|
2000
|
|
|
Duela gutxi, eta gogor borrokatuta, bere" Euskara Ingelesa/ English Basque" hiztegiak argia ikusi du. Egun, doktoregoa egiten ari da unibertsitatean itzulpengintza klaseak emateko, hamaika
|
hizkuntza
daki-eta. Ingelesa, euskara, portugaldarra, gaztelera, frantsesa, afrikaans, eta alemaniera gutxi balira, orain, txinarrarekin dabil lardaskan.
|
|
|
Gerra zibila hasi baino lehen, jendea orain baino askoz hobe bizi zenean. Bertan ikasi nuen yankee inozo bat baizik ez nintzela, Afrikan mundu guztiak zenbait
|
hizkuntza
baitaki: angolarra, tribuetako dialektoak, portugaldarra, frantsesa, afrikaans, ingelesa, eta abar.
|
|
|
Esanak esan, zertarako balio du
|
hizkuntzak
jakiteak. Mundua ulertzeko modu ezberdina damaigutelako, akaso?
|
|
2001
|
|
|
" Ni multikulturalista naiz» esaten dizutenean, eta zuk euskaraz hitz egiten baldin badiozu, besteak erdaraz baino ez du jakingo. Gainera gutxiengoa bazara, zuri botako dizute zabor ideologiko guztia, euskaldunak karlistak direla esango dizute, eta bitartean, errepresentazio kazetari boteretsu horien familia gehienak ultrakarlistak izan dira; eta esango dizute mundura itxiak gaudela, hain justu bi
|
hizkuntza
dakizkigun euskaldunok gara itxiak, eta bakarra dakien Cuencako hori dago zabalik mundura!
|
|
|
Gauza bat da, ordea, esango dit edonork,
|
hizkuntza
jakitea eta bestea oso hizkuntza horren bitartez zernahi gaitaz aritzea. Dudarik gabe esan dezakegu ez zutela uste euskal irakaskuntzarako premiazkoa zen lan eskergan barrena abiatzeak gehiegi balio zuenik.
|
|
|
Nik uste nuen, ez nuen nahi, baina bai uste?
|
hizkuntzarekiko
jakitea, jakintza, jakiundea eta jakinduria ez zeudela hain aurreratuak Euskal Herrian, aitzina bide ederra egin badugu ere. Oker nengoen, oker baino okerrago, eta biziro poztu naiz:
|
|
2002
|
|
|
«Eskolak euskaldundu behar du!» eta «Euskal Herritar orok du euskaraz jakiteko eskubidea» lelopean, Euskal Herrian Euskarazek hezkuntza sistema propioa aldarrikatzeko kanpaina abiatu du. EHEko arduradunen arabera, indarrean dauden hezkuntza sistemek ez dute bermatzen ikasleek euren herriko
|
hizkuntza
jakiteko duten eskubidea. Elkarteak derrigorrezko hezkuntzari buruzko ikerketa egin du eta honako ondoriora iritsi da:
|
|
|
Idatzitakoa baino errazago imita daitekeen komunikazioa da ahozkoa.
|
Hizkuntza
jakitea nahikoa du iruzurgile politikoak irrati emisora piratak sortzeko eta bere propaganda hedatzeko. Gerra garaietan esperimentatu den desinformazioa izan da irratiaren bidezkoa.
|
|
|
Esan ohi da hizkuntza bera dela oztoporik nagusiena kulturarteko komunikaziorako; baina
|
hizkuntza
jakiteak ez du beti bermatzen harreman komunikatibo asebetegarria, baldin eta hizkuntza hori erroturik dagoen kultura ezagutzen ez baldin bada. Ezin da hizkuntza abstrakzio huts legez komunikatu; hizkuntzaren atzetik beti dago beste zerbait, horren atzetik bizitza osoa dago.
|
|
|
hitz egitea logika, arrazonamendua eta kultura transmititzea da. Beraz, liturgia kulturalak ezagutzeke,
|
hizkuntza
jakitea ez da harreman komunikatibo arrakastatsurako giltza ziur bakarra.
|
|
|
Berez zerbait ederra eta aberasgarria den hori, konpondu beharreko eta konpondu ezinezko arazotzat jotzen da. Ezagutzen al du inork munduan kasuren bat non bi
|
hizkuntza
jakitea hizkuntza bat bakarrik jakitea baino kaltegarriago gerta daitekeen. Hori da batzuetan euskaldunen kasua.
|
|
2003
|
|
|
Erabat faltsua da, nafar guztien eskubide berdintasunaren printzipioan oinarriturik, hizkuntza gaitasun printzipioa zapuztea. Administrazioaren lanpostuak zerbitzu lanpostuak dira eta, hortaz, lurraldeko bi
|
hizkuntzak
jakitea balioetsi behar da eta lanpostu batzuetarako euskara jakitea nahitaezko baldintzatzat eman.
|
|
2004
|
|
|
Ni han beste mundu batekoa nintzen. Besteen begiak ikusita konturatzen nintzen ni guztiz arrotza nintzela, eta gainera han baziren guk ez genekien
|
hizkuntza
zekitenak ere, orduan lehenbailehen alde egin nuen handik. Nire burua guztiz arrotza sumatzen nuen, errealitatetik kanpokoa.
|
|
|
|
hizkuntza
jakin bateko hitzen jatorriaz informazioa ematen dutenak dira.
