|
2000
|
|
|
Orduan ere plazan kantatzen zen, baina tabernan eta sagardotegian egiten zuen bertsolariak graziarik gehiena. Plazan esaten ez ziren gauza batzuk esango ziren tabernan akaso, behar bada lasaitasun gehiago izango zen, umerik ere ez zen egongo,
|
emakumerik
ere ez eta bertsolaria tabernan nahi izaten zen. Entzuleak eskatu egiten zion bertsolariari gauez luze jarduteko.
|
|
|
Emeki emeki, arrotza egingo zaien herri zabala bistaraziko zaie eta, aurrera egin ahala, gogora ekarriko dituzte beren oroimenean ahantzita zeuden elementu franko. Halaxe, gizonak gero eta jarrera iheskorragoa erakutsiko duen neurrian,
|
emakumeak
bertan atzemango dituen elementuak bereganatuko ditu. Horra hor «Euskal Off 2050» obraren muina.
|
|
|
Halaxe, Bardeetan bideoan egindako «La mujer de Loc» filmak, Emakunderen sari bat lortu zuen. Bibliako gatz estatuaren pasadizoan zegoen oinarritua,
|
emakumeek
desobeditzeagatik antzina jasaten zuten zigorra salatzeko. Hortik zinemara pasa eta zenbait labur egin zuen, hala nola, «87 cartas de amor», «Altsasua 1936», «Nerabe» edo «Herrikolore».
|
|
|
«Patua bere iraganaren aurrean nola oldartu eta gailendu zitzaion interesatu zait. Bere garaiari aurre hartu zion
|
emakumea
zen Yoyes, ETAren barruan agintaritzara iritsi zen lehenengoetako bat»
|
|
|
«gurean dugun
|
emakume
ahotsik politena, belus antzekoa dirudi»
|
|
|
Egoera horren aurrean, nazioarte mailako elkartasunezko mugimendu bat ari da sortzen, eta, nahiz eta oso hasi berria izan, Euskal Herrian ere ari da indartzen. Mugimendu horrek pobreziaren mundializazioa, pobrezia
|
emakumeengan
erortzea, gizarte bazterketa eta herrialde pobreen kanpo zor ordaintezina salatzen ditu, eta horren guztiaren eragile gisa merkatu librea eta kapitalen zirkulazio librea. Emigraziorako eskubidea aldarrikatzen du, gizarte bazterketa salatuz, eta, zentzu horretan, gobernuei herrialde pobreen kanpo zorra deuseztatzea eskatzen die, horretarako herrialde bakoitzean erreferendum bat egin dadila aldarrikatuz.
|
|
|
Samaniego, Gamiz, Mirande eta Lete datoz ondoren.
|
Emakumerik
ez da falta gure poesia erotikoan, Amaia Lasaren olerkiek erakusten duten moduan. Ezta apaizik ere «Salda berotan burni harrotua/ aguro berotu ninan», Nemesio Etxaniz.
|
|
|
Adibidez, hor ikusten duzun guztia (liburu ilara bat seinalatuz), eta beste aldean beste horrenbeste, denak dira
|
emakumeek
idatzitako liburuak. Pasatu nuen bi edo hiru urte hori bakarrik irakurtzen.
|
|
|
Esan zuten: A gizona, B
|
emakumea
. Plikak zabaldu eta justu alderantziz zen.
|
|
|
Arantxa Urretabizkaia izatea, euskal
|
emakume
idazle bakarretakoa izatea hainbat urtetan... Zein harremana duzu zure pertsonaiarekin?
|
|
|
Suertatu nintzen talde baten barruan, eta taldearen barruan mirari bat suertatu zen, geroztik errepikatu ez dena: han denak ginen pertsonak, eta nik ez nuen sentitzen «Ni naiz
|
emakume
bakarra». Hori gero etorri zait.
|
|
|
|
Emakumeen
lizentziak ere aipatu dituzu zure artikuluan.
|
|
|
Esate baterako paleta goma oso jokamolde polita da neskek jokatzeko.
|
Emakumeak
frontoietan egon behar du, bai ikusten eta bai jokatzen ere. Euskal pilota oso egokia da emakumeak kirola egiteko.
|
|
|
Emakumeak frontoietan egon behar du, bai ikusten eta bai jokatzen ere. Euskal pilota oso egokia da
|
emakumeak
kirola egiteko.
|
|
|
Enpresen aldetik
|
emakume
pilotaria bultzatzeko ahaleginik nabari da?
|
|
|
Garai batean hasi ziren. 1917an Madrilen
|
emakume
raketistak zebiltzan. Kubaraino ere joan ziren.
|
|
|
Gaur egun ez litzateke hain arraroa izango
|
emakume
pilotari profesionalak izatea, beste kiroletan ere hala gertatzen da-eta. Mende hasieran baino errazago behintzat.
|
|
|
Askoz bitxiagoa zen mende hasieran
|
emakumeak
kirol profesionalean sartuta egotea. Eta ez da garai batean emakumeak euskal pilotan parte hartzen zuela bakarrik.
|
|
|
Askoz bitxiagoa zen mende hasieran emakumeak kirol profesionalean sartuta egotea. Eta ez da garai batean
|
emakumeak
euskal pilotan parte hartzen zuela bakarrik. Arlo profesional osoan antzerakorik ikusten da.
