|
2000
|
|
|
Gero eta edukiontzi gehiago ditugu gure herrietan. Bide bazterrean dauden perretxiko erraldoi hauek espaloi grisak alaitu eta aparkalekuen eremua txikitzeaz gain,
|
badute
bere funtzioa: zaborren gaikako bilketa ahalbidetzea.
|
|
|
Izan ere dantza generikoa da, Europa osoan zabaldua, tokian tokiko berezitasunak dituena: Euskal Herrian baditu berezitasun batzuk, eta herri bakoitzekoak ere
|
baditu
bere ezaugarriak. Hizkeren modukoa da, euskara bat da Euskal Herri osoan, baina herri bakoitzak bere hizkera du.
|
|
|
Abantaila bat genuen, nola hitzen hala kantuen aireak guk gihaurek konposatzen genituenez, ba, herrietatik gero galde gehiago egiten ziguten. Kantuak gureak izaite horrek
|
bazuen
bere garrantzia.
|
|
|
Nolabait erraiteko, une honetan, Enekok hartu du segida eta ardura. Denon laguntza
|
du
bere eginbidean.
|
|
|
Alegia, eta arrazoi hauen artean nagusiki EAJ PNVren epelkeria irekitako prozesu politikoaren aurrean. Jakin bagenekien, ETAk beti pentsatu izan duela borroka armatuak Estatuaren aurkako estrategian
|
zuela
bere funtzio nagusia; orain berriz, deskubritu dugu zenbait abertzale epel «bide onera» ekartzeko ere agian serbi dezakeela. Hala uste dute behintzat su etena utzi dutenek.
|
|
|
EHk esana
|
du
bere jarduna bide demokratiko eta politikoetatik abiatzen dela eta ez dela gaitzespen kontuetan sartuko. Irudi kontua da azken finean, EHk ez du gaitzespenik erabiliko, baina berba dontsu eta huts horretatik «bide demokratiko eta politikoetara» tarte handia dago.
|
|
|
Askok ez du jakingo, behar bada, nor den San Joan Bosko. Irakaskuntza Ertainetako zaindari edo patroia
|
duzue
bera. Maila honetako ikastetxeek, eskola egutegian ezarrita daukaten egun ez lektibo gisara azaltzen zaigu eta, berez, klaseak ematea ez den bestelako aktibitate desberdinak egiteko gomendioa egiten da horrelakoetan.
|
|
|
Hogeigarren hamarkadak bereak emanak zituenean jaio zen eibartar hau Bergaran. Ama eskoriatzarra eta aita bergararra zituen mutikoa, ume umetan joan zen Eibarra eta hangotzat
|
zuen
bere burua. Gazte zelarik, Eibarko Klub Deportiboan esperantoa ikasten ari zenean ezagutu zuen gero bere emaztea izango zena, Arrate Ibargutxi.
|
|
|
Izan ere, ba al da kanta nahiz antzezpenean maila bikaina eman dezakeen supergizonik? Isabel Alvarez bestalde, sinesgarri dago bere rolean, kantarako dituen dohaien erakustaldia
|
dugu
berea, etzanda dagoela ere doinu zailenak erdietsiz. Jainko kantarien teknika ona da, David Azurza kontratenorea mediku zurruteroa, Izaskun Arruabarrena altoa emakume lodia eta erizaina, Josu Lopez baritonoa erizaina eta Peio Mendizabal tenorea politiko gisa.
|
|
|
Izan erabakitzeko proiektuan batez ere esaten da Euskal Herriak nahiko gaitasun eta ahalmen
|
duela
bere etorkizuna erabakitzeko, euskaldunok autodeterminaziorako eskubidea dugu. Guk geuk jarri behar dugu mahai gainean Estatu espainiar eta frantsesekin zein harreman mota nahi dugun, eta gure barnean zein eratako harremana eta antolaketa nahi ditugun ere bai.
|
|
|
Garbi dago kultura guztietan hitzak
|
baduela
bere alderdi sendagarria eta pozoitsua. Alderdi sendagarri horren lekuko, berriro, Gregorio Arruek Santa Jenoberaren bizitzaren hasieran zion zerbait gogora ekarriko dizuet.
|
|
|
Nik beti izan dut gauza laburrak poemak eta ipuinak idazteko ohitura. Ipuin honek, bereziki,
|
badu
bere istorioa. Aspalditik poema hau nuen idatzita inurri gorri eta beltz bati buruz:
|
|
|
Rafael Veraren gaitasun analitiko ukaezinak berehala" jan"
|
du
bere egoeraren berritasuna... eta iluntasuna. Orain arteko aliantzek gutxi balio dute aurrerantzean, eta lehen oso lagun ziren haietako batzuk laster etsai bihurtzen ikusteko prest egon behar dute.
|
|
|
Behar dut, posible bada, ez ezagutzen duen txosten baten aurka oldartu. Salatzen ahal
|
dut
bere zorroztasuna baina hoberena litaike aurkitzea idatzi zahar bat kritikatzeko. Zerbait atzemanen dut ba edo beharrez badakit nori galdegin...
