|
2012
|
|
|
Mikel Irizar: “Inertziari aurre egin eta
|
hizkuntzen
egoera iraultzeko indartu behar da gizarte mugimendua”
|
|
|
Eta inertziak egoera hori egonkortu besterik ez du egingo. Horretarako behar dugu indarra, inertziari aurre egin eta
|
hizkuntzen
egoera iraultzeko. Euskal hiztuna berdintasun egoeran jartzea da helburua, elkarbizitzaren mesedetan.G:
|
|
|
Hasieratik izan nintzen gustura, eta jendeak ondo hartu ninduen. Hala ere, ezer aipatzekotan,
|
hizkuntza
aipatuko dut, frantsesa ikasteko asmoz etorri bainintzen eta heldutakoan ez bainekien askorik. Hemengo frantsesa ez da Frantziakoaren modukoa, hiztegi eta azentu ezberdina dute eta, beraz, hasieran ez nuen ia ezer ulertzen.Zer hizkuntza darabilzu normalean. Gehienbat frantsesez hitz egiten dut.
|
|
|
Hala ere, ezer aipatzekotan, hizkuntza aipatuko dut, frantsesa ikasteko asmoz etorri bainintzen eta heldutakoan ez bainekien askorik. Hemengo frantsesa ez da Frantziakoaren modukoa, hiztegi eta azentu ezberdina dute eta, beraz, hasieran ez nuen ia ezer ulertzen.Zer
|
hizkuntza
darabilzu normalean. Gehienbat frantsesez hitz egiten dut. Hemengo gehienek ingelesez eta frantsesez jakin arren, frantsesez erosoago sentitzen dira, gainerako iparramerikarrengandik ezberdintzen dituelako; izan ere, ingelesak etorri aurretik kolonia frantsesa izan ziren, eta ez dira kanadar sentitzen.Badute Euskal Herriaren berri?
|
|
|
Ez dakigu Deiadarraren manifestaziora joango diren Frantxua Maitia eta bertze estatu Frantseseko ordezkariek holakorik aldarrikatu dutenez. Ez dugu uste.Estatu frantsesak eta bere ordezkariek euskara eta estatu frantsesean existitzen diren
|
hizkuntzekiko
duten mespretxua aski ezaguna dugu denok. Frantsesek erraten duten gisara, “eskualdeko hizkuntzendako” egin behar zuten legea eta Konstituzoaren 75 artikulua, mespretxu horren adibide onenak dira.
|
|
|
Hau da euskararen onarpenari buruz lortutakoa: “Eskualdeetako
|
hizkuntzak
Frantziako ondare dira”.Euskara, gaztelaniaren eranskin gisa erabiltzen da, konstituzio espainolaren 3.artikuluak dion bezala: “1:
|
|
|
“1: Gaztelania da Espainiako Estatuaren
|
hizkuntza
ofiziala. Espainol guztiek jakin behar dute eta berau erabiltzeko eskubidea dute.
|
|
|
2: Espainiako beste
|
hizkuntzak
ere ofizialak izango dira haiei dagozkien Erkidego Autonomoetan haien Estatutuei dagozkien eran”.Herri euskaldunaren bidean, beraz, konstituzio frantses eta espainolak dira sasi nagusiak. Eta ezinbesteko jauzia da inposizio horiekin bukatuko lukeen ofizialtasuna lortzea.
|
|
|
Eta ezinbesteko jauzia da inposizio horiekin bukatuko lukeen ofizialtasuna lortzea. Ofizialtasun horrek Euskal Herriko berezko
|
hizkuntza
euskara dela jasoko luke. Euskara lehentasunezko hizkuntza, berezkoa eta ezagutu beharrekoa dela ezarriko luke.
|
|
|
Ofizialtasun horrek Euskal Herriko berezko hizkuntza euskara dela jasoko luke. Euskara lehentasunezko
|
hizkuntza
, berezkoa eta ezagutu beharrekoa dela ezarriko luke. Egun, estatu frantses eta espainolaren menpe gareino, gure hizkuntza menpeko hizkuntza da, euskararen “aldeko” legeak menpeko legeak dira eta euskarari estatus egokirik ez diogu bermatzen ahal.Horren aurrean, guk, euskaldunok, gure geroaz erabakitzeko eskubidea dugun heinean, gure hizkuntzaren geroaz, erabileraz eta egituraketaz bertatik bertara erabakitzeko eta plantan emateko eskubidea dugula aldarrikatu behar dugu.
|
|
|
Euskara lehentasunezko hizkuntza, berezkoa eta ezagutu beharrekoa dela ezarriko luke. Egun, estatu frantses eta espainolaren menpe gareino, gure
|
hizkuntza
menpeko hizkuntza da, euskararen “aldeko” legeak menpeko legeak dira eta euskarari estatus egokirik ez diogu bermatzen ahal.Horren aurrean, guk, euskaldunok, gure geroaz erabakitzeko eskubidea dugun heinean, gure hizkuntzaren geroaz, erabileraz eta egituraketaz bertatik bertara erabakitzeko eta plantan emateko eskubidea dugula aldarrikatu behar dugu. Frantsesek Frantzian eta espainolek Espainian egiten duten gisa berean.Aldaketa hauek eman bitartean, ordea, euskaldunok badakigu ezin dugula mugitu gabe gelditu.
