|
2008
|
|
|
Ciudad Juarezen, Mexikon, ehunka
|
emakume
gazte bortxatu, torturatu eta hil dituzte 1993tik; zigorgabetasun osoz egiten diren krimenak dira.
|
|
|
Azken Hiria nobela beltza. El Pasoko (Texas, AEB) unibertsitateko kriminologiako irakasle eta euskal herritarra da, eta Mexikoko Ciudad Juarez hirian ehunka
|
emakumeren
hilketak ikertu ditu, datu errealetatik abiatuta fikziozko nobela idazteko. Mexikoko eta Latinoamerikako txoko askotatik maquiletan enpresa multinazionalak lan egitera joandako milaka emakume gaztek bizi duten errealitatearen isla da nobelan jasotakoa.
|
|
|
El Pasoko (Texas, AEB) unibertsitateko kriminologiako irakasle eta euskal herritarra da, eta Mexikoko Ciudad Juarez hirian ehunka emakumeren hilketak ikertu ditu, datu errealetatik abiatuta fikziozko nobela idazteko. Mexikoko eta Latinoamerikako txoko askotatik maquiletan enpresa multinazionalak lan egitera joandako milaka
|
emakume
gaztek bizi duten errealitatearen isla da nobelan jasotakoa. Gutierren ustez, «maquiletako sistema kapitalistaren» ondorio dira, besteak beste, emakumeen hilketak.
|
|
|
Mexikoko eta Latinoamerikako txoko askotatik maquiletan enpresa multinazionalak lan egitera joandako milaka emakume gaztek bizi duten errealitatearen isla da nobelan jasotakoa. Gutierren ustez, «maquiletako sistema kapitalistaren» ondorio dira, besteak beste,
|
emakumeen
hilketak.
|
|
|
1993tik ehunka
|
emakume
gazte bortxatu, torturatu, mutilatu eta hil dituzte Ciudad Juarezen. Zergatik?
|
|
|
Ciudad Juarezen maquiletako kapitalismoak agintzen du. Maquiletan lan egiteko asmoz milaka
|
emakume
joan dira hara. Lantegi horietan emakume gazteak behar dituzte, material elektronikoekin lan egiteko esku txikiak eta ordu luzez zutik egoteko gorputz erresistenteak dituztenak.
|
|
|
Maquiletan lan egiteko asmoz milaka emakume joan dira hara. Lantegi horietan
|
emakume
gazteak behar dituzte, material elektronikoekin lan egiteko esku txikiak eta ordu luzez zutik egoteko gorputz erresistenteak dituztenak. Horregatik, izaten da Ciudad Juarezen pertsonen halako etorria.
|
|
|
Izan ere, maquiletako antolakuntza eta kontrol modernoenetik giza existentziaren forma prekarioenetaraino, dena nahasten da Ciudad Juarezen. Existentzia bikoitza duten
|
emakume
gazteak dira; teknika aurreratuenak erabiltzen dituzte lanean, eta gutxieneko baliabiderik gabe bizi dira txaboletan. Horrek guztiak babes gabezia ikaragarria sortzen die, baita zigorgabetasuneko egoera bati aurre egin beharra ere.
|
|
|
noski. Eta han,
|
emakumearen
baliogutxitzea muturreraino eramaten da. Arazoa emakumeek lanean eta etxean bizi duten esplotazioa baino harantzago doa.
|
|
|
Eta han, emakumearen baliogutxitzea muturreraino eramaten da. Arazoa
|
emakumeek
lanean eta etxean bizi duten esplotazioa baino harantzago doa. Emakumeak hiltzeagatik ez dituztela zigortzen da kontua.
|
|
|
Arazoa emakumeek lanean eta etxean bizi duten esplotazioa baino harantzago doa.
|
Emakumeak
hiltzeagatik ez dituztela zigortzen da kontua. Zigorgabetasunaz ari gara hizketan.
|
|
|
Sadismoarekin lotutako erritualak, baina batez ere, dohainik egindako hilketak. Maiz esan da organoen trafikorako hiltzen zituztela
|
emakumeak
. Baina, nire ustez, teoria hori alde batera utzi behar da, horretarako egitura medikoa behar delako, eta desertuaren erdian horiek eskuratzea ezinezkoa delako.
|
|
|
Baina, nire ustez, teoria hori alde batera utzi behar da, horretarako egitura medikoa behar delako, eta desertuaren erdian horiek eskuratzea ezinezkoa delako. Horregatik uste dut plazer hutsagatik egiten diren hilketak direla, beti
|
emakume
, gazte eta pobreen aurka egindakoak.