|
|
|
Baina sarri helduak dira okerrenak, eta horrekin kezkatuta ageri dira Imanol Lazkano eta Arantzazu Loidi, eskolarteko txapelketako epaileak. Arantzazu Loidik uste du" espektatiba hori haurrengan baino gehiago gurasoengan sortu da, denek nahi
|
dute
bere semea edo alaba Andoni Egaña izatea. Gure garaian ez zegoen hori".
|
|
|
Anbotoko magalean dagoen eskualdean euskara hutsean jardungo duen herri telebista sortu gura
|
dugu
bertako euskara elkarteok. Eixu!, Gurien bai, Barriketan eta Berbaro euskara elkarteok Durangaldeko Herri Komunikabideak elkartearekin bat egin, eta komunikazio arloan dagoen hutsunea bete gura dugu ekimen honekin, izan ere, gure eskualdean aldizkarigintza" Eraz" baino ez dugu jorratu orain arte, eta uste dugu badela ordua komunikazio arloa sendotu eta osatzeko.
|
|
|
Niretzat, gainera, profesional izateak bere xarma kenduko lioke idazteari. Daukazun denbora apur hori zuk nahi duzun horretan, kasu honetan idazten, pasatzeak
|
badu
bere xarma. Eguneko 24 orduak horretan pasa nituzkela pentsatze hutsak...
|
|
|
Ez
|
genuen
bertako egoera sozial, politiko, linguistiko nahiz kulturalaren berri euren ahotik jasotzerik izan. Kontaktu jakinik gabe joan ginen eta ez autoaren EH pegatinak, ez nahi gabe ere egunero tokatzen zen kamiseta erreibindikatiboak, ez zuten inor hurbilarazi, uxatu akaso...
|
|
|
Azken urteotan jendeak Eugi Beloki finala ikusi nahi du eta horiek bidean geratuko balira, finala Arretxe Errandonea edo horietakoren bat izango litzateke. Sistema honek
|
baditu
bere abantailak baina baita bere desabantailak ere.
|
|
|
Sohuta eta Atharratzeko Ikastolak bestera, AEK k ere bere lekua du Zuberoan. 1983an sortu zen Su Azia kultur elkartearen eskutik; Maulen
|
du
bere egoitza. Bi permanentek edo liberatuak dihardute berean.
|
|
|
Mineral eskaerak gora egin zuen nabarmen, baina bertako meategietako fosforodun minerala ez zen oraindik aproposa tresna berrientzako. Fosforo gutxiko hematite bizkaitarra behar
|
zuen
bere altzairu produkziorako. Mende horretako 60ko hamarkadan esparru honetako legedia liberalizatu eta exportazioak boom izugarria ezagutu zuen.
|
|
|
Alegia, zinema nola ulertzen duen eta bere lanak sortzeko ikus entzunezkoen tresnak nola erabiltzen dituen jorratuko da. Horrez gain, egitura formalen logika arakatu, eta istorio bat kontatzeko eta ikusleeengan zirrara pizteko erabiltzen duen narrazio moldeetara gerturatuko dira, oinarrizko
|
duen
bere tresnari bereziki erreparatuz, muntaia, alegia, ariketa praktikoak barne. Orobat," Vertigo" filma eredutzat hartuz, sortzaile honen unibertso sinbolikoaren inguruko hausnarketa ere egingo da, hala nola, emakumeen (ilehoriak gehienetan) zeregina bere filmetan eta heriotzaren estetika.
|
|
|
Batetik, ez dela samurra ulertzea ETAk su etena hausteko erabili dituen arrazoiak; eta bestetik, su etenen garaiko elkarlana apurtzea ez dela batere onuragarria. Dena den, beste alderdi batzuk ere badira udaletan eta udal bakoitzak
|
badu
bere berezitasuna.
|
|
|
Gazte gaztetan pastorala gauza iragankorra izanen zela uste nuen, orain pentsatzen dut oso modernoa dela.
|
Badu
bere mezua, eta bere erritoan betiereko jite bat. Ez daukat ene burua komunikatzaile ontzat, eta pastoralean aritzeak jendearekilan harremanetan sartzera behartzen nau.
|
|
|
Ezin dugu 1990ko gertaera partikular batek eragin zuen egoeraren ondorioekin bizi betirako; Abeberriren gustuko egoeran beti bizi alegia. 1990ean gertatu zena behin betiko finkatua geratzea nahi
|
du
berak. Hots, Bernard Marie auzapeza ohia eta Didier Borotra ez ziren bat etorri Udal Casinoaren proiektuan, eta desadostasun hura medio miarriztarrek Borotraren alde ebatzi zuten.
|
|
|
Udalbiltzak oinarri garbi batzuk
|
ditu
bere sorreratik: borondatezko atxikimendua alde batetik eta udal zinegotzien elkarlana.
|
|
|
Nahiz ETAk indarkerian jarrai tzen duen, HBren esku dago ETAk desmontatu duen guztia berriz martxan jar tzea. HBk oso garbi azaldu behar
|
du
bere diferentzia ETArekiko. Eta HBk hori egitea bai miraria dela.
|
|
|
Akzioz beteriko liburua da. Bizitzaren filosofia duela esatea gehiegi litzateke, baina
|
baditu
bere mezuak ere. Sexismoaren kontrako mezua, lehiakorkeriaren aurkakoa, beti irabazle izan behar horren aurkakoa...
