|
2000
|
|
|
Maulen ere gazte horiek eginen dute herria, frantses nortasuna
|
dutenak
ez baitira militante ez aitzindari. Ez dute deusetan sinesten.
|
|
|
Armonika hotsak berak bakarrik betetzen du leku osoa. Ez
|
du
ez ahots eta ez beste musika tresnen laguntzarik. Hain instrumentu sinplea izanik ere, armonia jantziak osatzen ditu.
|
|
|
Lazkao Txikik sagardoak bertsotan egiteko laguntzan
|
duela
ez du zalantzarik:
|
|
|
Gerrak eragina izan zuen, baina joera ez zen aldatu. Muga aldatu zen, baina Veneziako enbaxadoreak jaso zuenez, nafarrek argi
|
zuten
ez zirela espainolak, beharbada XIX. mendea arte. Batetik independentziaren galera hor dago, baina bertzetik gerra amaitu eta 1523tik berreskurapen handia eman zen, lehenagotik hasia zena.
|
|
|
Horregatik, alderdi demokratikook biolentziaren ebazpena modu estu eta larri batez bilatzen dugun arren, hauxe diogu: ETAk armak uzteko benetako borondatea erakusten ez
|
duen bitartean
ez dugu gatazka honen konponbidea aurkituko.
|
|
|
Eta apustuetan ez dago Nafarroara joan beharrik kontrarioak aurkitzeko, hemen jendea badago lehian aritzeko, eta ni prest nago; besteari abantaila emanda ere, nik hamar enbor ekarri eta zuk bost, apustua egingo nizuke, ziur egon!
|
Duela
ez asko, dena uztekotan egon nintzen baina orain animatu eta dena irabazi nahi dut. Urrezko Aizkora bi aldiz erreskadan irabazi ondoren, hor daude Euskadiko Txapelketa, Urrezko kopa...
|
|
|
Sortzen ditugun hiztunek, oro har, ez dute ingurune soziolinguistiko oso euskaldunik, eta euskaldunak euskararekiko atxikimendua behar du. Atxikimendu hori ez
|
duena
ez da bihurtuko bihar etzi bere eguneroko gizarte harremanetan euskal hiztun(...)".
|
|
|
Arretaz lan eginda. Alde batetik ongi ulertu behar da testua, eta horrek esan nahi
|
du
ez bakarrik hitzak ulertzea, baizik eta baita" background" a ere. Alegia, horren atzetik hizkuntzak eta kulturak duen karga guztia, ageriaren atzetik dagoen karga kultural eta erreferentziazkoa jasotzea.
|
|
|
Horrek lanketa bat eskatzen du. Hori beste bertsolariek ere egiten zuten baina karrera bat egin ez
|
duenak
ez dauka metodorik, baliabiderik, errekurtsorik nolabait zabaltzeko. Konparazio bat eginez, gure hizkuntzan literatura jasoa bertsolaritzatik oso aparte egon da.
|
|
|
Zergatik? Karrera bat egin ez
|
duenak
ez duelako ahalmenik bai hizkuntza bereko edo besteetako baliabideetara pasatzeko.
|
|
|
Niri ez dit ezer esaten ETBko programaren ahalegin nagusia enfokea, errealizazio ona... bada. Oso garrantzitsua da hori, baina hori lantzeagatik galdu behar bada edukiaren barne erritmoa, nahiago
|
dut
ez esperimentatu.
|
|
|
Euskal gizarteari ikustarazteko gure txokotasunean unibertsal garela. Geronek esan behar
|
dugu
ez dela ezer asko bertsolaritza, gauza xumea garela, baina zinemaldian filme amerikarrei alfonbra gorria jartzeaz gain, herri honek egin dezakeena dela bere ekarri txikien nazioartekotasuna garatu, eta gure adibide oso zehatz eta oso egingarrira etorrita, ahozko sorkuntzan munduko erreferentzia bihurtu.
|
|
|
Denok izan ohi dugu urritasunen bat, eta gaitz erdi ezkutukoa bada. Izan ere, bihotz gogorra
|
duenari
ez baitzaio antzematen zera, hanka okerra daukanari bezain laster... Baina errazago da herren eginez dabilenak konplexua izatea, ezta?
|
|
|
Halaber, Beaumontek jasandako tortura salatu du. Polizia espainiarrak ez
|
du
ez pistolarik ez muniziorik erakutsi; miaketak egin ditu leku ugaritan; salaketarik gabe aske utzi izandako atxilotuak... Sarritan gertatutako beste polizia muntaien tankera du Iruñean gertatutako operazio honek.
|
|
|
Antzeko gauza gertatzen da beste talde bazuekin, sindikatuekin zein alderedi politikoekin. Bakoitzak bere lehenetasunekin, bere ajeekin, bere aukerekin, gure arteko kontraesanekin..... argi izan norberak egiten ez
|
duena
ez duela beste batek egingo, guztion artean egiten ez duguna ez digula inork egina emango.
|
|
|
Antzeko gauza gertatzen da beste talde bazuekin, sindikatuekin zein alderedi politikoekin. Bakoitzak bere lehenetasunekin, bere ajeekin, bere aukerekin, gure arteko kontraesanekin..... argi izan norberak egiten ez duena ez duela beste batek egingo, guztion artean egiten ez
|
duguna
ez digula inork egina emango.
