|
2000
|
|
|
Egia esan, niri ez zait gehiegi gustatzen nahiz eta onartzen dudan argi aski adierazten duela esan nahi duen kontzeptua. Hau guztia eta «tribu» hitza lotu behar
|
dut
gizon euskaldun baten izenarekin. Izan ere, gizon horrek borroka egin baitu eta nola gainera! bere bizitza guztian tribuaren alde.
|
|
|
Alabaren nahigabea uxatzeko zerbait egin behar duela erabakiko du aitatxok. Pentsa eta pentsa, burutapen bat izagon
|
du
gizonak: alaba eta bien artean mezu bat idatziko diote bere emazteari.
|
|
|
Inbiri ta ikusi eziñak gutxiago. Bakoitzari berea ematen ez dakienak asko palta
|
du
gizona izateko. Cooper ingelesa obea atera da oraingoan gure' Urtain' baiño".
|
|
|
Amerikako paleontologorik ospetsuenetakoa da Stephen Jay Gould, Harvard Unibertsitateko irakasle eta idazlan ugariren egile
|
dugun
gizona. " Bai bizi zoragarria" n, Jose Ramon Etxeberriak euskaratu eta Gaiak argitaletxeak oraintxe plazaratu duen lan honetan, Kanadako Mendi Arrokatsuetan nahiko gora joanda dagoen Burgess Shalen aurkitutako Kanbriar aldiko gorputz biguneko animalien azterketa ikertzen du, eta horren ondoren, eboluzioari buruzko iritzi harrigarri bezain iraultzaileak aldarrikatzen ditu.
|
|
|
Mundua aldatu nahi lukeen filosofoa izanen genuke Txillardegi, eta horretarakoarriskuak hartzeko prest legokeena. Intelektual berezia
|
dugu
gizon hau. Euskarabatuak zenbat zor dion, hirurogeiko hamarkadan eman ziren eztabaiden berri dakienakneurtu ahal izanen du.
|
|
|
Ez zegoela arazorikesan zidan. Luzeegi ez jarduteko badaezpada, buruz eta oraindik argi ibili arren adinhandia
|
baitzuen
gizonak, baina nahi nuenean azaltzeko, hantxe izango nuela zain, okerrik ezean.
|
|
|
Ptolomeoren sistemaz ari zen Koperniko, eta zientziaz, azken finean, baina zenbatetan pentsatu izan dudan ezen hitz haiek ongi isla dezaketela gizonaren barrena, haren muina eta arima! Baina bertze interpretazino honetan balegoke alderik, zeren nik ez
|
bainuke
gizona munstrotzat hartuko, bere bakarrean eta bere osoan anitz moldetakoa delako eta bere aniztasunean osoa eta bakarra; aitzitik, ez al duzu uste ezen, noiz eta aniztasun horretan zati batek bertzeak irensten baititu, bihurtzen dela gizona, edo bihur daitekeela, nehoiz baino munstroago, zeren jabetzen baitzaio orduan osorik ideia bat eta behako bakar bat eta zeren, behako horretan itsuturik, ha... Eta ez ote duzu uste, halaber, ezen, zenbatenaz zabaltzenago dugun bihotza eta adimendua, hainbatenaz gehiago uler dezakegula ezen hainbat partez eginik gaudela... eta parte batean garela ardi, bertze parte batean otso, eta gizon bakoitza bere ardiak bizi duela, nola otsoak ere bizi duen?
|
|
|
Eta burua zuritu zitzaidan eta neure burua zuritzen nabil, badakit, baina ba ote
|
dugu
gizonok bertze biderik eta bertze ihesbiderik, jaun André?
|
|
|
Zer ziren haren ateraldi ustez distiratsuak, Jainkoaren argitik eta Haren bidetik desbideratzen ninduten artifiziozko suak baizik? Zer, Luthero edo Kalvin, egia bere molderat egokitu eta plegatu nahi
|
zuten
gizon nahitsuak baizik, Elizaren betiko irakaspenetarik urrun. Bai, apez izan behar nuen, eta Jainkoaren probidentziak aita jesuita hura jarri zidan bidean, eta osaba Joanikot izan zen nik garaitu beharreko froga...
|
|
|
Eta hain ziren guztizkoak ene pentsu haiek eta hain gibelaezina ene deliberamendua, non berehala abiatu bainintzen aitaganantz, oinazturak hartua bezala, Mattin eta Elbira beren atsegin lohian utzirik. ...eela neure gizontasuna kolokan eta kordokan, nihaur ere gizon nintzenez gero, eta hargatik sentikortu eta anaiarekin muturtu egin behar nuela, eta ez memelo eta lolo ezdeus bat bezala geratu, besoak uztarturik; eta erran zidan, azkenik, ezen osaba Joanikotek guztiz ulertuko zuela ene jokabidea, segur baietz, zeren hura ere gizon baitzen, eta amorosturik zegoen gainerat, ni bezala, eta ulertu behar
|
zituen
gizon baten obligantzak eta eginbeharrak, amorosiaz denaz bezainbatean. Eta joan nintzen aitaren langelarat, baina ez nuen ediren; eta baterat eta bertzerat joan nintzen, eta hura nehon ez...
