|
2000
|
|
|
San Bartolome jaietan dantzatzen zen Soka dantza berreskuratzeko sortu zen Haritz
|
duela
urte. ehun urte baditu, eta 25 urteotan Haritzek eutsi dio ohitura horri.
|
|
|
Nik bandarik ez daukat, eta gainera pasa
|
ditut
urte mordo bat hortik berezita. Nola hala itzuli naiz, eta nik bandak honela ikusten ditut:
|
|
|
Aldaketak onerako izaten dira, ordea, askotan.
|
Duela
urte batzuk hilzorian zen pilota eta aurrera jarraitzeko aldaketak sartu dira.
|
|
|
Gainera gu bertsotan hasi ginen garaian, orain baino gutxiago ibiltzen zen bertsotan. Gogoratzen dut Uztapidek 91 herritan kantatu homen
|
zuela
urte batean, eta hura ikaragarria zen ordurako. Eta guk, gure arlotean, izan genituen 120 saiora inguratzen ziren urteak ere!
|
|
|
|
Duela
urte gutxi hasi zinen zuzeneko emanaldiak eskaintzen. Zergatik hogei urte inguru zuzenekoak eman gabe?
|
|
|
Eta ez naiz harritzen, bere buruari bueltak emateko, daukan diskurtso antolatua edukitzeko eta hizketarako duen gaitasuna kontutan harturik.
|
Duela
urte dexentetatik hona ordaindu egiten diote gainera, komentarista eta artikulugile izateagatik. Abertzalea ez dakit, baina euskaltzale fina dugu bederik, irakurri egin behar dira bere artikulu landuak.
|
|
|
Horren emaitza
|
duela
urte batzuk kaleratutako" Rito y formula en la medicina popular vasca. La salud por las plantas medicinales" izeneko lana izan zen.
|
|
|
hemen amona bat, hor lanean lehen pausoak ematen ari den gaztetxoa, han herritartu berri den gizon gaztea... Koadroari kolorea emateko herriko txikiena izan behar
|
duen
urte erdiko neskatoaren negar hotsak. Gizonezkoak ugarixeago emakumezkoak baino, alde handirik gabe ordea.
|
|
|
Ufff, baina hori
|
duela
urte mordoa izan zen, historiaurrean ia ia. Baina bai, oso rol polita zen; bitxia da nola batzuetan jendea hobe gogoratzen den zutaz tutik ere esaten ez duzun rol batengatik pertsonaia hitzontzia izateagatik baino.
|
|
|
Orain
|
duela
urte batzuetako Harkaitzen poema bat, Berasaluzeren poema bat eta Urtzi Urrutikoetxearen poema bat hartuz gero, ikusten da estiloz zein antzekoak ziren. Hitzekin jolasteko gogo hori... oso antzekoak ziren hirurak.
|
|
|
Txangoaren abiapuntua, Bilbotik etorrita, Plentziara sartzeko
|
duela
urte batzuk eraiki zuten Zubi Barria pasa eta berehala aurkituko duzuen biribilunean kokatuta dago. Autoa aparkatu eta biribilunetik eskuinean aurkituko duzuen Gandia Bidetik abiatu behar duzue.
|
|
|
|
Duela
urte batzuk Frantziako Gobernuak burututako Roques informeak nolabait arrazoi ematen die. Azterketa horrek droga desberdinen artean gizartean eragin negatiboena zeinek zuen, arriskutsuena zein zen jakitea zuen helburu.
|
|
|
Zorionez asko hobetu da azkenaldian.
|
Duela
urte gutxi baino askoz ere eskaintza handiagoa dago. Hori edozein musika motaren zabalpen handiagoan islatzen da.
|
|
|
Adibidez, orain urte bat Batasuna prozesuari buruzko genituen espektatibak eta oraingoak ez dira berak.
|
Duela
urte bat nolabaiteko esparrua zabaldu zen, ez dut esango Zutikek errealitatea aldatzeko esparru moduko bat zenik, baina bai behintzat gure ideiek bide bat izan zezaten. Egun, ETAren aktibitate militarrak esparru hori murriztu egiten du berriz ere, ezker abertzalearen jarduera norabide oso zehatz batean ibiltzera baldintzatzen duena.
|
|
|
honi ebazpen desberdina ematen dionarren, analisi komun hau konpartitzen dute. Eztabaida honen nondik norakoak hobeto igartzeko, aipagarria da
|
duela
urte pare bat erdaraz argitaratutako liburu hau: HABERMAS, J./ RAWLS, J. (1998) Debate sobre el liberalismo polttico (adibidez, 54 or. eta hurrengoak).
|
|
|
Merkataritzaz ari zaigula, honela dio: ?...Euskal Administrazioak euskaldunok abandonaturik gauzkalako.Katalunian
|
duela
urte batzuk katalan hizkuntzaren erabilera merkataritzan arautzenzuen legea garatu zen. Horretan bai ahoz eta bai idatziz Kataluniako hiritarrek dituztenhizkuntz eskubideak aipatzen ziren eta horiek betearazteko neurriak ere bai.
