|
2001
|
|
|
Hortaz, hizkuntza guztiek ez dute berdin balio, diote. Baina batez ere,
|
hizkuntza
batek ez du ematen mundu ikuskerarik, ez nortasunik, ez identitaterik, ez identifikaziorik.
|
|
|
Euskarak komunikaziorako tresna baliagarria izan behar du. Herritar batek
|
hizkuntza
bat ez mantentzea eta hurrengo belaunaldiari ez uztea aukeratzeko arrazoiak izateak, ez du zerikusirik berak hizkuntza horrekiko duen gutxiespenarekin, baizik eta sentimendu pragmatiko batekin, zeinak hizkuntza honen gaitasuna eta erabilera, nagusitzat hartzen den beste hizkuntza baten erabilerarekin konparatzen duen.
|
|
2002
|
|
|
Kontua da indar gehiago xahutu dugula euskararen eta bere berezitasunen inguruan egitura paraleloak sortzen bestelakoetan baino. Baina, adi,
|
hizkuntza
batek ez du ezer balio literatura bat ez baldin badauka.
|
|
|
Alde batetik, ezinezkoa egiten zaigulakohamaika txanda antolatzea; eta, bestetik, ikasle guztientzat onuragarria delako: goi urratsetan daudenentzat aukera ezin hobea da ikasi duten guztia praktikan jartzekoeta entzule arretatsuak edukitzeko, eta behe urratsekoei komunikazio estrategiakaktibatzen laguntzen die, ulermen estrategiak besteak esaten ari direna ulertzeko, eta komunikazio estrategiak dakiten gutxi horrekin parte hartzeko eta hizlaria beste
|
hizkuntza
batera ez pasatzeko; azken finean, hauek izango dira beste testuinguruetan erabili dituzten estrategiak.
|
|
2003
|
|
|
Satrustegik maisuki esan zuen, eta berriro gogorarazi ziguten bere heriotza egunean: "
|
hizkuntza
bat ez da harri bat, zer bizi bat baizik". Horixe, hizkuntza harria da, harria bizirik dagoelako, harriak hizkuntza hostoberritzen duelako.
|
|
|
" Erdal dunen diskriminazioa", hori argudioa errefo rmarako. "
|
Hizkuntza
bat ez dakienak ez du aukera gutxiago izango administrazio publikoan sartzeko" esan zuen Sanzek. Hau da, jakitea baino, hobe ez jakitea.
|
|
2004
|
|
|
–orain premia ingelesak du?. Eta guk ere ikasi dugu
|
hizkuntza
bat ez dela ia inorendako bere horretan eta mekanikoki gizatalde batetik bestera inolako oihartzun, lotura edo atxikimendu sentimentalik gabe iragaten den corpus kulturala: euskara ikasten dutenen arrazoien artean identitate kolektiboarena196 da nagusi eta garrantzia du ogibidea bilatzeko ematen duen aukerak ere; uste dugu arrazoi kulturalen leloa arestiko beste bi horien gibeletik doala, bai Nafarroan eta bai nonahi?. 197
|
|
|
Orduko hartan, izan ere, euskal soziolinguistikaren kultura zertan zetzan adierazi nahi bagenu, nik honako adierazle poetiko hau erabiliko nuke: ?
|
Hizkuntza
bat ez da galtzen ez dakitenek ikasten ez dutelako, dakitenek erabiltzen ez dutelako baizik?. Bai, bai, halatsukoa zen gure gaitasun teorikoa.
|
|
|
Felipe Juaristi: . Baina, adi,
|
hizkuntza
batek ez du ezer balio literatura ez baldin badauka?. Mari Jose Olaziregi:
|
|
|
|
Hizkuntza
bat ez da" hitz zerrenda" luze bat; antola molde, mundu ikuskera, gauzen banaketa, denaren tajuera berezi bat baizik. Ez da saski naski bat," estruktura" bat baizik.
|
|
|
Hirugarrenik, eta sarrera hau bukatzeko, Z. S. Harris’ek 1956ean argiro esan zuen bezela:
|
hizkuntza
bat ez da" a bag of words", ez da hitz zaku bat.
|
|
|
Ezin hemen osorik birlanda. Nekez azal dezake nehork berak baiño zorrozkiago, zergatik
|
hizkuntza
bat ez dan hitz lerrokada huts bat. Irakurleak liburua eskuratzeko aukera baldin badu, bai puntu huntaz eta bai guretzako oiñarrizko diran beste askotaz ere, argitzapen ederrak lortuko ditu.
|
|
2007
|
|
|
Esango nuke Artzeren esaldi famatuak askoren kontzientziak marduldu dituela, baina zalantza daukat esanak zenbat kalte egin ote dion erabilerari. Aski da irakasle ezatsegin bat"
|
hizkuntza
bat ez da galtzen…" esaten hastea euskararen elkarteak beste bazkide bat galtzeko. Orduan, gazteari erdaraz mintzatzen utzi behar zaio?
|
|
|
|
Hizkuntza
bat ez da galtzen ez dakitenek ikasten ez dutelako, dakitenek hitz egiten ez dutelako baizik". Ez zuen arrazoirik falta Artze zenak.
