|
2001
|
|
|
" Didius Juliusek ere ispilu batek ematen dituen etorkizunari buruzko argitasunera jo zuen, uste ohi denez begiak sorgindurik eta gogoa lausoturik
|
dituen
haur batek begiratuz gero, izango direnak ikusten ditu. Haur batek Severoren etorrera eta Julianoren partiera ikusi zituela esan ohi da."
|
|
|
Gehiegizko pisua eta arrisku kardiobaskularra: Batzuek uste
|
dute
haur bat osasuntsu edo indartsu dagoela “eder” baldin badago, edo, beste era batera esanda, zenbat kilo gehiago, mota guztietako jakiak ematen dizkietela janariarekin, eta batzuetan elikagai energetikoak eta ez oso osasungarriak eskaintzen dizkietela (pastelak, izozkiak, gozokiak, etab.).). Otordu nagusietan jaten jarraitzen duten haurrek (gozokiak, freskagarriak, zizka mizkak…; horiek guztiak elikagai oso energetikoak dira, koipe edo azukre sinple askokoak, baina nutrizio dentsitate txikikoak) gehiegizko pisua eta are gizentasuna garatzeko arrisku handia dute, benetan behar baino energia gehiago hartzen baitute.
|
|
2002
|
|
|
ez dakigu zenbat esne hartzen duen haurrak, biberoiekin gertatzen den bezala; horregatik, ama asko kezkatzen dira, eta, kasu batzuetan, esne artifizialetara ere jotzen dute. Bularreko haurrak behar adina ematen duen jakiteko, nahikoa da baskula begiratzea; izan ere, bularra besterik jasotzen ez
|
duen
haur bat 120 g igoko da astean lau hilabetera, eta 85 g tik 142 g ra astean sei hilabetetik hamabi hilabetera, Pediatriako Akademia Amerikarrak egindako azterketen arabera. Era berean, ez dago argi amak ez duela haurrari esnea emateko adina esne.
|
|
|
Guraso eramaileek seme alaba gaixo bat izateko aukera %25 ingurukoa da; aldiz, probabilitate orokorra (gene akastuna “eramailea” den edo ez jakin gabe) 40.000 eta 150.000 bitartekoa da, eta, beraz, gaitz hori oso arraroa da. Pomperen gaixotasuna
|
duen
haur baten gurasoek egiten duten lehen galdera da ea benetan sendatzeko itxaropenik dagoen. Horren erantzuna da, nahiz eta merkatuan ez den berehalako tratamendurik egongo, ez eta hurrengo bizpahiru urteetan ere, martxan dagoela ikerketa pozgarri bat.
|
|
|
Kordobako Reina Sofía Ospitaleak gibel bat transplantatu dio lau hilabete eta 4,5 kiloko pisua
|
zuen
haur bati. Gaur egun, zortzi kiloko pisua du eta bilakaera ona du.
|
|
|
Adin txikiko horietako asko, ikasgelan, ez dira gai oinarrizko diziplina arauak betetzeko, hala nola ilara bat gordetzea, isilik egotea eta are gutxiago azalpen akademikoak jarraitzea. Jarrera hori ezaguna da hiperaktibitateagatiko arreta defizitaren sindromea
|
duen
haur baten gurasoentzat. Arazo hori gero eta handiagoa da, eta Europako populazioaren %3 eragin diezaioke.
|
|
2003
|
|
|
25 eta 45 urte bitarteko belaunaldiek emankortasun handiagoa zuten gainerako belaunaldiek baino. “Hain zuzen, azido foliko gehiago hartzeak haurdunaldi arrakastatsua izaten laguntzen du, eta arazoak
|
dituen
haur bat izateko arriskua txikiagoa da”, zehaztu du Reyesek. Aditu hori baikor ageri da emaitzekin; izan ere, emaitzen arabera, ernalezintasun gradua konpon daiteke, ernalketa baino lehenagotik eta haurdunaldiko hilabeteetan azido folikoa hartuz.
|
|
|
“Hala ere, belarri desberdinak izateak haurrarengan asalduraren bat eragiten badu, ebakuntza lau urtera aurreratu daiteke”, zehaztu du. Malagako Unibertsitateko (UMA) Haur eta Gazteen Psikologiako irakasle Manuel Jiménezek nabarmendu duenez," akatsak
|
dituen
haur bati buruzko iruzkinek baztertu egiten dute". “Eta gurasoek eta irakasleek —jarraitzen du Jiménez ek— hautematen dute arazo hori, emozioen eremuan eragiteaz gain, sintoma somatikoak ere baditu, hala nola gauetan txiza egitea”.
|
|
|
Informazioaren eta komunikazioaren teknologia berriak hezkuntza premia bereziak dituzten ikasle askoren esperantza bihurtu dira. Hala, adibidez, garun perlesia
|
duen
haur bati jolasteko aukera ematen diote. Argi berde bat eta argi gorri bat dituen hizkuntza sintetizadore baten bidez, ikasleak korrika egitera bidaltzen ditu lagunak, lehena estutuz, eta gelditzera behartzen ditu, bigarrena estutuz.