|
|
|
Ganaduak urte osoan zehar erabiltzen du larre hauek emandako belarra, bai larratuz, eta bai moztu eta jaso ondoren lehortu den belarra janez.
|
Duela
urte gutxi arte, moztutako belarra soroan zabaltzen zen eguzkitan lehor zedin, eta behin lehortuta, baserrira eramaten zen, zuhatzak, edo, metak?
|
|
|
|
Duela
urte batzuk arte, landaketetatik ateratzen zen egur gehiena papergintzan erabiltzen bazen ere, gaur egun haltzarigintzara zuzenduta dago. Baso landaketak diru sarrera garrantzitsua dira, beraz.
|
|
|
Harrobiko jardueren ondorioz kobazuloak kalteak izan bazituen ere, jarduera beroriengatik izan ez balitz, segur aski gaur egun ez zen ezaguna izango. Kontrolik gabeko bisitaldiek eta furtibismoak larriagotu egin zuten leherketek eta bibrazioek sortutako egoera, eta azkenik, kobazuloaren ondoan jarritako gehiegizko dinamitakarga batek kalte itzulezinak sortu eta gero, publikora itxi zen eta horrela jarraitu du
|
duela
urte gutxi batzuk arte.
|
|
|
Beraz, ez nuen asmatu.
|
Duela
urte batzuk (zenbat ote. Hiru edo?) gertatutakoa kontatu nion orduan, eta Irlandan zeharreko nire ihesalditxoaren arrazoia hori zela aitortzera iritsi nintzen.
|
|
|
Ordea, adarretik adarrerat nabilkizu orain ere, eta ea betetzen dudan behingoz arestian eman dizudan hitza, bidaiari lotzekoa, aintzakotzat hartuz, lehenik eta behin, untziaren jaun eta jabea —Alessandro de Novara—, zeina baikenuen, aldi berean, kapitain eta bidaiburu, eta zeina baitzen genoarra sortzez, nahiz eta egun batean Veneziarat ezkondu eta han bizi izan zen handik aitzina. Baina" han bizi izan zelakoa" erraiteko modu bat bertzerik ez da, zeren Venezian hilabete inguru emaiten
|
baitzuen
urte osoan —egokitzen zitzaionean, itsasoaren eta negozioen arauaz—, eta gainerako hamaika hilabeteak Mediterraneo itsasoan barrena, handik Holandaraino eta Ingalaterraraino, Gibraltarko itsasartetik iragan eta Iberiar Penintsula inguratu ondoren. Bere ibilaldi edo itsasaldi haietan, zetak, oihalak, alfonbrak eta alkatifak kargatzen ohi zituen Turkian, gero Espainian, Frantzian, Holandan edo Ingalaterran deskargatzeko; eta Herri hauetan, berriz, bertze produktu batzuk untziratzen zituen —hauek artileari edo burdinaren eta altzairuaren industriari lotuak, eta haiek Ekialdeko Indietarik ekarriak— bertze portu batzuetan husteko.
|
|
|
Eta, gizon zuhurrak ez bezala, zeinak eskuinean prest baitu pozoina duen kopa eta ezkerrean kontrapozoina, bi eskuz edan nahi nuen nik atsegintasunaren kopa pozoindua... Eta, neure bizimolde berriaren bideratzeko, ez nuen esku hertsirik eta egitekotsurik nahi, zeren eta esku hertsiak itotzeraino eta arnasgabetzeraino hertsi
|
baininduen
urte luzeetan, baina esku laxoa eta alferra, zeren hats hartu nahi bainuen, eta biriketan munduko aire guztia sartu nahi nuen... Eta ez nuen bide malkarra nahi, baina plauna eta berdina.
|
|
|
Ximurrak berak, izatez hain zakar eta zeken, nik baino hagitzez gaitasun handiagoa zuen hurkoa adiskide bilakatzeko.
|
Bazuen
urte franko diru munduari loturiko lagunarte berantiarragoa hobesten zuela, fraideeneko guardia zaharra baino.
|
|
|
Begi ñarro horiek halako bi egin ziren, oro argi eta txinpart, aspaldi,
|
duela
urte aunitz, fraideeneko patioan harengana hurbildu eta" aizak, Ttipi, bahekien...?" erraten genionean bezala. Boza loditu nuen.
|
|
|
Sartu eta bertzerik gabe ohe zabalaren gainean zalapart egitekoa egin zuenez, aitzindu eta neronek erantzi nizkion, jantzirik baino areago zintzilik, oraino soinean zituen atorra eta gona. Zapata takoidunak, berriz, beren horretan utzi nizkion;
|
duela
urte aunitz zineman" Cabaret" ikusi nuenetik, arropa bakartako zapata takoidunak zeramatzan emakume bat jokatzea zen nire goiz beiletako fantasietariko bat. Ondikotz, Kristinak ez zion inoiz nire apetari amorerik eman.
