|
2004
|
|
|
–Hizkuntza desberdinak lurralde berean elkarrekin bizitzea koofizialtasuna aitortzea da, hizkuntza gatazkak konponbideratzeko tresna. Koofizialtasunak bi
|
hizkuntza
ofizialak maila berean jartzea dakar eragin gisa, baina koofizialtasuna ulertzeko edo konfiguratzeko bideak ez dira unibokoak. Esan nahi da koofizialtasunak berdintasuna dakarrela, hizkuntzen arteko berdintasun juridikoa alegia; eta hori horrela izanik, hizkuntzen arteko menpekotasunezko harremanak gainditzeko bitartekotzat jo dezakegu.
|
|
|
1 Euskarak, Euskal Herriaren berezko hizkuntza denez,
|
hizkuntza
ofizialen maila izango du Euskal Herrian gaztelaniarekin batera eta guztiek dute bi hizkuntzok ezagutzeko eta erabiltzeko eskubidea.
|
|
2005
|
|
|
2 Euskarak ere
|
hizkuntza
ofizialaren maila izanen du Nafarroako eskualde euskaldunetan. Foru lege batek eskualde horiek zehaztu, euskararen erabilera ofiziala arautu eta Estatuko Legeria orokorra abiapuntutzat harturik, hizkuntza horren irakaskuntza antolatuko du.
|
|
2007
|
|
|
" 6.art. Euskarak, Euskal Herriaren berezko hizkuntza denez,
|
hizkuntza
ofizialen maila izango du Euskal Herrian gaztelaniarekin batera eta guztiek dute bi hizkuntzok ezagutzeko eta erabiltzeko eskubidea".
|
|
|
" 9.art. Euskarak ere
|
hizkuntza
ofizial maila izango du Nafarroako eskualde euskaldunetan.
|
|
2008
|
|
|
Izenburu horrekin plazaratu zuen Unai Brea kazetariak Argian (2143 zbk.) EAEko Administrazioko itzultzaileen aspaldiko kezka. Arazoa ez da horrenbeste itzulpengintzaren alde edo kontra azaltzea, itzulpengintzari neurria hartzea baizik.Euskara EAEn ofiziala bada,
|
hizkuntza
ofizialaren maila aitortu behar zaio benetan. Munduko edozein hizkuntza ofizialetan itzulpengintza tresna osagarri bat da, ez ordea ofizialtasun hori bermatzeko baliabide bakarra eta oinarrizkoena.
|
|
2010
|
|
|
Imanol Igeregi Euskal Herriko Ikastolen Elkarteko zuzendariak azaldu du ikastolek urteak daramatzatela eleaniztasuna sustatzen. Aspaldidanik,
|
hizkuntza
ofizialetan maila bertsua lortu dute gure ikasleek, eta hirugarren hizkuntzan oinarri ona erdiesten dute, nabarmendu du. Eta ikastolek orain arteko bideari jarraituko diotela jakinarazi du.
|
|
|
1979ko Euskal Autonomia Erkidegoko Estatutu Legeak dio hitzez hitz: " Euskarak, Euskal Herriaren berezko hizkuntza denez,
|
hizkuntza
ofizialen maila izango du Euskal Herrian gaztelaniarekin batera eta guztiek dute bi hizkuntzok ezagutzeko eta erabiltzeko eskubidea".
|
|
|
Hala, gogorarazi du hezkuntza komunitatea beti saiatu dela garapen bide horretan euskarak dituen beharrei erantzuten. Euskararen berreskuratze osoa eta normalizazioa izan dira xedea, euskaratik abiatuta hainbat
|
hizkuntza
ofizialetan maila egokia ziurtatu nahirik. Azken erabakien eta neurrien bidez, ordea, bide hori desitxuratu nahi dutela dio Jauregik.
|
|
2011
|
|
|
Izan ere, Espainiako Konstituzioaren 3.2 artikuluaren arabera," Espainiako beste hizkuntzak ere ofizialak" izanen dira, eta inon ez da berezkotasun kontzeptuari aipamenik. Ildo beretik, Nafarroako foru eraentza berrezartzeari eta hobetzeari buruzko abuztuaren 10eko 13/ 1982 Lege organikoaren 9.2 artikuluak" Nafarroako eskualde euskaldunetan" euskarak ere"
|
hizkuntza
ofizialaren maila" izanen duela dio, berezkotasuna aipatu gabe. Horregatik guztiagatik, Eva Pons (2010) konstituzio zuzenbide irakasleak nabarmendu bezala, berezkotasun kontzeptuaren errannahia, orain arte aski argia zena, ilundu baino ez du egin 31/ 2010 epaiak.
