|
2000
|
|
|
Ez da horrela. Are gehiago, batzutan egin dezakezu lan bat hain zuzen umerik ez daukazulako, sentitu nahi
|
duzulako
zer sentitzen den ume bat daukazunean, eta zure pertsonaiak dauka ume bat eta zuk ez. Ordezkoa ere izan liteke.
|
|
|
Hemen alde bakoitzak jakin behar
|
du
zer egiten duen. ETAk jakin behar du azken hauteskundeei begira Espainiako nazionalismoaren alderdi gogorrenaren botoa erabat areagotu duela.
|
|
|
\ Inongo zalantzarik gabe guztion konpromisoa areagotzean dago gakoa. Era berean denon konpromisoak ere ez du zergatik berdina izan behar, bakoitzak definitu behar
|
du
zer egiteko prest dagoen. Gu behintzat presoekin bat eginez greba eta dinamika iraunkor eta eraginkorrak bizkarrezurtzera goaz.
|
|
|
Hariren baten esperantzarik ez da falta. Edozein modutan argi
|
dute
zer nahi duten: " Bere desagerpena kontuan hartu dadila, ez dadila ahaztu.
|
|
|
Zaila bada ere gehiengoak ezin ditu gutxiengoaren eskubideak zapaldu. Gehiengoak ezin
|
du
zer den zilegia edo zuzena ebatzi. Kasu honetan, gehiengoak nahi ditu ENA erabiltzen dutenak zigortu.
|
|
|
Poemak liburuan zertarako bat ere nabarmentzen du, erabakia du saiatzea: "... ekin dezagun harik eta gure aberri eta/ sasoiaren tankerako hitzak aurkitu arte..." (Nuyi illa, 108 or.). Izan ere, sasoi makaletan ere poetek," gau sagaratuan lur batetik bestera aldarrai dabiltzan" Hölderlin en poeta horiek,
|
badute
zer esanik eta zer eginik. Poesian bezala prosan ere zeregin horri lotzen zaio beti, aberriari eta garaiari doitasunez dagokion hitza bilatzeari poesiaren giltza ttipiaz, edota eguratsa arteztasunez besarkatzeari gilletak bezalako aizto txipiez.
|
|
|
Bere barne munduan sartuz, pertsonaia hauen aldaketen berri izango dugu. Horrelako pertsonaiekin ezin
|
dugu
zer egingo duten aurreikusi.
|
|
|
Ez genuke aipatu gabe utzi nahi, gure ustez garrantzi handia duen gai honen beste alde bat. Estatuak
|
badu
zer esanik oso eztabaidagarria den gaiaren inguruan, alegia, erabilpen publikorako hizkuntzaren ahozko adierazpenaren eta hizkuntza idatziaren gaian.
|
|
|
—Eta ene erreuma, zer...? Zeren hik lur bat irabaziko duk eta mundu osoa irabaziko duk, baina noiz ediren behar
|
duk
zer edo zer heure aitaren erreumarentzat.... Edo, saldaren egiteko nahi ote dituk ene hezurrak, oilo zaharrarenak bezala...?
|
|
|
—Nik aitari aditu diot, ordea... Eta jakin nahi
|
nuke
zer erran nahi duen.
|
|
|
Berori beti hain argia! Gainerat, esker oneko ere egon genuke, zeren heriotzak konfesaturik harrapatu baitu, eta jakin nahi
|
nuke
zer gertatuko zitzaion, baldin bertze itsas portu horietan harrapatu izan balu...
|
|
|
—erran zuen osabak, mesprezuz— Eta musikaren historia beti halakoa izan dela, eta zer...? Zeren beti halakoa izan den musikak ez
|
baitu
zergatik betiko izan behar, eta zeren anitz historia baitira historiaren itzalak baizik izan ez direnak... Eta musika, edo betiko da, edo ez da.
|
|
|
Eta Antoniok hura ikusi, eta desgustu ikaragarria hartu zuen, zeren ikusten ari zenak ez
|
baitzuen
zer ikusirik Tomas Mororen liburuak erakutsi zionarekin. Eta, orduan, zigorra zerabilten gizon zuri haiei ibaiertzetik xuxentzen zitzaiela, erran zien:
|
|
|
—eta, bere soa bizkaitarrarenganat desbideratzen zuela, irritsu bezain insolent, gaineratu zuen—: Dena den, hire lagun horrek badik ezpata bat eta horrekin borroka haiteke, damu ez bahaiz... zeren eta jakin nahi
|
bainuke
zer koloretakoa den hire odola: gorria... edo zuria eta esnea bezalakoa...