|
|
|
Ipuin bilduma honen berri Mari Jose Olaziregi Arantxa Urretabizkaiaren narraziogintzaren inguruan idatziriko lanean izan genuen. Arantxa Urretabizkaiaren Aspaldian espero
|
zaitudalako
ez nago inoiz bakarrik liburuari buruzko iruzkina egitean honela mintzatzen da:
|
|
|
euskara dela pre historiatik datorkigun altxor bakarra. Uste
|
dut
ez duela arrazoi faltarik.
|
|
|
Hala ere, Frantzian Sud Ouesten irakurlegoaren gehiengoaren adina 40 eta 60urte bitartekoa da, PQReko (Presse Quotidienne Regionale, Eskualdeko EgunerokoPrentsa alegia) egunkari gehienen antzera. Irakurlegoa zaharkituz doa hamabost urtehauetan gutxienez18 Alabaina, egunkariaren erredakzioak ez
|
du
ez artikuluenaurkezpena, ez eta bere edukia aldatu. Sud Ouesten zuzendaritzak bere jarduerakdibertsifikatzeko hautua egin du, elkarte berriak sortuz nahiz jadanik existitzen direnhedabideen elkarteetako parteak erosi edota berrerosiz.
|
|
|
Prozesu honen guztiaren oinarrian Europako Batasunaren 95/ 47/ CE Artezarauadago, Telebista Seinaleen Transmisio Arauen Erabileraren gainekoa. Artezarau honenhelburua, besteak beste, telebista mota berrien garapena sustatu eta aldi berean inorennagusitasun posizioak ekiditea zen, sarbide sistemen arteko bateragarritasuna ezarriz.Horretarako, bereizi egin zuen programatzaile difusore eta Baldintzapeko SarbideZerbitzuaren Kudeatzaileen artean (OSAC), baina ez
|
zuen
ez baldintzapeko sarbidesistema zehatz bat agindu, ezta transmisiorako mekanismo bakar bat zehaztu ere, zeina, edozein modutan, normalizazio erakunde europar batek homologatuta egonbeharko litzatekeen?. Artezarau honek satelite bidezko telebistan eragin zuzena etaberehalakoa izango zuen, eta hori zela eta gertatu zen, hain zuzen ere, aipatutakoborroka.
|
|
|
atera behar izatea, federikgabeko hautuaren ondorengo biluztasunaz desilusionatuta gera ez gaitezen. Nire ustez, fedea, ala fedearen antzeko hori, ez
|
dugu
ez herrigintzan ez kulturgintzan nahastubehar. Mundu honetakoa ez den erregetzak, nekez argituko digu hemengoa nolaantolatu behar dugun.
|
|
|
Gogoetak (filosofiak) bere errealitate minenean atzeman ezin duen existentzia hori. Beraz, ulertzaileak ulertu behar du, egin behar
|
duena
ez dela inoren gogoetak ulertzea (existentzialismoa ulertzea, adibidez; edo marxismoa ikastea), bere baitatik bereexistentziari buruzko erabaki bat hartzea baizik. Aut aut.
|
|
|
Edo luzaz irauten duten tranpaz beterikoafektibitate menpekotasunak egiten ditugu edo beti menpeko diren leialtasunezkoak.Zail egiten bazait ere, ulertu nahi dut, ezin izan naitekeela neure seme alaben adiskide, neure eskarmentua ez dela haiena, neure ikaskuntzak ez diela balio, ikasi egin beharkodutela, nik egindako oker zuzenak neureak direla eta haiek ere, beren aldetik egingodituztela. Maiz askotan esan ohi
|
dugu
ez genu keela nahi geure seme alabek geuk eginditugun hutsegite berak egitea. Eta horri helduz, leherrenak egiten ditugu bizitzakoadin jakin hori erabidetzen, ohartzeke adin horretan inprobisazioa, aurkikuntza, ausardia, nor izatearen eta identifika tzearen abentura direla nagusi.
|
|
|
Azkena falta zait. Uste
|
dut
ez dudala zabalduko. Eta bidaiaren amaierara hurbiltzen noan eran, gero eta nazka handiagoa ematen dit Eiderrek.
|
|
|
Hasierako momentuan harrigarria egin zitzaidan, mingarria ia, gogoratzea maite dudanari agur esana niola hiru ordu lehenago. Eta maite ez dudanari (eta maite ez
|
dudala
ez dakien horri), berriz, kaixo esan behar izan nion besarkada erdi bortxatu batez.
|
|
|
Eta hala erran dezaket ezen, handik harat, osaba Joanikotek imajinazinoa erabilitzen
|
zuela
ez hitzari eusteko eta hitza atxikitzeko, baina hura hankaz gora jartzeko, nola erabiltzen baitzuten hainbatetan Quevedok eta Rabelaisek, zeinak baitziren osaba Joanikotek gogokoen zituen skribatzaileak.