|
|
2012
|
|
|
Etxeburuak argi du zein den etorkizunerako gakoa. «Euskarari lehentasuna eman behar zaio, bestela ezinezkoa izango da beste bi
|
hizkuntza
ofizialen mailara iristea. Are gehiago, kosta egingo zaio bizirik irautea».
|
|
2013
|
|
|
Botere politiko bakar baten azpian behin ere ez egonagatik, gertaera soziohistoriko erabakigarri bat partekatu du euskal komunitate osoak: Euskal Herrian hitz egiten ziren beste hizkuntzei ez bezala,
|
hizkuntza
ofizialaren maila ukatu izana euskarari, estatus hori aitortzeko ahalmena zuten botere politikoek.
|
|
|
Zinez, gertaera erabakigarria dirudi euskal literaturaren historia azaltzeko. Izan ere, Errenazimentuan, estatu modernoen sorrerarekin, estatu desberdinek herri hizkuntza bati
|
hizkuntza
ofizialaren maila emanaz, hizkuntza landu bihurtzeko ahaleginari lotzen zaizkionean, inongo estaturen babesik gabe, euskaldunak ere heltzen dio egitekoari, lehenbiziko betebeharretik bertatik hasita: idatziz jarri.
|
|
2017
|
|
|
" Euskarak, Euskal Herriaren berezko hizkuntza denez,
|
hizkuntza
ofizialen maila izango du Euskal Herrian gaztelaniarekin batera eta guztiek dute bi hizkuntzok ezagutzeko eta erabiltzeko eskubidea." azpimarragarria da gaztelania eta euskara ezagutzeko derrigortasunari buruz ez dela ezer aipatzen, kontuan izanda ordurako indarrean zegoen 1978ko espainiako konstituzioak aurretik ezarria zuela gaztelania ezagutzeko derrigortasuna. artikuluaren bigarren atale...
|
|
2021
|
|
|
Era berean, 1982ko Nafarroako Estatutuaren 9 artikuluak zera dio: " Euskarak ere
|
hizkuntza
ofizialaren maila izango du Nafarroako eskualde euskaldunetan" (BOE, 1982). Horrek, euskarari aitortza ofizial bat emateaz gain, berme juridiko bat eskaintzen dio eta erakunde publikoak derrigortzen ditu euskararen ezagutza eta erabilera bermatzeko politika publikoak osatzera eta gauzatzera.
|
|
|
Kontseiluaren arabera, «ofizialtasun printzipioaren» aurka egiten du auzitegiak hartutako erabakiak: «Gaztelania ez diren gainerako
|
hizkuntza
ofizialek maila baxuagoko estatusa dutela berretsiko da, hau da, indarrean dagoen ofizialtasuna ez dela simetrikoa». Kontseiluaren ustez, hain zuzen, auzitegiaren «tesiek» aurrera eginez gero, «agerian» geldituko da hizkuntza ofizialak «bi mailatan» sailkatzen dituztela:
|
|
|
Oraingo erabakiari dagokionez, Kontseiluak uste du auzitegiak planteatu duen aferak ofizialtasunaren printzipioaren aurka egiten duela," gaztelania ez diren gainerako
|
hizkuntza
ofizialek maila baxuagoko estatusa dutela berresten da, hau da, indarrean dagoen ofizialtasuna ez dela simetrikoa". Auzitegiaren tesiek aurrera egitez gero," agerian geratuko da hizkuntza ofizialak bi mailatan sailkatzen direla, gaztelania eta gainerakoak", eta hari horri tiraka," lehen eta bigarren mailako herritarrak bereiztea bezala litzatekela", azaldu du Kontseiluko eledunak.
|
|
2023
|
|
|
Honela dio zuzenketak: " Ikasketak amaitzean bi
|
hizkuntza
ofizialak maila berean ezagutu dituzte ikasleek". Gainera, atzerriko hizkuntza bat bederen ezagutzea nahitaezkoa izanen da.
|
|
|
PSEk azaldu duenez, adostu duten zuzenketak islatzen du bi hizkuntza ofizialak, euskara eta gaztelania, eta atzerriko hizkuntza «irakaskuntzarako hizkuntzak» izango direla; aldagai hori berria da Hezkuntza Ituna aintzat hartzen bada. Zuzenketak dio «ikasketak amaitzean bi
|
hizkuntza
ofizialak maila berean ezagutu» dituztela ikasleek, eta, horretaz gain, «gutxienez atzerriko hizkuntza baten ezagutza» izan dutela.
|