|
|
|
Eta orduan bertze historia bat asmatu nuen, are harrigarriagoa zena baina honat ekarriko ez dizudana, kontu honekin gehiegi ez luzatzeagatik. Zeren eta halakoa baitzen ene injenioa eta halakoa ene imajinazinoa, Avilako santak etxeko erotzat zuena... baina jakin nahi
|
nuke
zer gertatuko zitzaion bizkaitarrari, baldin etxeko eroak asmatu izan ez balu puntu hartan erlikiaren historia hura...!
|
|
|
Eta hurrengo galdegitea gaztelaniaz egin zidan, nola eginen baitzidan beti handik aitzina. Eta galdegite hura zen ene egoerari buruzkoa, zeren jakin nahi
|
baitzuen
zer egiten nuen nik Indietan eta zertarat etorri nintzen. Eta orduan asmatu nuen nola Nafarroan nengoela Antonio Ibarbia zeritzan kapitain ohi bat ezagutu nuen, El Doradoko mapa bat zuena, eta hargatik etorri nintzela harekin Indietarat, eta hargatik egin genuela Gorukik eta biok iragan berri genuèn oihan hartan barrena, baina ez genuela deus ere aurkitu ez irabazi... eta, are okerrago, zeren, batetik, kapitain ohia eritu eta sukar izugarri baten ondorez hil baitzen, eta zeren baitzirudien, bertzetik, ezen oihanean galdu ginela Santo Tomáserat itzultze asmotan ginenean, nahiz eta azkenean zorte apur bat ere izan genuen... edo zorte handia, hobeki, ez baitzen ahuntzaren gauerdiko eztula paraje haietan fama oneko bertze nafar bat ikustea, ezta gutiagorik ere...
|
|
|
Denbora hartan, aldiz, frantsesak zebiltzan inguru haietan nagusi... Eta frantsesak, orduan, nola, geunden egoeran egonik —mastak eta belak estatu negargarri hartan, eta bolbora ere urak galdurik—, ez
|
baikenuen
zer eginik, berehala nagusitu zitzaizkigun, gure galeoiko kapitainak bandera zuria mastaratzen zuela, itsas lapurren lehen kanoi hotsa entzun bezain fite.
|
|
|
Eta gure aitak orduan erabaki zuen ezen aitona ohean lotu beharra zegoela eta gela itsu batean hertsi, zeren jauregiko jendeak ez
|
baitzuen
zergatik haren biraorik entzun ez jasan, eta zeren hobe baitzen kontu hura ahalik eta isilen eramaitea, Inkisizioneak haren berri jakin ez zezan.
|
|
|
Marrazkia egina zuen orduko, trazu bizi bezain kementsuz, eta pintura ere aski aitzinatua zuen, marrazkiaren bide beretik, bere pintzel urduria baterat eta bertzerat mugitzen zuela, baina ez nahas mahasean eta anabasa hutsean, zeren han lerro bakoitzak eta pintzelada bakoitzak intentzione jakin bat baitzuen, koadroa aitzina zihoan heinean aiseago eta nabariago hautemaiten zitzaiona. Ez, koadro hark ez
|
zuen
zer ikusirik bere anarterainoko koadroekin, guztiak hain neurtuak eta hain bide beretik eramanak; hain bizirik gabeak eta hain arimarik gabeak; hain bigunak eta hain indarrik gabeak; hain kalkulatuak eta hain studiatuak, baina hain urrunak eta hain zurrunak; pintzeladak hain elkarri josiak, eta koloreak eta formak hain arau hertsietarat makurtuak, non forma bakoitzaren harat honatak eta koloreen ... Guztiz bertzelakoa zen, zinez, koadro hura:
|
|
|
Hain sentipen handiz agurtu eta horra, ni sutaratzeko argudioa. Aferak
|
bazuen
zerik. Ezin, ordea, nire solaskide sutuarekin arrazoitzera saiatu.
|
|
|
Atarian atezaina ezagutu nuen, bertze bi hiru emazteki gehiagorekin tturttur. Larunbatarekin eta halako tenorean ez
|
zuen
zertaz hor egonik. Hilotz usainak erakarria zuen, inola ere, zaborrontzi irauliak hegal usoak bezala.
|
|
|
—Eta zure andrearenak edo dena delakoarenak ere
|
badu
zerik. Noiz gogoratuko hondartzara joatea eta zuk lan egiten duzun asteburuan.
|
|
|
—Ez
|
duk
zertan segi —eten nion, nahasten hasita— Bazakiat zertan egin dudan huts.
|
|
|
—Herenegun gauaz Ximurrak Josurenera deitu zuen, aski berandu, nitaz galdezka. Lehenago hona egin zuela uste nuen, bertzenaz ez
|
baitzuen
zertaz jakinik anaiarenean nintzela. Azken hilabeteetan ez dugu elkar ikusi.
|
|
|
Gela euliz beteta zegoela konturatzea bakarrik falta zitzaidan! Nire usainak ba ote
|
zuen
zer ikusirik?
|
|
|
Ez dakit. Nik, behinik behin, denboraldi bat behar
|
dut
zer edo zer argi ikusiko badut.