|
|
|
—Eta horrek, beraz, biok Kubarat joan behar duzuela erran nahi du, La Habanan hartu ahal izaiteko Espainiarat eramanen zaituzten galeoi flota arauzkoa... Cumanátik La Habanarako itsasaldiaz, berriz, nerau ardura naiteke, jakin dezazuen zein untzitan itsasoratu behar duzuen eta noiz, zeren ezagutzen baitut Cumanáko portuko marinelengan eta gainerako itsas jendeengan eraginik
|
duen
gizonik...
|
|
|
...ahal zitzaiguna, indiar gorrien aurkako borrokan indiar horiak eta gizon zuriak bat eginik zeudenez gero; eta gizon zurien artean jaun Santiago de Tapioles y Vi llarrín nuen nik gogoan, zeren, jaun hartaz denaz bezainbatean, ezin ahantzi bainituen haren erranetarat trabailatzen zen zaldunaren hitzak, jaun Julián Arévalorenak, noiz eta gomendatu baitzigun ezen ez geniezaiola Calatravako gurutzea
|
zuen
gizon printzipal hari ihes egin, erraiten zigula: " Eta, halarik ere, jakizue ezen, ihes eginen bazenute ere, guztia alferrikakoa litzaizuekeela, zeren jaun Santiago de Tapioles y Villarrínen osabetarik bat inkisidorea izan baitzen, eta ene nagusia haren eskolakoa da, eta ez luke, halatan, zuek atrapatu arte etsiko..." Eta bazegoen, finean, bertze mehatxu bat ere, zeren armadako arduradunak ere gure xerka ibil baitzitezkeen, bi soldadu haiek akabatu ondoren...
|
|
|
Eta erraiten nion nola sinets zezakeen, indiar gorri haiek bezala, ezen ilargiak bi andregai zituela, artizarra, zeinak laket
|
baitzituen
gizon lodiak, eta jupiter, zeinak laket baitzituen meheak eta argalak, eta nola sinets zezakeen, bide beretik, ezen artizarrak eta jupiterrek zaintzen eta begiratzen zutela ilargia, lehenengo egunetan batak, azkenekoetan bertzeak, halako suertez, non artizarrak zaintzen zuenean egiten baitzuen ilargiak goiti, zeren jaten emaiten baitzion, eta, jupiterrek zaintzen zuenean, berriz, beheiti, zeren e...
|
|
|
Baina gauzak diren bezalakoak dira, eta aita halakoa zen, edo hala ikusten nuen nik, eta ez dago bertzerik. Ederki oroitzen naiz, konparazione, nola, Pirinioetako Bakea sinatu zen denbora hartan, ezin alegerago etxeratu zitzaigun, erraiten zigularik ezen lagun egin zuela Villagrandeko dukea, Espainiako Han dia, done Jakueren gurutzea eta ez dakit bertze zenbat kondekorazione
|
zituen
gizona: ez zuen egun osoan eta aste osoan bertze solasgairik izan, Villagrandeko dukea goiti eta Villagrandeko dukea beheiti.
|
|
|
Eta iduri zuelarik ezen santa Barbara ere amaren erranetarat jartzen zela, abuztuko egun eguzkitsu batean hartu genuen Villagrandeko duke ohoragarria, Espainiako Handia, done Jakueren gurutzea eta ez dakit bertze zenbat kondekorazione
|
zituen
gizona, nik hamaika bat urte nituela, eta Mattinek, anaiak, hamalau.
|
|
|
—Goiti beheiti
|
haugu
gizon, Mattin, goiti beheiti noble eta handiki, goiti beheiti etxegoiendar onenen leinuko, zeren eta gainditu baituk errege Favilak ere ezin gainditu izan zuen froga! Zorionak, bihotz bihotzez!
|
|
|
Eta bisaia oinazea nuen alderat astunki jiratu... eta zapi odoldu hura ikusi nuen oinaren jiran. Eta begi ordeak
|
zituen
gizon bat ikusi nuen, zeinak erran baitzidan, frantsesez: " Behatz handia galdu duzu... oraingoz..." Eta oinazea hantzen eta areagotzen zitzaidala —neure penak eta nekeak arimaren begietarik gainezka—, nigar egin nuen, malkoak agortzerainoko nigarra.
|
|
|
—Libratu zaitut azkenean heriotzaren atzaparretarik! —erran zidan begi ordeak
|
zituen
gizonak, zeinak mediku edo barbera baitzirudien— Eta, mirakulua badirudi ere, bertze behatzak onerako bidean dituzu...
|
|
|
Iraileko euri berriak lur guztia itxuraz aldatzen duenean, badakigu zein neurri duen atsekabeak. Barrenegi
|
dugu
gizonok tristuraren zama ilun grisa. Ezin aseak gosea dakar atzetik, eta buila ikaragarriko zirku batek, bere itxura eder eta distiratsuan, ez du haur batek duen giza hazia urrutiratzen.