|
|
|
Horiek horrela, Prozedura Zibilaren Lege berriko 142 artikuluak arautzen du prozesuan nola erabil daitezkeen hizkuntza ofizialkideak; artikulu hori bat dator, etorri ere, Botere Judizialari buruzko Legearen 231 artikuluarekin. Bestalde, ezin da ahantzi, indarreko legeriaren arabera, autonomia erkidegoetako
|
hizkuntzak
jakitea meritua dela, Justizia Administrazioaren zerbitzupeko langileak hautatzeko orduan.
|
|
|
Hizkuntza arrotzaren ezarpenean erabili izan diren amarruen berri emango digu Txepetxek ondoren. Beste hizkuntza herriekiko harremanak mamitzeko ezinbestekoa dugu noski gurea ez den
|
hizkuntza
jakitea: bat, bi edo nahi direnak.
|
|
|
Ideologizazioa ote da hori??.
|
Hizkuntza
jakin baten erabilera gure sozializazioaren ardatzean txertatua baldin badago, pentsatzekoa da hizkuntza horretan eraiki dugula, besteak beste, geure nortasun soziala eta nazionala. Nitasunaren eta gutasunaren arteko galbahe izate horrek, tarteko zubigintza horrek, nor beraren subjektutasuna eraikitzeko erabilia izan denez, ez du oso urrun ibili behar inoren mundu mental eta ideologikotik.
|
|
|
Nitasunaren eta gutasunaren arteko galbahe izate horrek, tarteko zubigintza horrek, nor beraren subjektutasuna eraikitzeko erabilia izan denez, ez du oso urrun ibili behar inoren mundu mental eta ideologikotik. Inoren mentalitatea onduko bada, izan ere, hizkuntzaren esku hartzea noraezekoa da eta, halaber, inoren sistema ideologikoa osatuko bada, talde erreferentziak eta balioak ere
|
hizkuntza
jakin baten arragoan goritu behar. Beraz, nola itzuri dakioke giza subjektutasunari hizkuntzaren bitartekotza bere ideologiazko osaeran?
|
|
|
|
Hizkuntza
jakin baten estatusa botere adigaiaren logika epistemologikoan kokatu behar genukeela dirudi. Ez, sarri egin ohi dugun bezala, halako adierazle eta holako faktore andana baten zerrenda luze bati atxikia.
|
|
|
–Dagoenekoz aski frogatua izan da, hizkuntza, neurri batean gutxienez, pen tsamenduaren euskarria dela?. 538 Xabier Isasiren esaldi horrek orain artekoaren sintesia egiteko balio digu:
|
hizkuntza
jakin batean dugun gaitasun komunikatiboaren euskarria hizkuntza horretan bertan garatutako pentsamenduaren araberakoa izango da. Badago noski beste modurik ere gauza berbera aditzera emateko, pen tsamenduaren kide moduan gizartekotze ideia erabilita.
|
|
|
Eta zer egiten du sistema sozial eta aldakor horretan bizi den hiztunak? Bertan munduratu, mundua bertatik interpretatu, eta sozializazio prozesu horren joan etorrian
|
hizkuntza
jakin baten baliabide multzo mugatu bat bereganatu.
|
|
|
Horretara, hiztunaren izaera eta testuinguru soziolinguistikoa erauzirik, hizkuntza pertsonen arteko mintzabide eta tresna mekaniko huts dela uste izanik, izozmendiaren eragin pisua axaleko jarrera eta nahimen psikologikoen lanbropean estaltzen da. Hiztunaren jarrera psikologikoa aztertzen ibiltzen gara zozoak bezala, jarrera horrek erabakiko balu bezala
|
hizkuntza
jakin baten ordez bestea erabiltzea. Identitate kontzientziaren eragina neurtzen ikerketa lan sakonak egiten ditugu, euskararen erabilera identitate balioen araberako zer edo zer delakoan.
|
|
|
Bourhis aditu gisa. Tolosarrak esango dio gauza bat dela
|
hizkuntza
jakitea eta bestea erabiltzea. Galdetuko dio Quebecen frantsesa ikasi ondoren erabiltzen al duten kanpotik bertaratzen direnek.
|
|
|
Zerk girotzen du modu naturalean
|
hizkuntza
jakin baten erabilera. Noiz sentitzen da hiztuna berezko giro linguistikoan inolako tirabirarik gabe?
|
|
|
Edo bestela esanda: askatasuna ahalmen konkretu gisa erabiltzen dela, eta
|
hizkuntza
jakin bat erabiltzeko, posible egiten duten ahalmen baldintzak egon behar dutela. Hizkuntza askatasunaren ariketarako ahalmen baldintzak ezin dira inoiz ere izan gizabanakoaren baldintzak.
|
|
|
Funtzionaltasunean oinarrituriko hizkuntza jokaeraren araua, Agotek zioen moduan, hizkuntza erabileraren lege bihurtzen baldin bada, euskaldunak ez dauka lekurik ele bitan eratu nahi den gizarte molde honetan. Euskara gutxiagok edo gehiagok jakiteak badu noski eragina honetan guztian, zuzen zuzena gainera, baina bi
|
hizkuntzen
jakite maila berdindu arteko prozesu soziolinguistiko luze bezain korapilatsuan ez da garbi ikusten jakite maila hori bera ere nola berma daitekeen euskarari buruzko jarrera balio demokratikoetan oinarritzen ez bada. Erran nahi baita, erdaldunen aldetik nagusi diren jarrera eta jokabideak diren bezalakoak izanda, oro har, ez dagoela modurik hizkuntza erabilerari buruzko jarraibideak aldatzeko.