|
|
|
Gizartean isiltasunak agintzen du.
|
Emakume
gazte horietako asko soberakin direlako gertatzen da hori, hirian izenik eta sustrairik ez dutenak. Gaia alboratu egin dute maiz, baina hildakoen kopurua benetan asaldagarria da, eta horrek eta nazioarteak ere hautsak harrotu ditu, eta horri esker, zerbait mugitzen hasia da.
|
|
|
Funtzionarioak nahasita al daude
|
emakumeen
hilketetan?
|
|
|
Militar andana baten aurrean ikusi genuen, sabela handituta eta takoi orratzen gainean soldadu soilak eta galoidunak zutik jartzen. Bakezalea,
|
emakumea
, nazionalista eta gainera katalana, azpimarratu zuten egunkari batzuek eta besteek. Eta batez ere, haurdun zegoela.
|
|
|
Eta batez ere, haurdun zegoela. Zeini bururatuko zitzaion
|
emakume
ilehori bat Espainiako Defentsa ministro jartzea. Etxean agintzen besterik ez dakiten militarren buru, emakumezko bat?
|
|
|
Zapaterok ez ditu, ba, Espainiako ejertzitoaren kontu ilunak
|
emakume
atsegin baten irribarrearen ostean ezkutatu nahiko, ezta. Edo Espainia munduko arma trafikatzaile handienetarikoa dela ahaztarazi nahiko, ezta?
|
|
|
|
Emakumearen
egunean eta emakumearen aldeko ekintzetan parte hartzeko asmoarekin sortu zen gure taldea. Hortik aurrera, hainbat lekutatik deitu digute.
|
|
|
Emakumearen egunean eta
|
emakumearen aldeko
ekintzetan parte hartzeko asmoarekin sortu zen gure taldea. Hortik aurrera, hainbat lekutatik deitu digute.
|
|
|
Kaleak eta kalexkak han eta hemen, eta tenpluak ere ugari: bai gizon
|
emakumeek
eta bai haurrek han ohoratzen dituzte jainko jainkosa budistak, diru, maitasun, haur edo bake bila. «Oasi halako bat da gure herrialdean», kontatu du gida batek.
|
|
|
Hizkuntza elkar komunikatzeko da, ez gizakien artean hesiak eraikitzeko. Desiragarria bezain komenigarria da nazioarteko hizkuntza bat egotea mundu guztiko gizon
|
emakumeok
elkar uler dezagun. Izan ere, jende gehienak mintzatzen duen hizkuntza jakiteak gizakion arteko elkartasuna errazten baitu.
|
|
|
Gaur,
|
emakumeen
finalerdiak
|
|
|
Txapelketa tarte interesgarrienean sartuta dago, eta hala,
|
emakumeen
finalerdiak jokatuko dituzte gaur. Aurrenekoan, Elena Dementieva eta Venus Williams lehiatuko dira; eta, bigarrenean, Jie Zheng eta Serena Williams.
|
|
|
Bizitza itolarri bihurtu zaio aspaldian, eta azken kate-begiak erabakiak hartzera bultzatuko du. Heriotzaren korridorean dagoen preso batengana jo du
|
emakumeak
egunerokotasun goibela hautsi nahian. Chen presoak ez daki zergatik jasotzen dituen emakume horren bisitak, baina bere bihotza zabaltzen hasi zaio hari emeki emeki.
|
|
|
Heriotzaren korridorean dagoen preso batengana jo du emakumeak egunerokotasun goibela hautsi nahian. Chen presoak ez daki zergatik jasotzen dituen
|
emakume
horren bisitak, baina bere bihotza zabaltzen hasi zaio hari emeki emeki. Yeonen harremanaren berri jakingo du haren senarrak, eta hura galarazten saiatuko da.
|
|
|
Zortzi gazte atxilotu zituen atzo Espainiako Poliziak Barañainen (Nafarroa), joan den astean herriko festetan 18 urteko
|
emakume
bat bortxatu izana egotzita. Atxilotuen artean, sei adingabeak dira.
|
|
|
Polizia iturrien arabera, ekainaren 29an, goizean, ustezko biktimak osasun etxe batera jo zuen zauriak artatzera. Aurreko gauean gazte talde batek bortxatu egin zuela adierazi zuen
|
emakumeak
osasun etxean. Espainiako Poliziak ohar baten bidez aditzera eman duenez, une horretan bertan abian jarri zuten ikerketa zer jazo zen argitu ahal izateko eta ustezko erasotzaileak identifikatzeko.