|
|
|
Nire iritzian,
|
hizkuntza
bat ez da komunikabidea bakarrik, mundua ikusi eta ulertzeko sistema baten adierazle edo azaltzailea baizen. Hori ez ezik, nik esango nuke, hizkuntzek eurek moldatzen dituztela, neurri handi baten, eurek aditzera ematen dituzten kulturak ere.
|
|
|
Nire iritzian,
|
hizkuntza
bat ez da komunikabidea bakarrik, mundua ikusi eta ulertzeko sistema baten adierazle edo azaltzailea baizen. Hori ez ezik, nik esango nuke, hizkuntzek eurek moldatzen dituztela, neurri handi baten, eurek aditzera ematen dituzten kulturak ere.
|
|
|
Praxian, hizkuntzaren ikerketak hura (hizkuntza bakoitza) bere buruaren egile antzo kontsideratu behar duela, ez natur produktu bezala; h. d., hizkuntza ez dela ikusi behar, ardi bakoitza ardi espeziearen birproduktu bat den moduan, hizkuntza bakoitza hizkuntza generoaren, edo indogermanikoa espeziearen kasu bat, aurretiko eredu bat bariazioekin manifestatu baino egiten ez duena bere modutxora.
|
Hizkuntza
bat ez da ezein beste ereduren birprodukzioa, bere propioarena baino. (Filosofia eskolastikoan aingeruak bezala:
|
|
|
behar da analisatu64 Hala irakurtzen da in? Über die Verschiedenheiten [I]?: ?
|
Hizkuntza
bat ez da, ezta hark emandako hitzen eta arauen masan ere, ekai bat hor etzana, ezpada aritze bat, prozesu bat izpirituala, korporala den gisan bizia. Hari erreferitzen zaion deus ere ezin da erkatu trataera anatomikoarekin, baizik fisiologikoarekin bakarrik, deus ez da estatikoa harengan, dena dinamikoa? 65 Beste era batera esanda, hizkuntzak organismoak antzo kontsideratu behar dira.
|
|
|
Beraz, gramatika eta lexikoa estudiatzearekin
|
hizkuntza
bat ez da estudiatu. Horregatik, estreina, Linguistika tradizionala osatzera zientzia auxiliar berri bat dator, estilistika.
|
|
|
Mounin en kritika da, Whorf, analisiek ematen dutena baino, askoz harago doala bere ondorioetan. Adibidez, hizkuntza batek gertakariaren hainbat aspektu zuzenean aditz formekaz adierazten badu, eta beste
|
hizkuntza
batek ez, horrek ez du esan gura, bigarren horrek gaitasuna ez duenik aspektu horiek beste baliabide batzuekin adierazteko. Eta, orokorki, «por el hecho de estar presente o ausente una categoría gramatical no se puede concluir que está presente o ausente una categoría lógica que se supone corresponder a aquélla»1533.
|
|
|
Praxian, hizkuntzaren ikerketak hura (hizkuntza bakoitza) bere buruaren egiletzat jo behar duela, ez natur produktutzat; hau da, hizkuntza ez dela ikusi behar, ardi bakoitza ardia espeziearen birproduktu bat den moduan, hizkuntza bakoitza hizkuntza generoaren, edo indogermanikoa espeziearen kasu bat, aurretiko eredu bat bariazioekin manifestatu baino egiten ez duena bere modutxora.
|
Hizkuntza
bat ez da ezein beste ereduren birprodukzioa, bere propioarena baino (filosofia eskolastikoan aingeruak bezala: indibiduo bakoitza espezie bat, ez dagoelako espezie multzotan bil litzakeen «materia» komunik, izpiritu hutsak dira?, bakoitza indibidualizatzen duen forma bakarrik baizik:
|
|
|
|
Hizkuntza
bat ez da, ezta hark emandako hitzen eta arauen masan ere, ekai bat hor etzana, ezpada aritze bat, prozesu bat izpirituala, gorporala den gisan bizia. Hari erreferitzen zaion deus ere ezin da erkatu trataera anatomikoarekin, baizik fisiologikoarekin bakarrik, deus ez da estatikoa harengan, dena dinamikoa794.
|
|
|
Globalizazioaren eta immigrazioaren aroan, Joxean Artze poeta eta maisuaren hitzak inoiz baino profetikoagoak dira: "
|
Hizkuntza
bat ez da galtzen ez dakitenek ikasten ez dutelako, dakitenek hitz egiten ez dutelako baizik".
|
|
|
Horren haritik, eta Humboldt gogoratuz, zera dio Menzek: "
|
Hizkuntza
bat ez da inoiz gizabanako batena bakarrik, baizik eta beti eta aldi berean hizkuntza nazional bat. [...] Nazioaren baitan bakarrik da posible gizakiaren izatea eta formazioa" 215 Horrela, bada, eta euskararen perspektibatik, euskal hezkuntzaz aritzeak ezinbestean garamatza" euskal hezkuntza nazional" bat aldarrikatzera, zeinak egiaz euskal komunitate linguistikoa —bai talde mailan bai banako mailan— zaindu, sendotu eta hobetu lukeen.
