|
2000
|
|
|
Bigarren parteko 7 artikuluak dioenez, Eskualde tipietako hizkuntza gutxituei dagokienez, erabiltzen diren herrialdeetan politika bideak egokitu behar zaizkie, praktikarako bideak indarrean jarriz eta maila guztietan behar diren aukerak eta bitartekoak ipiniz, hezkuntzan zein
|
hizkuntz
irakaskuntzan. Politika aldetik, debekatu egiten da hizkuntza tipiagoa ukatzea, bai eta garapena arriskuan jarriz baztertzea ere.
|
|
2001
|
|
|
Euskalduntze alfabetatze aldizkari hau, batik bat helduen euskara irakasleei zuzendua dago. Izan ere, ama hizkuntzaren eta bigarren
|
hizkuntzen
irakaskuntzarekin zerikusirik duten zientzia arloak (psikologia, linguistika aplikatua, andragogia, pedagogia, soziolinguistika) ditu berezko esparru, eta hizkuntzen irakaskuntzan/ alfabetatze gaietan teoria, teknika eta ikerketak ezagutaraztea da bere helburu nagusia. Bere azken zenbakian agertzen dituen lanen artean, besteak beste, hauexek aipa genitzake:
|
|
|
Euskalduntze alfabetatze aldizkari hau, batik bat helduen euskara irakasleei zuzendua dago. Izan ere, ama hizkuntzaren eta bigarren hizkuntzen irakaskuntzarekin zerikusirik duten zientzia arloak (psikologia, linguistika aplikatua, andragogia, pedagogia, soziolinguistika) ditu berezko esparru, eta
|
hizkuntzen
irakaskuntzan/ alfabetatze gaietan teoria, teknika eta ikerketak ezagutaraztea da bere helburu nagusia. Bere azken zenbakian agertzen dituen lanen artean, besteak beste, hauexek aipa genitzake:
|
|
|
Gaztelueta Fundazioak antolatutako Hezkuntza Eleaniztunari buruzko IV. Jardunaldietan aurkeztutako lanak biltzen ditu Eusko Ikaskuntzak" Cuadernos de Educacion" delakoaren 11 zenbakian. Besteak beste, Piero Floris ek italieraz eta frantsesez aurkeztu zuen" Materiale didattico e formazione degli insegnanti", Josu Sierraren" Hizkuntzak ikasteko benetako esperientziak' chat' edo bideokonferentziaren bidez", Pilar Sagasta eta Mikel Usabiagaren artean eginiko" Teknologia berrien erabilpena
|
hizkuntzen
irakaskuntzan", Luis M. Larringanen" Hizkuntzaren kalitatea", Joaquim Arnauren" Pensamiento de los profesores relacionado con la practica", Xabier Goragorriren" Eleaniztasun goiztiarrari bai, baina ez edonola" eta Maribel Valeroren" Lectoescritura en tres lenguas".
|
|
|
Muntahandiko aldaketaren atarian gaude. Aldaketa ez da azalekoa edo moda hutsalakeragindakoa eta ez da irakaskuntzara mugatzen; are gutxiago,
|
hizkuntzaren
irakaskuntzara. Izan ere, aldaketa orokor eta sakon batean murgilduta gaude, eta bizitzaosoan du eragina.
|
|
|
Egiatan, kontraesan sakonen eremua da
|
hizkuntzen
irakaskuntza. Baina kontraesanhoriek pedagogikoak dira lehen lehenik.
|
|
|
Hizkuntzaren zientziak eta
|
hizkuntzen
irakaskuntza, beraz, erronka egoeran daude.Baina bi aldeetakoa da erronka. Pedagogoek asko daukate teorikoetatik ikasteko; zientzialarien egitekoa da, berriz, egokiak diren egintza pedagogikoak deskribatu etateorizatzea.
|
|
|
Jokabide hori, azken batean, ikuspegi moderno edo teknikoaren ondorio da: teoriak esango digu praktikan nola jokatu (Esnal, 1999; batez ere, 28 orr.); beraz,
|
hizkuntzen
irakaskuntzarako programa eta metodoetara egokitu beharkogenituzke hizkuntzaren zientzien ekarriak. Baina, aurreratu genuen bezala, desegokia da jokabide hori.
|
|
|
Hasieratik banekien eremu handi eta nahasian sartuko ginela. Izan ere, errealitate osoa (gurera etorriz, hizkuntza eta
|
hizkuntzen
irakaskuntza) ulertzekoera ari da errotik aldatzen. Paradigmaz ari gara aldatzen, paradigma modernotikultramodernora.
|
|
|
bihurtu zaigula esan behar da. Eta horregatik edo sartzenzaigu
|
hizkuntzaren
irakaskuntzan ere.
|
|
|
Beraz, ez da arbitrarioa, kulturaren etagizartearen menpeko erabilera baita. Eta horrek badu kontuzko ondoriorik,
|
hizkuntzaren
irakaskuntzan ari den irakaslearentzat besteak beste.
|
|
|
CEC. (Euskaraz: Irakurketa
|
hizkuntzen
irakaskuntzan. Gogoeta batzuk, HABE, 1994), Donostia.
|
|
|
akademikoa, pedagogikoa, profesionala, artistikoa... Begi bistan dago, denak ez direla erabilgarri
|
hizkuntza
irakaskuntzaren ikuspegitik; ez neurri berean, bederen.