|
|
|
Euskara lehentasunezko hizkuntza, berezkoa eta ezagutu beharrekoa dela ezarriko luke. Egun, estatu frantses eta espainolaren menpe gareino, gure hizkuntza menpeko
|
hizkuntza
da, euskararen “aldeko” legeak menpeko legeak dira eta euskarari estatus egokirik ez diogu bermatzen ahal.Horren aurrean, guk, euskaldunok, gure geroaz erabakitzeko eskubidea dugun heinean, gure hizkuntzaren geroaz, erabileraz eta egituraketaz bertatik bertara erabakitzeko eta plantan emateko eskubidea dugula aldarrikatu behar dugu. Frantsesek Frantzian eta espainolek Espainian egiten duten gisa berean.Aldaketa hauek eman bitartean, ordea, euskaldunok badakigu ezin dugula mugitu gabe gelditu.
|
|
|
Euskara lehentasunezko hizkuntza, berezkoa eta ezagutu beharrekoa dela ezarriko luke. Egun, estatu frantses eta espainolaren menpe gareino, gure hizkuntza menpeko hizkuntza da, euskararen “aldeko” legeak menpeko legeak dira eta euskarari estatus egokirik ez diogu bermatzen ahal.Horren aurrean, guk, euskaldunok, gure geroaz erabakitzeko eskubidea dugun heinean, gure
|
hizkuntzaren
geroaz, erabileraz eta egituraketaz bertatik bertara erabakitzeko eta plantan emateko eskubidea dugula aldarrikatu behar dugu. Frantsesek Frantzian eta espainolek Espainian egiten duten gisa berean.Aldaketa hauek eman bitartean, ordea, euskaldunok badakigu ezin dugula mugitu gabe gelditu.
|
|
|
Garaiak aitzina doaz, gure aldarrikapenak ere. Euskaraz bizi nahi dugulako,
|
hizkuntza
politika burujabea behar dugu.Deia luzatu nahi diegu hemendik euskaltzale guztiei heldu den larunbateko Deiadar mobilizazioan parte har dezaten.Sebas Irazoki, EHEko kidea
|
|
2013
|
|
|
Euskara asko gustatzen zait, oso berezia da eta asko disfrutatzen dut euskara ikasten. Gainera, beharrezkoa da gauza nahiko egiteko; hitzaldietara joateko eta lagunekin hitz egiteko, adibidez.Gustuko dituzu
|
hizkuntzak
–Bai, baina ez ingelesa eta frantsesa, hizkuntza txikiak baizik. Katalana ezagutzen dut pixka bat lagunengatik, bablea eta cantabrua ere bai.Zer dela eta etorri zinen Euskal Herrira Kantabriatik. Soziologia karrera ikastera etorri nintzen duela lau urte.
|
|
|
Euskara asko gustatzen zait, oso berezia da eta asko disfrutatzen dut euskara ikasten. Gainera, beharrezkoa da gauza nahiko egiteko; hitzaldietara joateko eta lagunekin hitz egiteko, adibidez.Gustuko dituzu hizkuntzak. Bai, baina ez ingelesa eta frantsesa,
|
hizkuntza
txikiak baizik. Katalana ezagutzen dut pixka bat lagunengatik, bablea eta cantabrua ere bai.Zer dela eta etorri zinen Euskal Herrira Kantabriatik. Soziologia karrera ikastera etorri nintzen duela lau urte.
|
|
|
Nahiko euskaldun girora heldu nintzen. Oso garrantzitsua izan da belarria egin eta
|
hizkuntza
barneratzeko. Lehen bi urtetan Gau Eskolan ibili nintzen ikasten eta azken bi urtetan AEKn.Lortu duzu Soziologo moduan lanik. Ez, langabezian nago.
|
|
|
Beste aldetik esan behar da ez dela erraza lan kontua.Etorkinak zarete, azken finean.Hori da. Hona etorri nintzenetik, lanpostuek beti hitz egiten ditudan
|
hizkuntzekin
zerikusi zeukaten, batez ere alemaniera eta ingelerarekin: teleoperadore Suitzako empresa batentzat, turismo arloan, alemanierako klaseak, itzulpenak, etab. Baina inoiz ez nire ikasketekin eta formakuntzarekin lotutakoak.
|
|
|
Beti lan prekarioak. Gizarte laguntzaile naizenez, Pedagogia ikasita,
|
hizkuntza
oso garrantzitsua da, esan nahi dut bezeroen hizkuntza primeran jakin behar dela, eta nire gaztelania eta euskara maila ez dira hain altuak. Igeltsero, arotz edota argiketariek zentzu horretan abantaila daukate:
|
|
|
Beti lan prekarioak. Gizarte laguntzaile naizenez, Pedagogia ikasita, hizkuntza oso garrantzitsua da, esan nahi dut bezeroen
|
hizkuntza
primeran jakin behar dela, eta nire gaztelania eta euskara maila ez dira hain altuak. Igeltsero, arotz edota argiketariek zentzu horretan abantaila daukate:
|
|
|
Igeltsero, arotz edota argiketariek zentzu horretan abantaila daukate: bere lana edozein
|
hizkuntzetan
egin dezakete.Kontraesana dirudi: Alemaniatik etorri hona eta, krisiaren eraginez, han baino okerrago egotea.Bai.
|
|
|
Bere denbora behar du eta zabala izan behar zara. Hor ere aukera handia ikusten dut eta oso jende jatorra, eskuzabala eta kompremituta ezagutu dut, gaur egun lagun minak direnak.Bertoko
|
hizkuntza
ezagutzeak lagundu dizu harremanak zabaltzen. Hizkuntzaren aldetik erraza ez da. Bi hizkuntzetan bizi naiz:
|
|
|
Bere denbora behar du eta zabala izan behar zara. Hor ere aukera handia ikusten dut eta oso jende jatorra, eskuzabala eta kompremituta ezagutu dut, gaur egun lagun minak direnak.Bertoko hizkuntza ezagutzeak lagundu dizu harremanak zabaltzen?
