|
2004
|
|
|
Nik traza horiek hartzen dizkiot bete betean. Hori horrela izatekotan,
|
hizkuntza
politika hori ez litzateke, egitez, aniztasunaren faboretan zabaldutako bidea, hitzez besterik adierazi nahi bada ere. Askotariko izaeraren aldeko defentsa ez da lurralde jakin batean hiru nazionalitate elkarren gainka, kontrakarrean, bizitzen jarraraztea, munduan dauden berezko sei mila herri nortasunei, zein bere lurraldean, berezko nortasunean bizitzeko hizkuntzazko eta kulturazko aukera ematea baizik.
|
|
|
Elebitasunaren apologia egiten duen ideologiak, egitez, goiko
|
hizkuntza
politika hori egiten du, erdal elebakarren nagusikeriak679 lasai ederrean segi dezan. –Aspaldian ikasi genuen elebitasuna dela euskararen bosgarren kolumna, habe zaharra jaten duen pipia?. 680 Euskal habe zaharra, euskaltasunaren euskarri, elebitasun ordezkatzailearen gatibu.
|
|
|
Bereziki seme alaben soslai linguistikoan. Gurasoen esku dagoen
|
hizkuntza
politika hori, hortaz, Euskal Herriko glotopolitika estrategikoetan txertatua dagoen neurrian, elkarren arteko harremanaren izaerari darion informazioa aski jakingarria izango zaigu euskararen egoera zertan den jakiteko.
|
|
|
XIX garren mendean, eta are zinkiago XX garrenean, erresumako lege hizkuntza atzerrian sarrarazteko bideak ugaldu eta azkartu ala, zorrotzago eta hestuago egin da
|
hizkuntza
politika hori.
|
|
|
Errejionalistek eta norteñotzarrek ez dute huntaz ezer entzun nahi: ezkondu eziñak ezkontarazi nahi dituzte; eta
|
hizkuntzaren
politika hori (erresuma bati hizkuntza bakar bat) Fraintzia’ren lepora botatzen dute, eta ez dute guretzako nahi, gu" euskeromano" deituz!
|
|
2006
|
|
|
Horrela berez anitza eta konplexua den gizarte errealitatea kategoria zehatzetara ekarrita manipulagarriagoa delako.
|
Hizkuntz
politikarako hori izaten dugu abiapuntua hain zuzen ere. Agian hizkuntz politika baino, kasu honetan behintzat, politika demolinguistikoa esan genuke.
|
|
2007
|
|
|
Joera handia dago kultura edo hezkuntza batzordeetatik soilik kudeatzeko eta hori oztopo bilakatzen da beste sail batzuetan euskararen normalizazioari behar den indarrez ekiteko.
|
Hizkuntza
politika horren zutabeak gure ustez, zeintzuk diren zehaztu dugu dokumentu batean, hain zuzen" euskararen ordenantza eredugarriak" arautegi proposamenean.
|
|
|
Hizkuntza politika eraginkorra ezinbestekoa da eta Kontseiluak aspalditik aldarrikatzen du behin eta berriro
|
hizkuntza
politika horren beharra, euskara ez baita norberak bakarrik bultzatu behar duen zerbait; erakundeen inplikazioa behar beharrezkoa da, gure hizkuntza eskubideak bermatzeko bidea egitea dagokielarik.
|
|
|
Bestela, eta aurrekoarekin lotuta, euskararen auzia guztiona dela azpimarratu nahi dugu: hezkuntzak badu, jakina, euskal hizkuntzaren normalizazio prozesuaren gaineko erantzukizun garrantzitsu bat —ikusi besterik ez dago
|
hizkuntz
politikak horrengan jartzen duen itxaropena—, baina garbi esan beharra dago ere berori ez dela erantzukizun osoa baizik eta erantzukizun zati bat. Azken batean, hizkuntza oro, honela adierazi dugu sarritan, gizakiarena da
|
|
2008
|
|
|
EAEko sozialistek manifestu hori atera dute, hain zuzen, hirukoaren hizkuntza politikari aurre egiteko. Izan ere,
|
hizkuntza
politika hori oso eztabaidatua izan da eta PP eta PSEren oposizioa izan du betidanik. Hizkuntza politika horrek ez du herritarren babesik izan.
|
|
|
Izan ere, hizkuntza politika hori oso eztabaidatua izan da eta PP eta PSEren oposizioa izan du betidanik.
