|
2000
|
|
|
Bide urratzaileak izan zarete. «Bidez bide» azken diskoaren ondotik,
|
zuen
azkenetan zinetela ageri zen, naski. Epiko izatetik lirikoago izatera iragan zineten nolabait.
|
|
|
Parada ona zen isolamenduaren teoriara (kanpotik erasotzeko, etxean mito ustelak sortzeko) kondenatu nahi gaituztenei erantzuteko. Endogamiaz salatzen gaituztenean erakutsi beharreko adibide duinak
|
baditugu
azken ehun urteotan.
|
|
|
Hemen alde bakoitzak jakin behar du zer egiten duen. ETAk jakin behar
|
du
azken hauteskundeei begira Espainiako nazionalismoaren alderdi gogorrenaren botoa erabat areagotu duela. BBCri eta ETBri, borroka armatua amaitu dela baina gatazka konpondu ezean datozen belaunaldiek berriz armei hel diezaieketela adierazi zien ETAk; handik sei hilabetera su etena apurtzea ez dugu ulertzen.
|
|
|
EAJri nazio eraikuntzan trantsizio fase bat proposatu diotela, baina jeltzaleek ez diotela behar legez heltzen salatzen du. Elkarrizketa eta proposamen zurrunbiloa bizi
|
dugu
azken egunotan. Ba al dago aurrera egiterik proposamen horietatik?
|
|
|
Hegoaldekoak ginela eta ez Iparraldekoak leporatua izan zaigu; eta hori, normala denez, ez zaigu gehiegi gustatu, gu Iparraldekoak garelako eta gurasoen odolak ez jatorriak ez duelako zertan sartu beharrik. Baina uste
|
dut
azken finean txikikeriak direla, eta horiei begiratu gabe segitu behar dela aitzina.
|
|
|
Uste
|
dut
azken bizpahiru urte hauetan erakasteari lehentasuna eman zaiola, eta berpiztearen arrazoia Amets izan dela. Berak Miren Artetxerekin batera jarraitzen zuelako bertsolaritzaren bidea eta ikusten zelako bere inguruan talde bat egin zitekeela.
|
|
|
Gonbite bat da gure hizkuntzarekin, eta inguruan ditugun erreferentziekin, gure hitz egiteko modua sortzeko. Inoiz etorri behar du horrek eta etorriko da, azkenean hor daude Euskaltzaindia eta gauza horiek guztiak, baina hanka zabaldu eta puzker bat lasai botatzeko aukeraren bat dugu, bestela beti zuzentasunari lotuta ibili behar
|
badugu
azkenean nazkatu eta ito egingo gara.
|
|
|
kable kudeatzaileekin programazioak hornitzeko hitzarmenak sinatu (adibidez, Euskaltelekin daukana) edo telebista lokalak erosi eta integratu. Batzuek uste
|
dute
azken operazio hauetan EAJren interesekin bat egin duela Prisak. EAJ aspalditik baitabil EAEn El Correori aurre egingo dion komunikazio proiektu enpresariala antolatu nahian, baina ezin esan, orain arte behintzat, arrakasta handia izan duenik horretan.
|
|
|
Dena zen administrazioaren proiektuak sortzea. Uste
|
dut
azken urteotan politika hori aldatzen ari dela, besteak beste administrazioak berak sortzen dituen muntaien inertziak dirua gastatzeko oso aparato onak direlako, eta sarri askotan operatibitate zalantzazkoa edo errenak behintzat badirelako. Euskalgintza eta kulturgintza aurrera atera nahi bada, herri honen borondatea da artikulatu behar dena, eta ez administrazioaren borondatea bakarrik.
|
|
|
Idazkera jantzi eta zail samar hori bat dator egilearen estiloarekin ere: oso gutxi dira nobelako gertakariak, batere ez elkarrizketak, barne gogoeta eta analisi xehe, zehatz ia obsesibo bat da testua, irakurleak lehenengo orrietan aspertuta alde batera uzten ez
|
badu
azkenerako ahalmen hipnotiko bat ere izan dezakeena. (Jakin 113)
|
|
|
Iruditzen zait bizitza, pertsonarena, indibiduala dela, norberarena, bereziadela. Pertsonen multzotan ere batzuek berezitasun bat dutela sentitzen dute, hizkuntzadela, sentipenak direla, elkarkidetasunean bizi-nahia
|
dutelako
azken finean. Lehentasuna ematen diote horrela bizitzeari, munduan dauden beste onuren aurrean.
|
|
|
Gure inplementazioaren alde globalak euskara batuaren azentuaziorako Hualde kegin
|
duen
azken proposamenean oinarritu dira (Hualde, 1994). Alabaina, proposamenhau oso generikoa da.
|
|
|
1998 urtean, esaterako, audientzia portzentaia horizontalean emanda, 36 adin taldean %61ekoa da, gero 21 urte bitarteko taldea dator puntu bat gutxiagorekin (%60) eta azken postuan zaharren adin taldea (65+) dugu, %48ko portzentaiarekin (CIES, 1999, 6). Nafarroan ere azken talde hori (65+)
|
dugu
azken postuan %40ko portzentaiarekin; lehenbiziko postuan, alta, 21 urte bitartekoena %54ko portzentaiaz (CIES, 1999, 6).