|
Hizkuntzaren aldetik
erraza ez da. Bi hizkuntzetan bizi naiz:
|
|
|
Hor ere aukera handia ikusten dut eta oso jende jatorra, eskuzabala eta kompremituta ezagutu dut, gaur egun lagun minak direnak.Bertoko hizkuntza ezagutzeak lagundu dizu harremanak zabaltzen. Hizkuntzaren aldetik erraza ez da. Bi
|
hizkuntzetan
bizi naiz: gaztelaniaz eta euskaraz.
|
|
|
Orduan, zentzu horretan, ez da erraza. Oraindik nabari dut gauza batzuk, medikuarengana joatea edota sentimenduak azaltzea, zaila dela beste
|
hizkuntza
batean. Ama hizkuntzan askoz errazagoa da.Lanagatik ez zinen, orduan, euskara ikasten hasi. Ez, lanagatik ez.
|
|
|
Oraindik nabari dut gauza batzuk, medikuarengana joatea edota sentimenduak azaltzea, zaila dela beste hizkuntza batean. Ama
|
hizkuntzan
askoz errazagoa da.Lanagatik ez zinen, orduan, euskara ikasten hasi. Ez, lanagatik ez. Bertako hizkuntza zelako batez ere, errespetu kontu bategatik.
|
|
|
Ama hizkuntzan askoz errazagoa da.Lanagatik ez zinen, orduan, euskara ikasten hasi. Ez, lanagatik ez. Bertako
|
hizkuntza
zelako batez ere, errespetu kontu bategatik. Euskaltegian baten batek esaten zuen euskara dela “el idioma más difícil del mundo”.
|
|
|
Hori ezin da esan. Ezin daitezke
|
hizkuntzak
konparatu. Niretzat gaztelania ere zaila da.
|
|
|
Alemaniera ikastea ere zaila da oso irregularra baita. Euskararen arazoa da
|
hizkuntza
nagusia ez izatea. Horrela izan balitz errazagoa zitekeen euskara ikastea.Herri mugimendua aipatu diguzu lehen.
|
|
|
Hau da, bikotekidearengandik datorren indarkeria fisikoaz bakarrik ez hitz egitea.Emakumeen aurka egon daitezkeen bestelako indarkeria eta bazterketa mota guztiak erakustea.Benetako berdintasunean oinarritutako amodio harremanak edo maitasun kontuak.GEU BIOKen web orrian (www.bilbao.net/geubiok) parte hartzeko dagoen orria bete dute parte hartu nahi dutenek. Besteak beste, datu hauek agertuko dira: Izen abizenak, NAN, helbidea, telefonoa, harremanetarako helbide elektronikoa, sexua, jaioteguna, adin kategoria, banaka edo taldeka parte hartzen den, obraren izena,
|
hizkuntza
, iraupena eta edukien azalpen laburra.Kanta grabatuta duen CD edo DVDa gutun azal baten barruan aurkeztu da azaroaren 1eko 00ak baino lehen. Parte hartzaile bakoitzak 4 kopia aurkeztu ditu epaimahaikideen artean banatzeko helbide honetara: BELDUR BARIK!
|
|
|
Hiru kanta hauek Barrutirock en aurkeztuko dira; hau da, Euskara, Gazteria eta Kirol Sailaren musika zirkuituan. Horrela bada, Bilboko banda eta bakarlari gazteek zuzenean obrak aurkezten dituzten bertako kontzertu geletan aurkeztuko dira irabazleak diren hiru kantak.Epaimahaiak, besteak beste, kalitatea, orijinaltasuna eta eszenaratzeko modua baloratuko ditu, baita euskara
|
hizkuntza
nagusia izatea ere. Zenbait hizkuntza konbina daitezke; beti ere, euskarara edo gaztelaniara horien itzulpena egin eta itzulpen hori aurkeztuta.
|
|
|
Horrela bada, Bilboko banda eta bakarlari gazteek zuzenean obrak aurkezten dituzten bertako kontzertu geletan aurkeztuko dira irabazleak diren hiru kantak.Epaimahaiak, besteak beste, kalitatea, orijinaltasuna eta eszenaratzeko modua baloratuko ditu, baita euskara hizkuntza nagusia izatea ere. Zenbait
|
hizkuntza
konbina daitezke; beti ere, euskarara edo gaztelaniara horien itzulpena egin eta itzulpen hori aurkeztuta.
|
|
|
Helburu didaktikoak dituen artearen historiari buruzko ikuspuntu feminista daukaten argitalpen didaktikoak dira lan hauek.Guerrilla Girls en taldea arte eremuan Eurak, “Arte munduaren kontzientzia” bezala definitzen duten Guerrilla Girls taldearen lana, praktika artistiko feministetan inflexio puntua da bi arrazoirengatik.Lehenak, sexu desberdintasunaren produkzio eta erreprodukzio arazoaren “enkoadratze” zabalak, arte feministan garatzen ari ziren estrategiekiko diskurtsoaren biraketarekin dauka zerikusia. Eta horrekin lotuta dago, lehenengo aldiz eskaintzen baitu sexismoa artean finkatzen duten maila eta prozesu desberdinen ikuspuntu orokorra, baina ahaztu gabe, era berean, prozesu hauek beste instituzio eta gizarte alorrekin mantentzen dituzten loturak.Guerrilla Girls en kartel ospetsuak berehala ezagutzen dira Estatuaren zientzia den estatistikari estetika ukitua ematen jolasten dutelako. Arte alorrean eta beste zenbaitetan ere emakumeak bizi duen errealitatea islatzen duen estatistikaren
|
hizkuntza
erabiltzen dute, gizarte demokratikoen esanetan jarraitu nahi dituzten helburuekin, batez ere berdintasunari dagozkienekin kontrastatu, eta promes horiek lortzerakoan izandako porrota agerian jartzeko. Arte alorrean agintzen duten eragile eta kontzeptuen arteko lotura konplexua lehenengo plano batean azaltzen duten kartel hauek dira gainera euren ekintzen oinarri.
