|
2000
|
|
|
Gauza asko egin da, baina hutsune handiak ditugu erabileraren aldetik herritarrei zerbitzuak ematerako orduan. Bestetik, oraindik ez dugu lortu euskalduna benetan euskaraz zuzentzea administrazioari; administrazioa oso errespetuzko gauzatzat
|
dugu
herritar gehienok, eta uste dugu administrazioan dagoenari erdaraz egiten badiogu ez dugula inolako arazorik izango.
|
|
|
Gainera, Juan Jose Ibarretxe lehendakariak bere politika okerra zuzendu ordez, bide beretik egin nahi du aurrera. Zaila du aurrera egitea, hasteko, bere erabakien eta erantzukizunen berri eman behar
|
duelako
herritarren aurrean.
|
|
|
Abertzaleek erreferenduma baliatu nahi
|
dute
herritarrek Euskal Departamenduari buruz duten jarrera ezagu tzeko. Zer deritzozu?
|
|
|
Eguerdian, 450 pertsonentzako bazkari herrikoia burutuko da kiroldegian. Bertan eguneko eta nahi
|
duten
herritarrak izango dira, eta iaz gertatu bezala ondorengo festa egosiko den lapikoa izango da seguru aski. Erromeriako ekitaldi nagusiari arratsaldeko 18:00etan ekingo zaio.
|
|
|
Lurralde eskubide tituluduntzat (territorial rights bearers), hau da, lurren subiranotzatezagut zitzaten, onibar jabetza (real property) zen estatuen agintariek erabili zutenoinarria. Merkatarientzat, ostera, jabetza higigarria eta lege naturala oinarri ahulagoak ziren, eskubide tituluduntzat ezagutuak izateko, hau da, askatasun eta burujabetza pertsonalak
|
zituzten
herritarrak izateko. Prest zegoen aro historikoa apurtzekogai izanen zen eskubideen, pribilegioen eta botereen arteko borrokarako eszenatokia.
|
|
|
Gure herriak ez du merezi enbustekerian dabilen presidenterik, gure herriak bere hitzari eutsiko dion presidentea behar du, gero barkamen eske lotsagarri eta atxikopalatua ibiltzeko beharrik izango ez duena alegia adierazi du kasik" Gure Aita" otoizten den abiadarekin, baina ahots sendoz, eta herri tribunaleko kide guztioi banan banan eta tinko begiratzen zigula. Presidente batek, garbitzaileek, taxistek edo irakasleek ez dituzten pribilegioak gozatzen ditu, eta neurri berekoa izan behar
|
du
herritarrekiko duen exigentzia. Horrexegatik, Bill Clintonek kargutik kanporatua izatea merezi du, bere koherentzia eskasagatik, bere animaleko itxurakeriarengatik, behin eta berriro erakutsi duen bere prestutasun ezagatik.
|
|
|
Erakunde horietan, ñabardurak baztertu eta ez ditzagun ugaritu aurreko arreta pisuegiak; batera ditzagun ogasunaren eta legeriaren asmoak. Orain artekoak ongi azaltzen digu gai honetan eskubideen desmasiak zerga kopurua urritu egiten duela eta ogasunak berak ezin
|
duela
herritarra kaltetu, bere burua ere kaltetu gabe.
|
|
2001
|
|
|
Beste gauza bat da, ekimen eta eraso bortitzen aurrean, udalaren babesean, alkateak deusik ez esatea eta ez egitea. Udal bateko alkateak ezin
|
du
herritar edo zinegotzien aurkako mehatxu etengabeei men egin edota hauetako baten hilketa kondenatu gabe utzi, hori onartezina da. Beraz, kasu hauetan, nahiz Batasunako nahiz EAJ, EA, IU EB, PP edo PSE EEko alkatea izan, alkatea kendu behar da.
|
|
|
Elikagai freskoen gaineko informazio hornitzaile nagusitzat hedabideak eta kontsumitzaileen elkarteak
|
dituzten
herritarrak oso oso gutxi dira.
|
|
|
2 Sarreran, helburu batzuk aipatzen dira: euskararen transmisioa, erabileraeta kalitatea indartzea; euskararen funtzionaltasuna eta lurraldetasunalortzea; «euskaraz bizi nahi
|
duten
herritarrei horretarako aukerak bermatzea... maila pertsonalean, sozialean eta ofizialean» (16 or.); euskararekiko, diskriminazio positiboa, egitea, euskaldunen eskubide linguistikoakorekatu arte, euskararen erabilera ziurtatu ahal izatea; botere publikoen etaekimen sozialen arteko kolaborazioa indartzea.
|
|
|
Errepidea irekita soilik: autobusentzat, larrialdi zerbitzuentzat, edo premia
|
duten
herritarrentzat. Udalerrirako sarrerak itxita ibilgailuentzat. Zubietan ere Eskola Txiki parean itxiko da sarrera ibilgailuentzat. Hortik Santuenera bidera irekita oinezko eta bizikleta erabiltzaileentzat. Udalerri barruan: zirkuitua igaroko den kaleetan da autoa aparkatuta utzi ezta mugitu ere.“Herriko jendea behar dugu”Aparkalekuetan, trafikoa bideratzeko...
|
|
|
Horren isla, neurri handiz, orain arte Euskal Herrian PSOE eta PPren feudo izandako guneetan argi ikus dezakegu (Ibaizabalen ezkerraldean, Gasteizen, Ermuan, Irunen...), hots, autoktonoak urri ziren eskualdeetan. Hortaz, maiatzaren 13ko hauteskundeetan" hain segur" ez
|
genituen
herritar horiek ustekabeko sorpresa eman ziezaguketen.
|
|
2002
|
|
|
Merkataritza elektronikoa, on line egiten dena alegia, gero eta gehiago entzuten den hitza eta aurrera eramaten den jarduera da. Nahiz eta Euskal Herrian oraindik joera hori ez izan nabarmenegia, Interneten web guneren bat
|
duten
herritarrak gero eta gehiago dira. Horregatik ziur, dagoeneko euskaldun askoren belarriei lau hizki hauek ezagunak egiten zaizkiela:
|
|
|
Aurretiko eta ondorioen interpretazio politikoez haratago era askotakoak izan daitezkeenak ez da zalantzarik Ertzaintzak galarazi zuela modu baketsuan bilakatzen ari zen manifestazio erraldoia. Proportzionala izan zela aipatu da Jaurlaritzatik, baina proportzionala zeri deitzen zaion ere azaldu zaie fisikoki zauritutako dozenaka lagunei, beldurrak jotako beste milakari eta, nagusiki, bere protesta modu baketsu eta zibilizatuan gauzatu nahi
|
zuen
herritar uholdeari.
