|
2000
|
|
|
Bestetik, azken egunotan alderdiek sortu duten kuoten inguruko eztabaida genuke, zeintzuk emakumeon presentzia kontuari lehentasun gehiago eman dioten, bizi dugun zapalkuntza gainditzeko bidean eman liratekeen pauso eta lan ildo politikoei baino. Nahiz eta egia izan ere, emakumeok oso presentzia txikia dugula zuzendaritza postuetan, eta horren aurrean partaidetza politikak eraman diren, baina guztiz garrantzitsua iruditzen zait emakumeon presentzia hutsak
|
emakumeen aldeko
borroka bermatzen ez duela azpimarratzea.
|
|
2005
|
|
|
gehienbat 55 urtetik gorakoak dira baina azkenaldian 21 urtetik beherakoak ere ugaritzen ari dira. Beraientzat
|
emakumeen
borroka ez da berdintasunera iristeko helburuarekin egiten, baizik eta gizonak dominatzeko xedearekin.
|
|
|
Tentsio horiek emakume gehiagok kontzientzia hartzea eta emakumearen inguruko mugimendu demokratiko bat sortzeko nahia zabaltzea eragin zuten. 1965 urtea oso garrantzitsua izan zen
|
emakumearen
borroka klandestinoaren testuinguruan. –Movimiento Democrático de Mujeres?
|
|
|
Oposizioko bi mugimendu horiekin batera, 60 hamarkada bukaeran beraien ekintzak hasi zituzten hainbat gizarte kolektibo aipatu behar ditugu, hala nola, abokatuak, kazetariak, emakume taldeak, etab. Baina, frankismoan ohikoa izan zen legez, protesten areagotze horren aurrean, erregimenetik bideratutako errepresioa are latzagoa bihurtu zen. Gainera, askatasun demokratiko ezak, adierazpen, bilera eta manifestaziorako askatasun ezarekin batera,
|
emakumeen
borroka gehiago bultza zezaketen taldeen sorrera ekidin zuen.
|
|
|
Epealdi honetan aztergai ditugun bost urteetan zehar, aurreko garaietan bezala,
|
emakumeen
borroka antifrankistan oso aktiboa izan zen. Protesta ekintzak geroz eta jendetsuagoak eta publikoak ziren; emakumearen borrokan eskaera zehatzagoak egiten ziren, jaiotzen ari zen feminismoarekin loturik.
|
|
|
Epealdi honetan aztergai ditugun bost urteetan zehar, aurreko garaietan bezala, emakumeen borroka antifrankistan oso aktiboa izan zen. Protesta ekintzak geroz eta jendetsuagoak eta publikoak ziren;
|
emakumearen
borrokan eskaera zehatzagoak egiten ziren, jaiotzen ari zen feminismoarekin loturik. MDMk protestak, manifestazioak, panfleto banaketak, etab. prestatzen jarraitu zuen.
|
|
2008
|
|
|
Sobretxoa hatz punttekin kutxara bultzatzeko garaia heltzen den bakoitzean Charles Bukowskiren Hautagai politiko baten aurpegia publizitate panelean poema etortzen zait gogora. " Hor dago:/ aje handiegirik ez/
|
emakumeekin
borroka gehiegirik ez/ neumatiko hustu gehiegirik ez/ ez zuen inoiz pentsatu suizidioan". Zerri mozkor misoginoa zen Bukowski eta idatzita utzi zituen gauza asko lotsa pizteko modukoak dira gaur egundik begiratuta ziurrenik idatzi ziren garaitik ere bai, baina guk ez genuen hura bizi izan.
|
|
|
Bai, 2001ean, Varsovian.
|
Emakumeen
borroka artean ez zen kirol olinpikoa. Hil behar nuela pentsatzen nuen.
|
|
|
Nik ez nuen usteko aukeratu dudan kirolari hainbeste arreta emango ziotenik. Beijing baino lehenago, adibidez,
|
emakumeen
borroka ez zen kirol olinpikoa ere! Guztiz ezezagunak ginen.
|
|
|
|
Emakumeen
borroka, zure kirola. Aukeratu zenuen, ala aukeratu zintuen?
|
|
|
|
Emakumeen
borrokak ere badu elastikoa, estua, kirolari petoarena…
|
|
|
Sambo eta
|
emakumeen
borroka, antzekoak, diozu. Batean, Euskal Herriko selekzioa genuen.
|
|
|
|
Emakumeen
borrokak badu lan isil hori egingo duenik?
|
|
|
Emakumeak goi karguetara iristen direla erakusteak beste
|
emakumeen
borroka laguntzen du, ala baretzen du, dena eginda dagoelakoan?