|
|
|
Ondoan, besteak beste, Maite Inda Kontseiluko kidea, Inazio Arregi (Tokikom) eta Xabat Laborde (EHE) izan dituzte. Topagunearen eta AEKren babesa ere igorri dizkiete Mikel Irizarrek eta Mertxe Mujikak, beste zereginetan izateagatik agerraldira azaldu ezin izan direnak.Euskalgintzako kideek Cristina Uriarte Kultura,
|
Hizkuntza
Politika eta Hezkuntza sailburuari eskatu diote apirilaren 4a baino lehen 34 lizentzia banatzeko lehiaketa bertan behera utzi zuen ebazpenaren aurka irratiek jarritako helegiteak aintzat hartu eta lehiaketarekin jarraitzea. Halere, hainbat komunikabidek zabaldutako irregulartasunak direla eta, lehiaketa akatsak hasi ziren azken punturaino bueltatzea ere eskatu dute.
|
|
|
Emaitza, halere, ohikoa da: “berriro ere euskara zen kaltetua eta berriro ere
|
hizkuntz
urraketa baten aurrean geunden”.Euskal irratiok “oso ondo egin dugu gure lana. Espedientea aztertu denean ikusi dugu irrati bakoitzak oso puntuazio altua izan dugula.
|
|
2014
|
|
|
Presa handia dago tresna horiek sortzeko eta herritarrei eskaintzeko. Zoritxarrez, Bilbon gaur egun euskaldunon
|
hizkuntza
eskubideak ez dira errespetatzen, hori errealitate ukaezina da: ezinezkoa da euskara hutsez bizitzea, edo bazterrera joan barik, euskaraz komunikatzea nahi baduzu zaila da arazoak ez izatea.
|
|
|
Tresna egokiak eta neurri eraginkorrak udal
|
hizkuntza
politikarekin lotuta daude. Egon badago hizkuntza politika udalerrian, planak eta plangintzaldiak egokiak izan daitezke edo ez; baina benetan aldatu eta zuzendu behar dena da betetze maila eta aplikazioa bera.
|
|
|
Tresna egokiak eta neurri eraginkorrak udal hizkuntza politikarekin lotuta daude. Egon badago
|
hizkuntza
politika udalerrian, planak eta plangintzaldiak egokiak izan daitezke edo ez; baina benetan aldatu eta zuzendu behar dena da betetze maila eta aplikazioa bera. Udal hizkuntza politikan, euskara planetan, hitzarmenetan eta adierazpen instituzionaletan jasotzen dena ez bada betetzen eta praktikara ez bada eramaten, euskararen salbazioan inoiz ez da Bilbon izango.
|
|
|
Egon badago hizkuntza politika udalerrian, planak eta plangintzaldiak egokiak izan daitezke edo ez; baina benetan aldatu eta zuzendu behar dena da betetze maila eta aplikazioa bera. Udal
|
hizkuntza
politikan, euskara planetan, hitzarmenetan eta adierazpen instituzionaletan jasotzen dena ez bada betetzen eta praktikara ez bada eramaten, euskararen salbazioan inoiz ez da Bilbon izango.
|
|
|
Izan ere, bilbotar euskaldunek sektore kaltetua ordezkatzen dute bi
|
hizkuntzen arteko
harreman orekatuan, elkarrenganako errespetuan eta funtzio osagarrian kokatzen badugu gakoa. Hori ezin da abiapuntua izan.
|
|
|
Datu soziolinguistikoekin irakurketa ezberdinak egin daitezkeen arren, aipatzekoa da euskara sustatzeko lanean eman diren aurrerapauso garrantzitsuenak ereduan eskolaraturiko umeengandik eta gazteengandik etorri direla. Horrek ekarri du euskaldunen kopurua nabarmenki igotzea Bilbon, udalak eginiko
|
hizkuntza
politikak baino. Erabilera, berriz, beste afera da.
|
|
|
Non dago erabileraren hazkundea Bilbon? Zertan eragin dio udal
|
hizkuntza
politikak. Orain arte hartutako neurriek eta eginiko jarduketek arrakasta izan dute erabilera apur bat sikiera handitzeko?
|
|
|
Bilboko Udalak geure
|
hizkuntzaren
salbazioa Bilbon finkatu nahi badu, ezinbestean, plan estrategiko bati heldu lioke; eta herritar guztiek jakin lukete plan berezia badatorrela Bilbora, pozarren, gainera. Izan ere, estrategikotasunak euskarari ate guztiak zabalduko lizkioke udal sail ezberdinetan kanpoan zein barruan.
|
|
|
Egun hauetan euskararen aldeko hitz potoloak entzun dira udaletxe barruan, konpromisoz beteriko adierazpen instituzionalak barne, baita argazki bat edo bi ere atera. Aste honetan udalak aukera izan du Bilbao egunkarian bi
|
hizkuntzen arteko
oreka ziurtatzeko (udalbatzan onetsita), %50eko espazioa hizkuntza bakoitzari emanez. Ezetz erabaki du.
|
|
|
Egun hauetan euskararen aldeko hitz potoloak entzun dira udaletxe barruan, konpromisoz beteriko adierazpen instituzionalak barne, baita argazki bat edo bi ere atera. Aste honetan udalak aukera izan du Bilbao egunkarian bi hizkuntzen arteko oreka ziurtatzeko (udalbatzan onetsita), %50eko espazioa
|
hizkuntza
bakoitzari emanez. Ezetz erabaki du.