|
|
|
Lehenengoa jatorrizko testuaren ezaugarri guztiak errespetatzen ahalegintzen da.
|
Hizkuntzen
irakaskuntzan, itzulpen komunikatiboa bilatu behar da, baina oinarri semantikoaahaztu gabe.
|
|
|
|
Hizkuntzaren
irakaskuntzaren inguruko hausnarketa, euskaratik bertatikegin beharrekoa, beste hizkuntzetakoa ere gogoan izanik, noski.
|
|
|
Jakina denez,
|
hizkuntzen
irakaskuntzaren eredu berrietan badira hiru hitz, nolabait, berrikuntzaren gako egin ditugunak: –testua?,, kultura?
|
|
|
Azken urteotan
|
hizkuntzen
irakaskuntzan aldaketa ugari eman dira; besteak beste, edukiak sekuentziatzeko moduak berraztertu dira. Hortik ikasgelako lanaprogramatzeko eredu berriak sortu dira, betiere behinenik honako irizpideakaintzat hartuta (Ikus Helduen Euskalduntzearen Oinarrizko Kurrikulua, 21 orria):
|
|
|
B. Bateragarria da
|
hizkuntzen
irakaskuntzan hain arrakastatsua izan denhurbilpen nozio funtzionalarekin.
|
|
|
|
Hizkuntzen
irakaskuntzari begira, hainbat sailkapen egin dira, baina gehienekkategoria bertsuak jasotzen dituzte funtsean. Hona hemen, adibidez, DBHkokurrikuluan proposatutakoa:
|
|
|
–
|
Hizkuntzen
irakaskuntzari buruz hausnarketa egiteko estrategiak eta tresnak.
|
|
|
Euskal Herria euskalduntzeko helburuaren alde lan egin behar duen euskara irakaslearentzat asko dira jokamolde komunikatiboak eskaintzen dizkion abantailak.Bigarren
|
hizkuntzen
irakaskuntzan aritzen diren irakasleen kezka nagusia, ikasleakikasten ari diren hizkuntza erabateko zuzentasunez eskuratzea da, eta, gainera, ahalik eta denbora eperik laburrenean. Gure kasuan, ordea, bigarren kezka nagusibat ageri da, ikas prozesuaren amaieran euskara erabiltzen duen euskalduna lortunahi dugulako.
|
|
|
|
Hizkuntzen
irakaskuntzan era askotan integratu izan dira eduki kulturalak.Zenbaitetan programetan atal berezi bat hartu dute, gainontzekoetatik aparte; beste askotan, berriz, gainerako edukiekin lotzeko saioa egin da. Batera edo besterajokatu, guztietan onartzen da hizkuntza bat ikasi nahi duenak derrigorrezkoaduela hizkuntza hori sostengatzen duen kultura ezagutzea eta kultura horren legepean aritzea.
|
|
|
Baina, eginkizun horiek guztiak ez dira era objektiboan edo neutroan egingo.Egitarauaren diseinatzailea, irakasle izan zein hezkuntzaren teorizatzaile izan,
|
hizkuntzen
irakaskuntzan diharduen profesional lantalde bateko partaide da. Etatalde horrek ikuskera jakin batzuk izango ditu:
|
|
|
3 Hirugarren aroak XIX. mendea hartzen du. Frantzia eta Espainiako Estatuek beren hezkuntza sisteman hizkuntza uniformizatzea ezarri zuten, etahori dela eta, euskara erdarak ikasteko erabili zen alde bietako eskoletan, ama
|
hizkuntza
irakaskuntzarako egokiena zela pentsatzen baitzen.
|
|
2002
|
|
|
ospitaleak edo osasun asistentzia, zaurituen anbulantzia garraioa barne (albaitaritzako sendagai eta zerbitzuak ez dira sartzen hemen), gizarte asistentzia, eskola eta unibertsitate irakaskuntza, gradu ondokoa,
|
hizkuntzen
irakaskuntza eta eskola partikularrak.
|
|
|
3
|
Hizkuntzaren
irakaskuntza/ ikaskuntzari eragiten dioten faktoreak dinamikoak dira, eta, beraz, irakaslearen gaurkotze etengabea eskatzen dute.
|
|
|
ere agertzen dira; kontzeptu hori Bronckart eta Schneuwly k (1991) gehitutakoa da. Autoreontzat,
|
hizkuntzen
irakaskuntzaren edukiek erreferentziazkobi iturri dauzkate: bata corpus zientifikoa eta bestea erreferentziazko gizarte jokabideak.
|
|
|
1
|
Hizkuntza
irakaskuntzaren testuinguruaren ezaugarri eraginkorrakidentifikatu eta kontzeptualizatu. Horrelako analisiak, lehenengo eta behin, hezkuntza sistemak dituen helburuak aztertzen ditu; eta, ondoren, helburu horiekhonako irakaskuntza eremuotan aplikatzen dira, hurrenez hurren:
|
|
|
2
|
Hizkuntza
irakaskuntzaren helburuak argitu, eta, zehazkiago esanda, hiru helburu mota hauen artean bereizketa egin: –egiten jakin?
|
|
|
Horretarako, Europako Kontseiluak
|
hizkuntzen
irakaskuntzaren inguruanikerketan ari diren mundu osoko erakundeekin egitasmo zabal bat eratu du gaitasunkomunikatiboaren estandarrak ikertzeko eta definitzeko aipatutako bi helburuakasetzeko moduan.