|
Hizkuntza
politika horrek ez du herritarren babesik izan. PSE posibilista izaten saiatu da manifestu horren bitartez.
|
|
2009
|
|
|
Ez da enpresa euskarara etorriko, euskara txertatu egin behar da enpresaren jardunean. Gure
|
hizkuntza
politika horretan oinarritzen da, enpresak zer parametroren baitan funtzionatzen duen eta bere lan ildoak zein helbururen arabera definitzen dituen antzeman eta gu horretara hurbiltzen gara. Oraingoz, enpresa munduan, hizkuntzen kudeaketa aurreratuena hizkuntz gutxituen normalizazio prozesuekin lotuta dago, baina munduan enpresak gero eta globalagoak diren heinean, inpresioa daukat, hizkuntzen kudeaketa hori enpresen eginkizun inportante bihurtuko dela.
|
|
|
Euskaltzaindiak hizkuntza politikaren ardura ez du, baina
|
hizkuntza
politika horretan lagungarri izan daiteke. Eta lagungarri izan daitekeen neurrian, lagungarri izan nahi du.
|
|
|
politikaren ardura ez du, baina
|
hizkuntza
politika horretan lagungarri izan daiteke?
|
|
|
|
Hizkuntz
politika horrek gure herrien herritarren hizkuntza eskubideak era sistematikoan urratzen ditu, bigarren mailako herritarrak bihurtuz.
|
|
|
Herrien hizkuntzen erabateko ofizialtasuna, horien lurralde osoan,
|
hizkuntza
politika horren oinarri gisa.
|
|
2010
|
|
|
Hizkuntza politika eraginkorra eta euskararen sustatzailea egiteak legitimitate politikoa, etikoa eta soziala ditu. giltzarria da euskarentzako arnasguneak zabaltzen jarraitzea eta euskal hiztunon erkidegoa sendotzen eta trinkotzen jarraitzea. ek, saihestuz neoliberalismorik zurrun eta gogorrenaren haritik erregulazioa inposizioarekin eta esku hartze ez legitimoarekin lotzen duten diskurtsoak, gizarte demokratikoan ezin baitira sinonimotzat jo erregulazioa eta inposizioa, ez hizkuntza politikan ez berdinkidetasuna sustatzeko beste politika sozialetan. interes orokorra, berdinkidetasuna eta kohesio soziala bermatzeko eta babesteko arauak ematea dagokie herri aginteei, ahulenaren aldeko politikei bidea irekiz, baita hizkuntza kontuetan ere. itzul nadin erabilerari lotutako kontuetara. erabileran ere aurrera egiten ari da euskara, baina ez ezagutzaren erritmo berean. " horrek esan nahi du
|
hizkuntza
politika hori gaztelaniaren morroi dela eta ez duela balio euskara indartzeko", diote mutur batetik;" horrek erakusten du herritarrek ez dutela horrenbeste euskara nahi, hizkuntza politika nazionalisten luxu bat eta inposizio bat dela, dirua alferrik gastatzea", diote beste muturretik. paradoxikoa ez bada, gero! dirudienez biek uste dute torlojuak egitea bezain automatikoa dela herritarren hizkuntz jokabidean eragitea, eta biek ahazten dute normala dela —ez gogoko duguna, bai ordea ahal den eta ohikoa den fenomeno bakarra— ezagutzaren neurri berean ez gehitzea erabilera. adibidez, euskara eskolan ikasi duten haurrek (ezagutzaren estatistika gizentzen duten horiek) nekez erabiliko dute euskara gaztelania baino ez dakiten gurasoekin (erabileraren estatistika ezin gizendu). normala izateak ez gaitu, ordea, lasaitu eta arazo edo muga horri bizkarra erakustera eraman behar; hori baita, ezbairik gabe, arduratu behar gaituen fenomenoetariko bat, ez txikiena. euskara biziberritzeko prozesuak dituen muga sozial estrukturalen artean erabilerari dagozkionak daude. eta horien artean bada bat, maiz asko oharkabean izaten duguna baina gaurko euskal herrian berebiziko garrantzia duena erabilerari begira:
|
|
2012
|
|
|
Homogeneizazio identitarioa behar eta nahi dute Estatuek boterean betikotzeko. Urteetan etengabe aplikatu zaigun
|
hizkuntza
politika hori da, beraz, Euskal Herrian Estatuekin duen gatazkaren adierazpiderik gordinena. Gure hizkuntza eta kulturaren iraupena da herri moduan lor dezakegun garaipen garrantzitsu bakarra.