|
|
2009
|
|
|
eguneroko otoitz, irakurgai, meditazioetan, bere bizi guztian hebraierazko poesia xurgatu duen Gandiagak, nonahi barreiatu ditu haren oihartzunak bere poemetan. Baina garaipen eta porrotetan, gizon
|
emakumeen
borroka grinetan, gertakari historikoetan Jainkoa ikustera, pentsaera bibliko kardinala, inoiz ez da iritsi.
|
|
|
Eleberri hau feminismoaren Bibliatzat eta literatur obra klasikotzat hartu izan da, baina idazleak berak esan izan du bere asmoa ez zela politikoa izan baizik eta literarioa: " Tradizio ingeleseko emakume idazleak jakin badaki, eta edozein modutara eskertu luke, badela zerbait
|
emakume
borrokarik egin gabe bere lanak argitaratu eta balioesteko bidea irekiko diona. Ingalaterran emakume idazleak mendez mende izan ditugu.
|
|
|
Gora martxoaren 8a! Gora
|
emakumeon
borroka!
|
|
|
Palomaren kasuan, emakumeen arteko sareek bere emaitzak eman dituzte. Alde batetik, bera Maria de Maeztu Forum Feministako kidea zen, eta
|
emakumeen aldeko
borrokan harrapatu zuen heriotzak, duela hamar urte; eta, bestetik, bere taldekideok bere presentzia eraginkor egin nahi izan dugu. Horrela, hainbat tokitan sakabanaturik zeuden artikuluak liburu batean bildu genituen (Kronika Ekletikoak Crónicas Ecléticas.
|
|
2010
|
|
|
Beste zenbait aldaketa, berriz, geuk eragin ditugu. Ni, esaterako,
|
emakumeek
borroka handia egin duten tradiziokoa naiz. Borroka egin dute, hainbat eta hainbat aldaketa gerta daitezen, eta gizonekin batera jardun dute.
|
|
|
Gehienbat emakumeek, gazteek eta nola ez gizonezkoek ere, bere egin behar dute arazo hau, konponbide bat lortu nahi bada. Gora
|
emakumeen
borroka! ”.Herme Gonzalez“Emakumea bera aldarrikatuko nuke. Ekitaldi batean geratu baino, ekitaldia, egin beharreko bidearen hasieratzat hartuko nuke.
|
|
2011
|
|
|
Lehen aurre egiten ziguten, kontra, baina orain ez dute jakiten non kokatu, feminismoaren aurrean zer egin. Baina benetan uste dut berdintasunaren alde zerbait egin nahi duten gizonek, batetik,
|
emakumeen
borroka errespetatu behar dutela eta, bestetik, guk egin genuen bezala, ikasi egin behar dutela sexuaz, generoaz, hezkidetzaz... Guk ezin dugu beraien partez ikasi, eta ez dagokigu inoren psikologo lana egitea ere.
|
|
|
Ikasi nahi badut aholku eskatuko diet irakurri beharreko liburuen inguruan, elkarrizketei adi egongo naiz eta oinarri teoriko bat hartzen saiatuko naiz sahararren egoera hobeto ulertzeko. Eta
|
emakumeon
borrokarekin berdin berdina da. Ignorantzia oso ausarta da.
|
|
|
Virginia Woolf-ekin ere tratu estua izan zuen 1916az gero, eta gertutik jarraitu zuten batak bestearen lana. Izan ere, biak ziren zutabe tinkoak orduko
|
emakumeen
borrokan, tradizioak agintzen zien zereginetik ihesi, gizonen maila berdina nondik iritsiko.
|
|
|
Baina Periklesengan izandako eraginagatik eta emakume aske independente baten bizitza eramategatik, Atenaseko ohiko emakume batengandik espero ez zena, kritika gogorrak jaso zituen ere. Medemek, horrekin, arestian aipatutako
|
emakumearen aldeko
borroka horri egiten dio erreferentzia, emakumeak historian zehar izan duen papera edo presentzia aldarrikatu nahi baitu.
|
|
|
Izan ere, emakumearen aurkako eraso fisikoez gain egungo sistemak ez du parekidetasuna bermatzen gazteen iritziz. Hori dela eta, herriko ikastetxeetan lan uztea deitu du biharko ikasle mugimenduak. 11: 00etan hitzaldi bat egingo dute Laudioko gaztetxean; Euskal Herriko Gazte Feministen ordezkari bat
|
emakumeen
borrokaz mintzatuko da.
|
|
|
Izan ere, emakumearen aurkako eraso fisikoez gain egungo sistemak ez du parekidetasuna bermatzen gazteen iritziz. Hori dela eta, herriko ikastetxeetan lan uztea deitu du biharko ikasle mugimenduak. 11: 00etan hitzaldi bat egingo dute Laudioko gaztetxean; Euskal Herriko Gazte Feministen ordezkari bat
|
emakumeen
borrokaz mintzatuko da. 12:00etan, aldiz, Lamuza plazara abiatuko dira," Emakumearen aurkako erasorik ez" lelopean egingo duten kontzentraziora.