|
|
|
Orduan ikusi zen gizartearekin konprometituen zeudenak, gizarteari irabazirik gehien itzultzen zieten enpresek irudi hobea
|
zutela
herritarren aurrean eta konfiantza handiagoa sortzen zutela.
|
|
|
Hedabideak albisteari eskaini dion denborari eta espazioari esker ulertu ohi
|
du
herritarrak albistearen garrantzi soziala.
|
|
|
AIk kasuaren larritasunaren berri emango du Interneteko iragarkien, prentsaren, irratiaren eta publizitate panelen bidez; horietan, Espainiako biztanleei kanpainaren web gunera (www.amnistiaporsafiya.org) sartzeko eskatuko die, Nigeriako agintariei gutunak bidal diezazkien, kondena hori saihesteko. Era berean, ekimen honekin lagundu nahi
|
duten
herritarrek beste bide batzuen berri izan dezakete AIren informazio telefonora deituz(), erakundeak jakinarazpen batean azaldu zuenez. Emakume horren aurkako epaiketaren lehen ikuspegian, alaba izatea kondenatzeko froga nahikoa izan zen, martxoaren 18an bere etorkizuna abokatuak aurkeztutako apelazio errekurtsoa aztertuko duen audientzia batean erabaki arte.
|
|
|
Mugaeguneratutako eta ordaindu gabeko zorren datuak biltzen dituzten fitxategi edo erregistroei dagokie izen hori. Hau da, zerrenda horietan zorren bat izan duten edo zor bat
|
duten
herritarren izenak jasotzen dira (hipotekaren, autoaren, Gabonetako erosketen… letrak). Ohikoena da erregistro horietan agertzen direnak noizean behinkako zordunak izatea, nahiz eta berankortasuna lanbide bihurtu dutenak ere agertzen diren.
|
|
|
Gainera, horretan eragina du Palestinako pobrezia %60tik gorakoa izateak, eta langabeziak biztanleria aktiboaren %99ri eragiten dion eremuak daude, bereziki errefuxiatu eremuak. GKEak kontu zenbaki bat ireki du El Monte Aurrezki Kutxan(), nahi
|
duten
herritar guztiek beren ekarpenak sar ditzaten. Azken diru bilketa Osasun Langileak GKEei eta Palestinako Goranzari zuzenduko zaie.
|
|
|
Kontsumitzaileen osasuna babestea, administrazio publikoaren betebehar nagusia Kontsumitzaileen osasuna eta segurtasuna babestea Administrazio Publikoaren betebehar nagusietako bat da, bereziki kontsumoaren eta osasun publikoaren arloan eskumenak dituztenena. Araudi berrienak elikagaien segurtasunaren gaineko erantzukizun nagusia elikagaien enpresaren ustiatzaileari ematen dion arren, ezin dugu ahaztu estatu kideek eta Europar Batasunak berak erantzukizun handia
|
dutela
herritarrek kontsumitzen dituzten elikagaien kaltegabetasunari eta kontsumitzeko gaitasunari buruzko kontrol publikoari dagokionez. Herritarren eta kontsumitzaileen babesa handia izan behar da babes gabezia handiena duten kasuetan.
|
|
|
Aurrekaririk gabeko gertaera horren bidez, edozein pazientek ondare erreklamazioak egin ahal izango dizkio Administrazioari, zerbitzu publikoen funtzionamendu txarragatik edo ospitaleetan eta osasun zentroetan emandako arreta eskasagatik. María del Mar Cadavid José Pérezen abokatuaren arabera, “epai honek, jurisprudentzia sortzean, ateak irekitzen dizkie epaitegietara jo nahi
|
duten
herritarrei, antzeko zerbait gertatu bazaie”, esan zuen. Kasua 1994koa da.
|
|
|
Bestalde, Elkargoko Medikuntzako Erakundeko (MME) lehendakari Guillermo Sierrak atzera bota zuen atzo Segurtasun Indarrek atxiloketa horietan izan zuten jokabidea. “Harritu egiten gaitu operazioa nola gauzatu den ikusteak; justiziatik ihes egin nahi ez
|
duten
herritar (mediku) batzuen bulegoetan sartzeak, beste garai batzuetako prozedurak gogorarazten dizkigu, kezkatzen gaituztenak”, esan zuen Sierrak, eta gaineratu zuen “Estatu demokratiko batean, herritar guztiek entzun behar dute kondenatu aurretik”. Hala ere, MMAko lehendakariak gogorarazi zuen medikuek, gizarte betebeharrez gain, betebehar etikoak dituztela, “eta etika aldatu eta herritarra engainatzen duen eta aberastasun pertsonala bilatzen duen oro, eta ez osasun laguntza, kritikagarria da”.
|
|
|
Bestalde, Matilde Valentín Kongresuko Osasun Batzordeko bozeramaile sozialistak adierazi zuen ministroaren iragarkia “luzaroan bete gabeko konpromisoa” dela. “Itxarote denbora maximoak ezartzeaz gain, finantziazio gehigarria ere ezarri litzateke”, esan zuen Valentínek, “ospitaleak arratsaldez irekitzearen” eta eskura dauden baliabide guztiak errentagarri bihurtzearen alde egin baitzuen, operatzea espero
|
duten
herritarren kasuak murrizteko.
|
|
|
Hizkuntz eskubideen diskurtso politiko instituzionalean gehiengo erdalduna da diskriminatuta dagoena, administrazio publikoetan sartzeko euskarari ematen zaion" garrantziagatik". Administrazio horrek nafar guziok funtzionariogai bagina bezala azaltzen ditu, eta ez administrazioaren aitzinean Nafarroako bi hizkuntzetako edozein erabiltzeko eskubidea
|
dugun
herritar gisa. Gobernua rentzatnafar euskaldunak ehuneko txiki bat baizik ez dira, eta haien hizkuntzaz zerbitzu publikoak jasotzeko eskaera gehiengo erdaldunaren kontra doan pribilegioa da, inolaz ere ez eskubidea.
|
|
|
" Euskal administrazioarenhizkuntza ofiziala euskara izango da. Nolanahi ere, administrazioa saiatuko da Europako gainerako hizkuntzak erabili nahi
|
dituzten
herritarrak euren hizkuntzan atenditzen, eta ahalegin berezia egingo du gaztelania edo frantsesa erabili nahi badituzte".