|
|
|
Futxo! Orain ere, bazkalosteko bero kiskalgarri honekin, nor bere dendan utzi ditut, seguruenik lo kuku bat egiten, baina nik, Tomen zurrungak ez entzutearren, Moab herrixkaraino etorri naiz, garagardo bat har  tzera eta, ça va de soi, zuri deitzera, ze gaur ere
|
badut
zer kontatua. Garagardoaz ari naizela, atzo garagardotegi batean afaldu genuen.
|
|
|
Buru belarri ekin zioten lanari eta lan setati honen adierazle gisa aipatu behar da nabigatzaile propioa sortzera ausartu zirela. Laster ohartu ziren ekimenak ez zuela etorkizunik, besteak beste, mundu mailako erraldoien aurka ez
|
zutelako
zer eginik.
|
|
|
Ondo aztertuta, ordea, nik ez nuen funtsezko heldulekurik, ez
|
nuen
zeri eutsirik nire bidaiari ekiteko. Ez nintzen On Kixote bezain ausart, bipil eta indartsu sentitzen, ez nintzen inori ezertan ganorazko laguntzarik emateko gauza; altxorraren maparik ez nuen, eta ez nekien zein geltoki izango nituen bidean zain; ez nuen piszinadun adiskiderik, ezta piszinarik gabe nituen urriak bisitatzeko gogo handirik ere; nire ibilaldiak ez zuen ez Etiopia lurralderik eta ez Etiopia poema libururik hartuko bere baitan, inongo etiopiarik ez...
|
|
|
beharbada, berriz ere berak zerbait esateko zain. Berak baina, ez
|
zuen
zer esanik, eta horrek mikaztu egiten zuen. Gero begibeltzak, botilan likorerik ez zela ta, enborra jiratuz:
|
|
2001
|
|
|
Bilboko Guggenheim museora sartu eta Arte Ederren museoan dagoen ondarea bilatu nahi du jendeak. Arte klasikoa ikusi nahi
|
duenak
zer egiten du Guggenheim museoan. Jendeak espero duena ez du bilatuko, museoz erratu delako.
|
|
|
Euskal Herrian energia mota honek ez du potentzial handiegirik, baina Fitero bezalako bainuetxeetan erabili ohi da. Energi mota hauek guztiak ikertzeko daude eta teknologiak
|
badu
zer hobeturik
|
|
|
1981ean Txillida eskultoreak eta Gantxegi arkitektoak egina, granitozko monumentu multzoa da, harmailezko plaza ikusgarriaren barnean. Hartu dugun kalearekiko paralelo dauden Alava Jenerala, San Prudentzio eta Floridak
|
badute
zer ikusirik, baina gu laugarrenetik itzuliko gara, hots, Manuel Iradier kaletik.
|
|
|
Gure errebindikazioak ez du kutsu politikorik. Berez, liburutegi nazional bat egiteak ez
|
du
zer ikusirik proiektu independentista batekin. Nafarroako proiektua, adibidez, UPNren gobernuarekin onartu zen eta EAEn 20 urtetan alderdi nazionalista bat egon da gobernuan eta ez da horrelakorik egin.
|
|
|
Negu Gorriak ek
|
badu
zer ospatu hilaren 23, 24 eta 25ean. Donostian eta Baionan hiru kontzertu ezin jendetsuagoak eskainiko ditu eta hara non, Selektah Kolektiboa lagun izanen du oholtza gainean.
|
|
|
Era berean, aktoreak testuarekin eroso sentitzen direla nabaria da. Taldekideek garbi
|
dute
zergatik hautatu zuten Monzoren testu bat: " Oraindik ere buru hausteak ematen dizkigun gaiarekin jolasten duelako, hau da maitasunarekin eta honen adierazpen konplexuena eta ulergarriena den bikotearekin".
|
|
|
Ba dugu bai denok pundu onetan ere zer ikasia. Odol ixurketa batez, indarrez irentsi zuten Komunak
|
badu
zer erakutsia. Egoera arri eltzen jakin etziotela aitortzeak badu bere garrantzia.
|
|
|
Gero, sozietate zibilak batere kontrolatzen ez duen talde militar bilakatu da ETA, eta militarrek ezker abertzaleko erakunde politikoei bidea markatu behar dietela onartu zen. Orain, ezker abertzaleak barneratua dauka ETAk bakarrik erabaki behar
|
duela
zer egingo duen, eta prest dago erakunde legalen jardunak ETAren bideari egokitzeko, ondorioak edozein izanik ere. Sakrifiziorako prest direnen mentalitate horrekin, militarismoa, sekretismoa, eta sozietate zibilaren kontroletik at egotea... bertuteak bilakatu dira.