|
|
2012
|
|
|
Iaz, Afrikako
|
emakumeen
borroka saritu zuten eta hiru emakumek irabazi zuten Bakearen Nobel Saria, Ellen Johnson Sirleaf Liberiako presidenteak, Leymah Gbowee liberiarrak eta Yemeneko Tawakkul Karmanek.
|
|
|
Gora
|
emakumeon
borroka!
|
|
|
Emakume berria, gizonengandik aske eta harro bere inolako loturarik gabeko egoeraz. Dorothy Parkerren gai literario nagusia hori izan zen, beti ere gizon eta
|
emakumeen arteko
borrokaren baitan kokatua. Jakina, horrek ondorio garbia zekarren:
|
|
2013
|
|
|
Alabaina, une honetan atzera egiten ari gara, diskurtso atzerakoi batek emakumeok berriz ere adingabe moduan tratatu nahi gaituelako, erabakitzeko gaitasunik gabe eta bizimodu prekario batera kondenatuta.Atzerakada horren adierazgarri ditugu, batetik, abortuaren legearen erreforma iragartzen ari direla, erreforma ultrakontserbadorea eta eliza katolikoaren agintarien eskutik datorrena, eta, bestetik, inoren laguntza behar duten pertsonak zaintzeko laguntzetarako egundoko murrizketak, lan horren karga berriz ere familien eta familien barruan, emakumeen esku utziko duena, eta, horrenbestez, emakumeok prekarietate handiko eta errekonozimendu txikiko jardun horretan aritzera behartuko gaituena. Urtero urtero, martxoaren 8an
|
emakumeok
borroka feminista eguneratzen dugu, mundu berri bat sortzeko bidean. Mundu berri horretan, emakumeok gure bizitzaren eta gure gorputzaren jabe izango gara, bizimodu duina izango dugu, gure orain ekonomiko eta soziala eraikiko dugu, eta, edonon gaudela ere, subjektu politikoak eta etorkizun politikoaren zuzeneko eragileak izango gara.
|
|
|
Urtero urtero, martxoaren 8an
|
emakumeok
borroka feminista eguneratzen
|
|
2014
|
|
|
hurbiltzen ari zarela uste duzunean berriro urrun ageri zaizu. Azken ikerketek erakusten dute kantzerraren galbaheketen onurak gehiago zor zaizkiela terapien aurrerapenei; hori esatea, ordea, benetako tabu bat da eta zientziazko eztabaida baten argudio objektiboak kutsatzen dituzte desinformazio kanpaina gogorrek, irizpide politikoek("
|
emakumeen
borrokaren lorpena da"," berdintasunezko osasungitzaren politika berriena da" …) baina baita ere finantzieroek, zeren eta gehiago baitira [Frantziako] gizarteak urtero gastatzen dituen 1.500 milioi euroen pagotxak bizimodua konpontzen dien jendeak (txekeoen burokrazia, subentzioetatik bizi diren gaixoen elkarteak, erradiologoak, zirujauak, anato patologoak…) kantzerrak be...
|
|
|
Hori dela-eta, «sexuan» oinarritzen diren zientziaguztiak eraldatuak izan behar dira, azken finean feminismoa horretan datza: klasegisa
|
emakumeen alde
borroka egitearen helburu nagusia klase horren desagerpenadelarik. Funtsezkoa da naturaltzat hartzen den «sexu» kategoria politikoa suntsitzea, horretan oinarritzen baita heretosexualitatearen sistema soziala.
|
|
|
Hain zuzen ere,
|
emakumeen
borrokarik ez dagoen bitartean, emakumeen etagizonen artean ez dago gatazkarik. Emakumeen patua da jendarteko lanaren hirulaurden egitea (hala esparru publikoan nola pribatuan), gehi erreprodukzio lan fisikoaegitea aurrez ezarritako tasa baten arabera.
|
|
|
" Inposatutako legeen gainetik... Gora
|
emakumeon
borroka!" lelopean, hainbat ekitaldi deitu ditu Itzubaltzetako Emakumeek Asanbladak (IEA). 11:00etan bizikletada egingo dute eta 13:00etan manifestazioa eta batukada, Santa Eugenia plazatik abiatuta.
|
|
|
Zer gertatzen da?
|
Emakumeekin
borroka egin nahi duzu, gizon?