|
|
|
Beste modu batean adierazita: aitorpen horien argitan,
|
hizkuntza
jakite hutsak berekin dakar hizkuntza hori hiztunaren identitate osagarri bihurtzea. Halere, guk dakigunez, erabileran gehien eragiten dutenetako faktorea hizkuntzaren eta hiztunaren arteko talde identifikazioa izaten da.
|
|
|
Bata nahiz bestea, elkarrekikoan bakarrik dira gaitasun, faktore erabakitzailea, une oro, erabilera izanik. Erabilerarik gabeko hizkuntza trebakuntza izatez ezinezkoa da,
|
hizkuntza
jakitea ez delako gaitasun kognitibo hutsa, hura gaitasun pragmatikoaren eskuko denez gero.
|
|
|
Espainiako ikasleek gutxien baloratzen dute ikasketa espedientea, lanpostu on bat lortzeko. Horrela, unibertsitarioek garrantzi handiagoa ematen diote lan esperientziari,
|
hizkuntzak
jakiteari, informatika menderatzeari, karreran praktikak egiteari edo aholkuak jasotzeari. Sinesmen hori kalifikazioetan islatzen da, eta ikasleen% 58k onartzen du bere espedienteko notarik ohikoena onartua dela;% 38k, berriz, oso ona, eta% 4k bakarrik bikain edo ohorezko matrikula.
|
|
|
3) Mintzamenak ez duela
|
hizkuntza
jakin bat lehenesten.
|
|
2005
|
|
|
Euskara Euskal Herriaren ondare soziala da eta bizirik izatea ona da guztiontzat; bi
|
hizkuntzak
jakinda bakarrik aukera dezakegu zein hizkuntza erabili.
|
|
|
Lehiaketa horretan ondokoak aintzat hartuko dira bereziki: ikerketa juridikoaren inguruko lanak, merezimendu akademikoak, Ministerioaren mendeko kidegoetan emandako zerbitzu bereziak eta
|
hizkuntzen
jakitea.
|
|
|
|
Hizkuntzak
jakitea alegatzen bada, oposizioetarako ezarri bezala egiaztatu behar da jakite hori.
|
|
|
Honelako ikurrek testu idatziak laburtzeko balio dute, baina irakurtzeko orduan deskodetu egin behar dira hizkuntza bakoitzean. Batzuetan idatzizko segidaren hurrenkera ez dator bat
|
hizkuntza
jakin bateko sintaxian dugun hitz hurrenkerarekin eta irakurketa hizkuntzaren arabera egiten da: 1 cm idatzi, baina zentimetro bat irakurtzen dugu euskaraz22?
|
|
|
10 Juntaduraren eta menderakuntzaren garapen diakronikoa, behintzat,
|
hizkuntza
jakin bat kultur tresna gisa hartuz doan irmotasunari erantsirik doa. Ikusi gaztelaniarako Gili Gaya (1961:
|
|
|
Argazkilaria da, artista kontzeptuala, pintorea eta titiriteroa. Bost
|
hizkuntza
dakizki: euskara, ingelesa, frantsesa, errusiera eta alemana.
|
|
|
Sims Williams-ek (1998) bere lanean adibide desberdinak baliatuz genetika eta linguistikaren arteko elkarrekikotasuna oraindik ez dagoela frogatuta erakusten du. Genetikan aurrerapenak egon diren arren,
|
hizkuntza
jakin bateko etnia, gene eta hizkuntzaren arteko koerlazio erregularrak aurkitzea oraindik ez baita lortu. Gainera azkenaldian genetistek hizkuntza eta geneen arteko harremana aztertzeko, fidagarritasun gutxiko lanetara jo dute, munduko hizkuntzen arteko genealogia fantasiosoenak proposatu dituztenengana (adib.
|
|
|
Bilaketa aurreratua erabili. Bilatzaileen ezaugarri aurreratuei esker, bilaketa eremua
|
hizkuntza
jakin batera, domeinu jakin batera edo web gune jakin batera murritz daiteke. Ez da “aurreratua” hitzarekin beldurtu behar; bilaketa indartsuagoa da, baina ez da zailagoa hitzak jarri eta botoi bat sakatzea baino.
|
|
|
" Hizkuntza normalizatuko bada, aurrena hiztunak behar baititugu. Gauza bat
|
hizkuntza
jakitea da, eta bestea, omen dakien hori erabiltzen ote duen. Erabilera ez da hain nabarmena; ezagutzak egiten duen gorakadari ez dio erantzuten".
|
|
|
Bai, asko. Eta mesede handia egin dit
|
hizkuntzak
jakiteak. Mundu zabalean ibiltzeko eta liburuak irakurtzeko. Eu ropa guztian ibili naiz, Moskutik hasi eta Italiaraino, Afrikan, Asian eta ia berrogei urtez New Yorken eman izan dut uda.
|
|
|
" Horrela, bada, hizkuntza bakoitzean aurkitzen da jatorrizko singularitate eta eragiteko era bat" 106 Lehen gizatiarra denaren eta linguistikoa denaren arteko aldiberekotasun genetikoaz hitz egiten genuen bezala, orain nazioa hizkuntza baino lehen edota hizkuntza nazioa baino lehen ez dela existitzen aitortu beharrean gaude. " Nazioen arabera ematen den giza-generoaren banaketa, hizkuntzen arabera ematen den banaketa baino ez da" 107, eta, honen ondorioz, nazio bat"
|
hizkuntza
jakin batengatik ezaugarritutako eta osotasun idealarekiko indibidualizatutako gizadiaren forma espirituala" 108 dela esan dezakegu. C. Menzek honela laburbiltzen du gure autoreak gai honi buruz duen iritzia:
|
|
2006
|
|
|
Lekukoa gorra bada, zeinuen
|
hizkuntzaz
dakien interpretatzaile egokia izendatuko da, eta, interpretatzaile horren bidez, galderak egin eta erantzunak jasoko dira.