|
|
|
241 Artzeren aditzera emandako esaldi ezaguna honakoa da: "
|
Hizkuntza
bat ez da galtzen ez dakitenek ikasten ez dutelako, dakitenek erabiltzen ez dutelako baizik".
|
|
2008
|
|
|
Katalanaren berreskurapenean eskolak jokatu duen eta jokatzeko duen papera izan zuen aztergai. Gaztearen sozializazio eremuan hezkuntzak gaur egun oso pisu handia duela adierazi zuen eta, beraz, nahiz eta XXI. mendean eskolak bakarrik ez duen hizkuntza bat salbatuko, eskolarik gabe
|
hizkuntza
batek ez duela aurrera egingo esan zuen. Katalunian eskolaren bidez hizkuntza gaitasuna izugarri zabaldu dela adierazi zuen, baina horrek ez duela automatikoki ikasleen arteko erabilera informalean katalanaren alde egin.
|
|
|
Hizkuntza ofizial bat baino gehiago duten komunitateetan, legeen bidez arautzen eta zigortzen da erabilera Maila teorikoan bai, gutxienez Baina, legeetatik haratago, badaude zenbait faktore herritarrei, hainbat gizartetestuingurutan, hizkuntza baten edo bestearen alde eginarazteko Hizkuntza bat hizkuntza hori ezagutzen dutenekin komunikatzeko tresna da, jakina. Baina hizkuntzaren ezaugarri nagusia horixe den arren,
|
hizkuntza
bat ez da tresna soila, jendeak bere nortasuna adierazteko erabiltzen duen funtsezko moduetako bat ere bai baita (Adell 2003).
|
|
|
1.> Duela gutxi pentsatzen zen bi hizkuntza desberdinen artean
|
hizkuntza
batek ez lezakeela eraginik bestearen gramatikan. Soziolinguistikaz geroztik, ordea, datu linguistikoen eta soziolinguistikoen artean azaltzen den lotura garbi ikusiz, lotura hori gaur egun benetan garrantzitsua estimatzen dugu.
|
|
|
Oso argi ikusi zen hori Pompeu Fabra unibertsitatean aurtengo maiatzaren 18an egin zen Terminologia Jardunaldian. Hizlari guztiek azpimarratu zuten terminologiarik gabe,
|
hizkuntza
bat ez dela osoa izango. Beraz, euskara biziko bada, eta ez erabileremu jakin batzuetara mugaturik geratu, terminologia normalizatzea ezinbestekoa izango dugu.
|
|
|
Gaztelaniarekin eta frantsesarekin alderatuz, euskara senide pobrea da, bertze biek pobretu eta baztertu dutelako bere eremu linguistikoan. Baina hizkuntzalaritzan,
|
hizkuntza
bat ez da gainerakoak baino gehiago edo guttiago, ezta hobea edo txarragoa ere.
|
|
|
|
Hizkuntza
bat ez da galtzen honegatik edo hargatik, baizik eta dakitenek, egin beharrean, eduki egiten dutelako, diru beltz edo arrazoi zuri baten gisan.
|
|
2009
|
|
|
Zenbat eta gazteagoa izan, orduan eta normalagotzat hartzen da euskara, eta poliki poliki norberaren kulturaren zati sentitzen da. Hala ere,
|
hizkuntza
bat ez da gramatikara mugatzen, trebetasunak ere hor daude: mintzamena, idazmena, irakurmena eta entzumena.
|
|
|
Bitxia da Frantziako hiru hizkuntza gutxitu euskara, okzitaniera eta katalana babestuta egotea Espainiako Estatuan, eta, aldiz, Frantziakoan ez.
|
Hizkuntza
batek ez badu aitortza ofizialik, hizkuntza gutxietsia da, erabiltzen den herrialdearen barruan ez diotelako aitortzen bere berezitasuna eta errealitatea. Zure hizkuntzak aitortza badu, errazagoa izango zaizu hizkuntza hori ikastea eta erabiltzea.
|
|
|
Eta ikasiko du, hizkuntza erabil baliteke, harekin bizi baliteke...
|
Hizkuntza
bat ez da ikasten arbelean.
|
|
|
Badakigu gaur egun ez dela politikoki zuzena, baina gure ustez balio eta gaurkotasun erabatekoa dauka Usurbilgo poetak, JoxAnton Artzek, duela urte asko plazaratu zuen leloak: "
|
Hizkuntza
bat ez da galtzen ez dakitenek ikasten ez dutelako, dakitenek erabiltzen ez dutelako baizik". Euskararen erabileraren aldeko pausoa euskal hiztunen erantzukizuna da, lehenik eta behin.
|
|
|
Kontua horixe baita: praktikan eta egiazki
|
hizkuntza
bat ez inposatzea eta hizkuntza baten erabilera ez eragoztea.
|
|
|
Horrela, bada, historiaren zenbait unetan mespretxua jaso izanak, euskarari gertatu zaion bezala? ez du hizkuntza bat besteak baino" onago" bihurtzen, eta, era berean,
|
hizkuntza
bat ez da besteak baino" gaiztoago" bihurtzen historian menderatzaileek baliaturiko hizkuntza izateagatik, gaztelaniarekin gure artean gertatu den bezala. Hizkuntzak, berez, ez dira diskriminatzaileak ez zapaltzaileak.