|
|
2015
|
|
|
Horrela, komunitate bakoitzaren ama hizkuntza eta herri jakituria errespetatuz, bere hezkuntza eredu propioa kudeatzen ari dira. Honez gain, besteak beste, osasun eredu propioa garatzen dabiltza, kooperatiba komunitarioak oinarritzat dituen ekonomia hedatzen ari dira,
|
emakumeen aldeko
borroka zabaltzen ari dira, herri kulturaren aldeko konpromiso sakona dute eta abar. Emakumeak bere erakunde propioak eratzen dabiltza, bertan, eredu patriarkalak ezarritako esklabotzaren aurka eta mendez mende ukatu zaizkien eskubideen aldeko borrokarako estrategia eta tresnen inguruan eztabaidatzen dute.Hurbileko, eta ez hain hurbileko estatuak (Turkia bereziki), bizikidetza demokratikorako eredu hau inguruan zabalduko ote den beldur dira.
|
|
2016
|
|
|
Alegia, dokumentalean bertan Mari Jose Molinak esaten duen bezala: zer ondorio utzi dituen
|
emakumeen
borroka horrek gizarte harremanetan, gizon eta emakumeen arteko harremanetan, sexu harremanetan... Oro har, gizarteari zenbat eman dion eta zer gutxi hitz egiten den horretaz.
|
|
|
bateko batailoia eta besteko konpainia, gerrako borrokan.
|
Emakumearen
borroka bestelakoa zen, baina borroka, hala ere. Horixe adieraziko dugu aurten Elgetan.
|
|
|
" Denontzat ari gara", diote batzuek, baina ez da nahikoa nire ustez.
|
Emakumearen
borroka gerra denboran guztiz ezberdina izan da, ez du gizonaren borrokarekin ezer ikustekorik, baina borroka izan da: gainbizitzea izan da, erresistentzia totala.
|
|
|
Lantegietako
|
emakumeek
borrokari ekin zioten. 1820tik hasita. Seneca Fallseko Biltzarra baino askoz lehenago, 1848an egin baitzen?, emakume langileek, elkarretaratzeak?
|
|
|
–Capitola, benetan joan al zinen hara Parisera eta emakume miragarri haiek guztiak ikusi eta hitzaldi itzel haiek denak aditu, ala amets bat baizik ez da izan? Eta, azkenean, ez baldin bada amets bat izan, ene, Ama, Alabama osoan zehar barreiatuko dut Parisen ikasitakoa, eta azalduko diet nola mundu osoko
|
emakumeak
borrokan ari diren hegoaldean daukagun terrore mota hori eteteko eta gerra amaitzeko?.
|
|
|
Beren burua entregatu ez zutenez, armadak borrokari ekin zion, hamar egunez, eta komunitateko 250 kidetik gora hil zituen.
|
Emakumeek
borroka egin zuten, gizonen modu berean. 1827an, beste gatazka bat gertatu zen, Alabamako Mobile hirian, eta emakume eta gizonak etenik gabe borrokatu ziren,, espartarrak bezala?, tokiko egunkarien arabera.
|
|
|
Nazioarteko emakumeen egoera ere landuko dute Arraia Maeztun: hain justu, Kurdistango
|
emakumeen
borrokaz jardundo du Ane Belategik goizeko kafe tertulian. Horren ondotik, Zuriñe Baztanek gorputz eredu ezberdinez hitz egingo du ipuin eta hitzaldi bana bidez. Aniztasun politikak sortzen dituzten gorputzen berri emango du Gasteizen bizi den iruindarrak.
|
|
|
|
Emakumeen
borroka hura 1984ko udazkenean hasi zen gorpuzten, eta une gorena, azaroaren 30ean ontziolan bertan egin zuten 24 orduko itxialdiarekin heldu zen. Hala ere, historiaren ikuspuntutik garrantzirik gabekoa dirudien ekintza horrek, denboraren dimentsioa gainditzen duen eta garai hartako eta gaurko gizarteaz hitz egiteko aukera ematen digun balio sinboliko handia biltzen du.
|
|
2017
|
|
|
2004an, Mozambikera itzuli eta orduantxe sartu nintzen emakumeen eskubideak eta genero gaiak lantzen zituen erakunde batean, Forum Mulher. Orduan ezagutu nituen gertutik
|
emakumeen
borrokak. Mozambiken, garai hartan, ez zegoen mugimendu feministarik bere horretan.
|
|
|
|
Emakumeon
borroka AK batekin dagoen gerrillariaren irudira murrizten dutenek ez dute ikusten edo ez dute nahi ikusi iraultzaren osotasuna. Kurdistango askapen mugimenduak ez ditu goraipatzen armak.
|
|
|
Gauzak aldatu dira, abortua, dibortzioa...? estatu osoak altxatutako olatuari esker, eta, hemen, batzuek olatuaren alde egin dugu, baina ez daukagu berdintasunaren aldeko
|
emakumeen
borrokaren tradiziorik Euskal Herrian. Atzera begiratzen dugu, eta ez dago, ezta gerra garaian ere.
