|
2000
|
|
|
Bestalde, hizkuntza guztiotan, batasunaren9 nahitaezko aurrepausoaz gainera, tentazio bikoitza izan da: alde batetik garbizaletasunerako joera, hizkuntzaren beraren erro zaharretatik kultur eta zientzi terminologia propioa sortu nahi duena, eta, bestetik, aukera populista, erraztasunaren kariaz, ordura arteko
|
hizkuntza
ofizialaren edozein hitz onartzeko prest dagoena. Euskararen kasuan, gainerako gehientsuetan bezalaxe, pragmatismoak erdibideko irizpide eklektikoa atera du garaile:
|
|
2005
|
|
|
Autonomia Erkidegoaren lurralde eremuan kokatzen diren enpresa edo establezimenduekin dituzten harremanetan, ofizialak diren bi hizkuntzetako edozein erabiltzekoa; enpresa eta establezimendu hauek, bi
|
hizkuntza
ofizialetako edozein erabiltzen dutela ere, zerbitzu egokia eman diete.
|
|
|
Jendeari produktuak saldu eta zerbitzuak egiteaz arduratzen diren establezimenduek lege honetako 38 artikuluko 2 paragrafoan, a), b) eta c) idatz zatietan, ezarritako betebeharrak bete dituzte. Era berean, kontsumitzaile eta erabiltzaileei arreta emateko gertu egon behar dute, horien
|
hizkuntza
ofiziala edozein dela ere.
|
|
|
Diruz lagundutako erakundeei eta interes orokorreko sektoreei dagozkien eta jendearentzat irekita dauden establezimenduek, 39 artikuluan bildutako betebeharrak betetzeaz gain, kontsumitzaile eta erabiltzaileei arreta emateko moduan egon dute, horiek darabilten
|
hizkuntza
ofiziala edozein dela ere.
|
|
|
autonomia elkartearen menpeko ez diren herri erroldetegietan (Jabetza Erregistroaren kasua), Eusko Jaurlaritzak, gaitasunaren jabe diren ihardutze sailekin elkar hartuz, euskeraren erabilpena arauzkotzea sustatuko du. Nafarroako Foru Komunitatearen kasuan, Euskarari buruzko abenduaren 15eko 18/ 1986 Foru Legeak ezarri duenez, eremu euskalduneko erregistro publikoetan, idazpenak dokumentua dagoen hizkuntza ofizialean luzatuko dira, eta, betiere, gaztelaniaz; horrez landara, lege horrek dioenez, kopia eta ziurtagiriak
|
hizkuntza
ofizialetarik edozeinetan luzatuko dira (13 art.).
|
|
|
Herritar guztiek
|
hizkuntza
ofizialetatik edozein erabil dezaketela, ekintza positiboko hizkuntza politika egin nahi dela, politika malgua herritar gehienek nahi duten erritmokoa. Beraz, koalizioak honako konpromiso hauek hartu zituen:
|
|
2007
|
|
|
Autonomia erkidegoetako estatutuetan hizkuntzen koofizialtasuna ezarri bada, autonomia erkidego horien lurralde esparruan eskatzaileek eskubidea izango dute,
|
hizkuntza
ofizialetarik edozeinetan egiteko euren eskariak Estatuaren Administrazio Orokorrari, edo horri lotutako edo horren mende dauden organismo publikoei, bai eta erantzuna eurek aukeratutako hizkuntzan jasotzeko ere.
|
|
2008
|
|
|
Ez nago ados. Zein punturaino urra dezake pertsona baten aukera pertsonalak herritarrek administrazioarekin
|
hizkuntza
ofizialetako edozeinetan jarduteko duten eskubidea. Ez al daude funtzio publikoko langileak herritarren zerbitzura?
|
|
2009
|
|
|
Dena den, aldi berean bi hizkuntza dauden Erkidegoetan, berezkotasun printzipioak ezin du ofizialtasun bikoitzaren printzipioa ezabatu. Nolabaiteko modulazioak eragin ditzake, baina orokorrean da hizkuntza bakarraren printzipioa aplikatu, bi
|
hizkuntza
ofizialetako edozeinetan burututako edozein jarduerak erabateko balio eta eragin juridikoa izango baitu. Beraz, hizkuntzen erabilerari dagokionean, Administrazio Publikoek bermatu behar dutena da herritarrek hautatutako hizkuntza ofiziala erabiliko dela ad extra edo kanpo harremanetan, Erkidegoaren berezkoa izan ala ez; ezberdina da lan harremanetan —edota Administrazioaren ad intra edo barne harremanetan—, jarduera hauetan Erkidegoan berezkoa dena soilik erabil daiteke eta hori guztiz onargarria litzateke, beti ere noski, lege babesa badago eta Administrazioaren zerbitzura dauden langileak hizkuntzaren ikuspuntutik trebatuta badaude.