|
|
|
Kokapen geografikoagatik, Karrantzako harana Bizkaiko gainerako herrietatik isolatuta egon da. Honen ondorioz, Karrantzak ez
|
ditu
azken urteotan Bizkaiak jasandako aldaketa sozioekonomiko sakonak jasan, eta baserrialdeko giroa mantendu du.
|
|
|
Eta arrazoin zuen, halaber, Senekak, noiz eta neurria eta neurrizko plazerrak kontseilatzen baitzituen. Zeren plazerrarekin itsutzen denak edireiten
|
baitu
azkenean desplazerra, eta zeren aski plazer baita, bertzenaz ere, oinazerik ez izaitea...! Baina mundu honetan nor bere buruaren gainean zentzatzen da, eta alferrik da kontseiluen emaitea, gazteei bere batez...
|
|
|
—Badakit zer ari den pentsatzen berori, jaun Nikolas, baina ez dut neure erabakia gibelat uzteko asmorik. Zeren berori ene jaun eta nagusi izan daiteke, baina berorrek ere badaki ezen, erran komunak dioen bezala, apezak
|
duela
azken hitza bere... eta zeren Jainkoak bakoitza bere lekuan nahi baikaitu: ni artzain egin ninduen eta, halatan, ardien zaintzea eta begiratzea da ene obligazinoa.
|
|
|
Aitona Nikolas ez zebilen, ez, oker, don Frantziskori buruzko iritzian, zeren eta halakoa baitzen gure herriko apeza, ez predikuetan soilik, baina guri emaiten zizkigun eskoletan ere. Anitzetan gauza bat bertze batekin nahasten zuen, baina erdiesten ere
|
zuen
azkenean, gehienetan bai bederen, bidean sortzen zitzaizkion gaiztasunen eta zailtasunen xitzea eta garaitzea. Eta, ezin zuenean, erran komun batekin, edo bururat zetorkion lehen hitzekin jalgitzen zen, airos baino airosago.
|
|
|
Zeren, ni ni banaiz, nitasun bat dudalako da —modu batean deitzeagatik, jaun André—, eta ni nor banaiz, nortasun bat dudalako, baina zer dira eta zertan dautza nitasun hori eta nortasun hori, eta zer dakigu haietaz? Aurki guztiak baitu bere ifrentzua, eta gutien uste dugunean mintzatzen baita beldurra balentasunaren ahotik, edo urguilua eta handinahia umiltasunaren mihitik —ustekabeko ederrak izan behar
|
ditugu
azken judizioko egunean, jaun André...! —, eta orduan bizitza ez da lehen behakoan iduritzen zaiguna, baina bertze zerbait, hagitzez ere nahasiagoa eta konplexuagoa. Eta horregatik ikusten du lehen behakoak azaletik eta kanpotik, eta bigarrenak barrendik...
|
|
|
—Libratu
|
zaitut
azkenean heriotzaren atzaparretarik! —erran zidan begi ordeak zituen gizonak, zeinak mediku edo barbera baitzirudien— Eta, mirakulua badirudi ere, bertze behatzak onerako bidean dituzu...
|
|
|
erran beharrik ez dizut ezen azken erran hartan trufaz bezala aritu zitzaigula, eskarniozko irria ezpainetan; haatik, begien hertsireki batean irritik beltzurirat egiten zuela eta ezpata bularraren aitzinean dantzatzen zigula, erran zigun: " Haragizko bekatua egiten ari zinetela, alegia!" Eta, hartaraz gero, sermoi batean aritu zitzaigun, lizun gaixto batzuk ginela eta merezia genuela hura guztia, zeren bekatuaren ahalke ez zenak ahalketu behar izaiten
|
baitzuen
azkenean behin eta birritan, guk mementu hartan bezala; eta erran zigun, halaber, ezen, guztiarekin ere, ezin urosagoak ginela, zeren eta hura ez baitzen ohiko sarealdi haietarik bat, gobernariek aldian behin manatzen zutena, hiria jende lohi lizunaz garbitzeko, eta gartzelaldi jendetsu batekin akabatzen zena. Eta, ai, nola desiratu nuen orduan ere ezinezkoa, jaun An dré!
|
|
|
Epitafio kutsua
|
zuen
azken lerroak, albiste arrunta baino hobituarioa izan zezakeena toki aproposagoa. Hala ere, horretaz ez nintzen biharamuna arte ohartuko.
|
|
|
—Heldu den astean, beharbada, esku artean
|
dudanari
azken ukitua emandakoan.