|
|
|
Kirol honen betiko irudia zaletasuna duen jende nagusiarena izan da. Gero eta gazte gehiago ikusten da frontoietan eta klubetan eta zorionez baita
|
emakume
gehiago ere, batez ere klubetan, nahiz eta entrenatzen aritzen diren emakume batzuk ere badiren. Kirol honetan aldaketak sartzeko jende berria sartu behar da.
|
|
|
Kirol honen betiko irudia zaletasuna duen jende nagusiarena izan da. Gero eta gazte gehiago ikusten da frontoietan eta klubetan eta zorionez baita emakume gehiago ere, batez ere klubetan, nahiz eta entrenatzen aritzen diren
|
emakume
batzuk ere badiren. Kirol honetan aldaketak sartzeko jende berria sartu behar da.
|
|
|
Euskal Herri osoan erabiltzen diren irainak dira batzuk, euskalki batean esaten direnak besteak eta, azken kasu horretan, euskalkiaren eremua aipatu dute. Batzuk gizonezkoei zuzenduak dira potrozorri, mostrango, gizarako..., besteak
|
emakumeei
marimaixtra, amandola, bularmarmita... eta badira genero kontuetan bereizketarik egiten ez duten irainak. Hau ere islatzen du hiztegi berezi honek.
|
|
|
Irakurleari hainbat irain ezezagun egingo zaizkio. Seguruenik Bizkaian jakingo dute soilik
|
emakume
gizonzaleari arperi esaten zaiola. Zuberoan adimen gutxikoari ments esaten diotela ere ez du mundu guztiak jakingo.
|
|
|
Lana martxoaren 4an eta 5ean ikusi ahal izango da Saroben. Sarobeko zuzendari Kike Santiagok idatzi eta zuzendutako lan honetan
|
emakume
eta gizonaren rolak agerian geldituko dira ironiaz beterik. Opera tradizionalarekin hautsiz, «Emakumezko zapatak»en antzerkiak, kantuak, musikak eta zinemak bat egingo dute.
|
|
|
Imanol Laspiurren bizitza beste euskaltzale eta euskal herritar askoren ispilu izan da eta herri honetan izan diren gizon eta
|
emakume
askok jasan eta bizi izandakoaren erakusgarri.
|
|
|
Egia da,
|
emakumeon
errealitatea aldatuz joan dela, bilakaera honetan instituzioek mugimendu feministaren eskaerak bereganatu dituztelarik eta zentzu honetan ere gure zapalkuntza desitxuratu dutelarik. Egia da beraz, emakumeon egoera batzuk hobetu egin direla, baina beste batzuk, aldiz, ezkutatu egiten dira.
|
|
|
Egia da, emakumeon errealitatea aldatuz joan dela, bilakaera honetan instituzioek mugimendu feministaren eskaerak bereganatu dituztelarik eta zentzu honetan ere gure zapalkuntza desitxuratu dutelarik. Egia da beraz,
|
emakumeon
egoera batzuk hobetu egin direla, baina beste batzuk, aldiz, ezkutatu egiten dira. Horien ondorioz, gizartearen sektore askotatik borroka feministaren beharraren kuestionamendua egiten da eta zentzu honetan mugimendu feministarekiko identifikazio mailak beraz, behera egiten dute.
|
|
|
Ondorioz, geroz eta gehiago gure zapalkuntza egituratua ezkutatu eta desitxuratu egiten dute instituzio eta alderdi politiko ezberdinek. Honen adibide gisa hainbat politika instituzional ditugu, zeintzuk eraginkortasun eskasa izaten bukatzen duten,
|
emakumeon
arazoa kulturala balitz bezala tratatzen duten, arazoa sektorializatzen duten eta honela sistemaren mantenimendurako izaten bukatzen duten eta ez emakumeok behar dugun iraulipenerako. Bestetik, azken egunotan alderdiek sortu duten kuoten inguruko eztabaida genuke, zeintzuk emakumeon presentzia kontuari lehentasun gehiago eman dioten, bizi dugun zapalkuntza gainditzeko bidean eman liratekeen pauso eta lan ildo politikoei baino.
|
|
|
Ondorioz, geroz eta gehiago gure zapalkuntza egituratua ezkutatu eta desitxuratu egiten dute instituzio eta alderdi politiko ezberdinek. Honen adibide gisa hainbat politika instituzional ditugu, zeintzuk eraginkortasun eskasa izaten bukatzen duten, emakumeon arazoa kulturala balitz bezala tratatzen duten, arazoa sektorializatzen duten eta honela sistemaren mantenimendurako izaten bukatzen duten eta ez
|
emakumeok
behar dugun iraulipenerako. Bestetik, azken egunotan alderdiek sortu duten kuoten inguruko eztabaida genuke, zeintzuk emakumeon presentzia kontuari lehentasun gehiago eman dioten, bizi dugun zapalkuntza gainditzeko bidean eman liratekeen pauso eta lan ildo politikoei baino.
|
|
|
Honen adibide gisa hainbat politika instituzional ditugu, zeintzuk eraginkortasun eskasa izaten bukatzen duten, emakumeon arazoa kulturala balitz bezala tratatzen duten, arazoa sektorializatzen duten eta honela sistemaren mantenimendurako izaten bukatzen duten eta ez emakumeok behar dugun iraulipenerako. Bestetik, azken egunotan alderdiek sortu duten kuoten inguruko eztabaida genuke, zeintzuk
|
emakumeon
presentzia kontuari lehentasun gehiago eman dioten, bizi dugun zapalkuntza gainditzeko bidean eman liratekeen pauso eta lan ildo politikoei baino. Nahiz eta egia izan ere, emakumeok oso presentzia txikia dugula zuzendaritza postuetan, eta horren aurrean partaidetza politikak eraman diren, baina guztiz garrantzitsua iruditzen zait emakumeon presentzia hutsak emakumeen aldeko borroka bermatzen ez duela azpimarratzea.
