuak energia gastu handia egin behar
|
du
honaino iristeko. Lur eremu latza izan da hau, urtetan, bertsoak bere bidea eroso egin dezan…
|
|
|
Oraingoan ez dakit arrazoia izango dudan, baina nire ustetan, mundu ofizialean kontsumo jasangarriaren aldeko ekimenak modan jarri edo zalapartatsuagoak bihurtu dituzte. Dirudienez, krisiak eraginda bat batean konturatu dira orain arte egindako ibilbide azkar eta kontsumitzaile honek bere alde txarrak izan
|
badituela
. Alde txarrak baino, eutsiezinak esan genuke.
|
|
|
Animalia batek jaten duenarekin hainbat eta hainbat pertsonek biziraun dezakete. Besteak beste, gizakiok 200 gramoko haragi zatia jateko, animalia batek bi kilo zereal irentsi behar
|
dituela
diote datuek. Zereal kantitate honek zortzi umeen sabela ase eta beteko lituzke.
|
|
|
Lehen, aldiz, noizean behin jaten zen soilik. Ama gaztea zenean ostiraletan haragia jatea debekatuta
|
zuten
. Elizak horrela agintzen zuen.
|
|
|
Elizak horrela agintzen zuen. Bere etxean, ordea, ez
|
zuten
agintea betetzen, baina gero, kontzientzia txarrak bultzatuta, konfesatzera joaten zen. Etxean egindakoa eta eskolan esandakoa, beraz, ez zetozen bat, eta bera, gixajoa, anbiguotasun horretan hazi zen.
|
|
|
ENPRESAREAN Bai Euskarari Ziurtagiriaren Elkartearen proiektu bat da, Gipuzkoako Foru Aldundiarekin, Donostiako Udalarekin ela Kutxa Fundazioarekin elkarlanean kudeatzen duena. ENPRESAREANen helburuak dira elkarlana sustatzea, esperientziak trukatzea eta euskararen erabilerak negozio munduan
|
dituen
onurak agerian uztea. Hori guztia, baina, euskara elementu komuntzat duten enpresa, elkarte eta entitateen artean.
|
|
|
ENPRESAREANen helburuak dira elkarlana sustatzea, esperientziak trukatzea eta euskararen erabilerak negozio munduan dituen onurak agerian uztea. Hori guztia, baina, euskara elementu komuntzat
|
duten
enpresa, elkarte eta entitateen artean.
|
|
|
Era berean, ENPRESAREANen bitartez, enpresei negozio aukerak handitu nahi zaizkie eta produktu/ zerbitzu berriak sortu nahi dira, euskaratik eta euskaraz. Horrez gain, euskaraz lan egin nahi
|
duten
edo eta zerbitzua euskaraz eskaini nahi duten organizazioei erraztasunak eman nahi zaizkie eta salmentarako gune bat eskaini. Horrek guztiak, gainera, euskararen prestigio soziala areagotzeko eta arlo sozio-ekonomikoan euskararen presentzia areagotzeko balioko du.
|
|
|
Era berean, ENPRESAREANen bitartez, enpresei negozio aukerak handitu nahi zaizkie eta produktu/ zerbitzu berriak sortu nahi dira, euskaratik eta euskaraz. Horrez gain, euskaraz lan egin nahi duten edo eta zerbitzua euskaraz eskaini nahi
|
duten
organizazioei erraztasunak eman nahi zaizkie eta salmentarako gune bat eskaini. Horrek guztiak, gainera, euskararen prestigio soziala areagotzeko eta arlo sozio-ekonomikoan euskararen presentzia areagotzeko balioko du.
|
|
|
Hala izan da beti bertako ibiltarientzat eta inguruko lurraldeetatik bisitari etorri direnentzat, eta orain baita kanpotar askorentzat ere, green hiriburuaren berdetasun berdingabearen esloganari erantzun eta hurbiltzen direnentzat. Eta ni bezalako bokaziozko paseatzaile eta zuhaitzen maitale batek xarma hori berretsi besterik ezin
|
du
egin, hainbeste dira bakoitzari bihotzak markatzen dion tempoan dastatzeko moduko bazterrak.
|
|
|
Arbolazaleen artean ere denetatik dago, jakina: badira pinua gorrotatu eta haritza ikur hartu dutenak, gingkoaren erresistentziaren miresleak edo lizarra gero eta ahaztuago dagoela deitoratzen
|
dutenak
. Ni neu, aizkolariak bezala, beti izan naiz pagoaren mireslea.