|
|
|
Liburuxka honetan, gurasoei, hezitzaileei eta eskolako jantokietako arduradunei elikadura alergiari buruzko aholkuak eta informazio praktikoa biltzen dira, elikagaiek eragindako erreakzioekin lotutako arazoak errazago konpontzeko eta prebenitzeko. Lehenik eta behin, argitalpenak zehazten du eskolako jantokira alergia
|
duen
haur bat bidaltzeko erabakia guraso edo tutoreen eskumen esklusiboa dela. Zeregin horretan, haurraren arazo klinikoaz arduratzen den medikuak aholkuak eman diezazkieke.
|
|
2004
|
|
|
Familia bat bere hiri edo eskualdean bizi den eta arazo ekonomikoak eta familiarrak
|
dituen
haur batez arduratzeko sistema bat egokitzea da proposamena.
|
|
|
Oro har, litekeena da erreakzio arinak eragiten dituzten alergiak desagertzea kasu larriak baino. Normalean, haurren adinean garatzen dira, baina horrek ez du esan nahi alergia ez
|
duen
haur bat inoiz ez denik. Kasu askotan, adinak aurrera egin ahala, aldez aurretik sortu ez ziren koadro alergikoak ikusten dira.
|
|
|
Adinaren arabera, eragin handiagoa du haurrengan, batez ere lehen haurtzaroan. Alergiak normalean haurren adinetan gertatzen dira, baina horrek ez du esan nahi alergiarik ez
|
duen
haur bat inoiz izango ez denik. Kasu askotan, adinak aurrera egin ahala, aldez aurretik sortu ez ziren koadro alergikoak ikusten dira.
|
|
|
Salzburgoko (Austria) 25 zirujau, ginekologo, neonatologo eta anestesistaz osatutako talde batek ebakuntza egin dio zesarea bidez jaiotzean biriketan kiste gaiztoa
|
zuen
haur bati, eta ebakuntzak iraun zuen bitartean eten egin zuten. Prozedura horri “apartum barruko utero ohia” terapia edo “exit” terapia esaten zaio.
|
|
2005
|
|
|
7 Ikastetxe bateko gurasoek HIESaren antigorputzak
|
dituen
haur bat matrikulatudela jakin dute. Gurasoak oso kezkaturik daude, eta zuzendariari esan diote haurhori ez matrikulatzeko kutsatzeko arriskua baitago.
|
|
|
Arreta defizitak eta hiperaktibitateak eragindako nahasmendua (TDAH) haurren% 3 eragiten die. Orain espezialistek proba erabakigarria
|
dute
haur batek gaixotasun hori duen jakiteko. Positroien igorpen bidezko tomografia da (PET), eta, horri esker, arazoa badagoen egiazta daiteke eta tratamenduan dauden gaixoek hobera egin duten egiazta daiteke.
|
|
|
Oro har, litekeena da erreakzio arinak eragiten dituzten alergiak desagertzea kasu larriak baino. Normalean, haurren adinean garatzen dira, baina horrek ez du esan nahi alergia ez
|
duen
haur bat inoiz ez denik. Kasu askotan, adinak aurrera egin ahala, aldez aurretik sortu ez ziren koadro alergikoak ikusten dira.
|
|
|
Alberto burumakur itzuli zen, begietatik sua zeriola, negar eginez baino amorruak hartua," mendeku puta, mendeku puta..." esanez behin eta berriz," zer aterako dugu honetatik, zer askatasun, zer eraikuntza nazional, zer ostia...". Etxera etorri zitzaigun, babes bila edo, eta amari besarkaturik egon zen, ama baten altzoa behar
|
duen
haur bat bezala. Gero, pixka bat lasaituago, niregana hurbildu zen, eta besotik heldu zidan," nora goaz, Joantxo, nora goaz?
|
|
2006
|
|
|
Biziraupen funtzioa: gurasoekiko harremanetan gertatzen ez den bezala, nebaarreben arteko harremanek ez dute bestearen biziraupena bermatzeko funtziozuzenik, hiru urte
|
dituen
haur batek dio bere haurrideari lagundu egoerazail batean?. Hala ere, denboran aurrera egin ahala, funtzio hori beregana dezake, adibidez, mutiko batek bere arreba heldua zaintzen du ospitalean.
|
|
|
Beharra
|
duen
haur bati edo batzuei familia bat, hezkuntza, ingurumenmaitekorra eta abar eskaini nahia.
|
|
|
Edonola ere, eta eskaera luzatzen duenaren sexuaz gaindik, banakoen motibazioak ere askotarikoak izango dira. Eskuarki, arrazoi nagusia ama/ aita izatearendesira betetzea izango da, baina era berean beste hainbat motibazio izan daiteke, hala nola, utzikeria pairatu duen eta familia bat behar
|
duen
haur bati etxea etaaukera gehiago eskaintzea, aitona amona bilakatu nahi diren gurasoei gustu emannahi izatea, bakarrik egotearen bakardadea betetzea, etab.
|
|
|
haurrak urte asko izatea adopzioa hastendenean, tratu txarrak pairatu izana, instituzionalizazio luzea eduki izana, porrot eginduten familia harreretan egon izana, neba arrebekin batera adoptatua izatea edogutxiengo etnia bateko partaidea izatea. Brodzinsky eta laguntzaileekin (1992/ 2002) bat etorriz, behar bereziak
|
dituen
haur bat adoptatua izateko mementorik zailena, sei hilabete eta hiru urte artekoa da, zeren garai hori bereziki sentibera baita lehenmailako lotura afektiboa sortzean. Barth eta Berry-k (1988), haurraren egokitzapenari eragin diezaioketen faktoreen artean, honakoak azpimarratzen dituzte:
|
|
|
Ezgaitasuna
|
duen
haur baten jaiotzak senide guztiei eragiten die eta horiek familiabarruan eta familiaz kanpo dituzten harremanei ere bai. Ezgaitasuna duen edo ezduen haur bat haztea estresagarria izan liteke batzuetan.