|
|
|
Bestetik, azken egunotan alderdiek sortu duten kuoten inguruko eztabaida genuke, zeintzuk emakumeon presentzia kontuari lehentasun gehiago eman dioten, bizi dugun zapalkuntza gainditzeko bidean eman liratekeen pauso eta lan ildo politikoei baino. Nahiz eta egia izan ere,
|
emakumeok
oso presentzia txikia dugula zuzendaritza postuetan, eta horren aurrean partaidetza politikak eraman diren, baina guztiz garrantzitsua iruditzen zait emakumeon presentzia hutsak emakumeen aldeko borroka bermatzen ez duela azpimarratzea.
|
|
|
Bestetik, azken egunotan alderdiek sortu duten kuoten inguruko eztabaida genuke, zeintzuk emakumeon presentzia kontuari lehentasun gehiago eman dioten, bizi dugun zapalkuntza gainditzeko bidean eman liratekeen pauso eta lan ildo politikoei baino. Nahiz eta egia izan ere, emakumeok oso presentzia txikia dugula zuzendaritza postuetan, eta horren aurrean partaidetza politikak eraman diren, baina guztiz garrantzitsua iruditzen zait
|
emakumeon
presentzia hutsak emakumeen aldeko borroka bermatzen ez duela azpimarratzea.
|
|
|
Bestetik, azken egunotan alderdiek sortu duten kuoten inguruko eztabaida genuke, zeintzuk emakumeon presentzia kontuari lehentasun gehiago eman dioten, bizi dugun zapalkuntza gainditzeko bidean eman liratekeen pauso eta lan ildo politikoei baino. Nahiz eta egia izan ere, emakumeok oso presentzia txikia dugula zuzendaritza postuetan, eta horren aurrean partaidetza politikak eraman diren, baina guztiz garrantzitsua iruditzen zait emakumeon presentzia hutsak
|
emakumeen aldeko
borroka bermatzen ez duela azpimarratzea.
|
|
|
Eta zurrunbilo honen erdian aldiz, gu,
|
emakumeok
, pobrezia eta mixeri gorrian (3 pertsona langabetuetatik 2 emakumeak dira), lan merkatuaren aukerak zabaldu direlaren inguruko hausnarketak geroz eta gehiagotan entzun behar ditugularik, eta horietan bizi ditugun oztopoak, diskriminazioak, sesgoak, mailaketak... alde batera utziz eta horiek gainditzeko bidean baleude bezala tratatuz, geroz eta gehiago emakumeon pobrezia hazkorra ahantzaraziz eta ...
|
|
|
Eta zurrunbilo honen erdian aldiz, gu, emakumeok, pobrezia eta mixeri gorrian (3 pertsona langabetuetatik 2
|
emakumeak
dira), lan merkatuaren aukerak zabaldu direlaren inguruko hausnarketak geroz eta gehiagotan entzun behar ditugularik, eta horietan bizi ditugun oztopoak, diskriminazioak, sesgoak, mailaketak... alde batera utziz eta horiek gainditzeko bidean baleude bezala tratatuz, geroz eta gehiago emakumeon pobrezia hazkorra ahantzaraziz eta merkatu beltza emakume eta gazteengan sostengatzen dela ezkutatuz (la...
|
|
|
...a zurrunbilo honen erdian aldiz, gu, emakumeok, pobrezia eta mixeri gorrian (3 pertsona langabetuetatik 2 emakumeak dira), lan merkatuaren aukerak zabaldu direlaren inguruko hausnarketak geroz eta gehiagotan entzun behar ditugularik, eta horietan bizi ditugun oztopoak, diskriminazioak, sesgoak, mailaketak... alde batera utziz eta horiek gainditzeko bidean baleude bezala tratatuz, geroz eta gehiago
|
emakumeon
pobrezia hazkorra ahantzaraziz eta merkatu beltza emakume eta gazteengan sostengatzen dela ezkutatuz (lan murgilduaren% 70 ia emakumeek egina)
|
|
|
...mixeri gorrian (3 pertsona langabetuetatik 2 emakumeak dira), lan merkatuaren aukerak zabaldu direlaren inguruko hausnarketak geroz eta gehiagotan entzun behar ditugularik, eta horietan bizi ditugun oztopoak, diskriminazioak, sesgoak, mailaketak... alde batera utziz eta horiek gainditzeko bidean baleude bezala tratatuz, geroz eta gehiago emakumeon pobrezia hazkorra ahantzaraziz eta merkatu beltza
|
emakume
eta gazteengan sostengatzen dela ezkutatuz (lan murgilduaren% 70 ia emakumeek egina)
|
|
|
...en aukerak zabaldu direlaren inguruko hausnarketak geroz eta gehiagotan entzun behar ditugularik, eta horietan bizi ditugun oztopoak, diskriminazioak, sesgoak, mailaketak... alde batera utziz eta horiek gainditzeko bidean baleude bezala tratatuz, geroz eta gehiago emakumeon pobrezia hazkorra ahantzaraziz eta merkatu beltza emakume eta gazteengan sostengatzen dela ezkutatuz (lan murgilduaren% 70 ia
|
emakumeek
egina)
|
|
|
|
EMAKUMEA
INTIMISMOAZ HARAT
|
|
|
EUSKO Ikaskuntzak emandako Odon Apraiz Bekari esker, Mari Jose Olaziregik
|
emakumeek
euskal literaturan duten presentziari buruzko" Intimismoaz haraindi: emakumezkoek idatzitako euskal literatura" ikerlana kaleratu berri du.