|
|
|
Eta hutsik egin gabe joan zela esan dugu, eta bere lana txukun bete zuela ere bai, azken baieztatze hau guztiz egia ez den arren. Eta ez da guztiz egia ezta guztiz gezurra ere, Brown jaunak, nozitu zituen barne aldaketen ondorioz, batik bat, ez
|
baitzuen
azkenerako gauza bat ondo egiten, ez baitzekien nola erabiltzen zen ordenagailua, zer zen marrazki bat, zertarako balio zuen arkatz batek. Inor ez zen, ordea, azken aste hartako deskalabroez ohartu, neurri handi batean Brown jaunak aurrez eginda zeuzkan lanak mahairatu zituelako, artelan benetan dotoreak, eta haien aurrean makurtu eta plantak egiten jardun zuelako, eta estrategia hari esker libratu zen azalpen zailak eta mingarriak eman behar izatetik.
|
|
|
Oraindik ongi oroitzen naiz Elizaren kondaira batez. Migelek ekarri zuen kolejiotik, eta irudi bat
|
zuen
azken orrialdetako batean: Lutero ari zen paper ba  tzuk erretzen, eta deabru baten itxura zuen Luterok, eta liburuak deabrutzat jotzen zuen Lutero.
|
|
|
Uste
|
dut
azken judizioa arte ez direla zenbait gauza argituko esan du Rubenek, eta gero, aieru bat bailitzan, honela jarraitu du: Hala ere, bere rola ongien bereganatu duen pertsona Hillary iruditu zait, Olga alegia, izan ere bera egin zait guztietan sinesgarriena.
|
|
|
Artikulutxo honetan aipatu nahi
|
nukeen
azken puntua, aurrekoari estuki loturik dago: irakurzaletasunaren gaia, hain zuzen.
|
|
|
– Nik ez
|
dut
Azken fusila irakurri –aitortu behar izan nuen nik–, baina Jokin Muñozen aurreneko liburua bai, Hausturak. Gustatu zitzaidan.
|
|
2001
|
|
|
Produktu ekologikoenganako interes handitze honetan eraginik ba al
|
dute
azken hilabete hauetan sortutako elikagaien inguruko polemikek?
|
|
|
Ez ote dugu finean, ezin hezia zen boza, ezin taparazia zen ahoa, ezin ixilarazia zen oldarra neurtu? Ez ote
|
dugu
azkenean idazlearen libertatea, idazleari preseski batzuetan barkatzen ez diogun hain preziatua den libertate hori kanonizatuz mugatu. Arestiri ez ote diogu berak beretzat hautatua zuen outsidertasuna ukatu?.
|
|
|
Baina, bildur nintzan astoarenari, eta horrengatik nion," ni ez nintzela nor azken erabakia emateko. Jakintsu eta, gauza hoietan gai diren gizonek
|
zutela
azken hitza". Ez; ez nintzan maisu bezala mintzo; astakeri haundia izango zen nerea.
|
|
|
Azkenean gizarteak zuzenean eta masiboki hitz egin du eta, beraz, entzun nahi dutenek gure herria hobekixe ezagutu ahal dute. Datu gehiago
|
ditugu
azken bolada honetan eztabaida politikoa mamitu duten bi giltzarriri buruz: bakegintza eredua eta herri proiektua.
|
|
|
Gailurra, biribil samarra, ez
|
dugu
azken unerarte ikusiko, baina bertaraino iristean bi ordu eta erdiko esfortzua merezi izan duela pentsatuko duzue. Azkenik, tontor zabalari bira ematea gomendatzen dizuegu, alde guztietatik bista zoragarria baita.
|
|
|
Ez dute esaten" a zer algarak botatzen ditudan kantatzen duzuen bakoitzean!". Hori da entzun nahi
|
nukeen
azkena!
|
|
|
Bigarren ezaugarria azken kolpeaz Holan ek egiten duen erabilpena litzateke. Asko atsegin du poemaren ondorio gisa esateko
|
duena
azkenean eta ahapaldi solte gisa esatea. Adibidez," Babeleko Dorrea eraikitzen" deituriko poema honela bukatzen du:
|
|
|
Pribatizatu egin behar dutela esan diegu eta, bai, herrialderen batzuetan horrela botere ekonomikoa berriro banatzea lortzen da, baina beste zenbaiti bere baliabideak ustiatzeko
|
zituen
azken aukerak galtzea eragiten dio pribatizatzeak.
|
|
|
Hemen ni naiz zaharrena eta nik
|
dut
azken hitza... Atea zabalduko dut.
|
|
|
Ez dakit, zuk esan, zeuk
|
duzu
azken hitza.
|
|
|
MIRENek zalantzak
|
ditu
azken honekin, ez daki zer pentsatu.
|
|
|
Kristautasunaren sarrera Nafarroan, Jaun Done Ferminekin harremana duena, ezzen era kritikoan ikertu 70eko hamarkadara iritsi arte, iskanbila sorraraziz gainera30.Euskal kristautasunarekin erlazioa
|
duten
azken ikerketek frogatu duten bezala, askigarbi dago nafarren patroia den Ferminek ez zuela baskoien ebanjelizazioan partehartu31.