|
|
|
Gizon izan nahiak baditu bere aldapak, eta sei urterekin, gizon izan nahi duzula eta" nik ere artoa aletu nahi dut" esaten duzunean, ez dakizu zertara arriskatzen zaren, eta erantzuten ez baduzu, badakizu, ongi jakin ere, zure gizatasuna berriro ere erabat urrutiratu zaizula eta galdua
|
duzula
urtetarako.
|
|
|
Atzealdean, Ruben eta Karmelo ere eseri dira: lehenengoa Segoviakoa da eta, haren portzelanazko zurbiltasunari erreparaturik, egingo nuke bolada txarra pasatzen ari dela; bigarrena Madrilekoa da, baina
|
duela
urte asko Frantziako hiriren batean bizi da, liburuzain lanetan. Biak ere aski diskretoak dira eta bidaia apenas mintzatu gabe egin dugun arren, abiatu berritan barteko kontu batzuk entzun dizkiet:
|
|
|
Horietariko askok atera berria (edo ateratzear) dute lehen liburua (Meabe, Etxaniz Rojo, Unzueta, Merino, Estankona, Urrutikoetxea, Gabiria, Suarez, Egaña), baina gazteak izanagatik, ez dira berriak idazgintzan. Batzuek baN
|
dute
urtetako lana atzean, eta hainbatek, ipuin edo poemak argitaratu dituzte han hemenka, eta kajoiak bete bes terik dituzte, lan ineditoekin.
|
|
|
Iruditzen zait edozein umeren lehen urteak zoriontsuak izaten direla, edo zorioneko bezala gogoratzen direla. Ume izateak berak, beharbada, ematen dizu irudipen hori, oso lazeria gorrian eta zoritxar latzean igaro ez
|
badituzu
urte txiki horiek. Niretzat ere zoragarriak izan ziren lehen urte haiek, edo horrela iruditzen zait, behintzat.
|
|
2001
|
|
|
Ez da hau izan, hala ere, zinean euskara sustatzea helburu duen ekimen bakarra. Iruñeko Karrikiri euskara elkarteak, adibidez," Zinema euskaraz" zikloa antolatu ohi
|
du
urtez urte, eta zinean euskarak dituen hutsuneak bete asmoz, Gasteizko Bagare Euskal Tokiak ere egiten du lan. Horren islada da pasa den abenduan eskaini zuen euskarazko zine zikloa.
|
|
|
Zentzu honetan, gogora datorkit
|
duela
urte batzuk lagun batek esandakoa: " Nik janari kontuetan bakarrik aurreztu dezaket".
|
|
|
Honen guztiaren ondorioz, gaur egun bainuetxeetara hurbiltzen den bezero motak antzinako nobleziarekin zerikusi gutxi duela esan genezake. ...pertsona nagusiek bezeria potentzial nagusia izaten jarraitzen dute, batez ere astean zehar eta denboraldi baxuan, baina Raimundo Azpilikuetak argitzen digun bezala," asteburua eta oporrak heltzen direnean hau jende gaztez betetzen da, hirietako presa eta estresetik ihesi; izan ere, beraiek dira mundu hau deskubritzen ari direnak eta ilusionatuen daudenak, paradisua iruditzen zaie; imajinatu,
|
duela
urte batzuk hemen haurtzaindegi bat jartzea zorakeria irudituko zitzaigukeen, eta jadanik abian dago".
|
|
|
Hori batez ere, mendebaldean gertatu da eta, Anttonek lehen iradoki duen bezala, Hirugarren Munduaren bizkar gertatu da. Halako batez ezkerra helburu gabe geratu zen
|
duela
urte batzuk; zergatik. Helburu nagusiak ekonomi arlokoak zirelako eta horietatik asko ongizatearen gizartearen bidez lortuta zeudelako.
|
|
|
Zulodun gazta ezaguna dugu hau, eta egiteko zortzi mikrobio mota ezberdin erabil daitezke. Pieza handitan ekoizten da (80 kilo) eta bere bizitza izugarri luzea izan daiteke; esaterako,
|
duela
urte batzuk, Bernako erakusketa batean 1847ko pieza bat aurkeztu zuten.
|
|
|
Alberdania argitaletxearen eskutik kaleratu berri du Anjel Lertxundik" El huesped de la noche",
|
duela
urte batzuk argitaratu zuen" Piztiaren izena" idazlanaren gaztelerazko egokitzapena. Halere, bada aldaerarik batetik bestera.
|
|
|
Eskualde hori, uda partean, behartuta dago mendien edo bortuen erabiltzea, bere ardi eta behien alagairako, neguarentzako belarrak egiteko moduan etxaldeko eremuetan.