|
|
|
Burmuinean, zehazki. Gramatika hori
|
hizkuntza
jakin baten isuriarekin beteko dugun ontzia da, nolabait esateko. Hazi ahala gramatikaren arau asko alde batera utziko ditugu, eta soilik gure hizkuntza konkretuak behar dituenak erabiliko ditugu.
|
|
|
• Zenbait herritan, jatorrizko
|
hizkuntza
dakiten ikasle nagusiekin, gurasoekin edo etorkin elkartekoekin laguntzen dira.
|
|
2007
|
|
|
Irakasle batekin mintzatu nintzen hemen lehengo batean.
|
hizkuntza
daki. Zera kontatu nion, nola heldu zen gure herrira brigadista bat orain dela bi urte, eta hogeita bost bildu zituela eskolan!
|
|
|
Hau da, hizkuntzak eta kulturak aberatsagoak dira eurak zabaltzen diren neurrian; nahasteak ez du zertan txarra izan. Arazoa, betiere, gertatzen da
|
hizkuntza
jakin batek eta kultura jakin batek hartu baino ez diotenean egiten beste bati, orduan" gain jartzapena" ageri da, eta hizkuntza eta kultura hartzaileek indarra galtzen dute, eta, buruenik, hil egiten dira. Horixe da hainbat hizkuntzari eta kulturari jazo zaiena.
|
|
|
Esaterako, kirolek badute eragin hezur mamitzaile izaera ere. Horretara, bada, kultura jakin baten eta
|
hizkuntza
jakin baten isla ezberdina eskaintzen dute pilotak, sokatirak, estropadek, ahari topekek, txapelketek, txinga eroateak, aizkolari demek, gizon probek, idi probek, mando probek, barrenariek, fardo altxatzeak, korrikalariek eta bestek.
|
|
|
(Aurrera orduko, onartu behar dut, inork beste iritzirik har ez dezan, ni hizkuntza eta ohitura kontuetan egunean baino egunean garbizaleagoa naizela; aldi berean, ostera, onartu behar dut, jakin badakidala oraingo uneko eta etorkizun hurbileko moduen arabera moldatu dudala neure burua, bertan hil behar ez badut kultura eta
|
hizkuntza
jakin batzuetako partaide gisa).
|
|
|
Baliteke kultura berezirik izatea hizkuntza berezi barik? Ezinbestekoa ote da
|
hizkuntza
jakin bat kultura berezia izateko. Baliteke euskal kulturarik izatea euskara barik?
|
|
|
Egunerokotasuna eraikitzen duten egoerek hainbat baldintza ezartzen dizkiete hiztunei, adibidez: aurrez aurre dituzten solaskideak
|
hizkuntza
jakin batetan gaituak diren ala ez jakitea; hizkuntza bereko hiztunak izanda, elkarrekin harremanak trinkoak izatea eta ez egotea beste hizkuntza baten harreman sareetan barreiatuta; egoerak ezartzen duen marka linguistikoa tarteko, hiztunak hobesten duen hizkuntzaren aldeko hautua egiteko ahalmena izatea; taldeko kide gehienak hizkuntza horretan aritzeko gai izatea ere (Amonarriz, 1991)....
|
|
|
Arteak ez du
|
hizkuntza
jakinik, artea berezko hizkuntza litzateke. Topiko honenazpian estaltzen dira euskarak arte plastikoen munduan dituen gabeziak.
|
|
|
Hizkuntzaz haraindi ez dago ezer, kulturaren munduan sartzen garen unetik.Artistak, beste lanbide askotan bezala, bere hizkera eta kode bereziak erabilikoditu berariazko produktuaren ekoizpena mamitzeko. Nolanahi ere, kultur eta arteerreferentzia oro
|
hizkuntza
jakin batean edo bestean pentsatua eta hezurmamituadagoenez, inspirazio iturri eta sormen gaiak ez dira hizkuntzaz haraindiko gertakari sozialak, testuinguru historiko eta kultural baten altzoan txertatuak daudelako.Hizkuntzak estetika artistikoaren alor batzuetan ez du bere itxura nabarmenikutziko agerian, baina horrek ez du esan nahi hizkuntzaren bitartekotzarik ezdagoenik halako arte produktue... Mundu sinboliko orokorraren mugarriak hizkuntzaren bidez eraikiak dauden neurrian, kultura eta arte adierazpideakoro mugarri horien barnean mamitzen dira, arte hizkera eta estetika kode berezienautonomia erlatiboa gorabehera.
|
|
|
Txanpona besterik ez dute, baina horretan aberatsegiak direla esan behar, eta ez pobreak. Izatez, ez dago neurri erabakarrik
|
hizkuntza
jakin baten aberastasuna edo
|
|
|
...rte esentzial bat hitzen hots edo boz diferentzien gainetik («zaldi», «cheval», «horse») hizkuntza guztietan berdina bada (berba ezberdin denok objektu berari dagozkio), arrazoia, antza, hizkuntzan bertan parte bat pre edo ezhizkuntzazkoa delako da162 Are, (c) hizkuntzetan bertan, gramatikan nahiz lexikoan, «hamaika gauza» a priori ezarria da, unibertsala eta guztietan halabeharra hortaz?,
|
hizkuntza
jakin baten baldintzetarik aske163 Esperientzian, Kant-i jarraituz, sentigarritasuna eta adigarritasuna bi ahalmen gisa bereizten baditugu ere, hizkuntza ezberdinen arteko diferentziak (kontingentziak) sentigarritasunaren kapitulura mugatzen dira Humboldt-en ustetan. Hori erabakigarria da zuzen ulertzeko Humboldt-en eboluzioan, haren adierazpen batzuek (hizkuntzak egiten duela mundua, estiloan) betiere beren zentzua mugatua zein mugen barruan daukatela, ezin baitira zentzu absolutuan hartu.