|
|
|
Erdialde politiko soziala hartzeak
|
baditu
bere abantailak eta bere eragozpenak. Muturren arteko konfrontazioa gero eta gehiago polarizatzen den heinean erdialdea gero eta txikiago bihurtzen da.
|
|
|
Pentsatzaille ta pentsarazlea, bere neurtitzik onenetakoak gizonaren oinarri oinarriko kaietan dabillenean ematen dizkiguna. Ta aozko poesiari ba gagozkio, indar berezia
|
du
bere esateko erak. Ba dirudi txikitandiko inguru giroz datorkiola bertsolaritzaren eta kopla zaaren giarra ta teknika. (...) J.A. ARTZE(" Harzabal"):
|
|
|
Naiz apaindurizko poesiaren mentalidadea ta teknika erabiltzen dituala, naiz kopla zaarren egitura ta legeetan azaltzen dala, neurtitz errikoiak egin izana, ta aozko literatura maillan, au du bere meriturik aundiena. Era askotako aberastasuna
|
du
bere liburuak. Ez da egin orrelako poesisaiaketarik; eta ez derizkiot erraza danik berriz tajuz egiten.
|
|
|
Duela bost urte, Negu Gorriak desegiterako, Iñigo Muguruzak garbi
|
zuen
bere hurrengo proiektua zein izango zen. Oporretan Santo Domingora joan eta han Perico Ripiau taldeak ezagutu zituen; hemengo erromerien antzera, herri txikietan jotzen duten taldeak sinpleak dira:
|
|
|
Umekeria galanta! Baina
|
bazuen
bere alde positiboa: " De Gaullek EZ esaten bada ere, erakutsi dio Frantziari".
|
|
|
Besterik gabe, beste jardunbide bat da, eta gizartean bere lekua badu, utzi bere bidea egiten. Besteen esanak esan, gu konturatu gara guri balio digula eta gainera sortzaile bezala esperientzia aberasgarri bat ari garela sortzen, baita proiektu soziokultural bezala ere,
|
baduela
bere lekua. Elkartearen inguruan proiektu autoeratu bat sortzen ari gara euskal lurralde guztietan, bertsolaritzako agente guztien partaidetzaz, eta gizarte esperientzia bezala ere ezaugarri interesante batzuekin.
|
|
|
Bertsotan ongi egitea ez da aski horrelakoetan. Komunikatzera iristeko entzulegoaren askotariko tenperatura hori oso ongi hartzen jakin behar
|
du
berea esan edo berea moldatu nahi duen bertsolariak.
|
|
|
Eta nolabait, gaurko egunetik urrutixeago begiratzen ez dakiten begirada horiek. Gure artean oso errotua dagoen beste jokabide bat ere oso arriskutsua da, eta
|
badu
bere izena: adanismoa.
|
|
|
Beraz dakarren aurrerapausoa ez da txantxetakoa. Herri edo auzo mailan normalkuntzarako planak jarri dira martxan eta horiengan aurkituko du ikastetxeak zer funtzio eta zein eremu bete behar
|
dituen
bere hezkuntza proiektua definitzerakoan.
|
|
|
Zergatik ez dira legeztatzen guztiak, duela hirurogeita hamazazpi urte Enrico Malatesta anarkistak eta gaur egun askok eskatzen duten moduan? Horrek guztiak
|
badu
bere zergatia, eta ez da gure osasunaren ongia preseski, Berriok garbi uzten duen bezala.
|
|
|
Alegia, Sevillan, Caceresen edo Lugon antzeko epaia emango zela diote adituek. Fiskaltzak helegitea jar tzea normala da, bera zen salataria eta beste kasuetan bezala mantendu behar
|
zuen
bere jarrera. Cardenal Fiskal Nagusia asko inplikatu zen, hala ere.
|
|
|
Horretarako erabiltzen duen mintzaira literarioak erro sakonak
|
ditu
bere formazio filologikoan. Euskal klasikoen ezagutza sakonari gehitzen zaio Miranderen prosa narratiboaren eragin handiari, moldaketa pertsonal batean aleaturik bere oinarrizko euskalki bizkaitarraren arragoan.
|
|
|
Ohargarria da bere lagunen hainbat aipamen jasotzen dituen ipuin horretan esaten dena nabegantea izan nahi lukeen zuhaitz horrek, nahi lukeen moduan bidazti, peregrina edo nabigatzailea izaterik ez izatearen arrazoia bere sustrai sakon ikaragarriak direla. Sarrionandiaren obrak ezin
|
du
bere sustraien gatibotzatik ihes egin inolaz, eta ezinbertzean" arteztasunarekin" besarkatzen duela eguratsa.
|
|
|
Joseba Sarrionandiak liburuaren sarreran bertan adierazi bezala," literatura oro literaturaren literatura da", alegia, tradizio literarioaren oihartzunak islatzen ditu literatura orok. Gero bereziki aztertuko den Narrazioak liburuan ere irizpide honi beroni eusten dio Sarrionandiak, eta horretan eredu, maisu edo inspiratzaile dituen Kavafis, Pessoa, Auden eta XX. mendeko beste zenbait poeta handiren iritziko da, Iñaki Aldekoaren ustez: " Gure garaian poesia hoberenak literatur tradiziotik datozkigun isladak nahitaez errefraktatu behar
|
ditu
bere literaturan. Ahaztu gabe, betiere, ironia, poeta edozein tradiziotatik urruntzen duena, tradizio hau errepika ezina bihurtuaz.