|
Duela
urte gutti oraino, laborari askok ardi esnea gasnatzen zuten euren ola edo artzain txaboletan. Erran gabe doa, gaur ere, diru iturri garbi bat izaiten ahal litzatekeela mozkin hori, baina, zori txarrez, Zuberoan beste tokietan bezala, jende guttiago da laborari etxetan eta ezin da egin gasna bortuetan eta belarra etxetan, denboran berean.
|
|
|
Oraingo akordioarekin baldintzek bere horretan jarraitzen dute, iragankortasunez eta lan merkatua uzten duten arte 1967ko urtarrileko 1a baino lehen kotizatzen hasiak zirenentzat. Honelako erretiroa lortzeko eskubidea izango dute baita ere, 61 urte eta 30 urteko kotizazioa izanik, lanetik bota ondoren lanpostua eskatzeko zerrendetan sei hilabetetik gora daramatzatenek; hauei pentsioa %8 eta %6 bitartean murriztuko zaie urte bakoitzeko, kotizaturik
|
dituzten
urteen arabera. Baina, hala ere," adituek" aldez aurretiko erretiroari pizgarririk ez emateko eskatzen dute, aurreratzen den urte bakoitzeko murrizpen handiagoa ezarriz.
|
|
|
EAJ
|
duela
urte eta erdi baino eskuinerago eta Espainiarago dago. Garai hartan ahuldu samarturik zeuden" Espainian eroso" zaleak indarberritu egin dira.
|
|
|
Izaera basati hau,
|
duela
urte dezente, almadizainen pasabiderik ikusgarriena zen. Almadizainek Pirinioetako basoetatik sokaz lotutako egur enbor luzez egindako almadi edo" tren" artikulatuak gidatzen zituzten.
|
|
|
Hogei urteotan Herrikoaren langile ordaindu bakarra izan da.
|
Duela
urte batetik Herve Lanouguere merkataria ari da berarekin lanean.
|
|
|
Ez da, baina, lan erraza izan. Egileak berak aipatu duenez, «liburu hau, nik jakin gabe hasi zen ernaltzen,
|
duela
urte anitz[...] Bertako historiaren adabakiak atzematen jarraitu nuen adineko herritarren laguntzaz. harrak ukiturik, udal eta parrokia artxiboetan miatzen hasi nintzen.
|
|
|
Nire iritziz, eta agian ozen pentsatzea da, norabidea galduta gabiltza. Badirudi
|
duela
urte batzuk gauzak argiago zeudela. Beste mentalitate bat zegoen.
|
|
|
Gertakizunak hobeto ulertu asmoz,
|
duela
urte batzuk, lantaldeak galdera ugari mahaigaineratu zituen: zeintzuk izan ziren gatazka hauen sustraiak?
|
|
|
|
Duela
urte batzuk Agustin Fernandez Paz idazle galiziarrak artikulu interesgarri bat argitaratu zuen «CLIJ» aldizkarian; Haur eta Gazte Literaturaren ikusezintasunaz ari zen: " La invisibilidad de la LIJ".
|
|
|
Alde batetik legeak berak ezartzen dituen oztopoak gainditzea ez da erraza. Bestalde, kontuan hartuta
|
duela
urte pila galdu zela hor, euskal sena mantentzea zaila da.
|
|
|
Duela egun gutxi bukatu da Qatar-en izan den OMCren azken bilera, eta munduko merkataritza liberalizatzeko zortzigarren deia egin du. Horixe zen, hain zuzen ere,
|
duela
urte gutxi Seattlen izandako porrotaren ondoren, herrialde aberatsek (Iparra) lortu nahi zutena. Horrela, berriro ere, OMCk munduko ezberdintasunak eta gosea areagotzea besterik ez du egin.
|
|
|
oso gazterik zahar izango diren bertsolariak sortzearen arriskua.
|
Duela
urte batzuk arte bertsolariaren sasoi beteko aroa berrogei urtetik berrogeita hamar bitarte horretan kokatzen zen. Begi bistakoa da gauzak izugarri aldatu direla.
|
|
|
|
Duela
urte batzuk aire poltsa edo aire girotua gama altuko ibilgailuetan bakarrik izaten ziren eta une honetan auto txikietan ere serieko ekipamenduan sartzen dira.
|
|
|
Egoera idiliko horrek berez du iraungitze data, sortzen duen tentsio egoerak eta eskatzen duen dedikazio handiak ezin
|
baitute
urtez urte iraun.
|
|
|
|
Duela
urte gutxi arte, zurrunga egitea broma eta txistetarako arrazoia zen, eta batez ere, gauza gogaikarria zurrungagilea jasan behar duenarentzat.
|
|
|
Nire ezkontidea
|
duela
urte batzuk hil zen eta jabetza utzi zuen, testamenturik egin gabe.
|
|
|
|
Duela
urte batzuetakoak baino osasungarriagoak dira gaurkoak, trans azidoak proportzio txikiagoan (heren bat) dauzkatelako.