|
|
|
|
Emakumeen aurkako
borroka izan zen, beraz, sorgin ehiza; emakumeak degradatu, deabrutu eta haien botere soziala suntsitzeko ahalegin koordinatua. Aldi berean, sorginak hil zituzten tortura gela eta sute haietan sortu ziren emetasunari eta otzantasunari buruzko ideal burgesak.
|
|
|
Sorgin ehizak ez zuen kolonizatuen erresistentzia desegin. Batez ere
|
emakumeen
borrokari esker, Amerikako indiarren lurrarekiko loturak, tokiko erlijioek eta naturak iraun egin zuten jazarpena gaindituta, bostehun urtez baino gehiagoz erresistentzia iturri antikolonial eta antikapitalista hornituz. Biziki garrantzitsua da hori guretzat, berriz ere planeta osoan zehar jatorrizko herritarren iturri eta bizimoduei eraso egiten ari diren une honetan; berriz pentsatu behar dugu konkistatzaileak nola saiatu ziren kolonizatuak menderatzen, eta azken horiei zerk eman zien ahalmena plan hura iraultzeko eta, euren unibertso sozial eta fisikoa suntsitzearen aurka, errealitate historiko berria sortzeko.
|
|
|
1 Egia esan, Sycorax, sorgina? ez da Latinoamerikako irudimen iraultzailean Caliban bezala txertatu; ikusezina da oraindik, kolonizazioaren aurkako
|
emakumeen
borroka luzaro izan den moduan. Calibani dagokionez, hark irudikatzen duena ongi adierazi zuen Roberto Fernandez Retamar idazle kubatarrak, eragin zabaleko saiakera batean (1989:
|
|
|
Emakumeen aldetik, patriarkatuaren barruan gizonek jasan duten zapalkuntza, menderakuntza eta esplotazioaren kontzientzia hartu zuen.
|
Emakumearen
borroka helburu zehatzak izaten hasi zen Frantziako Iraultzatik aurrera, ideologia berdintzaileari eta industria iraultzatik sortutako lan baldintza berriei lotuta. Demanda nagusia sufragiorako eskubidea izan zen, eta hortik aurrera gainerako konkistak lortzea espero zuten.
|
|
2018
|
|
|
Uste dut arazoa sarri izaten dela feminismoaren mamia ez ulertzea. Matxismoak feminismoa galarazi nahi izan du azken hamarkadetan, feminismoa gizonezkoekin haserre dauden
|
emakumeen
borroka gisa marraztuta. Horregatik kontzeptua argitu beharra dago:
|
|
|
Krisialdian ezagutu nuen Kuba, 1993an. Iraultzaren zalea nintzen aurretik, baina asko hunkitu ninduen hango
|
emakumeen
borrokak garai latz hartan. Eskasiari nola egiten zioten aurre.
|
|
|
Ezaugarri bereziak ditugu hemen, estatu independente batzuetan ez daudenak. Han eta hemen
|
emakumeen
borroka berdintasunaren alde, neoliberalismoaren ondorioak eta abar daude; gizarte homogeneo eta whatsappizatuan bizi gara, gero eta isolatuagoak geure" lehen munduan". Eta hirugarren mundu horretako herritar asko gureari segitzeko irrikan ditugu.
|
|
|
Hori ere herritarren segurtasuna baita.Oraingoz, gure segurtasun proposamenak antz handiagoa du kaleak hartzearekin, joan den Martxoaren 8an egin bezala, eta, espazio publikoa toki feminista bihurturik, Bilboko udaletxeko harmailaditik aldarrikatzearekin: «Ez gaituzte geldituko, gora
|
emakumeon
borroka!». Horra hor aintzat hartzen ditugun autoritatea eta segurtasuna. (Erredakzioan itzulia)
|
|
|
emakumeok oso barneratuta dugu hori. Hau gainera ez da soilik
|
emakumeon
borroka. Hainbat belaunalditako gizonezkoak ere konturatu dira horretaz, eta eskutik joanda gauza asko gehiago lortu ahal izango ditugula uste dut.
|
|
|
Eta azaroaren 25an, emakumeenganako indarkeriaren kontrako nazioarteko egunean, Barbie panpinak, jolas dendetako katalogo estereotipatuak, amantalak, emakume sexy eta irrealaren irudiak edota amatasun desio derrigortua bultzatzen duten mezuak eskegitzen Done Petri plazan jarritako esekitokian eta emakumeok egunerokotasunean bizi ditugun zapalkuntzak irudikatzen. Sokaren beste aldean,
|
emakumeon
borrokak ikusarazi zituzten, hainbat objektu eta irudien bidez.