|
|
|
|
Hizkuntzen
irakaskuntzarako egindako definizioa eta bere baitan gaitasunkomunikatiboaren kontzeptua ere integratzen du. Hona hemen definizioa.
|
|
|
1 GAITASUN KOMUNIKATIBOARENINGURUKOIKUSKERAK1.1 Jakina denez,
|
hizkuntzaren
irakaskuntzan azken 30 urteotan aldabide nabarmena egin da hizkuntzari buruzko ikuspegiaren eta irakasteko moduen inguruan.
|
|
|
Bertan ikusten denez, garapena batez ere osagaien definizio eta zehaztapeneaneman da. Haatik, osagaien arteko harremanen gaia oraindik sakonkiago aztertu da; bai, behintzat,
|
hizkuntzen
irakaskuntzan ebazteke dauden hainbat auziriargia emango badiegu.
|
|
|
Irakurketa ozenak, gehienetan poesia edo ipuingintzarekin lotuta agertu arren, baditu beste hainbat funtzioere: konbentziaraztea, informatzea, irakastea, etab.
|
Hizkuntzen
irakaskuntzan ereerabiltzen da, bai lehenengo eta bai bigarren hizkuntzaren irakaskuntzan. Didaktikaren arloan, aparteko eta berezitu moduan proposatu izan da azkenaldian ahozkohizkuntza ekintza, esaterako, aipatutako Dolz eta Schneuwly ren lanean.
|
|
|
Irakurketa ozenak, gehienetan poesia edo ipuingintzarekin lotuta agertu arren, baditu beste hainbat funtzioere: konbentziaraztea, informatzea, irakastea, etab. Hizkuntzen irakaskuntzan ereerabiltzen da, bai lehenengo eta bai bigarren
|
hizkuntzaren
irakaskuntzan. Didaktikaren arloan, aparteko eta berezitu moduan proposatu izan da azkenaldian ahozkohizkuntza ekintza, esaterako, aipatutako Dolz eta Schneuwly ren lanean.
|
|
|
Labur esanda, ez zen sekuentzia didaktiko bat prestatu, ezta gutxiagoere.
|
Hizkuntzen
irakaskuntzaren inguruan gure zenbait hausnarketa teoriko txertatzeko saiakera bat izan zen, formarik xumeenean. Horregatik ere, uste dugu badagoela zer esana lantzen gabiltzan gai honetan, urrats bat edo beste emateko lagungarri gerta litekeena.
|
|
|
|
Hizkuntzen
irakaskuntzan azken urteotan kurrikuluak goitik behera diseinatzea eta kontrolpean izatea nagusitu da joera moduan. Deboziozkoak ez diren orrihauek kontrakoa esatera datoz:
|
|
|
Morfologia ez da nahiko izango beste aplikazio batzuetarako, baina bai ezinbesteko: hizketaren analisia eta sintesia, lengoaia naturalaren bidezko interfazeak, testuen sorrera eta ulermena, ordenagailu bidezko
|
hizkuntza
irakaskuntza, itzultzaile automatikoak edo erdiautomatikoak, etab.
|
|
|
Kataluniaren bideak erakutsi digunez (Llei 7 de Normalitzacio Linguistica 1983an), bertako
|
hizkuntza
irakaskuntzarako hizkuntza ofizial bakarra bihurtzea ahalezkoa da eta, horren arabera, Unibertsitate berriak sortzea (Pompeu Fabra, Unibersitat Oberta de Catalunya...).
|
|
2003
|
|
|
1951ko" Deixonne" legea frantses irakaskuntzan" erregio hizkuntzak" sartzeko lehenengo urratsa izan zen, beti ere aukerako ikasgai gisa eta ordubete astero soilik. Beranduago, 1982an," Savary" legeak" Deixonne" legearen ahalmenak garatu zituen, asteroko 3 orduko
|
hizkuntz
irakaskuntza onartuz.
|
|
|
Ingelesarekin handik luze barik hasi zelako susmoa dugu. Hizkuntza ikasketen gai honek berebiziko garrantzia izango du gure biografiatuaren bizitzan, zeren gure idazleak, nahiz zientzia eta matematiketan eduki unibertsitate formazioa,
|
hizkuntza
irakaskuntza izango du bere bizitzako lanbide nagusia, ingelesarena zehazki, baina euskararen irakaste metodologia lantzen ere asko lagunduko diona. Izan ere, ikusiko dugunez, hizkuntzen irakaskuntza izango du iker eremu kutunenetariko bat.
|
|
|
Hizkuntza ikasketen gai honek berebiziko garrantzia izango du gure biografiatuaren bizitzan, zeren gure idazleak, nahiz zientzia eta matematiketan eduki unibertsitate formazioa, hizkuntza irakaskuntza izango du bere bizitzako lanbide nagusia, ingelesarena zehazki, baina euskararen irakaste metodologia lantzen ere asko lagunduko diona. Izan ere, ikusiko dugunez,
|
hizkuntzen
irakaskuntza izango du iker eremu kutunenetariko bat. Ingelesa lanbide izango badu ere, euskara eta batez ere euskarazko literaturgintza eta ikerkuntza izango da barruak aginduko dion zaletasun nagusia, astialdirik asko horretan emango ditu eta hori berori izango da poz nahigabe nagusiak ekarriko dizkiona.