|
|
|
Hizkuntza guzti guztiak behar ditugu beti errespetatu. Hizkuntzak norbanakoenak eta komunitateenak diren neurrian,
|
hizkuntza
bat ez errespetatzeak hizkuntza horretaz baliatzen direnak ez errespetatzea baitakar berarekin, eta gizartearen bizikidetza eta kohesioa kolokan jartzen da.
|
|
2010
|
|
|
irakaskuntzan, administrazioan, gizarte zerbitzuetan eta lan munduko enpresa komiteetan. liburu batean jaso ziren egun haietan esandakoak honela zioen euskara batzordeak" Euskara, beste edozein hizkuntza bezala, identitate nazionalaren ezaugarri izateaz gain, gaur egun euskaldun eta erdaldunen artean eztabaida handiak eta askotan aurkako jarrerak sortarazten dituen gaia da"..." Jardunaldi hauen helburua zera da... partaidetzarik handieneko eztabaida eragitea... euskararen normalkuntzarako norabide oinarrizkoak ezartzeko... gure hizkuntza komunitateak bizirik irauteko eta hiritar harremanak hobeagotzeko balio izango baitu" 5 eta iñakik honela hitz egin zuen: "
|
Hizkuntza
bat ez da hiltzen ez bizitzen, erabili edo ez erabili egiten da. Erabilpen hau ez da hautapen pertsonala, hautapen soziala baizik, funtsean."..." Hizkuntza komunitate baten superbibentzia, eskubide kolektiboan datza, eta irtenbide guztiak, testuinguru kolektibo batetan planteatu behar dira, beste guztiak gezurrezko irtenbideak direlarik.
|
|
|
Errealitate honen harira gogora ekarri zituen Gandiagaren hitzak: ?
|
hizkuntza
bat ez da galtzen ez dakitenek ikasten ez dutelako, dakitenek hitz egiten ez dutelako baizik?.
|
|
|
Aipa ditzagun, adibide moduan, honako euren hitzak: ...ri bezala kontsidera daitezkeenak";" Hizkuntza bakoitzaren gramatika berez da ideien modelatzailea, alegia, gizabanakoaren jarduera mentalaren programa eta gida" 140 Egia da, bai, hortik jaiotzen den" Sapir Whorf hipotesiak" gehiegizko interpretazioak ezagutu dituela —formulazio gogorrenean hizkuntza bakoitzak ontologia propioa edukiko luke141—, baina egia da ere
|
hizkuntza
batek ez duela inoiz errealitatea objektiboki islatzen. Hementxe ikusten du Werlenek gakoa:
|
|
2011
|
|
|
Herritarrei bere hizkuntzan ez hitz egitea, hizkuntza (k) ez ezagutzea eta hizkuntza hor (r/ i) etan azalpenak emateko gaitasunik ez izatea eta, gainera, ahulezia hori konpontzeko imintziorik txikiena ere ez egitea? Asko hitz egin izan da eta kritikatu izan ditugu, esate baterako, Espainiako Estatuko presidentearen kasuan ingelesa, frantsesa edo eta beste
|
hizkuntzaren
bat ez ezagutzea eta gainerako herrialdeetako agintarien aurrean ematen duen irudi eskasa. Gurera etorrita ere, zein hizkuntzatan aritzen dira bertan dauden ordezkari politikoak?
|
|
|
6 or.): " XXI. mende gorrian, lurralde jakin batean, komunikazio funtzio guztietarako, ezinbestekoa ez den
|
hizkuntza
batek ez dauka bizirauterik. Agonia luzaraz geniezaioke, gehienez ere".
|
|
|
Testuinguruan eginkizun jakin batzuk betetzen dituztelako existitzen dira hizkuntzak; bestela, zergatik existituko dira?
|
hizkuntza
bat ez da bere kabuz existitzen; aitzitik, hizkuntza hori darabilten hiztunentzat eta gizartearentzat erabilgarria delako existitzen da. Beraz, hizkuntza bat salbatzeko, ez da hizkuntza bera salbatu behar, baizik eta haren habitata; hau da, haren garapen eremua, existentziaren testuingurua. hori dela eta, gutxieneko ekosistema egokiak eraiki behar ditugu, hizkuntza gordetzeko eta garatzeko. hauxe da erronka:
|
|
|
zein da beste hizkuntzekiko loturaren oinarrizko kontzeptua?
|
hizkuntza
bat ez da galtzen hiztunek bat batean hitz egiteari uzten diotelako edo mututu egiten direlako, baizik eta hiztunek beste hizkuntza bat hitz egitea erabakitzen dutelako, hau da, hizkuntza ordezten dutelako. hizkuntza bat hiltzen denean, giza komunikazioa ez da bertan behera gelditzen; hizkuntza kodea ordezten da.
|
|
|
Lehenik, hizkuntza baten egoera beste batek baldintzatzen du, edo beste batzuek.
|
Hizkuntza
bat ez dago hilzorian, diglosiaren minbiziak jota, besterik gabe. Gainjarri zaion beste hizkuntza bat izan da bere zoritxarraren eragilea.