|
|
|
Gaur egun perfume hitzari ematen zaion esanahiak, ziur aski, ez dauka zer ikusi handirik etimologikoki dagokion esangurarekin, hots, latinezko per fumum hitzaren esangurarekin,, kearen bidez datorrena? adierazi nahi
|
baitu
azken honek. Antzinako errituetan eta gaur egun dirauten batzuetan otoitzak eta eskaerak kearen bidez egiten ziren, esate baterako, intsentsuaren erreketaren bidez.
|
|
|
AEBetako nekazaritza taldeek dagoeneko salatu dute jarraipen eta identifikazio sistema hori ezin dela erabili, eta beldur dira ekoizleengan beste karga batek Europako Batasunerako milaka milioi dolar kaltetu ditzakeela. Estatu Batuek esan dute nahiago
|
lukeela
azken produktuaren azterketan oinarritutako sistema bat GEOak aurkitzeko, eta, beraz, ez lirateke sartuko produktu finduak.
|
|
|
Gehigarrien kasuan, legeak behar bezala baimendutako eta baimendutako gehigarriak bakarrik erabil daitezke. Salmenta establezimendu iraunkorrek edo sasoikoek berariazko neurriak hartu behar
|
dituzte
azken produktuak kalterik egiten ez duela ziurtatzeko. Horrela, higiene baldintza ezin hobeak aurkeztuko dituzte eta izozkien arautegiko berariazko betebeharrak eta elikagaien higieneari buruzko betebehar orokorrenak betetzeko beharrezkoak diren instalazio guztiak edukiko dituzte.
|
|
|
“Jijona turroi izozki on bat, jatorri deiturarekin, salmenten erregea da”, dio Gisbertek. Izan ere, sektore horretako enpresaburu askok uste
|
dute
azken denboraldietan ohiko enpresetara itzultzen ari direla: kanela zaporeko mantekatura, txokolatezkoa edo esne merengetua.
|
|
|
Baina zer gehiago esan dezaket. Nahi
|
baduk
azken aldian horren kasu gutxi zergatik egin diadan azaltzen saia naitekek. Heriotza hura argitu nahian nabilela, badakik, Armendarizena, eta horregatik egon naizela arratsaldero lanpetuta haren neska zenaren atzetik, datu berriak lortzen saiatuz edo nekizkien gauzak apuntatzen besterik gabe.
|
|
|
Benetan arduratuko ez balu bezala bota
|
du
azken hori Anartzek, baina dena dela, konturatu gabe ere, autoaren abiadura mantsotu du aurki. Badaezpada ere.
|
|
|
Kolpez itxi du ahoa, hobeto pentsatu eta esatera zihoanaz damutu izan balitz bezala. Bai, nik badakit zergatik izan zen, bota
|
du
azkenean dena dela, bat batean baretua, zergatik hil zuen Jonek bere burua.
|
|
|
haren deitura darama behinik behin izengoitiz. Eta  Unibertsitate horrek ekarri behar
|
zuen
azken buruan Oñatikoaren hondamendia. Historialarien eginbidea da, izatekotan ere, hori zergatik  gertatu zen erabakitzea.
|
|
|
" ¡...! ¡ Cómo tiran los Hijos del Pueblo!", gehiegitan entzuna
|
dut
azken gerratean.
|
|
|
Hemen zuzen zuzenean dihoazkigun euskarazkoetan batik bat. Nik neronek ezagutu dut gaztetan gure artean nabari zen halako susmo txarra ez ote
|
zuten
azken finean hangoek guk, hain garbiak ginelarik ere (eta batzuek, noski, besteak baino garbiago), idazten genuen baino hobeki, modu jatorragoan, ez hain modu" dorphean", idazten.
|
|
|
Horretan, alabaina, herriak
|
du
azken hitza. esate baterako, Quebec-en sortu zen hiztun komunitate baten bizin dar etnolinguistiko kontzeptuak hizkuntza bik edo gehiagok ukipen egoera batean duten osasuna islatzen du.
|
|
|
Dena den, gehiengoek beti
|
dute
azken hitza, baina norainoko eskubidea dute gobernuek gutxiengoen beharrak baztertzeko?, eta Nafarroako Gobernuak berak egindako ikerketa soziolinguistikoak zenbateraino hartzen dira aintzakotzat benetako hizkuntza politika burutzeko? , aipatutako ikerketak zergatik pasatzen dira oharkabean eta sarritan fidagarritasun eskasa dutela sumatzen da?
|
|
|
Oinetakoak modako fetitxe elitistak dira, festa jantzibihu rturik. Jantzien elitismoan markak
|
du
azken hitza. Guztiok nahi dugu erakusleihoan saltzen diguten markako arropa, Warholen zapaten edo gaurko Nike kirol oinetakoen kasuan bezala.
|
|
|
1 Esperientziaren barne ez dago absoluturik, ez dago hasiera absoluturik edo muga absoluturik espazioan. Esperientzien kateak ez
|
du
azken esperientzia batean mugarik topatzen, zeren hor ezereza edo hutsunea topatu baikenuke. Hemen ‘regressus in indefmitum’ dugu, amaigaberanzko atzerabidea, munduaren osotasuna ez baitzaigu aurretik ematen.