|
|
|
Beste zereginik gabeko arratsalde askotan bukatu dut txoko horretan, hasieran nahi gabe, baina gero urteetako errutina baten indarrez. Ordu gozo asko pasa
|
ditut
hor egonean, adiskide berrien gerizpe amultsuan. Eta arratsalde batean, bizkarra pago baten enborraren kontra jarri eta eserita nengoela, aspaldiko eszena bat etorri zitzaidan burura, paseatzaile bat arbola bati besarkatuta ikusi nuenekoa.
|
|
|
Eta, eguna joan eta eguna etorri, nire paseoetako unerik gozoena bihurtu zitzaidan pagoak besarkatzeko momentu hori. Denborarekin pagoak hobeto ezagutzen hasi nintzen, elkarrengandik bereizten, eta zuhaitzek ere bakoitzak bere nortasuna
|
dutela
konturatu nintzen. Errepidean goazela autoko leihotik artalde bat ikusten dugunean, ardi guztiak berdinak iruditzen zaizkigu, baina badakigu artzainak den denak ezagutzen dituela, bakoitzaren izaera ondo frogatuta daukala.
|
|
|
Eta ezagutzearekin batera ezin saihestuzkoa da batzuk besteak baino gustukoago izatea, batzuen besarkada besteena baino gozoagoa izatea, eta gustukoen artean ere batek zerbait berezia
|
duela
sentitzea. Bigarren asterako banuen nik ere nire pago kuttuna, nire besarkada guztiak bereganatzeko adinako erakarmena zuen zuhaitz lerdena.
|
|
|
Eta ezagutzearekin batera ezin saihestuzkoa da batzuk besteak baino gustukoago izatea, batzuen besarkada besteena baino gozoagoa izatea, eta gustukoen artean ere batek zerbait berezia duela sentitzea. Bigarren asterako
|
banuen
nik ere nire pago kuttuna, nire besarkada guztiak bereganatzeko adinako erakarmena zuen zuhaitz lerdena. Definizio klasikoaren arabera, inolako arrazoi objektiborik gabe emakume bati beste inork ikusten ez dizkion ezaugarriak ikusten dizkiona omen da gizon maitemindua.
|
|
|
Eta ezagutzearekin batera ezin saihestuzkoa da batzuk besteak baino gustukoago izatea, batzuen besarkada besteena baino gozoagoa izatea, eta gustukoen artean ere batek zerbait berezia duela sentitzea. Bigarren asterako banuen nik ere nire pago kuttuna, nire besarkada guztiak bereganatzeko adinako erakarmena
|
zuen
zuhaitz lerdena. Definizio klasikoaren arabera, inolako arrazoi objektiborik gabe emakume bati beste inork ikusten ez dizkion ezaugarriak ikusten dizkiona omen da gizon maitemindua.
|
|
|
Egun batean, arratsalderoko paseora ateratzeko prestatzen ari nintzela, orain urte batzuk film txinatar batean ikusitako eszena bat etorri zitzaidan gogora. Pelikularen bukaera aldera, protagonistak zuhaitz bati hitz egiten zion, harekin mintzatuz husten zuen bere barrua, arbolak
|
zituen
zuloetako batean ahoa jarri eta hari esaten zizkion beste inori aitortzen ez zizkionak. Nire arbola laztanak ere albo batean zulo bat zuela gogoratu nuen orduan, eta filmeko ideia hori buruan nuela iritsi nintzen nire bihotzeko pago maitearen ondora.
|
|
|
Pelikularen bukaera aldera, protagonistak zuhaitz bati hitz egiten zion, harekin mintzatuz husten zuen bere barrua, arbolak zituen zuloetako batean ahoa jarri eta hari esaten zizkion beste inori aitortzen ez zizkionak. Nire arbola laztanak ere albo batean zulo bat
|
zuela
gogoratu nuen orduan, eta filmeko ideia hori buruan nuela iritsi nintzen nire bihotzeko pago maitearen ondora. Besarkada luze baten ondoren haren zuloaren ondoan jarri nituen nik ere ezpainak, eta hitz goxoak xuxurlatzen hasi nintzaion.
|
|
|
Pelikularen bukaera aldera, protagonistak zuhaitz bati hitz egiten zion, harekin mintzatuz husten zuen bere barrua, arbolak zituen zuloetako batean ahoa jarri eta hari esaten zizkion beste inori aitortzen ez zizkionak. Nire arbola laztanak ere albo batean zulo bat zuela gogoratu nuen orduan, eta filmeko ideia hori buruan
|
nuela
iritsi nintzen nire bihotzeko pago maitearen ondora. Besarkada luze baten ondoren haren zuloaren ondoan jarri nituen nik ere ezpainak, eta hitz goxoak xuxurlatzen hasi nintzaion.