|
|
2013
|
|
|
Nire ustez, normalizazio horretara iristeko, asko falta dugu oraindik. Egia da, gutxienik, planifikazioa egiten dela, planak aurrera ateratzen saiatzen direla,
|
hizkuntza
politika horretarako bide bat markatzen dela gutxienik. Hemen kontrako bidea markatzen da.
|
|
2015
|
|
|
Hortik,
|
hizkuntza
politika horren" mugak" aipatzen ditu," Ipar Euskal Herriko elkargoa sortuko balitz, hizkuntza politikaren kudeatzeko moldeei buruzko aholkua" eman aitzin. Sindikatuak oraingo politikan ikusten dituen mugetan agertzen dira irakaskuntzaren arloko eskasak.
|
|
|
Artikulu honetan aipatutako hainbat ikuspegik eta planteamendu teorikok, orain arte familiaren gainean egin izan diren irakurketak dinamizatzeko eta zabaltzeko aukera ematen dutela pentsatzen da, Familia
|
Hizkuntz
Politika horren adibidea izanik. Beste testuinguruetan nozio horren inguruan egiten ari den erabilpena ikusita pentsatzekoa da euskal soziolinguistikan txertatzeak ondorio interesgarriak ekar ditzakeela.
|
|
|
11 Alabaina, Euskal Herriko egoera soziolinguistiko konplexuari erreparatuta, ezin uka euskara nagusi den guneak sortzea helburu lukeen hizkuntza politika homogeneo batek kontrako efektuak eragin ditzakeela, baldin eta
|
hizkuntza
politika hori tokian tokiko errealitate eta beharren arabera moldatutakoa ez bada; hara, esate baterako, zer dioen horretaz Iñaki Martinez de Luna soziolinguistak (Larrun, 56 zenbakia, 2002ko ekaina): –Arabatik ikusita, esango nuke arriskutsua izan daitekeela beste leku batzuetarako hartu diren neurriak Araban indarrean jartzea itsu itsuan.
|
|
2016
|
|
|
Bizkitartean, orain arte euskararen salbatzeko bideratu baliabideak eta neurriak ahulegi izan dira; ondorioz, euskal hiztunen kopurua eta euskararen erabilera gero eta apalagoak dira, inkesta soziolinguistikoek agerian eman dituzten datuen arabera.Egoera larri hau iraulezina ez bada ere, baitezpadakoa da hizkuntza politika berri eta ausarta gaurdanik egiten hastea eta, orobat, transmisioan, erabileran, motibazioan eta corpusean positiboki eragitea, edozein hizkuntza osoki berreskuratzeko prozesuak ezinbestekoak dituen alorretan.Hizkuntza politika eraginkor hori zutik ezartzeko, nahitaezkoa da erakunde publiko guztiak (herriak, eskualdeak, Euskal Elkargoa, departamendua, Estatua) engaiatzea eta arduraz jokatzea.Ipar Euskal Herrian erakunde aldaketa gertatuko da 2017ko urtarriletik goiti. Hortaz, Euskaltzaindiari eta Euskal Konfederazioari iruditzen zaie garai ezin egokiagoa dela hizkuntza politika berri hori garatzen hasteko.Erakunde publiko bakoitzak ardurak bere gain hartu baditu ere, Euskal Elkargoak euskara indarberritzeko
|
hizkuntza
politika horren bultzatzaile nagusia izan du, euskararen eremuan lanean ari diren elkarte eta erakundeekin elkarlanean. Hala, bere eskumeneko alorretan eta gaietan ausart jokatu eta, orobat, beste erakundeak ber gauza egitera animatu ditu.Horretarako, funtsezkoak dira ondoko puntu hauek:
|
|
|
Ildo nagusia, hala ere, agerian geldituko delakoan gaude. Elizan ez ezik,
|
hizkuntza
politika hori –edo are gordinagoa eskola, udaletxe, epaitegi eta administrazio guztietan ezarri zuten.