|
|
|
Orokortasun hori lortzeko bidea subjektuaren higikortasuna izango da. Subjektua ekilea izateak higikorra dela esan nahi
|
du
azken finean, esperientzia egiteak abiatu egin behar dugula besterik ez du esan nahi. Subjektuaren higikortasunaren baldintza, ordea, honek espazioa eta denbora ezartzea da, bi hauen elkarreraginak bermatzen baitu higikortasun hori.
|
|
|
–Egizu nahi
|
duzuna
azkenean –moztu nion hitza– Ez dut zuk duzun bezala oihurako dohainik!
|
|
|
Edonor ezin daiteke hain gora iritsi prezioa ordaindu gabe; Jainkoaren argiak itsutu egiten ditu eliztar apal eta xumearen begiak. Oso oso pertsona gutxi eta bakanek baizik ezin
|
dute
azken atea –zeina gong a gordetzen den gelakoa baita– ireki eta beste aldean zer dagoen begiratu, gong a jotzen ari denaren aurpegia ikusi. Zeren, nork eraman lezake azken ate horrek gordetzen duen ikusgarri izugarria, nork saihets lezake barne muinetarainoko izu laborria atea ireki eta ikus baleza, ikus baleza...
|
|
|
Etsipenaren goren unean, bi paper luzanga atera nituen poltsikotik eta airean astindu nituen. Bai, inori esan gabe niretzat gorde nahi
|
nituen
azken bi derbirako sarrerak ziren.
|
|
|
– Gizon garrantzitsu batek diru mordoa ordaindu zidaan Amaiari jarrai niezaion. Maitasun kontu arrunta
|
duk
azken finean.
|
|
|
Akaso, bere burmuina zeharkatu zion bala Jokinentzat gordea zinan. Kontua
|
dun
azkenean barneko harrak gainezka egin ziola eta amore eman zinan; ahulegia zunan egindakoari aurre egin ahal izateko. Argi dagoena da, Jokinek Louisen hilotza topatu zuenean, laguntza bila joan beharrean bertan gelditu zela tarte batez.
|
|
2002
|
|
|
Tricicle Katalunian, Markeliñe Euskal Herrian). Beraz, antzerkiaren testuaren desmitifikazioa nabarmendu behar
|
dugu
azken hiru hamarkada hauetan, idazle bakartia eta konpainia sortzailearen artean arrakala galanta zabaldu den bitartean. Alde batetik, kezkaturik ibili ohi dira antzerki idazleak ez baitute talderik aurkitzen euren elkarrizketak eszenaratzeko.
|
|
|
Nik uste
|
dut
azkenean Aralar eta Batasunaren artean dagoen alderdi nagusiago bat sortzen ari garela, eta hori da biei begira ari den ezker abertzaleko multzo zabal bat. Batasunaren lerro ofiziala izan denarekiko oso deskontentu maila handia dago baina, jakitun gara, horrek oraindik ez du jendea Aralarrera ekarri.
|
|
|
Egon nahi genuenak egon ginen Lizarra Garazin eta gaur egun ere baliagarria den proposamen bat egin genuen, zilegitasun osoz. Baina agian interes ezberdinak genituen, ez
|
genituen
azken helburuak finkatu eta ez zen lan zehatzik egin. Agian, batzuek egonkortasun instituzionala bermatu nahi zuten, beste batzuek Udalbiltza eta antzeko prozesuak indartu nahi zituzten...
|
|
|
Batasunak, ezker abertzalearen aukera politikoak, 80.000 boto galdu
|
zituen
azken hauteskundeetan. Nola egin behar dio aurre ezker abertzaleak hurrengo hauteskundeei?
|
|
|
Santiagok ezeztatu egin du, Sarekin SL enpresa Sarobe zentroa kudeatzen duen Sarekin CB enpresa kontratatzeko sortu zuela esanez. Eta dioenez, ez
|
du
azken horretan partaidetzarik.
|
|
|
Gorroto
|
dut
azken eguna. Gosaldu, eta maleta egiteko galtzerdi galduen bila ibili behar ohe azpitan!
|
|
|
The question is which is to be master. Botereak
|
duela
azken hitza, alegia. Baita hiztegian ere.Z
|
|
|
Argizariaren egunaken eta Otto Petteren artean zenbait paralelismo nahiko nabarmenak izan arren, adibidez, hasieran aipatzen den dantza makabroa, duda izpirik ez
|
dugu
azken eleberri hau autoreak Carlarekin hasi zuen ibilbide literarioaren ondorioa dela. Topaketa kezkagarri baten inguruan egituratutako barne bidaia (Otto Pette) edo izaki hilezkor batzuen inguruan fantasia, ametsa eta errealitatea konbinatzen dituen bidaia literarioaren narrazioa (Azkenaz beste) eskaini ondoren, literatura da, berriro ere, Argizaria egunak honetan Lertxundiren sormenezko unibertsoari eusten dion erreferente bakarra.
|
|
|
Gauzen alde negatiboa ikusteko joerak eta batez ere alderdi positiboa ikustekoak, gure aldartean eragina izatez gain, eragina
|
du
azkenean egiten dugunaren emaitzetan ere.