|
|
|
Azterketa honek argi eta garbi erakusten du gaur egungo margarinak
|
duela
urte batzuetan merkatuan zeudenak baino osasungarriagoak direla, trans azidoak proportzio txikiagoan (herenean) dauzkatelako hauek.
|
|
|
|
Duela
urte pare bat etxe zahar bat erosi nuen lagun batekin, berritu eta erabiltzeko asmoz.
|
|
|
Kontuan izan behar da, ikasle horiek goi mailako ikasketak zituztela (diplomaturak nahiz lizentziaturak) eta, beraz, gutxienez 15 urteko ikas prozesua izan zutela txikitatik hasita. Susmoa
|
dugu
urtetako prozesuareneragina dela gaur egungo ikas estiloa.
|
|
|
614 urtean Iparraldeko familia aberats batean jaioa, haurtzaroa eta gaztaroa bertutea erakutsiz bizi izan zuen. JaunDone Amandok baskoiak kristautzen pasaturiko urteak frankoek Akitaniakonkistatu
|
zuten
urteak izan ziren. Adalbaldo nobleak Riktrudis i ezkontza eskatuzion.
|
|
|
ir es volver izena duena. Perfume hori Nafarroako gobernuak
|
duela
urte bi plazaraturikoa da, sendoagoa, loretsuagoa eta beroagoa, eta, dakigunez, oraindik ez dauka lekurik perfumeen sailkapenean. Bi perfurme horiek aukeratzeko arrazoi berezirik ez dugu izan, arestian esandakoa ez bada.
|
|
|
Karnitina:
|
Duela
urte batzuk modan egon zen futbolean eta abiadura kiroletan. Nabarmen handitzen dira oxigenoa hartzea eta energia sortzea.
|
|
|
Kondatuko dizuet
|
duela
urte bat nire etxean gertatu zena:
|
|
|
|
Duela
urte anitz, mende batzuk seguruenik, Euskal Herriko iparraldeko kostaldean, Ziburu deituriko herrixkatxo bat esnatzen ari zen. Hango oilarrek, kukurruka ausartak joak zituzten, eguzkia jeikitzen ari zen ezti eztia.
|
|
|
Nekez sines dezaken kopeta zimurtu eta goibel horren atzean, oraindik freskotasunez zipriz tinduriko gogoetak badirela, zeren egon badaude, baina zokoren batean gordeta Sarritan, hik badakin, egun euritsuetan, hire kolore gabeko begiak zimurren artetik esnatu, jalgi eta begira ipintzen ditunanean, euri tanta bakoitzeko gaztaroko oroitzapen bat berreskuratzen dun begietan nahigabe kolorea margotuz. Eta hori dun hire denborale bekaiztiaren jaioleku.Badakin, kontura hadi,
|
baditun
urte batzuk deusik entzuten ez dunala, eta hire buru harnean iraganeko erloju zaharraren orratzen norabideak eta joan etorriak nahiko zaizkin hire musika osatzeko. Doinu bekaiztia osatzeko.Bapatean, amonak, iraindu, listua bota eta hitzok zulatu ditu ispiluan, bere isla berriz antzeman arte.
|
|
|
Bota beste pixka bat. Egunero bete behar
|
zenituzke
urteak, aita, egunero!
|
|
|
Guztion onerako izango den eran gai horiezaz elkarrekin mintzatzeko adina etorri zaigu. Ea hurbil
|
dugun
Urte berriak aurrerabidean aurreratuak ikusten gaituen.
|
|
|
Gaur gure herrian ezin bereiz daitezke, Estatutuan egiten zen bezala, eskualde euskaldunak eta erdaldunak. Honek,
|
duela
urte asko Julio Caro Barojak igarri zionez, ez du, hizkuntzari gagozkiola, muga jakinik, ez geografiaz (irizpideak oraindik bere balioa galdu ez duen arren), ez soziologiaz. Irudi berria, bada, bere horretan hartu dugu, iraganarenak itsu ez gaitzan.
|
|
|
41 Honela, Aita Mokoroak ezartzen dizkion zedarriak Lengua vasca de hoy y de mañana (San Sebastián 1971, 57 or. hur.), edota, hobeto,"
|
duela
urte asko, gaurkoa baino etorkizun hobea genuela", ezartzen zizkionak, murritzegiak iruditzen zaizkit, noizbait esaten nuenez(" Azken ordukoak" in Idazlan hautatuak, Bilbo 1972, 395 or. hur.). Hori galdutzat jotzea da, jokoan hasi aurretik (K.M.O.).
|
|
|
Baita ni ere, nahiz ez haren pareko izan. Eta nor ez, gibelaldean utzixe
|
ditugun
urte ilun hauetan. Ez naiz, gainera, Unamunok hain gogoko zituen strip tease saio haien aldeko izan sekula bizian.
|
|
|
Egungo egunean bertan, han edo hemen, esango luke zenbaitek ez dela beharbada horrelako gauzarik, esateko moduan bederen; are gehiago, ez badu azaltzen ez dela sekula horrelakorik izan.