|
|
|
–Belaunaldien arteko transmisioa zergatik eteten den jakitea da arazoa. Zergatik erabakitzen da
|
hizkuntza
bat ez erakustea. Aldagai ezberdinak daude, eta egoera bakoitzean gauza batzuek beste batzuek baino gehiago eragiten dute.
|
|
|
Norbanakoa izan litekeela elebidun edo eleaniztun, baina gune jakin bati, familia bati, erakundetxo bati, aldizkari bati, eskola bati, hizkuntza baten hegemonian ardaztea dagokiola, handik eleaniztasunera irekitzeko. Espazio horiek izan ezean,
|
hizkuntza
batek ez duela garatzen jarraitzeko aukerarik eta arrazoirik?. Hegonaldiko apunteak, Larrun, 2008, 124 zenbakia, 19 or. Egokia iruditzen zait Sarasuaren hegemonia kontzeptuaren erabilera hori, betiere ñabardura txiki bat eginda:
|
|
|
Carme Junyenten esanera jardunik, diogun, ekologia linguistikoaren ikuspegiak ingurumenaren eratzaile gisa aztertzen duela hizkuntzaren egitekoa. Halatan, hizkuntza bakoitza dagokion ingurugiroarekiko dialektikan bakarra eta ordezkaezina denez, ingurumen horri buruz hizkuntza bakoitzak daukan informazioa eta jakitea beste
|
hizkuntza
batek ez dauka. Gauzei alde horretatik begiratuta, bada, honako tesi honetara garamatza hausnarketak:
|
|
|
–Euskara
|
Hizkuntza
bat ez ezik/ Herri bat ere bada?. Edo:
|
|
|
Zuk ez dakizu oraindik, gezurra badirudi ere,
|
izkuntza
bat ez dela jeometria. Gañera, egia esan, ez dakizu jeometria egiten.
|
|
|
Taula honek, dena dela, hizkuntza hauek lehen hizkuntza modura zenbat hiztunek darabiltzaten adierazten du. Ez dira beraz «benetako» hiztun kopuruak,
|
hizkuntza
bat ez baita lehen hizkuntza modura bakarrik erabiltzen. Esate baterako, ingelesaren kasuan, bigarren edota atzerriko hizkuntza modura ikasi duen hiztun kopurua ere kontuan hartuz gero, 1.500 eta 2.000 milioi arteko hiztun kopurura iritsiko ginateke (Crystal, 2006).
|
|
|
Erabilera batzuk ez dira besteak baino balio txikiagokoak. Adibidez, Interneten dagoen
|
hizkuntza
batek ez dauka Interneten ez dagoen beste hizkuntza batek baino balio handiagoa. Izan ere, kontrako argudioa ere balegoke:
|
|
|
Zuk ez dakizu oraindik, gezurra badirudi ere,
|
izkuntza
bat ez dela jeometria. Gañera, egia esan, ez dakizu jeometria egiten.
|
|
2012
|
|
|
Ezin dugu sinetsi nola izan daitezkeen inoren eredu eta jarraibide bertako hizkuntza daukaten egoeran edukita. Izan ere, oraindik orain Mikel Peruarenak Xabier Isasiren esanak Unescoren ahotan jarrita gogorarazi digun bezala,
|
hizkuntza
batek ez bide du etorkizunik% 33 baino gutxiago erabilita. Beraz, ez dakigu zer arraio dabiltzan beren eginak eredu mailara aupatzen.
|
|
|
Alde nabarmena dago, etxean euskaraz egiten duten gazteen hizkuntza gaitasunean, gazte hauek erraztasun handiagoa daukate euskaraz aritzeko: ahoz zein idatziz. hizkuntza gaitasunak zerikusi zuzena du erabilerarekin; izan ere,
|
hizkuntza
bat ez bada ondo menperatzen, nekez erabiliko da. ezagutza urria izanda hizkuntza bat erabiltzeko, motibazio bereziak lirateke, gutxiengoa dira Barakaldon motibazio hori duten gazteak. dena den, esan beharra dago, d ereduan ikasi zuten lehen belaunaldi horietako askok, egun seme alabak izan dituztela, eta Barakaldoko kasuan, guraso gazte askok euren seme alabei euskaraz egiten dietela. horrek esa...
|
|
|
|
Hizkuntza
baten atzean ez dago komunikatzeko modu bat soilik. Hizkuntza baten atzean bizitza ulertzeko modu bat dago. nacio Esnaolak euskaldunen artean ikusten duena" enpatia da zalantzarik gabe", eta honako azalpena ematen du:
|
|
|
Hizkuntza baten atzean bizitza ulertzeko modu bat dago. nacio Esnaolak euskaldunen artean ikusten duena" enpatia da zalantzarik gabe", eta honako azalpena ematen du: "
|
hizkuntza
baten atzean ez dago komunikatzeko modu bat soilik. Hizkuntza baten atzean bizitza ulertzeko modu bat dago", eta" pertsona batekin hizkuntza partekatzen baduzu, bizitza ikusteko modu bat ere partekatzen ari zara, eta seguru asko ez da egongo hartzaile bat pertsuaditzeko elementu horiek konpartitzea baino zera eraginkorragorik".