|
|
|
Izan ere, ume askorentzat irakurtzea ez da erraza, batzuen kasuan, ikasketa zailtasun bereziak dituztelako eta material egokirik ez dutelako. Beste alde batetik, Estatu kanpotik heldu diren umeak edo familia etorkinetan jaiotakoak gero eta gehiago dira, eta ume horiek zailtasunak dituzte bi
|
hizkuntza
ofizial dituen ingurunean. Liburu honek oztopo horiek gainditzen ere lagundu gura du, irakurzaletasuna eta irakurtzeko ohitura eta hizkuntzaren ezagutza bultzatuz eta, aldi berean, Bilbo eta bertako elementu enblematikoenak erakutsiz.
|
|
|
Beste alde batetik, Estatu kanpotik heldu diren umeak edo familia etorkinetan jaiotakoak gero eta gehiago dira, eta ume horiek zailtasunak dituzte bi hizkuntza ofizial dituen ingurunean. Liburu honek oztopo horiek gainditzen ere lagundu gura du, irakurzaletasuna eta irakurtzeko ohitura eta
|
hizkuntzaren
ezagutza bultzatuz eta, aldi berean, Bilbo eta bertako elementu enblematikoenak erakutsiz.
|
|
|
Bilboko Udaleko Bozeramaleen Batzordeak publiko egin duen adierazpen instituzionalean dio" aukera berriak irekiko dituela euskara erabiltzeko, eta horretarako, errespetatuko dituela pertsona guztien
|
hizkuntza
eskubideak eta euskararekin bat egiteko askatasuna".
|
|
|
Bilboko Udalaren borondateak tupust egiten dute errealitaterekin.
|
Hizkuntz
Eskubideen Behatokiaren datuek erakusten dute Bilboko Udalak jasotzen dituela urtez urte euskara erabileraren kontrako kexa gehien.
|
|
|
Ibon Areso alkateak ez ezik Ibone Bengoetxeak (EAJ), Beatriz Marcosek (PP), Helena Gartziak (EH Bildu) eta Alfonso Gilek (PSE EE) ere sinatu dute, biharko Euskararen Eguna dela eta, adierazpen instituzionala. Bertan, Udaleko Bozeramaleen Batzordeak" hitzematen du neurri malguak eta politika sendoak eta egokiak bultzatuko dituela euskara indartzeko asmoz, betiere gure bi
|
hizkuntza
ofizialen arteko oreka gero eta handiagoa bilatuko duen elebitasunaren ildotik".
|
|
|
Non eta duela 35 urtetik euskara ofiziala den eremuko osasungintza publikoan. da egoera honen ondorioz erabiltzaileen
|
hizkuntz
eskubideak ere kaltetuak direla, osasun dokumentuak, eta zenbait kasutan arreta bera ere, erdara hutsez jasotzera behartuak bait daude erabiltzaileak.
|
|
|
LAB sindikatuak gai honetan euskara gutxienik gazteleraren parean kokatzea exijitzen du. Ezin dugu onartu gaztelera izatea lan
|
hizkuntz
“arrunta” eta euskaraz lana egin ahal izateko eskaera “bereziak” egin behar izatea langileok edota erabiltzaileak.
|
|
|
Unitate berri horrek hasera haseratik osasun dokumentazioa eskaini luke. Izan ere, langileon eta erabiltzaileon
|
hizkuntz
eskubideak urratuko dituzten unitate berriak sortzea ezin dezakegu onartu. Bestalde, egun gutxi barru emango du ezagutzera Osakidetzak Historia Klinikoa euskaraz bete ahal izatearen inguruan bere proposamena. Euskara Planeko hitz politez haratago normaltasunez euskaraz lan egin ahal izateko bideak irekitzea besterik ez dugu espero.
|
|
|
Bestetik, euskararen normalizazioak dituen berezko ezaugarriengatik zehar lerro izaera du eta hori aitortu behar zaio. Kontseiluak behin baino gehiagotan esan izan du
|
Hizkuntza
politika egiten dena eta egiten ez dena dela. Bada, Gobernu batek, bermatu behar du sail guztiek euskararen aldeko hizkuntza politika egiten dutela.
|
|
|
Kontseiluak behin baino gehiagotan esan izan du Hizkuntza politika egiten dena eta egiten ez dena dela. Bada, Gobernu batek, bermatu behar du sail guztiek euskararen aldeko
|
hizkuntza
politika egiten dutela. Horretarako biderik egokiena, Kontseiluaren ustez, Lehendakariordetza berezitua sortzea litzateke.
|
|
|
“Horrek diru asko libratuko luke gaur egun euskararen normalizazioaren alorrean gastatzen den kopururik altuena funtzionarioak euskalduntzen gastatzen baita. Gainera, erraztuko luke euskaraz funtzionatzeko data ezartzea eta
|
hizkuntza
eskubideen urraketarekin bukatzeko jauzi handia ematea ahalbidetuko luke”.
|
|
|
Neurri zehatzei dagokienez, adibidez, legebiltzarkideak euskalduntzeko plana eta Legebiltzarraren funtzionamendua euskalduntzeko hainbat neurri proposatzen da. Bestetik, sail desberdinek egiten dituzten erosketa eta zerbitzu kontratazioetan
|
hizkuntza
irizpideak arau bidez jartzea ere proposatzen da. Hizkuntza eskubideen bermerako neurri zehatzak hartzea ere proposatzen da.
|
|
|
Bestetik, sail desberdinek egiten dituzten erosketa eta zerbitzu kontratazioetan hizkuntza irizpideak arau bidez jartzea ere proposatzen da.
