|
2001
|
|
|
2. Jakina,
|
hizkuntz
politika arloan martxan jarritako atzerapen honek eragin handia izango du euskararen normalkuntza prozesuan.
|
|
2005
|
|
|
Izan ere, kontsumoaren arloko araudiaren% 100 betetzen duten 18 enpresa gehienak Kataluniako kapitalekoak dira edo autonomia erkidego horretan dute egoitza soziala. Enric Aloy ACCko zuzendariaren arabera, horren arrazoia da “enpresa katalan gehienek badakitela beren betebeharra”
|
hizkuntza
politikaren arloan; gainerakoek, berriz, “ezjakintasuna” edo bere kontratuak “mota eta ordenagailu bidezkoa” direla argudiatzen dute. Hala ere, Aloyk zehaztu du hori “ez dela aitzakiarik” araudia ez betetzeko.
|
|
2009
|
|
|
Halere," bi hizkuntza ofizialak erabiltzeko adina" ezagutzeko obligazioa ezarri zuen legearekin (Euskararen Legearekin alegia) ez litzateke bat etorriko, lege horrek aitortzen baitu hizkuntza aukeratzeko eskubidea ere. Gure irudiko,
|
hizkuntza
politikaren arloan zutoin nagusia den Legea aldatzeko, ezinbestekoa da, gutxienez, 1982an onartua izan zenean, bere alde izan zuen neurriko adostasun kuantitatibo eta kualitatiboa bermatzea. Izan ere, uste baitugu, hizkuntza politikaren bizkarrezurra ukitzen duten kontuak adostasun ahalik eta zabalenaz baino ezin direla aldatu, euskararen indarberritze soziala ahulduko ez bada.
|
|
|
esate baterako, inposizioa eta eskubideen urraketa egotzi dizkiote aipaturiko dekretuari. Lehenago ere esan dugunez,
|
hizkuntza
politikaren arloan, gainerako politika publiko guztien eremuan bezala, neurri guztiak dira eztabaidagarri eta neurri guztiek gainditu behar dute, nahitaez, kritikaren galbahea. Halere, bizitzako beste ezein esparrutan bezala, hizkuntzarenean ere, gehiegikerietatik salbu mantentzea komenigarria den neurri berean izango da on eta osasungarri, batez ere bizikidetza patxadazko eta harmoniatsu baterako da osasungarri?
|
|
2010
|
|
|
1.2 euskararen estatusa eta nafarroako gobernuaren hizkuntza politika nafarroako gobernuaren
|
hizkuntza
politikaren arloan bi garai bereizi behar ditugu euskararako ekimenak, hala politikoak nola sozialak, markatu dituztenak. (1) Lehen garai bat, 1986tik 1999 bitartean, Euskarari buruzko Foru Legea zenbait arlotan garatzea ekarri zuena. euskararen aldeko politika garbirik inoiz egin ez bazuen ere, orduko hizkuntza politikarako zuzendaritza nagusiak sustapen epelaren zenbait lan bederen burutu zituen.
|
|
2014
|
|
|
Artetik beste gai bat ere aipatua izan da:
|
hizkuntza
politikan arlo sozialean euskara gehiago erabiltzea eta bermatzea. Oposizioko kide baten ganik hortan hitz hartze bat izan da bainan erabakia denek aho batez onartu dute.
|
|
2015
|
|
|
Irakaskuntzaz gain, aitortzen du"
|
hizkuntza
politikako arlo batzuk guti jorratuak" direla," edo batere ez". Adibideak ematen ditu:
|
|
|
Fishmanen lanak Euskal Herrian eta batez ere hizkuntz plangintza eta
|
hizkuntz
politikaren arloan izan zuen oihartzuna azpimarratu da aurretik. Fishmanen planteamenduan belaunaldien arteko transmisioa ezinbesteko gakoa zen hizkuntz gutxituen berreskurapen prozesuan (Schwartz, 2010).
|
|
|
ikastolen mugimendua (bereziki 1960tik aurrera), helduen alfabetatze eta euskalduntzea (nabarmenki 1965tik aurrera), euskal kantagintza berritzailea (1961tik aurrera) eta bestelako ekimenak. Jardun hauetaz gain, hizkuntz plangintzan eta
|
hizkuntz
politikaren arloan aspaldiko aldarrikapenak erantzuteke zeuden, izan ere XIX. mendearen bukaeran eta XX. mendearen hasieratik hainbat erakunde kezkatuta agertzen ziren euskararen estatusagatik eta, ondorioz, larria jotzen zuten egoerari aurre egiteko modua pentsatu beharra zegoela nabarmentzen zuten (Urla, 1989). Euskal Pizkundea(), Euskaltzaindia (1919) edota Eusko Ikaskuntza (1918) bezalako erakundeak, besteak beste, hainbat hausnarketa eta proposamenen iturburu izan ziren egun" hizkuntz plangintza" edo" hizkuntz politika" bezala izendatzen ditugun kudeaketa tresnak definitu, garatu eta sendotu baino lehen.