|
|
|
Ezgaitasuna duen haur baten jaiotzak senide guztiei eragiten die eta horiek familiabarruan eta familiaz kanpo dituzten harremanei ere bai. Ezgaitasuna duen edo
|
ezduen
haur bat haztea estresagarria izan liteke batzuetan. Ezgaitasuna duten haurrengurasoek ezgaitasuna ez duten haurren gurasoek bezala jasaten dituzte beren bizitzan dibortzioak, gaixotasun larriak eta antzeko zailtasunak.
|
|
|
Dena den, ezgaitasunaduten haurren gurasoek estres maila handiagoak izaten dituzte ezgaitasuna ez dutenhaurren gurasoek baino (Pelchat eta beste, 1999), eta haurren ezgaitasunarekinlotutako estresore gehigarriak jasaten dituzte (Ainbinder eta beste, 1998). Familiakmediku edo terapia jardueretarako erabili behar izaten duen denborak eta lotutakoalderdi ekonomikoek askotan dakartzaten estresaz gainera (Dobson eta Middleton, 1998), ezgaitasuna
|
duen
haur bat zaintzen duten familiei estresa eragin liezaieketen beste faktore batzuk izan daitezke: senide arteko harreman tirabiratsuak, mugikortasun murriztuak edo haurraren jarrera arazoek eragindako gizarte isolamendua, eta espero zuten haur osasuntsuaren galeragatiko gurasoen dolu prozesua (McCubbind, Cauble eta Patterson, 1982).
|
|
|
Familiak haurraren gaitasunberezia garatzen laguntzea erabakitzen duen mementotik, familiako kide guztienbaitan inplikazioak daude. Neba arreben azpisistema ere alda daiteke gaitasun handiak
|
dituen
haur bat dagoenean. Gurasoak, haur supergaituaren trebetasun bereziakikustean, beste seme alabentzako eredua izan behar duelako ustean eror daitezke, beste seme alabak adimen urriagokoak edo garrantzia gutxiagokoak balira bezalajokatuz.
|
|
|
Nekagarria izaten da sarritan AGHNa
|
duen
haur baten guraso izatea. Estres etadepresio iturri gertatzen da sarritan.
|
|
|
Sukarra
|
duen
haur bat elikatzeko jarraibideak
|
|
|
Hautespen genetikoari esker, herentziazko koloneko minbizia ez
|
duen
haur bat jaio daiteke.
|
|
|
Etorkizunean, jaiotzetiko balbulopatia
|
duen
haur batek, hau da, bihotzaren barrunbeen artean eta bihotzaren barrunbearen eta gainerako organismoaren artean odola behar bezala jariatzea bermatzen duten bihotz balbuletako batean akatsak dituen batek, ordezko balbulak izan ditzake, jaio bezain laster zain. Balbulak, gainera, hutsezinak dira, amaren likido amniotikotik lortutako zelula ametatik sortzen baitira.
|
|
|
Bestela, zer? Izar horia paparrean duela ikusi nahi duzue mutila?, amonak, eta lorontzi bat puskatu ondoren errietatik libratu nahi
|
duen
haur batek bezala begiratu zidan, esan nahirik bezala egoerak behartu zuela auziaren muina hain garbi agertzera.
|
|
|
Ozpinduta, muturra okertuta, eskua mehatxuka, eta zigorra prest. Estrategia zaharkitua da, noski, baina oraindik ere erabiltzen dena, eskolako adina
|
duten
haurrekin batik bat. Zer lortu nahi ote dugu?
|
|
|
Horixe kontatu zidan behin Kontxik, elkarrizketa batean: " Xirula Mirulan
|
bagenuen
haur bat hainbat zailtasun zituena. Zazpi, zortzi bat urte zituen.
|
|
2007
|
|
|
Gaixotasuna María Barbero osteogenesi inperfektua (OI)
|
duen
haur baten ama da. Gaixotasun genetikoa da, baina ez beti herentziazkoa, eta gene batzuen berezko mutazioaren ondorio da.
|
|
|
Jardunaldi honek mezu irmo bat ematen du: “ez
|
luke
haur batek ere hil behar diabeteaz”. Gaur egun, 240 milioi pertsona baino gehiago bizi dira mundu osoan diabetesarekin (Espainian ia hiru milioi dira), Diabetearen Nazioarteko Federazioaren (FID) datuen arabera.
|
|
2008
|
|
|
–Lixiba ezin da haurrak iristen diren lekuan utzi. Zureak adina arazo
|
dituen
haur baten kasuan, are gutxiago.
|
|
|
Gennie izeneko 13 urteko neska amerikarra aletegi batean aurkitu zuten, han guztiz isolaturik 12 urtez egon ondoren. Neska horrek, hizkuntzan aurrerapen handiak egin zituen arren, ezin izan zuen hiru urte
|
dituen
haur baten oinarrizko maila gainditu.