|
|
2017
|
|
|
Erakunde publiko bakoitzak ardurak bere gain hartu baditu ere, Euskal> > Elkargoak euskara indarberritzeko
|
hizkuntza
politika horren bultzatzaile nagusia izan du, euskararen eremuan lanean ari diren elkarte eta erakundeekin elkarlanean. Hala, bere eskumeneko alorretan eta gaietan ausart jokatu eta, orobat, beste erakundeak ber gauza egitera animatu ditu.
|
|
|
|
hizkuntza
politika horren obratzeko eta lurralde erakundeen funtzio banaketa an
|
|
|
Horrela, batzuek hizkuntza gutxituak biziberritzeko baliatuko duten bitartean, beste batzuek euren hizkuntza mantentzeko, eta batzuetan beste hizkuntza desagertzeko edo azpiratzeko baliatuko dute.
|
Hizkuntza
politika horren helburu eta oinarrietan garrantzia handia du hizkuntza ideologiak (Ricento, 2000: 4), nahiz eta Sonntag (2000: 134) bezalako egileek harreman hau ez duten hain garbi ikusten.
|
|
2018
|
|
|
|
Hizkuntza
politika horrek eta indarrean dauden estatuen arteko mugek balio dute, baita ere, alde batekoak eta bestekoak bereizteko eta desberdintzeko. Kulturak balio du jendeak edo jende taldeak desberdintzeko, eta kultura aldatzen da leku batetik bestera; talde kulturaren oinarrian dago lurraldea.
|
|
|
Bada, Torrealdairen hitzak gure eginez, itzulpenak apurtu egiten zuelako Frankismoaren hizkuntza politika, hots, euskararen" berezko garapena" edo baserrian eta landa munduan geratuta hiltzen uztearena. Izan ere,
|
hizkuntza
politika horren baitan euskarak balio tradizionala zuen, baina ez modernoa (Torrealdai, 2000: 126).
|
|
2019
|
|
|
UEMAk beti aldarrikatu eta egin izan du euskararen aldeko hizkuntza politika ausarta. Azken urteotan,
|
hizkuntza
politika hori adostasunez bideratzeko lan handia egin da. Alderdien arteko elkarlanetik hasi, eta erakunde publikoen, herritarren eta euskalgintzaren arteko zubiez ari naiz, zehazki.
|
|
2020
|
|
|
21 lan arlo identifikatu zituzten dokumentu horretan, eta horiek obratzeko moldeak finkatu zituzten. Iaz adostu zuten
|
hizkuntza
politika horri dagokion aurrekontua. Hurrengo legegintzaldia gauzapenarena izanen da.
|
|
2021
|
|
|
|
Hizkuntza
politika horren testuinguruan kokatu behar da Iruñeko udalak publizitate instituzionala banatzeko irizpideak aldatzeko hartu duen erabakia. Izan ere, euskarazko hedabideek inolaz ere lortu ezin dituzten irizpideak finkatu ditu hedabide horiek baztertzeko helburu argiarekin.
|
|
2022
|
|
|
Horretarako, analisi estrategiko orokorra egiteaz gain, interesgarria izan daiteke AMIA (Aukerak+ Mehatxuak+ Indarguneak+ Ahuleziak) analisi tresna erabiltzea8,
|
hizkuntza
politika hori enpresaren kode etikoarekin, balioekin, ikuspegiarekin eta xedearekin koherentea izan dadin. Xede horrekin, ondoren zehazten diren lan ildoak lantzea lagungarri izan daiteke.
|
|
|
Heller et al. (1982: 10) ikerlariek dioten gisara, probintziako
|
hizkuntza
politika horrek, Kanadako aldaketa ekonomikoekin batera, eragin zuzena izan du Quebeceko enpresa pribatuen sektorean, nahiz eta 50 langile baino gutxiagoko enpresak eta jurisdikzio federalekoak salbuetsita egon. Enpresa batzuek uko egin zioten lege berria betetzeari eta egoitza soziala Quebecetik kanpo lekualdatu zuten.
|
|
|
«Euskal Herri osoan bizitzaren alor guztietan euskara nagusi izatea ipartzat hartuta, hizkuntza politika koordinatu, bateratu eta bakarra behar dugu, erdaldun elebakarrari euskara ikastea gero eta beharrezkoagoa gertatuko zaiola argi sentiaraziko diona, helduen euskalduntzea eta alfabetatzea arnasberrituko duena, euskaldunon hizkuntza eskubideak lehenbailehen bermatuko dituena». Bestetik, eta
|
hizkuntza
politika horren zutabeetako bat ezagutzaren unibertsalizazioa izanik, bi ardatzetan kokatu dituzte erronkak: «Euskalduntze prozesu osoan euskara ikasteko eskubideari erantzuten dion doakotasuna ezartzea» eta «ezagutzaren beharra sozializatzea».