|
|
2019
|
|
|
Ikasleen antolakundeen mugak gainditzen ditu.
|
Emakumeen
borroka egunerokoa da, existentziaren esparru asko barnebiltzen du, eta horretan datza bere indar-gunea.
|
|
|
Beraz, gure lan honen helburua ez da soilik literaturaren inguruko azterketa bat egitea, gure helburua haratago joatea da. Zeharka, gai honen inguruko hausnarketa piztu eta bideratu nahi genuke eta guk ere
|
emakumeon
borroka honetan gure hondar alea gehitzea.
|
|
|
" Boterea gizonezkoena delako gertatzen da hori. Kristalezko sabaia apurtzea da
|
emakumeen
borroka nagusia. Gizonek euren karguetan ordezkatzeko gizonak proposatzen dituzte.
|
|
|
tenpluan sartzeko debekua. Indiako Abokatu Gazteen Elkarteak duela hamar urte ekin zion santutegi hori emakumeei ere zabaltzeko borroka.Indiako
|
emakumeen
borrokan mugarri bat izan da epaia, eta eragin dituen ondorioak erakusten dute garaipenaren neurria. Asteartean, 620 kilometroko emakume hesi bat osatu zuten estatuan emakumeek.
|
|
|
Emakumeak ringean.
|
Emakumeak
borrokan euren artean, haiengandik espero den bezala. Erakutsi dieten bezala.
|
|
|
|
Emakumea
borroka egiten saiatzen da batzuetan. Baina beste askotan, gogo onez edo gogo txarrez, onartu egiten du, Andere etxeko Norak bezala, gizonak pentsatzea bere ordez; gizona izango da bikotearen kontzientzia.
|
|
|
Arrazoia? Estereotipoak, aurreiritziak eta genero rol nagusiak…
|
emakumeek
borroka egin behar duten karga handiagoa.
|
|
|
|
Emakumeen alde
borroka egitea feminista izatea baldin bada, orduan feminista naiz; baina nik ezagutu nuen feminismoa kexatia eta negartia zen, eta ez zuen proposamen eraginkorrik egiten. Hitz egin asko eta ekin gutxi.
|
|
|
Oraindik ez zieten
|
emakumeei
borrokan gidatzen uzten.
|
|
2020
|
|
|
|
Emakumeen
borrokak
|
|
|
Hori gertatu da erresidentzietako borrokan, urte askotako lanketa izan da, baina beraiek egin dute feminista, beraien behar materialetatik egin dute borroka feminista. Guk ikusten duguna da
|
emakumeen
borroka sindikal hauek ere borroka feminista direla.
|
|
|
Kontsolatzen dut neure burua pentsatuz paradigma aldaketa (beharra) ikusi eta horretaz jakitun izatea badela zerbait. Gaur
|
emakumeen
borroka egunaz idaztea erabaki dut (ausartuko nintzen beste gai bat jorratzera), baina ez dezadala pentsa honekin ekarpen handi edo txikirik egiten ari naizenik.
|
|
|
Uahba Abdelmaati: Saharako emakumeak auzi honetan duen papera nabarmendu nahi dugu; batez ere,
|
emakumeak
borrokaren funtsezko zutabe gisa duen eginkizuna eta urteetan zehar nola garatu duen azpimarratu. Hasieran, gizonezkoak borroka armatura joan zirenean, emakumeak bakarrik geratu ziren kanpalekuetan, eta guztia haiekin hasi zen; haiek izan ziren dena antolatu zutenak, udalekuak, eskolak eta haurtzaindegiak, udalak.
|
|
|
|
Emakumeen
borrokak halako birus suntsitzaileak atzean uzteko egiten duen borrokak ezaugarritzen badu ere momentua, ditxosozko gaitza betikotzeko jarrerek erabat deskolokatu gaituzte. Baina eta, giro hau sumatuta, galdetzen diogu gure buruari:
|
|
|
Hala ere,
|
emakumeen
borroken garaia ez da amaitu. Mundu osoan eta gure tokiko komunitateetan oraindik ere emakumeenganako bereizkeriak eta ezberdintasunak daude, emakume izate hutsagatik.
|
|
|
|
Emakumeen
borrokek eta kaleetako mobilizazioek instituzioei konpromiso irmoko ariketa egitea eskatzen digute:
|
|
|
berezko dohainak gorabehera, nektatu.
|
Emakumeen
borroka zen eta nik ondo ikusten nuen, baina ekintzetan edo eduki espezifikoetan ez genuen gehiegi sakondu. Orain ere, ideia asko partekatzen ditut feminismoarekin, baina ni jada ez nago ezein mugimendutan lerrokatua.
|
|
|
Konturatzen naiz homosexualitatearen inguruko imajinarioa presenteago dagoela gure erreferentzia kulturaletan feminismoa baino.