|
|
|
Antzerki idazleak azken urte arte ez ziren kontuan hartzen instituzioen aldetik, lehiaketetan ez bazen. Agian ezkorregia irudituko zaizue nire jarduna, baina aurrerapausoak eman badira ere, batez ere ekoizpenei dagokionez, oraindik euskal antzerkiak
|
badu
zer hausnartu. Benetan antzerkigintzan bide berriak eta interesgarriak jorratu nahi baditugu, gure nortasuna bilatu dugu.
|
|
|
«Gurea da egia. Beraz, erdian zaudeten horiek guztiek, nonbait irabazle zareten horiek, ez
|
duzue
zer eginik, muturrak mugitzen ez baldin badira hemen ez dago-eta bide egiterik», diote nonbait. Lehen fasean, jarrera hauek ulergarriak izan daitezke.
|
|
|
«Fenix hegaztiaren» antzo, internazionalismoa bere errautsetik berpizten ari da. Asmoz zein xedez,
|
badu
zer ikustekorik garai zaharrekoekin, baina, aldi berean, oso desberdina da. Internazionalismo zaharraren gorputza ondo antolaturiko eta zentralizaturiko erakunde «Internazionalak» ziren, eta proiektu orokorren eta definituen alde (sozialismoa, komunismoa, anarkismoa) borrokatzen zuten, eta sustrai nazionaleko langile mugimenduek ziren bere oinarri sendoenak.
|
|
|
Aurrerantzean, zona horretan biltzen diren 2 milioi ur m3 ez dira gehiago bilduak izanen. Baiona Ttipia auzoak
|
badu
zertaz kezkatu.
|
|
|
Orduan, ikasleak, modu horretan inongo aurrerabiderik ematen ez ziolakoan, esan omen zion ez zeukala zertan bere ikasle izanik, ezeri erantzuten ez zionez. Orduan, rabinoak, behingoz, galdera batekin erantzun omen zion, jakin nahi
|
zuela
zertan bereizten zien ikaslea eta maisua. Ikasleak, orduan, harro erantzun omen zion, gure kasuan ezertan ez, zuk nire galderari beste galdera batekin erantzun diozunez.
|
|
|
Hitz egin zen kontu horietaz ere, eta bidean gorabeherak izango diren arren, aurrera daiteke datorren urtean bi ekimen horiek argia duintasunez ikustea izango dela helburu nagusia. Izan ere, euskal poeta gazteek
|
badute
zer idatzia. Bada zer irakurria.
|
|
|
Horrenbestez, Bidea udan egiteko asmoa duenak jakin egin behar
|
du
zer aurkituko duen.
|
|
|
ANGELAk jakin nahi
|
du
zer gertatzen den.
|
|
|
Oinarrizkoagoa den arlo batean, argi eta garbi ikusi da, gainera, helburu pedagogikoek agindu behar
|
dutela
zer hartu hizkuntzalaritzatik.
|
|
|
Beste hizkuntza bat ikasten hastean, ikaslea, nahitaez, interprete bihurtzen da; hau da, entzundakoa deskodetu, ulertu, mezu berria kodetu eta igorri du.Zertan esanik ez dago, interpretazioak oso teknika bereziak behar ditu, horietakobatzuk ikasten gaitzak direnak. Baina ikaslea ez da interpretea izango lanbidez, etaez
|
ditu
zertan ikasirik. Nolanahi ere den, oso begi aurrean izan du oinarrizko arau bat:
|
|
|
Helburu horiek bete behar dituzten hiru ezaugarri nagusiak irakasleon beharretatik sortzen dira zuzen zuzenean. Ulergarriak izan behar dutela esaten dugu, badakigulako irakasleak ezagutu behar
|
duela
zer den ikasleei eskatu behar diena; eta era berean, ikasleek ere jakin behar dute komunikazioa zer ingurunetan etanorekin burutzen ari diren. Bestalde, ikaslea bere prozesuaren jabe izatea faktoremotibagarria da berarentzat, autoebaluaziorako aukera eskaintzen diolako.
|
|
|
Edukia mezua bera da, komunikatu nahi
|
dugun
zer hori. Edukiak zehazteko momentuan, oso baliagarriak izan dira testu moten inguruan argitaratutako lanak.
|
|
|
elkar ezagutzaren gainean bermatuz, sare bat hedatzera, lehen urratsean gure literatursorkuntzaren historia, teoria eta pratikak aztertuz. Hemen Emakunde erakundeaketa Euskal Idazleen Elkarteek
|
balukete
zer obra, naski. Batetik.