|
Duela
urte batzuk, ez hainbeste, barreiatuago zebilen segur aski iritzi hori, arestixean zabaldu diren berriak zabaldu baino lehen. Azken aldi honetan, izan ere, literaturak berak bere funtsean ezin neurtuzko aldakuntzarik ez duelarik ezagutu, besterik gertatu da literaturarekiko literaturarekin.
|
|
|
6 Ez
|
dut
urteen buruan baizik jakin Donostiako Institutuan zenbait ikaskide (eta irakasleren bat) euskaldun zirenik. Ezta haiek, noski, ez zekiten ni euskalduna nintzenik (K.M.O.).
|
|
|
Aitorpenak aitorpen, bestelako kontuak ere sarri entzun behar izan ditu Zavalak urte hauetan guztietan. Herri literatura, izan ere, ez da beti orain bezala balioetsia izan, eta horixe da, hain zuzen, Zavalari galdetu dioguna, ea
|
duela
urte batzuk bere inguruko jendeak baliorik ematen al zion haren lanari.
|
|
|
Barne lilura guztizko halako batek eraman ninduen nibe rtsolaritzara,
|
duela
urte asko: komeni litzaizkidakeenak baino askoz gehiago.
|
|
|
Euskalgintzak bere buruarekiko hausnarketa sakona eta kohesio lana areagotzea beharrezko
|
du
urte batzuenbu ruan lortu nahi dituen helburuak argituz. Baina aldi berean, orain arte bezala gizartean bere erroak sakontzen eta euskararen mundua erakargarri bihurtzen saiatu behar du.
|
|
|
(Hasteko, galderak berak Euskadizentrismoa erakusten du: Iparraldean eta Nafarroan
|
duela
urte piloa izugarrizko erasoak jasaten ari da). Zergatia jakiteko Euskal Herriko egoera zein den aztertu behar dugu.
|
|
2002
|
|
|
Honekin batera Donostia Opera Prima saria ere eskainiko da, 35 urtez beherakoentzat edo sekula narratiba libururik argitaratu gabekoentzat. Sari hauek datorren urtean emango dira lehenbizikoz eta bertara testuren bat aurkeztu nahi
|
duenak
urte hau amaitu baino lehen bukatu ditu lanak.
|
|
|
Bilboko hainbat auzotan erromeriak berreskuratzeko ahalegina
|
duela
urte dezentetik hona dator. Aste Nagusian duela hogeita bost urte inguru hasi ziren erromeria antolatzen; Salbatzaile taldea ere lehenengoz orain hamabost urte hasi zen Zazpi Kaleetan erromeria prestatzen; duela bi urtez geroztik Bizkai Folklore taldeak Areatzan hasi ditu gisa honetako bilerak…
|
|
|
eskola, administrazioa... baina esparru ez formaletan gutxiago igotzen da, motelduta dago eta kasuren batzuetan behera egiten du. Esparru formaletan euskaraz aritzeko unean uneko konpromisoa behar
|
duzu
urtean behin errenta aitorpena egitean, esate baterako, baina harreman pertsonaletan eguneroko konpromisoa behar da, eta errazagoa da unean unekoa eguneroko hori baino.
|
|
|
EXPAL enpresak 400 bat langileko plantilla dauka, han hemengo faktoria hauetan banatuta: Arabako Olabarrin, Madrilen, Burgosko Paramo de Masasen, Caceresko Navalmoral de la Matan eta El Godonen eta Bizkaiko Markinan, bere garaian morterogintzan munduko liderra izan eta gero
|
duela
urte batzuk desegin zen ECIA enpresaren instalazioetan. Pertsonen kontrako minak ere fabrikatzen zituen EXPAL enpresak, harik eta Espainiako estatuan arma horien fabrikazioa eta komertzializazioa debekatu zuen Legea indarrean jarri zen arte.
|
|
|
2.000 milIoiko arma esportazioa. Kontu iluna izan da eta da Espainiako estatuak beste herrialdeei egindako arma salmenta, hain arrea, non «estatuko sekretua» izan baita
|
duela
urte gutxi arte. Nahiz eta oraindik informazio gutxi argitaratu eta zenbaitetan aski nahasia gainera, ezagutzen den pixka erakunde bakezaleei eta gobernuz kanpokoei esker ezagutzen da:
|
|
|
Hurrengo solairura jaitsi eta pilotaria da protagonista. Mikel Mendizabalen «Airean» bideoa ikus daiteke bertan, Eugi eta Belokik
|
duela
urte batzuetako buruz buruko finalean jokatutako tantu luze ederrean oinarritutako bideoa. Ondoren, aurrez aurre pilotariaren adierazpen estatiko bakarra dugu:
|
|
|
Diagnostiko goiztiarrak eta tratamendu medikoak nahiko ongi funtzionatzen duten arren, kasu askotan ez dago bularra erauztea beste erremediorik. Kirurgia ez da egun
|
duela
urte batzuk bezain agresiboa, eta ahalik eta gutxien erauzten dute egungo kirurgialariek. Tolosako Jasokunde Ospitalean kirurgiako zerbitzuburua den Francisco Martinez-en hitzetan," deformitateak pazientearen autoestima gutxitzen du, eta sendaketa prozesuan eragin negatiboa du".