|
|
|
Honekin ez dizut erran nahi, jaun André, ezen jesuita guztien jokabidea halakoa izan zela, zeren eta ezagutu izan baititut nik euskararen alde mintzatu izan diren jesuita sutsuak ere. Baina aita Bartolomek bai, ohitura hura zuen, eta aitortu beharra
|
dut
ezen ez zela hartan bakarra, zeren, urrunagorat joan gabe, aztura eta ohitura bera zabaltzen ari baitzen, bertzenaz ere, jauregian, batik bat aita Villagrandeko dukearekin harremanetan jarri zenetik eta gure prezeptore jaun Marcelek jauregitik alde egin zuenetik. Osaba Joanikotek, aldiz, maite zuen euskara, eta, jaun Marcelen ondoan, are gehiago maitatzerat heldu zen, batik bat gure prezeptore zenak berboari buruzko argibide haiek —logikaren munduarekin lotuak— eman zizkionetik, eta, hala, erran behar zuenaz konbentzitua zegoelako, baina baita apezari kontra egiteagatik ere, halako batean —euskaraz, jakina—, erran zion:
|
|
|
Baina aski da: aski da, bai, eta sobera ere bai, beharbada, nahiz eta ongi aditzerat eman nahi nizkizun neure kontzientziaren gorabehera hauek, zeren eta iraganetik ulertu behar baita etorkizuna, eta uste
|
dut
ezen ez dagoela neure etorkizuna ulertzerik gorabehera haien berri jakin gabe.
|
|
|
—Erromak ezin
|
duena
ez du Ubarnek eginen...
|
|
|
Eta, nola manatzen duenaren etxean manatzen duenak baizik ez duen arrazoin, hala, gure artekoen falta eta hobena niri egotzi zidatean... egotzi ninditean, finean, gabrielitarren etxetik. Egia
|
duk
ezen ez zidatela Fulberto kalonjeak Abelardori egin ziona egin, noiz eta Fulbertok jakin baitzuen ezen Abelardo bere iloba Eloisarekin ibiltzen zela, eta neurekin daramatzadala oraino, halatan, neure gizonezkotasunaren frogak, nahiz eta zertarako ez dakidan, geroztikako haratuzte luzea kontuan izanik... baina ikusten duzue ene harreman haien ondore gaixtoa.
|
|
|
Baina, aitak, amak eta aita Bartolomek ateratzen zituzten arrazoinen aitzinean, osaba, ohi ez bezala, isil isilik egon zen denbora guztian, atsekabetua eta desgogara. Eta aitak erraiten
|
zuen
ezen ez zegoela etxegoiendarren ohorea horrela lohitzerik ez zikintzerik, Mattinek lohitu eta zikindu zuen bezala... non eta bere etxean eta gurasoen etxean!; amak, deabruak nonahi den eta noiznahi den erein zezakeela bere hazia, baita handikien baratzean ere, eta neurri guztiak ere ez zirela aski, hari buru egiteko; eta aita Bartolomek, finean, arrai eta alegera egoitekoa zela eta Jainkoari eske... Eta guztiak zeuden, beraz, desgusturat, baina gusturat; nahigabeturik, baina nahitsu, osaba Joanikot izan ezik, zeren baitzirudien ezen atsekabez atsekabe zebilela...
|
|
|
Baina, neure kontzientziaren erranetarat ari banaiz ere, bazekiat, haatik, ezen Ma ssada eta Numantzia gogoan
|
dutenek
ez didatela egiterat noana barkatuko eta koldartzat ere hartuko nautela, zeren haientzat ezpata hotsen eta odol isuriaren neurrikoa baita ohorea —are gehiago halako okasinoetan, odol hori beharrezkoa ez denean—, eta enetzat, aldiz, isuri ez denaren. Baina berdin duk.
|
|
|
Eta zer egin ez nekiela, zeren, alde batetik, gaitz hark ez
|
baitzuen
ez medizinarik ez sendagarririk guztiz ematu eta sendatuko zuenik, eta zeren, bertzetik, ahalke bainintzen, jakinik ezen, baldin marinelei erraiten banien, irri eginen zidatela, edo, okerrago, ospitaleren baterat igorriko nindutela, gaitza kutsakorra zelako, bizpahiru egunetan utzi nuen auzia bere kasa, ea orban narriotsu haiek kentzen eta desagertzen zitzaizkidan.
|
|
|
Izan ere, behin baino gehiagotan erran dizut ezen apez don Frantziskok filosofotzat hartu ninduela, bederatzi urte baizik ez nituenean, eta handik aitzina guztiek hartu nindutela filosofotzat, baita jaun Marcelek ere, don Frantziskoren ordez etxeratu zitzaigunean. Eta uste
|
dut
ezen ez zutela arrazoin faltarik, zeren, neure buruari atsedenik emaiten ez niola, noiznahi den hasten bainintzen eskolan ikasi lezioneak handik eta hemendik ukitzen, nahasten eta asmatzen, eta iduriz argi zegoenari itzalak bilatzen. Eta don Frantziskok bere denboran erran zidan:
|
|
|
Halarik ere, ez ote ninduen amaren kontrako sentimendu hark erdiz erdi harrapatzen nihaur ere...? Zeren amaren baitarik erditu bainintzen ni, eta haren odolekoa nintzen erdi batean, eta zeren bainekien zer zen bihotzaren inguruan sugegorri bat edukitzea, zeinak hitza mihitik ken baitiezazuke eta lagunen salatzerat bulka, nola ibili bainintzen ni ere, bai osaba Joanikotekin berarekin aldi batez eta bai zurekin ere, jaun André, tentamendu izugarri hartan murgildurik, nahiz eta azkenean ez
|
zintuztedan
ez zu eta ez hura, uroski, salatu. Eta uste dut, halatan, ezen, ama ez ezik, neure burua ere gorrotatu nuela, zeren amaren begiak ispilu bat baitziren, non neure iragana irakur bainezakeen, eta neure burua ikusi, sugegorri haren erranetarat.