|
|
2003
|
|
|
Eta egoera kontrakoa bada, desprestigioa eta sinesgarritasun falta. Horregatik guztiagatik, Legazpiko ia udal langile guztiek aitortzen dute, euskarari dagokionez, Udalak eredu izan behar
|
duela
herritarren aurrean, eta bereziki, datozen belaunaldi berrien aurrean. Legazpiko udal langile guztiak gainera bat datoz:
|
|
|
Beren ustez, «arazoa konpontzeko modua ez da gizartearen atal batzuk adierazpide politikorik gabe uztea, ez eta herritar edo taldeen aurka jotzea ere, hauen parte hartze politikoa mugatu edo galarazte aldera. Aitzitik, uste
|
dugu
herritar guztiei salbuespenik gabe bermatu behar zaizkiela ordezkaritza eta parte hartze politikorako eskubideak».
|
|
|
Hori zuen amets lagun talde honek. Egoera baina, ez zen samurra; biltzeko kasik eskubiderik ez zen eta zentsurak estu lotuta
|
zituen
herritarren asmo eta grinak. Bideko harri koskorrak Pio 12.aren zinemaren inguruko entziklikak kendu zituen:
|
|
|
Mehatxupean eta estortsiopean bizi direnei, laugarrena. Askatasun demokratikoak murriztuta
|
dituzten
herritar eta erakundeei, bosgarrena. Torturatuei, seigarrena.
|
|
|
Oso litekeena da informazio ona
|
duen
herritarrak nozitzen duen patologia zehazki ezagutzea baina, hala ere, lehen mailako medikuntzako fakultatiboarengana jo behar izaten du; honek, agian, espezialistarengana bidaliko du.
|
|
|
Lehen esan dugunaren ildoan, Iztuetak herritar euskaldunei protagonismoa aitortzen zien, eta eskubidedun subjektu gisa beren historia ezagutarazi beharra zekusan. Propioki euskaldunentzako diskurtso historiko berezitu bat sortu barik, Probintziaren bizitza publikora, diskurtso historiko ofizialera inkorporatu nahi
|
zituen
herritarrak, baina herri hizkuntzan egindako narratiba baten bidez. Gainera Gipuzkoako biztanle hauen hizkuntza eta Probintziaren etorkizuna estuki loturik ikusten zituen:
|
|
|
Garai hartako Europan, nekazarien eta beste klase apalen artean, gutxi izango ziren beren herrialdearen iraganaz (historia idatziak kontatzen zuen hartaz) berririk zutenak. Hezkuntza plan nazionalak oraindik hastapenetan egonik, eskola tradizionaletara joateko aukera
|
zuten
herritar urriek, irakurketa idazketa, oinarrizko aritmetika eta dotrina baino ez bide zuten ikasten, ez historiarik. Historia goi klaseentzako generoa zen.
|
|
|
Benharref ek azaldu zuen, halaber, nutrizioari buruzko prestakuntza programaren helburua izango dela errefuxiatuek, batez ere emakumeek, elikadura kontrolatu eta errefuxiatu esparruan azpiegiturak mantentzea. Bestalde, José Araguas logistak esan zuen beste elementu batzuen artean ordenagailuz eta satelite bidez osatutako komunikazio sistema bat dutela, eta gogorarazi zuen GKEak Irakeko larrialdietan lagundu nahi
|
duten
herritar guztien eskura jarri duela telefono zenbakia.
|
|
|
Gainera, Lopezek aurreratu egin du aurten 902 linea bat jarriko dela martxan, kontsumitzaileari informazioa emateko. Lópezek azaldu zuenez, telefono honek “itsasoko produktuen kontsumoarekin lotutako edozein alderdiri buruzko galderak eta zalantzak egin nahi
|
dituzten
herritar guztiei erantzungo die”. Esparru horretan bertan, ULUko lehendakariak iragarri zuen lehenengo gida sortu zela, eta, gida horretan, kontsumitzaileek arrainaren kontsumoari eta, oro har, arrantza sektoreari buruz egiten dituzten ohiko galderei erantzuten diete adituek.
|
|
|
Ekitaldia Eurosites en hitzaldia aprobetxatuz egingo da, naturaren kudeaketan diharduten erakundeen sarea. Urtero ematen den sari honen bidez, Europako Batzordeak ingurumenaren ezagutza areagotu nahi
|
du
herritarren artean, eta, bereziki, Natura Sarean sartuko diren naturguneen ezagutza. Joan den urtean 430 proiektu aurkeztu ziren lehiaketara, eta Batzordeak 2003ko edizioan zortzi jarduera aurkeztu ditu, erkidegoko bi probintziatakoak, besteak beste, irabazlea, Lince Ibéricako Herriak Berreskuratzeko Life Proiektuaren parte dena.
|
|
|
Bete beharreko baldintzak 18 urtetik gorakoa izatea, Azpeitian erroldatua egotea eta DNI a aurkeztea besterik ez dira. Bukatzeko Habea herri plataformatik, barkamena eskatzen zaie egun hauetan udaletxera azaldu eta bere gain egon ez diren oztopoen eraginez, sinadurarik ematerik izan ez
|
duten
herritarrei eta deialdia luzatzen die berriro herritar guztiei udal idazkaritzatik sinadura ematera pasatzeko.
|
|
|
Harrigarria izan zen oilarrak Azpilen izan zuen harrera, ezein azpildarrek ez baitzuen bizitza osoan halakorik ikusi! Ez don Esteberen sermoirik, ez Patxiren ezkutuko lanik... egun haietan Pelloren oilarra
|
zuten
herritarrek mintzagai bakar, halako moldez, non" Pello Oilarra" deitzen hasi baitzitzaizkion Pellori. Baina oilar hark bazuen akats bat:
|
|
|
Oro har, esan liteke orain arteko hizkuntz politikak aldatu behar direla HEArenegoera aldatu nahi badugu eta normalizazioan aurrerapa uso sendoak eman nahi baditugu, bederen. Borondatean oinarritutako politikak herritarren motibazio integratzaileek mugatzen dituzte; horiek agortzen, apaltzen edo indarragaltzen
|
dutenean
herritarrengana iristeko bidea hizkuntza ikasi eta erabiltzearen alde praktikoa da. Baina, horretarako, beste politika batzuk erabili behar dira borondatetik eskakizunetara pasatuz, nahiz eta horrek kostu politikoakso rtu.
|
|
|
Beraz, bigarren zutabea, herritarren kontzientziazioa eta motibazioa lantzea da. Nafar Gobernuak zabaldu nahi
|
duen
herritarren arteko gatazka faltsua agerian utzi beharra dago. Ez dago erdaldun eta euskaldunen arteko gatazkarik, ez dago ingelesaren eta euskararen arteko gatazkarik.
|
|
2004
|
|
|
«Dena ongi doa» pentsatu nahi
|
duen
herritarrari hainbat zalantza sortzeko moduko historia da Loic Le Ribaultena.