|
|
|
Gauzen alde negatiboa ikusteko joerak eta batez ere alderdi positiboa ikustekoak, gure aldartean eragina izatez gain, eragina
|
du
azkenean egiten dugunaren emaitzetan ere.
|
|
|
Bestalde, aipagarria da, halaber, atzerritik datorren kapital produktiboaren inbertsioaren helburu sektoriala. Horretan arreta jarriz gero, deigarria da nekazaritza sektoreak oso zati txikia jasotzen duela ikustea, eta, ostera, atzerriko kapitalekzerbitzu sektorean eginiko inbertsioa guztiaren erdia edo hortik hurbileko kopuruaordezkatu
|
duela
azken urteetan; preseski, 1997an erdia baino gehiago, eta 1998an%44, 1 Honek erakusten du, besteak beste, zerbitzuetako merkataritzaren ahuleziakitatuz atzerriko inbertsioen bidez bertan eginiko ezarpenek tokiko merkatura errazago heltzeko nahia, atzerriko zerbitzu enpresen aldetik. Lehenago 9 kapituluanaurreratu genuen legez, enpresentzako zerbitzuen erabilera maila apalekoa zeneuskal sare produktiboan; eta bertako eskaintzaren defizita estaltzeko, kanpokoenpresek eginiko ahalegina aurreikusten genuen.
|
|
|
Berrikuntza giro horretan, baina demografiatik hurbilago dago Pilar PerezFuentes en lana (1993). Bestalde, 1989an Josetxo Urrutikoetxeak demografiarengarapenaren inguruan itxaropen eskasa eduki arren, diziplinak aurrerapen nabariaegin
|
du
azken urteotan, bai zuzenean demografian, baita familiaren azterketanere32; eta gehiago egingo du mendearen hasiera honetan, zenbait lan argitaratzendirenean. Guztien ondorio komuna izango da euskal ereduen aniztasuna eremuenarabera azpimarratzea, alde bakarreko ikuspegiak baztertuz:
|
|
|
Nabaria da, bestetik, euskal historialariok ez dugula problematizatzen gure lanen espainiar izaera. Euskal markoaren hautaketa ez litzateke, halabeharrez, gauregungo autonomia politikoaren ondorioa izango, ikerketa historikoaren behar metodologikoen luzapena baino; azterketa eremu txikien eta gizarte zehatzen
|
analisiabultzatu
baitute azken urteetako korronte historiografiko nagusiek40 Urrun gaude, Pere Anguera k salatutako, balkanizazioaren, arriskutik41 Izan ere, historialari katalanararentzat historiografiaren joera gaur egun indarrean dauden autonomien mugekin bat egitea litzateke, bere inguruan sortutako bibliografia erabiliz eta ikuspegiorokorreko lanak baztertuz.
|
|
|
Lars Sundström Zura eskuzko erremintekin edo erreminta elektrikoekin zerratzen da. Arotz lanak ohikoak badira, merezi
|
du
azken horiek aukeratzea denbora eta esfortzua aurrezteko. Kasu horretan, ezinbestekoak dira kare zerrak eta zerra zirkularrak.
|
|
|
Hori dela eta, Ingurumen Sailak programa berri hau jarri du martxan. Katamotzaren habitat naturalaren zati bat leheneratu nahi
|
du
azken hamarkadetan %80 murriztu da, eta bere elikagai nagusiaz, untxiaz, hornitu nahi du. Untxia, joan den hamarkadan nahasteagatik eta Pneumonia Biriko Hemorragiko suntsitzaileagatik (NVH) sarraskitu zen.
|
|
|
Hautapenetik Diskriminazioa maiz hasten da langileak aukeratzen. “Prozesu gehienak gizonek egiten dituzte, eta horrek eragin handia
|
du
azken emaitzan”, salatu du Dávilak. “Aurrez hautatutakoen artean emakumeak badaude, oso curriculum onak dituztelako da”, dio Alberdik.
|
|
|
Bere ondorio nabarmenenen artean, enpresek adierazi zuten «kontsumitzaileen galderei erantzuten diela», «entzule gehienengana iristen ez diren argudio teknikoak direla eta», adierazi zuen Alfredo Ruizek, Latinoamerikan «Crop Life» eko arduradunak. Ruizek dioenez, industriak ahaleginak egin behar
|
ditu
azken urteotan garapen bidean dauden herrialdeetan proiektu garrantzitsuak egin direla hedatzeko, horietako asko Latinoamerikan, fitosanitarioen erabilera arduratsua sustatzeko, hala nola ontzien kudeaketa edo iraungitako produktuen bilketa. «Industriak bere berrikuntzak kontsumitzaileengandik hurbilago dagoen hizkuntza batekin defendatu behar ditu», gehitu zuen.