|
|
|
Zalantza izpirik gabe, eskola zaharrekoa: ba al dakizu
|
hizkuntza
bat ez da galtzen ez dakitenek ez dutelako hitz egiten baizik eta dakitenak hotz pixka batengatik kikildu egiten direlako. Hotz pixka bat egiten duelako abandonaturik utziko al ditugu Erriberako azken euskaldunak?
|
|
2013
|
|
|
Alta, ideia horren kritikak aurkitu ditzakegu reintegracionismo aren jarraitzaileengan ere. "
|
Hizkuntza
bat ez da hobea edo okerragoa hiztun kopuruagatik", dio Teresa Moure militante independentistak Praza Publica webgunean argitaratutako artikulu batean;" bestela, heriotzara kondenatuko genuke euskara, esaterako. Ez da etikoa milioika hiztunen aldarria egitea".
|
|
|
Baina ez da Artzek esandakoa ahaztu behar:
|
hizkuntza
bat ez da galtzen ez dakitenek ikasten ez dutelako, dakitenek hitz egiten ez dutelako baizik.
|
|
|
|
Hizkuntza
batek ez badu hegemonia gunerik edo dentsitate gunerik, ez du ekoizten hiztun osorik eta belaunaldietan biziberritzeko aukerarik. Hizkuntza bat bizi bada, nonbaiten (katakunbetan bada ere) dentsitate guneak izan dituen seinale da.
|
|
2014
|
|
|
|
Hizkuntza
bat ez da zerbait estatikoa. Hizkuntza bat bizia da, aldakorra, etengabe mugimenduan dagoena.
|
|
|
Ieeeeepa!!!
|
Hizkuntza
bat ez da galtzen. Talde berri bat Whatsappen:
|
|
|
Verónica Engler hizkuntza antropologian adituak argi dio
|
hizkuntza
bat ez dela liburu batean jasotako gramatika, baizik eta norbanakoaren, taldearen eta identitatearen agermena. Berriz, Juan Carlos Etxegoien “Xamar” euskaltzaleak dioenez, Euskara Gu gara, gure adimena, euskaldunak.
|
|
|
|
Hizkuntza
bat ez da galtzen...
|
|
|
Apika, euskararen ezagutza handitzea ezin garrantzitsuagoa jo badugu ere, aspalditxoko lelo ezagun hau birgogoratzeko garaia dugu:
|
Hizkuntza
bat ez da galtzen ez dakitenek ikasten ez dutelako, dakitenek erabiltzen ez dutelako, baizik.Bilbon, 2014ko apirilaren 9an
|
|
2015
|
|
|
Norbanakoaren aukera erabat baldintzatzen du gizarte osoko klimak.
|
Hizkuntza
bat ez baitu sortzen batek norberarentzat, kolektibo baterako eta kolektiboan sortzen eta garatzen da beti.
|
|
|
–hazi? hitzak nondik lortu (normalean maiztasun altukohitz orokorrak dira, baina funtzio hitzak izan gabe eta beste hizkuntzetan esanahirik ezdutenak), bilatzaileek behar den hizkuntzako testuak soilik itzultzea nola lortu (bilatzaileenaukera baliatu ohi da, baina
|
hizkuntza
batentzat ez dagoenean hizkuntza iragazteko hitzakgehitzen zaizkio hitzen konbinazioari),, hazi, hitzen zerrendaren luzera (luzera oso ezberdinakerabiltzen dira lan ezberdinetan), konbinazioen luzera (2 eta 4 artean erabili ohi da), zenbatbilaketa egin (5.000 eta 30.000 artean egin izan dira), emaitzetatik zenbat jaitsi (lehen 10aknormalean)...
|
|
|
Europako hizkuntzarik zaharrena dugu, hori aprobetxatu egin genuke kanpora begira, zientzien eta ikasketen bidez, ez folklore huts moduan.
|
Hizkuntza
bat ez da hizkuntza soila, filosofia ere bada, pentsaera, bizimodua, hori guztia ez da kontuan hartzen.
|
|
2016
|
|
|
Artzek zioen bezala: "
|
Hizkuntza
bat ez da galtzen ez dakitenek ikasten ez dutelako, dakitenek hitz egiten ez dutelako baizik".
|
|
|
104). Bi autore horiek hainbat adibide eman dute frogatzeko, batzuetan pertsonek esaten dutela
|
hizkuntza
bat ez dakitela benetan badakitenean eta erabili ere erabiltzen dutenean. Jokabide horren arrazoiak asko izan daitezke; pertsona horiek beren hizkuntzari buruz dituzten jarrerengatik eta autogorrotoagatik gertatu ohi dira maiz horrelakoak.
|
|
|
|
Hizkuntza
bat ez da galtzen
|
|
|
Deserria, Atzerria(...) Nundik kutsatu zaigu guri hizkuntzari axolarik ez eman nahi hori?
|
Hizkuntza
bat ez baita folklorearen partetxo bat; hizkuntza bat ez baita inportarik gabeko bitxitasun bat. Ez.
|
|
|
Deserria, Atzerria(...) Nundik kutsatu zaigu guri hizkuntzari axolarik ez eman nahi hori? Hizkuntza bat ez baita folklorearen partetxo bat;
|
hizkuntza
bat ez baita inportarik gabeko bitxitasun bat. Ez.