|
|
|
" Nire lengoaiaren mugek ene munduarena adierazten dute". Galbahe beretik pasaraziz, nire txoko ideologiko bakarrean itxi nahi
|
baditut
herritar guztiak, ene bazter horri egokitzen ez zaion bertze edozein hizkuntza desagerraraziko dut, di da, eta akabo arazoa!
|
|
|
Auzitegi eta lege berezi hauen bidez injustizia handiak ari dira gertatzen, Egunkariarena kasu, edota tortura bidez autoinkulpatu eta errugabe bi urte kartzelan eman duten lau gazte horiena. Justiziak berdina izan behar
|
du
herritarren artean. Espainiako justiziak ordea, nazioartean etsaiaren zuzenbidea deitzen dena aplikatzen du euskaldunontzat.
|
|
|
Europar Batasunak emaniko datuen arabera, espainiarren %47k bakarrik dio atzerriko hizkuntza batean solasaldi bat egiteko gauza dela; horren aurrean, Danimarka, Holanda edota Suedian %80 dira trebezia hori
|
duten
herritarrak.
|
|
|
Erregistro Zibila da, ezbairik gabe, egun Justizia Administrazioak duen erakusleiho bizia, egunerokoak
|
baititu
herritarren eskabideak eta herritarrekiko harremanak. Jaiotza eta heriotza dira, besteak beste, edozein gizabanakoren errealitate biologikoak, eta, aldi berean ere, ondorio juridiko garrantzitsuen sortzaileak.
|
|
|
Bidenabar: noiz hasi behar
|
du
herritar europarrak, agintariei holakorik iradokitzea bururatu ere ez zait egin noski, bere nazionalismo inperialistaren jokamolde eta pentsamoldeak gainditzen?
|
|
|
Beharbada, praxiaren aldetik eskakizun praktikorik ez dagoenean, lau urtean behin boz abertzala ematea adibidez, oraindik ere erabat galdua ez duen kontzientzia sinbolikoaren lorratza izan liteke. Haatik, oro har, bere jatorri nazionalaren araberako praxi koherente eskasa erakutsiko du soslai nazional horiek
|
dituen
herritarrak. Kultura idatzian behinik behin halatsu dira gauzak; ahozkoan, hizkuntzaren erabilerari doakionez, horrenbesteko erasanik ez jasan arren.
|
|
|
totalitarismoak ez du alferrik lan egin gure nazio nortasunaren geruza nagusiak bere nortasunera moldatzen. Euskaldun izan nahi
|
duen
herritarraren eskubidea eta duintasuna aintzat hartzen ez dituen abertzalea Estatu totalitarioaren konplizea da.
|
|
|
Ele bitan bizi nahi
|
duen
herritarrak bi kulturen jabe izan lukeela ikusarazi digu arestian antropologia linguistikoak. Irakaslearen izaera ideologikoa funtsezko aldaera izanik, jakin genuke, orobat, Helduen Euskalduntzeko curriculumean zer nolako lekua opa zaion euskal kultura biziari.
|
|
|
Ikasgaien edukiek xede hori dute. Sa rrerakoan, euskara aintzat hartua izan dadin, dei sentikor bezain minberatia za baltzen
|
du
herritar guztien artean. Baina bere deia, batez ere, haurren hezkun tzaz arduratzen direnei zuzentzen die.
|
|
|
Garrantzt handikoa da, bestalde, Protagorasek egiten duen heziketa sistema (paideui) egokiaren defentsa klasikoa (Platon, Protdgoras. 326c 328b), lotura zuzena baitu artepolitikoarekin, hau da, polis indartsuak
|
duen
herritar jakintsu eta neurtuak sortzckobeharrarekin, Garrantz.i handikoa, batez ere, sofistikak izugarrizko kritikak jaso zituelako, jakitea diruaren truke sahzeagatik ez ezik, baita politiko profesionalak trebatzenhasteagatik ere. Protagorasekin beste topiko bat hausten da, beraz.
|
|
|
Espainiako zeinu hizkuntzako interpretea emateko edo ez emateko erabakia “areto bakoitzaren irizpideen arabera geratzen zen, eta, beraz, epaileak eskaera horri jaramonik ez egitea eta idatziz aitortzera behartzea erabaki dezake”, Espainiako Gorren Konfederazio Nazionalak (CNSE) azaldu duenez. Antolaketa horretarako, ezgaitasun hori
|
duten
herritarren “babes juridikorik eza eta benetako bereizkeria mendeetan hausten duen lorpen garrantzitsua” da neurria. Erakundeak gogorarazi du Espainiako gorren %80k analfabetismo funtzionala duela, eta horrek “arazo larriak sortzen dizkie idatziz hitz egiteko orduan”.
|
|
|
Herrialde garatuek gehiegizko pisua dute. XXI. mendeko epidemia hori
|
duten
herritarren kopurua handituz joan da azken 40 urteetan. Izan ere, zenbait ikerketak agerian uzten dutenez, ez gaude osasun publikoari zuzenean eragiten dion gai baten aurrean bakarrik, baizik eta herrialde horietako ekonomietan ere eragiten du.
|
|
|
%58k egunero erabiltzen duela eta %15, 3k astean hiruzpalau egunetan. Telefono mugikorra
|
duten
herritarren %6k bakarrik erabiltzen du ustekabean. Lagunekin edo familiarekin hitz egitea, eta, beharrezkoa bada, mugikorra erabiltzeko bi arrazoi nagusiak dira.
|
|
|
Bere ustez eredu aldaketa hori erraztuko luketen neurrien artean, Pizarro proposamen batzuen alde agertu zen, hala nola kontsumoaren araberako tarifa elektriko progresiboen sistema bat ezartzearen alde, eta horrek “kontsumitzaileak energiaren balioan hezteko” balioko luke. Pizarrok azaldu zuenez, energiaren prezioa “oso txikia” delako ustea
|
dute
herritarrek, eta horrek ez du laguntzen energia aurrezten eta eraginkortasunez kontsumitzen. Horregatik, “etengabeko ahalegina” eskatu zien Gobernuari, enpresei eta erabiltzaileei, “kontsumitzen den energiaren balio handian hezteko” ekimenak garatzeko.
|
|
|
Horrez gain, janariak manipulatu behar direnean eskuak ondo garbitzeko gomendatu zuen, eta produktu gordinak eta dagoeneko prestatuta daudenak nahasteak duen arriskuaz ohartarazi zuen; izan ere, kutsadura gurutzatu bat egon daiteke, eta, horren ondorioz, “elikagai gordin baten samonela dagoeneko prestatuta dagoen beste batera pasatzen da”. Neirak, halaber, aholkuak eman zizkien oporretara joango diren guztiei, eta azpimarratu zuen garapen maila jakin bateko eremutik atera behar
|
duten
herritarrek kontuz ibili behar dutela urarekin, eta beti botila izan behar dutela. Azkenik, gogorarazi du komeni dela janaririk ez irenstea baimenik gabeko lanpostu ibiltarietan, eta lokaletan kontuan hartu behar direla elikagaien segurtasunaren baldintzak.