|
|
|
Berriro esan diot gezurra: ni maitatzea nahi
|
nukeen
gizonak, nahiz eta gero sakonago hausnartu behar, hori galdegin bezain laster, berotan, baietz erantzun behar luke.
|
|
|
Kortazarren etxera ere joan zen Lauaxeta, Mungiara, bere haurtzaroaren lekuko izandako herrira hain zuzen ere, baina Kortazarrek, atea zabaldu zuen arren, ez zuen ate ondoan ikusi ere egin. Beldur handiz luzatu zuen eskua orduan Lauaxetak Kortazarrengana, baina, Euskaltzaindiko egoitzan bezala, han ere espiritu hutsal bihurtua zela jabetu zen, aurrean
|
zuen
gizonarentzat ikusezin, entzunezin, ukiezin, atzemanezin guztiz. Orobat gertatu zitzaion Egunkaria ko erreportajean idazten zuten beste bi idazleekin ere, Koldo Izagirre eta Edorta Jimenezekin, eta baita erreportaje hartan elkarrizketatzen zuten kantari lauaxetazalearekin ere, Antton Valverderekin.
|
|
|
– Julen, zurekin hitz egin nahi
|
duen
gizon bat dago hemen –eman zidan enkargua, sarreratik, telefonistak– Ba al duzu etortzerik une bat?
|
|
|
berauen aurrean, eskuak ere mugitzen zituen, baldar, harriduraz. " Aber heldu hanketatik", esan zuen amatxik; ja bera, indar gaitza erakutsiz, heldu zion gizonari besapeetatik, ja Xan eta bien artean trinkili trankala, erdi herrestan eramaki
|
zuten
gizona sofaren ondora. Aitatxiri zeharrera begira baina, begiak telebistatik erabat kitatzen ez zituen Ivan txikia besaulkira igorri eta, Xanek eta amatxik eup!
|
|
2001
|
|
|
(...) Izaera gogorra zuen, baina barkamena eskatzen zekien. Oroz gainetik, uste osoko eta zentzu etiko sakona
|
zuen
gizona zen Gabriel. Agian, horregatik, batzutan, kementsu eta grinatsua agertzen zen, eta polemikoa ere bai".
|
|
|
MUNDUKO IPUIN ONENA ENTZUN NAHI
|
ZUEN
GIZONA
|
|
|
Zuk apez euskaldun on bat lagun nahiko bazenu, hor duzu eskura Emile Larre jauna. Ibili den leku guztietan itzala
|
duen
gizona da gure apez jauna. Guri ez zaigu damutu haren ondoan ibili izana
|
|
|
“Sendagaietarako Europako Batzordearen aldeko iritzia aurrerapauso garrantzitsua da UPRIMA erekzioaren disfuntzioak eragindako gizonen eskura egon dadin”. Azterketa klinikoetan, UPRIMA erekzio disfuntzio organikoa, psikogenikoa edo mistoa
|
duten
gizonei eman zitzaien. Sendagaiaren eraginkortasuna koitoa errazteko erekzio sendo bat sortzeko duen gaitasunaren arabera ebaluatu zen.
|
|
|
Horiek dira AEBetako Epidemiology aldizkarian argitaratu den azterlan baten ondorioak. Laneko estres handia
|
duten
gizonen% 36k arterosklerosi zeinuak zituen karotidan. Estres maila txikia zuten gizonen% 21ek baino ez zuten baldintza bera.
|
|
|
Laneko estres handia duten gizonen% 36k arterosklerosi zeinuak zituen karotidan. Estres maila txikia
|
zuten
gizonen% 21ek baino ez zuten baldintza bera. Arterosklerosia arterien blokeo partziala da, eta horrek organoei eta ehunei odola ematea eragozten du.
|
|
|
Azterlanean parte hartu zuten gizonek eta emakumeek bitan erantzun zieten, 18 hilabeteko aldian, laneko estresaren pertzepzioari, lo arazoei eta etxeko lan kargari buruzko zenbait galderari. Emaitzen arabera, “laneko estres handiena
|
duten
gizonek arterosklerosi arrisku handiagoa dute”. Estresaren eta arterien buxaduraren arteko erlazioak ez die emakumeei eragiten, hormonei esker estresaren ondorioen kontra babestuta daudelako.
|
|
|
Itsasontzi zaharkitu baten aintzinean gelditu zituen bere urratsak arrantzale gazteak. Hurbiltzerakoan, itxura zikin eta gaiztoa
|
zuten
gizon azkarrek burua itzuli zuten, denek batera, behako ilunekin begiratuz. Sartu berriari bizkarrezurra ormatu zitzaion.
|
|
|
Zigarroa amatatu eta ezer esan gabe hartu du logelarako bidea emagalduak, atzetik eta begirada alde batetik bestera mugitzen den ipurdira zuzenduz, dagoeneko gerrikoa askatuta
|
duen
gizona. Atea itxi bezain pronto gizon guztiei esaten diena errepikatu du; nahi duen guztia eginen diola eta egiten utziko diola, sarketa anala izan ezik, eta preserbatiboarekin noski.