|
|
|
Kontrara, ozta ozta da posible puntuak edireitea, esan ahal izateko, horietantxe, banaka harturik, erabakigarriki itsatsia ageri dela hura. Horregatik
|
hizkuntza
jakin bat errepasatzen bada, hainbat gauza topatzen da, bestela izanez ere pentsa litekeena bere formaren okerrik gabe esentzian, eta berau bereiz garbi atzemateko, ostera ere inpresio orokorrera igorriak gara. Hemen, baina, justu
|
|
|
Atseden hartu edo oporrez gozatu besterik ez du egin nahi," Bidaiaria irrika bereziarekin eta kultura baten bila joaten den bitartean, turista ez da hain sakona, eta atseden hartu edo oporrez gozatu besterik ez du nahi" normalean, ez du ingurunearekin hainbesteko interakziorik egiten, eta modei gehiago erreparatzen die. Bien artean, gaztelaniaz, japonieraz, portugesez, ingelesez, frantsesez, alemanez… Baina, hain garrantzitsua da
|
hizkuntzak
jakitea munduan zehar bidaiatzeko. Ez.
|
|
|
Kontrolatu teklatua programazioaren abc da. Lerro pare batekin kodea edozein
|
hizkuntzatan
jakin daiteke erabiltzaileak sakatzen duen tekla, birus bat edo troiatarra (programak dira) pultsazioak erregistratu eta bidaltzen dituzte Internet bidez, izugarria da. Askoz gehiago da zaila, adibidez, birusa kopiatzea ordenagailua beste bati.
|
|
|
Kirol jarduerak. Lan merkatua
|
Hizkuntzak
jakitea ezinbestekoa da turismoan lan egiteko. Betebehar hori gero eta gehiago zehazten dute enpresaburuek, Espainiara bidaiatzen duten atzerritarren% 70 gaztelaniaz hitz egiten ez duten herrialdeetatik datozelako.
|
|
|
Kontuan hartu behar da, alabaina, elkarrizketa beti
|
hizkuntza
jakin batean gertatzen dela —hizkuntza, ikusi bezala, hizkuntzetan bakarrik da erreala—, eta horrek nahitaez garamatza hizkuntz pedagogiaren alde etikoa aniztasun linguistikoaren perspektibatik ere aztertzera. Egia da, zentzu batean, Marinak esaten duena:
|
|
2008
|
|
|
Bi komunitateek bi
|
hizkuntzak
jakingo balituzkete askoz hobe, baina horretarako borondate ona behar da. Euskaldunok hain puristak izateari utzi behar diogu, eta hau lurralde elebiduna izanda, bakoitzak esfortzua egin behar luke guztiz integratzen.
|
|
|
Internet bidezko zerbitzurik erabiliena posta elektronikoa izan da eta sakelako telefonoen bidezkoen artean SMS mezuek sekulako arrakasta izan dute. Bi komunikazio sistemetan erabiltzaileak
|
hizkuntza
jakin bat erabiltzen du. Interesgarria litzateke euskaldunok esparru horietan zer jokabide dugun jakitea, baina ez dut ezagutzen xede hori duen ikerlanik.
|
|
|
Internet bidezko zerbitzurik erabiliena posta elektronikoa izan da eta sakelako telefonoen bidezkoen artean SMS mezuek sekulako arrakasta izan dute. Bi komunikaziosistemetan erabiltzaileak
|
hizkuntza
jakin bat erabiltzen du.
|
|
|
Lurralde jakin batean (hiri nahiz eskualde batean) H1 hiztunek duten banaketa oso lotuta dago hiztun taldearen barruko gizarte sarearen indarrarekin eta, beraz, esparru pribatu eta publikoetan H1 hizkuntzak duen erabilera maiztasunarekin (Landry eta Allard, 1994a, 1992a). Zenbat eta handiagoa izan
|
hizkuntza
jakin bateko hiztunen proportzioa eskualde jakin batean, orduan eta sendoagoak izango dira harreman linguistikoen sareak eta orduan eta aukera gehiago izango ditu gutxiengoaren hizkuntzak talde barruko komunikazioetan erabilia izateko egoera pribatu eta erdi publikoetan. Gutxiengoaren hizkuntzaren bat erabiltzen duten taldeek, kide dezente eta sare sendoa baldin badituzte eskualde jakin batean, beren hizkuntza esparru publikoetan erabiltzeko modua izan dezakete, esaterako, dendetan edota negozioetan, eta litekeena da gobernuaren zerbitzu batzuk gutxiengoaren hizkuntza horretan ematea ere lortzea (Bourhis, 1979).
|
|
|
Edo, halaber, hizkuntza beharrak gabezia baten sentimendua adieraz dezake, gabezi hori ohiko komunikazio funtzioen bitartez adierazi ezin denean. Izan ere,
|
hizkuntza
jakin honen edo haren erabilerarekin lotutako zenbait funtzio periferikoekin nahas daiteke gabezia sentimendua. Funtzio horiek sinbolikoak izan daitezke, edo kulturalak —geroago ikusiko dugu hori—, eta, hala ere, eskaera jakin batzuen objektu izan daitezke, beraz gizarte eduki nabarmena duten eskaerena.
