|
2003
|
|
|
Breziga rrek kritikatu zituen atzerapausoak, eta EBk onartutako oinarrizko eskubideen itunak hain zuzen ere hizkuntza aniztasuna azpimarratzen duela gogoratu zuen.
|
Hizkuntza
eskubideak ere aldarrikatu zituen, eta euren garrantziaz" inolako dudarik ez litzatekeela egon behar" esan zuen.
|
|
2009
|
|
|
Beraz, gure eskubideak borrokatzeko deia luzatzen dizuegu,
|
hizkuntza
eskubideak ere zapalduak ditugulako. Hori dela eta, maiatzaren 3an, datorren domekan, EHEk antolatutako VI. Hizkuntza Eskubideen egunean (Ondarroan) parte hartzeko deia luzatu nahi dizuegu Lea Artibaiko herritar guztiei, denoi dagokigulako euskararen alde borrokatzea.
|
|
|
Gizarte aurreratu eta demokratikoen ezaugarri nagusietariko bat da herritarrei eskubideak aitortzea, baita hizkuntza kontuetan ere; eta herritarrei aitorturiko eskubideak, hizkuntza arlokoak barne, praktikan egiazki zein neurritaraino bermatu, halakoa izan ohi da gizarte baten osasun demokratikoa. Eskubideak beti errespetatu behar dira, diren arlokoak direla, baita
|
hizkuntza
eskubideak ere. Kontuan izan behar da, ordea, hizkuntza eskubideak ez direla bakarrak, zorionez beste eskubide ugari ditugula gizakiok, eta ez direla absolutuak.
|
|
|
Herritarrei aitorturiko eskubideak sakratuak dira, guztiak, baita
|
hizkuntza
eskubideak ere?. Eskubideak benetan baliatzeko aukerak bermatzea dagokie herri administrazioei.
|
|
|
Oro har, gu ere ahalik eta araurik gutxien izatearen aldekoak gara, bai hizkuntza kontuetan bai gainerako gizarte auzietan ere. Baina arauak behar beharrezkoak dira interes soziala babestu nahi denean (interes sozialekoa da hizkuntza aniztasuna) eta eskubideak (baita
|
hizkuntza
eskubideak ere) bermatu nahi direnean.
|
|
2014
|
|
|
lehiaketetara aurkezteko, hizkuntzari dagozkion irizpideak ere bete behar zituzten enpresek. Hala, enpresen esku uzten zituzten obretan eta zerbitzuetan euskararen erabilera bermatu nahi zuten udalek, herritarren
|
hizkuntz
eskubideak ere bermatuz. Erabakiak, ordea, hautsak harrotu zituen, eta iazko urtearen hasieran Urkijo ikertzen hasi zen neurriak legezkoak ziren edo ez.
|
|
|
Non eta duela 35 urtetik euskara ofiziala den eremuko osasungintza publikoan. da egoera honen ondorioz erabiltzaileen
|
hizkuntz
eskubideak ere kaltetuak direla, osasun dokumentuak, eta zenbait kasutan arreta bera ere, erdara hutsez jasotzera behartuak bait daude erabiltzaileak.
|
|
2016
|
|
|
Ez da euskaldunen arazoa bakarrik. «Hizkuntza komunitateetako partaide guztien
|
hizkuntza
eskubideak ere unibertsalak direla barneratu dugu», adierazi du Petriatik. Orain hogei urte jarri zuten mugarri bat bide horretan, 1996an, Bartzelonan:
|
|
2017
|
|
|
Kontratazio eta euskara araudia ez ezik, egoerak Zarauzko osasun etxeko erabiltzaileen
|
hizkuntza
eskubideak ere" urratzen" dituela uste du sindikatuak.
|
|
|
Sindikatuak jakin duenez, Zarauzko osasun etxeko harrera gunean euskaraz ez dakiten administrari laguntzaileak hartu dituzte lan egiteko. " Kontratazio eta euskara araudia erabat urratzeaz gain, Zarauzko osasun etxeko erabiltzaileen
|
hizkuntza
eskubideak ere urratzen ditu egoera honek. Eta kontratazio araudia zuzen beteko balitz, kontratu horien jabe izan liratekeen langileen eskubideak ere mespretxatzen ditu Osakidetzak".