|
|
|
honetan, bere emaztea, Laura, asteburuan kurtsilo bat egitera joan dela-eta bakarrik geratzen den senar baten istorioa kontatzen zaigu. Senarra, Markos, bakarrik geratzean, rock musika talde bat
|
duen
bere anaiarekin Vigora kontzertu bat entzutera joatea erabakitzen du. Lauraren irteerak eta giro aldaketak kolokan jarriko dute pertsonaiaren mundu osoa.
|
|
|
Lehendik zeuden horiek idatzirik eta, argitaratzeak ez dio talentuan murrizketarik eragingo egileari. Auzia beste bat da hemen, nik uste; hain zuzen ere, idazkuntzatik bizi nahi duen euskal idazleak non eta zelan erabili behar
|
duen
bere talentua. Edo beste modu batera esanda, Canok eta bestek erakusten duten bokazio sendoak zein etorkizun duen hedabideetatik kanpo geratuz gero.
|
|
|
Liburu honetan azaltzen diren pertsonaiak kondenaturik daude, kondena hori zenbaitetan jatorritik datorkie umezurtzak izaten dira (I eta II atalean batez ere) eta heldutasunean badirudi, irtenbide bezala, suntsipena erabili behar dutela; erahilketa, suizidioa. Besteetan, pertsonaiek errealitatea, interpretapen eta bizipen distortsionatu batetik, desarroilatzen dute, eldarnioan murgildurik daude, giro etsai honek pertsonaiei oso baliabide urriak horni diezazkieke, beraz, kanpotik datorrena traumatikoa izan ohi da, edota pertsonaiak berak
|
badu
bere baitan zerbait traumatikoa dena. Beraiek harrapaturik daude, maiz planteatzen den egoera edo errealitatea itogarria gertatzen da, eta pertsonaiak emango duen irteera ez da bere kondena baino izango.
|
|
|
Idazkeraren aldetik, narrazio korapilatsua egin du, esaldi luze eta nahasiekin. Eta hortxe
|
du
bere akats handiena: esaldi luzeetan porrot egiten du, narrazioa ia ia irakurtezina da-eta.
|
|
|
Trilogia osatzen duten eleberrietan antzekotasun ugari aurki daitezke. Tramari dagokionez, hiruretan gertaerak une historiko jakin batean harilkatuz garai jakin batzuk islatu nahi izan ditu; hezkuntza erlijiosoak eta mundu erruralak garrantzia handia
|
dute
bere eleberrietan; plano ezberdinak erabiltzeko joera erakusten du; eta munduak bitan banatu ohi ditu, mundu manikeoak eraikiz.
|
|
|
Kasu honetan bata" abertzaleak" eta, besteak," karlistak" eta nazionalak.(...) Abertzaleen aldetik" Iraeta" tarrak," Txomin" buru delarik. Eta, bestea," karlistak", Murua tarrak," Jenaro" alkatea buru.(...) Bakoitzak
|
ditu
bere espazioak. Halanola" Iraeta" tarren ildotik dabiltzanek, abertzaleek, badute bere" Batzokia"," Perutegi" taberna, eta" besteak" berriz, boterearen nagusi direnek," Udaletxea"," Karlisten zirkuloa" eta" Sastrenea" taberna, besteak beste." (Etxebarria, Gillermo:
|
|
|
Eta, bestea," karlistak", Murua tarrak," Jenaro" alkatea buru.(...) Bakoitzak ditu bere espazioak. Halanola" Iraeta" tarren ildotik dabiltzanek, abertzaleek,
|
badute
bere" Batzokia"," Perutegi" taberna, eta" besteak" berriz, boterearen nagusi direnek," Udaletxea"," Karlisten zirkuloa" eta" Sastrenea" taberna, besteak beste." (Etxebarria, Gillermo: Egan 46)
|
|
|
Iñaki eskolak irudikatzen duen kultur mundura egokitzen ez denez, baserrian lanean jarraitu du. Baina, kultur munduan murgildu eta egokiturikoek ez
|
dute
bere jarrera onartuko, baztertu egiten dute. Iñakik naturarekin duen harremana azpimarratzeko zozoarekin duen harremana irudikatzen zaigu:
|
|
|
21 artikulua. 1 Pertsona orok
|
du
bere herrialdeko gobernuan parte hartzeko eskubidea, zuzenean nahiz libre aukeratutako ordezkarien bitartez.
|
|
|
Batetik, Lingua Navarrorum euskara ez zela sinestarazi nahian eta, bestetik, egunkari horretan euskara batuaren aurka gipuzkera eta inoiz bizkaierazko artikuluei leku eginaz. Ohartzen ez delako, edo ohartu nahi ez duelako, Euskaltzaindiaren gomendiozko euskara batuak nafarreran
|
duela
bere muina, euskalkiz inoren muinik izatekotan.