|
|
|
Inork ezin izango luke sinetsi momentu horretan sentitu nuen emozioa. Bihotz taupadak biziagotu egin zitzaizkidan, eta eskuak dardara batean
|
nituela
heldu nion gerritik. Belarria indar guztiz jarri nuen zuloaren ertzean ahotsak nola jarraitzen zuen hobeto entzuteko:
|
|
|
—Adiskide onak izan gaitezkeela uste dut—jarraitu
|
zuen
ahotsak—, baina... baina hortik aurrera... ez dut uste gure artean ezer gehiago egon daitekeenik.
|
|
|
Irailaren 10etik 21era bitartean, arteak eta ingurumenak bat egin dute Gasteizko kale eta inguruetan. Izan ere, Gasteiz Hiriburu Berdearen esparruan Udalak balio eta jardunbide jasangarriak zabaltzeko bekatu
|
duen
‘Eraztunez Eraztun’ proiektuak eskaintza interesgarria dakar. El Martillo elkarte kulturala (hirian Muralen Ibilbideak egiteagatik ezagutua), Pasabidea Zabalganako auzo elkartea eta Juan Ibarrondo idazleak dira bi fasetan banatzen den proiektu honen sortzaileak.
|
|
|
Orokorrean, ‘Eraztunez eraztun’ proiektuak hausnarketa sortzea
|
du
helburua. “Nik behintzat ekologiaz dudan kontzeptua ez da naturaren kontserbaziora mugatzen.
|
|
|
“Nik behintzat ekologiaz dudan kontzeptua ez da naturaren kontserbaziora mugatzen. Pertsonak naturaren parte gara eta modu orekatuan elkarri eragin behar diogula uste
|
dut
. Oreka inportantea da”, zehaztu du antolatzaileak.
|
|
|
Onerako edo txarrerako herri honetan festa herrikoiak elkartasunerako plataforma izan dira beti. Berezko ezaugarria
|
dute
.
|
|
|
Egoera erridikulu horietako bat Gasteizko txosna gunean bizi izan genuen
|
duela
hiru urteko jaietan. Festa alternatiboen eremuan zenbait lelo zeuden pankartetan apaingarri, horien artean Mario Benedettiren bat:
|
|
|
Eguerdian, txosnak itxita zeudela, txanodun polizia armatu talde bat agertu zen, jarrera mehatxugarrian, hiritar zintzoentzat iraingarriak izan zitezkeen leloak ezabatu nahian. Seguruenik idazle hegoamerikarra ezagutu ere egiten ez
|
zuen
kaputxadunetako batek «torturador» hitzari erreparatu eta asaldatu zen. Bortizkeriz plastikotik tira egin eta desagertarazi zuen pankarta erdia hitz susmagarririk ez zuen beste erdia eskegita utzita.
|
|
|
Seguruenik idazle hegoamerikarra ezagutu ere egiten ez zuen kaputxadunetako batek «torturador» hitzari erreparatu eta asaldatu zen. Bortizkeriz plastikotik tira egin eta desagertarazi zuen pankarta erdia hitz susmagarririk ez
|
zuen
beste erdia eskegita utzita. Geroztik eta festek iraun zuten bitartean pankarta bakarra izan zen erakusgai txosnen aurrean:
|
|
|
«es un buen comienzo». Susmoa
|
dut
Mario biziko balitz, nirekin bat etorriko litzatekeela. Adierazpen askatasuna zanpatzea ez da inoiz hasiera ona izan.
|
|
|
Sentimendu bitxi samarra, diot, umetan gurasoekin Zeledon ikustera joaten nintzenean gauza horiek guztiak ezagutu ez
|
ditudalako
; berriak dira, azken urteotakoak.
|
|
|
Aldiz, izugarri gustatzen zitzaidan abuztuaren 4ko txupinazoan zigarroa pizteko gasteiztarrok
|
genuen
ohitura; izan ere, ume izanda, bakarrik egun horretan eta ordu horretan uzten ziguten erretzen. Arratsaldeko seietan Zeledon behera zetorren, algara, musika, dantza, kanta eta jauzien artean; bitartean plazatik ke laino trinkoa igotzen zen zerura, milaka zigarroen emaitza.
