|
2000
|
|
|
Apirilaren 9an ibilaldia eten egin zen Iruñetik pasatzerakoan, Oinarriak ek antolatutako jaialdian parte hartzeko. Ibilbideko herri guztietan,
|
hizkuntza
eskubideak urratzen diren hainbat eremu salatu dute: posta, administrazioa, komunikabideak, osasungintza, epaitegiak, irakaskuntza eta saltokiak, bereziki.
|
|
2002
|
|
|
Hizkuntz eskubideen gaia ere azaldu behar da, modulaburrez izan arren. Zoritxarrez, euskararen lurralde guztietan
|
hizkuntz
eskubideak urratzen ari dira eta egoera horri buelta emateko beharra gero eta handiagoa da, eta ez Nafarroan bakarrik, sarri askotan uste izaten dugunez, baizik eta Euskal Herri osoan.
|
|
2003
|
|
|
3. Nafarroako beste hizkuntzaren, euskararen, normalizazioa begi onez ikusten da sektore askotan, inplikazio maila, intentsitate eta epeei buruz dagoen adostasunik eza begi bistakoa bada ere. Premiazkoa da alderdi guztiek euskararenno rmalizazioa abian jartzea, aurreiritzirik gabe, onartez ina baita herritarren
|
hizkuntza
eskubideak urratzen direnean" kontzientzia arazoak" direla medio gizartearen zati handi bat baztertzea.
|
|
2004
|
|
|
Irastortzak, gainera, herritarrak euskaldun bezala agertzeak eta osasun zerbitzuen egoera aldatzeko presio sozialak duen garrantzia azpimarratu zuen. Gainontzeko administrazioek ere euskaldunen
|
hizkuntz
eskubideak urratzen dituztela jakinarazi zuen.
|
|
|
4
|
Hizkuntz
eskubideak urratzea ez da soilik, Hizkuntz Eskubideen Deklarazio Unibertsala oinarri duen eta Behatokiak bere egin duen, gizakien eta hizkuntza komunitateen arteko berdintasun printzipio nagusia urratzea. Kasu gehien gehienetan, administrazioek, beraiek onartutako eta beraien lurraldeetan indarrean dagoen hizkuntz legedia ere ez dute betetzen.
|
|
|
Eta bukatzeko —last but not least—, Behatokiarenekarpenak balio aparta du
|
hizkuntz
eskubideen urratzeak dituen alboko kalteen ondorioak —askotan gogorrak— agerian jartzeko, zeren sarritan hizkuntz eskubide soila dirudienaren urraketa beste eskubide batzuen bortxaketaren adierazgarri bihurtzen baita, Administrazioek bitarteko guztiak erabiliz eragotzi luketenarena. Esandako guztiak ezinbesteko zerbitzu bihurtzen du eta gu guztioi dagokigu tresna indartsu eta eraginkor bihurtzea.°
|
|
2006
|
|
|
Behatokiko zuzendariak, urteko txostenaren ondorioak biltzen dituen esaldiaren zergatiak azaldu dizkio arartekoari. " Euskara erabili nahi izatea garestia dela, baina
|
hizkuntza
eskubideak urratzea merke ateratzen dela egiaztatzen dituen hainbat eta hainbat kasu helarazi dizkiogu", esan du Behatokiaren zuzendariak. Izan ere, 2005 urteko txostena aurkeztu nahi izan badiote ere, azken astean kaleratu dituzten epaien inguruko iritzia ere agertu dio Bilbaok.
|
|
|
Bere deklarazioa euskaraz egin nahi zuela azaldu zien euskaltzaleak epaitegiko kideei. Itzultzailea jarri zioten orduan baina aipatu lagunak, bere
|
hizkuntza
eskubideak urratu egiten zitzaizkiola argudiatuz, itzultzailea erabiltzeari uko egin zion. Ondorioz, Desobeditze delitua egitea egotzi zion Bilboko Zigor Arloko Epaitegiak.