|
|
|
Identitate funtzioak, soilik, ez du benetan aukera handirik komunikaziofuntzioan gutxi asetzen diren —edo batere ez— nahiak konpentsatzeko. Hizkuntzak komunikaziorako gizarte erabilgarritasuna edo instrumentaltasuna izan behar du, eta hemen hizkuntza, gure ustez, orokorrean hartu litzateke,
|
hizkuntza
jakin batek oraindik erabiltzen duen edo erabil dezakeen taldearentzat izan dezakeen erreferentzia funtzioaren bitartez. L. J. Calvetek hizkuntzaren gizarte funtzio horri buruz mahaigaineraturiko galdera funtsezkoa da, baina, gure ustez, galdera horren erantzun bakarrak ez luke izan behar esatea funtzio hori betetzeko ahalmena galdu duen hizkuntza jada ez dela baliagarria, eta ez dela harritzekoa hizkuntza horren hiztunak hizkuntza horretatik aldentzea.
|
|
|
Hizkuntzak komunikaziorako gizarteerabilgarritasuna edo instrumentaltasuna izan behar du, eta hemen hizkuntza, gure ustez, orokorrean hartu litzateke,
|
hizkuntza
jakin batek oraindik erabiltzen duen edo erabil dezakeen taldearentzat izan dezakeen erreferentziafuntzioaren bitartez.
|
|
|
Cesarrek 39 urte ditu, mejikanoa da, eta nahouak
|
hizkuntza
badaki. Bere amarekin ikasi zuen Mejikon.
|
|
|
Ñabardura bat egin nahi nuke hala ere itsasondoarrari dagokionez: hain zuzen ere, Txikiaren ondoko hitzok aski adierazgarriak iruditzen zaizkit garai hartako erakundean nagusi ziren
|
hizkuntzak
jakiteko. Langile borrokaren hitza ez bide zen orduan ere euskal hitz nazionalaren lantegikoa.
|
|
|
1480an pintatua, San Frantziskok argia ikusi zueneko eguna azaltzen du. Txorien
|
hizkuntza
zekien santu huraxe. Aita San Frantziskoa, halaxe deitzen zaio euskal kantu zaharretan?
|
|
|
Webgunea
|
hizkuntza
jakin batean garatu den zerbaiten itzulpen edo adaptazioa denean. Webgune eleanitza denean.
|
|
|
Ez du esaten aipamenak zehazki nondik hartu dituen; beharbada jadanik idatzitako esku liburuak erabili zizukeen. Europar
|
hizkuntzetan
badakigu denek erro matar, greka, eta ekialdeko literaturetarik irudiak hartu dituztela, baita nola ez Bibliatik. Gainera Jüsef Egiategik Biblia aipatzen du baita maiz San Agustin.
|
|
|
Mikel Aizpuruk dioen bezala: «la falta de medios de la educación española no implica que en aquellos lugares donde esta existía no se utilizase como instrumento de nacionalización»220 Soilik kristau dotrinaren irakaskuntzan edo ahozko azalpenetan gerta zitekeen, maisuak tokiko
|
hizkuntza
jakinez gero, euskara, katalana edo galegoa baliatzea. Baina hau ez zen beti gertatzen eta edozein kasutan ikasgai nagusiak (zein testuliburuak oro) gaztelaniaz ziren.
|
|
|
Hizkuntz gaitasuna funtzio baten arabera definitu da, hots,
|
hizkuntza
jakitea berori zuzen eta egoki erabiltzea da. Zuzentasuna gramatikari legokioke eta egokitasuna testuinguruari.
|
|
|
Derrigorrezko Eskolaldiaren amaieran
|
hizkuntzaren
jakite maila neurtzeko, bai Euskal Curriculumean, bai EAEko ISEI erakundearen ebaluazio txostenean, bai Europako Erreferentzia Markoan proposatzen da ikasleek B2 mailako gaitasuna lor dezaten euskaraz. EGA Euskarazko Gaitasun Agiri ofiziala, esaterako, sailkapen horretan C1 mailakoa da.
|
|
|
Lan erabilgarria Bidaia atsegina atzerrira, bilera beste herrialde bateko bezero garrantzitsu batekin, lan elkarrizketa bat, Interneten nabigatzea… Gehien, gutxien,
|
hizkuntzak
jakiteak duen garrantzia egiaztatzeko aukera izan du. Bizi garen mundu globalizatuan, nazioarteko harreman profesional eta pertsonalak ohikoak diren munduan, poliglota izatea goranzko balioa da.
|
|
|
Hautapen prozedurek izangaien ezagupenak eta gaitasun analitikoa frogatzen dituzten probak izan ditzakete, ahoz nahiz idatziz. Halaber, trebetasun eta trebetasunen jabe izatea, atzerriko
|
hizkuntzen
jakite maila egiaztatzea eta, hala badagokio, proba fisikoak gainditzea agerian uzten duten ariketak egiteko eska daiteke. Hautapen prozesuen objektibotasuna eta arrazionaltasuna ziurtatzeko, probak osatzeko, kurtsoak eta praktikaldiak gaindi daitezke, hautagaiek curriculuma erakutsi, proba psikoteknikoak egin edo elkarrizketak egin.