|
|
|
Horregatik, kirol arloan gehiago hezi behar da gehigarri horien kontsumoa, kontsumitzaile askok ez baitakite zer ondorio dituzten. Kirol merkatuan mota horretako gehigarri nutrizionalen sorta bat dago, eta horien kontsumoa oso hedatuta dago errendimendu handiko atleten eta kirol populazioaren artean.Arlo horretako adituek ohartarazi dutenez, laguntza ergogenikoren bat erabili edo sustatu aurretik, entrenatzaileek, kirol medikuek, nutrizionistek, dietistek eta atletek jakin behar
|
dute
zer mekanismo erabiltzen dituzten substantzia horiek, zer ondorio kaltegarri dituzten, zer dosi erabili diren azterlanetan eta zer onura lortzen dituzten haiek erabiltzen dituztenek. Atletak, entrenatzaileak bezala, atletismoan parte hartzen lagunduko dieten nutrizio osagarriak bilatzen arituko dira beti, eta, beraz, abantaila nabarmena emango die beste lehiakide batzuei.
|
|
|
Liseriketari laguntzeko. Jode, Pako, aurpegiratu dio Arrillagak erdi serio erdi txantxetan, eta anbulantzia hartu behar
|
baduk
zer.
|
|
|
Fuck you, cancer! Hurreratu eta ez
|
duzu
zer egin jakingo, gorakada bakoitzarekin itsasora jauziko dela ematen duen Edwini oratu bakarrik, eta dingilizka geratzen den plastikozko puxikari eutsi, eta Ednaren negarrari so egin.
|
|
|
‘Hobe duk horrela, itzuli gabe, ze ulertzeko moduan hitz egin behar
|
balu
zer esango likek ba Taita Diositok? ’
|
|
|
Ez
|
duzu
zer egin jakingo, eta katastrofeen artean dabilen Buster Keatoni begira geratuko zara, desastrea dela eta eroaren moduan aurrera doala beti katastrofeak ugalduz, bere aurpegi izoztuarekin, harik eta katastrofeak munduaren akabera ez direla ohartu arte.
|
|
|
" Jaio denak hiltzea du zor" aita joan berriaren hitzak gogoratu zituen bat batean. Ba ote
|
zuten
zer ikusirik eskuetan zeukan liburukoekin. Haur txikiaren negarrak atera zuen bere baitatik:
|
|
|
ez dutela ziurrenik euskara bakarrik erabiliko beti eta nonahi. Ez guretzako, ez beste inorentzako estalki edo gozagarririk gabe aitortu eta esan dugu euskararen geroa badela baita ere erantzukizun guztia abertzaleon eskuetan utzi nahi luketen erdaltzale erosoen arazoa; are gehiago, hizkuntzen bilakaerak naturaren halabeharrak gobernatzen dituela sinesteko joera susmagarria dutenek ere gure hizkuntzaren etorkizuna finkatzerakoan
|
badutela
zer eginik.
|
|
|
Hizkuntzak elkar bizitzarako tresnak diren heinean, oso gogoan izan genuke gure herriaren elkar bizitzak berdin berdin behar dituela, maila eta premia berdinaz alegia, guztion ekarpena eta autokritika. Gure artean euskara biziago eta indartsuago nahi
|
genukeenok
zer egin izan dugun gaizki, eta zer ongi, patxadaz aztertu eta aitortu behar dugun bezala, euskararen normalkuntza beste inoren eskuetan âbatik bat, abertzaleon eskuetanâ utzi izan dutenek ere ez lukete kontzientzia lasaigarririk ikusi gure autokritikan. Alderantziz, iruditzen zait euskara arrotz begiz  ikusi izan dutenek badutela garaia beren okerraz hausnar egin eta hizkuntz  bizikidetza beren arazoa ere badela onartzeko.
|
|
|
–Hizkuntzarekiko eztabaida gogorrak omen dabiltza. Ba al
|
duzue
zer ikusirik horretan?
|
|
|
Maiteminduen mintzaerari gehiegia izatea, hiperbolezkoa, berez omen dagokio. Horrela Oihenart, usantzari jarraitzeko bada ere, maiz agertzen zaigu" nigarzu" Bilintx erromantiko kumea bezala, eta
|
badu
zergatik negarrez egon ahotan darabiltzan zauriak erretorika hutsa ez badira:
|
|
|
Hor
|
duzu
zer den beti ahotan duzuen haurrarentzako" erraztasun" hori. Irakurle trebatuarentzat(" el lector ejercitado") erraza denak, nekagarria izan behar, nahitaez, haur trebe gaiarentzat, hots, irakurtzen ikasi behar duenarentzat.
|
|
|
Bestetan ere, nola pentsatzen dudan aski garbiro dagoela uste dut hemen bildurik ikus ditzakezuen lerro nabarmen batzuetan. Ustez, zerbaiten alde jokatu dut beti eta arrisku berriak ikusten ditut orain, zaharrak aski ez balira, maite
|
ditudan
zer horientzat.