|
|
|
Doloresek soinekoa erantzi du eta lurrera bota. Ondoko dantzalekuko musikaren erritmoan gerturatu zaio dagoeneko gogortuta
|
duen
gizonari eta ahoa gerturatu du. Gaurkoa beste gau bat izanen da, beste gizon ezezagun batekin, bere etxetik hain urrun dagoen lurralde horretan.
|
|
|
Ez zuen haren pena sentitu nahi. Bere mina nahikoa zitzaion maite
|
zuen
gizonaren negarraren samina jasateko. Ebakuntzaren ondorioz bularra kenduko ziotela esan zion medikuak eta bularrarekin batera maitasunik gabe geratuko zela erabaki zuen Danielak.
|
|
|
Hummm. Atsegin ditut haurrak maite
|
dituzten
gizonak.
|
|
|
–Jubilatuko ahal
|
dute
gizon hori –kexatu zen Lucas.
|
|
|
Gizonak ondo nagoen galdetu dit. Betaurreko biribilak
|
zituen
gizonak eta antzinako orrazkera.
|
|
|
Besterik aurkitu zuen horratik gure Lizardik bere arimaren leizean," nork gere muñean dugun itzalera" jaitsi zenean. Bere baitan eta beretzat adina besterengan eta besterentzat bizi behar
|
du
gizonak eta besteengandik, hurkoenengandik ere, bereizten duen osin zabal hondogabea begien aurrean ez daukanean, bere baitan sumatzen du garbiro besteren bizia eta izatea. Hezur, mami, odol, ohitura, isuri, joera, sinesmen, izaera, pentsabide, besteri zor dizkiot eta bestetan txertatzeko ahalmena badut.
|
|
|
Nolanahi ere, federik gabe ezin etsi badu, ez luke gaizki egingo, Indiara jo gabe, antzinako eta geroagoko estoikoen harako amor fati haren berri ikastearekin. Egin izan dute irakaspen horren frogantza Peru baino estutasun larriagoetan aurkitu direnek, baita ikusi ere bere gizontasunari eustea
|
duela
gizonak lehen eginbidea. Hori, ordea, Europa zaharreko jokabide horietako bat izango da, beharbada.
|
|
|
B ertsolaritza aztertzeari ekin, eta sekula elkarrizketatu ez
|
nuen
gizonarekin egiten nuen topo orain bai eta gero ere bai. Izan ere, ez dago inola ere bertsolaritza ulertzerik aita Zavalarik gabe.
|
|
|
Orduan, zer, lon, esango al dugu gizon hau burutik sano dagoela? Sakrifizioetan nahiz festetan koloretako arropez eta urrezko koroaz apaindurik, negar egiten duen eta gauza hauetako bat bera ere falta ez duen eta, aurretik inork ezer lapurtu edo minik egin gabe, hogei mila gizonekin baino, adiskide batzuekin egonik beldur handiagoa
|
duen
gizona. Bere buruaren jabe dela esango dugu?
|
|
|
ene gogoa hegaldatu zen ziuntan hilabete pare bat lehenago Frantzia behere horretan zehar egin nuen bidaiaren aztarna mentalera: irudiz aitzinetik ezagutzen ez
|
zuen
gizon batekin solasean bermatuz emazteak Cosmopolitan irakurtzen zuen. Astotik oilarrera pasatu nintzen; frantsesek naski alderantziz egiten zutela azpimarratze beharrik ez nuen.
|
|
|
–Eta zer egin zenuen? –akuilatu
|
zuen
gizonak, Penthouse ko hostoak biribilkatzen zituela, axolagabe.
|
|
|
–Bizi behar
|
du
gizonak, ez? –artekatu nion, izpirituz zabal, oroituz aitarekin axuri merkatura ostiraletan joatean, prezio urriegiarengatik salgai ez zitezkeen axuriak etxera ekartzen genituela, marrakari eta usaintsu– Euskaldunak horrelakoak gara, neska –segitu nuen–, hastapenean oro txanpa eta garrasi, nehor so ez dagoela ustez zor zaiguna sakelaratzen dugula ondotik, boterea eta larderiaren jabe bukatzeko.
|
|
|
Berako Hargaitzeko harrobira kamioiak ailegatzen ziren: apez bat, fusilez armaturiko soldadu boluntarioak eta begiak bendatuak
|
zituzten
gizonak, eskuak bizkarraldean loturik, egunaren argia berriz ere ikusiko ez zutenak. Bortz sei fusilek batera egiten zuten su.
|
|
|
Garrafoiak zulorikan baldin badu, nik mangera sartu eta bete egiten diat!". Juanak gau osoa pasa
|
zuen
gizonen irri zakarrak burutik ezin kendu.