|
|
|
euskara ikasteko metodo bat egitea. Ingeles irakasle izanik eta bera ere kanpo hizkuntzak ikasten saiatua, iker esparru bitxietarikoa zuen bigarren
|
hizkuntzaren
irakaskuntza, edo ezagutzen ez den hizkuntzaren ikaskuntza. Luzaroko lan geldo baina gogoetatsu baten emaitza izan da El vasco de hoy (VascH) obra erraldoi eta zehatza.
|
|
|
Lehen kontratuaren arabera, produktu bat (altzariak, bidaia, etxetresna elektrikoak...) jaso edo zerbitzu batzuk(
|
hizkuntzen
irakaskuntza...) hitzartuko du.
|
|
|
Ez dira garai onak
|
hizkuntzen
irakaskuntzarako. Eskariak behera egin du —lotsatia izan arren, 2001aren amaieraz geroztik konstantea izan da—, eta gehiegizko eskaintzak, gainera, konpainia hegemoniko batzuen arteko lehia oldarkorrarekin batera, Espainian negozioa banatzen duten enpresak erori egin dira.
|
|
|
Ausbancek ere eskatu zuen akademiek aseguru bat izan zezatela, porrot eginez gero, eskura ordaindu zuten ikasleei dirua itzultzeko. Hiru akademia handi horien itxierak
|
hizkuntzen
irakaskuntzaren sektorea kolokan dagoela berresten du. Beste enpresa ospetsu batzuk ere badaude, enbestidari aurre egiten diotenak.
|
|
|
Euskalduntze alfabetatzea euskararen normalkuntzarako jarduera estrategikoa da, ez da abagunekoa. Ebaluatzeko ezin erabil daitezke ohiko
|
hizkuntzaren
irakaskuntzarako erabiltzen diren irizpideak, euskaltegien funtzioa euskara irakastetik harago doalako. Esandako guztia aintzat hartuko balitz euskalduntze alfabetatzea ren egoerak hobera egingo lukeelakoan nago.°
|
|
2004
|
|
|
2002 urtean abian jarritako Ikastolen Hizkuntza Proiektua egitasmoak, bide horretan laguntzea du xede. Hizkuntza Proiektua ikastolako
|
hizkuntzen
irakaskuntza eta erabilerari dagozkien alderdi guztiak bildu, eta hezkuntza komunitate osoaren elkarlana ziurtatuko duen tresna da. Hartara, aukerak eskaintzen dizkigu, besteak beste, ikastolaren egoeraren diagnostiko egoki bat egiteko, lan plangintza koherentea eta egingarria martxan jartzeko, zein egindako lanaren emaitzak baloratzeko.
|
|
|
Ingalaterrak sortu eta, ingeleseko irakasle eta itzultzailea izateaz gainera,
|
hizkuntzen
irakaskuntzan urtetako eskarmentua duen Minie Izagirreren aburuz, bederatzi hilabeteko ikastaroan komunikatzeko oinarrizko maila hartzeko nornahi da gauza.
|
|
|
Filologia Ingelesean lizentziatua den irakasle horren arabera,
|
hizkuntzen
irakaskuntzan oinarrizkoak diren imitazio, ordezkapen eta saiakera/ akatsen mekanismoak era naturalean sortzen dira familian, haurra ama hizkuntza ikasten ari den bitartean.
|
|
|
Berak diosku, ondoren: Multimedia fonetika praktikan jartzeko tresneria egokia da, zailtasun horixe agertzen duten
|
hizkuntzen
irakaskuntzan, bereziki, ingeles edo frantsesarekin gertatzen den legez.
|
|
|
–Kulturarik gabe
|
hizkuntza
irakaskuntzak ez du zentzurik, bestela denok esperantoz mintzatuko ginateke?. 510 Horrela mintzo zaigu Lurdes Lekuona. Jesus Naberanen ondoko iritzi hau, berriz, ez da atzo goizekoa, baina orduko hartan ere euskalgintzaren eta kulturgintzaren arteko lotura zen nonbait kezka iturri:
|
|
|
Duela urte batzuk ohikoa zen akademietan ingelesaren noziorik ez zuten ikasleak matrikulatzea, hau da, hasiberri osoak, gaur egun hori ez da ohikoa”, adierazi du. Bere 125 urteurrena dela eta, akademiak inkesta bat egin zuen Espainian,
|
hizkuntzen
irakaskuntzaren egoera erakusteko. Méndezen aburuz, Europako gainerako lurraldeekiko atzerapen ezaguna da arazoa.
|
|
2005
|
|
|
Ikaste ororen zailtasun nagusia garaiz orientatzea da, bestela esanda, oroimenari arauen bitartez laguntzea. Behar hau ez da inon
|
hizkuntz
irakaskuntzan bezain larria. Hizkuntzak egun ikasi ohi diren moduan, ikaslea hitzen baso batean erortzen da, zeintzuk elkarren artean inolako loturarik erakusten ez duten; eta gramatikan, ordena gehixeago baldin badago ere, ikaslea forma pila neketsu baten aurrean aurkitzen da, zeinen oinarria inon ez den ikusten.