|
|
|
|
Duela
urte eta erdi plazaratu zuen Erein argitaletxean Ixiar Rozasek «Yako», maitasunaren suak bere egin zuen neskatilaren istorioa. Uharte batean jaiotakoa dugu neska hori, baina alde egin behar izan zuen handik, bere bihotzeko zituen guztiak erre egiten zituelako.
|
|
|
Horrez gain, «Nederlandera Euskara hiztegia» ere argitaratu zuen
|
duela
urte batzuk. Baina hura argitaratzeko ez zuen argitaletxerik lortu, eta azkenean, bere poltsikotik ordaindu behar izan zuen.
|
|
|
Hamar hizkuntzatara itzuli dute, eta,
|
duela
urte gutxi arte, edizio gehien izan dituen euskal eleberria izan da Behi euskaldun baten memoriak. Haren kalitate literarioa egiaztatuta geratu zen 1994an IBBY (International Board on Books for Young People) delakoaren Ohorezko Zerrendan sartu zutenean, edo zenbait herrialdetan, Alemanian, esaterako, kritikaren aldetik izan zuen harrera bikainari esker.
|
|
|
Bestalde, azken urteotan, erakundeek sorkuntza literarioari emandako diru-laguntzak desagertzen joan diren heinean, ekimen pribatu interesgarriak ere agertu dira. Hortxe dauzkagu, esate baterako, Euskalgintza Elkarlanean Fundazioak ematen dituen" Joseba Jaka Literatur Bekak" (1998...), edo
|
duela
urte parea Beasaingo Udalak sortu zuen" Igartza Saria" (Literatur Sorkuntza Beka Idazle berrientzat), urte batzuk lehenago Iruñeko Udalak idazle hasiberrientzat sortutakoaren antzekoa. Dudarik ez dago aipatutako diru-laguntzok eta Euskal Herri osoan oraindik indarrean dauden lehiaketa ugariek idazleen profesionalizaziorako oraindik dauden zailtasunak leuntzen laguntzen dutela.
|
|
|
|
Duela
urte gutxi (1996ko martxoan, hain zuzen), DHA erantsia duten arrautzak merkaturatzen hasi ziren.
|
|
|
|
Duela
urte batzuk enpresei zer eskatzen zieten galdetu zien herritarrei CONSUMER aldizkariak.
|
|
|
Ezin da ahaztu, ordea, euskararen tokia hutsaren hurrengoa dela EuskalHerriko zenbait unibertsitatetan, Ñafarroakoetan eta Ipar Euskal Herrikoetanbereziki.
|
Duela
urte batzuk, agian, posible zen esatea ez zegoela irakasle edo ikaslenahikorik klaseak euskaraz garatzeko. Gaur egun, aukera hori ukatzeak arloakademikotik atera eta eztabaida politiko hutsean sartzen gaitu.
|
|
|
Ikasleen matrikulazioak goraegiten jarraitzen zuen (50.459 ikasle 1992/ 93 ikasturtean) eta unibertsitateak bizizuen tentsio giroak ez zuen gehiegi lagundu. Gogoratu behar
|
dugu
urte horietanirakasleen kontratazio ereduen inguruko eztabaidek unibertsitatearen egunerokobizitza eten zutela35 eta irakasle askok euskararen eskaera Ezker Abertzalearenmetodo eta helburuekin lotu zutela (Arenal, 1987: 80).
|
|
|
Protestak direla eta, datorren ikasturtean kopurua betetzen ez bada, irakasgaiaemango
|
dute
urte hartan, baina hurrengo bi urteetan ezinezkoa izango da eskaintzea.
|
|
|
Irakasle euskaldunen egoera ez da
|
duela
urte batzuk bezain zalantzazkoa.Doktore eta funtzionarioen proportzioak gora egin du, eta era berean, baitaunibertsitateko erabaki postuetan daudenen kopurua ere. Oraindik alde handiadago irakasle erdaldunen eta irakasle euskaldunen arteko adinean eta estatusean, baina kontratazio berrietan ez da horrelakorik antzematen.
|
|
|
Beraz,
|
duela
urte batzuetatik aurrera ikusten ari garen legez, unibertsitatekoohiko ikasle potentzialak beherantz doaz etengabe. Geroago eta gutxiago dira, nabarmenki.
|
|
|
|
Duela
urte batzuk eginiko ikasketa plan zaharraren azterketa/ ebaluazioakohiko jarrerei jarraitu zien; hau da, ez zen aztertu zelan gauzatu zen euskal lerrOanindarrean egondako plangintza, bestelakorik zelako lehen mailan.