|
|
|
" Autonomia Erkidegoaren lurralde eremuan kokatzen diren enpresa edo establezimenduekin dituzten harremanetan, ofizialak diren bi hizkuntzetako edozein erabiltzekoa". Honetara, aipatu Legeak xedatzen du, enpresa eta establezimendu horiek, bi
|
hizkuntza
ofizialetako edozein erabiltzen dutela ere, zerbitzu egokia eman dietela (37.b art.). Gerora, uztailaren 1eko 123/ 2008 Dekretuak, erabiltzaileen zein kontsumitzaileen hizkuntzaeskubideei buruzkoak zehazten ditu, jendeari begirako enpresen, erakundeen eta establezimenduen hizkuntza betebeharrak. Alabaina, Kontutan hartu beharra dago, Europako Kontseiluko Ministroen Batzordeak, 2005eko irailaren 21ean onartutako Gomendioan, zera aholkatzen diela espainiar agintariei, Autonomia Erkidegoetan kokatutako JustiziaAdministrazioko langileei buruz Kartako 9 art.ak ezarritakoarekin bat:
|
|
|
Xedea 2009ko ekitaldian Euskal Autonomia Erkidegoko bi
|
hizkuntza
ofizialetatik edozeinetan jatorrizko antzerki testuak sortzea. Diru kopurua:
|
|
|
Ikasle bakoitzak gehienez ere hiru minutuko iraupena duen bideo bat eta “mezu labur eta argia” edo gehienez 100 karaktereko lema duen posterra bidal ditzake. Mezuak EBko 23
|
hizkuntza
ofizialetako edozeinetan idatz daitezke, baina ingelesez, frantsesez edo alemanez bidaltzen ez badira, itzulpen bat erantsi behar da hizkuntza horietako edozeinetara. Ikasle bakoitzak bideo bat edo poster bat bidal dezake mezu labur batekin Ekainaren 30ean bukatuko da epea.
|
|
|
Aipatu berri dugun" prestasun printzipioaren" eskutik bermatzen du, beraz, Euskadiko araubideak kontsumitzaile eta erabiltzaileei aitorturiko hizkuntza eskubidearen aplikazioa, ahozko komunikazio indibidualizatuari dagokionez. Izan ere, kontsumitzaileari aitortzen zaion hizkuntza eskubideak(" bi
|
hizkuntza
ofizialetako edozein erabiltzen dutela ere, zerbitzu egokia jasotzeko eskubidea" k) alde bi baititu solaskidea pribatua denean: aktiboa bata, eta pasiboa bestea.
|
|
2011
|
|
|
Goenagak dio institutua sortu zuen legean datorrela hori, 3/ 2007an. " Euskara eta euskal kultura, bere
|
hizkuntza
ofizialetako edozeinetan eta zeinahi adierazpen, euskarri, bide eta adierazmoldetan, Euskal Autonomia Erkidegotik kanpo sustatzeko, hedatzeko eta proiektatzeko" misioa ematen zaio Etxepareri, baina zuzendariak garbi hitz egin du: " Euskaraz egiten den kulturari jarriko diogu arreta gehiago, erdaraz egiten den kulturak badauzkalako beste bide batzuk promozionatu ahal izateko.
|
|
2015
|
|
|
Sortze legearen arabera, erakunde honen xedeen artean daude: a)" Euskararen irakaskuntza, ikasketa eta erabilera mundu osoan sustatzea... b) Euskal kultura, bere
|
hizkuntza
ofizialetako edozeinetan eta zeinahi adierazpen, euskarri, bide eta adierazmoldetan, kanpoan ezagutarazten eta hedatzen laguntzea... d) Euskarak nazioartean onespena lor dezan bultzatu eta sustatzea. e) Halaber, euskal kulturari buruzko ikerketa sustatzea, bereziki unibertsitate eta goi mailako ikerketarako erakundeetan." 5
|
|
2016
|
|
|
Batetik, irizpideak argi ez egotea: «Beharrezkoa da langileei argi azaltzea zer egin behar duten euskaraz, zer gaztelaniaz eta zer ele bitan; azken batean, lanpostua eskuratzeko euskara gaitasuna egiaztatu badute, behartuta daude bi
|
hizkuntza
ofizialetako edozeinetan lan egitera, itzultzaileengana jo gabe». Bestetik, beldurra? «askok pentsatzen dute euskara ez dutela menderatzen akatsen bat edo beste egiten dutelako, eta erdaraz idazten jarraitzen dute»?, eta bi hizkuntzatan egitearen zama:
|
|
2017
|
|
|
" Beren zereginak Euskal Autonomia Elkarteko bi
|
hizkuntza
ofizialetatik edozeinetan, batean zein bestean, betetzen dituzten administrazio atalak izango dira administrazioatala elebidunak."