|
|
|
|
Hizkuntzen
irakaskuntzak gizakiaren hezkuntzari dakarkiona, beti ere, modu zehatzago batean aztertuko dugu ondorengo orrialdeetan. Honekin amaitzeko zera esango dugu bakarrik:
|
|
|
Hizkuntzaren inguruan biratzen duten Humboldten estudio antropologiko pedagogikoek, arestian esandakoaren haritik, hizkuntz hezkuntzari eta
|
hizkuntzen
irakaskuntzari buruzko printzipio didaktikoez pentsatzeko aukera ematen digute. Hasieratik aitortu beharrekoa da, hala ere, bere asmoa ez dela hainbeste hizkuntz eskoletarako estrategia metodologikoak lantzea eta eskaintzea, baizik eta batez ere hizkuntz eskola horien izateko arrazoia eta zentzua aztertzea.
|
|
|
Hasieratik aitortu beharrekoa da, hala ere, bere asmoa ez dela hainbeste hizkuntz eskoletarako estrategia metodologikoak lantzea eta eskaintzea, baizik eta batez ere hizkuntz eskola horien izateko arrazoia eta zentzua aztertzea. Beste batzuk izango dira, ondorengoak eta jarraitzaileak, hizkuntzari buruzko haren teoria
|
hizkuntz
irakaskuntzaren praktikara eramaten saiatuko direnak, alegia, haren hizkuntz kontzepzioarekin bat datozen eskuliburu didaktikoak idatziko dituztenak138 Gure aldetik, ordea, ez gara gehiegi sartuko era honetako aspektu praktiko edo didaktikoetan eta, hark egindakoari jarraituz, hizkuntza ezberdinen ikas irakaskuntzaren sakoneko arrazoiaz eta azkeneko zentzuaz arituko gara jarraian.... Helburua orain arte honi buruz esandakoa osatzea da eta, zehatzago, hizkuntzen ikas irakaskuntza horrek gizakiaren hezkuntza orokorrarekin," Bildung" arekin, duen zerikusia hobeto ulertzea.
|
|
|
Testuinguru honetan gogora ekarri nahi dugun Humboldten azken ideiak hizkuntzen arteko" itzulpenen" aukerekin edota mugekin du zerikusia eta, agerian geratuko den bezala, honek argibide garrantzitsuak eskainiko dizkigu
|
hizkuntz
irakaskuntzari buruz. Esan dezagun, hasteko, hizkuntza guztiak giza hizkuntzak diren heinean eta gizaki guztiak gaitasun linguistiko bat eta beraren jabe diren heinean, egiaz, posible dela hizkuntza batean adierazitakoa beste hizkuntza batean ematea.
|
|
|
Horrela, bada, Humboldten erreflexio hauekin bat eginez, garbi dago"
|
hizkuntzen
irakaskuntza" ez dela berez denbora pasa bat bakarrik baizik eta, egiaz, gizakiaren" hezkuntza" bera oinarritu behar duen zeregin garrantzitsuenetakoa. Norberaren hizkuntzak eta bestelako hizkuntzek, honela ikusi dugu lehenik, etenik gabe eskaintzen dizkiote gizakiari honek bere garapenerako behar dituen situazio ezberdinak, hau da, ezagupen edo sentipen berriak edukitzeko aukerak.
|
|
|
Bestela, eta gai konkretu bati helduz, itzulpengintzak berez aurkitzen dituen gainditu ezinezko mugez aritu gara eta, hemendik, ikusi dugu hizkuntza ezberdinak ezagutzea eta erabiltzea ze aberatsa izan daitekeen gizabanako bakoitzarentzat. Bukatzeko gogoratu, berriz ere, autore honen egiazko asmoa"
|
hizkuntzen
irakaskuntzak" gizakiaren" hezkuntzarako" duen esanahia oinarritzea dela, eta, egiaz, beste batzuk izango direla hori guztia printzipio praktikoetan konkretatzen ahaleginduko direnak.
|
|
|
L. Austin, J. R. Searle)," konpetentzia komunikatiboaren kontzeptuan" (D. Hymes) eta" hizkuntzaren funtzioen deskribapenean" (M. A. K. Halliday) oinarritzen da197 Bere sortzaileen arabera, estrukturalismoak edota generatibismoak bultzatutako planteamendu formal gramatikalak motz geratzen dira, eta, hauen ekarpena nabarmena eta onartzekoa bada ere, beraiek
|
hizkuntz
irakaskuntza perspektiba funtzional eta komunikatibotik artikulatzeko beharra aldarrikatzen dute198 Egia da, bai, Humboldtek ez duela hizkuntz didaktikari buruzko proposamen zehatz askorik egin eta planteamendu honen jarraitzaileek ere ez dutela normalean hura aipatzen, baina lotura puntuak egon badaude eta ez dira kasualitatezkoak. Esan dezagun, bukatzeko, bere hizkuntz teoriaren irakurketa pedagogiko berri hau guztia, zuzen zuzenean, pentsamenduaren historiak XX. mendearen erdialdera ezagutu duen" biraketa linguistikoarekin" dagoela erlazionatuta.
|
|
|
|
Hizkuntz
irakaskuntza ororen helburua, beraz, abiapuntu honetatik ulertu eta testuinguru honetan kokatu behar dugu, ze, azken finean, hizkuntzak dira gizakiari honek bere burua era orekatu batean garatzeko behar dituen situazio ezberdinak eskaintzen dizkiotenak.