|
|
|
Zure adin bera
|
duen
haur batek esan dit, urtean jaio zela.
|
|
|
Tresna hau ez da egokia izango 30 hilabete baino gehiago
|
dituen
haur batekin erabiltzeko, baldin eta 30 hilabeteko haurren 50eko pertzentila gainditzen badu, jatorrizko ingelesezko ereduak dioen legez (Fenson eta beste, 1993).
|
|
|
Hobe prebenitzea Gestosoren esanetan, “kontua ez da mezu dramatikoa ematea, baina komenigarria litzateke prebenitzea”. Ohartarazi duenez, “oraindik muskulatura osoa garatu ez
|
duen
haur bati gehiegizko kargak eragozpenak sor diezazkioke, eta lehendik dagoen bizkarrezurraren desbideratzea ere areagotu dezake”. “Ohitura osasungarriak transmititu behar ditugu –gehitu–, zanpatutako giharrak eta hezurrak ez akabatzeko”.
|
|
|
Era berean, ama lodi baten haur batek diabetesa izateko arrisku handiagoa du, muskulua baita glukosa (azukrea) gehien kontsumitzen duenetako bat. Koipe asko
|
duen
haur baten aurrean, azterlanaren koordinatzailea, David A. Fields, amagandiko edoskitzeari jarraitzera animatzen du; izan ere, ebidentziek adierazten dute formula artifizialaren bidez elikatutako haurrek gehiegizko pisua izateko joera handiagoa dutela. Sabelarekin, dementzia handiagoa?
|
|
|
Acción contra el Hambrek (ACH) desnutrizioa modu berean ez zabaltzeko lan egiten du. 20 euroko diru ekarpenaren bidez, GKE horrek biziraupen kit bat banatzen du, “desnutrizio sintoma oso larriak
|
dituen
haur batek 30 eguneko tratamendu oso bat egin dezan, bizia salbatzeko”. Desnutrizioa duten haurrei esne terapeutikoa, bitamina konplexuak eta antibiotikoak ematen zaizkie.
|
|
|
Kontuak errazak dira: edozein festatako menu baten batez besteko prezioa 100 euro ingurukoa da; 20 eurorekin (bostena), berriz, Acción contra el hambre GKEak 30 eguneko tratamendu oso baten gastua ordaintzen du, desnutrizioa
|
duen
haur bati laguntzeko. Beste kalkulu bat:
|
|
|
Hartara, autonomia, independentzia eta hautatzeko erantzukizuna bultzatzen dira. Benetako goserik eza da bere adinerako ohikoa baino pisu txikiagoa
|
duen
haur batean maiz agertzen dena, energiarik edo ganorarik gabe. Egoera hori, eskuarki, gaixotasunaren sinonimoa da, eta medikuak egiten du diagnostikoa eta tratamendua ahalik eta lasterren hasten du, haurrak elikadura egokia berrabiarazi eta bere pisua berreskura dezan.
|
|
|
Gertatzen dena da —sentitzen du Blayk— gehienetan ez dagoena nahi izaten dugula”. Erraza da ezaugarri bereziak
|
dituen
haur bat adoptatzea. Gehiago, Down Sindromearen Espainiako Federazioaren laguntzari esker.
|
|
|
Ohartzen ziren zer zailtasun zituzten aurrean. Bazekiten Down sindromea
|
zuen
haur bat adoptatzeak nolabaiteko arriskua zuela. “Hain zuzen, bi hilabete geroago ospitale batean geunden bihotzeko ebakuntza bat egin behar izan ziotelako”, dio Javier Blayk, Down Menorcako lehendakari eta Simónen aitak.
|
|
|
Down sindromea
|
duen
haur bat adoptatzea
|
|
|
Horrela, prebentzioa da konponbiderik eraginkorrena. Plastikoaren konposatu kimikoak Azido folikoak haurdunaldiko lehen hiruhilekoan hipospadiak
|
dituen
haur bat erditzeko arriskua %36 murriztu dezake. Azterlanaren emaitzetan, ile lakak zuzenean seinalatzen dituen giltzarria da laka horiek ftalato izenekoek osatzen dituztela hein batean.
|
|
|
Erditze anizkoitzetan, zenbatekoa 50 euro gehituko da hilean. Ezgaitasunen bat
|
duen
haur bat duten edo adoptatzen duten pertsonak ere prestazioaren onuradun izanen dira, nahiz eta haurra izan. Gainera, Extremadurakoek 4.010 eurotik 4.815 eurora bitarteko diru-laguntzak dituzte, adoptatzaileen urteko diru sarreren arabera.
|
|
|
Gaixotasun genetiko zehatz bat
|
duen
haur bat jaioko dela aurreikustea oso zaila da. Kasurik gehienetan, soilik familian aurrekariren bat dagoenean izaten da haurra gaixorik jaiotzeko arriskuaren probabilitatea kalkulatzeko aukera.