|
|
2002
|
|
|
Dimitri kapitaina pirata ausarta dugu, odol beroa, festa zalea, gaiztoei beti gailentzen zaiena baina bihotz onekoa. Akats bakar bat
|
du
gizonak, kantari traketsa izatea, eta makina bat buruhauste ekarriko dio horrek.
|
|
|
Begi sakonek, bekainpeko hobietan sartuak daudenak, errespetua sartzen digute: ' Zer ote
|
du
gizon horrek?'. Urruti urrutitik garbi garbi ikusten dutenak ba dira.
|
|
|
Baina Koldo Mitxelena ez bide zen itzulinguruka ibiltzea gustuko
|
zuen
gizona, eta zuzen erantzuten zion eskatutakoari: " Herriaren artean, oraingoz, gure hizkuntza ez doa aurrera:
|
|
|
Hala izan bazen edo ez bazen, gauza da, gertakari miragarri frankoren egiletzat hartua dela geure Aztia, bere garaikideen ustez deabruarekin itunen bat egina
|
zuen
gizona. Baina hemen ezin ditugu denak aipatu, eta beraz, haren berri zabal jakin nahi duenak, Fultxo Crespo, Mikel Fernandez eta Josu Jimenezek Txalaparta argitaletxearen bidez plazaratu duten" Johanes, Bargotako Aztia" liburura eta CDra jo du, edo bestela, Interneten murgildu eta www.pnte.cfnavarra/bargotakoaztia/ orrialdeak dioena kontuan hartu.
|
|
|
Esaera zaharrei jarraikiaz idatzitako antzezlan hau, metroko geltoki batean dago kokaturik, eta honakoxeak ditu bere pertsonaiak: metroan bizi zen hizkuntza aberatseko gizona, bere lanaz asperturik dagoen metrozaina, batzuetan emakumezko eta besteetan gizonezko gisa agertzen dena, maitemindutako telefonista, dirua gordeta daukan andrea, esaera zaharrak inork baino hobeto dakizkiela frogatu nahi
|
duen
gizon dotorea, neska haserretia, denbora guztian izutua dagoen gizona, emakume negartia, sendagile izateko eskatzen dioten albaitaria...
|
|
|
Floraren kexa ugariei Hopperren Hotel gela (1931) koadroarekin egindako erkaketak gaineratzen zaizkie; horiek egiten dute emazteak sufritzen duen atsekabe eta abandonuaren erreferentzia plastikoaren ekarria. Izan ere, horixe baita Flora, emakume abandonatua, eta Ortega Gassetek Estudios sobre el amor obran (1939) zioen bezala," maitemindutako emakumeak nahiago
|
ditu
gizon maitatuak eragiten dizkion estutasunak usainik gabeko indiferentzia baino".
|
|
|
37 urte ditu, txikia da eta distira ilun bat du begietan. Bizitzak inposatutako estandarretatik at jardun ondoren (senarra ez
|
duen
gizon batekin bizi izan da, haurrik ez izatea erabaki, dibortziatu, erakunde armatu batean sartu eta, azkenean, erakundea utzi zuen, birgizarteratzeko), zirkunstantzia horiek eraman duten bakardade amaigabea partekatzen du bere bidaideekin (bi moja eta emakume minbizidun bat). Horregatik da horren garrantzitsua eleberrian zeruaren sinbologia, pertsonaiak so egin ondoren bere gogoa islatzen duten tonu eta ñabardurak hartzen dituen zeruaren sinbologia.
|
|
|
Lokarriak eten nahi
|
dituzte
gizonek, ordea.
|
|
|
(1998: 87);, zaintzarako eskaintzen den denboraren arabera, eginbeharretan hierarkizazio bat ematen da, ardura horiek
|
dituzten
gizonek adineko jendea zainduz eta, emakumeek, berriz, haurrak? (1998:
|
|
|
Junoren txoria
|
du
gizon batek goretsi; hegoak zabal zabal eginda harro da hegaztia, isilik. Ez al du neskatilak izango horrenbesteko edertasunik.
|
|
|
Umetan eder ikusi zenuena, itxuragabetuta ikusten duzu zahartzaroan. Hirugarren belaunaldiak ez du lehenengoak ikusi
|
zuen
gizona ikusten. Horregatik ahanzturak gure asabei kendurikoa du ihesean jazarri eta harrapaturik atzera ekarri Muzio eta Brutoren ardurak.
|
|
|
Juan José Bilbao nutrizioan eta familia eta komunitate medikuntzan aditua den Juan Jose Bilbaok esan zuen gizentasuna murriztu egiten dela gehiegizko pisu maila jakin bat igaro ez denean, baina, gehiegizko pisua dagoenean, oso zaila dela gehiegizko kiloak galtzea. Oztopo hori gainditzeko, esan zuen emakume bat egingo zutela, 165 zentimetroko eta 80 kilo baino gehiagoko tailuarekin, eta 170 kilo baino gehiago eta 93 kilo baino gehiago
|
dituen
gizon bat.