|
|
|
Gauzak nola diren, euskararen erabileraren neurketa irakurtzen ari nintzela, gogora etorri zait gure gazte denboran nonahi ikus zitekeen eta gaur desagertu den Joxean Artzeren leloa:
|
Hizkuntza
bat ez da galtzen ez dakitenek ikasten ez dutelako, dakitenek hitz egiten ez dutelako baizik.
|
|
|
Aldaketa horrek hizkuntza politika mailan ere aldaketa ekarri du. Konkretuki, hizkuntza politika berriak jauzi kualitatibo eta kuantitatiboa ahalbidetu du (Hautetsien Kontseiluak lurralde kontraturako ekarpenean zehaztu bezala), Ipar Euskal Herrian 2050ean euskara hiztun kopurua %30era hel dadin (gaur egungo erritmoan segituz %17tan izanen da 2026an, hots Unescok zehaztu mailatik behera
|
hizkuntza
bat ez desagertzeko). Aldaketa hori gertatu ahal izateko, eta Hautetsien Kontseiluko Gidaritza Batzordea HELEParen prefigurazio lanak burutzen ari den bitartean, Euskal Konfederazioak ondoko puntuak zehaztu nahi ditu:
|
|
|
kolonizazioa, zapalkuntza eta kolaborazioa, hitz batzu garai batean jendetza minbera atxiki dutenak. Zioten ere estadurik gabeko
|
hizkuntza
batek ez duela osoki galtzeko irriskua baizik. Euskal Erkidegoaren, Nafarroaren eta Ipar Euskal Herriaren artean ziloa handituz doala agertarazten dute.
|
|
2017
|
|
|
26?
|
Hizkuntza
bat ez da galtzen dakitenek hitz egiten ez dutelako, hitz egiten dutenak hizkuntza horretan analfabetoak direlako baizik?. Juan Luis Zabala,. Hogeita bost txio eta hiru aldarri independentziarako?, Berria,.
|
|
|
Motibazioaren hari sendoenak etenda jarraituko du euskarak nazio hizkuntzaren funtzioak bereganatzen ez dituen artean.
|
Hizkuntza
bat ez da inoiz beharrezko hizkuntza bilakatzen funtzio lokal etnikoak gainditzen ez dituen bitartean. Joanmari Larrartek dioenez,? 90eko hamarkadan, ondorioztatu zen euskara ikasteko arrazoi identitarioek ez zutela balio eta arrazoi pragmatikoen bidetik jo behar zela; baina horrek ez du asko balio izan, eta ez du balio izan pragmatikoa ez delako herri honetan euskara ikasten denbora ematea, ez baita beharrezkoa? 309.
|
|
|
delako hori aplikatuko du azken honek eta hizkuntza gutxitu hori bizirauteko ekintzak zapaltzen saiatuko da. Ordea,
|
hizkuntza
batek ez badu arriskurik sortzen komunitate edo egitasmo politiko horren etorkizunerako, adibidez, katalana Balear Uharteetan edo kantonera Txinan (Zhou, 2016), orduan hizkuntza hori babestuko da. McCarty egileak AEB tako hizkuntza indigenen eta gobernu, zurien?
|
|
2018
|
|
|
Gerora etorri ziren Joxean Artzeren adierazpen ezagun bezain borobila: "
|
Hizkuntza
bat ez da galtzen ez dakitenek ikasten ez dutelako, dakitenek erabiltzen ez dutelako baizik", edo Gandiagaren hainbat olerki: " Baina eta hemen/ euskaraz jakin arren/ euskaraz mintzatzen ez denak ere/ ez digu uzten/ euskaraz egiten").
|
|
|
Oier Etxeberriak ere Artzeren esaldi ezagunenarekin egin zuen artelan bat,?
|
Hizkuntza
bat ez da galtzen?, esaldiarekin hain justu, serie bat, esaldiaren inguruko bariazioetan oinarrituta.
|
|
|
Orain goazen lekuetan kontatzen dugu hemen badela
|
hizkuntza
bat ez duena gaztelerarekin zer ikusirik, Europako zaharrenetakoa dela eta mendetan zehar jasan dituen debeku eta zigorren gainetik, hemengo jendeak aurrera jarraitzen duela bere hizkuntzarekin. Jendea asko harritzen da eta interes handia pizten du.
|
|
|
Olaizolak gogora ekarri du Joxean Artzeren esana: "
|
Hizkuntza
bat ez da galtzen ez dakitenek ikasten ez dutelako, dakitenek erabiltzen ez dutelako baizik". Euskarari" bultzada" bat emateko garrantzitsutzat jo du egingo den ariketa, eta hausnarketarako balio dezan espero du.
|
|
2019
|
|
|
OInARRIA
|
hizkuntza
bat ez da erabat hilko azken hiztunaren heriotza gertatu arte, baina badira hiru seinale argi, haren berehalako heriotza aurretik antzemateko. Lehena, hizkuntza jakin horren funtzio galera da, beste hizkuntzek eremu funtzional osoak merkataritza, esaterakohartzen dituztenean behatu daitekeena.