|
Hizkuntza
eskubideen bermerako neurri zehatzak hartzea ere proposatzen da.
|
|
|
Justizia eta osasun alorra beltzune dira
|
hizkuntza
eskubideen bermeari dagokionez eta bi arlo hauetan neurri zehatzak proposatzen dira egoera bideratu asmoz. Besteak beste, justiziaren euskalduntzea bermatzeko programa sortzea.
|
|
|
Proposamen honek dituen iturriak eta oinarriak Kontseiluak berak urte hauetan guztietan sortu eta hedatu dituen dokumentuetan aurki daitezkeela esan du; beste batzuen artean,
|
hizkuntza
politika berri eragingarria definitzen duen dokumentua.
|
|
|
EAEri dagokionez, proposamena Eusko Jaurlaritzako Ogasun eta aurrekontu sailburuorde eta
|
Hizkuntza
Politikarako sailburuordeari aurkeztu zaizkie, bai eta Eusko Legebiltzarreko talde gehienei ere, EAJ, eta PSE EE hain zuzen ere.
|
|
|
Baina egun batzuk pasa dira eta argazkien balioari buruz pentsatzeko ordua heldu da. Bilboko udalak inoizko aukerarik onena du
|
hizkuntza
politika berritu baterako oinarriak adostasun zabalarekin aurkezteko, aitzindari agertzeko, Euskal Herrian hizkuntza politikaren inguruan gutxitan eman den oinarrizko adostasunarekin: EAJ, PSE eta Bildu.
|
|
|
Baina egun batzuk pasa dira eta argazkien balioari buruz pentsatzeko ordua heldu da. Bilboko udalak inoizko aukerarik onena du hizkuntza politika berritu baterako oinarriak adostasun zabalarekin aurkezteko, aitzindari agertzeko, Euskal Herrian
|
hizkuntza
politikaren inguruan gutxitan eman den oinarrizko adostasunarekin: EAJ, PSE eta Bildu.
|
|
|
Unai Baztarrika Otegik (Beasain, 1982), Miren Agur Meabe eta Castillo Suarez idazleek eta Jon Kortazar idazle eta literatur kritikariak osatutako epaimahaiak iazko abenduaren 9an plazaratutako epaiari esker irabazi zuen Blas de Otero Lehiaketa. Seigarren edizio horretan, euskarazko zazpi obra aurkeztu ziren guztira,
|
hizkuntza
honetan izandako ordurarteko partaidetza marka guztiak hobetuz. Euskarazko nahiz gaztelaniazko modalitateetan 6.000 euroko sari bana ematen duen lehiaketa honek helburu bikoitza du hasiera hasieratik:
|
|
|
Lan bilera irekian, Sabin Anuzita Euskara zinegotziak" lehentasunezko" eta" oinarri oinarrizko" 14 lan ildo proposatu dizkie gainontzeko alderdietako ordezkariei" denon ardura delako euskararen normalizazioa lortzea, denontzako delako
|
hizkuntzen arteko
orekak herritarren arteko bizikidetzari ematen dion hauspoa".
|
|
|
Denoi. Denon ardura delako euskararen normalizazioa lortzea, denontzako delako
|
hizkuntzen arteko
orekak herritarren arteko bizikidetzari ematen dion hauspoa".
|
|
|
1 Euskararen ezagupena eta erabilera belaunaldi berrietan bermatzea. 2 Euskara ohiko
|
hizkuntza
izango duten arnasgune eta funtzioak zaindu, indartu eta hedatzea, euskararen belaunez belauneko transmisioa bermatzeko eta erreferentzialtasun soziala indartzeko. Azken batean, helburua ez baita euskararen ezagutza zabaltzea, besterik gabe, baizik eta euskal hiztunak sortzea.
|
|
|
Azken batean, helburua ez baita euskararen ezagutza zabaltzea, besterik gabe, baizik eta euskal hiztunak sortzea. 3 Familia transmisioa bermatzea, oso bereziki 25 urte barru izango diren 30 urtez azpiko gazte elebidunek euskara ere izan dezaten etxeko
|
hizkuntza
. Hauxe dugu etorkizunaren gako nagusia.
|
|
|
Zuzentasunaren irizpide bakarretik komunikagarritasunarenera eta adierazkortasunarenera igarotzea. 10
|
Hizkuntza
eskubideak eremu publikoan aitortzeko ez ezik errespetatzeko bidean, euskara erabiltzeko aukerak bermatzea. 11 Euskararen erakargarritasuna lantzea eta era egokian proiektatzea:
|
|
|
12 Euskararen irudiari prestigioa ematea, kultura eta komunikazioaren alorreko lorpenak garbi proiektatuz, batetik, eta, bestetik, euskal gizartearen kohesiorako osagai ezinbestekoa dela praktikan eta diskurtso publikoan adieraziz. 13
|
Hizkuntzaren
teknologiak (informazio eta komunikazioaren teknologiak euskararen garapenerako baliatzea), sarerako euskarazko edukiak sortzea eta komunikaziorako sare birtualak era egokian baliatzea, euskararen normalkuntza eta erabilera aukeren mesedetan. Izan ere, euskarak informazio eta komunikazioaren teknologiez baliatu behar ditu, horixe baitu ezinbesteko baldintza hizkuntza guztiz garatua izatera iristeko.
|
|
|
13 Hizkuntzaren teknologiak (informazio eta komunikazioaren teknologiak euskararen garapenerako baliatzea), sarerako euskarazko edukiak sortzea eta komunikaziorako sare birtualak era egokian baliatzea, euskararen normalkuntza eta erabilera aukeren mesedetan. Izan ere, euskarak informazio eta komunikazioaren teknologiez baliatu behar ditu, horixe baitu ezinbesteko baldintza
|
hizkuntza
guztiz garatua izatera iristeko. 14 Hizkuntza politikaren inguruko akordiorik zabalena etengabe elikatu eta sendotzea, euskararen biziberritzea eta kohesio soziala estu lotuko dituen itun berritu baten bila.