|
|
2016
|
|
|
Hirigune elkargo bakarrean biltzea lortu dute. Ipar Euskal Herriak instituzio egitura bat izango du horren bidez, eta horrek eragina izango du
|
hizkuntza
politikaren arloan ere. Euskara sustatzeko eskumena du elkargoak, EEP Euskararen Erakunde Publikoarekin batera.
|
|
|
Paris aldetik deus ez bada mugitzen, aldaketa hemendik bultzatu da. Euskal Herri Elkargoak emandako koadro berri hori baliatu behar da Ipar Euskal Herria
|
hizkuntza
politika arloan esperimentazio lurralde bilakatzeko, euskarak behar duen aldaketa hori martxan jartzeko».
|
|
|
Maiz esaten da
|
hizkuntza
politikaren arloan ezinbesteko dela adostasun zabalak lortzea. Mezu hori berretsi du Baztarrikak:
|
|
|
Nahiko esanguratsua da Begoñako eliza ardatz hartuta urte bitarteko bilakaerari erreparatzea
|
hizkuntza
politikaren arloan. Sasoi hartako lau bost une hautatu eta euskarari eta gaztelaniari emandako tratua ikusiko dugu.
|
|
2017
|
|
|
1992ko azaroan Eskualdeetako edo Eremu Urriko Hizkuntzen Europako Gutuna onartu zen, Europako eremu urriko hizkuntzak babestu eta sustatzeko legezko tresnarik garrantzitsuena. Izan ere, akordio hori gutxiengoaren hizkuntzen babesaren alde egiten duen nazioarteko hitzarmen lotesle bakarra da, eta, ondorioz,
|
hizkuntza
politika arloko munduko tresnarik garrantzitsuena da. Aipatzekoa da gutunak eskualdeetako edo eremu urriko hizkuntzak babestu eta sustatzen dituela, hizkuntza horiek mehatxupean dauden Europako ondare kulturaltzat hartzen direlako.
|
|
|
Profesional euskaldunen behar hori
|
hizkuntza
politikaren arlo guztietan ematen da: haurtzaro ttipitik komunikabide eta ikus entzunezkora.
|
|
|
Sabino Arana Fundazioaren eta Euskaltzaindiaren ekimenez, Euskal Autonomia Erkidegoko, Nafarroako eta Ipar Euskal Herriko hizkuntza politikako arduradun nagusiak aurretiaz inoiz egin ez den mintegi batean batu dira gaur, Fundazioaren egoitzan, etorkizunean gara litezkeen lan ildoei buruzko iritziak trukatzeko xedez. Izan ere, jadanik Eusko Jaurlaritzak legegintzaldi honetako
|
hizkuntza
politikaren arloko lan ildoak zehaztu ditu, Nafarroako Gobernuak lehen Euskararen Plan Estrategikoa onartu berri du, eta Ipar Euskal Herrian Euskal Elkargoa deritzon erakunde mankomunatua sortu da. Azken erakunde honek eskumenak izango ditu hizkuntza politikaren esparruan, besteak beste.
|
|
2018
|
|
|
Ulertu behar dugu gure erraietako desioak ere ez direla hain gure erraietako", erantsi zuen Bilgune Feministako kideak. Horrek hizkuntzaren esparruan ere baduela isla gaineratu zuen, eta badela garaia,
|
hizkuntza
politiken arloan, publikoaren eta pribatuaren arteko arrakalatik ateratzeko, eta bizipen pertsonalei izaera kolektiboa emateko.
|
|
|
Euskadiko industria sarea digitalizatzeaz hitz egiten denean ere gaur eguneko erronka nagusietako bat, hor ere hizkuntza politika egiten da. EAEn aitzindaritza sendoa egon da eta dago
|
hizkuntza
politikaren arloan. Ikuspegi transbertsalari dagokionez, hobetu eta indartu egin behar da.
|
|
|
Nahiz eta nerabezaro aldabera ez izan munta handiko erabakiak hartzeko unerik aproposena, Iparraldean aldi berean suertatu dira aro gorabeheratsu hori eta euskarari dagokionez" historikoa eta estrategikoa" izan daitekeen momentua. Kinka zeharo berezi horretan ezinbestekoa da, Mathieu Bergéren ustez," modu ahalik eta koordinatu eta eraginkorrenean jartzea lanean udalak, lehendik diharduen Euskararen Erakunde Publikoa eta
|
hizkuntza
politikaren arloko eskumenak dituen Euskal Hirigune Elkargoa. Une historiko honek hizkuntza politikaren ardatz berriak garatzeko aukera ematen digu.