|
|
|
Zergekin finantzatzen den sistema bat, arrazoizkoena da, kasu batzuetan finantzaketa gehiago behar bada, finantzaketa handiago hori ere zerga handiagoetatik etortzea. Horri buruz uste
|
dugu
herritarrek konbentzituta egon behar dutela", erantsi zuen.
|
|
|
Mito faltsu horiek, neurri batean, azken urteotan ogiaren kontsumoa nabarmen jaitsi izanaren arduradunak dira. Hori dela eta, sektoreko profesionalek ogia gehiago jan nahi
|
dute
herritarren artean. Urtean pertsona bakoitzak 80 kilo hartzea da helburua.
|
|
|
Inork ezin gaitu behartu erdaraz egitera guk nahi ez badugu. Zenbait administraziotan gainera urrunago doaz, eta funtzionario erdaldunari agintzen diote norbait euskaraz eginez badatorkio, euskaraz egiten duen funtzionario baten bila joan behar
|
duela
herritarrari zerbitzua emateko (Donostiako Udala, Osakidetza, urte amaieran edo indarrean jarriko denplanaren zirr iborroak dioenez). Gipuzkoako Diputazioa joan da euskaldunon eskubideen defentsan urrunen, eta berariaz debekatu berri die erdaldun huts diren funtzionarioei euskaraz datorkienei erdaraz hitz egin diezaieten eskatzea.
|
|
2005
|
|
|
Atal dezente ditu web guneak (albisteak, argazkiak, euskara, aldizkaria, agenda...) eta behin eta berriz azpeitiarrek eta herrikoak ez direnek ere, edozein ataletan parte hartzeko gonbitea egin dute uztarria.com etik. Berriren bat eman nahi
|
duela
herritarrak, bada idatzi dezala uztarria.com era, iritzia eman nahi duela, mendi taldeak irteerei buruz informatu nahi duela...
|
|
|
Lege honek berebiziko eragina
|
du
herritarren egunerokotasunean eta zoritxarrez lege berriak ez du aurrera egin. Guk onartzen dugu Legebiltzarraren erabakia.
|
|
|
Irakasten ari garenon aldetik behar baino askozaz gutxiago kobratuz eta ikasleen aldetik behar baino askoz ere diru gehiago ordainduz. Azken batean administrazioek ipintzen ez
|
dutena
herritarrek ipintzen dute beren borondatetik.
|
|
|
Data hori ikusita gai honen aktualtasunari buruz zalantzaren bat piztu bazaizu, irakurle, ikusi dosier horretako titulu berriago hauek: Punjab-eko giltzurrun trafikoa, Giltzurrun racketa Keralan, Giltzurrun bakarra
|
duten
herritarrez betetako auzoak, Emaileekin elkarrizketa... Hemengo komunikabideen web guneetan Terrorismo edo Conflicto vasco dosier eguneratuak dauden gisa bertsuan.
|
|
|
Europako politika egitean elkarrekin aritzeko nahia badago, baina inertziak izugarrizko indarra dauka. Herritarrak erakundeak baino aurreragoa doaz, erakundeek zailtasun gehiago
|
dute
herritarrek normaltasunez egiten dutena egiteko. Gure lana, hango eta hemengo funtzionariek harreman estua edukitzea da gizarte eta auzolanean aritu ahal izateko.
|
|
|
Alokairuko etxebizitzen portzentajea ez da %6ra ere iristen (Europako Batasuneko batezbestekoa %39koa da). Prezioak, bestalde, etxea behar
|
duten
herritarrek ordain dezaketena baino bi bider handiagoak dira, gutxienez, bai alokairu, bai salmenta libreko etxebizitzenak. Egoera hori ikusirik, herritar guztiei etxebizitza duina izateko eskubidea bermatu beharrean, euskal erakundeek diru kopuru barregarria gastatzen dute alor horretan (BPGren %0, 3).
|
|
|
“Fitosanitarioak erabiliz, nekazariek izurriteei aurre egiten diete, etekin handiak lortzen dituzte uztetan eta produktu freskoetan, eta merkatura modu onean iristen dira”, azaldu du. Elkarte horrek azpimarratzen du dieta txarrak
|
dituzten
herritar asko ez direla aldatzen motibazio faltagatik, baina badago “gutxiengo handi” bat, finantza arrazoiengatik janari osasungarria erosten ez duena. “Elikadura ohiturak aldatu nahi baditugu, ohitura onak eskura izan behar dira guztiontzat, eta horrek esan nahi du produktu fitosanitarioen bidezko nekazaritza esan nahi duela”.
|
|
|
Aurrez pentsatutako ideia multzoa, beste hainbeste gauzarekin gertatzen den bezala, oker dagoela frogatzen ari da. Merezi
|
du
herritarren irudimenean ezarritako kontzeptuak berrikustea eta produktu horietako bakoitza dagokion tokian jartzea, bereziki dieta mediterraneoarekin duen loturari dagokionez. Txerri gantza Txerri haragiaren nutrizio balioa nabarmen handitzen da animalia kalitatezko produktuekin elikatzen denean.
|
|
|
Erosketa bakoitza establezimenduaren kontabilitatean erregistratzen da, eta ez da zaila izango eskuratzea, baldin eta erosketaren eguna, oilaskoa, ordua, erositako unitateen kopurua eta abar ezagutzen badira. Intoxikazio bat
|
duten
herritarrek kalte ordainak eska ditzakete, Kontsumitzaileen eta Erabiltzaileen Defentsarako Lege Orokorraren 28 artikuluan araututakoaren arabera. Lege horrek enpresaren erantzukizun objektiboa definitzen du.
|
|
|
Landak prentsaurrekoan zehaztu duenez, “ekimena Getxoko Udalak bultzatu nahi
|
duen
herritarren partaidetzarako politikaren barrukoa da". " Filosofia hori joan den urriko osoko bilkuran onartutako mozioan islatzen da.
|
|
|
Ezabaketa Egunetan antolatzen diren ekimenetan parte hartzera deitu nahi
|
ditugu
herritarrak. Zapalkuntza guztiak arbuiatzeko ekimen ezberdinetan parte hartzeko aukera izanen dugu.
|
|
|
Bi eratan lagundu: herritarrei, ahal dutenean, aurreztea errazteko (helburuoinarrizkoa garai batean, eta gaur ere uste bainoga rrantzitsuagoa); eta edozein eratako ekintza edozein sailetan eragitea nahi
|
duten
herritarrei diru maileguz laguntzeko. Kutxek herritarren bizitza osoa piztea daukate helburu.