|
|
2019
|
|
|
Horregatik, iruditzen zait euskararen aldeko gure planteamenduei oinarri etiko eta diskurtsibo sakona, integratzailea eta demokratikoa eman behar diegula, balio aurrerakoietan sustraituta, hizkuntza normalizazio prozesua gizarte hobe, askeago, berdinzaleago eta justuago baten eraikuntza prozesuaren zati banaezina delako. Eta horrek gurean esan nahiko luke, nire ustetan behintzat, euskara hizkuntza nagusi eta komuna izango litzatekeen egoera eleaniztun batera iristea, non bestelako hiztunen
|
hizkuntza
eskubideak ere errespetatuko diren.
|
|
2020
|
|
|
Hala adierazi digu zuzendari kargua duela gutxi hartu duen Agurne Gaubekak: " Orain arte hizkuntz eskubideak bakardadean, edo behintzat, bakarrik aldarrikatu izan ditugu eta pauso bat emateko sasoia dela pentsatu dugu, giza eskubideez ari garenean
|
hizkuntz
eskubideez ere aritzea, eta aldi berean, Behatokiak bestelako giza eskubideak bere egitea".
|
|
|
" Azken batean, hizkuntzen inguruko borrokak eta eztabaidak botere borroka ere badira, errelato borroka(...) Horregatik, iruditzen zait euskararen aldeko gure planteamenduei oinarri etiko eta diskurtsibo sakona, integratzailea eta demokratikoa eman behar diegula, balio aurrerakoietan sustraituta, hizkuntza normalizazio prozesua gizarte hobe, askeago, berdinzaleago eta justuago baten eraikuntza prozesuaren zati banaezina delako. Eta horrek gurean esan nahiko luke(...) euskara hizkuntza nagusi eta komuna izango litzatekeen egoera eleaniztun batera iristea, non bestelako hiztunen
|
hizkuntza
eskubideak ere errespetatuko diren. Egoera normalizatu horretara iristeko, euskararen ezagutza eta erabilera sustatuko duten hizkuntza politikak ezinbestekoak dira, eta, euskarak nozitu duen bazterketa eta jazarpen historia aintzat harturik, diskriminazio positibo hori guztiz demokratikoa eta justiziazkoa dela irmoki defendatu behar dugu.
|
|
|
Beraz, zaintza balioan jarri eta politizatu, zaintzaz arduratzen diren komunitateko kolektibo horiek ahaldundu eta prestigioa eman eta, horrekin batera, zaintzarako gaitasunak landu (norberarentzako zein ingurukoak zaintzeko), zaintzaren pedagogia eta zaintza lanei buruzko hausnarketa politiko kritikoa eginez. Zaintzatik ere irakatsi dezakegula garbi edukita, beti ere, zaintzan bertan jakin, izaten jakin eta elkarbizitzen jakin gaitasunak bilatuz, hala nola, zaintzatik irakurriz hezkuntza zein, gurean bereziki,
|
hizkuntza
eskubideak ere. Eskola (zein balizko krisi eta konfinamendu berriak) prestatu, hezkuntza lege, sail eta curriculumen presio produktibista, positibista eta patriarkalaz gaindi, zaintzaren potentzial hezitzaileari arretaz begiratzeko eta, adibidez, pedagogia munduko aurrekari emankor gisara, Emmi Piklerren ekarpena gogoan izanda.
|
|
2022
|
|
|
Hainbat lan ildo ditugu, batez ere kultura esparruan, baina lurralde arteko harremanak ere sendotu nahi ditugu, eta aurten elkartrukeren bat egingo dugu Ipar Euskal Herriko elkarteren batekin.
|
Hizkuntza
eskubideen inguruan ere badugu alerta puntua jarrita.
|
|
|
Hizkuntza erabat lotua dago jendarteko harremanekin eta sozioekonomiarekin, beraz, feminismotik eraikitako jendarteak
|
hizkuntza
eskubideak ere oinarri izan behar ditu. Hau da, hizkuntza politikak diseinatzen direnean, emakumeon* errealitate eta beharretatik diseinatutakoak izan behar dira, baina bestelako politika edo neurri sozioekonomikoak diseinatzen direnean ere euskaraz bizi ahal izatea txertatu beharra falta izaten da askotan gure aldarrikapenetan.
|
|
2023
|
|
|
AEDren Euskara zubi zikloaren baitako bigarren saioa izango da, aniztasun funtzionalean eta hizkuntza eskubideetan arreta jarriko duena. " Gizarte normatibo honetan, aniztasun funtzionala duten pertsonen eskubideak ez dira aintzat hartu izan, ezta
|
hizkuntza
eskubideak ere. Zorionez, joera horri buelta emateko beharrez ohartzen hasi gara eta aniztasun funtzionala duten pertsonen eskubideak errespetatuak eta bermatuak izan daitezen lanean dihardute hainbat eremutan", azaldu dute AEDtik.
|