|
|
|
Banuen, halarik ere, aitzinetik, Elbirarekin bizi izan nuen esperientzia, adierazten zidana ezen lurrean bizi zitezkeen eta zerurako bidean jar gintzaketen mementurik ederrenak ere euli farfailen hegoak eta haien hegaldiak bezain hauskorrak izan zitezkeela eta noiznahi den jar gintzaketela haiek, berriro ere, lurrerako bidean, nola gertatu baitzitzaidan niri neure lehen amorio harekin; haatik, badakizu nolakoa den amorioa, jaun André: hartarik libratzen garenean, uste izaiten
|
dugu
ezen ez garela berriro eroriko, zeren, zentzua berreskuraturik, ezinezkoa iduritzen zaigun; baina, noiz eta ustekabean berriro harrapatzen baikaitu, galtzen dugu bertze behin zentzua eta, zuriezina zuritu nahian, asmatzen ditugu zentzurik gabeko zentzugabekeriarik handienak, halako moldez, non bailirudike ezen zentzua galtzeari irizten diogula zentzuzkoen. Eta hala galduko nuen berant baino lehen, tenpesta izugarri baten erdian, ezker oineko behatza, nola jakinaraziko baitizut xeheroago hemendik orri guti batzuetarat, eta hala eginen nuen aitzina, halarik ere, mutilazionearen ondoko lehen abiaduran eta apoderan itsasoaren aurka senti nezakeen gorrotoari bertze amorio suerte bat zerraiola...
|
|
|
—Harrigarria. Haren kontrako proba guztiak
|
zenituztela
ez hidan erran, bada, herenegun hire bulegoan?
|
|
|
Aho bete mihi utzi nahi
|
baninduen
ez zen estrategia txarra. Nire hogeita hamasei orduko lotaldiarena ezin azaldu barregarri gelditu gabe.
|
|
|
Urtebete lehenago, aiseago sinetsiko nuen egiazko martiztar batekin partekatuko nuela bizitegia, gure anaia gazteenaren apopilo izanen nintzela baino. Nolanahi den, behin horretara ezkero, aitortu behar
|
dut
ez nuela lan handi handirik izan Josurenera egokitzen.
|
|
|
Aunizko ote? Hiri honetan itzalik den mendrena
|
dutenen artean
ez omen zuan inor Urtxipiaren agentzia zapaldu gaberik, bera ez bazen, bai bederen datu bihurtua haren artxiboetarako bazka. Eta hori, finean, arriskutsua duk, beti izaten baita jakintxuak gorrotatzen dituenik... bala parea begitartean sarrarazterainokoan.
|
|
|
Horixe zekarren bat bateko dei erauntsiak. Ez
|
nuen
ez erantzunaren minik. Larunbat igandeetan bakarrik sufritu nuen lagunaren aienatzea.
|
|
|
Agresioa, tratu txarrak eta legez kanpoko atxiloketa! Ageri
|
duk
ez duzuela oraino ikasi, baina garaiak aldatu dituk. Ez uste gehiago posible duzuenik zernahi eginda zigorrik gabe gelditzea...
|
|
|
Eta, hala, arrazoi politikoak aipatu dira, arrazoi soziologikoak, arrazoi etiko erlijiosoak... Eta horiek guztiak luze eztabaidatu ondoren, guztiek baztertu dituzte, ez
|
dutelako
ez hankarik ez bururik; ekintza haren errua intsumisoei edota feministei egoztea ere ez zaie bidezkoa iruditu; ezen, ba al dute, egiaz, salaketa haiek jaurtitzeko froga argi eta erabatekorik?
|
|
|
" Hik, beti bezala, itxi egiten dizkiok begiak errealitate latzari. Hauek ez
|
dituk
ez asmazioak ez eldarnioak; eta gu ez gaituk paranoiko batzuk. Kontuz, amigo!
|
|
|
Enuresia baldin bada arrazoia, bedi. Aurkikuntza horretara eraman gintuen bide luzeaz nahiago
|
dut
ez hitz egin. Barkatuko zait ahalkea.
|
|
|
Halaxe, bada, adierazi nahi
|
dugu
ez dakigula oso ziur eta ez du askorik inporta, ohartuko da irakurlea zer aldatu zitzaion lehenik Brown jaunari, ezker eskuko hatz txikiko azazkala, ala eskuin eskukoa; edota biak batera aldatu zitzaizkion, edo zein aldaketaz jabetu zen lehenago. Ez dakigu, era berean, zer eguraldi egiten zuen Brown jaunaren eskuan aldaketa txiki hura gertatu zen egunean, euria ari zuen ala eguzkia zegoen; badakigu, ordea, zein egun zen, eta hori jakinik, eguraldia ere nolakoa zen jakitea baino gauza errazagorik ez dago.