|
|
|
Argi gera dadin: ados nago tradizioak aldatu behar direla eta jaiak ezin
|
ditugula
fosil bat bezala betiko gorde behar; Zeledon bera berria izan zen gure gurasoentzat duela ez horrenbeste. Tradizioa, hizkuntza eta kultura bezala, bizirik badago, etengabeko aldaketan dago, noski.
|
|
|
Argi gera dadin: ados nago tradizioak aldatu behar direla eta jaiak ezin ditugula fosil bat bezala betiko gorde behar; Zeledon bera berria izan zen gure gurasoentzat
|
duela
ez horrenbeste. Tradizioa, hizkuntza eta kultura bezala, bizirik badago, etengabeko aldaketan dago, noski.
|
|
|
Tradizioa, hizkuntza eta kultura bezala, bizirik badago, etengabeko aldaketan dago, noski. Bestalde, ez naiz iraganaren miresle horietakoa, eta ez dut uste berez aurreko garaiak hobeak zirenik eta lehengo gauzek oraingoek baino balio handiagoa
|
dutenik
. Ez, ez da hori, inola ere ez.
|
|
|
Esan bezala, pilotazaleak oso gustora partidaren bigarren zatiak eskainitako ikuskizun ederrarekin. Finalak ere hasiera batean halakoa izateko itxura
|
du
, enpresa bakoitzeko bikote polit eta indartsu banarekin. Asteazken gauean izango da hori, feriaren amaiera suposatuko duen jaialdian.
|
|
|
Titinen erasorako ahalegin askok txapazpian eta kontrakantxan bukatu zuten. Huts gehiegi ziren partidua aurrera atera ahal izateko, eta errioxarrak inolaz ere asmatzen ez
|
zuelarik
(bere haserrearen ondorioz keinu itsusiren bat ere izan zuen), erabat ihes egin zien finalerako txartelak. Azkenean, 22 erakusten duen moduan azken txanpak emozioa faltan izan bazuen ere, ikusleek bi aurrelarien arteko jolas nahasia eta bi atzelari jotzaile handiren eskuinkada indartsuak ikusteko parada izan zuten, baita txalokada gehien jaso zituen Zubietaren erremate dotore pare bat ere.
|
|
|
Partiduaren bilakaerak hala ere izan zuen zerikusirik, Irujo (guztietan erregularrena partidu osoa kontuan hartuta) eta Barriolak partidua ia erabakirik izan baitzuten 17 aldeko markagailuarekin. Hamar tantu erreskadan lortu ostean izan zen, eta berriz ere tantu ilara handi batek (distira handirik gabekoa, gainera) finalerdia emozio gabe utzi behar
|
zuela
zirudien.
|
|
|
Asegarceko bikotea berriro ere partiduan zen 18 markagailuarekin. Jokoaren mailak gora ederki egina
|
zuen
ordurako, eta amaiera hil ala bizikoa izango zela zen. Horrelaxe izan zen hain zuzen, tanto ikusgarri askoak tarteko (Beroizen zabalerako ezker dejada bikain bat guztien gainetik).
|
|
|
Udara gainean
|
dugu
, kuiatxoak hasi dira, lehenengo tomateak ere bai... hemendik aurrera, hauxe duzue erraz egin daitekeena; pistoa.
|
|
|
Udara gainean dugu, kuiatxoak hasi dira, lehenengo tomateak ere bai... hemendik aurrera, hauxe
|
duzue
erraz egin daitekeena; pistoa.
|
|
|
Pistoa, finean, barazki gisatu bat da, eta oinarrian kuiatxoak
|
ditu
(kuia= kalabaza, kuiatxoa=...). Handik aurrerakoak, maixu koxkorra eta liburuxkarenak dira, bakoitzak berea. Eta nik, nirea.
|
|
|
Horretaz gain, gatza, pipermin beltza, ezkaia (instalatu euskalbar firefoxean, eta jakingo duzue), kuminoa eta ogi txigortua (azken hauek aukeran. Eta beste belar batzuk
|
badituzue
gustuko; erromeroa, ereinotza... esperimentatu).
|
|
|
lagunentzat, lagunak lagun, lau kuiatxo, hiru edo lau tipula, hiru edo lau tomate majo (majo esaterakoan handia esan nahi
|
dut
, ez atsegina, atsegina ere izan badaiteke ere), morro piper bat, bi edo hiru piper berde eta arrautza (bat bakoitzeko, bestela esanda; eta, arrautzik nahi ez duenari, ba ez eman).