|
|
|
Espainiarentzat munduko inperiorik handiena eduki zuen errege hark berak zuzenean ez noski. Baina oroi errege Felipe II.aren historiagile bezala kronikari izan zen Esteban Garibai, eta mondragoar hark Treviñori buruz bildu zituenak, nortasunez eta garaiagatik
|
badutelako
bere garrantzia; baina egia da inori ez diodala irakurri kronikari hark zer zioen.
|
|
|
Egunkarien audientziari dagokionez, bada beste multzo aipagarri bat, Madrilenargitaratu eta hemen zabaldu egiten direnena, edo, EL MUNDO DEL PAIS VASCOeta EL PAIS DEL PAIS VASCOren kasuan, hainbat orrialde gehigarri dituztenena.Hauen artean, irakurle kopuruari dagokionez, lehen mailan MARCA kirol egunkaria (%6, 5) dago. Kiroletan erabat zentraturik dagoen argitalpen honek, EL MUNDOrekin (%4, 8) eta EL PAISekin (%3, 0) gertatzen den bezala, nahiko orekatua
|
du
bere bezerialau herrial deetan. AS, ABC eta gainontzeko espainiar egunkarien presentzia osomugatua denez, ez dugu beraien audientziari buruzko zehaztasun gehiagorik eskainiko.
|
|
|
EL DIARIO VASCO, aurrekoa bezala Correo enpresak argitaratua, Gipuzkoan, alde nabarmenaz, gehien saltzen den egunkaria da, (OJD): 95.060 ale egunero.Donostian argitaratu eta herrialde horretan
|
du
bere erosleria.
|
|
|
Zenbaki horietan ikus daitekeenez, enpresa berekoak (hedabideen egituraenpresarialari buruzko informazio gehiago 3 kapituluan dator) diren EL CORREO etaEL DIARIO VASCO dira egunkaririk irakurrienak eta, kopuruz, atzerago dator ELDIARIO DE NAVARRA iruñearra. Lehen hiru horiek, gehi, irakurle kopuru aldetikaskoz apalagoak diren EL DIARIO DE NOTICIASek eta EL PERIODICO DEALAVAk
|
badute
beren arteko erlaziorik, audientziaren banaketari dagokionez, hainzuzen ere. Bakoitzak bere mailan, baina guztien kasua da, oso indartsuak diraprobintzia bakarrean edo bitan, baina garrantzia galtzen dute Hego Euskal Herrimailan kalkuluak eginez.
|
|
|
Ohar gaitezen Sud Ouestek ez duela departamentuko argitalpenik sortu, honelaPirinio Atlantikoetako departamenduko dikotomia kulturala (euskalduna, biarnesa) kontuan hartuz. Ez
|
du
bere banaketa lurraldearen banaketa politiko administratiboarenarabera egin; horrela egin ordez, gaur egun abertzaleek ez eze Euskal departamenduaren alde dauden lagun guztiek ere azaleratu duten errealitate historiko kulturalabereganatu du.
|
|
|
Albistegien azterketa honek, mailakakoak, antz handia
|
du
bere sasoian Garcia keta Perales ek (1992) definitutakoarekin11 Hauen esanetan, formatu eta edukienalderdietatik gero eta antzekoagoak diren albistegietan miatzeko, hiru azterketa mailamarkatzea komeni da. Lehenean, albisteetan aipatzen dituzten gaiak eta pertsonaiakzelakoak diren begiratuko da.
|
|
|
Ikuspuntu horretatik begiratuta, kontsumo mass mediatikoari gagozkiolarik, euskaldunen jarrera oso da kontserbadorea: ez
|
ditu-eta
bere aztura mediatikoakhizkuntzaren arabera moldatzen, bere aspaldiko egunkaria edo bere alderdi prentsaalboratzea eskatzen baldin badio behintzat.
|
|
|
Hizkuntza komunitateek biziraupena ziurtatzeko, erreprodukzio soziala bermatubehar dute. Gure kasuan, euskararen komunitateak bere biziraupena ziurtatzeko, besteak beste, hedabideen laguntza behar
|
du
bere buruaren erreprodukzio sozialabermatzeko. Gure inguru hurbileko hedabideak urrun daude laguntza emate hipotetikohorretatik.
|
|
|
Jakina, dibertsitate politikoak
|
badu
bere isla hedabide desberdinek euskalerrealitate nazionalari eman dioten lurralde trataeran. Horixe dugu orain erronka, alegia, lurralde marka bakoitzaren atzetik, irakurketa mapalizatu bakoitzaren atzetikzer eta nor dagoen jakitea.
|
|
|
Hori da egoera, aldrebes samarrean azalduta beharbada. Eta egoera horrek
|
baditu
bere ondorioak, zeren identitatea eta askatasuna kolokan kausitzen direnean, burujabetzaren aurrebaldintzak ere kolokan baitira.Horrela, abertzaletasunaren sorrera ekarri zuten askatasun eta identitate kontzeptuak birpentsatu behar direla dirudi. Edo, bestela, zintzoak izan eta dramatismorikgabe abertzaletasun politikoa baztertu.
|
|
|
Aldi berean, Hirugarren Munduko herrietan mota guztietako diktadore eta militarrak sortu ziren mendebaldekoeredu demokratikoaren gerizpean. Baina, kapitalismoak demokrazia burgesa edoordezkatzailea behar
|
du
bere garapen egokirako, eta laugarren globalizazioan honenaldeko saio berria bideratzen ari da.