|
|
|
Bestetik, testu liburuetan ere nabaria da ezberdintasuna: Olaziregik aztertutako DBH 1eko testu liburu batean aipatutako 28 idazleetatik
|
emakume
bakarra ageri da.
|
|
|
Takoi fina dute
|
emakume
zapata hauek. Hasieratik erritmo pausatua du operak.
|
|
|
Isabel Alvarez bestalde, sinesgarri dago bere rolean, kantarako dituen dohaien erakustaldia dugu berea, etzanda dagoela ere doinu zailenak erdietsiz. Jainko kantarien teknika ona da, David Azurza kontratenorea mediku zurruteroa, Izaskun Arruabarrena altoa
|
emakume
lodia eta erizaina, Josu Lopez baritonoa erizaina eta Peio Mendizabal tenorea politiko gisa. Pertsonaien gogoetak eta lau jainkoen juzkuak ongi uztartzen dira.
|
|
|
Pertsonaien gogoetak eta lau jainkoen juzkuak ongi uztartzen dira. Pasarte gogoangarriak nabarmentzekotan politikariaren hitzaldia dugu, gehiengo osoaren kontzeptoa aldarrikatuz, edota protagonista birjintasunarekin tematua dagoela ikusita,
|
emakume
lodiak leka eta labanaren metafora maltzurki botatzen dionekoa. Dena den, azken txanpan, erresoluzioa zertxobait lausotua geratzen da.
|
|
|
Iruñeko Zaldiko Maldiko elkarteak ematen duen Lamien Urrezko Orrazia saria Osasuna futbol taldeko zuzendaritzak jaso zuen pasa den astean. Elkarte honek urtero banatzen du sari hau Nafarroan euskararen aldeko lanean nabarmendu diren gizon
|
emakume
, talde edo erakundeen artean. Aurtengoan kirol arlora zabaldu dute eta Osasunari egokitu zaio.
|
|
|
Jelly Roll Morton blues gizona esaterako, norgehiagoka hasiko zaio. Inoiz lehorreratu ez den arren, badaki nolakoa den Parisko Point Neuf zubitik" Bateau Mouche" ak (untziak) pasatzen ikusten egotea.Bederatziehunentzat
|
emakume
bat ezagutu, ezkondu eta seme alabak munduratzearen plana ez da batere kilikagarria. Berak dioen moduan" nire mundua pianoaren teklak dira"," ni ezin naiz munduaz jabetu tekla gehiegi dituelako" eta" mundua teklatu bat da non bakarrik Jaungoikoak jotzen duen".
|
|
|
Txiki izanagatik ere, Arabako bertso eskolek badute harro sentitzeko arrazoirik: 84ko txapelketa hartan Amaia Otxoa izan genuen, inongo bertso txapelketatan duen aurreneko
|
emakumea
. Andoni Egañak urteak eman ditu bertan entrenatzen; 89ko Txapelketa Nagusia Txustan prestatu zuen.
|
|
|
Asteazkenean, Alberto Letonak Europako estaturik gabeko herrien berri ematen du. Ostegunetan
|
emakumeek
dituzten erronken inguruan arizen dira. Egun berean, Uxue Beloki soziologoak" Boulevard" magazinean dihardu erakunde publikoek gizarte bazterketari konponbide bat eman diezaieten.
|
|
|
Erdi Aroan baratzetan lantzen zen eta berpizkunde garaian marrubitxoak jateko izugarrizko moda zabaldu omen zen. Honetan ere sexuak ederki asko mugatuz,
|
emakumeek
eta gizonezkoek ardoz lagundurik.1713 urtean Frezier izeneko marinel frantzes batek basatien aldean marrubi izugarri handiak ematen zituen bost landare ekarri zituen Chiletik. Bost landare hauek eta europarren arteko nahasketen ondorioz sortutakoak dira egun ezagutzen ditugun barietate guztiak.
|
|
|
Lehenengo, maila pertsonalean, hiru jomuga ditu: norberari buruzko kontzeptu ona garatzea gizona edo
|
emakumea
izateko erari dagokionean, autoestimu maila ona edukitzea baina orokorrean eta bai alderdi sexualean, eta beharrizan afektiboak erregulatzeko eta asetzeko balio duten gizarte trebeziak garatzea.
|
|
|
Beraz, hainbat ikasgaitan landu daiteke. Adibidez, gorputzaren atalak Giza Zientzietan ikas daitezke; gizon
|
emakumeen
arteko harremanak, matxismoa, feminismoa, sexismoa eta abar Giza Zientzietan lantzeko dira egokienak; sexu erasoak, aldiz, Etikan...
|
|
|
Baina sexualitate kontzeptua askoz ere zabalagoa da. Sexualitatea
|
emakume
edo gizon bezala munduan egoteko modu bat da, eta sexu harremanak alderdi bat baino ez dira.
|
|
|
\ ZER egin behar du herri honek, Aznar eta Jospin gobernuek bahituta dauzkaten 98 gizon eta
|
emakume
askatzeko. Legez aske behar zutenak, zergatik dauzkate preso?