|
|
|
Izan ere, euskarak informazio eta komunikazioaren teknologiez baliatu behar ditu, horixe baitu ezinbesteko baldintza hizkuntza guztiz garatua izatera iristeko. 14
|
Hizkuntza
politikaren inguruko akordiorik zabalena etengabe elikatu eta sendotzea, euskararen biziberritzea eta kohesio soziala estu lotuko dituen itun berritu baten bila.
|
|
|
|
Hizkuntza
bat ez da galtzen...
|
|
|
Apika, euskararen ezagutza handitzea ezin garrantzitsuagoa jo badugu ere, aspalditxoko lelo ezagun hau birgogoratzeko garaia dugu:
|
Hizkuntza
bat ez da galtzen ez dakitenek ikasten ez dutelako, dakitenek erabiltzen ez dutelako, baizik.Bilbon, 2014ko apirilaren 9an
|
|
|
'
|
Hizkuntza
zapalkuntza eta erresistentzia Bilbon eta Bizkaian' hizketagai Euskal Memoriaren jardunaldietan
|
|
|
XX. mendearen zati handi batean euskararen eta herritarren
|
hizkuntza
eskubideen aurka barra barra erabili zen bortizkeriak gure hizkuntzaren geroa kolokan jarri zuen. Baina zapalkuntzak ezin izan zuen eragotzi euskararen aldeko indarrak piztu izana.
|
|
|
XX. mendearen zati handi batean euskararen eta herritarren hizkuntza eskubideen aurka barra barra erabili zen bortizkeriak gure
|
hizkuntzaren
geroa kolokan jarri zuen. Baina zapalkuntzak ezin izan zuen eragotzi euskararen aldeko indarrak piztu izana.
|
|
|
Dabid Anauten ‘Euskararen kate hautsiak.
|
Hizkuntza
zapalkuntzaren memoria’ liburuaren aurkezpenarekin eman zaie hasiera Euskal Memoriak antolatutako jardunaldiei. Atzoko saioan, sarrera gisa Kontseiluko idazkari nagusia den Paul Bilbaok hartu zuen hitza lehenik eta liburuaren egileak Dabid Anautek ondoren.
|
|
|
Gaur, ostera,'
|
hizkuntza
zapalkuntza eta erresistentzia Bilbon eta Bizkaian' jorratuko da. Hizlari Maria Angeles Garai, Bilboko gerra osteko lehenengo andereñoa, Iñaki Gaminde, EHUko irakaslea, eta Xabier Amuriza bertsolari eta idazlea arituko dira.
|
|
|
Euskal Memoriak abenduan kaleratu zuen ‘Euskararen kate hautsiak.
|
Hizkuntza
zapalkuntzaren memoria’ liburua. Bertan, fundazioak datuak eta testigantzak batu ditu, ugari, Euskal Herriko zazpi herrialdeetakoak.
|
|
|
1996an, 130 urte geroago, %27, 6". Gainbehera hori ez zen prozesu naturala izan,"
|
hizkuntza
zaharra mundu modernoaren beharretara egokitu ezina. Alderantziz, euskararen eta herritarren hizkuntza eskubideen kontrako eraso bortitzaren emaitza da".
|
|
|
Gainbehera hori ez zen prozesu naturala izan," hizkuntza zaharra mundu modernoaren beharretara egokitu ezina. Alderantziz, euskararen eta herritarren
|
hizkuntza
eskubideen kontrako eraso bortitzaren emaitza da".
|
|
|
Baina ez zuen eta ez du helburua lortu. !
|
Hizkuntzaren aldeko
mugimendua eta kontzientzia iratzarri zen eta, oztopoak oztopo, euskarak bizirik dirau" gogoratu dute antolatzaileek.
|
|
2015
|
|
|
Oso txikitatik dakargu jokabide hori: oraindik nahi adinako
|
hizkuntz
trebeziarik ez genuenean beste azpijoko batzuetara. Norbaitek irainka" tontolapikoa" esanez gero, zuk erraztasunera eta hizkuntz ekonomiara joaz, hala erantzungo zenion:
|
|
|
oraindik nahi adinako hizkuntz trebeziarik ez genuenean beste azpijoko batzuetara. Norbaitek irainka" tontolapikoa" esanez gero, zuk erraztasunera eta
|
hizkuntz
ekonomiara joaz, hala erantzungo zenion: " Zu gehiago".
|
|
|
Ni ere horren errudun sentitzen naiz: Sabino Arana noiz jaio zen zuzenean ordenagailuari galdetu (eta berak erantzuna emateko) edota Kortxoenearen eraispenaren laburpen automatikoa egiteko
|
hizkuntza
baliabideak sortzen ditut. Etorkizunean horrelakoak momentuan edonoren eskutan jartzeko.
|
|
|
Zentzu honetan, Bilboko Udaleko Euskera eta Hezkuntza Sailak antolatutako programa honek Euskararen Sustapenerako Ekintza Planaren (ESEP) hiru helburuetako bi hartzen ditu:
|
hizkuntzaren
jabetzea eta bere produkzioan daukan kalitatea.
|
|
|
Aurtengo barrikuntzen artean, jaialdiaren asmoetako bat beteko da aurten, hau da, bertako produkzioa sustatzea eta euskarari garrantzia ematea, beti ere kalitateari eutsita; hori dela eta, Euskadin produzitutako lau pelikula aukeratu dira eta horretatik bik euskara dute jatorrizko
|
hizkuntza
.