|
|
|
Nazionalismoak bete betean ziren garaian. Europan batez ere?, estatuaren eskumen bilakatu ziren bai jaiotza agiria eta bai pasaportea ere. Ordurako, Elizak hartua
|
zuen
bere gain aski aspaldidanik bere mende ziren, arimen, erregistroa, jaiotza, heriotza eta ezkontzen berri jasotzen zuten liburukiak gordez.
|
|
|
sortu behar da, nazioarteko moneta espazio ekonomiko berezia sor dadin. Bitartean, herri bakoitzak
|
badu
bere aukera (ikus beheko bibliografia atalean, Schmitt, Cencini, Tobar eta Galarza).
|
|
|
Berriz, analistak ez du izan behar ez sistematikoki zapuztaile, ez sistematikokipermisiboa: bidezko eta egokia izaten saiatu behar
|
du
bere jarreran eta erabakiteknikoetan, sendaketaren aurrerabidea eta pazientearen eboluzioa bakarrikkontuan hartu behar dituelarik. Beraz, giza harreman bereziaren aurrean gaude:
|
|
|
Fenomenologiak Existentzialismoa
|
du
bere ispilu. Hala ere, existentzialistaguztiak fenomenologoak izan arren, fenomenologo guztiak ez dira existentzialistak.
|
|
|
Mendebaldeko kostaldean Familia Terapia Bateson eta beretaldearekin eta MRIrekin identifikatu zen bezala, Estatu Batuetako EkialdekoKostaldean, Ackerman eta bere institutua Familia Terapiaren sinonimo izan zirenluzaroan (Hoffman, 1981). Ackerman oso garaiz hasi zen tratamendu familiarreanpentsatzen, eta 1937an argitaratu zuen familia unitate bio sozio emozional gisahartzen
|
duen
bere artikulu bat (Ackerman, 1937).
|
|
|
Bi konpromiso mota hauek sarritan gatazkan jartzen dira, eta gatazka guneak antolatzen dira. Familia bakoitzak
|
badu
bere Liburu Nagusia, eta bertanidazten dira partaideen zor eta merezimenduak, kontu liburu batean bezala. Liburuhonek duen ezaugarri bat, belaunaldiz belaunaldi transmititzearena da; honela, ondorengoek beren aurrekoek egindako zorrak ordaindu behar izaten dituzte, berenleialtasun bertikalerako konpromisoengatik.
|
|
|
Caparros-ek (1993a) dioenez, talde psikoterapia analitikoak oraindik mugatugabea
|
du
bere objektua, eta, bere teoriari dagokionez, gizabanakoaren kideekikoharremana subjektu bakunaren eraikuntzan duen eraginari buruzko teoriekin lotutadago. Beraz talde analisiaren teoriak gizabanakoaren ezagutzarekin du lotura etazerikusia, eta bere teoria eta teknika ere, gizabanakoari zuzentzen zaizkionekindaude elkarreraginean.
|
|
|
Subjektu bakoitzaren bertikaltasunak, hots, beraren egoera pertsonalek,, loturafaltsua?, eguneratzea edo analogia emozionala ezartzeko prest jartzen dute, etatransferentzia prozesu batek jarduten du. Prestutasun honek subjektua gaibihurtzen
|
du
berea balitz bezala bizitako gatazka baten bozeramale gisa jarduteko, baina, era berean, elkarreragineko egoera eta zereginarekin duen lotura gatazkatsuasalatzen du.
|
|
|
Ihardukizale baino, ez lerrokatu bat bezala iruditzen zitzaidan Txillardegibereziki. ETAren sorrera haragitu zuen jauzi nazionalaren parte hartzaile, harenganikusi
|
dut
berak deitzen zuen bere gudu lagunen aldaratze marxistari buruzko grinahanditzen. Eiki, borroka sozialaren eta borroka nazionalaren ikuspen burubidun honenbarne zen.
|
|
|
Eulalik inbertitu du kondairaren kronologia baina ez
|
du
bere gogotik arraskanporatu, eta berriz etorriko zaio ahora «Araneko hilbegira»ren bigarren aldiz kontatuzuenean: aldi hartan katu bat etorri zen gorpuaren bila, eta gero, beilariek otoitz egineta inarraz jo zutenean, gizon ageri zen.
|
|
|
Horregatik, eta berak herri mugimendu horretan izan duen inplikazio bizitikjartzen
|
du
bere kritika ere, prestaketa soziolinguistikorik ezean ipintzen duenean hainbihotzeko duen EHE elkartearen krisietako baten azalpena, Txepetx en iritziarekin bateginez: –E.H.E.en kasua ere ukitzen du Txepetx ek; hasierako bultzaldi esperantzagarrihura gogoratuz; baita ere gero jasan zuen beherakada ezaguna, eta berau soziolinguistika teoria sendo baten eskasiari leporatuz (hein batez egia izan daitekeena, zalantzarikgabe)?
|
|
|
Konplexuz josita azaltzenzaigula euskalduna. Kanpotarrek homologatuta sentitu behar
|
duela
bere burua kulturaren edozein esparrutan. Eta gure gizartean, Euskal Herriko erreferentziak zeintzukdiren, soziologikoki, laino eta argitzeke ditugu oraindik.