|
|
|
Kasurik gehienetan, soilik familian aurrekariren bat dagoenean izaten da haurra gaixorik jaiotzeko arriskuaren probabilitatea kalkulatzeko aukera. Gaixotasun genetikoa
|
duen
haur bat izateak hainbat arazo sortzen ditu familian. Horietako bat aipatu nahiko nuke:
|
|
|
Kromosomopatiarik ezagunena eta arruntena Down sindromea da/ 1000ko maiztasuna du. Down sindromea
|
duen
haur bat jaiotzeko probabilitateak amaren adinarekin erlazio zuzena du, hau da, amaren adina gora doan heinean, gaixo dagoen haur bat izateko arriskua gehitzen da. Gaur egun adin batetik gorako emakumeei (35 urte inguruan) Osakidetzak jaio aurretiko diagnostikoa egiteko aukera ematen die, fetuak kromosomopatiaren bat izango duen edo ez jakiteko.
|
|
|
Bizkarrezurreko atrofia muskularra
|
duen
haur baten azaleko zelulak erabili dituzte ikerlariek eritasuna berregiteko
|
|
|
Gaixotasun genetiko bat laborategian sortzea lortu du AEBetako zientzialari talde batek. Horretarako, bizkarrezurreko atrofia muskularra izeneko gaixotasun genetikoa
|
duen
haur baten azaleko zelulak erabili dituzte.
|
|
|
Ahal dugu: gaitasun emozionala eta ekonomikoa
|
dugu
haur bat hezteko.
|
|
|
Ez naiz aditu bat, gure prozesua âeta lagun on batzuenaâ besterik ez dut ezagutzen, nazio bakoitzak bere legeak zein xehetasunak ditu, eta Txinarako balio duenak ez du zertan balio Etiopiarako. Informazioa nahi duenak erakunde publikoetara jotzea dauka eta han jakinaraziko diote zer egin behar
|
duen
haur bat adoptatzeko. Adop  zioaren munduan dabiltzan elkarteek ere behar den informazioa ematen dute, bai eta Interneteko sarean barreiaturik dauden adop  zioari buruzko orrialdeek ere.
|
|
2009
|
|
|
Hauen berri Txintxarrin izango duzue.Amaitzeko eskolako arduradunek ohar bat zabaldu nahi dute: " etxeetan ahaztuta dauden bizikletak jasoko genituzke, bizikletarik ez
|
duen
haurren batek erabili dezan". •
|
|
|
Batzuk goxo helduko zaizkigu, besteak zorrotz. Jakin min handia
|
duen
haur batek hitz egingo du orain eta esperientziak erakutsitako helduak gero. Galdera erantzunak erabiliko ditu batzuetan bere testua egituratzeko, edo haur eta objektuei emango die hitza besteetan, kontua, lehen esan bezala, ikuspuntua aldatuz jolastea baita.
|
|
|
Jolasak zer garrantzi
|
du
haur baten nortasuna osatzeko orduan?
|
|
|
Gaixotasun hori hereditarioa da, 1.500 bat gaixo ditu eta milioi bat eramaile baino gehiago ditu Espainian. Gaixotasun genetiko hori
|
duen
haur baten larruazaleko zelulen bidez, hezur muinaren neurona motorrei eraso egiten diena, adituek neurona motorrak garatu zituzten, akats genetiko berekin. Nature aldizkarian argitaratu den birsorkuntza horri esker, nerbio zelulen heriotza ikusi ahal izan da.
|
|
|
AEB), ikertzaile nagusia. Zelula “gaixoak” garatzeko, ikertzaileek, lehenik eta behin, AME
|
duten
haur baten larruazaleko zelulak erabili zituzten iPS zelulak sortzeko. Gero, zelula ama horiek neurona motor bihurtu ziren.
|
|
|
Gurasoak dira motor batek (TDAH duen haurrak, adibidez) behar dituen gasolina eta laguntza teknikoa. Zer zailtasun izaten ditu TDAH
|
duen
haur batek ikasteko. Azterketetan ez islatzea zer den jakiten dena:
|
|
|
“Hezkuntzako esku hartzea arrisku haurrarekin egin behar da, diagnostikoa berretsi arte itxaron gabe” Jakina, hezkuntzako esku hartzea arriskuko haurrarekin egin behar da, diagnostikoa berretsi arte itxaron gabe. Beren semea mugituagoa, sakabanatuagoa, heldugabea eta hezteko zailagoa dela argi duten gurasoek, beren adineko haurrek, jokabide kontrolean entrenatzen dituen psikologiako edo hezkuntzako profesional baten berehalako laguntza jaso behar dute, eta behar den jarraipena egin, harik eta TDAHa
|
duen
haur bat, beste nahaste bat duen haur bat edo biak diren zehazteko behar den informazioa lortu arte. Diagnostikoa prozesu konplexua da, eta hainbat arlotako profesionalek egin behar dute, hala nola medikuntzak, psikologiak eta hezkuntzak.
|
|
|
“Hezkuntzako esku hartzea arrisku haurrarekin egin behar da, diagnostikoa berretsi arte itxaron gabe” Jakina, hezkuntzako esku hartzea arriskuko haurrarekin egin behar da, diagnostikoa berretsi arte itxaron gabe. Beren semea mugituagoa, sakabanatuagoa, heldugabea eta hezteko zailagoa dela argi duten gurasoek, beren adineko haurrek, jokabide kontrolean entrenatzen dituen psikologiako edo hezkuntzako profesional baten berehalako laguntza jaso behar dute, eta behar den jarraipena egin, harik eta TDAHa duen haur bat, beste nahaste bat
|
duen
haur bat edo biak diren zehazteko behar den informazioa lortu arte. Diagnostikoa prozesu konplexua da, eta hainbat arlotako profesionalek egin behar dute, hala nola medikuntzak, psikologiak eta hezkuntzak.