|
|
2007
|
|
|
Behatokiak Europa Kontseiluko, Europako Batasuneko, bi Estatuetako eta autonomia erkidegoetako araudiak aztertu ditu. " Araudia aztertu dugu eta gure
|
hizkuntza
eskubideak urratzea merkea dela ondorioztatu dugu", adierazi dute ordezkariek. Kontsumitzaile eta erabiltzaile euskaldunoi bizi garen lurraldearen arabera hizkuntza eskubideak aitortzen zaizkigun arren, horien urraketak Euskal Herri osoan gertatzen dira Behatokiaren arabera.
|
|
2008
|
|
|
Bi dira nagusiki dekretuaren ekarpen esanguratsuak. Alde batetik, Kontseiluak duela zenbait hilabete eskatu zuen bezala,
|
hizkuntza
eskubideak urratzeagatik zigorrak ezarriko dira. Dena dela, ez dituzte zigor horiek zehaztu eta horrela aplikazioa oso zalantzazkoa da; beraz, azken finean, zigor teorikoak besterik ez dira izango.
|
|
|
Dekretuaren alde positiboak. Alde batetik,
|
hizkuntza
eskubideak urratzeagatik zigorrak ezarriko dira.
|
|
|
Zerbitzu publikoei dagokienez, kezka agertu du Batzordeak, Osakidetzan izandako kexen inguruan, batez ere. Orain bi urte lehen aldiz euskararen derrigorrezko ezagutza ezarri zen, baina oraindik
|
hizkuntza
eskubideak urratu egiten direla jasotzen du Batzordearen txostenak.
|
|
|
EHEk beti azaldu du Vascuencearen legeak euskaldunon
|
hizkuntza
eskubideak urratzen dituela. Vascuencearen legea da, egun, administrazio ezberdinetan euskara ez erabiltzearen erruduna, euskaraz ezin ikasi ahal izateko erruduna, gure herrian bertako hizkuntzan ezin hitz egin eta ezin bizi ahal izateko erruduna.
|
|
|
Azpeitiko Euskal Herrian Euskaraz ekoek urratsez urrats," Euskal Herri euskalduna eraikitzeko" dei egin dute. Bosgarren Hizkuntza Eskubideen Egunaren atarian," Euskal Herrian
|
hizkuntza
eskubideak urratzen direla salatu beharrean gaude" azaldu dute.
|
|
|
Bi dira nagusiki dekretuaren ekarpen esanguratsuak. Batetik, Kontseiluak duela zenbait hilabete eskatu zuen bezala,
|
hizkuntza
eskubideak urratzeagatik zigorrak ezarriko dira. Dena den, zigor horiek ez dira zehaztu eta horrela beren aplikazioa oso zalantzazkoa da; beraz, azken finean, zigor teoriko moduko batzuk besterik ez dira izango.
|
|
2009
|
|
|
...istrazio Publikoetan euskararen erabilera arautzen duen eta indarrean den otsailaren 10eko 29/ 2003 Foru Dekretuari dagokionez, gogora ekarri behar dugu, 2005eko abenduaren 9an, Nafarroako Justizia Auzitegi Nagusiak emaniko epai batean14, deusez deklaratu zituela aipatu Foru Dekretuko 15.1 art., 18.3 art., 21.1 art.ko lehen lerroaldea eta 23.1 art; izan ere, funtsean, eremu mistoko euskal hiztunen
|
hizkuntza
eskubideak urratzen direla ulertzen zuen. Aipatu beharra dago ordea, epai hori oraindik ez dela irmoa, Foru Dekretuaren aurka jarritako kasazio helegiteak ez baitira oraindik ebatzi.
|
|
|
|
Hizkuntza
eskubideak urratu direla salatu du Behatokiak
|
|
|
Hizkuntz Eskubideen Behatokiak agerraldia egin du gaur Donostian, aurreko astean Eusko Jaurlaritzako Herrizaingo Sailak argitara emandako lan deialdiari buruzko bere iritzia agertzeko. Ertzaintzan sartzeko Herrizaingo Sailak egin berri duen lan deialdian euskaldunon
|
hizkuntza
eskubideei urratu direla salatu du Behatokiak.