|
|
|
" Bai, halaxe uste dut. Liburu hartaz, ordea, nahiago
|
nuke
ez hitz egin; esperientzia mingotsa izan zen hura niretzat, ondorio honetara iritsi bainitzen: maitasuna ez dela existitzen...".
|
|
|
Ikusleak hainbestean portatu ziren, txukun antzera, hainbat hitz zantar entzuteko zorigaitza izan bagenuen ere. Tximinoena, aldiz, hobe
|
dut
ez adieraztea. Irudimen sukartsuenak ere ez luke lizunkeria laurdenik ere irudikatzerik izango (eta uste dut horrekin nahikoa esanda dagoela).
|
|
|
Harritzarra aise jaso zuen gerri pareraino, amen batean; behin hantxe eroso ipini zuelarik, hamalau txortaldi jo zizkion segidan, su eta fu, begiak zuri zuri, mihia hortzartean dantzari, espasmodikoki. Neu izan nintzen txalojole bakar; beste milaka begi ezin zabalduago haiek zer adierazi nahi
|
zuten
ez dut sekula jakin.
|
|
|
Galdera indiskretoei erantzun behar izatea; Niagarako urjauzietan suizidioaren aukera hain hurbil sumatzea; nahi duzun pertsona telefonoz bestaldean nahi
|
duzunean
ez topa  tzea; horra deseroso sentitzea zer den.
|
|
|
Hau ikusi, bestea ikusi, eguna oharkabean igaro zait (argi dago gero eta hobeki moldatzen naizela bakarrik), eta bai gogo  tsu nengoelako bai taldekideen aurrean oso lotsagarri geratu nahi ez nuelako Adela eta Estherren aurrean bereziki, Danek ahol  katu zigun bezala, ilunabarrean Empire State Buildingera igo naiz: ikusmira eta egotaroa zoragarriak ziren, baina han inon baino bortitzagoa egin zait Dabiden hutsunea bakardadea (batzuetan irudipena izan dut Dabid New Yorkera etorri dela nire bila, eta egunean zehar zelatatu egin nauela, eta une egokiaren zain egon dela, esate baterako dorre ikusgarri horretan, ustekabean agertzeko; hala izan balitz, uste
|
dut
ez nukeela zalantzarik egingo, eta argi ikusiko nuela, gertatuak gertatu, berarekin nahi dudala; baina Dabid, noski, ez da agertu eta, zorionez, taldeko beste inor ere ez; haiek denak elkarrekin etorriko ziren atzo iluntzean). Urruti batean, eraikinaren gainaldetik, Askatasunaren Estatuari antzeman diot eta, egia esatera, Mary Landford oroitarazi dit, hain ttiki ikusten zen.
|
|
|
Sozial errealismoaren eragina ukan zuen gero, existentzialismoak kutsatu zigun ondoren... baina ez ziren, haatik, noraezean eginiko ibiliak. Sortzaile kontentagaitza estiloan, Lekuonak aitortua
|
du
ez dela idazteari lotzen" luma berritu zaiola nabaritzen ez duen bitartean". Egia da, testua obra estetiko konplitua bezala aurkeztu izan digu beti.
|
|
|
Susmoa
|
dut
ez ote den hori, besterik ezean, diru publikoaren bidea baino. Izan ere, diru pribatuak nekez helduko dio zeregin horri, bien bitartean etekinak eskuratuko ez baditu.
|
|
|
Kode Zibil berriak egin gogo
|
duena
ez da, inola ere, testu itxi eta geldoa. Aitzitik, bizi eta egokitua nahi du Portalisek lege zibila, eragingarritasun osokoa izan dadin:
|
|
|
Izan ere, Carnap, Vienan egon arren, filosofia analitikoaren lehenengoetako zutabea izan zen61 Heideggerren eta heideggertarren aldetik emandako erantzunak aintzat hartu gabe, Vienako Zirkuluaren partaideek, Neurathek eta Carnapek, batik bat, beren erasoa metafisikoei zuzenduriko galdera probokatzaile batean laburbiltzen zutela esan genezake, alegia: ‘Zer nahi duzue esan horrekin? ’ Esan beharrik ez dago ikuspegi honetatik heideggertarrak ezin
|
duela
ez bere terminoen erreferenteak seinalatu ezta bere adierazpenak egiazta edo errefusa ditzakeen modua zehaztu ere. Reichenbachen hitzetan:
|
|
|
Alta, honen ondorioak sakonak izan zitezkeen, eta izan ziren, batik bat filosofiarentzat, Vienan filosofia izenaz izendaturiko arazo oro errefusatzera heldu baitzen. Carnapek 1934an aipatu bezala, azpimarratu nahi
|
dut
ez garela eskola filosofiko bat eta ez ditugula tesi filosofikoak proposatzen, edozer gauza izanda ere(...). [E] z diegu gai filosofikoei erantzuten, horren ordez gai filosofiko guztiak errefusatzen ditugu, metafisika, etika edota epistemologiakoak izan.
|
|
|
Benetan ukatzen zuen gauza bakarra ezagutzazko enuntziatu legez onartzearena zen. Historialariek, psikologoek edo soziologoek kausalki azter eta azal zitzaketen, baina kasu horretan esanahia
|
duena
ez da balio judizioa, berari dagozkion historiako, psikologiako edo soziologiako enuntziatuak baizik. Zeren balio enuntziatuak berak ez dira hemen ikerketaren objektua besterik; ez dituzte teoria hauen enuntziatuak osatzen eta ez dute, hemen eta edonon, zentzu teorikorik.