|
Emakumeen
borrokaren eragina oso presente zegoen gure giroan, gure lagunartean, gu baino zaharragoak zirenekin genituen harremanetan, baina ez kultur erreferentzietan. Homosexualitatea, nolabait, bazen.
|
|
2021
|
|
|
Emakumeon egoera ez da sekula hobeagoa izan iragandako sasoietan. Urduritzen nau, era berean, zelan doan" askatasun liberala" zabaltzen esparru gero eta gehiagotara, benetan aukeratzeko parada bagenu bezala edo gure" nahiak" bideraturik ez baleude moduan, eta zelan doazen beste balio eta borroka batzuk iruditeria kolektiboan lausotzen, hala nola independentzia, historikoki
|
emakumeon
borroka nagusienetako bat izan dena eta, datu guztiek adierazten dutenez, erdiestetik urrun gaudena.
|
|
|
«Afrikan ere,
|
emakumeak
borrokan ari dira euren eskubideen alde»
|
|
|
Bai, hala da, azken urteetan aldaketa handiak izan dira herrialde batzuetan. Afrikan ere,
|
emakumeak
borrokan ari dira euren eskubideen alde: politikan eta instituzioetan parekidetasuna lortzeko; lur jabe izateko; euren etorkizunaren jabe izateko.
|
|
|
Murala margotzeko ekimena Sororak talde feministak bultzatu du, “herrian emakumeen presentzia indartzeko”. “Kiroldegiko paseoan
|
emakumeon
borrokari erreferentzia egiten zieten muralak egon izan dira eta ideia hori berreskuratu nahi izan dugu”, adierazi dute taldeko ordezkariek. Hilabete batzuk lehenago Lian Monserrate muralgilearekin berba egin ondoren, talde feministak proiektua aurkeztu zion Udaleko Berdintasun Batzordeari eta honek oniritzia eman eta laguntza ziurtatu ostean, atzo ekin zion Lianek murala margotzeari eta aurreikusi duenez, astelehenean amaituko du.
|
|
|
Emakumea ere subjektu, norbanako eta hiritar izateko asmoz, galdera horiei erantzuten ahalegindu zen. Horretarako, besteak beste, korronte existentzialista eta fenomenologikoaz gain,
|
emakumearen
borroka, aldarri nahiz egoera zehatzak izan zituen iturri.
|
|
|
sexu grina, masturbazioa, menopausia, hilerokoa...) edo garrantzia kendu diegulako: etxe barruko mundua, emozionalitatea, egunerokoa,
|
emakumeen
borroka, zaintza, geure langintzak eta afizioak... (Alberdi, 2010:
|
|
|
Benetan uste dut jarraitu zuen aztertzaileak herri honek ez dituela
|
emakumeak
borrokara bidaliko. Oraindik ez dugu amazonen erregimenturik.
|
|
|
etxeko aingeru, gerlarien babesleku, pasiboa, sentibera, arraia, diskretua, eta halakoa ez denean, femme fatale gisa irudikatua. Hori dela eta, Hermosillak dio
|
emakumeek
borroka luze bat egin behar izan dutela estereotipo negatibo hauei guztiei aurre egin eta gizonek definitutako horretatik ihes egiteko (2011: 78).
|
|
2022
|
|
|
Zaharren egoitzetako langileek gehienak
|
emakumeak
borrokan jarraitzen dute, grebak egiten eta kalera irteten. Sindikatuen arteko akordiorik gabe eta mobilizatzeko hainbat bide erabiliz bada ere, herrialde guztietan daude gatazkak zaintzaren esparruan.
|
|
|
Adierazi du abesti batzuek izan ditzaketela «esanahi asko», entzulearen abiapuntuaren arabera.
|
Emakumeon
borroka feminista, errefuxiatuak edo euskara maiz mahai gainean jarri dituzte kantuetan, «poesia iradokitzaile bidez, leun bezain zorrotza». Askatu aingura kantuaren bideoklipa zabaldu dute, gainera, Zumaiako hondartzako paisaian (Gipuzkoa) eta Arbizuko tabernetako giroan murgilduta.
|
|
|
Oraingoan, emakume askok Chicagoko 1960ko hamarkadako emakumeek baino egoera okerragoa bizi dute. The Janes dokumentala tristura handiarekin ikusi dut, bertan
|
emakumeen
borrokaren emaitza ikusten delako. Borroka horren indar guztiekin amaitu nahi dute, baina erresistentzia handiarekin topatuko dira.