|
|
|
Jon Bollar Aulestiko alkatea eta UEMAko presidenteak aipatu zuenez, «euskaraz bizitzeko erabakia hartu zuen udalerri kopurua hirukoiztu egin da, baina oraindik ere euskaldunok euskaraz bizi ahal izateko asko dago egiteko. Horren erakusgarri dira Behatokiak udaletan jarritako postontzietan,
|
hizkuntz
eskubideak urratu direlako jasotako 200 kexak, Nafarroan 20 baino gehiago. Horiek gertatzen diren urraketen zatitxo bat besterik ez dira».
|
|
|
Osakidetzako eta Jaurlaritzako oposizioek euskaldunen
|
hizkuntz
eskubideak urratu dituztela adierazi dute
|
|
|
|
Hizkuntz
eskubideak urratu ez ezik, Osakidetzan egin diren oposizioek ere berdintasun printzipioa hautsi dutela dio Sarasolak. Nahiz eta azterketa egun bera izan, oposizioak euskaraz egitea hautatu dutenek gaztelaniazkoek baino hilabete beranduago jaso dituzte liburuak.
|
|
|
Herrialde askotan, herri indigenen kultura gutxietsi dute, eta horren adibide argiak dira estatuen hizkuntza politikak. Estatuok herri indigenen
|
hizkuntza
eskubideak urratu dituzte, nagusi den kultura onartzera behartu nahi zituztelako. Jakin badakigu kultura propioaren galerak herri indigenen gizarte kohesioan izan duela eragina.
|
|
|
Hizkuntza gutxituak Frantziako ondare gisa sartu zituen Konstituzioko 75.1 artikuluan. Alta, Konstituzioak argiki dio frantsesa dela Frantziako hizkuntza bakarra, eta, ondorioz, gainerateko hizkuntzetan mintzatu nahi duten pertsonen
|
hizkuntza
eskubideak urratzen ditu. –Frantziarentzat frantsesa ez den edozein hizkuntza ez da ezer, frantsesa ez den berezko hizkuntza baliatu nahi duten herritarrak ez dira ezer?.
|
|
|
Bi erakundeek berretsi dute euren arteko hitzarmena eta
|
hizkuntza
eskubideak urratu direla eta beharrezkotzat jo dutela elkarrekin lanean jarraitzea.
|
|
|
Hitzarmena 2008ko maiatzean jarri zuten martxan, eta hiru helburu nagusi ditu:
|
hizkuntza
eskubideen urratzeak hautematea, salatzea eta konponbideak aurkitzea. Hizkuntza eskubideen aldeko defentsan azaldu dute herritarren salaketak biltzeko 43 posta kutxa jarri dituztela zenbait herritan, eta irailerako beste hemeretzi jarriko dituztela iragarri dute.
|
|
|
Egunero
|
hizkuntza
eskubideak urratzen direla eta, herritarrei aktibatzeko eta urratzeei irmotasunez erantzuteko dei egin die Bilbaok.
|
|
|
Eskubide pertsonalaren bidez, euskal hiztunek Euskal Herri osoan euskaraz lan egin eta bizi ahal izateko euskal ingurua bermaturik izan behar dute, bizitza sozialaren alor guztietan, euskarazko harremanak eta komunikazioak garatzeko, erosotasun osoz eta eragozpenik gabe. Lurraldetasun printzipioa, berriz, bitarteko juridikoa da munduko herritarren hizkuntza ezberdinak beren lurraldeetan babesteko eta
|
hizkuntz
eskubideen urratzea gainditzeko. Geure kasuan, Euskal Herri euskalduna berrosatzeko eta dagokion garapen iraunkorra bermatzeko.
|
|
2010
|
|
|
Ni ere aho bete hortz eta erresumintzen hasita: aldez aurretik eskatuta geneukala, bidegabea zela euskarazko bisita ukatzea,
|
hizkuntza
eskubideak urratzen ari zirela, ea erdaldunek ezin zuten itxaron gure ordubeteko bisita amaitu arte... Eta, hala ere, eurek beraienari eutsi zioten:
|
|
2011
|
|
|
–
|
Hizkuntz
eskubideak urraturik bizi denak ez dauka duintasunez?. Iñaki Lasa, Hitz handiegiak Europan, Berria,.