|
|
|
“Oso murriztailea izan behar da botika horiekin, eta arrisku taldeentzat gorde eta indibidualizatu egin behar dira”, adierazi zuen. Gehitu duenez, haurren %10ek asma du, eta esan zuen asma
|
duen
haur bati antiralak emateko gomendioa ezin hobea litzatekeela “kasu larrietan”. Europako gailurra Trinidad Jiménez Osasun eta Gizarte Politikako ministroa A gripearen pandemiari buruzko topaketa monografiko batean izan da Bruselan.
|
|
2010
|
|
|
Are kezkagarriagoa dena, hamar gurasotatik ia sei deseroso sentituko lirateke eskolan seme alaben ondoan birusa
|
duen
haurren bat izatekotan.
|
|
|
Hala ere, eragin handia du kaltetuaren eguneroko bizitzan eta, haurren kasuan, eskolako bizitzan. Buruko minik ez
|
duen
haur batek eskolako egunen bikoitza galtzen du. Kostu indibidual eta sozialek entitate patologiko gisa kontuan hartzera behartzen dute, eta horregatik funtsezkoa da diagnostiko zuzena eta tratamendu eraginkorra.
|
|
|
Kasu batzuetan, haurtxoen berezko antsietate hori haurtzaroan mantentzen da eta nahaste bihurtzen da. Beste batzuetan, arazo hori ez
|
zuen
haur bat ondoezaren sintoma fisikoak eta psikologikoak izaten hasten da zaintzaileengandik bereizten denean edo haiengandik bereiziko dela uste duenean. Gurasoak ez itzultzeko edo ez hiltzeko beldur da haurra.’ Antsietatearen sintomak (agitazioa, palpitazioak, negarra) depresioarekin edo tristurarekin batera ager daitezke.
|
|
|
Aitzitik, lagunekin eta ezagunekin jateak konfiantza handiagoa eta permisibitate sentsazioa ematen ditu, eta horrek, aldi berean, zenbait gehiegikeria egiten laguntzen du, eta horiek, askotan, gehiago irensten dira. Mahaikideen pisua Azterketa berean, agerian geratu zen gehiegizko pisua
|
zuen
haur batek beste batekin batera jaten zuela bere egoera berean, eta janariaren bolumena handiagoa zela pisu normaleko norbaitekin jaten zuenean baino. Hala ere, osasungarritzat jotzen den pisua duten adingabeak kontrolatzean, ikusi zen denbora luzeagoan hartzen zutela, jolasteko eta jateko lagunaren pisua kontuan hartu gabe.
|
|
|
Kanpaina horretan, bizitzak salbatzeko konponbide erraz eta merkeak daudela gogorarazten da. “Pneumonia
|
duen
haur baten tratamendua 6 euro baino gutxiagokoa da”, azaldu du elkarteko zuzendari Alberto Soteresek. “Munduko biztanle gehienek ez dituzte aintzat hartzen pneumonia geldiarazteko eskaintzen diren tratamendu sanitarioak eta antibiotikoak, hilgarri bihurtu baino lehen, baina munduko haur pobreenek ez dituzte onartzen irtenbide sinple horiek”, adierazi du Soteresek.
|
|
|
Txostenak zehazten du kaltetuak ez diren pertsonak baino maizago iraindu eta baztertu direla, eta irudi “iraintzea eta degradatzea” dakarren pertzepzio publikoa dutela. Jasotako zenbait lekukotasunek bikote baten egoera azpimarratzen dute; izan ere, haur bat adoptatzeko eskatzean, beren egoera fisikoagatik ezgaitasuna
|
duen
haur bat bakarrik adoptatu ahal izango zutela adierazi zieten, eta, halaber, une txarrena “indioilarraren adinari” dagokiola, “neskak gustatzen zaizkionean eta zure irudi pertsonala zalantzan jartzen duzunean”. Saulo Fernández Arregui psikologo eta ikertzaileak “Hezur enanismoaren estigma soziala:
|
|
|
Natividad Rodriguez Fernando Buesaren alargunaren ustez, berriz, ezin da neurri horren aurka egon, eta indarkeriaren deslegitimizazioaren eta balioen hezkuntzan batasunaren alde egiteko eskatu die alderdiei. Haren ustez, lekukotasunak zuzena izan behar du zuzeneko bizipenak garrantzi handiagoa
|
duelako
haur batentzat bertze pertsona batek kontatutakoak baino. Hala ere onartu du egoera dramatikoak sor ditzakeela biktimentzat.
|
|
2011
|
|
|
Eta plazera, jakina. Baina autoestima eraikuntza psikiko bat da, eta haurrak txikiak direnean gurasook elikatzen dugu kontaktuaren bidez. Zer behar
|
du
haur batek. Kontaktua, gorputza, negar egiten duenean besoetan hartzea, beldurra duenean babestea, gurekin lo egitea, bularra ematea, bakarrik ez uztea, haserretzen uztea...
|
|
|
Txoratu ote zen galdetu nion. Ez banintzen gai ume normal bat hezteko, nola demontre heziko nuen ba arazoak
|
zituen
haur bat. Izugarria iruditzen zait psikologoek aurreiritziak izatea.