|
|
|
Testigantzak bazeuden, baina bizirik zegoen emakumerik ez. Bilboko Artiach fabrika nahiko ikonikoa izan zen
|
emakumeen
borrokaren ikuspegitik. Hor ez nuen lortu emakumerik elkarrizketarako:
|
|
|
«Guk argi daukagu, gu funtsezkoak gara, patronala ez. Bizkaiko erresidentzietako langileak greban, gora
|
emakumeon
borroka!». Ozen entzun zitekeen gaur goizean Ibaizabal Nerbioi eskualdean erresidentzietako langileen aldarrikapena.
|
|
|
Bizkaiko erresidentzietako langileak greban. Gora
|
emakumeon
borroka! ”
|
|
|
Hori abusua da». Elizara sartu baino lehen, mobilizazioa egin zuten, Erresidentzietako
|
emakumeok
borrokan lelopean. Kamiseta moreak jantzita, baldintza duinak eskatu zituzten langileentzat.
|
|
|
Irudia Aiala Gaztelumendi ilustratzaileak prestatu du, Lezeaga Aretoa ezaugarritzeko: " Lezeagaren historiari omenaldia egitea bilatzen du, gure arbasoei eta egungo
|
emakumeen
borroka feministari erreferentzia eginez". Alabaina, 8 pertsonako muga izango du ekimenak.
|
|
|
Beraz,
|
emakumeen
borrokan lagundu nahi duzun mutil edo gizon: entzun zure kide feministek esaten dizutenari, lagun iezaiezue behar duten guztian, har itzazue zuen gain zaintza lanen ardura, edozein egoera matxistaren aurrean ez zaitezte geldi geratu, zure kide feministek esango dizuete zer egin, eta horiek ez badaude, egoera salatu eta noski, zisheteropatriarkatuak ezartzen duen maskulinitate toxikoaren eskubideak alde batera utzi.
|
|
|
Parean zuen tankea hondatu eta bertan ziren Daexeko hamar kide hil zituen gutxienez, eta bere taldeko gainerako kideen ihesa ahalbidetu zuen –haien artean zen Rojda Felat komandantea, Raqqa askatzen ibilia– Deilar Genj Khamis zuen benetako izena, bi haur zituen, eta Afrin eskualdeko Mirkan herrikoa zen; hortik Arin Mirkan gerra izena. Kurduen erresistentziaren eta
|
emakumeen
borrokaren sinbolo bihurtu zen berehala, eta haren izenak eta sakrifizioak mundu osoko kazetetara egin zuen jauzi. Kobaneko martiri guztietan ezagunena bihurtu zen, eta egun haren omenezko monumentu bat ere badago hirian.
|
|
|
XIX. mendearen amaierako" emakumearen auzia", XX. mendeko" emakumeen kontuak". Kulturaren beraren egituraketa patriarkalaren ondorio logikoa izan zen hori, baita genero politika
|
emakumeen
borroketan lehen aldiz masa politika bilakatzearen ondorio ere (jabetza eskubideen, bozkatzeko eskubideen eta ordainsari berdinen alde). Horren ostean aplikatu zitzaien gizonei, zailtasunez.
|
|
|
Lantegia, goitik behera, kartelez estaltzen genuen. Eta
|
emakumeen
borrokarekin ez ezik, bestelako borroka batzuekin ere berdin jokatzen genuen, Lemoizekin27, adibidez". Lemoizko zentral nuklearra eraikitzearen aurka borrokatu ziren langileak, baina, aldi berean, Lemoizerako potentzia handiko sorgailuak eraiki zituzten.
|
|
|
|
Emakumeek
borroka ugari egina zuten aitzinetik ere Areition, emakume mugimenduaren ikur bihurtzeraino Gasteizen. Hala nabarmendu zidan Aritza Saenz del Castillok ere.
|
|
|
Ondokoaren kontra borrokatzea, aldiz, ez da nire buruan sartzen.
|
Emakumeen arteko
borroka hura ezin nuen onartu. Hondoa jo nuen orduan, eta lana uztea erabaki nuen", kontatzen dit tristuraz Pilarrek.
|
|
|
...ausnarketa kritikoa, giza harremanen inguruko gogoeta, naturalizazio eta esentzialismo oro ezeztatzea, diziplinartekotasuna, zientismoari kritika, garaiko pentsamendu ildo desberdinekin elkarrizketa eta eztabaida, konpromiso politiko eta morala, deskolonizazioaren aldeko borroka, segregazio arrazialaren kontrako posizionamendua, gizarteko tabu eta aurreiritziak haustea, bestetasunaren teorizazioa,
|
emakumeen aldeko
borroka...
|
|
2023
|
|
|
Emakumeen egoera hobetu ez ezik, sistema patriarkal osoa zalantzan jarri behar dugu. Jende gazteak horixe ulertzen du orain, eta horregatik piztu da interesa iraganeko
|
emakumeen
borroken inguruan. Sistematik at nola jokatu ikusi behar dugu.
|