|
|
|
Zer oztopo dago
|
hizkuntza
politika hori aurrera eramateko?
|
|
|
Gaur gaurkoz, kasurik onenean, enplegu jakin batzuetan sartzeko eskaintzen dira euskalduntzeko baliabideak Araba, Bizkaia eta Gipuzkoan, hau da, lan merkatuaren beharrei lotura eta ez herritartasunerako sarbide eta eskubide moduan. Eta doakotasunaren auzia ez da berria, 1980ko hamarkadatik
|
hizkuntza
politika horri eutsi zaio, Iratxe Retolazak aletu zuen bidetik VIII. Emakume* Abertzaleen Topaketetan:
|
|
2023
|
|
|
Hizkuntza politiketan zuzenean eragiteko gaitasun ikaragarria dute, eta, gainera, gehiago eragiteko gaitasuna metatzen ari dira; hori benetan arduragarria da. Batetik, zuzenean
|
hizkuntza
politiketan horrek daukan eraginarenarengatik. Baina ez da bakarrik erabaki jakin horietan eragiten dutela, baizik eta aurretiazko kezkak ere sortzen dituzte.
|
|
|
Ohar baten bidez, Kontseiluak adierazi du
|
hizkuntza
politika horrek «sendoa» izan behar duela, eta «ikuspegi holistikoa eta integratzailea» izan behar dituela. Bi ardatz nagusi izan lituzke hizkuntza politika horrek, Kontseiluaren iritziz.
|
|
|
Ohar baten bidez, Kontseiluak adierazi du hizkuntza politika horrek «sendoa» izan behar duela, eta «ikuspegi holistikoa eta integratzailea» izan behar dituela. Bi ardatz nagusi izan lituzke
|
hizkuntza
politika horrek, Kontseiluaren iritziz. Batetik, euskararen ezagutza unibertsalizatzea bultzatu luke, «herritar guztiek euskaraz aritzeko gaitasun egokia izan dezaten».
|
|
|
EEP sortu zelarik duela hogei urte, hastapeneko adostasun bat bazen norabide eta erritmo bati buruz, baina ondotik gertatu da
|
hizkuntza
politika hori ez dela martxan ezarri. Horrek hausturak ekarri ditu.
|
|
|
Izan ere, aste hasieran egindako agerraldian sindikatuak jada txarretsi zuen euskararen normalizazioaren aurkako «oldarraldi judiziala», eta «oldarraldi politiko eta ideologiko» baten pean kokatu zuen hura: «Lehendik mugatua zen eta agortze zantzu nabarmenak dituen azken hamarkadetako
|
hizkuntza
politika hori are gehiago mugatu nahi dute indar euskarafoboek», kritikatu zuen sindikatuak, argudiatuta horretarako tresna direla ebazpen judizialak ere, horiek hizkuntza eskubideetan eta «euskararen biziberritzean eta normalizazioan» dituzten eragin guztiekin.
|
|
|
Atal honen goiburuan aipatu bezala, orain arte esandako guztia oinarri hartuta, EAEko hizkuntza politikaren inguruko ondorio orokor batzuk jaso nahi izan ditugu.
|
Hizkuntza
politika horrek alderdi baikorrik izan duen arren (batez ere euskararen ofizialtasunetik eratorriak eta hezkuntza sistemari lotutakoak azpimarratuko genituzke), hizkuntza politikaren gabeziatan edo hobetu beharrekoetan jarri dugu arreta, etorkizuneko bidea errazago irudikatzen lagundu dezaketelakoan.
|
|
|
Hori esanda, gobernantzaren atalean aipatu dugun bidetik, argi dago
|
hizkuntza
politika hori nagusiki arlo bakoitzeko euskalgintzako eragileekin lankidetzan eraiki beharrekoa litzatekeela. Halako prozesu bat egin gabe ausarkeriaz jokatzen ari garela ohartu arren, proposamenak botatzea eskatu zaigunez, hona balizko hizkuntza politikak definitzen hasteko zenbait orientabide posible, azalpen askorako tarterik gabe, labur zurrean.
|