|
|
|
% 25eko erregela Bestalde, arauak proposatzen du «% 25eko erregela» izenekoa kentzea. Horren arabera, produktu baten osagai batek ez
|
badu
azken produktuaren% 25 gainditzen, etiketan ez dira zehaztu behar osagaiak. Europako Erkidegoko exekutiboak uste du beharrezkoa dela arau hori kentzea; izan ere, orain dela 20 urtekoa baino askoz ere konplexuagoa da, eta, gaur egungo ekoizpena lehenago baino konplexuagoa denez, elikagai prestatuen kontsumoa handitu egin da, eta, gainera, elikadura krisiekin lotutako azkenaldiko beldurrek indartu egin dute informazio beharra.
|
|
|
Haritzak erakutsi zuen aisialdiko eta dibertsioko drogen feminizazio joera finkatu hori areagotu egin dela azken hamarkadan, «rol maskulinoaren zati batzuk oker kopiatu izana», esaterako, droga kontsumoa, «emakumeak gizartean protagonismo handiagoa hartzen duen heinean». Oso gazteak Roblesen ustez, prozesu horrek diseinu pastillak
|
ditu
azken alderdi gisa, eta substantzia horiek berrienak dira, eta argi eta garbi ikusten da nesken artean oso ugalkorrak direla. Tamalez, era horretako kontsumoak gizartean «gazte normalizatuen eta integratuen» esparruan gertatzen dira, eta horiek «dibertsio eta droga» ideiak asteburuetan lotzen dituzte.
|
|
|
Fokua agertu eta hilabetera, oraindik ez dakigu zer jatorri duen, baina infekzio hori eragiten duen legez kanpoko izotz fabrika batean izena eman du. Generalitateak jakinarazi zuen Legarók 48 urteko gizon bat
|
duela
azken kaltetua, gaixotasun sintomak baitzituen 199tik eta ez duela ospitaleratzea eskatu. Hala, orain arte Katalunian erregistratutako agerraldi garrantzitsuenaren ondorioz infektatutakoak 99 dira Cerdanyola auzoko auzokoak.
|
|
|
Gainera, ikuskatze lana bakarka egiten da, eta, beraz, eraginkortasuna pertsona bakar baten borondate onaren arabera egiaztatzen da. Horren ondorioz, eta saltzen duen elikagaiaren segurtasunean ekoizleak
|
duen
azken erantzukizuna onartuz, kontsumitzaileek gutxieneko higiene baldintza batzuen egiaztatzaile gisa jardun lukete, eta segurtasun irizpide batzuk benetan betetzen dituzten produktuak hautatu. Aurrez prestatutako plateren ezaugarriak Aurrez prestatutako platerak, edo gure araudiaren arabera prestatutako janariak, honela definitzen dira:
|
|
|
– Beste etxetresna elektriko bat, plantxa aurrezteko. Agian ez dugu jakingo, baina tenperatura baxuagoa behar duten arropak lehenik lisatzen baditugu eta bero gehien behar
|
dutenak
azkenean uzten baditugu, plantxak tenperatura baxuagoak behar dituzten arropak lisatzeko behar duen tenperaturaraino behar duen denbora aurreztuko dugu. Etxetresna elektrikoez gain, merezi du kontsumo txikiko fluoreszenteak eta bonbillak erostea, hasierako kostua ohikoa baino handiagoa izan arren, kontsumoa askoz txikiagoa delako eta azkenean errentagarriagoa delako.
|
|
|
–Bueno. Mugimendua –esan
|
zuen
azkenean Imanolek, erreakzionatuz– Gelak eta banatu ditugu...
|
|
|
New Yorken egin behar
|
genuen
azken gauean, Macin  toshek antolaturiko egitarauaren kontzertu batera joan ginen. Mercury Lounge izeneko aretoan jo zuten lehenengo talde biak ez nituen ezagutzen:
|
|
|
– Poliziak ba ei
|
du
Azken Portuko hitzordukoaren berri. Eta badirudi Algortako elizan hildakoa neuk hitzordura igorritako tipo bera dela.
|
|
2003
|
|
|
Nire kezka da irudipena
|
dudala
azken hogei urte hauetan atzera egin dugula nabarmen Euskal Herrian bertan. Euskal Herriko erdaldun jendeak maiz ez du inondik ere ezagutzen euskal munduan egiten dena eta hori edozeinek esan lezake.
|
|
|
Eskura
|
ditugun
azken datu orokorren arabera (Udalbiltzak prestatuak eta 2002an" Euskal Herria Datuen Talaiatik" txostenean argitaratuak), 1999an Euskal Herrian 1.192.707 etxebizitza zeuden. Heren bat baino gehiago, 443.188, Bizkaian zeuden (%32, 7).
|
|
|
Elkarri eskua hartu, begietara irribarre erdi ezti erdi goibelaz begiratu, eta Unaxek itaundu dio, ea ez
|
zukeen
azken gau hau, agian itzuliko ez zen beste gazteren batekin igaro nahiago izango, bere gogoeten hariari jarraikiz. Eta, neba galtzeko zoria ez al da askoz ere latzagoa?