|
|
|
Ipar Katalunian gaude: . Herritarrek, oro har, ez dute bere
|
hizkuntza
eskubideak urratzen dizkieten usterik?. Jean Lluis Lluis,. Katalana ere jan du frantsesak?, Gara, Hizkuntz sumisioak eragiten duen eskubide kontzientziarik ezaren eredu garbia etxean bertan daukagu euskaldunok, modu eta neurri ezin larriagoan gainera:
|
|
|
Horrela, arau batek lehen aldiz
|
hizkuntza
eskubideak urratzen zirenerako zehapenak jasotzen zituen, eta arrazoi horrengatik Kontseiluak Dekretuaren ekarpen berri hori begi onez ikusi zuen. Izan ere, askotan esan dugu legearen urraketak aurreikusten ez dituen araudia homilia dela, alegia, baliorik gabekoa.
|
|
2012
|
|
|
Zaharrak berri, beraz. Oraingoan ere, euskaraz bizi nahi dugunon
|
hizkuntza
eskubideak urratu egingo dira. Behin eta berriz huts egin duten euskara planak existituko ez bailiran, kontratazio politikak ez du bermatuko langile berriek euren lana euskaraz egin edo administraziora hurbiltzen diren herritarrei ematen zaien zerbitzua euskaraz izatea.
|
|
|
Oraingoan ere, euskaraz bizi nahi dugunon
|
hizkuntza
eskubideak urratu egingo dira. Behin eta berriz huts egin duten euskara planak existituko ez bailiran, kontratazio politikak ez du bermatuko langile berriek euren lana euskaraz egin edo administraziora hurbiltzen diren herritarrei ematen zaien zerbitzua euskaraz izatea.
|
|
|
Igande goizean bukatuko dira azterketak. «Oraingoan ere, euskaldunon
|
hizkuntzak
eskubideak urratu egingo dira», salatu du Lamarainek: «Kontratazio politikak ez du bermatuko langile berriek euren lana euskaraz egite eta administraziora hurbiltzen diren herritarrei ematen zaien zerbitzua euskaraz izatea».
|
|
|
Botere publikoek aurreikusi dituzte, indarrean den legerien arabera, Deklarazio honetako
|
hizkuntza
eskubideak urratzearen ondoriozko zehapenak.
|
|
2013
|
|
|
Erabiltzaile guztiak ez dira berdinak, mailak daude, hierarkiak. Erdal hiztunak erabiltzaile pribilegiatuak dira, eta euskaldunak bigarren mailako erabiltzaileak, euren
|
hizkuntza
eskubideak urraturik ikustera ohituak. Eta horrek kalitatean pitzadura dakar, arreta pazientearen hizkuntzan egin behar dela ahaztu dugu.
|
|
|
Aisialdian eredu horretako haurrekin harremanetan dauden haur euskaldunak gaztelerara pasatzera behartzen dituzte. Ondorioz, programaren helburuak ez dira betetzen.Euskaldunok gure herrian diskriminatuak izan gara eta, gaur egun ere, gure
|
hizkuntza
eskubideak urratzen jarraitzen dute. Nor da hemen diskriminatua?
|
|
|
" Azken urteotan, Howard Gardenerren adimen anitzen teoria lantzeko apustua egin dugu eta programa hori bertan behera geratzeko arriskuan legoke". Euskarari dagokionean ere, LOMCEk
|
hizkuntza
eskubidea urratzen duela dio. " Badirudi, hizkuntza koofizialak ikaskuntzarako oinarrizko hizkuntza bezala erabiltzea galarazi eta ez direla enborreko ikasgaitzat joko.
|
|
2014
|
|
|
Euskaldunen
|
hizkuntza
eskubidea urratzeaz gain, hainbat arazo eragiten ditu; besteak beste, baliabideen aukeraketan edo antolamenduan. Gainera, euskal literaturaren, musikaren eta zinemagintzaren inguruko ezagupen murritza izateak zailtasunak ekar ditzake gomendioak emateko orduan.