|
|
|
" Jamilia" k nobela honetan eragin handia izan du pertsonaien osakeran. Helena da liburuaren beste sinboloa, Homeroren" Iliada" n azaltzen den
|
emakume
ederra. Bi sinbolo horiek dira nobelaren euskarria.
|
|
|
Protagonistaren irudimenean zehar egiten den ibilbidea da, ikusleak bere burua irudikatua ikus dezan. Hain zuzen, milurte berriaren atarian giza jarduera eta ohiturei buruzko ikerketek ez dute oraindik argitu zergatik gizona edo
|
emakumea
bikotean bizitzen ahalegintzen den, bere egoera naturala askatasuna denean. Bartzelonan katalanez estreinatu ondoren, Tentazioak hartu du komedia intimo eta intimista hau euskaraz eta gazteleraz taularatzearen ardura.
|
|
|
Amodioa zabu batean kulunkan egotea bezalakoa dela dio Kike protagonistak, hasierako zirrara gehiegi luzatuz gero, zorabioa eta goragalea sortzen duela; hiru hilabeteko liluraldia baino ez dela, eta munduan laranja erdi asko dagoela. Hala, gizon eta
|
emakumeen arteko
harremanak gorabehera, obra bi oinarrien gainean dago eraikia: eszenaratzearen freskotasuna batetik eta Paco Mir en testu bihurria bestetik, ateraldi, keinu, ironia eta amarruz betea.
|
|
|
Hirugarren faktorea harreman homo bisexualak dira, (%7). Odol transfusioengatik ala
|
emakume
kutsatuen seme alaba izateagatiko kasuak minimoak dira.
|
|
|
Hainbat ekitaldi antolatu da epe horretarako: " Julene Azpeitia" ipuin eta bertso paper lehiaketaren sari banaketa, III.
|
Emakumeen
Herri kirolen erakustaldia, Euskadiko XVIII. Dantza Jaialdia, bertso saioa, X. Trikitixa Jaialdia, Euskal Baserrriko nekazaritza elikagaien azoka eta abar. Ekainean zehar, Durango euskal dantza, musika, euskara, baserria eta ingurunearen erdigune bilakatzea da Garapen eta Durangoko Ekintza Komunitariorako Udal Institutoak koordinatutako aste kulturalaren helburua.
|
|
|
Antzerki munduan hain
|
emakume
zuzendari gutxi egotean, xelebrea sentitzen al zara?
|
|
|
Ez, ez naiz inoiz gogoratzen
|
emakumea
naizela antzerkia zuzentzen. Gainera, ez dut uste generoarekin zerikusirik duenik, pertsonaren baitan dago.
|
|
|
Zerbait kulturala da, baina aldatzen ari da. Zergatik ez da
|
emakumerik
ikusten orkestra zuzendari gisa. Behin emakume bat batutarekin ikusi eta zur eta lur geratu nintzen
|
|
|
Zergatik ez da emakumerik ikusten orkestra zuzendari gisa? Behin
|
emakume
bat batutarekin ikusi eta zur eta lur geratu nintzen
|
|
|
Ezkontza luzea izan zen gurea Tanttakarekin eta bide berriak urratzeko gogoa genuen; baina ez pentsa, ez zen haustura bat izan, prozesu naturala baizik. Ados ekin hasi ginenean oraindik Tanttakaren" Todas culpables" nengoen aktore modura beste hiru
|
emakumerekin
.
|
|
|
Madrila joan, gure proposamena egin eta hara non, baiezkoa eman zigun. Ondo moldatu ginen,
|
emakume
apala eta irekia da. Jakinaren gainean zegoen Manolitoren liburuak gehien irakurtzen diren tokia Bilbo dela.
|
|
|
Oraindik gehiago Apartheid eta borroka etnikoak sustatzen dituzten artean,
|
emakume
eta gazteen eskubideak zapaltzen dituzte.
|
|
|
Herriak zer nolako alardea nahi duen argitua geldituko litzateke hartara. Juana Mugarrietakoa eta Jaizkibel Konpainiako kideek, berriz, ez dute erreferenduma bidezko jotzen,
|
emakumeak
alardean berezko eskubidea baita beren ustez. Hondarribiko alardearen jabe den Alarde Fundazioa eta aurreko bi kolektiboak negoziatzen ari izan dira alardearen auzia bideratzeko.
|
|
|
Gero, azpigeneroetara joz (eta generoen sailkapena gustatzen ez bazaigu, azpigeneroena are gutxiago), badago genero bat, genero" femeninoa", oso modan jartzen ari dena zoritxarrez. Eta zoritxarrez diot, ez gero eta
|
emakume
idazle gehiago dagoelako, baizik azpigenero bezala hartzen delako, eta politikoki zuzena delako hori bultzatzea. Ni ere, printzipioz, ez nago ados generokako sailkapenarekin.
|
|
|
Garai hartako gizartearen arazo ugari jorratu zituen bere lanetan. Hala nola,
|
emakumeen
eskubideak, zoritxarreko ezkontza, gurasoen eta seme alaben arteko arazoak eta gizarte viktoriarreko hipokrisiaren kritika.
|
|
|
Orduan, Euskal Herrian egon zitekeen bizitzen lehen gizakia. Bestalde, On Joxe Mielekin lanean ari ginela aurkitu genuen 1966an Arrasateko Lezetxiki kobazuloan
|
emakume
gazte baten beso hezur oso zaharra. Orduan ikusi genuen Erdiko Paleolitoko geruzaren azpian zegoela, Behe Paleolitokoa izan zitekeela.