|
|
|
Garbi dago, eragindako zauriak oso maiz gertatuko zirela gerra garaietan.XIX. mendeko Espainiako Independentzia Gerrako (1808tik 1813ra) aztarnategibat induskatu zen Tolosan
|
duela
urte gutxi. Igarondoko nekropolia Santa Klarakomentuaren inguruan zegoen kokatuta, gerra garaian ospitale gisa erabili baitzenkomentua.
|
|
|
Badago hirugarren multzo bat, prentsak, demografiak eta lan munduak osatutakoa. Kopuru aldakorrak
|
dituzte
urte batetik bestera, baina beti ere kopurutxikitan, %5en azpitik hirurek. Hortik aurrerako gaiak oso era bakanean agertzendira.
|
|
|
mantelinaren inguruan
|
duela
urte batzuk eman zen eztabaida (denborarekin beste estatuetara ere zabalduko dena). 43 Azken mendeetan estatu nazioaren eraikuntza posible egin duen asimilazioaren eredua zalantzan jartzen duen kasu oro aipa liteke. Goian aipatutako adibideek, nahita, Frantzia zuten erreferentziatzat, egitate politiko unibertsalista batean oinarritu eta gizarte hitzarmenari lehentasuna emanez, estatuak armada eta eskolaren bidez hiritarra sortzen duen mendeetako politika asimilazionistak gaur egun ez duela bideragarritasun erreala frogatzeko balio baitezakete.
|
|
|
Nere beguiac daramazquidanean zuec ganontz, Soldaduac, ta aztertzean nere artean zuen anciñaco eguicari sinisgaitz, ta miragarriac, uste det escura dacartela etsayen galtzapena, ta gure jauntasuna.
|
Zuen
urte gaztén sendotasunac, biotzetaco prestutasun, ta azcortasunac portiztzen, ta pizcortzen naute nì. Berriz estuac, larriac, ta besteric eguin ecinac, beldurtienac biotz anditzen ditu.
|
|
|
Bestelakoak badaude ere, bibliografian bi metodo gailentzen dira:
|
duela
urte batzuk ohikoak ziren programa bidezko metodo ad hocak eta gaur egun arrakastatsu bihurtu den bi mailatako formalismoa. . Lexikoan gordetzen diren osagai motak.
|
|
|
Ingelesaren flexio morfologia sinplea dela-eta, ordenadorez egindako analisi/ sintesi morfologikoari ez zitzaion kasu handiegirik egiten. Programa eta ezagumendu linguistikoa nahasten zuten sistema primitiboak ziren ohikoak
|
duela
urte gutxi arte. Azken urteetan, aldiz, arlo honetan egindako lanak ugaritu egin dira hainbat arrazoi direla medio:
|
|
|
Hala ere, ontzi berri horiek egiteko prozesuak, erabilitako lehengaia minimizatu arren, energia gehigarria erabiltzen du oraindik. Horregatik litzateke beirazko ontziak berrerabiltzea, hau da, erosi dugun establezimendu edo supermerkatu berean erabilitako" kaskoak" itzuli ahal izatea,
|
duela
urte batzuk egiten zen bezala. Plastikozko ontziak eta metalak (latak batez ere) edukiontzi horietara bota daitezke.
|
|
|
OCUtik azaltzen du Muxikak, elikadurako produktuen analisi konparatiboak egiten direnean, sarritan homogeneotasuna antzematen dela kalitatearen parametroetan.
|
Duela
urte batzuetatik ikusi dute desberdintasunak ez daudela produktuan bertan, eta, horri esker, mikronutrienteekin aberastutako produktu multzo bat agertu da merkatuan. Funtsean, esnekiak, zukuak edo zerealak dira.
|
|
|
Turismoaren Mundu Erakundearen (OMT) ustez, ekoturismoa da ekologia maila handiko eta industria garapen txikiko eremuak dituzten herrialdeak aberasteko biderik eraginkorrenetako bat, erakunde horretako idazkari nagusiak, Francesco Frangiallik, atzo esan zuenez, Nazioarteko Turismo Azokan (Fitur), Ekoturismoari buruzko Munduko Gailurraren atarian (maiatzaren 19a) egingo den mintegi batean. Urte horretan, Nazio Batuek Ekoturismoaren Nazioarteko Urtea izendatu zutenean, turismoa Latinoamerikako herrialdeetan
|
duela
urte batzuetatik egiten ari den garapen iraunkorreko estrategia garatzeko estrategia operatibo gisa txertatzeko beharra nabarmendu nahi du MMEk. Halaber, esan zuen Quebeceko Gailurrean alde anitzeko topaketa bat egiten saiatuko direla, OMTko 140 kideen egoerari buruzko informazioa trukatzeko eta ekoturismoa planifikatu, kudeatu eta merkaturatzearen inguruko informazioa trukatzeko.
|