|
|
|
Unitate berri horrek hasera haseratik osasun dokumentazioa eskaini luke. Izan ere, langileon eta erabiltzaileon
|
hizkuntz
eskubideak urratuko dituzten unitate berriak sortzea ezin dezakegu onartu. Bestalde, egun gutxi barru emango du ezagutzera Osakidetzak Historia Klinikoa euskaraz bete ahal izatearen inguruan bere proposamena. Euskara Planeko hitz politez haratago normaltasunez euskaraz lan egin ahal izateko bideak irekitzea besterik ez dugu espero.
|
|
2015
|
|
|
Ostean, Udala, Behatokiagaz alkarlanean, kejai konponbidea jarten ahaleginduko da. Baita udala bera danean
|
hizkuntza
eskubideak urratzen dauazana be, udal kudeaketea hobetuten lagunduko deutso eta. Halandaze, hemendik animau gura zaituet euskerea erabili ezin izanagaitik zuen eskubideak urratzen deutsuezanean honen barri emon daizuen.
|
|
|
Etorkizuneko ikasleei ulertarazi behar diegu pazienteekiko errespetuzko jarrera dela euskaraz ere mintzatzeko gai izatea. Mediku eta pazientearen arteko harremanak berebiziko garrantzia du sendaketa prozesuan, eta komunikazioa ez da behar bezalakoa izango pazientearen
|
hizkuntza
eskubideak urratzen baditugu.Mitoak mito dira, besterik ez. Euskarazko ikasketak gaztelerazkoak bezain onak dira eta prestakuntza berbera da, desberdintasun batekin:
|
|
|
Horrekin Montesek adierazi gura du herritarrek ez dutela osasungintzan
|
hizkuntza
eskubideak urratuak izan zaizkiela sentitu izan, gaztelaniaz ohitu direlako. Bada, halako ekintzekin ohitura hori aldatuko dela espero du Montesek:
|
|
|
Marko hori onartzearen ondorio zuzena da euskararen normalizazioaren aldeko borroka partikularra babesteko koordenatuetan planteatzea, normalizazioa ezinduz.
|
Hizkuntza
eskubideak urratuta dituztenen (euskaraz bizi nahi dutenen) eta ez dituztenen (erdaraz bizitzeko hautua egin dutenen) artean konfrontaziorako muga finkatzeak (ardatz ‘erreala’), indar harremanak onartzen dituenez, egoeraren betikotzea lekarkeela lehenago ere aipatu dut. Esanak esan, ez al litzateke eraginkorragoa izango muga eskubideen alde eta eskubideen kontra daudenen artean (ardatz sinbolikoa) marraztea?
|
|
2016
|
|
|
Geroztik ez du bertzerik proposatu, eta «Lesaka umezurtz dago hizkuntza politikari dagokionez», Lesakako Euskara Batzordearen erranetan. Batzordeak hainbat adibide bildu ditu, herriko euskal hiztunen
|
hizkuntz
eskubideak urratzen dituztenak, eta txosten batean jaso. Txosten hori herriko 28 talde, elkarte eta eragilek sinatu dute, eta ekainaren 9an eraman dituzte Herriko Etxera.
|
|
|
“euskara egoki eta jatorrean plazaratuko dugu publizitatea”. Horrela euskaldunok saltoki horietara hurbilduko gara, baina antipublizitate egingo baduzue gugandik ezin izango duzue “zentimorik” jaso berriro ere euskara berrogeigarren mailan kokatzen duzuelako, desprestigiatu egiten duzuelako, eta euskaldunon
|
hizkuntz
eskubideak urratzen dituzuelako. 2016ko asmoetan azken hauek jasoko zenituztelakoan...