|
|
2020
|
|
|
Atxukarrok dioenez, euskarak ez luke atzera egingo koalizioa agintera iritsiz gero," kontziente" baitira" gure hizkuntza" dela. "
|
Hizkuntza
bat ez da monumentu bat, askoz ere gehiago da. Euskarak balio izugarria dauka, baina badirudi gaztelania euskararen aurkakoa dela, edo hala hartzen dute batzuek, behintzat.
|
|
|
Beste eremu askotan bezala, jendartearen egituran dagoen sexismoaren itzala hizkuntzan ere ikus daitekeela esan genezake. Jakina denez,
|
hizkuntza
bat ez da komunikatzeko kode bat bakarrik; hizkuntza bat karga sinbolikoz josia egoten da eta hitanoaren kasuan ere horrela dela dirudi. Hizkuntzen baitan ere azaleratzen dira botere harremanak eta handiak txikia zapaltzeko sena:
|
|
2021
|
|
|
Kontzertuak, gertakariak edo esaldiak izaten dira mitikoak. Esaldi mitikoa da, adibidez,"
|
Hizkuntza
bat ez da galtzen...". Nahaskorra da jarraian esateko, baina barneratuta ditugu hitz jokoa eta zentzua.
|
|
|
Hautua egiterakoan beraz gurasoek euskarari emanen dien garrantziari pentsatu behar dute. Parekotasunak, izenak dion bezala, ez dio garrantzia ez
|
hizkuntza
bati ez besteari ematen. Hala ere, gezurretan aritzea dela pentsa genezake, egoera diglosiko honetan, zer gerta ere frantsesak indar gehiago baitu.
|
|
|
|
Hizkuntza
bat ez da galtzen ez dakitenek ikasten ez dutelako, dakitenek hitz egiten ez dutelako baizik...
|
|
|
batetik, erabiltzen dituzten bi hizkuntzetako bat âhots, ama hizkuntzaâ gero eta mugatuago bilakatzen da; bestetik, hiztunek ez dute oraindik ondo ezagutzen beren hizkuntza ordezkatzen ari den hizkuntza nagusi berria. Hiz  tun horiek, ondorioz, ez dira gai izango erraztasunez min  tzatzeko edota pentsatzeko, ez
|
hizkuntza
batean ez bestean.
|
|
|
Maiz errepikatzen da Joxean Artze poetaren esaldia: "
|
Hizkuntza
bat ez da galtzen ez dakitenek ikasten ez dutelako, dakitenek hitz egiten ez dutelako baizik". Arrazoia bazuen ere, Araban euskal hiztun gutxi geratzen zirenez gero, euskararen arazoa ez zen hainbeste euskaldunen utzikeria, hiztun berrien beharra baizik.
|
|
2022
|
|
|
Oihu honek hogeita bigarrenez erakutsi digu
|
hizkuntza
bat ez dela hitzekin egiten bakarrik, hitzekin eta gorputzekin baizik. Belaun eta hanken gainean trostan eraman daitekeela hitza; dardara, arnasestu eta izerdi artean pasatu ahal zaiola elkarri eskutik eskura.
|
|
|
Hizkuntza bat egunero hasten delako, egunero berritzen delako.
|
Hizkuntza
bat ez delako jaiotzen, egin egiten delako.
|
|
|
Funtsean, munduko edonor edonora doalarik bezala. "
|
Hizkuntza
bat ez da galtzen ez dakitenek ikasten ez dutelako, dakitenek ez dutelako baizik" zioen Artzek. Ba guk hitz eginez gero, ez dakiten horiek ikas bezate.
|
|
|
Balio lezakete noski literaturak, teknologiaren anparoan eraikitako sareek edo ikusezina zaigun mundu horren barrunbeetan hizkuntzari lekua emateak euskarari ikusgarritasuna ziurtatuko diete zenbait plataformatan itzulitako ikus entzunezko produktuek, baina komunitatean sentimenduak, pentsaerak partekatzeak egiten du benetan norbanakoa ahaldun. Izan ere, kofrean giltzapetuta tentuz gorde beharreko ondasunak badiren arren estatiko eta bizirik gabeak gehienak,
|
hizkuntza
bat ez da kutxa batean gotortuta izateko bitxi preziatua, beharrezkoak ditu kalea eta hiztunen pausoa.
|
|
|
Hizkuntzen erabilera egokiak onurak eta etekinak ekarri ohi dizkio enpresa bati?
|
Hizkuntza
bat ez kudeatzea arriskutsua izan daiteke erakunde batentzat. Hizkuntzen kudeaketa egokiak langileen, bezeroen eta kontsumitzaileen hizkuntza eskaerak eta eskubideak asetzen ditu?
|
|
|
Ziur euskaraz hitz egingo zutela (hori nire esperantza!):
|
hizkuntza
bat ez da galtzen ez dakitenek ez dutelako hitz egiten, dakitenak ez dutelako hitz egiten baizik!
|
|
|
Ziurtatu zuenez, “hizkuntza bat egunero hasten da, egunero bizitzen delako.
|
Hizkuntza
bat ez delako jaiotzen, egin egiten delako”. Horregatik, idazleak nabarmendu zuen:
|