|
|
|
Azken unera arte ez dute jakiten zenbat gizonezko eta zenbat emakumezkok parte hartuko duten," egoten gara beti, nahiz eta normalean oso gizon gutxi animatzen den. Sexualitatea modu garbiago bizitzen dutelako izan daiteke,
|
emakumeak
aldiz, barneratuago izaten du.
|
|
|
Horrez gain, egitura formalen logika arakatu, eta istorio bat kontatzeko eta ikusleeengan zirrara pizteko erabiltzen duen narrazio moldeetara gerturatuko dira, oinarrizko duen bere tresnari bereziki erreparatuz, muntaia, alegia, ariketa praktikoak barne. Orobat," Vertigo" filma eredutzat hartuz, sortzaile honen unibertso sinbolikoaren inguruko hausnarketa ere egingo da, hala nola,
|
emakumeen
(ilehoriak gehienetan) zeregina bere filmetan eta heriotzaren estetika.
|
|
|
Hala ere, gaitzaren gaia azaletik baino ez da ukituko. " Ziurrenera bi aktoreentzako lana da, gizon eta
|
emakume
batentzat, alegia. Hirugarren bat ere sar liteke".
|
|
|
Hain zuzen, obraren eszenaratze eta musikaren ardura hartu dute herriko kultur eta kirol elkarte ezberdinetako kideek. Aste santutik uztaila bitartean hor aritu dira herriko hankapaluak, elementu hegalariak, kaxarranka, estudiantina, txaranga, abesbatza, txalaparta, bertsolariak eta
|
emakume
taldea, nork bere eginkizuna duela. Horiez gain, 25 lagun inguruk antzezle gisa jardungo dute.
|
|
|
Ikusmina piztu du Zuberoan Pier Paul Berzaitz muskildiarrak idatzi pastoralak,
|
emakume
bati eskainitako lehena baita duela 20 urte Etxahun Iruriren" Iparragirre" pastorala Urdiñarben egin zenez geroztik. " Hura ere ez zen sobera ongi hartua izan, baina Etxahun Iruri egilea aitzineko urtean hil zelako edo, pastoralean emakumeak kargua hartzea errespetatu zen", kontatu digu Berzaitzek.
|
|
|
Ikusmina piztu du Zuberoan Pier Paul Berzaitz muskildiarrak idatzi pastoralak, emakume bati eskainitako lehena baita duela 20 urte Etxahun Iruriren" Iparragirre" pastorala Urdiñarben egin zenez geroztik. " Hura ere ez zen sobera ongi hartua izan, baina Etxahun Iruri egilea aitzineko urtean hil zelako edo, pastoralean
|
emakumeak
kargua hartzea errespetatu zen", kontatu digu Berzaitzek. Pastoralgile berritzailea dugu Pier Paul.
|
|
|
Espainiako gerra zibilean zehar, Iparraldeko burgesiaren jokamoldea biziki kaltegarria izan zen Errepublikarentzat. Horren aitzinean, Maddalen oldartu eta Francoren makurkeria salatzeko" Begirale" euskal
|
emakume
abertzaleen taldea sortu zuen. Bere bizi hondarrean, irakaskuntza alorrean aritu zen, euskara irakasten eta berak idatzi antzezlanak haurrekin lantzen.
|
|
|
Aurrerapenaren izenean zementua nonahi jarriz zenbait leku eder eta ohitura desagertzen ari dira eta. Gai hori mamitzeko,
|
emakume
baten inguruko istorioa asmatu du Mikel Elortzak. Garbitokia izanik sasoi ezberdinei lotura ematen diena, hiru agerralditan banatuko da obra, emakumearen gaztarotik gaur egun arte, alegia, garbitokia biribilune bat egiteko suntsitzen duten arte.
|
|
|
Gai hori mamitzeko, emakume baten inguruko istorioa asmatu du Mikel Elortzak. Garbitokia izanik sasoi ezberdinei lotura ematen diena, hiru agerralditan banatuko da obra,
|
emakumearen
gaztarotik gaur egun arte, alegia, garbitokia biribilune bat egiteko suntsitzen duten arte. Halaber, 30eko hamarkadan, faxistak harrotuta zeudeneko sasoia berpiztuko da.
|
|
|
Halaber, 30eko hamarkadan, faxistak harrotuta zeudeneko sasoia berpiztuko da. Horren baitan,
|
emakumearen
desamodio istorioa kontatuko da. " Martin bere kuttuna ezin da hitzordura azaldu faxistak jakinaren gainean daudelako.
|
|
|
Musikaz Bixente Martinez arduratuko da; Garbiñe Azpitarte eta Inaxio Martiarenak aldiz, maindire dantza asmatu dute.
|
Emakumeek
markesen arropa garbitzean eta beharginak lantegira bizikletan joatean agertuko dira dantzok
|
|
|
Kalamudiako (Cannabisaren Ikerketarako Elkartea) kide Martin Barriusok esan digunez, elkartera kontsulta terapeutikoa egitera hurbildu zen lehena horrelako kasu bat izan zen. Kimioterapian zegoen
|
emakume
hori kalamua ahotik hartzen hasi eta ondorioak baikorrak izan omen ziren. Egun erabat frogatua eta onartua dago marihuanaren efektu hau.