|
|
|
Han bertan, bestaldean, hirugarren, deuseztaturik ikusten dugula gure egunotan  gehientasun hori. Izenak izen,
|
baduela
zer ikusirik, laugarren, indargabetze horrek Baxenabarrek edo Nafarroa Behereak Lapurdiren aldean, jendez eta eremuz, orain duen nagusitasunarekin. Euskal Herriaren bihotza, bosgarren, Hegoaldean zegoela 1800 inguruan, Humboldt guregana zenean.
|
|
|
Hizkuntza ez da hor goian bi hegalez airean dabilen izpiritu mehea (hots, gorputzik ez duen sistema baten eskema soila), baizik eta hemen behean, gizatalde batean, oinak landaturik
|
dituen
zer bizi eta sendo bat: gizartean bizi da, hiztunengan; hiztunak ditu jasaile, hiztunek bizi dute.
|
|
|
dakigun eta inork nahi ez dugun aldera, bederen, ez dadila makur! Oraintsu arteko euskal idazle eta euskalariak erdi aldera hurbildu dira beregainki, eta joera horrek ez
|
zuen
zer ikusirik ez politikarekin ez hizkuntzaz kanpoko beste deusekin. Ez dezagun pentsa, gazteago garelako (zahartuko baitira gazteagoak ere), zaharragoak oker bidetik zebil  tzanik beti.
|
|
|
Hizkuntzalaria naizelarik, eta hizkuntzalari naizen aldetik Jung  grammatiker maite haien ondorengoa, ez
|
dut
zer ikusi gehiegirik ez literaturarekin, ez literaturaren kondairarekin. Filologoa ere banaiz, ordea, Â behiala eman zidaten tituluak adierazten duenez.
|
|
|
Hango ontzigintza, urrutietako arrantza eta merkataritza, Pirinioez honaindikoek XVI. mende azkenean indargabetu zirenez gerozkoek9,
|
badute
zer ikusirik eskuartean darabiltzagun liburuekin. Izan ere, ez da inon, dakidanez, maizegi aurkitzen Eliza marinelen itsasketen bitartez azaldua, Manualean bezala (I, 30s.; bakoitzaren eginbideez, ik. II, 131 eta hurrengoak):
|
|
|
Forma diogunean, badirudi hots joko eta hitz jolasez bakarrik ari garela, hala nola Jakobsonek zeruraino jaso duen I like Ike hartaz edo Axularren zinak eta minak, zintki eta fintki, eta antzekoez. Baina esanaren muinak ere
|
badu
zer ikusia honekin: gure arteko lekukorik zaharrenetakoak dituzue Oñetako lurrau jabilt ikara, gorputzeko lau aragiok eta gainerako inoizko poemetarik guregana diren beste kondarrak.
|
|
|
Ez, adiskide, zu zaude ene kontra, eta zuk duzu auzia enekin, ez direlako sakonagoek, jakintsuagoek eta gure hizkuntza hobeki erabil  tzen dutenek. Zuk erakutsi behar
|
duzu
zertan eta zergatik dauden kontra eta, oraingoak ez balira, zertan eta zergatik egongo liratekeen orain, egungo egunean, kontra. Inork baino hobeki ezagutzen ditut agertu ditudan iritziek dituzten alde txarrak eta okerrak.
|
|
|
Eta Za vala, esan bezala, solas zalea izan. Adineko jendea izan du Zavalak maizenik solaskide, liburu bat osatu nahi
|
duenak
zer kontatua duenarengana jo behar baitu beti. Baina Zava lak, liburu ren bat osatzeko norbaitengana jotzen duenean, ez dio hari elkarrizketarik egiten.
|
|
|
Korronte batek liberalizazio osoa proposatzen du. Estatuak, aginteak, ez
|
du
zer eginik, ez zer esanik hizkuntza kontutan. Estatuak neutrala behar du, ez interbentzionista.
|
|
|
Hots, bestelako kontuak aipatuko nituzke erdaraz ari banintz, baina lerroon irakurlea euskaraduna ez ezikJaki nekoir akurle dela jakinik, ez dut gogorik kanpoko etsaiaren gaiztakeria salatuz autokonplazentziazko jarduna osatzeko. Aurreko galderan azaldu dudanaren ildotik, uste dut etxe barruan ere (euskararen barruan ere, alegia),
|
badugula
zer zaindu eta zer zuzendua aski. Alde horretatik, azken aspaldiko erasooi ikusten diedan arriskurik handiena zera da:
|
|
|
Esklerosiak jotakoa gero eta gutxiago mugitzen da, gero eta mugatuagoak dauzka aukerak, gero eta ahalegin handiagoa egin behar du mugimendu txiki bat baizik ez bada ere egiteko. Hori horrela, zuhur jokatu behar du, ongi aukeratu behar
|
du
zer mugimendu egingo duen, indarra alferrik ez galtzeko, lehentasun batzuk finkatu behar ditu... Bada, esan dezagun gu lehentasun horiek finkatzen ditugunak garela –une batez pentsakor gelditu zen– Begira, dagoeneko ulertu behar zenuenez, niri, liburu honetan, maila poetikoa dagokit.