|
|
|
Tamalez, era horretako kontsumoak gizartean «gazte normalizatuen eta integratuen» esparruan gertatzen dira, eta horiek «dibertsio eta droga» ideiak asteburuetan lotzen dituzte. Substantzia estupefazienteetan soilik, «suntsitzaileak eta, askotan, marjinazioarekin lotuak» kontsumitzen dituzten substantzia estupefazienteetan, kokaina eta, batez ere, heroina, emakumeek ez
|
dute
gizonek baino mendekotasun handiagoko indizerik. Roblesek adierazi zuen azken hamarkadan Espainian 140 pertsona hil direla pilulak eta estasia batera irensteagatik; beste 38 hil ziren, ordea, azken substantzia horren ondorioz.
|
|
|
Prostatatik ebakuntza egiteko operazio gela batetik pasatu behar
|
duten
gizonei bide errazagoa irekitzen zaie, eta horrek molestia eta albo ondorio asko saihestuko ditu. Abangoardiako metodo batek kirurgia konbentzionalera jo gabe prostata guruina erauzteko aukera ematen du.
|
|
|
«Cover up» Ondorioz, jende askok «cover up» delakoa aukeratzen du, beste marrazki bat duen tatuajea kamuflatzeko, eta trebetasun eta sormen dosi handia eskatzen du. Dermatologo desberdinek esan dutenez, tatuajeak kentzeko osasun zentroetara joaten diren pertsonen artean, gizonak nagusi dira zerbitzu militarrean egindako marrazki bat desegin nahi
|
duten
gizonek eta apaingarri horiek bateraezinak diren lanpostu jakin batzuetara iritsi nahi duten gazteek, hala nola zinpeko zaintzaileek, poliziek edo bankuko bulegoek. Zenbait tatuatzailek ohartarazten dute praktika hori atzeraezina dela.
|
|
|
Horregatik, haien beharrak ere handiagoak dira. Organismoan 670 miligramo inguruko pisua
|
duen
gizon heldu batek 670 miligramo inguru ditu. Funtsezkoa da hezurrak eta hortzak sortu, garatu eta mantentzeko, bai eta muskuluek behar bezala funtzionatzeko eta nerbioak lotzeko ere.
|
|
|
Erekzio arazoak
|
dituzten
gizonen %10ek bakarrik jarraitzen du tratamendu egokia, dio
|
|
|
–Zer gertatu zaizu? –galdetu
|
zuen
gizonak. Eskutik heldu zion emazteari.
|
|
|
–Baina gero mamuak daude –onartu
|
zuen
gizonak.
|
|
|
–Gau bitxia benetan –esan
|
zuen
gizonak. Hotz zegoen, baina autoaren motorraren epeltasunak babes termiko txiki bat eskaintzen zien– Hobeto al zaude?
|
|
|
–Zein ostia haiz hi? –oihukatu
|
zuen
gizon batek, barrura eginez.
|
|
|
–Bueno –sudur ahots oso markatua
|
zuen
gizonak. Imanoli, osaba Antxon ikusten zuen bakoitzean, gorila bat zetorkion gogora, horren zergatia oso garbi ez zeukan arren.
|
|
|
–Ea, segi, segi –presatu
|
zuen
gizonak.
|
|
|
Izan ere, amak ziurtasunak ditu eta nik zalantzak. Amak umetan ikasi zuen zer nolakoak izan behar
|
zuten
gizon emakumeen arteko harreman zuzenek, elizaren dotrinaren bidez, eta ideia haiei eutsiko die hil artean, edonoren gainetik pasatu behar badu ere. Nirea, beraz, beste kontu bat da, neure zalantzei eta neure ezintasunei lotua.
|
|
|
Atzerakoia zela, alegia. Eta aita –Jaxinto– jostailu mutu bat zen amaren eskuetan, sekula iritzirik ez
|
zuen
gizona. Ai, nola egoten zen Sara, halakoetan, aitaren hitzen baten zain!, baina aitak ez zuen hitzik ere esaten, eta haren isiltasuna amaren aldekoa gertatzen zen, ororen buruan.
|
|
|
" Zeuk dauzkazu betazalak dardarka, itxaron ezinik", eta ahotsa hurreratzen ari zela sentitu zuen Mentxuk. Begiak zabaltzeko baimena hartuta, ezkerreko besoa ipurmasailetarantz jiratuta
|
zuen
gizonak, sorpresagaia bizkarrean ezkutatzeko.
|
|
|
Aldez aurretik entseatutako atzapar mugimenduak atzenekoz berretsi guran, klikada batzuen simulakroa egin zuen argazkirik egin barik. Segundo batzuk pasatu zituen goiko literetara, gorputza agerian
|
zuen
gizonarengana, zuzendutako estreinako argazkia bota baino lehen. Flashak sortutako itsumenak eta sustoak beste hainbeste segundoz utzi zuten paralizatuta bezala, nahiz eta segidan abiada itzelean etorri ziren beste bost, zortzi, hamar gehiago.
|
|
2003
|
|
|
Ordiziako igerilekuan baldosak jartzen... baina igerilekuari urik kendu gabe. Gauza harrigarriagorik ere egina
|
zuen
gizonak, halere, errekak su hartu zuen batean, gasolinarekin itzali baitzuen! Beste behin...