|
|
|
Teknologia berriek
|
hizkuntzak
praktikatzeko bide berriak zabaldu dituzte. Eta euskarak badu berea:
|
|
|
Baina oraindik ere ez maitatuak izango dira batzuentzat, kultura eta
|
hizkuntza
herri honen ardatz badira ere, herria eraikitzea helburu bazuten ere, Adela, Blas Piñar eta Euskal Herrian Euskaraz bertan jarraitzen badute ere. 44 urte eta gero berdinon artean ez baita aldatu ezer.
|
|
|
Arriagak' Uda gau bateko ametsa' lanaren hiru
|
hizkuntzako
bertsioa eszenaratuko du
|
|
|
Ekoizpen lan handia da, denboraldiko indartsuena, inolako zalantzarik gabe, eta William Shakespeareren lan klasikoari are eta erakargarritasun handiagoa ematen dion alderdi berritzailea jasotzen du, emanaldietara doazenek Shakespeareren poesiaz euskaraz eta gaztelaniaz gozatzeko aukera izango dutelako. Eta hori gutxi balitz, antzezpenean zenbait keinu egingo zaizkio lanaren jatorrizko
|
hizkuntzari
, eta hainbat eszenatan antzezleak ingelesez arituko dira. Beraz, bertsio elebidunaz eta, une batzuetan, hiru hizkuntzako bertsioaz hitz egiten ari gara.
|
|
|
Eta hori gutxi balitz, antzezpenean zenbait keinu egingo zaizkio lanaren jatorrizko hizkuntzari, eta hainbat eszenatan antzezleak ingelesez arituko dira. Beraz, bertsio elebidunaz eta, une batzuetan, hiru
|
hizkuntzako
bertsioaz hitz egiten ari gara. Hala ere, horrek ez du inolako ulermen zailtasunik eragingo, ikus entzuleek inolako arazorik gabe jarraitu ahal izango baitute antzezlana.
|
|
|
Pablo Viar bera izan da, antzerkirako bertsioaren sorkuntza prozesuaren barruan, ikuskizuna bi
|
hizkuntzak
nahastuz eta ukitu batzuk ingelesez eskainiz egitea planteatu duena. Izan ere, hasiera batean bi bertsio egitea planteatu zen, bat euskaraz eta bestea gaztelaniaz, horrela, hizkuntza bakoitzean 4 emanaldi eskainiz.
|
|
|
Pablo Viar bera izan da, antzerkirako bertsioaren sorkuntza prozesuaren barruan, ikuskizuna bi hizkuntzak nahastuz eta ukitu batzuk ingelesez eskainiz egitea planteatu duena. Izan ere, hasiera batean bi bertsio egitea planteatu zen, bat euskaraz eta bestea gaztelaniaz, horrela,
|
hizkuntza
bakoitzean 4 emanaldi eskainiz. Baina proiektua gauzatu ahala, antzezlanean hiru hizkuntzak agertzea erakargarriagoa izango dela ikusi du zuzendariak.
|
|
|
Izan ere, hasiera batean bi bertsio egitea planteatu zen, bat euskaraz eta bestea gaztelaniaz, horrela, hizkuntza bakoitzean 4 emanaldi eskainiz. Baina proiektua gauzatu ahala, antzezlanean hiru
|
hizkuntzak
agertzea erakargarriagoa izango dela ikusi du zuzendariak.
|
|
|
Lehenengo esparruan Sincrónica II eskultura robotikoa dago. 21 serbomotorrez akzionatutako altzairu herdoilgaitzezko 21 pieza pare dituen eskultura honek
|
hizkuntza
binarioa erabiltzen du. Bigarren esparruan, Sincrónica I dago ikusgai.
|
|
|
Nico Hirtek dionez, oinarrizko gaitasunak hezkuntzaren ardatz gisa ezartzea enpresa munduaren presioaren ondorioa izan zen eta, ondoren, eredua gainerako hezkuntza etapa guztietara hedatu zen" eskulan moldagarria, balioanizduna, mugitzeko arazorik ez duena eta birziklatzeko prest dagoena" hasierahasieratik trebatzeko. Merkatuak ez ditu izugarri kualifikatutako pertsona asko behar aukera hori elite ekonomikoen seme alabei gorde behar zaie, behar duena da etorkizuneko langileak ongi hitz egiteko gai izatea,
|
hizkuntza
bat baino gehiago hitz egiteko gai izatea eta inguru digitalean lan egiteko gai izatea. Duela urte batzuk gutxi batzuen esku zeuden ikasketa horiek merkatu globalean oinarrizkoak dira gaur egun eta, beraz, beren balio erantsia galdu dutenez, ez dute lan kualifikaturako aterik irekitzen.
|
|
|
...zkuntza eta gizarte ongizatea negoziatzeari aurka egiten diogunoi, adineko eta pentsionista errebeldeei, etxebizitza eskubidea aldarrikatzen dugunoi, esplotazioa eta prekarietatea jasaten diogunoi, giza laguntza duinak etengabe erreklamatzen ditugunoi, kalitateko enpleguaren banaketa exijitzen dugunoi, etorkizuna lapurtu nahi diguten gazteoi, jatorriarekiko bazterketaren aurka ari garenoi, euskara
|
hizkuntza
bizia izan dadin nahi dugunoi...
|
|
|
Lanaren lau emanaldi eskainiko dira,
|
hizkuntza
bakoitzean bi. Lehenbiziko biak euskaraz izango dira, eta ostegunean, urtarrilaren 29an eskainiko dira, bat goizeko 11:00etan eta bestea arratsaldean, 20:00etan.
|