|
|
|
Halaxe da. Batabiakoak, irabazpide zintzoen gose handien
|
duten
herritarrak lotsatu egiten dira presa eskubidea aintzatestearren eta erruki die etsaien eskubidea errespetatu ez zutenei. Hori, jakina denez, zati batean dator errepublikarako zaletasun gutxi duten batzuen aldetik; beste zati batean ere, erlijiotik eta beste batzuen sineskerietatik; horrexegatik aurre egin behar zaie lehenengoei, azken horien sotiltasuna gainditu behar den legez.
|
|
2006
|
|
|
Aktore politikoen artean jarrera zuhur baina baikorra nagusitzen ari da. Oinarrizko azterketa bat egiteko informazio gehiegirik ez
|
dugun arren
herritarrok esperantzaz ikusten dugu erabateko bakera eta normalizazio politikora gertura gaitzakeen prozesu posiblea. Komunikabideen espazioan sortzen ari denak, salbuespen jakinak alde batera utzita, esperantza hori indartzeko ahalegina erakusten du.
|
|
|
Bi horiek lotuz geroztik, militarra denaren eta zibila denaren arteko erretena oso mehea da. Segurtasunak bere baitan dakar itsasontzi militarrak erabiltzea legez kanpoko inmigrazioaren kontra; segurtasunak esan nahi
|
du
herritarrak kontrolatzea satelite sare global europar batekin eta askatasun zibilak mugatzea. Eta «segurtasuna» hitza aipatzean, eztabaidaezinak diren alorretan sartzen gara.
|
|
|
Esan gabe doa Velascok ez
|
dituela
herritar xeheon afalorduak antolatzen, ordu askoko prestakuntza eskatzen duten ekitaldiak baizik. Hamaika xehetasun hartu behar dira kontuan, eta hamaika arau gogoratu.
|
|
|
Zer egiten dute, ordea, jasotzen dituzten kexekin? Zer nolako arrakasta
|
dute
herritarren kexak konpontzeko jartzen dituzten helegiteek? «Iristen zaizkigun kexen %90 konpondu egiten ditugu.
|
|
|
Espainiako Gurutze Gorriak abian jarri berri duen ekimen honen helburua da gure herrialdeko boluntarioak modu eroso eta progresiboan sartzea proiektuetan. “Kanpainak aukera ematen die nahi
|
duten
herritarrei Gurutze Gorria zer den, zer den boluntario lana, zer jarduera egiten dituen… probatu eta ezagutzeko, GKEarekin konprometitu baino lehen”, azaldu du Sonia Anoll Espainiako Gurutze Gorriko Boluntarioen Departamentuko teknikariak. Boluntario izateak zer esan nahi duen lehen pertsonan sentitzea da helburua, edozein gizon, emakume, gazte, heldu, taldean edo bakarka Gurutze Gorriaren edozein egoitzatara joan ahal izateko, edo 92 telefonora deitu ahal izateko lehen kontaktua egiteko.
|
|
|
NAN elektronikoa apirilaren bukaera arte jarriko da martxan, Burgosen. NAN tradizionala berritu behar
|
duten
herritarrek bakarrik jasoko dute dokumentu berria. “Identifika zaitez berarekin” lelopean, Poliziaren Zuzendaritza Nagusiak herritarrei NANari buruzko informazio kanpaina bat egiten du.
|
|
|
Honorio Ruizek azaldu zuen zerrenda hori “datuak babesteko araubide zorrotzaren mende dagoela”, eta eroslearen baimena behar dela bere datuak sistemarekin gurutzatzeko. “Normalean, ezkutatzeko ezer ez
|
duen
herritarrak ez du gurutzaketa egitearen aurka egiten, baina iruzurra egiten saiatzen denak alde egingo du establezimenduan”. Dokumentazioa galdu edo lapurreta jasaten duten herritarrek nahi badute alta eman diezaiekete beren datuei fitxategi batean.
|
|
|
Bereziki, ijitoen komunitatea sozialki gutxien baloratzen den taldeetako bat da, eta oraindik ere diskriminazio historikoaren biktima da funtsezko esparruetan, hala nola enpleguan, hezkuntzan, etxebizitzan, osasunean edo justizian. Horrek eragin nabarmena
|
du
herritarren bizi kalitate eta eskubideen erabileran. Bereizkeria, batez ere, eskubideak eta prestazioak eskuratzeko eta gozatzeko oztopoetan agertzen da, bai eta 2000/ 43/ EE Zuzentarauak arraza edo etnia arrazoiengatiko jazarpentzat definitzen duenetan ere.
|
|
|
Nahi
|
duten
herritar guztiek beren iritziak www.060.es webgunean utz ditzakete.
|
|
|
Erakundeek uste dute beharrezkoa dela, alde batetik, ekimen zibilen sarea zabaltzea eta, bestetik, gizarteak demokratikoki finkatzea, giza eskubideak, oinarrizko askatasunak eta aukera berdintasuna finkatzeko, horiek baitira gizarte funtzionamenduaren oinarria. Zeregin horretan, GKEek funtsezko eragina izan behar
|
dute
herritarren legezko laguntzan eta eskubideetarako sarbidean; horretarako, prestakuntza eta informazio independente eta objektiboa sustatu behar dituzte, baita komunitate etnikoekiko tolerantzia eta konfiantza ere, gizartearen garapen integrala lortzeko giltzarri baitira. 1981ean, Bakearen, Desarmearen eta Askatasunaren aldeko Mugimendua sortu zenean, 20 urte baino gehiago igaro ondoren gerra nuklearra izateko arriskua zen kezka nagusietako bat.
|
|
|
Bankuek zorpetzeko erraztasun gehiago eskaintzen dute aurrezteko baino, eta etxebizitzaren egungo prezioek aukera eman diete aurreztaileei beren diruaren truke zerbait eskainiko dien produktu higiezinaren alde egiteko. Horren ondorioz, haien ustez, prezioak igo egin dira, eta aurrezteko aukerarik ez
|
duten
herritar askok zailtasunak dituzte. Maskaradun igoera Bestalde, CECUk adierazi du euroa iristeak ez duela lagundu Espainiako herritarrak “Europarekin parekatzen, erosteko ahalmenari dagokionez behintzat”.
|
|
|
Hori, bere ustez, positiboa da elkarte horiek indartu eta sendotzeko. Bestalde, Espainiako Kontsumitzaile eta Erabiltzaileen Konfederazioak (CECU) uste du lege berriak hobekuntza garrantzitsuak
|
dituela
herritarren defentsarako, eta horren aplikazioa lehenbailehen gauzatzea espero du. “Bere interes ekonomiko eta sozialen babesa areagotzea ekarriko duten aldaketak sartu ditu, kontsumitzaileen elkarteek lege aldaketa gisa eskatzen zituzten aldarrikapenei erantzuna emanez”, azaldu du.