|
|
|
" Ikaste ororen zailtasun nagusia garaiz orientatzea da, bestela esanda, oroimenari arauen bitartez laguntzea. Behar hau ez da inon
|
hizkuntz
irakaskuntzan bezain larria" 172 Honengatik ekartzen digu gogora, jada aipatu bezala, hizkuntza ez dela" egiaz irakasten uzten baizik eta bakarrik gogoan esnatzen" 173 eta, honengatik ere, garrantzitsuagoa iruditzen zaio ikaslearen berezko gaitasun linguistikoan zentratzea, eta ez hainbeste metodoen aspektu lexiko gramatikaletan. Ikasleari" ohar" argigarriak eskaini behar zaizkio, honek bere baitan" taktu bat" landu eta garatu ahal dezan, ze, egiaz, ezinezkoa da bestela hizkuntza berri baten elementu guztien arteko" lotura" antzematea174 Bestela esanda, era honetako gaitasun bati esker bakarrik da gizakia kapaz hizkuntzaren baitako analogiak antzemateko eta beronen" formaren tipo orokor bat" 175 inferitzeko.
|
|
2006
|
|
|
Helduen Irakaskuntza: Euskalduntzea eta Alfabetatzea,
|
Hizkuntzen
Irakaskuntzarako Oinarri Psikopedagokoak, Eleaniztasuna: Oinarrizko Kontzeptualizazioa, Soziolinguistika Hastapenak, eta Hizkuntzaren eta Hizkuntzen Aniztasuna izeneko bost irakasgai daude, derrigorrezkoak diruditenak. b) Hizkuntzen Psikopedagogia izeneko ibilbidean ere:
|
|
|
Hezkuntzak Matematikaren eta
|
hizkuntzen
irakaskuntza indartzen du
|
|
|
Europako Batasunaren oinarrizko euskarria osatzen duen integrazio politika horren inguruan eman diren ekintzarik garrantzitsuenen artean ditugu Amsterdameko Tratatuaren onarpena (1999), Tampereko Europako Kontseilua (1999), Lisboako Goi bilera (2000), Sevillako Europako Kontseilua (2002), Tesalonikakoa (2003) eta Bruselakoa (2003). Guztietan legezko etorkinen (ez legezkoak salbu) eta autoktonoen eskubideak berdintzeko ahalegina azpimarratu da, batez ere hezkuntza arloan,
|
hizkuntzaren
irakaskuntzan eta gizarteratzean.
|
|
|
Aipamen berezia duten bi arrazoibide edo gogoeta daude 77ko Gidarauan. Alde batetik, immigranteen umeak eskola munduan txertatzeko gogoa zegoen, eta horretarako ume horiek irakaskuntza egokia izan behar zutela esaten zen, estatuko
|
hizkuntzaren
irakaskuntzaz gain. Bestetik, berriz, ama hizkuntzaren eta jatorrizko herrialdeko kulturaren irakaskuntza sustatzeko," bere jatorrizko herrian birtxertatzea erraztearren", jatorrizko estatuen eta harrerakoen arteko elkarlana garrantzizkoa zela azpimarratu zen.
|
|
|
|
Hizkuntza
irakaskuntza etorkinekin Europan
|
|
|
Hizkuntzaren garrantzia kultura baten adierazgarri gisa indartu egiten da nazioarteko bultzadak gutxiengo kultura nazionalak arriskuan jartzen dituenean (Europako Parlamentua 1998). Etorkinen kasuan ere, harrera eta jatorrizko
|
hizkuntzen
irakaskuntza Europako Batzordearen eginkizunen artean oinarrizkotzat har daiteke ume horien hezkuntzaz ari garenean. Bi hizkuntzen irakaskuntza, eskolakoa eta etxekoa, bereziki garrantzitsua da haur eskolan, hori baita gizarteratzeko, eskolatzeko eta hizkuntzak ikasteko errepide nagusia.
|
|
|
Etorkinen kasuan ere, harrera eta jatorrizko hizkuntzen irakaskuntza Europako Batzordearen eginkizunen artean oinarrizkotzat har daiteke ume horien hezkuntzaz ari garenean. Bi
|
hizkuntzen
irakaskuntza, eskolakoa eta etxekoa, bereziki garrantzitsua da haur eskolan, hori baita gizarteratzeko, eskolatzeko eta hizkuntzak ikasteko errepide nagusia.
|
|
|
Azken urteotan, harrera
|
hizkuntzaren
irakaskuntza LINGUA programak eskaintzen dituen aukerekin erlazionatu izan da, baina programa horrek ematen dituen irtenbideak Europa barruko elkartrukean kokatzen dira, azoka bakarraren iniziatiban, europar ikasle eta profesionalen mugikortasunaren suspertze lanean. Etorkinak hobeki gizarteratzearren eskola arruntetan harrera hizkuntza ikastea zerbait ezberdina da, balizko mugikortasunaren aurretiko zerbait alegia.
|
|
|
Begi bistakoa dirudi irakaskuntza mota horiek behar ezberdinei erantzuten saiatzen direla; argi baitago, efikaza izateko,
|
hizkuntzen
irakaskuntzak hizkuntza guztiak kontuan hartu behar dituela eta benetako komunikazio egoeren aurrean estrategia bereziak garatu behar dituela, irakaskuntza prozesuan ematen diren antzera.