|
|
|
" Txerri horiek hemen egon dira beti, eta hemen jarraituko dute ni bizi naizen artean". Ez
|
du
gizonak amore ematen, eta hor ibiltzen gara denok nahastuta, hiritarrak eta txerriak.
|
|
|
Talde handi bat dator orain, boto emaileen tropela. Aurrenekoa Antonio da, alias" Bizkarroi", bere zorrak sekula pagatzen ez
|
dituen
gizona; bigarrena, Julian, etxola bat egiten duen aldiro herri terrenoari bospasei metro karratu osten dizkiona; hirugarrena, Luisa, zeinen esku ezkerrak, paroa kobratzen duenak, eskubiaren lanaz berririk ez duen; laugarrena, Josu, soldata ederreko funtzionarioa, goizero egunkari guzti guztiak salbu errusiarrak, ça va de soi irakurtzen dituena…
|
|
|
Egileak, bestalde, Filosofia irakasten du EHUn, eta orain arte gai horren inguruko saioak idatzi izan ditu batik bat. Baina azken lan honetan poesia aukeratu du barruan bueltaka dabilzkion kezka kontraesankorrak azaltzeko, ama hizkuntza gaztelania eta amaordea ingelesa izan arren, euskara bere maitalea
|
duen
gizon honek. Eta ezer baino lehen" munstro" hitzak hiztegian dauzkan adiera guztiz bestelakoak jasotzen ditu zehatz mehatz, bere burua aurkezterakoan xehetasun hauek agerian uzten dituen Ignazio Aiestaran Urizek:
|
|
|
Era berean, gu agian minberagoak gara, eta tentsio une horietan gizonezkoek jasaten jakin dute, nik jasan nukeena. Horregatik uste
|
dut
gizon eta emakumeen kontuetan, harremanak bideratzen jakitea dela kontua, ez legeak edo arauak jartzea.
|
|
|
Norentzat izan bear dute diru oiek aurrena? Ala, onelako doai arrigarria
|
duten
gizonak, txontxongillotzat artu bear al ditugu, usekeri batekin musua igurtzita. Kontu au ez da erreza, noski; baiña ez al du irtenbide egokirik?
|
|
|
Istiluek baretuago ziruditen, beltzek artean kaleen sarrerak zaintzen bazirauten ere. Neskatilei zirrara eragiten zien aurpegia estalita
|
zuten
gizonen artetik igarotzeak, makilak eurengana luzatuko ez ote zituzten beldurrez, baina beti bezala begiratu besterik ez zieten egin. Ainhize egoeraz galdetzera ere ausartu zen.
|
|
|
Hemen ere, adituek gizonezko “makillaje” halako bat salatzen dute. “Gure kontsultetara, norbanako gisa, nortasun zalantzak
|
dituzten
gizonak iristen dira. Baina ikastetxeetan antolatzen ditugun guraso ikastaroetan, emakumeak besterik ez ditugu ikusten”, azaldu du Isabel Fernández psikologoak.
|
|
|
Azterketaren arduradunak azaldu zuenez, emaitza joan den astean argitaratu zuen Frantziako Osasun eta Ikerketa Medikoko Institutu Nazionalak (INSERM), gizonengan minbizia izateko arriskua %31 murriztu da. Aldiz, pilula egunero jateak ez zuen ondorio nabarmenik izan emakumeengan; izan ere, adierazi zuenez, eta bitamina indize hobeak
|
dituzte
gizonek baino, fruta eta barazki gehiago jaten baitituzte. “Suvimax” koktela, hain zuzen ere,, C eta bitaminak, selenioa eta zinka ziren.
|
|
|
Australian, Japonian, Europako mendebaldean eta Estatu Batuetan sexu transmisiozko beste infekzio batzuk agertzeak arrisku handiko sexu portaeretara itzultzea dakar, bereziki gazteen eta homosexualen artean. Hala, Frantziak, Irlandak, Herbehereek eta Erresuma Batuak sifili agerraldiak jakinarazi dituzte gizonekin sexu harremanak
|
dituzten
gizonetan. Agerraldi horietako batzuk ikusgarriak izan dira.
|
|
|
Prostatako hiperplasia onberak, hain arrunta izan arren, ez du eragiten espainiar gizonak urologoarengana gehiago joatea. Izan ere, pixa egiteko moduan aldaketak
|
dituzten
gizonen %10 bakarrik joaten da medikuarengana.
|
|
|
Lurrean belaunikatuta, maletak alde batean utziak ditudala, begietarik malkoak, bat bertzearen gibeletik erortzen zaizkidala sentitzen dut. Orduan, norbaitek eskuarekin sorbaldan jotzen nauela konturatzen naiz, burua, mantso mantso bueltatu eta... Ilezuria
|
duen
gizon bat da, aurpegia zimurrez beterik duena. Bizpahiru segundoz begiratzen diogu elkarri eta besarkada estu eta luze batean bat' egiten dugu.