|
|
|
(Nabarmena zen elkarren arteko gangar usaina eta katxondeo airea nirekin ari zirenean, Txominek eta Prostatasek zirikadez zipriztintzen zituztenean bestearen hitzak, zirtolari). Ez
|
duzu
zer eginik. Kolko Mitxoletari burutik egin zaio.
|
|
|
Arrazoi pixka bat ematen ari natzaizue, zuena, neurri txiki batean bada ere, ulergarria iruditzen zaidala esaten ari naizenez; baina nik, beharrezkoa den une eta toki guztietan, ukatu egingo dut ulergarria iruditzen zaidanik zuen nahi izate ero eta tenorez kanpoko hori. Ez
|
duzue
zer eginik. Sinets ezazu, sistemaren barruan baizik ez da posible zerbait izan.
|
|
|
Indarberriturik nonbait, orain Berlusgoñi liburu saltzailea izan zen Txomin konfortatzeaz arduratu zena: zer inporta
|
du
zergatik, non, norekin, nortzuk, nondik, nora, norantz, norentzat, norako, noiz eta nola hasi ginen... Inporta duena da gaurkoa.
|
|
|
Neu bezalako gizagaixo bat azken finean. Nire sentimenak ez
|
zuen
zer ikusirik arerioari zor omen zaio begirunearekin, baita zera ere! Agian gertuago zatekeen elkartasunetik edo, zergatik ez, ispilu soila izatetik.
|
|
|
Eta semeak jakiteak aitari ez zion grazia handirik egingo, jakina. Tipo hark jadanik ez
|
du
zer galdurik eta mendeku hartu nahiko du. Zera esan nahi dut... diru kontuak orain ez duela batere garrantzirik.
|
|
|
(Hiruki hauek oro egiazko neurrietan agertzen dira.) a1, a2, a3 luzerei ABC hirukiaren altuerak erraiten zaie. Esplikatzen ahal
|
zenuke
zergatik horrela izendatzen diren. Altuera horien neurriak egiazta itzazu:
|
|
2002
|
|
|
Necochea 80.000 biztanleko Argentinako hiri txikia da. Bertako egoera sozialak ez
|
du
zer ikusirik Buenos Aires erraldoiarekin, baina duela gutxi, hiriaren kanpoaldean lehen txabolak agertzen hasi dira. Intendente peronista du udalerriak.
|
|
|
Krisiari irtenbide bat ematekotan garbi
|
du
zer egin behar den: «Bakoitzak gogor egin behar du lan, joan den mendean joan ziren euskaldunek bezala» eta hala ere, galdera batzuk erantzuteke daudela dio.
|
|
|
Bertsoa entzuleekin komunikatzeko tresna den aldetik,
|
badugu
zer pentsatua gai honen inguruan eta irtenbidea (k) aurrez moldatzen joatea hobe. Ni ez naiz final goizean zortzirak aritu eta gero eliminatuz lau bi eta bat hautatzearen aldeko, bertsolariak beraiengatik batik bat.
|
|
|
Aitzitik, Erribera, Nafarroa eta Euskal Herriaren arteko harreman eta arazoen gakoen bila jo dugu beraiengana, ARGIA eta LARRUNeko irakurleentzako pertsona erreferentzial izan daitezkeelakoan. Eta solasa hasi bezain azkar ohartu gara gonbidatuek
|
badutela
zertaz hitz egina, guk aldez aurretik ekarritako eskemen azpitik eta gainetik. Une berezia bizi dute Erriberako euskaltzaleek.
|
|
|
Pena da, euskal zinegileak badaude, eta Madrilen daude gehienak, hemen lanik ez da sortzen eta. Pena da,
|
badugu
zer kontatua eta zer filmatua, gizarte interesgarria bizi dugu, heroiak daude, anonimoak, asko, psikokillerrak ere badaude, gehiegi, ugari dira estolda zikinak, bai eta diruaren kontrabandoa egiten duten banka gizon txit agurgarriak ere, ezkutuko dirua erabiltzeko estola txukunen zaleak. Pena da, serie beltzeko euskal filmak egiteko aukerarik batere gabeko geratuko gara».
|
|
|
Horietatik 600ek beste batzar bat osatzen dute eta Udalbiltza beraiek direla diote. Ni ez naiz sartuko orain gatazkan beste biltzar batekin, guk argi
|
dugu
zer nahi dugun, zein den egoera eta gu gure bidea jorratzera goaz.
|
|
|
Noski dela errazagoa esaten, eta oso zaila gauzatzen. Egun garbi
|
dut
zer ez den egin behar. Profesionaltasunari buelta eman behar zaio, eta berriro borondatezko lanari heldu behar genioke.