|
|
|
Ez da lehenengo aldia Hizkuntz Eskubideen Behatokiak Arartekoarengana jotzen duela Iruñeko Haur Eskolen afera dela eta. Izan ere, urte luzez Iruñeko Udalak eta Nafarroako Gobernuak Iruñeko haur eskoletan egin izan duten euskarazko eskaintza murritzak herritar ugariren
|
hizkuntza
eskubideak urratu baititu. Eta komenigarria da, hizkuntza eskubideak zer diren gogora ekartzea:
|
|
|
Nafarroan Euskal Telebista ikus dadila eskatuz, Euskaltzaindiak gutuna bidali die Mariano Rajoy Espainiako presidentari, Iñigo Urkullu lehendakariari eta Uxue Barkos Nafarroako presidentari. ETBren emisioak geldituz, telebista euskaraz hartu nahi duten" herritarren
|
hizkuntza
eskubideak urratzen" ari dela dio Euskaltzaindiak, Espainiar Industria Ministerioaren aginduaren aplikazioak" euskarari ondorio txarrak" ekarriko dizkiola gehituz. Euskaltzaindiak euskara komunikabideetan egoitea ezinbestekoa dela dio eta gogorarazi dio Rajoyri, Madrilgo industria ministerioak eman aginduaz ez dela ados, Espainiako Konstituzioak berak eta Eskualdeetako eta Hizkuntzen Europako Gutunak onartu" aniztasun linguistikoa" bermatzeko xedearekin.
|
|
2017
|
|
|
Auzitegiak jarraibide batzuk baliogabetu zituen herritarren hizkuntzaeskubideak urratzen zituztelako. ...tzen zituztelako. lehena, euskara planean espresuki aurreikusten dela bi hizkuntza ofizialen ahozko zein idatzizko erabilera, euskarari nolabaiteko lehentasuna ematen bazaio ere. bigarrena, hartzaileak aukeratutako hizkuntza ofiziala erabiltzeko eskubidea bermatzen dela. eta hirugarrena, euskara sustatzeko neurriek udalaren barne funtzionamenduan eragiten dutela bakarrik, langileen eta herritarren
|
hizkuntza
eskubideak urratu gabe. bestalde, epaiak gaineratu zuen zenbait jarraibide baliogabetu behar zirela, gaztelania baztertuz elebitasuna gutxiesten zutelako. horietako batzuk herritarren hizkuntza eskubideak urratzen zituztelako baliogabetu zituen. adibidez, honakoa:
|
|
|
Auzitegiak jarraibide batzuk baliogabetu zituen herritarren hizkuntzaeskubideak urratzen zituztelako. ...zaileak aukeratutako hizkuntza ofiziala erabiltzeko eskubidea bermatzen dela. eta hirugarrena, euskara sustatzeko neurriek udalaren barne funtzionamenduan eragiten dutela bakarrik, langileen eta herritarren hizkuntza eskubideak urratu gabe. bestalde, epaiak gaineratu zuen zenbait jarraibide baliogabetu behar zirela, gaztelania baztertuz elebitasuna gutxiesten zutelako. horietako batzuk herritarren
|
hizkuntza
eskubideak urratzen zituztelako baliogabetu zituen. adibidez, honakoa:
|
|
|
" Bileran euskara ulertzeko gai ez diren herritarrak daudenean, bilera euskaraz egingo da eta gaztelerazko laburpenak egingo dira, beti ere aurkezpenagurrak, azalpen nagusiak eta amaierako laburpena euskaraz direla." beste batzuk, berriz, langileen
|
hizkuntza
eskubideak urratzen zituztelako baliogabetu zituen. adibidez, honakoa:
|
|
2018
|
|
|
beharrezkoa al da euskara elkarte bat Zumaian? Tarteka akordatzen gara horrelako elkarte batekin, batez ere
|
hizkuntza
eskubideak urratzen dizkigutenean, baina euskara natural eta normal bizi da Zumaiako elkarte eta talde askotan, eta askok ez dute ikusten horrelako elkarte baten premiarik. Berez, ona litzateke euskara elkarte bat akuilueta segimendu lanak egiteko, baina ona litzateke, baita ere, ardura inoren gain utzi gabe euskaldunok, gauden tokietatik, bakarka, eragitea.