|
|
|
Eta zuzenean herriko arazoei konponbidea emateko tokira joan zen galdera egitera: ea diru-laguntzarik eman behar al zuten ikasteko asmoa
|
zuten
herritarrentzat. Erantzuna baiezkoa izan zen.
|
|
|
Euskarari egindako erasoen ekaitzak gogor jotzen du, ez du atertzen, eta, hala ere, kalean behar bezalako erantzunik ez duzu ikusten? Zure herriko edo eskualdeko osasun zerbitzuek, bake epaitegiek, udal bulegoek ez
|
dituzte
herritarren hizkuntza eskubideak errespetatzen eta inork ez du deus esaten. Hizkuntza politika ofizialaren marketinaren ondorioz euskaltzaleak motelduta eta erlaxatuta sumatzen dituzu?
|
|
2007
|
|
|
Horren harira," Udaletxe honek, promozio bakoitzean eraikitzen diren BOEn %10 aren adjudikazio sistema aukeratzeko eskubidea badu ere, ezin du inongo tramiterik hasi esleipena erregulatzen dituen arauak onesten ez diren bitartean" adierazi dute.Ildo beretik," Lasarte Oriako herritar asko izena ematen ari da babes ofizialeko etxebizitza baten jabe izateko hautagaien zerrenda batetan sartzeko asmoz. Herritar hauei jakinarazi nahi diegu zerrenda horrek ez duela ezertarako balio eta halako zerrenda bat egitearen arrazoia hemendik bi hilabetetara ospatuko diren hauteskundeak direla" jarraitu dute.Gainera, Ana Urchuegia Etxebiden izena emana
|
duten
herritarrak bere bulegoan hartzeari buruz euren iritzia adierazi nahi izan dute. " zabaltzen ari den informazioa publikoki eta modu garden batean eman luke alkatesak eta horretarako inork ez luke zertan alkate baten bulegotik pasa behar hauteskunde batzuen bezperan". Amaitze aldera, deialdi publiko bat egiten ez den bitartean eta esleipen sistema bat onesten ez den bitartean Lasarte Oriako babes ofizialeko etxebizitza baten jabe izateko edozein hautagai zerrenda egitea zentzugabea dela adieraztearekin batera, aipatu tramiteei oraindik ez zaiela ekin gogorarazi eta" EAJ alderdiak Lasarte Orian egiten diren BOE guztien esleipena Etxebideren bitartez egin daitezen defendatuko du" azpimarratu dute, beti ere," lasarteoriatarrei lehentasuna emango dieten hainbat baldintza aldez aurretik ezarrita".
|
|
|
Hemen «hirietako hondakinak» deitzen ditugunak «udaletako zabor solidoak» deitzen dituzte Ingalaterran (Municipal Solid Waste, MSW), eta horiek erretzeak dakartzan kalteen bilduma laburra egiten da No Incinerators in Cheshire gunean; zehaztasun gehiago nahi
|
duten
herritarrei gomendioa egiten zaie informazio gehiago den beste gune batzuetan begiratzea.
|
|
|
Phillipsek uste du oztopoak bestelakoak direla. Honelako tresnak instalatu nahi
|
dituzten
herritarrek oztopo asko dituzte erosteko eta martxan jartzeko. Badira baimen arazoak, informazio falta, arauen arteko nahasketa, teknologien estandarizaziorik eza...
|
|
|
lelopean ezagutuko dute idiazabaldarrek euskara plana. Kanpainak euskararen gabeziez ohartarazi nahi
|
du
herritarra eta, era berean, euskararekiko kontzientzia piztu.
|
|
|
Musulman sunita eta xiiten arteko berezitasunak ezagutu nahi dituzte Mendebaldeko analistek, ohartu baitira Ekialde Hurbileko geopolitikaren analisirik ezin dela zuzen egin Islamaren barruko bi korronte horiek eta atzetik
|
dituzten
herritar eta mugimendu ugariak konprenitu gabe. Open Democracy aldizkari elektronikoak artikulu mordoxka plazaratu du honetaz, hainbat adituk idatzita.
|
|
|
Inork ez dauka kontraturik, noski. Goizero, lan egin nahi
|
duten
herritar ugari lerrokatzen dira usinako atarian, eta bakar batzuk aukeratuko ditu ugazabak. Egunean irabaziko dutena ez da dolar batera iritsiko.
|
|
|
Ez al da inor, honenbeste politiko, izendapen zuzeneko kargu, langile, teknikari, kalitate kontrol edo jesukristoren artean hori gaizki dagoenaz ohartu? Zenbateraino jasan behar
|
dugu
herritar euskaldunok oinaze hori?
|
|
|
" Zenbatuko bagenitu egunean dauzkagun hartu eman guztiak eta horiek zein erakunderekin egiten ditugun, Kutxa sailkapenaren goialdean agertuko litzateke gipuzkoarren artean". Harreman estuak
|
dituzte
herritarrekin: aurrez aurre, idatziz eta Internet bitartez.