|
|
|
Helburua, haurren zaintzan elkarri laguntzea, eta horrela du izan: aita eta ama astean hirurogeita bost orduz lanean bakoitza, eta haurrak zain ditzatela auzo eta adin taldeetan elkartutako
|
emakumeek
, baliabiderik gabe, dirurik gabe eta denborarik gabe.
|
|
|
Biografia horretan bada deigarria egin zaidan gauza bat, hona: Woolfek ez zuela gizaseme eta
|
emakumeen arteko
(aukera) berdintasuna bilatzen, desberdintasuna baizik. Emakume izatea garai hartan pariah edo outsider izatearekin lotzen zuen, eta, alde horretatik, eskubideak herritarren kategoriaren arabera banatzen zirela salatzen zuen.
|
|
|
Woolfek ez zuela gizaseme eta emakumeen arteko (aukera) berdintasuna bilatzen, desberdintasuna baizik.
|
Emakume
izatea garai hartan pariah edo outsider izatearekin lotzen zuen, eta, alde horretatik, eskubideak herritarren kategoriaren arabera banatzen zirela salatzen zuen. Emakumeek askatasuna eta, ondorioz, askatasunaren arriskuak bizitzeko eskubidea zutela azpimarratzen zuen bere esan eginetan.
|
|
|
Emakume izatea garai hartan pariah edo outsider izatearekin lotzen zuen, eta, alde horretatik, eskubideak herritarren kategoriaren arabera banatzen zirela salatzen zuen.
|
Emakumeek
askatasuna eta, ondorioz, askatasunaren arriskuak bizitzeko eskubidea zutela azpimarratzen zuen bere esan eginetan.
|
|
|
Woolf aberatsa zen, intelektuala, eta, hala ere, hein batean munduko parte ez balitz bezala sentitzen zen. Bere inguru hurbilari erreparatzen zion, eta ikusten zituen gizasemeak
|
emakumeak
berdinak balira bezala tratatzen zituzten, edo, bederen hori uste zuten; berdin gisan, bere gertuko emakumeek nahikoa zuten egokitu zitzaien askatasunarekin, askatasun apurrarekin hobeki esan.
|
|
|
Woolf aberatsa zen, intelektuala, eta, hala ere, hein batean munduko parte ez balitz bezala sentitzen zen. Bere inguru hurbilari erreparatzen zion, eta ikusten zituen gizasemeak emakumeak berdinak balira bezala tratatzen zituzten, edo, bederen hori uste zuten; berdin gisan, bere gertuko
|
emakumeek
nahikoa zuten egokitu zitzaien askatasunarekin, askatasun apurrarekin hobeki esan.
|
|
|
Ez dira gauzak hainbeste aldatu harrezkero. Leire Bilbaok bere zutabeetako batean esaten zuen bezala, egungo
|
emakumeak
gizonekiko gero eta berdinagoak gara, baina ez dakit askoz askeagoak garen, ala lortutako askatasuna dena baino handiagoa sentitzen dugun geure buruetan.
|
|
|
Askatasunak emakumeago egin gintuzke. Baina batzuetan ez gara ohartzen ez garela ez hain
|
emakume
ez horren aske.
|
|
|
Washingtongo gobernuak esandakoaren arabera, herritarrei eraso egingo zietelako berria eman omen zien, eta, gainera, guztiei eman omen zien handik ihes egiteko behar adina denbora. Hildakoen artean,
|
emakumeak
, umeak eta erietxeko langileak daude.
|
|
|
Nagore Laffage Casasola 20 urteko Irungo (Gipuzkoa)
|
emakumea
da Orondritzen (Nafarroa) herenegun hilik aurkitu zuten pertsona. Nafarroako Gobernuak atzo iluntzean zabaldu zuen biktimaren nortasuna, familiari arratsaldean berria eman ostean.
|
|
|
|
Emakume
bat hilik aurkitu izanaren albisteak asaldatu egin du Orondritz herria (Nafarroa). Bizilagunen artean, tristura eta harridura dira nagusi herenegun iluntzetik.
|
|
|
Egunero egin ohi dudan bezala, zakurrekin irten nintzen arratsaldeko osteratxoa egitera». Hilotza aurkitu zuen
|
emakumeak
honela azaldu dio BERRIAri herenegun arratsaldean bizi izan zuena: «Burdin hesi bat zeharkatzera nindoala plastiko batzuk ikusi nituen.