|
|
2018
|
|
|
Alkarte horren barruan 2.000 saltoki baino gehiago dagoz eta helburu hori bete ahal izateko, lan ildo nagusienetako bat uriko saltokietan euskerea bultzatzea da. Bezeroari
|
hizkuntza
ofizialetako edozeinetan zerbitzua eskaintzea giltzarria da, batetik, herritarren artean gero eta gehiago erabilten dalako euskerea eta, bestetik, saltokiek eta merkatariek gure hizkuntzearen erabileran eta zabalkundean euren aletxua jarri leikielako.
|
|
2021
|
|
|
Errealitatea eta haren aniztasuna aitortzen esperientzia luzea duten lurraldeak, eta, horregatik, bi hizkuntza ofizialak berdintasunean eta inolako diskriminaziorik gabe gero eta normalizatuago erabiltzen saiatzen direnak; aldi berean, babes berezia ematen zaie hizkuntza mendetan gutxitutakoei. Izan ere, herri administrazioek bermatu egin behar dute herritarrek bi
|
hizkuntza
ofizialetako edozein erabiltzeko duten eskubidea, bai eta hizkuntza horien ezagutza bermatuko duten hizkuntza politikak gauzatzekoa ere. Esparru horretan ere esperientzia handia dugu hizkuntza koofizialen normalizazioan eta hizkuntza horiek ikastea bermatuko duten hezkuntza sistemak sustatzen.
|
|
2022
|
|
|
Ander Añibarro auzapezak helegitea pausatuko duela jakinarazi dio Jokin Bildarratz Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza sailburuari. Honek harridura agertu du ebazpen judizial honi buruz eta oroitarazi du EAEn badela hizkuntza bizikidetza garatzen duen araudia, eta Euskadiko herritar guziek dagokien administrazioarekin harremanak bi
|
hizkuntza
ofizialetako edozeinetan izateko eskubidea dutela.
|
|
|
" Izan ere, herri administrazioek bermatu egin behar dute herritarrek bi
|
hizkuntza
ofizialetako edozein erabiltzeko duten eskubidea, bai eta hizkuntza horien ezagutza bermatuko duten hizkuntza politikak gauzatzekoa ere. Esparru horretan ere esperientzia handia dugu hizkuntza koofizialen normalizazioan eta hizkuntza horiek ikastea bermatuko duten hezkuntza sistemak sustatzen".
|
|
|
Gilek esan du bestelako proposamena dutela: «Euskara defendatzen dugu, baina nahi dugu askatasuna egotea, umeak bi
|
hizkuntza
ofizialetako edozeinetan baldintza berdinetan hezi ahal izateko».
|
|
|
batetik, ondasun eta zerbitzuei buruzko informazioa euskaraz eta gaztelaniaz jasotzekoa; bestetik, autonomia erkidegoaren lurralde eremuan kokatzen diren enpresa eta establezimenduekin ditugun harremanetan, euskara nahiz gaztelania erabiltzeko eskubidea. Indarrean dagoen araudiaren arabera,
|
hizkuntza
ofizialetako edozeinetan arreta emateko prest egon dute enpresa eta establezimendu horiek. Hala ere, eskubide horiek araudian ezartzen diren progresibotasun baldintzen mende gauzatuko dira, eta kanpoan geratzen dira saltoki txikiak eta mikroenpresak.
|
|
2023
|
|
|
Etxepare Institutuak hainbat helbururi erantzuten dio, eta 3/ 2007 Legeak (2007ko apirilaren 20koak), Etxepare Euskal Institutua/ Basque Institute Sortzeko eta Arautzeko xedapenak biltzen dituenak, helburuen artean honako hau biltzen du: " Euskal kultura, bere
|
hizkuntza
ofizialetako edozeinetan eta zeinahi adierazpen, euskarri, bide eta adierazmoldetan, kanpoan ezagutarazten eta hedatzen laguntzea, bereziki euskaraz sortutako kultura eskaintza sustatuz eta bermatuz". Zalantzarik gabe, euskal kulturaren inguruko hitzarmen sozial errotuenak auzitan jarri zituen helburu horretako definizioak(" euskal kultura, bere hizkuntza ofizialetako edozeinetan"), eta batez ere
|
|
|
" Euskal kultura, bere hizkuntza ofizialetako edozeinetan eta zeinahi adierazpen, euskarri, bide eta adierazmoldetan, kanpoan ezagutarazten eta hedatzen laguntzea, bereziki euskaraz sortutako kultura eskaintza sustatuz eta bermatuz". Zalantzarik gabe, euskal kulturaren inguruko hitzarmen sozial errotuenak auzitan jarri zituen helburu horretako definizioak(" euskal kultura, bere
|
hizkuntza
ofizialetako edozeinetan"), eta batez ere
|