|
|
|
lan ildo horretatik goaz.Europako legeriak geroz eta presentzia handiagoa du kontsumoari dagozkion sektore denetan: ...inak edukitzea.Esan bezala, kontsumitzailearen konfiantza maila altxatzen saiatuko gara eta jabetza anitza dugu horren adibide baliagarria.Halaz ere, beste hainbat gaik ere kezkatzen gaituzte, hala nola Interneten erabilerarekin loturiko zerbitzuak musika deskargatzea, adibidez, finantza zerbitzuak eta, bereziki, kontsumorako kreditua.Azken hau biziki garrantzitsua da, egun kreditua hitzarturik ez
|
duten
herritarrak gutxi gutxi direlako.Adiera horretan, Kontsumo Kredituaren Arteztaraua taxutzen ari zarete, ezta. Hala da.Maiatzaren hasieran lantalde batek gai horri buruzko negoziazioari ekingo dio, kontsumorako kredituen sistema harmonizatzeko jomugaz.Afera horren gaineko Arteztaraua sortze horrek zazpi urte bete ditu eta hori, egiari zor, ez da eraginkortasunaren eredu egokia.Hala eta guztiz, ako... kontsumoak berebiziko garrantzia du egun, familien zorpetze maila biziki handia baita.Jendeak askotan ez daki nolako konpromisoak hartzen ari den eta egiaz zer egiten ari den, kontsumorako kreditu bat kontratatzean.Hori ez da ona.Nola ikusten duzu kontsumitzaileen elkarteen betekizuna 27en Europar Batasunean. Espainian, bereziki, erakunde arras indartsuak dituztela uste dut.Horietako batzuen arduradunekin bilerak izan ditut eta horrelaxe erakutsi didate.Zorionak eman behar dizkiet elkarte horien jarduera onagatik eta, bidez batez, Osasun Ministerioa betetzen ari den rolagatik.Bide onetik omen doaz, horixe da arrakasta biltzeko forma egokiena.Kontsumo politika ez da uharte bat, ez dugu isolaturik kontsideratu behar.Alor hauetan gobernuekin elkar hartuta aritzeak garrantzi handia du.Merkatu bakarreko abantailen onuradun gertatzen asmatu al du kontsumitzaileak. Ez dut uste baiezko biribila izan daitekeenik erantzuna.Argiak eta itzalak ditugu hor ere.Zifrek ederki erakusten dute europar kontsumitzailea ez dela finantza zerbitzuen onuradun mugen gainetik.Europar kontsumitzaileen %1ek bakarrik dauzkate horrelako zerbitzuak eskura.Internet bidezko erosketak ere hutsaren hurrengo dira oraingoz.Sareak eskaintzen dizkigun aukerak alferrik galtzen ari gara.Interes orokorreko zerbitzuak liberalizatu badira ere, ondasun eta zerbitzuen enpresaz aldatzea asko kostatzen zaio kontsumitzaileari.Tramiteak konplexuak dira eta hobekuntzak ez dira biziki nabarmenak.Horrez gainera, erreklamazioak telefonia alorrean, adibidez ugaldu egin dira.Nolako neurri politikoak hartuko ditu Zuzendaritza horrek egoera hau hobetzeko. Egun bertan, elkarren arteko operagarritasun eta telefonia kontuak lantzen ari dira.Roaming eta antzeko gaietan, adibidez, kontsumitzailea hobeki babestuko duen legeria berria prestatzen ari gara.Oraintxe bertan enpresa batzuk sekulako etekinak erdiesten ari dira kontsumitzaileari kobratzen dizkioten tarifa handiei (handiegiei, zenbaitetan) esker.Adiera horretan kontsumitzailea hobeki babestuko duen araua sortu beharra dago.Kontsumitzailea babesteari dagokionez, bederen, Europar Batasunaren errealitatea ez da, inondik ere, harmonikoa.Nolako arazoak dakartzate batetik besterako alde horiek. Kontsumitzailea babesteko politika komuna gorpuzteko nolako pausuak egin behar dira. Batetik, informazioa trukatzeko sistema komunitarioetan eskarmentu handia dugu:
|
|
|
gantz horien inguruan zalantza asko
|
ditu
herritarrak, Elikaduraren gaineko Informazioaren Nazioarteko Kontseiluaren Fundazioak (EGINKF) adierazi duenez.
|
|
|
2 Gizarte Segurantzako zenbakirik ez
|
duen
herritarrak zenbaki hori eskatu die Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiaren probintziako zuzendaritzei edo horien administrazioei. Horretarako, herritarrek erakutsi edo aurkeztu dute euren nortasun agiri nazionala edo, atzerritarra izanez gero, kasuan kasuko identifikazio agiria, Gizarte Segurantzaren erakunde kudeatzaile zein erakunde laguntzaileei, edo Enpleguko Institutu Nazionalari, afiliazioa, alta eta edozein prestazio edo zerbitzu eskatu aurretik.
|
|
|
batetik, batzuen esanetan, EKren 35 artikuluan ezarritakoa arau programatiko hutsa da, hau da, orientabide hutsa botere publikoentzat; bestetik, beste batzuen iritziz, estatuak herritar bakoitzari lanpostu bat bermatzeko duen betebeharra da, eta horrek herritarrarengan estatutik lanpostu bat eskuratzeko eskubide publiko subjektibo moduko zerbait eragingo luke. Nola ez, gaur egungo inguruabar sozioekonomikoak aintzat hartuta, estatuak ezin
|
du
herritar bakoitzarentzat lanpostu bat bermatu, eta enpresaburuak ere ezin ditu behartu laneskua kontratatzera (izan ere, azken horrek EKren 38 artikuluan bermatutako enpresa askatasuna urratuko luke). Ildo horretatik, Konstituzio Auzitegiak EKren 35.1 eta 40 artikuluak elkarrekin interpretatu eta eskubide horretan bi alderdi bereizi ditu:
|
|
|
Espainiako legerian sufragio aktiborako eskubidea egikaritu nahi
|
duten
herritar guztiei eskatutako betekizunak hauteskunde erroldan inskribatuta egoteko betebeharrari eta adin nagusikoa izateari lotuta daude, eta salbuetsita daude epai judizial irmoa dela bide ezinduta daudenak eta baimen judizialarekin ospitale psikiatrikoan barneratuta daudenak, baita epai judizial irmoa dela bide sufragio eskubideaz gabetuta dauden pertsonak ere, kondena betetzen duten bitartean....
|
|
|
Hau da, herritar guztiak, herritar izateagatik, ezin dira heldu kargu edo eginkizun publikoetara. Horren ordez, eskubide horrek lege itxura du eta legegileak betekizunak sartu ditzake hauteskundeetarako hautagai izateko edo eginkizun publikoetara heltzeko, betiere, berdintasun printzipioari eusten bazaio, hau da, legerian ezarritako betekizunak
|
dituzten
herritarren artean berdintasuna badago. Legegileak ez du askatasun absoluturik betekizun horiek zehazteko; izan ere, arauketa horrek beste konstituzio manu batzuetan ezarritakoa errespetatu behar du.
|
|
|
c) hirugarren, edukiari erreparatuz, eskubideen zenbait fase edo belaunaldiri buruz hitz egin da: ...zibilak, herritarrek estatuari herritar izaera errespetatzea eskatzea ahalbidetzen dutenak (prozesuko bermeak, etab.); eskubide politikoak, herritarrei gai publikoetan parte hartzeko baimena ematen dietenak (sufragio aktibo eta pasiborako eskubidea eta, zabalago, politikan parte hartzeko eskubidea); eta ekonomia, gizarte eta kultura eskubideak, eskubide eta beharrizan materialak, kulturalak, etab.
|
dituen
herritar moduan dagozkionak (lanerako eskubidea, etxebizitza izateko eskubidea, kultura eskubidea, etab.), gero eta gehiago zabaltzen ari direnak apurka apurka eskubide berriak sortzen direlako; horren eraginez, botere publikoak modu aktiboagoan inplikatu behar dira, horiek bermatzeko (ingurumenerako eta aisialdirako eskubidea, osasuna babesteko eskubidea, etab.).
|