|
|
|
Europako Espazio Agentziak (ESA) datorren astelehenean hasiko du beste zortzi astronauta hautatzeko prozesua, Nazioarteko Espazio Estaziora (EEI), Ilargira eta beste leku batzuetara joateko misioetan parte har dezaten prestatzeko. Aukeraketa horretara aurkezteko adina 27 eta 37 urte bitartekoa da, zientzia edo ingeniaritza karrera egin behar da,
|
hizkuntzak
jakin behar dira, eta “ezingo dira aurkeztu ez erretzailerik ez alkoholikorik” azaldu zuen ESAren Koloniako (Alemania) Astronauten Europako Zentroko entrenamendu buruak, Antonio Torresek, eta zehaztu zuen hautagaiak formalki eskatzeko lehen urratsa “on line” egingo dela. Izangaiek pilotu pribatuei eskatzen zaien azterketa medikoaren ziurtagiri bera aurkeztu dute.
|
|
|
Lastradukzio automatikoek edukiak
|
hizkuntza
jakin bat menderatzen ez dutenei hurbiltzen dizkiete Itzulpen automatikoen ezaugarriak ez dira zehatzak. Bere egitekoa jatorrizko testuaren ideia orokor bat ematera mugatzen da, akats ugari egiten dituztelako eta beren lanean literaltasun handiegia dutelako.
|
|
|
Hala ere, oso alderdi positiboa dute: edukiak
|
hizkuntza
jakin bat menderatzen ez duten pertsonengana hurbiltzen dituzte. Ingelesak ahalik eta itzulpen programa gehien ditu, Interneten duen nagusitasunagatik.
|
|
|
Desiragarria bezain komenigarria da nazioarteko hizkuntza bat egotea mundu guztiko gizon emakumeok elkar uler dezagun. Izan ere, jende gehienak mintzatzen duen
|
hizkuntza
jakiteak gizakion arteko elkartasuna errazten baitu.
|
|
|
Hitz egitea kostatu egingo zait, baina ulertzen diet zerbait, eta nirekin daudela, euren hizkuntzan jarraitzeko esaten diet, Mallorcan ni naizelako kanpokoa eta nik ikasi behar dudalako bertako hizkuntza. Leku bateko kultura eta
|
hizkuntza
jakitea polita da. Kontzentrazioetan Martirekin egoten naiz gelan, katalanez hitz egiten dit, eta ondo sentitzen naiz.
|
|
|
Gizon on jator jakintsuak zinez egiten duena da: aurrena,
|
hizkuntza
jakin bateko, grekozko, hitz bati balio unibertsal ahalguztidun bat eman, eta gero, hitz jainkozko horrexen baliokide egin beste hizkuntza bateko, euskarazko?
|
|
|
Bi kasuetan, denok batzeko aukera ematen diguna, bizitza publikoaren erdian jartzean datza, identitate, hizkuntzaeta lurralde desberdintasunak alde batera uzten direla edo haiek baitan hartzen direla: hiritartasun eta nazionalitate jakin bat izateko eskubidea, beste batzuekiko bateragarri dela; eta hizkuntza bateratu bat izateko eskubidea, beste
|
hizkuntza
jakin batzuekiko bateragarri dela.
|
|
|
Ez dago pertsona bat, pertsona batzuk daude. Euskal Herrira etortzen diren immigranteen kolektiboek ulertu eta onartu lukete Euskal Herriak historia, gizarte, kultura eta
|
hizkuntza
jakinak dituela, baita gatazka eta helburu jakin batzuk dituela ere, eta horiek guztiak errespetatu eta aintzat hartu lituzkete. Horrek eskatzen du, besteak beste," ghettoak" ez osatzea, seme alabak ereduan matrikulatzea, eta helduak euskaraz alfabetatzeko programa malguetan parte hartzea.
|
|
|
Ez da azaldu behar harrera gizartearen
|
hizkuntza
jakitea premiazkoa dela heldu berrien integraziorako. Egia da hizkuntzaren ezagutza izateak ez duela integrazioa bermatzen, baina argi dago hizkuntza ez ezagutzeak integrazioa erabat baztertzen duela.
|
|
|
Egia da hizkuntzaren ezagutza izateak ez duela integrazioa bermatzen, baina argi dago hizkuntza ez ezagutzeak integrazioa erabat baztertzen duela. Ez dago integraziorik ailegatutako gizartearen
|
hizkuntza
jakin ezean. Baina zer gertatzen da hizkuntzak bi direnean eta ez bakarra?
|
|
|
Bi hizkuntza erabiltzen eta bakoitzari lotuta doan kultura eskura dugunok hauxe esango genuke: etorkinen erabateko integrazioa izateko, Euskal Herriko bi
|
hizkuntzak
jakin eta erabili behar dira. Horren arabera, bietako bat ez dakienak (eta argi dago euskara izango dela gehienetan jakingo ez dena), harrera gizartearen aberastasun kulturalaren zati funtsezko batean ez du sarbiderik izango.
|
|
|
Eta garrantzitsuena da leku askotan ez dela erabiltzen; begi bistakoa da etorkinentzat autoktonoek ez dutela erabiltzen. Izan ere, gaztelaniaz dakiten etorkinek Hegoalde guztian hitz egiten den
|
hizkuntza
badakite eta euskal herritar gehienek beste dakite (berezitasun dialektalez aparte), alegia, euskaraz ez dakiten guztiek beste.
|
|
|
[...] etorkinak ez du
|
hizkuntzaren bidez
jakingo hizkuntza propioa duen lurralde batean kokatua dagoela. Horrelako informazioa egitura gainlinguistikoetatik, batez ere politikaren eremutik, etor lekioke.