|
|
|
Dagoeneko ordainduta
|
dituen
azken hilabeteetako fakturetan telefono kontsumoari buruzko datuak aztertu eta erabiltzaile den heinean bere profilaz gogoeta egin: dei mota, iraupena, noiz egiten diren, gehienbat mugikorretara edo finkoetara...
|
|
|
Baina beldurrak omen
|
du
azkenean zentzatzen Gizakia. Ez ordea, Jainkoaren beldurrak.
|
|
|
Hainbeste jende batzeak zenbait arazo sortu zituen bazkari, afari eta lo kontuetan. Horren isla
|
dugu
azken egunean egindako inkestan agertu zen antolaketari buruzko iritzia: 75 laguni hala moduzkoa iruditu zitzaien, 14ren ustez txarra izan zen antolaketa, 64k ontzat hartu zuten eta 4k oso ona izan zela esan zuten.
|
|
|
Industriatik datozenak, degradatzeko oso zailak dira eta bizitza ertain luzea dute (oro har, zenbait hamarkadakoa). Elikadura kateetan metatzen dira, eta eragin negatiboa
|
dute
azken harraparietan (atun handiak, fokak, marrazoak eta zetazeoak). Konposatu organokloratuek ondorio immunosupresoreak eta hepatotoxikoak dituzte, hezur hazkundea eta garapena aldatzen dituzte eta tumorogenikoak dira.
|
|
|
Hala ez bada, hau da," lehorrean" dagoen margarina bada, baliteke animalia gantzak izatea, nahiz eta zatirik handiena landare jatorrikoa izaten jarraituko duen. Bigarren alderdi ezezagun bat da margarina puruek itxura likidoa dutela berez, eta, beraz, tratamendu teknologikoen bidez solidotu behar dira, kontsumitzaileak nahi
|
duen
azken testura lortzeko. Ohiko itxura solidoa lortzeko mekanismorik sinpleena landare olioak eta animalia jatorriko gantz asea nahastea da.
|
|
|
Izan ere, hemeretzi urte
|
zituen
azken honek, turkiera eta alemana jakinki, eta negozioetan aski ona izanki, Oya ren burasoak anitz lagundu zituen Francfort en bizi zirelarik. Beraz, goizeko hamar orenetan denak aireportura joan ziren Peter-en hegazkinak beranta zuenez, familiak, bereziki Oya rentzat luzeak izan ziren hiru oren oso itxoin zituzten.
|
|
|
Hori esan zion. Esan zion berriro joan nahi zuela plazara, horixe zela hil aurretik egin nahi
|
zuen
azken gauza, justo hil aurretik. Horixe.
|
|
|
‘pino’, eta hortik ‘Pino etxe’". Arrazoi haiek ez ziren txantxetakoak, eta amore eman zuen don Justo Gramatikariak... baina ez guztiz, jakina, gramatika kontuetan berea behar
|
baitzuen
azken hitzak: " Horrela, ordea, malda gora geratzen da izena, ikuspegi fonetiko batetik begiratuta bai bederen, ‘o’ batek eta ‘e’ batek ez baitute diptongoa osatzen".
|
|
|
Oso pozik nago. Uste
|
dut
azkenean ongi bukatu behar duela gureak. Laster udako oporrak ditugu, eta aukera hau ez dugu alferrik galdu behar.
|
|
|
Egon ezinik, zerbait egin behar eta, eserlekutik altxatu  nintzen. Ekipaje tokian utzia nuen berokiko sakelan Herioren kantua nobela hunkigarria eta mendazko txikleak haztatzen ari nintzela, emakumearen orrialdeei erreparatu, eta nola hala lerrokatuak
|
zituen
azken hitzak irakurri ahal izan nizkion: ez itzuli.
|
|
|
Morgan gauza izan zenean (dezente kostatu zitzaion barre zoroa menderatzea), mangera niregana zuzentzeko esan nion, aurregarbiketa egingo genuela(" prelavado" etxeko Zanussian bezala), eta han jardun zuen margarita urezta  tzen. Gero korrika bizian eraso nion eskaileretan gora, erantzi eta dutxatzeko irrikaz, baina, ai!, amonarekin  gurutzatu nintzen; uste
|
dut
azkenean deskubritu zuela norena zen etxeko behiena ez zen kaka usaina.
|
|
|
Liburu honetan aztertu dugun Kontrailustrazio bidea eta integrismo katolikoa azkenean ez direla garaile izan badakigu, nahiz eta ezin esan dezakegun besterik gabe ideia ilustratuak erabat gauzatu direnik. Ilustrazioak porrot egin ote duen edo zertan huts egin duen eztabaidatzea oso gogoko
|
du
azken garaietako filosofiak. Goi asmo ilustratuek aurreikusten zuten gizabanako buru aske eta buru askia, eta hari dagokion gizarte mota?
|
|
|
Isila da ia beti. Gogoan
|
dut
azken Galeuscan nola katalan batek aipatzen zuen Pirinioetako muga pasatzeko herrestan zihoazen errefuxiatu familietan deigarrien egiten zitzaiena isiltasuna zela. Burura etorri zitzaidan Gernika bonbardatu osteko isiltasunaz Trabuduak zioena.
|