|
|
|
Psikopatologiarik ez da sortzen kontsumo jarraituagatik, baina erabiltzaileak aurretik duen gaixotasuna areagotu dezake. Gainerako drogekin gertatu bezala, ez da gomendagarria haurrek edota haurdun dauden
|
emakumeek
hartzea.
|
|
|
Testosterona mailak behera egiteko dosi jarraituak luzaroan lirateke.
|
Emakumeei
dagokienez, kontsumo jarraituak obulaziorik gabeko hileko gehiago ekar dezake. Hipogluzemia sor dezakeela esan izan bada ere, egun hainbat azterketak hori ukatu egiten du.
|
|
|
Gazteei kurtsoak ematean ez dut behar hori sentitzen. Euskal Herriko
|
emakumeek
eta gizonek ez dituzte goiza, eguerdia eta arratsa departamenduaz hitz egiten pasatzen. Beren lehen kezka lana eta seme alaben eskolarizazioa da.
|
|
|
Garapen Eskeman biltzen da herri honetako gizon
|
emakumeek
behar duten lurralde honen garapenerako benetako proiektua, Parisen, Bordelen eta Bruselan entzuna den formula modernoa
|
|
|
Izan ere, miresle asko izan zituen JFK k, zela bere gaztetasunagatik, bigarren mundu gerran agertutako ausardiagatik, antikomunista amorratua izateagatik, estatubatuarrek maite duten famili irudia bere bakezaletasuna bezain ondo saltzen jakin zuelako, zeukan erakarpen magnetikoagatik, edota politiko baten arrakastan telebistak izan dezakeen eraginaz ohartzen aintzindarietakoa izan zelako. Baina jende arrunta bereganatzeaz gain, Ava Gardner edota Marlene Dietrich bezalako
|
emakumeak
ere konkistatu zituela... Marilyn Monroeren heriotzarena ez aipatzeagatik.
|
|
|
Baina ez nuen inolaz ere espero
|
emakumeak
Ejerzitoan edo Ertzaintzan sartzea txalotzen dutenak berak izaterik Alardean txirula jotzen ikusteagatik horrelako istilurik sortuko zutenak. Ez nuen inolaz ere espero historiaz eta Frantzia eta Espainia artean izan omen zen guduan Nafarroa eta Gaztelaren arteko harremanak inork ez aipatzerik.
|
|
|
Emakumeen Mundu Martxak bortxakeria mota guztien aurkako benetako babesa ere aldarrikatzen du. Horregatik,
|
emakumeak
eta neskatoak kontrolatzeko xedea duten edozein eratako aginte politiko, erlijioso, ekonomiko edo kultural gaitzesteko eta haien oinarrizko eskubideak bortxatzen dituen erregimen oro salatzeko eskatzen diete giza eskubideen alde daudela adierazten duten gobernu guztiei. Halaber, exijitzen du emakumezkoen aurkako bortxakeria guztiak oinarrizko giza eskubideen aurkako bortxakeriatzat har ditzatela beren lege eta egintzetan, honelako ohitura, erlijio, kultura edo aginte politikorik onartu ezin dela adieraziz.
|
|
|
|
Emakumeen aurkako
bortxakeria mota guztiak desagertarazteko ekintza planak, programak eta jardunbide eraginkorrak ezartzeko eskatzen diete estatuei, eta, horretarako, behar diren finantza baliabideak eta bestelako baliabide egokiak erabil ditzatela. Beren ustez, ekintza plan horiek honelako osagaiak izan behar dituzte:
|
|
|
Beren ustez, ekintza plan horiek honelako osagaiak izan behar dituzte: prebentzioa, heziketa publikoa; zigorrak; erasotzaileen tratamendua;
|
emakumeen aurkako
bortxakeria mota guztiei buruzko ikerkuntza eta estatistikak; biktimen laguntza eta babesa; pornografiaren, proxenetismoaren, sexu erasoen eta haurren biolazioen aurkako kanpainak; hezkuntza ez sexista; justizia kriminalera bideratzeko erraztasunak; eta epaile eta polizien prestakuntzarako programak.
|
|
|
Nazio Batuek bertako partaideei presioa egitea ere eskatzen dute, bakoitzak bere herrialdean
|
emakumeen
eta haurren eskubideekin zerikusia duten konbentzioak eta akordioak inolako eragozpenik gabe berretsi eta ezar ditzan, bereziki: Eskubide Politiko eta Zibilen Hitzarmena, Emakumeen aurkako Bazterketa mota guztiak Ezabatzeko Konbentzioa, Haurren Eskubideei buruzko Konbentzioa, Langile Etorkinen eta horien familien Eskubideak Babesteko Nazioarteko Konbentzioa, Giza Eskubideen Adierazpen Unibertsala, Emakumeen aurkako Bortxakeria Desagertarazteko Adierazpena, Kairoko eta Vienako Adierazpenak, Beijingo Adierazpena eta Ekintzarako Plataforma.
|
|
|
Nazio Batuek bertako partaideei presioa egitea ere eskatzen dute, bakoitzak bere herrialdean emakumeen eta haurren eskubideekin zerikusia duten konbentzioak eta akordioak inolako eragozpenik gabe berretsi eta ezar ditzan, bereziki: Eskubide Politiko eta Zibilen Hitzarmena,
|
Emakumeen aurkako
Bazterketa mota guztiak Ezabatzeko Konbentzioa, Haurren Eskubideei buruzko Konbentzioa, Langile Etorkinen eta horien familien Eskubideak Babesteko Nazioarteko Konbentzioa, Giza Eskubideen Adierazpen Unibertsala, Emakumeen aurkako Bortxakeria Desagertarazteko Adierazpena, Kairoko eta Vienako Adierazpenak, Beijingo Adierazpena eta Ekintzarako Plataforma. Estatuek beren lege nazionalak egiterakoan nazioarteko giza eskubideen baliabide hauen irizpideak kontuan izan ditzatela eskatzen dute.