|
|
2019
|
|
|
Bat etortze horrek,, ezohikoa izateagatik, are bereziago bihurtzen du euskararen alde, batzen gaituen hizkuntzaren alde, lan egiteko sortu zen erakundearen omenezko egintza hau. Haren ehun urteko ibilbideak ongi merezi du alderdien arteko borrokak alboratzea, halaxe ulertu du Parlamentuak, eta horrek baikor sentiarazten nau;
|
hizkuntza
politikaren arloko beste akordio zabalago batzuen ataria izanen ahal da?.
|
|
2021
|
|
|
UPNA/ NUPeko Giza eta Hezkuntza Zientzien Saileko irakasle dihardu. Haurren hizkuntza sozializazioaren eta familien
|
hizkuntza
politikaren arloetan ikertzailea. Hiru libururen eta hainbat artikulu zientifikoren egilea ere bada.
|
|
|
Azken batean, helburua ez baita euskararen ezagutza zabaltzea, besterik gabe, baizik eta euskal hiztunak sortzea’ Eta helburu hori erdiesteko bidea da guretzat programa hau”. Gainera, Zupiriak
|
hizkuntza
politikaren arloan erakunde desberdinen artean ematen den lankidetza ere azpimarratu du.
|
|
2022
|
|
|
«Eta gure lurraldearen berezitasunak. Bada garaia
|
hizkuntza
politika arloan Euskal Elkargoak abiadura alda dezan. Orain arte egin duen urrats bakarra Euskararen Erakunde Publikoari ematen dion diru emaitzan beste erakundeen mailan jartzea izan da».
|
|
2023
|
|
|
euskara, galiziera, valentziera eta katalanaren marko juridikoaren alderaketa hedabideen alorrean". Espainiako Estatuan koofizialak diren hizkuntzen araubidea eta ikus entzunezkoen egoera aztertzen ditu lanak, elkarren arteko erkaketaren bidez. Oinarri horretatik,
|
hizkuntza
politikek arlo horretan dituzten hutsuneak azaleratzen ditu.
|
|
|
Aurrerantzean ere, hori izango da bidea, eta, hizkuntza eskubideen aldeko iniziatiba propioak ere gara genitzake, Behatokiarekin lankidetza estutuz. Garrantzitsua da
|
Hizkuntza
Politikaren arloan egin ditzakegunak ere gure egiteko modutik pentsatu eta gure estiloan egitea.
|
|
|
|
Hizkuntza
Politikaren arloko Lankidetza Protokoloaren Segimendu Batzordea Nafarroako, Euskal Autonomia Erkidegoko, Balearretako, Kataluniako, Valentziako erkidegoko eta Galiziako gobernuetako arduradunek osatzen dute, eta batzorde horretako ordezkariek bilera bat egin dute asteon Palma hirian (Herrialde Katalanak). Bertan parte hartu dute, besteak beste, Euskarabidea Euskararen Nafarroako Institutuko zuzendari kudeatzaile Mikel Arregik eta Eusko Jaurlaritzako Hizkuntza Politikako sailburuorde Miren Dobaranek.
|
|
|
Euskara biziarazteko,
|
hizkuntza
politikaren arloan «ziklo aldaketa» bat egon behar dela erran zuten. «Dagoeneko, politika minimalistek ez dute balio; itxurakeriak ez du balio.
|
|
|
Nafarroan, berriz, euskarak ofizial izan gabe segitzen du zatirik handienean. Bai Nafarroan bai Madrilen dagoen egoera politiko berezian, ez da lortu ez euskara ofiziala izatea Nafarroa osoan, ez Carlos Gimeno bezalako pertsona euskarafobiko batek Hezkuntza Departamentua uztea, ez deus ere
|
hizkuntza
politikaren arloan.
|
|
|
Bigarren planoa hizkuntza politikaren eremuan kokatuko litzateke. Eta,
|
hizkuntza
politikaren arloan, autonomia erkidegoari dagokio hizkuntzen tratamendua zehaztea, hizkuntza propioaren aldeko neurriak zilegi bihurtuz, betiere lehen planoa bermaturik. Hizkuntza aukeratzeko eskubidea bermatu behar da, baina horrek ez du esan nahi hizkuntza tratamendua ezinbesteko orekan oinarritu behar denik.
|