|
|
|
Pertsona bakoitzak ezagupenaren bidez lortutako jakintza meta
|
du
bere kultura.Herri bati dagokionez, gizarte mailan ere, herri baten kultura nolabait aipa daitekeherri horren herritarrek batera duten kultura komuna adierazteko.
|
|
|
Garaia da alderdi bakoitzeko programan eta ondorengo jarraipenean, giza balioen neurketa egin dezagun. Ematen du alderdi bakoitzakeskubidea
|
duela
bere proposamenak giza balioak kontuan hartu gabe egiteko, ekonomiaren administrari hutsak bezala, inolako giza eredurik proposatu gabe. Gizartearenleman horrelako gidariak izaten diren bitartean, noraezean gabiltzala ez du inorkukatuko.
|
|
|
Gizakia askatasuna da, hots, zabalune edo hutsune bat, zulo bat unibertsoan, ekintzak bete behar duena. Gizakiakorain bere gain hartu behar
|
du
bere burua (existentzia), hots, bere buruaren eraikuntza, erantzukizuna. Hau ez da etika arazo bat, ohiko esanahian:
|
|
|
Gizakia, existentziara jaurtirik dagoela?, esangoda. . Mundua?, bakoitzak asmatu behar du; bakoitzak izan behar
|
du
bere balioen asmatzailea. Askatasuna, angustiaren iturria, balioen kreatzailea da, horregatixe.
|
|
|
Haren estadioek eta nobelako protagonistarenek ez hertsiki kointziditzen dute, ezta hertsiki zentzu bera dute ere barne barnean (luteranoa). Txillardegik nahiko librejokatu
|
du
bere protagonistaren, giza existentziaren, meditazio nobelatua apailatzean.
|
|
|
Eten eta ospa egin behar, hortaz, Ulises berrihonek, orain arteko guztitik urrun, askatasun berri baten eguratsetaraino?. Halasentitzen
|
du
bere burua trenean, 140 kilometro orduko abiaduran: –Zoriontsu naizberriz.
|
|
|
Komentuak
|
bazituen
bere sermolariak, etxean ez ezik inguruko eta probintziakoherrietara euskaraz mintzatzera joan ohi zirenak. Predikari euskaldun hauen arteaneman ditzakegu A. Mitxelena Nagusia, J. M. Bengoa debarra, J. A. Amundarainorendaindarra, J. Lasa matximentarra, eta besterik.
|
|
|
Askotan euskaltzale batzuek, haiek ere, beren buruari galderak egiten dizkioteberezko kulturaren izateari buruz. Honelako kasuetan, ordea, galdera egileak kezkabaino gehiago nahasmena
|
du
bere buruan. Alde batetik, konturatu gabe euskaltzaleokzapaltzaileen diskurtsoa geureganatu dugula ematen du; bestetik, guda galtzailearenedo porrotaren morala izenda dezakegun hori sumatzen da; eta azkenik, laburbilduta, besteak baino gutxiago izatearen konplexua agerian gelditzen da (espainiar frantziarbatek ez dio galdera hori egiten bere buruari, ez modu existentzial horretan behinikbehin; eta orokorrean ez du onartzen bere izatearen ukapena).
|
|
|
Azterketa bi aurpegi horien dialektikatik egin behar da; baina batez ere konkistatuaren ikuspegitik begiratuko dugu, konkistatzaileak. Estatuak? goraipatuegiten
|
baitu
bere konkista, nahiz eta krimen ikaragarria izan.
|
|
|
Edozein ekonomiatan moneta merkantzien patroi numeriko hutsa da: ezein ekonomiak ezin
|
ditu
bere produktuak neurtu, monetaren bidez ez bada. Denbora luzeanuste izan da ezen balioen patroi bat bazegoela, berak beste objektuetan neurtzeaahalbidetuko lukeen balioa zeukana.
|
|
|
Esentzia, hain zuzen, bera bezalako euskarri naturalari loturiko izakia bada ere, beraez bezalakoa den euskarriari, morfema bati, loturik baino ez da kultura munduan errealaizatera iritsiko. Zeren adimenak esentzia banaezina omen
|
duen
bere euskarri naturaletikbereiztea lortzen baitu, baita esentziari berezko existentzia enpirikoa eskuratzea ere, berau pentsatutako, idatzitako nahiz esandako mintzo edo izen batez gauzatuz.Existentzia enpiriko hori, adiera bihurturiko esentziak berezkoa duena, bere askatasunbereizi edo bakartu propioa ere bada. Izen nahiz mintzoan gauzaturiko adiera ezbaitago, gaurgero, zein bere euskarri naturalari loturiko esentziak determinatzen dituennahitaezkotasunari atxikia.
|
|
|
albiste hautakuntza. Hau egiteko, irratilariak ahalik eta gehien jakin behar
|
luke
bere entzuleez eta irratiaren izaeraz. John Hasling ek (1980) aipatu duen bezala, programazio departamentuak lerro informatibo nagusi egokiak zein izan daitezkeen esan behar dio iturriari, berriemaileari kasu honetan, irratiemandegiaren entzuleria zelakoa den kontuan harturik.