|
|
|
|
Hizkuntzen
irakaskuntzan eraginkortasun handiagoa lortzeko, Europako hezkuntza sistemek ikasle etorkinei neurri sorta zabala eskaintzen diete (EURYDICE 2004):
|
|
|
Nahiz eta laguntza mota horiek askotan elkartuta eman, Europako Batasunean gehien erabiltzen den neurria hizkuntza laguntza da. Gaur egungo estatu horietan, Harrera Hizkuntza edo eskolako
|
hizkuntzaren
irakaskuntzak honelako berezitasunak ditu:
|
|
|
• Erabilitako metodologia, askotan, bigarren
|
hizkuntzaren
irakaskuntzan erabiltzen den ohikoa izaten da.
|
|
|
Jatorrizko
|
Hizkuntzen
irakaskuntza, kasu gehienetan, eskolaz kanpoko ekintza da, astean ordu batzuk emanez eta zenbait herritan hautazko gaia delarik, Bigarren Hezkuntzan (Luxenburgo, Austria, Finlandia, Suedia eta Erresuma Batuan, esaterako). Jatorrizko hizkuntzen ikasketak, gainera, herri askotan jatorrizko herriaren historia eta kulturarekin elkartuta ematen dira.
|
|
|
• Ama
|
hizkuntzaren
irakaskuntza atzerriko hizkuntzatzat ikasia, derrigorrezko edo hautazko gai gisa, bigarren mailako ohiko programaren barne.
|
|
|
• Bestetan, esaterako Danimarka, Alemania, Grezia, Italia, Herbehereak, Austria, Finlandia edo Suediaren kasuetan, ama hizkuntzako klaseak ordaindu eta antolatzeaz arduratzen dena harrera herria da, oro har ikastorduaren barne ikasleriaren kopurua nahikoa denean. Zenbait herritan, Erresuma Batuan adibidez, ama
|
hizkuntzaren
irakaskuntza boluntarioen gain gelditzen da, batzuetan udalaren edo karitate elkarteen laguntza jasoz.
|
|
|
Europako Batzordeak behin eta berriro azpimarratu du Jatorrizko
|
Hizkuntzaren
irakaskuntza eskolan modu integratuan egin behar dela, eskolaz edo ikastorduz kanpoko ikasketak baztertuz eta oztopo guztiak aldenduz, esaterako garraioaren zailtasunak, jolasen mozketa, aisialdia mugatzea...
|
|
|
• Azpimarragarria da ere irakasleriaren mugak gure hezkuntza sisteman, hizkuntzekiko gaitasun eza, batez ere etorkinen jatorrizko hizkuntzez ari garenean. Nahitaezkoa da harrera herrien eta jatorrizko herrien arteko hitzarmenak bultzatzea jatorrizko
|
hizkuntzen
irakaskuntza bermatu nahi bada.
|
|
|
Herrialde bakoitzak, hobeki esanda eskola bakoitzak, bere egoera aztertu eta malgutasunez antolatzen ditu klase horiek. Hala eta guztiz ere, Europako Batasunaren praktikari eutsiz, Jatorrizko
|
Hizkuntzen
irakaskuntza efikaza ondorengo baldintza hauek betetzen direnean gertatzen da:
|
|
|
|
Hizkuntza
irakaskuntza ikasle etorkinekin
|
|
|
Harrera
|
hizkuntzaren
irakaskuntza ikasle atzerritarrekin
|
|
|
Oro har, onartuta dago ikasle etorkin gehienentzat gaztelania ikasteak ez duela suposatzen problema handirik, hizkuntza hori oso hedatua edo sendoa delako gure gizartean. Hala eta guztiz, gaztelania bigarren
|
hizkuntzaren
irakaskuntza erabat justifikatua dago kasu gehienetan, eta bereziki eskolatzea kurtsoan zehar —alegia, sasoitik kanpo— egiten denean.
|
|
|
Etorkinen ama
|
hizkuntzen
irakaskuntza. Hau ez da Babel
|
|
|
Curriculumean, etorkinen hizkuntzak eta kulturak ere ikuspegi integratzailean sartu lirateke. Proposamen irekia da hau, gutxiengo batetik hasi (sentsibilizazio eguna) eta integrazio osoraino(
|
hizkuntza
irakaskuntza tresna gisa). Ikastetxe bakoitzak, egoeraren arabera, ondorengo proposamenen artean aukera egin dezake.
|
|
|
Dosierraren azken atal honetan, eta orain arteko azterketak osatzeko asmoz, hezkuntzaren eta
|
hizkuntz
irakaskuntzaren esparruko hiru esperientzia konkretu ekarriko ditugu. Izan ere, ekarpen hauen bidez argiago ikusi ahal izango ditugu immigrazioaren fenomenoak euskal hezkuntza sisteman eta euskararen irakaskuntzan eragiten dituen aldaketak.
|
|
|
Teknologia berrien erabilera didaktikoa
|
hizkuntzen
irakaskuntzan. HABEren Hizpide aldizkarian argitaraturiko lanak.
|
|
2007
|
|
|
Alabaina, orain arte esperientzia puntual eta isolatu batzuk kenduta, elkarteak dira helduei euskarazko kurtsoak proposatzen dizkieten bakarrak. Salbuespen gisa aipa daitezke GRETA formakuntza organismoak eta Baionako komertzio Ganbarako
|
hizkuntzen
irakaskuntza zentroak (CEL) noizbait emandako ikastaro batzuk edota Departamenduko administrazioak bere langileentzat antolaturiko barne formakuntzak. Bigarrenik, AEKaz ari gara nagusiki, Iparraldean ikasturtean emandako ikasle orduen% 95 AEK k emaiten baititu.