|
|
|
Baina behin horretara iritsirik,
|
bazuen
zer edo zer aipatzeko: " Iñork gutxik aipatzen duen alderdia", hau da," baserritarren alderdia, alegia".
|
|
|
Eta Donostiako Boulevard 1 aretoan garbi geratzen da eskulturak ere
|
baduela
zer esanik pilotaren inguruan. Duela ia 20 urte egin zuen Anton Mendizabal eskultoreak bilduma honetako lehen lana, eta ia duela 10 urte Mendizabalek eta Kutxak bat egin zuten egitasmoa gauzatzen joateko.
|
|
|
Patxi Ezkiagak gogoan
|
du
zergatik aurkeztu zen Felipe Arrese Beitia lehiaketara orain ia bi hamarkada. " Denbora asko egiten nuen idazten, eta egiten nuen hark benetan zerbaitetarako balio ote zuen jakin nahi nuen".
|
|
|
Eta ezustea bikoitza izan da gainera: batetik, Eusko Jaurlaritza azken urteetan ez delako euskal zinemagintzaren ekoizpenaz gehiegi arduratu; izan ere, filmazioak ia desagertu egin dira Euskal Herrian (azkena orain 10 urte eta sei hilabete egin zen); eta bestetik, orain 20 urte transferitu behar zenak eta orain transferitzear dagoenak ez
|
dutelako
zer ikusirik.
|
|
|
Bada, horrelako galderei erantzun zaie liburuan, 800 argazki, grafiko eta bestelako irudien laguntzaz. Honekin, kontua ez da liburua sakon leitzea, egunero zer edo zer ikusi, bihar arte utzi, beste batean ireki eta horrela ibiltzea baizik, eta bitarte horretan guztian euskal gastronomiaren kulturan pixka bat janztea, geu garelako etxekoak eta jakin behar
|
dugunak
zer izan garen globalizazioaren eskutik etorri diren gauza nazkarri horien inbasioa gertatu aurretik. Eta ez bakarrik jateari dagokionez, baita hura zaintzerakoan, hari buruzko legeak egitean eta ekoiztean ere.
|
|
|
Kazetaritzan errealitatearen deskribapena egiten ari naiz, oso ezberdina da. Sentimenduen kontu horrek ez
|
du
zer ikustekorik niretzat. Kazetaritzan ere sentimendua badago.
|
|
|
Baiña orain astindu nai
|
dugun
zeraz ari geralarik, Lumentxa mendixkaren mazelean dagoan illerrian, beste askoren artean datzan gorpua dugu aipagarri.
|
|
|
Etorkizuneko bere seme alabei txirrindularitzarekiko grina transmititu nahi die gure aitak lasterketak txirrindulariarentzat hain arriskutsu ez ziren garaietan lau alabokin egin zuen bezala; hala ere, hemengoak ez
|
du
zer ikusirik Italiako segurtasunik ezarekin.
|
|
|
Gainera, Ekonomiak erakargarritasun berezia izan du Soziologia, Politika etaHistoria ikasten dutenen artean, eta Ekonomiaren metodoak, neurri batez behintzat, zabaldu egin dira aipatutako arlo horien artean. Zer esanik ez, abstrakzioak beharrezkoak
|
ditugu
zer edo zer ulertu dugula esateko, eta nahitaezkoak ditugu zientziaegiteko. Gertatu dena, ordea, Ronald Coase eta beste hainbat ekonomialari ospetsuk esan duten bezala, hauxe da, alegia, Ekonomia bere ikasketarako objektu gabegeratu dela.
|
|
|
Komunikazio honetan ez dugu EHU/ UPV bakarrik gogoan hartu,, Euskal Herrian dauden zazpi unibertsitateak baizik. Jakin nahi
|
genuen
zer egin duten gureunibertsitateek, hau da, zer egin dugun guk unibertsitariook, euskal gatazkarenkonponbidea argitzeko lanetan, eta, aldi berean, alderatu gure ahaleginak munduosoko beste unibertsitateek egiten dituzten saiakerekin.
|
|
|
Fraktalak gogora dakar nor bere buruarenantzekoa izatea, nahiz eta inoiz ere berbera ez den izaten. Kontzeptu horrekazalduko
|
luke
zergatik entzuleak espero dezakeen halako kate mota bat jasotzeasolaskidearengandik. Nahiz eta, jakina, ezin aurretik inondik inora jakin zererantzun behar digun halakok.
|
|
|
Beraz, ikerketa egiteko moduaz,
|
badugu
zer ikasi Julio Caro Barojaren lanetan.
|
|
|
Modernitateak bereizgarri bezala izadia jarri izan du. Proiektu modernoarekin teknikaren arrazionaltasunak
|
bazuen
zer menperatu. Gaur egun, ordea, ingurumenarengan jarduteaz gain, batetik, jarduera hori bere mugetara heldu da (krisi ekologiko globala).
|