|
|
|
lagunentzat, lagunak lagun, lau kuiatxo, hiru edo lau tipula, hiru edo lau tomate majo (majo esaterakoan handia esan nahi dut, ez atsegina, atsegina ere izan badaiteke ere), morro piper bat, bi edo hiru piper berde eta arrautza (bat bakoitzeko, bestela esanda; eta, arrautzik nahi ez
|
duenari
, ba ez eman).
|
|
|
Ia ia eginda dago. Gatza bota, pipermin beltza, kuminoa eta ezkaia ere bai,
|
zuen
dastamen papilen eta ohituren arabera, eta azken kolpetxoa emateko prestatu. Banakako ontzietara atera (ontziek labearen beroari eusteko gai izan behar) anoa bakoitza, ahal den eta lehorren (horretarako asmatu zituen gure zibilizazioak bitsaderak eta halakoak) eta laberatu bost minutuz (horrek apurtxo bat gehiago lehortuko du, eta ondo bero mantendu).
|
|
|
Krisialdiaren harira...
|
Duela
hilabete batzuk zinemara joan nintzen estreinatu berria zen film bat ikusteko asmoz. Egia da une hartan film berriaren distirak liluratu ninduela, eta egia da larunbat arratsalde bat zela.
|
|
|
zinema nerabez beteta zegoen. Eta ez, ez
|
zuten
zaratarik egin eta filma gustura ikusi nuen. Beste gauza batengatik idazten ari naiz hau.
|
|
|
Baina ez ziren telefono normalak, guztiak" smartphone" izenekoak ziren. Gaur egun nahiko arrunta da horrelako tresna bat izatea baina (eta aitortu behar
|
dut
ez dakidala zergatik) ez nuen espero nerabeek horrelakorik izatea. Beharbada azken modeloak zirelako, edo merkatuan dauden garestienak zirelako...
|
|
|
Nahiz eta egoera ekonomikoa ona ez izan, jarraitzen dugu horrelako produktuetan dirua gastatzen, etengabe. Eta hemen jarri dut"
|
DUGU
" eta ez" DUTE". Kapritxoak dira, besterik ez, eta askotan jendeak ez daki oso ondo zertarako balio duten... baina erosten dira.
|
|
|
Nahiz eta egoera ekonomikoa ona ez izan, jarraitzen dugu horrelako produktuetan dirua gastatzen, etengabe. Eta hemen jarri dut" DUGU" eta ez"
|
DUTE
". Kapritxoak dira, besterik ez, eta askotan jendeak ez daki oso ondo zertarako balio duten... baina erosten dira.
|
|
|
Eta hemen jarri dut" DUGU" eta ez" DUTE". Kapritxoak dira, besterik ez, eta askotan jendeak ez daki oso ondo zertarako balio
|
duten
... baina erosten dira.
|
|
|
Dena den, eta zurrunbilo honetan sartuta egon arren, uste
|
dut
noizean behin hausnarketa apur bat egin genukeela. Nire berraitonak behin aipatu zuen:
|
|
|
Zer gerta daiteke bat batean ezinezkoa baldin
|
badute
merkatura atera den azkenengo tresna erosi. Errealitatea gogorra da, eta ez da batere erosoa.
|
|
|
Kalera aterako naiz, eta guztiek erloju bat baldin
|
badute
eskumuturrean hasiko naiz kezkatzen, beharbada heldu da nire berraitonak aurreikusi zuen eguna...
|
|
|
“Bestetik, aurten Bartzelonako edo Madrilgo talde gutxi batzuk kenduta, gehienak Euskal Herrikoak dira”, gaineratu du. Jakina, Gasteizko taldeek garrantzia berezia
|
dute
jaialdi honetan eta %40a inguru gasteiztarrak dira, besteak beste, ‘Basics’, ‘Kebab’, ‘El sindrome de Stendhal’, ‘Riffs and chips’, ‘Organ Freeman’ edo Groovin affair’.
|
|
|
Bertako taldeen presentzia indartzea Jazzaharrean jaialdiko filosofiatzat har daiteke, baita gasteiztar guztiei jazz musikaz gozatzeko aukera eskaintzea ere. “Gasteizko Jazz Jaialdiak alde zaharrean eta hiriko beste auzoak ahaztuta
|
zituen
eta ez zuen bertan ezer programatzen. Jaialdi elitista dela uste dut eta musikari apartak ekarri arren, ez dago gasteiztar guztien eskura”, kritiko agertzen da Iñigo.
|