|
|
|
(musu ematen dio berriro eta gero atsegin) Badakizu? Egundoko gogoa
|
dut
haur bat izateko. Joan zen egunean hitz egin genuenean zu ez zinen askorik poztu, eta ulertzen dut.
|
|
|
Badira, ordea, kontrakoa frogatzen duten esperientziak: adibidez, frogatu da ikusmen minusbaliotasuna
|
duen
haur bat duen talde baten hizkuntza gaitasuna handiagoa dela hezkuntza maila bereko beste talde batzuena baino; izan ere, minusbaliotasun hori duten pertsonekin bizitzen ikasten duten haurrak gehiago ohitzen dira hitzez adieraztera, eta hori egiten ez duten haurrek baino egokiago gainera.
|
|
|
Zenbat ur behar
|
du
haur batek. Haurrek, helduekin alderatuta, ur gehiago dute gorputzean.
|
|
|
Horregatik, proba hau ez da diagnostikoa, arriskuak kalkulatzeko bahetzea baizik. Horregatik, batzuetan, baztertu arren, Down sindromea
|
duen
haur bat jaio daiteke. “Test konbinatuak Down en sindrome kasuen %100 adierazten ez badu ere, screening hirukoitzaren tasa hobetzen du, %65era bakarrik iristen baita”.
|
|
|
Baina jakin behar nuen ezinezko gauza dela isilik egon nahi
|
duen
haur bati indarrez hitz eginaraztea! Ahoz gora zegoen etzanda eta, hurbiltzen nintzaion bakoitzean bizkarra ematen zidan, saihestu egiten ninduen mugimendu zuhur eta zehatz batekin.
|
|
2012
|
|
|
Gehiegizko pisua
|
duen
haur batek ezin ohitura osasungarriak eduki.
|
|
|
Fanok dioenez, eboluzioaren oparia da maitemina: Aztertzen baduzu gure espeziean gutxi gorabehera zenbat urte behar
|
dituen
haur batek neurri batean autonomo izateko, ikusiko duzu 3 urte direla. Eboluzioak 4 urteko maitemina oparitu digula dirudi, haurrak autonomia maila hori lortu arte bikoteak lotuta eta gustura iraun dezan.
|
|
|
–Guk hasieratik erran genion egia Sandrari. Ezin genuela haurrik izan, eta beste batzuek hazi ezin
|
zuten
haur bat hartu genuela. Milioi bat aldiz erran nion bizitza argitu zigula, guk sortua balitz bezala maite genuela, edo are gehiago.
|
|
|
Haren orrazia, haren eraztunak, haren lepoihala etengabe ukitzeko gogoari ezin zion eutsi; batzuetan, musu handiak ematen zizkion masailetan, edota muin txikiak herrenkadan beso biluzian barrena, behatzen puntatik hasi eta sorbaldaraino; eta emazteak iraitzi egiten zuen, erdi irribarrez erdi zaputzean, hankapetik atera ezin
|
duzun
haur bati egiten zaion bezala.
|
|
|
Oinarrizko gaitasunak ezartzen ditu. Adierazi zer ezaugarri izan diren kontuan heziketa behar bereziak
|
dituen
haur batentzako programazioan egin diren helburuen egokitzapenetan. Presta ezazu astebeteko jardueren proposamena (jarduera motaka) 6 hilabeteko talde batentzat apirilean garatzeko.
|
|
|
Hezkuntza premia bereziak dituzten haurrei behar duten arreta eskaini ahal izateko, taldearentzat egindako programazioa egokitu egin behar da, psikopedagogoak edo espezialistak normala baino heltze garapen motelagoa edo aurreratuagoa detektatzen duen kasuetan ikasgelan bertan erantzunak emateko moduan. Premia bereziak
|
dituzten
haurrak batez bestekotik urruntzen diren heinean, zailtasun gehiago izango ditugu beste haurrentzat aurreikusitako helburuak lortzeko.
|
|
|
Gehiegizko pisua edo loditasuna
|
duen
haur baten atzean, okerreko elikadura eta jarduera fisikoen hutsunea daude.
|
|
|
Arrazoi endokrinoak edo genetikoak, egonez gero, salbuespenak dira. Gehiegizko pisua edo loditasuna
|
duen
haur baten atzean, okerreko elikadura eta jarduera fisikoen hutsunea daude. Hori da argi izan behar den lehenengo gauza.
|
|
|
Gorputz osaera banakakoa da, eta, gainera, aldatu egiten da bizitzan zehar. Pertsona bakoitzaren osasun mailari ere erantzuten dio, baina egia da ohiko urkilan sartzen ez diren balioak hautematen badira (adibidez, oinarrizko pertzentiletik kanpoko garapena
|
duen
haur bat) alarma seinale gisa interpreta daitekeela. Zalantzarik gabe, arrazoiak bilatu dira, eta tratamendu dietetikoa lortu nutrizio arloko laguntza eta aholkularitzaren bidez, ondorio larriagoak erregistratu aurretik.