|
|
|
Gehienbat, unibertsitari, langile, oraindik bere lehenengo lan tokira iritsi gabeko gazte, etxekoandre, izango diren garaadinekoengana euskeraren irakaskuntza heleraztea du helburu eta, hori guzti hori, bigarren
|
hizkuntzen
irakaskuntzarako teknikabideekiko ikerketa, irakaspideekiko azterlanak, entzun ikuste bidezko baliapidea, irakasleak gertatzea eta gaitzea bezala horri datxekon aurrerapide guztiekin batean, eta hoiei guztiei Helduen Alfabetatze eta Berreuskalduntzerako Erakundea HABESortarazi eta Euskaltegiak Araupetzeaz baliatuz bideak ematen zaizkiela.
|
|
|
Gero eta usuago antolatzen ziren hitzaldiak, ikastaldiak, mintegiak..., zenbaitetan oso egitura formalak hartuz: Euskalduntze eta alfabetatzerako diploma EKBk eta AEK k sortua (Jauregi, 1999), eta, bigarren
|
hizkuntzen
irakaskuntzarako irakasleen formazioa: euskara,() EHU UPVk (HIZPEI) eta HABEk antolatua (Etxeberria, F. 1999).
|
|
|
Funtsean, ariketa berdinak dira (oraingoa laburragoa), itemen zailtasun maila eta zenbait ebaluazio irizpide aldatuta. Gaur egun,
|
hizkuntzaren
irakaskuntza ikuspegi komunikatibo eta funtzional batetik ikusten dugun aldetik, ez dirudi oso egokia hain mugatua den ebaluazio sistemarekin jarraitzeak. Sinonimoek, berridazketek eta abarrek ez dute ebaluazio egokia egiten (Hizneteko lanean sakonago aztertu ditugu ariketa hauek)
|
|
|
Euskalduntze alfabetatzea hauen barruan kontenplatu behar dugu; hauetara bideratuta eta hauen osagarri eta sustatzaile. Horretarako, egun dauden tresna eta baliabideak aztertu behar ditugu eta
|
hizkuntzaren
irakaskuntza eta ebaluazioa bideratu. Ikasleak partaide bihurtuz gero, beren jarrera hobetuko da eta motibazio hobea izango dute.
|
|
|
Euskalduntzealfabetatzea hauen barruan kontenplatu behar dugu; hauetara bideratuta eta hauen osagarri eta sustatzaile. Horretarako, egun dauden tresna eta baliabideak aztertu behar ditugu eta
|
hizkuntzaren
irakaskuntza eta ebaluazioa bideratu.
|
|
|
Dena dela, Europatik ere, ekarpen berriak datozkigu
|
hizkuntzaren
irakaskuntzan gabiltzanoi zenbait tresna eskainiz. Azter dezagun bada kultura aniztuna eta eleaniztuna den Europan, hizkuntzaren irakaskuntzan dabilen makina bat profesionalen lanaz burututako Europako Erreferentzi Maila Bateratua.
|
|
|
Dena dela, Europatik ere, ekarpen berriak datozkigu hizkuntzaren irakaskuntzan gabiltzanoi zenbait tresna eskainiz. Azter dezagun bada kultura aniztuna eta eleaniztuna den Europan,
|
hizkuntzaren
irakaskuntzan dabilen makina bat profesionalen lanaz burututako Europako Erreferentzi Maila Bateratua.
|
|
|
Helduen euskalduntze alfabetatzea konbentzimendu eta proiektu kolektibo batetik abiatu da, eta proiektu horri erantzun behar dio. Nola integratu beraz hizkuntzaren normalizazioa
|
hizkuntzaren
irakaskuntzan. Artikulu honetan galdera horri erantzuteko bideen gainean hausnarketatxoa plazaratzen saiatuko gara.
|
|
|
Aurrerakuntza izan daiteke identitatea eta euskal munduaren ezagutzari atea irekiz, baina aldarri hau seguruenik
|
hizkuntzen
irakaskuntzan urte haietan zabaldu zen" eduki soziokulturalak" kontzeptuarekin lotuago dago hizkuntza minorizatuen normalizazioarekin baino.
|
|
|
" Non gaude?" edo" Non egiten dugu lan?" izan daitezke galdera honen sinonimoak. Helduentzako
|
hizkuntzaren
irakaskuntzan dihardugu, eta hori da geure abiapuntua, gainera geure jardunak esparru geografiko eta sozial baten kokatzen da.
|
|
|
Anartean, 2004n lankidetza hitzarmen bat izenpetu zen hezkunde Ministeritza eta departamenduko kontseilu nagusiaren artean" elkarlan tresna bat sortuz eskualde
|
hizkuntzen
irakaskuntza eskaintzeko eta egituratzeko pirinio Atlantikoetako bi hizkuntzen alde, euskara eta okzitaniera". hitzarmen honen gauzatzea eepren esku eman zen, ongi zehaztuz ez zela eskuduntza aldaketa bat baina behin behineko esperimentazio pedagogikoa. dena dela, hurrengo urtean, Fillon legeak" esperimentazioa" estatu osora zabaldu zuen: " eskualde hizkuntzen eta kulturen irakaskuntza eskain daiteke eskolatze denbora osoan, jokamoldea definituz hitzarmen baten bidez estatua eta hizkuntza horiek mintzatzen diren eskualdeen artean".
|