|
|
|
Zehazki, iraganeko eta etorkizuneko enuntziatuei buruz ari ziren. Egiaztagarritasun hertsiaren ildotik, orain ezin
|
dugu
ez egiaztatu ezta faltsatu ere ondoko enuntziatu hau: ‘Zehatz mehatz 500 ardi zeuden Donostia inguruko 50 kilometroko erradio batean orain dela 175 urte’ Eta ez dago behaketarik ere ondoko beste hau egiaztatzeko, alegia:
|
|
|
Antzeko hainbat kasutan bezala, euriaren Afrikako errege batena irakurtzen dut, euri garaia heltzen denean euria eragiteko eskatzen diotena11 Baina horrek esan nahi
|
du
ez dutela uste euria eragin ahal duenik, izan ere, bestela, urteko sasoirik lehorrenetan, lurra" a parched and arid desert" [basamortu idor eta elkor bat] denean, egingo lukete. Baina suposatzen bada, hasiera batean, jendeak euriaren erregearen ofizioa ergelkeria hutsez sortu izan zuela, orduan garbiago agertzen da martxoan euriak hasi izanaren esperientzia lehenagotik izan zutela eta urteko gainerako sasoietan euriaren erregea jardutera behartuko luketela.
|
|
|
Norbaitek hurrengoa esan lezake: " Beltaneko jaiaren kontakizunaren bidez hunkitu nahi
|
duenak
ez du, inolaz ere, jatorriaren hipotesia azaldu, baizik eta gure aurrean materiala (hipotesira eramaten duena) jarri, besterik gehitu gabe". Orduan, hurrengoa esan daiteke:
|
|
|
Bakoitzak bere zedula zeukan, bere txartela edo agiria, beharrezko gaiak erosteko eskubidea ematen zuena. Nik hamahiru urte
|
nituela
ez neukan tabakoaren errazionamendu eskubiderik, jakina. Hemezortzi behar nituen horretarako.
|
|
|
seietan zer egin behar
|
dugun
ez jakitera,
|
|
|
Ezkurrako mendaterantz jaisten ari ginela, bost neska mutilekin egin genuen topo bidean. Itxurari erreparatuta, ezagun
|
zuten
ez zirela ez baserritarrak eta ez mendizaleak, ez behintzat ohiko mendizale tipikoak; perretxiko biltzaileak edo ehiztariak ez zirela ere agerian zegoen. Txurroetan bildutako txima luzeak zituen mutiletako batek, leotardo tankerako galtza elastiko beltzak zituzten jantziak, neska zein mutil, bizpahiruk...
|
|
|
Gero ikusiko dugu. Uste
|
dut
ez dela kalterako izango neure burua estuturik ikustea. Horren premian nago beharbada.
|
|
|
Horrela ikusten nituen nik behintzat, horrelaxe ikusarazten zizkidan horrenbeste urtetako errutinak. Bizi izan ez
|
duenak
ez daki: eguna joan eta eguna etorri, urteetan eta urteetan, hainbeste liburu eta aldizkari, hainbeste margo, eskultura, instalakuntza eta perfomance, hainbeste kanta, disko eta sinfonia, hainbeste aktore, pailazo eta txotxongilo, hainbeste aurreskulari, zamaltzain eta koreografo, hainbeste kopla, bertso, bertsopaper eta txapelketa, hainbeste sariketa, antologia, izendapen, omenaldi, hileta eta urteurren...
|
|
|
Gu hemen ginela behinik behin, afalondoan hortxe, beti dei bat edo bi izaten zituen; beti kanpotik hots egiten zioten. Bistan da, norekin eta zertaz ari zen guk ez genekien fitsik"; Belek Xani begiratu, gero bista jaitsi, begiak bere eskuetan tinkatu zituen; Xanek zerbait esatea espero zukeen; Xan berriz, oraindik Belek nora heldu nahi
|
zuen
ez zekiela zegoen; hartaz, Belek, burua jaso eta: " orduan, Henri ikusiko duzu?", galdetu zion.
|
|
|
" Paper bat...", hasi zen Xan, baina, zeukan paper hura zein zen gogoratuz: " ez", esan zuen," balio
|
duenik
ez". Pititak, neskarekin ari baina, sobra ere hura aditu egin zuen eta, biengana itzuliz:
|
|
|
" iup!", esan zuen Lazarok;" ba al gara edo ez gara?"; eta, Xanek ezbaia egin zuenez: " Henriren lagunak nire lagunak dituk", esan zuen; arrazoi akabaila;" hator, familia ezagutuko duk", erantsi zuen; nahi
|
bazuen
ez bazuen, ez zion behintzat beste biderik utzi: ja ateraino eraman zuen; alta... kontsumitu zuena ordaindu behar zuela ta, Xanek patrikatik sos batzuk ateratzekoa egin zuen, barrara joatekoa; Lazarok, ordea:
|
|
2001
|
|
|
Arte klasikoa ikusi nahi duenak zer egiten du Guggenheim museoan? Jendeak espero
|
duena
ez du bilatuko, museoz erratu delako.