|
|
|
Nazio Batuek bertako partaideei presioa egitea ere eskatzen dute, bakoitzak bere herrialdean emakumeen eta haurren eskubideekin zerikusia duten konbentzioak eta akordioak inolako eragozpenik gabe berretsi eta ezar ditzan, bereziki: Eskubide Politiko eta Zibilen Hitzarmena, Emakumeen aurkako Bazterketa mota guztiak Ezabatzeko Konbentzioa, Haurren Eskubideei buruzko Konbentzioa, Langile Etorkinen eta horien familien Eskubideak Babesteko Nazioarteko Konbentzioa, Giza Eskubideen Adierazpen Unibertsala,
|
Emakumeen aurkako
Bortxakeria Desagertarazteko Adierazpena, Kairoko eta Vienako Adierazpenak, Beijingo Adierazpena eta Ekintzarako Plataforma. Estatuek beren lege nazionalak egiterakoan nazioarteko giza eskubideen baliabide hauen irizpideak kontuan izan ditzatela eskatzen dute.
|
|
|
Pertsonen Trafikoa eta Prostituzioaren Esplotazioa Desegiteko 1949ko Konbentzioaren berrikuspena ere eskatzen dute, NBEko Batzar Nagusiak (1996)
|
emakumeen
eta haurren trafikoaren eta emakume etorkinen aurkako bortxakeriaren inguruan ebatsitakoa bete eta erantsi ahal izateko bertan. Halaber, estatuek Nazioarteko Auzitegi Penalaren Jurisdikzioa onar dezatela eta, bereziki, bortxakeria eta sexu indarkeria gerrako krimen eta gizadiaren aurkako krimen gisa definitzen dituzten xedapenak sinatzeko eskatzen dute.
|
|
|
Pertsonen Trafikoa eta Prostituzioaren Esplotazioa Desegiteko 1949ko Konbentzioaren berrikuspena ere eskatzen dute, NBEko Batzar Nagusiak (1996) emakumeen eta haurren trafikoaren eta
|
emakume
etorkinen aurkako bortxakeriaren inguruan ebatsitakoa bete eta erantsi ahal izateko bertan. Halaber, estatuek Nazioarteko Auzitegi Penalaren Jurisdikzioa onar dezatela eta, bereziki, bortxakeria eta sexu indarkeria gerrako krimen eta gizadiaren aurkako krimen gisa definitzen dituzten xedapenak sinatzeko eskatzen dute.
|
|
|
Estatu guztiek desarmerako politikak erabaki eta jardunean jar ditzatela eskatzen dute, bai ohiko armei dagokienez eta bai arma nuklear, biologiko eta kimikoei dagokienez. Baita pertsonen aurkako minen Konbentzioa berretsi dezatela eta herrialde guztiek hitza eman dezatela bakearen alde jokatzeko, armen trafikoa eta legezko nahiz legez kanpoko salmenta desagertarazteko eta gerra gaitzetsi eta arbuiatzeko, biztanle zibil guztien eta, bereziki,
|
emakume
, haur eta adinekoen aurkako bortxakeria kolektibo nagusi gisa.
|
|
|
pertsona guztien arteko berdintasunean oinarriturik, Nazio Batuek eta nazioarteko erkidegoko estatuek formalki adieraztea pertsona baten sexu jokabideak ez duela inolaz ere eragozpen izan behar ondoko nazioarteko testuotan ezarritako eskubideak bete betean gauzatzeko: Giza Eskubideen Adierazpen Unibertsala, Eskubide Zibil eta Politikoei buruzko Nazioarteko Hitzarmena, Eskubide Ekonomiko, Sozial eta Kulturalei buruzko Nazioarteko Hitzarmena eta
|
Emakumeen Aurkako
Bazterketa Mota Guztiak Ezabatzeari buruzko Nazioarteko Konbentzioa
|
|
|
|
Emakumeen
Mundu Martxak bortxakeria mota guztien aurkako benetako babesa ere aldarrikatzen du. Horregatik, emakumeak eta neskatoak kontrolatzeko xedea duten edozein eratako aginte politiko, erlijioso, ekonomiko edo kultural gaitzesteko eta haien oinarrizko eskubideak bortxatzen dituen erregimen oro salatzeko eskatzen diete giza eskubideen alde daudela adierazten duten gobernu guztiei.
|
|
|
Izan dudan arrakastarik handienetakoa espero ez nuen giro batean izan zen, 1992an Madrilgo auzo herrikoi batean. Kontzertuetako publiko ofiziala berehala bereizten da jazkeragatik, batez ere
|
emakumeak
ez nuen ezagutzen. Jende hori kontzertu gutxitara joango zela uste dut.
|
|
|
ETAk ekarpen politiko hori eskaini dezake, baina ezin duena da ekarpen hori ezarri proiektu baten truke. Proiektu guztiak eztabaidagarriak eta hobetzeko modukoak dira, are gehiago alderdi politikoek edo gizon
|
emakumeek
egina badira. Herri baten etorkizunaz erabakiak hartzen ari gara.
|