|
|
|
Programatzaileak gogor borrokatu behar
|
du
bere estazioa jitoan gera ez dadin, hedabide lehiakideek egiten dizkioten erasoei itzuriz eta beste irratikideen beraien erasoei ere zirkin eginez, azken hauen estrategia programazioen diferentziazioan eta ustekabetasunean datzalarik, gero eta nabariago.
|
|
|
Gutun gehienetan entzuleek beren kexak agertzen dituzte irratilarien lengoaia iraingarri eta kaskarra dela-eta, baita gai eztabaidatsuen tratamenduagatik ere. Suitzako lagunek edo hiritarrek bide demokratiko bat
|
dute
bertako telebista eta irrati federalen aurka joateko. Helvetiar herrian, botere politikoaren menean ez dagoen Epaimahai bat dago, non jendearen protestak entzun eta aztertzen diren.
|
|
|
Zuhaitz hauen hostoek urte osoan zehar argi gehiena xurgatzen dutenez, artadi helduen oihanpea arras iluna da, landareen hazkuntza eragotziz; huntza eta endalahar igokariek oihanari itxura itxi bereizgarria ematen diote, eta hauez eta erratzaz gainera, landare gutxi aurkitzen ditugu artadien itzalpean. Soilgune eta artadi ertzetan, aldiz, argia lurreraino iristen denez, espezie gehiagok
|
dute
bertan hazteko aukera, eta landareen dibertsitatea asko emendatzen da; gune horietan kultura askotako zuhaitz sakratua den erramua, txorbeltza edo karraskila eta patxarana egiteko erabiltzen den elorri beltza hazten dira, beste askoren artean. Hauekin batera, larrosak eta otabera arruntak koloreztatzen dituzte artadi ertzak.
|
|
|
Galdera honi erantzungo dion eta guztiz oinarrizkoa den beste galdera bat erantsi genuke: kulturak ba al
|
du
bere espazioa hezkuntza sistemaren barruan?
|
|
|
tartean izanik. Beharbada, Estatuaren funtzionamendura hurbiltzeak jarriko gaitu arazoa ulertzeko bidean (oraingoz Estaturik ez duten nazioen egoera ez dugu kontuan hartuko, baina, zer esanik ez, kasu hauetan ere Estatuak
|
badu
bere presentzia eta eragina, aldarrikapen gisa zein etsai moduan13). Estatuek eskuartean izan duten aparteko tresna dugu eskola, oinarrizko eskola?.
|
|
|
Lanbide irakaskuntzak ere
|
bazuen
bere lekua legearen barruan, baina ez gara gu gai hau aztertzen luzatuko, gure helburu nagusia eta hori da, hain zuzen, egindako hurbilpenaren arrazoia irakaskuntza maila ezberdinak elkarrekin nola lotzen ziren ikustea baita.
|
|
|
Baina Estatuak eta hau da guk azpimarratu nahi
|
duguna
bere presentzia politikoa ziurtatzeaz gain, kontrola ezartzeko helburu garbiarekin, hezkuntza arloko kontrol tresna espezifikoa garatu zuen, kontrol mota zehatz hori benetan eraginkorra izan zedin, bere hezkuntza politika gauza zedin hain zuzen; ondorioz, probintzia bakoitzeko ikuskariak bere espazioa zuen, eraikitzen ari zen hezkuntza sistema nazionalerako funtsezko zutabea zen aipaturiko. Junta... delakoan252 Beste aldetik, eta ez du garrantzi txikiagorik, ikuskarien erakundeak bere onespen legala izan zuen, baita ikuskarien, cuerpo, aren eraketa hasiberriak ere, azken alderdi honek, irakasleriarekin gertatzen zen eran, Estatuaren zerbitzurako eraiki eta funtzionario estatusa zuen administrazio sareko zutabe nagusiaren aurrean jartzen gaituelarik.
|
|
|
–Non nago? –bota
|
zuen
berak, hizkeran nahiko baldar.
|
|
|
Badakit hilda dagoela, kauenzotz, baina bere azken irudia aurkitu nahi dut Irlandan, falta zaidan irudi bakarra. Hitz goxo bat nahi
|
dut
bere egunerokotik, azken agur maitagarri lez uler dezakedan zerbait.
|
|
|
Rocíok barre etsi bat eskaini dit. " Bizitza normalean ez du hainbeste makilaje erabiltzen", esan dit, eta madarikazio bat bota du ozen, astean behin baino ezin
|
duelako
bere amarekin aurrez aurre egon, eta orduan ere denbora laburrez.
|
|
|
Baietz erantzuten diot Txemari, gustatu zaidan galdetzen didan bakoitzean. Baina txortan ari garenean ez
|
dut
berarekin pentsatzen, ez dut batere sentitzen. Ematen du ginekologoaren urteroko kontsultan nagoela, burdin zati hotz hori barruraino sartzen didanean.
|
|
|
Hori, azkena. Eta gainera, zertarako eskuratu nahi
|
zuen
berari ez zegokion oroimen puska hura. Ez al zen errazagoa erosi berri zuen pisutxoan geratu eta gauza onenekin gogoratzea?
|
|
|
Neska hark
|
bazuen
bere baitan galtzeko tentazioa pizten zuen zerbait. Ezin da erraz azaldu:
|