|
|
|
Ikastaro hauei esker harakileek kontsumitzaileek eskatzen dituzten mozkin berriak atontzeko gertuago daude eta etxekoandrearen zeregina errazten dute. Hartara, etxekoandreek sukaldean aritzeko gero eta denbora gutxiago
|
dutenek
ez dituzte zapore tradizionalak galduko eta ez dute beste latitudetako gustuko plater industrializatu berezietara jo.
|
|
|
Hala ere," Ama Lur" eta" Ikuska" sailak jorratutako bideari jarraituz, ETB izan zitekeen gure errealitateari buruzko interpretazioa landuko lukeen esparrurik aproposena. Dagoeneko zenbait lan eskaini badigu ere, ETBk garbi eduki behar
|
du
ez dela sortu Tamararen kanta buruz ikas dezagun, gure herriaren identitateari eusteko eta egunero garatzen dugun nortasunaren lekuko izateko baizik. Gurea bezalako herriek beren kultura sortzeko eta hedatzeko dituzten baliabideak lehentasunez garatu behar dituzte, kultura lan eremu estrategikoa bihurtzeko.
|
|
|
Izan ere, ELAk dioenez," eredu horren arabera, etengabeko prestakuntzaren egitasmoa barruan dauden erakundeen finantzabide bihurtu da (sindikatu eta patronalena), zuzenean edo zeharka. Fondoen hartzaile izan behar
|
luketenek
ez dute horiei buruzko inolako erabaki ahalmenik".
|
|
|
Eta agertzen diren emakumeak ere beharbada nahiko eskematikoak dira. Uste
|
dut
ez dudala pertsonaien psikologia gehiegi egiten, batez ere miserien azterketa bat dela nirea. Baina horregatik ez dut uste gizakia gutxiago maitatzen dudanik.
|
|
|
Eleberriak: " Zergatik panpox" (1979 Emakume batek euskaraz idatzi duen lehen nobela, Xabier Elorriagak zinera eramana);" Aspaldian espero
|
zaitudalako
ez nago sekula bakarrik" (1983);" Saturno" (1987);" Aurten aldatuko da nire bizitza" (1992);" Koaderno gorria" (1998).
|
|
|
Gure etorkizunaren jabeak geu izatera iritxi gaitezen, ahaleginetan leiatu dugu. Beteko ez ote dan bildurrez, nahiago
|
dugu
ez erabaki etorkizunaren aria; baiñan ez erabaki nahia ere, erabakitzeko modu bat da".
|
|
|
" Bancarrotak" ez
|
du
ez istoriorik ez eta pertsonaiarik ere (ez behintzat modu konbentzionalean ulertzen ditugun horiek). Guztira hemezortzi koadroz osatutako ikuskizuna da, entsegu gisa uler daitezkeenak.
|
|
|
Proiektua polita dela uste dut. Ez dakit noizko izango den ordea, espero
|
dut
ez pasatzea futbol zelaia egiten adina denbora. 3 urte pasa genituen zapaltzerako!
|
|
|
Ondorioz, honela zekusan Oteizak Euskal Herriaren etorkizuna: " Argi dakusat geure geroa, baina hobe
|
dut
ez esatea, zeren oso iluna deritzat... Bart gauean ez nau loak hartu, esnai egon naiz kezkati eta triste.
|
|
|
Nafarroa Euskadirekin batzeko, ez dut uste sistemak inportatzea modu ona denik. Ez dugu beste baten hezkuntza sistema hartuko, benetan guk behar
|
duguna
ez bada. Ez ditugu besteren legeak hartuko, guretzat balio ez badute.
|
|
|
Bai guztiz atzean, izan ditzaket desadostasunak gauza batzuetan, baina garai hori atzean geratu da, bestela argi
|
dut
ez nintzatekeela alderdian egongo.
|
|
|
Duela bi urte zalantzak izan nituen. Orduan ez nekien ba ote zegoen osagairen bat alderdian UPNrekin leunago jokatzera behartzen zuena, gaur egun argi
|
dut
ez dagoela, eta zuzendaritza sostengatzen dut, nahiz eta gauza batzuetan iri tzi desberdinak ere baditudan.
|
|
|
Erraza litzateke guretzat kanta horien antzeko bi egitea. Ordea, ez dugu hori egin eta nik uste
|
dut
ez dagoela single argirik. Alde horretatik akaso gogorragoa da...
|
|
|
" Entzun kanta hau"; eta berak esaten badit," Berri Txarrak total", egina dago. Problema litzateke berezko soinu hori ez aurkitzea eta estilo ezberdinak ukitzen ibiltzea, baina uste
|
dut
ez dela gure kasua. Abesti denek badute ukitu bat nahiz eta ezberdinak diren eta horrek aberats egiten du diskoa.
|
|
|
Ez gaude preso politikoei aitorpenik eskatzeko eta ez dugu halakorik egingo, baina gero eta preso gehiago gure proposamenak aztertzen ari dira eta horietatik batzuek, kalean bezala, bat egingo dute gurekin eta beste batzuek ez. Ez
|
dugu
ez kolektiborik ez ezer hautsi nahi, gizartean politikagintzarako bideak zabaldu nahi ditugu eta horretan parte hartu nahi duenak ateak zabalik izango ditu. Kito!