|
|
|
Egun normaltzat jotzen dugu agiri eta dokumentuak bi hizkuntzetan egin behar izatea, edozein ekitaldi antolatzean itzulpenaren beharrizana kontuan hartzea; eta alderdi espainolen buruzagiak EAEko erakundeetara ailegatu nahi izanez gero, badakite
|
hizkuntza
jakin behar dutela neurriren batean, eta hura erabiltzen ahalegintzen dira kanpainan ez bada ere. Hau da, sakon sartu da ez dela gauza bera jardutea politikagintzan Malagan edo Donostian, Bilbon edo Pontevedran.
|
|
2009
|
|
|
Seme alabak gehiegi estutzen ditugula uste dut. Ikasketak egitea nahi dugu, bost
|
hizkuntza
jakitea, familia eta lagunekin denbora pasatzea, eta gainetik kirola egitea. Jakina gaztetxoek kirola egin nahi dutela, baina inolako presio eta ardurarik gabe, emaitzen exijentzia barik.
|
|
|
Eta hizkuntzarekin zer lotura du horrek? Bada, Emotok ez duenez aipatzen urari ideiak transmititzeko
|
hizkuntza
jakin bat erabili behar denik, pentsatu dugu urak munduan diren hizkuntza guztiak ulertzen dituela: estatus ofizialekoak nahiz minorizatuak, hedadura handikoak nahiz txikikoak, euskara batua bezala Gorritiko hizkera...
|
|
|
Ildo beretik, Konstituzio Auzitegiak adierazia du" Estatuak bere osotasunean (Autonomia Erkidegoak barne direla) bai gaztelania baita hizOfizialtasunaren lehenengo ondorio juridikoak hizkuntzarekiko eskubidean datza, bai ikuspegi aktibotik baita pasibotik ere (erabiltzeko eskubide subjektiboa edozein kasutan eta erantzuna aukeratutako hizkuntzan jasotzeko eskubidea solaskidea erakunde publikoa denean). Honek, bistan denez, administrazioko eta botere publikoetako egiturak hizkuntza ofizial anitzen beharretara moldatzea galdatzen du. kuntza ofizialaren izaera duen Erkidegoko berezko
|
hizkuntza
jakitea ziurtatzea ere betebehar konstituzionala dela..., honek, jakina, bi hizkuntzak xede hori lortzea bidezko egingo duen indarraz irakatsiko direla dakar. Eta betebehar hori Estatututik ezezik, Konstituzio beratik ere dator (3 art.)". Horretaz gainera, Konstituzioaren interpretari gorenak eransten duenez" erregulatutako gutxieneko ordutegiak ez balira nahikoak bi hizkuntza ofizialak eraginkortasunez irakasteko, betebehar konstituzional hori ez litzateke beteko" (KAE 88/ 1983).
|
|
|
Doktrina hori Konstituzio Auzitegiak zuzendu zuen zera xedatuz: " herritarrek hizkuntzak erabil ditzaten bermatzeko, ez lekarke arazorik botere publikoek funtzionario lanpostu jakin batzuetarako bi
|
hizkuntzak
jakitea beharrezkotzat jotzea edota hori merezimendutzat hartzea bestelako merezimenduekin batera". (KAE 82/ 1986).
|
|
|
Testuinguru berri honen ezaugarriak ezagutzea ezinbestekoa zaigu bertan
|
hizkuntza
jakin batean bizi eta hizkuntza hori sustatu nahi dugunon ikuspuntutik. Ba al da lekurik hizkuntza gutxituentzat komunikazio globalean?
|
|
|
Xabier Urdangarinek (1998) 4.3 atalaren hasieran azaldu dudan produktu, diskurtso eta hizkuntza desplazamenduaren adibide batzuk eman ditu. Autoreak dioenez, gizarte ekintza edo jarduera bat
|
hizkuntza
jakin baten bidez heltzen zaigunean, hizkuntza horretan barneratzen ditugu ekintza edo jarduera berriari loturiko portaera ereduak, erlazioak eta dagokien interpretazioa. Horren ondorioz, kultur osagai horiek beste hizkuntzan eransten dizkiogu geure ezagutza soziokulturalari.
|
|
|
Fishmanek (1991) galdera hau jartzen du mahai gainean: irakaskuntza elebiduna gai al da bere kabuz
|
hizkuntza
jakin bat ordezkatzeko prozesua leheneratzeko. Eskolak garrantzi handia du ezagutzaren garapenean; horrez gain, erakunde horrek eragin handia du ikasleek garatu behar duten hizkuntza jokabidean ere.
|
|
|
Motibazioa aztertzeko orduan, bi mota bereizten dira: lehenbizikoa,
|
hizkuntza
jakin bat ikasteak izan dezakeen erabilgarritasuna eta, bestea, hizkuntza jakin hori hitz egiten duen taldean sartzeko gogoa. Hizkuntza osagai garrantzitsua da inondik ere talde jakin batekin identifikatzeko:
|
|
|
Motibazioa aztertzeko orduan, bi mota bereizten dira: lehenbizikoa, hizkuntza jakin bat ikasteak izan dezakeen erabilgarritasuna eta, bestea,
|
hizkuntza
jakin hori hitz egiten duen taldean sartzeko gogoa. Hizkuntza osagai garrantzitsua da inondik ere talde jakin batekin identifikatzeko:
|
|
|
Hizkuntza osagai garrantzitsua da inondik ere talde jakin batekin identifikatzeko: hori hala izanik,
|
hizkuntza
jakin batekiko jokabidea asko alda daiteke hizkuntza horrek gizarteko esparruetan —hezkuntzan, lanean, lagunartean, familian, aisialdian... — duen eginkizunaren arabera.
|