|
|
|
Ez bailarako euskaltzaleok nahi bestekoak. Baina, bai, aintzat hartu eta duten balioa onartzeko modukoak, langile askoren ahaleginari esker eman direlako, neurri handi batean.Horrexegatik, eta Debagoieneko euskaldunon
|
hizkuntza
eskubideak urratuak izan direlako beste behin ere, gogor salatu behar dugu, gogor eta etsipenez, Osakidetzako Zuzendaritzak hartu berri duen erabakia: euskara ezagutzaren eskakizuna ezarria zuten eta oraindik titular finkorik ez duten bost medikuntza lanposturi eskakizun hori kentzea.
|
|
|
Ikastaroa gaztelera hutsean da, ohi legez. Horrek, berez, langileon
|
hizkuntza
eskubideak urratzen ditu eta gure arteko hierarkiak ezarri. Baina hori ez da txarrena.
|
|
|
Onartezina iruditzen zaigu udaltzainen eta, orokorrean, Bilboko Udalaren jarrera euskararekiko eta euskaldunokiko. Oraindik ere bilbotarron
|
hizkuntza
eskubideak urratzen jarraitzeaz gain, euskaraz bizitzeko hautua egin duten herritarrak zigortu ere egiten ditu, euskarazko arreta eskatzeagatik isuna jarriz.
|
|
|
Onartezina iruditzen zaigu udaltzainen eta, orokorrean, Bilboko Udalaren jarrera euskararekiko eta euskaldunokiko. Oraindik ere bilbotarron
|
hizkuntza
eskubideak urratzen jarraitzeaz gain, euskaraz bizitzeko hautua egin duten herritarrak zigortu ere egiten ditu, euskarazko arreta eskatzeagatik isuna jarriz. Euskararen aldeko pausuak emateko orduan, funtsezkoa iruditzen zaigu euskaraz bizitzeko hautua egiten dugun herritarroi babesa ematea.
|
|
2020
|
|
|
Euskal Herrian herritar askok jo dute pandemiari buruzko oinarrizko informazioa erdara hutsean jasotzen dutela salatzeko; Europan bezala, hemen ere
|
hizkuntza
eskubideak urratzen ari direla begi bistan utzi dute. Horrek ez luke horrela izan behar.
|
|
2021
|
|
|
Ia urtebete igaro da ordutik, eta Osakidetzak egoera konpontzen ez duela ikusita, gaia udaletako osoko bilkuretara eramatea erabaki dute lau udalerriek mozio moduan. Dokumentu honetan zehazten den moduan," herritarren
|
hizkuntza
eskubideak urratzen ari dira, non eta hain inportantea den zerbitzu batean, norekin eta umeekin".
|
|
|
Egun batean, udaltzain euskaldunari bezperako afariak sabela aldrebesten badio derrepentean, zer egin dugu? Polizia elebidunari esan hurrengoan bere burua hobeto zaintzeko, beherakoak
|
hizkuntza
eskubideak urratu dizkigulako. Fortasec gomendatu?
|
|
|
«Garrantzitsua da mobilizatzea
|
hizkuntza
eskubideak urratzen direnean»
|
|
|
Getxoko Udaltzaingoak
|
hizkuntza
eskubideak urratu zizkizula salatu zenuen. Zer gertatu zen?
|
|
|
Izan ere, gizarte modernoetan hizkuntza gutxiagotuek aurrera egingo badute hizkuntza komunitateek gizarte hori definitzen duten tresna guztien jabe izan behar dute eta komunikabideak funtsezko tresnak dira hizkuntza eta kulturaren garapenean. Ez da ahaztu behar bestalde, hizkuntza eskubideak giza eskubideak direla eta ondorioz,
|
hizkuntza
eskubideak urratzen dituenak giza eskubideak urratzen dituela. Iruñeko euskaldunek bitarteko egokiak dituzten euskal komunikabideak edukitzeko eskubidea dute eta ez soilik ongi informatutako eskubidea dutelako, baizik eta, haien hizkuntzaz informatuta egoteko eskubidea dutelako.
|
|
2022
|
|
|
Hizkuntza eskakizunak atzera botatzeko erabakiek egun bermatuta dauden
|
hizkuntza
eskubideak urratzea ekar lezakeela irudi lezake, baina ez da, inondik ere, hala. Erakunde publikoetan euskaraz artatua izateko eskubidea ez da errespetatzen, ez legeak horretarako betebeharra aitortzen duen eremuetan, eta, zer esanik ez, horietatik kanpo.