|
|
|
Nahaste horri buruz egindako azterketek agerian uzten dute osagai genetikoak eragin handia duela dislexia agertzean(% 77); beraz, familia historia da gurasoek zaindu beharreko arrisku nagusia, semeak zailtasunen bat duela susmatzen dutenean. Ikerketen arabera, dislexia duen aita edo ama
|
duen
haur batek dislexia aurkezteko %25 eta %50 arteko probabilitatea du, eta dislexikoa anaia bada, %40koa. Dislexia diagnostikatzea Dislexia duen haur bat identifikatzea ez da lan erraza.
|
|
|
Ikerketen arabera, dislexia duen aita edo ama duen haur batek dislexia aurkezteko %25 eta %50 arteko probabilitatea du, eta dislexikoa anaia bada, %40koa. Dislexia diagnostikatzea Dislexia
|
duen
haur bat identifikatzea ez da lan erraza. Zailtasunak ez dira beti modu berean agertzen, eta haur bakoitzak bere bilakaera izaten du denboran zehar.
|
|
|
Ez da harritzekoa, halaber, inguruan dituzten pertsonak iraintzea, gezurretan ohitu izana, erraz haserretzea eta, are gehiago, oldarkor agertzea aurkaria eramaten zaienean. Portaera nahasmendua
|
duen
haur bat zuzentzea, ordea, posible da. Eta zenbat eta lehenago hasi, orduan eta arrakasta handiagoa izango du.
|
|
|
Irudia: Rudoni Productions Portaera arazoak haurrarengan Portaera arazoak
|
dituen
haur bat, gurasoei jaramonik egiten ez diena, maiz oihu eta haserretzen dena, edo, are gehiago, oldarkortasun agerraldiak izaten dituena, aurkariak bere portaera nahastea gainditzeko gurasoen eta irakasleen laguntza behar duenean. Haurraren eskaerei mugak jartzea funtsezkoa da portaera ohitura egokiak ezartzeko Haurraren garapen ebolutiboan normala da, batzuetan, jokabide oldarkor, desafiatzaile, aurkari edo desobediente horiek hautematea.
|
|
|
“Haurrak telebista ikusten du beste erremediorik ez duelako”. Telebista ikusten irakastea Ez da erraza udan telebista ikusi nahi
|
duen
haur bati muga jartzea, marrazki bizidunez betetako haurrentzako programazioarekin eta haientzat berariaz zuzendutako filmekin. Haurrek denbora gehiago ematen dute etxean, eta ezin izan bada oporretatik atera, aisiarako aukerak mugatuak izan daitezke batzuetan.
|
|
|
Kasu horretan, lan hori adingabearen gurasoek egin dute. Umezain edo zaintzaile bat Internet bidez kontratatu Haur eta zaintzaile agentziek IFK eta egoitza soziala izan behar
|
dituzte
Haur bat zaintzeko pertsona bat aukeratzea kontu delikatua da. Horregatik, komeni da gomendio batzuk kontuan hartzea agentzia konfiantzazkoa den jakiteko.
|
|
|
Orduan, une egokia da haurrari erakusteko elikagai bat edo bi bere dietan sartzearekin perfektua izango dela. Ariketa honekin, bere elikaduraren kontrola
|
duen
haur bat desblokeatzea lortzen da, ikusten baitu ez zela hainbesterako, eta oso gutxi falta dela gurasoak pozik eta lasai egon daitezen. Azkenik, interesgarria da haurrari helburu bat planteatzea, «konpromiso osasungarria» deituko dioguna, eta hura osasuntsuagoa, indartsuagoa eta ederragoa izatea.
|
|
2013
|
|
|
" Adibidez, azido folikoaren kontuan. Erakutsi dute, haurdunaldiaren aurretik, bitartean eta ondoren azido folikoa hartuz gero, ia% 40 gutxitzen dela autismoa
|
duen
haur bat izateko arriskua", esan du Fuentesek.
|
|
|
Azaldu duenez, aspalditxotik zen jakina autismoa
|
duen
haur baten gurasoek besteek baino arrisku handiagoa dutela, beste haur bat izanez gero, hark ere autismoa izan dezan. Hortaz, horrelako familiekin harremanetan jarri dira ikertzaileak, eta jarraipen estu estua egin diete autisten anai arrebei, jaio diren unetik.
|
|
|
Edonola ere, ehuneko hori" kakotxen artean" jarri behar dela ohartarazi du Fuentesek," Jones doktorearen legea izan behar baita kontuan. Jones doktorea Estatu Batuetako pediatra arrunt bat zen, eta kongresu batean, eskua jaso, eta esan zuen' nire pazienteen artean, bikoteren batek arazoak
|
dituen
haur bat izaten duenean, haurrak izateari uzten dio'. Hau da, ez dakigu zein izango litzatekeen ehunekoa, hori gertatuko ez balitz".
|
|
|
Fuentesek horrela azaldu du: " Nik esaten dut autismoa
|
duen
haur bat ikusi duzunean, bat ikusi duzula; eta beste bat ikusitakoan, beste bat; eta hirugarrena ikusi duzunean, hura ere bat da; ez dira hiru. Denek autismoa dutela esatea denak Bilbokoak direla esatea bezalakoxea da.
|
|
|
Zer egin? Artikulu honek azaltzen du nola identifikatu idorreria arazoak
|
dituen
haur bat, eta zenbat posiziotan dauden normalak, elikaduraren arabera. Idorreria saihesteko, sei aholku ere ematen ditu:
|