|
|
|
–Berriro –esan
|
zuen
gizonak.
|
|
|
–Lehenengo pisuan gelditzen da igogailua –esan
|
zuen
gizonak; igogailua inork agindu gabe gelditzen zela esan nahi zuen– Desentxufatuta gelditzen da igogailua, ez gora ez behera.
|
|
|
–Hogei urte nituen ozta ozta eta ez nuen inolako gogorik neure izenez izenpetutako libururik kalean jartzeko. Biografia sinesgarri bat asmatu nion existitzen ez
|
zuen
gizon horri kontrazalean, eta guztiek sinetsi zuten: jendeak maite ditu gure herriaz maitemintzen diren kanpotarrak, eta are maitagarriago dira oraindik herri hau inoiz zapaldu gabe maitemindu badira.
|
|
|
Bereziki gustatu zitzaidan lana izan zen, errealitatea eta fikzioa maisuki nahasten zituelako, irakurlea ere zalantzan jartzeraino. Von Briton idazlearen editoreak eta itzultzaileak gehiago idatzi nahi ez
|
duen
gizona bahitzen dute nobela bat idaztera behartzeko. Von Britonek dezenteko edadea du, nekatu egiten da eta tarteka itzultzaileak laguntzen dio, baina, noski, maila jaitsi egiten dela uste du editoreak.
|
|
|
Plaza nagusiaren erdian brontzezko irudi bat ikus daiteke. Burua goiti
|
duen
gizon bat irudikatzen du, esku bata bastoiaren gainean eta bestea gerrian, begirada gorantz, hanka bat bestearen aurretik, harro, konkistatzaile handien moduan. Begiratu hutsarekin antzeman daiteke inork zapaldu gabeko basamorturen bat igaro duela gizonak edo inor igo gabeko mendi gailurren batera doala.
|
|
|
Ez zen inoiz bere jaioterrira itzuli eta oraindik ere haren estatuak han segitzen du, noiz itzuliko den zain. Marseillako marinelek kontatzen dutenez, Alberten trazak
|
zituen
gizon batekin egiten zuten topo askotan portuan eta beren bidaietan ezagutu zituzten bazterrei buruz galdegiten zien. Dirua eman ohi zien tarteka eta ea mesedez postalen bat Mexikotik edo beste edozein herrialde urrunetatik igorriko ote zuten erregutzen zien.
|
|
|
–Behin eta berriz irakurri dut zure nobela –jarraitu
|
zuen
gizonak eta, lehenbiziko aldiz bere irribarre maltzurra ezabatu eta samurrago bat marraztuz, pasarte batzuk errezitatzen hasi omen zen presaka samar.
|
|
|
–Pentsatu dut horretan ere –jarraitu omen
|
zuen
gizonak, eta barre haize bat marraztu omen zitzaion aurpegian–, baina gustatzen zaizkidanak erabiliak daude: Goethe, esate baterako, edo Shakespeare edo Musil bera, Svevo ere gustatzen zait, edo besterik ezean Bernardo Atxagarekin konforma naiteke, baina ez dago zer eginik, goitizen horiek guztiek beren jabeak dituzte.
|
|
|
Emakumeak lagundu zion lurretik altxatzen eta, bere traje ilun ederra bi eskuekin txukuntzen zion bitartean, agenda txiki bat aurkitu omen zion poltsikoan, eta bekokian musuak ematen zizkiola, eskuarekin hartu eta bota egin omen zion kalearen bazter batera. Iraganik eta memoriarik ez
|
zuen bitartean
gizon hura berea izango zela iruditu omen zitzaion, eta ez zuen nahi egun batzuetan bederen inork ken ziezaion.
|
|
|
Badakit hiriaren auzo galdu batera iritsi ginela eta badakit gabardina dirdaitsu bat eta body estua zeraman emakume eder batek zerbait esan zidala nire maleta beltzari buruz, ez baitzen batere egokia kale ilun haietatik ibiltzeko. Zu nire besotik zintzilik zindoazela gogoratzen dut kolpea eman zidatenean, baina ez gehiagorik, eta goizean zure ondoan esnatu naizenean ere nire kontra besarkaturik zeundela –esan omen
|
zuen
gizonak.
|
|
|
Besotik heldu eta bertatik eraman nahi
|
ninduen
gizon hark.
|
|
|
–Eta badu zoriontsu izateko arrazoirik! Oskar da edozein neskak beretzat nahi
|
lukeen
gizona! –Julene, aldiz, oso emakume erromantikoa zen.
|
|
|
–Harritzen naiz zu bezalako neska politak ez izatea ondoan maite
|
duen
gizonik.
|
|
|
Miresmenezko keinuak eta haurride bixkarrekoak izan ziren; egia esateko, hura eta hura baino gehiago ere merezi
|
zuen
gizon hark. Haren hitzek muin gordeenak ukitu zizkiguten.
|
|
|
Gelan ez bikirik ez armiarmarik, ze gutxi behar
|
duen
gizonak!
|