|
|
|
Urraketak, ohiko. Hizkuntza eskakizunak atzera botatzeko erabakiek egun bermatuta dauden
|
hizkuntza
eskubideak urratzea ekar lezakeela irudi lezake, baina ez da, inondik ere, hala. Erakunde publikoetan euskaraz artatua izateko eskubidea ez da errespetatzen, ez legeak horretarako betebeharra aitortzen duen eremuetan, eta, zer esanik ez, horietatik kanpo.
|
|
|
Idazkari nagusi izanda BERRIAri emandako lehen elkarrizketako goiburuak: «Euskara gutxiago baloratzeak
|
hizkuntz
eskubideak urratzea betikotu du»; «Beste urrats bat egin behar da, normalizazioa lortuko badugu». Solasaldi honek ere eman ditzake antzeko ideiak?
|
|
2023
|
|
|
Uztailean, Espainiako Konstituzio Auzitegiak bertan behera utzi zuen Euskadiko Toki Erakundeen Legearen 6.2 artikulua. Arau horrek aukera ematen die Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako udalei erakunde barruko idatzizko dokumentuak erabat euskaraz egiteko, betiere
|
hizkuntza
eskubideak urratu gabe. Eusko Legebiltzarrak 2016an onartu zuen legea, gehiengo zabalarekin, eta zazpi urteren ondoren, Konstituzio Auzitegiak bertan behera utzi du euskararen erabilerarekin lotutako atal nagusietako bat.
|
|
|
CCOOk jarritako helegitea eta EAEko Auzitegi Nagusiaren ebazpena azaldu ondoren, horren balorazioa egin zuten: «Barakaldoko 26.000 euskalduni
|
hizkuntza
eskubideak urratzen zaizkigu, eta ebazpen horrek urraketa hau betikotzea dakar. Are gehiago, horrelako injustiziak herri gehiagotan gertatzea ekar dezake».
|
|
|
«PSNk ez du konplexurik, posizio argiak baizik. Arazoa da abertzaleekin desadostasunak ditugunean aurrerakoiak ez izatea eta
|
hizkuntza
eskubideak urratzea leporatzen digutela». PSNko Inma Juriok, zabar, Geroa Bairi eta EH Bilduri aurpegiratu die politikoki haien aurka egiteko baliatu izana Mañeru eremu mistoan sartzeko eskaera.
|
|
|
Hainbat suhiltzailek kexa bat helarazi zioten Arartekoari, eta hark ebatzi du suhiltzaile oposizioetako probak euskaraz homologatuta ez egoteak euskaldunen
|
hizkuntza
eskubideak urratzen dituela. ELA sindikatuak auzi eske bat jarri du epaitegietan, argudiatuta gertatutakoa «berdintasun printzipioaren eta hizkuntza eskubideen kontrakoa» dela.
|
|
|
PP+ C’s k eta Voxek, berriz, ukatu egin dute justizian
|
hizkuntza
eskubideak urratuak daudela. «Kontua ez da euskaraz edo gazteleraz bizi nahi izatea, baizik askatasunean bizitzea», esan du Luis Gordillo PP+ C' s ko legebiltzarkideak.
|
|
|
Azaldu zuten ezeztatu duten artikuluak, udal legearen 6.2 artikuluak, ez duela deus okerrik. «Arau horrek aukera ematen die udalei erakunde barruko idatzizko dokumentuak erabat euskaraz egiteko, betiere
|
hizkuntza
eskubideak urratu gabe», esan zuten. «Hizkuntza eskubideak UEMAko udaletan errespetatzen dira gehien».
|
|
|
Garbi esaten baitu udalek euskara hutsez funtzionatzeko aukera dutela betiere udal ordezkari guztiak euskaldunak badira. Beraz, udal legeak ez du inoren
|
hizkuntza
eskubiderik urratzen".
|
|
|
Ezinbestean gai izan behar du giro euskaldun batean lan egiteko, inoren
|
hizkuntza
eskubideak urratu gabe.
|