|
|
|
Baina hiztegi horretan aurkitzen ahal
|
duguna
ez dagokie hitzei bakarrik, zeren eta orduko euskal mamiak, izaerak, nortasunak azaltzen zituen esamoldeak, erranahi sakoneko hausnarketak ere Azkuek gauzaturiko mirari horri esker guregana heldu baitira. Hau da, euskararena ez ezik, euskal kulturaren isla gardena ere bada.
|
|
|
Zinema generoz osatuta dagoela aipatzen
|
badut
ez nago gauza berririk esaten, komedia, drama, terrorea, erromantikoa, suspentsea... Dagoen eskaintza oparoa ikusita, zein irizpide duzue filmak aukeratzeko orduan?
|
|
|
Sunniak eta xiiak banatu ziren unean, orduan agertu ziren jariyies izeneko taldeak, eta puritanismoari dagokionez haiek izan daitezke gaur egungo Bin Ladenen taldearen antzekoak, hauen aurrekariak nonbaiten bilatu behar baditugu; talde hauek agertu eta desagertu egiten dira, eta adibidez mongolek Bagdad hartu zutenean berriz agertu ziren... Honekin esan nahi
|
dut
ez daukagula EEBBetara jo beharrik halako taldeen sorrera ulertzeko, Islamak bere historian dituela. Geure garaira hurbilduz, oso garrantzitsua iruditzen zait 70eko urteetatik aurrera sortzen den apurketa; mugimendu islamistetatik zetozen pertsona eta pentsaerak jarrera erreformatzailea bultzatzea zuen nukleo bat bultzatu zuten Anaia Musulmanak esaterako, batez ere Sayyid Qotb moduko pertsonaien pentsamenduaren oso interpretazio berezia eginez.
|
|
|
Hor presoen ikuskera pertsonalagoa gertatzen da. Ez
|
ditu
ez" terrorista" ez heroia deitzen:
|
|
|
Ohartu nahi nuke, hala ere, badirudiela unibertsalizazioa sinboloaren eginbehartzat hartzen badugu, funtzio hori ukatzen diodala errealismoari. Garbi utzi nahi
|
nuke
ez dudala horrenbeste esan nahi. Sarrionandiaren Hnuy... liburuan gertatzen diren joerak aztertzen ari gara, eta badirudi prozedura poetika horretan badagoela egoeretatik urrunago joateko gogoa.
|
|
|
Moral aldetik, hori ez da ez txarra ez ona, baina merkatuak solaskide kaudimendunekin bakarrik funtzionatzen du eta kaudimenik ez
|
dutenak
ez dira integratzen.
|
|
|
Ibiltzea eragotzita
|
dutenak
ez dira itsuak bakarrik: ezindu motoreek eta, erabat itsu izan gabe, ikusmen arazoak nozitzen dituztenek ere eragozpenak topatzen dituzte gizakiak sorturiko ezagutza ozeano itzel hori zeharkatzeko unean.
|
|
|
Nolako betebehar informatikoak
|
dituen
ez du adierazten.
|
|
|
Izan ere, badakigu aldamenean
|
duguna
ez dela ezinbestean gu baino argiagoa edo profesionalki hobea; aukerak hobeto aprobetxatu besterik ez ditu egin.
|
|
|
Biktimak borreroaren beharra
|
duen bitartean
ez du sekula haren aurkako lekukotzarik egingo eta hori ulertzea kosta egiten zaio Espainia zein Marokoko poliziari.
|
|
|
Eraikitzaileak aitortu du horma horrek ez duela aire kamerarik eta gainera uste
|
dut
ez duela behar lukeen lodierarik ere.
|
|
|
Topatu nahi
|
duguna
ez aurkibideen bidez, ez roboten bitartez lortzerik ez dugunean, metabilatzaileetara jotzeko aukera izango dugu oraino.
|
|
|
JOXEPAk laguntza behar
|
du
ez daki AGUSTIN nola kendu gainetik.
|
|
|
Ideiarik ez dut, casting ik egin ez
|
dudanez
ez dakit ezer... (Arreta marrazkian) Biharko biñeta al da?
|
|
|
Aditua den aldetik, beste perspektiba batekin aztereta azal ditzake arazoak. Argi ibili du, ordea, aurrean
|
duena
ez baita berabezalako aditua. Bere mezua modulatzen jakin du, eta aurrean duenariegokitzen, kontua ez baita bere ezagutzak agerian uztea, informazio berria etaikuspuntu ezberdina ikaslearen esku era erabilgarrian ipintzea baizik.
|
|
|
Agirreren eleberrietakobiztanle tipikoa, folklorikoa da, gizatalde harmoniotsu baten partaide xumea.Arazoa ordea hauxe da, alegia, bere inguruko mundua aldatu egin dela. Azkoitia ezdela Arranondo, eta militante edo artista izan nahi ez
|
dutenentzat
ez dagoelatokirik, ez dagoela etorkizunik (no future). Munduaren errepresentazio folkloriko zoriontsuko figuranteak langabezian daude XX. mende bukaera honetan (deskolonizatzearen fase herderianoa gainditu duelako azkenean euskal esparruak), eta beste ezerk bere bizitzari zentzurik eman ez diezaiokeenez, bere buruaz besteegitea besterik ez zaio gelditzen Xeperi.
|