|
|
|
Gorpua Orondritz herritik gertu dagoen araztegitik gertu dagoen bidexka batean zegoen. «Herritarren artean ohitura handia dago handik osteratxoa egiteko, oso leku lasaia baita», dio
|
emakume
batek. Hilotza aurkitu zuen emakumearen antzera, berak ere ohitura handia du zakurrekin osteratxoa egiteko.
|
|
|
«Herritarren artean ohitura handia dago handik osteratxoa egiteko, oso leku lasaia baita», dio emakume batek. Hilotza aurkitu zuen
|
emakumearen
antzera, berak ere ohitura handia du zakurrekin osteratxoa egiteko. «Herenegun ere irten nintzen, eta txiripaz ez nintzen handik igaro.
|
|
|
Hori pentsatzen igaro du eguna, eta baita hilotza aurkitu zuen
|
emakumearengan
. «Ezaguna dut, eta harekin hitz egitea lortu ez dudan arren badakit oso gaizki pasatu duela».
|
|
|
gORPUA AURKITU ZUEN
|
EMAKUMEA
|
|
|
Bat alarguna da eta bestea bananduta dago. Beren txakur emeekiko loturari esker,
|
emakumeekin
dituzten harremanak azaltzen dira: maitasuna, indarkeria eta errutina.
|
|
|
Aktore bikote ospetsua krisian dago,
|
emakumea
ninfomanoa delako. Senarrak Piriniotako bailara batera eramaten du emaztea, hura berreskuratzeko.
|
|
|
Senarrak maitalea duela jakingo du
|
emakume
batek. Mendeku gisa, kartzelan gizon bat bisitatzen hasiko da.
|
|
|
Duela bost urte ez dela sanferminetan
|
emakumeen
aizkora saiorik antolatzen. Maika Ariztegi eta Ana Berasategi aritu ziren atzo.
|
|
|
Eginahal ikaragarria egin behar da herri kiroletan aritzeko.Eta
|
emakumeek
ere tinko egin behar dute lan. «Asko entrenatu eta kirola biziki maite beharra dago herri kirolak egiteko».
|
|
|
Duela bost urte ez zutela sanferminetako herri kiroletan
|
emakumeen
aizkora saioak antolatzen. Orduan ere Ariztegik eta Berasategik hartu zuten parte.
|
|
|
Ariztegik apur bat lehenago egin bazuen ere, urte hartan hasiak ziren aizkoran biak. Nolanahi ere,
|
emakumeen
presentzia aizkoran «txikia» dela esan dute biek. «Geroz eta emakume gehiago ikusten dira herri kiroletan, batez ere txinga, fardel, ingude eta lokotxetan, baina aizkoranoraindik ere gutxi gara», adierazi zuen Berasategik.
|
|
|
Nolanahi ere, emakumeen presentzia aizkoran «txikia» dela esan dute biek. «Geroz eta
|
emakume
gehiago ikusten dira herri kiroletan, batez ere txinga, fardel, ingude eta lokotxetan, baina aizkoranoraindik ere gutxi gara», adierazi zuen Berasategik. Agian urritasun hori dela medio, aizkolari biek nabarmendu zuten txaloak ere «gehiago» direla berentzat.
|
|
|
Plusak eta dietak izoztuta egon ostean berriro lortuko dituzte, eta lan istripu baten ondorioz aldi baterako ezintasuna badute soldata %100 kobratuko dute. Horrez gain, Berdinketa Batzorde bat eratuko dute
|
emakumeak
ere sektorean guztiz integratzeko asmoz. Hitzarmena lau urtez egongo da indarrean.
|
|
|
Tomentzat bizitza zoragarria da. Arrakasta du alor guztietan, baita
|
emakumeekin
ere. Hannah da haren lagunik onena, eta hura sei asterako Eskoziara joaten denean gauzak aldatu egingo dira.
|
|
|
|
Emakume
artisten artxiboa
|
|
|
Yllanesek Poliziari eta, ondoren, epaileari azaldutakoaren arabera, uztailaren 7ko goizaldean hil zuen Nagore Laffage. Ustezko hiltzaileak bere Iruñeko etxean bertan ito zuen 20 urteko
|
emakume
gaztea, eta, ondoren, Orondritzera (Nafarroa) eraman zuen gorpua, autoz. Egun berean, iluntzean aurkitu zuen hilotza herriko bizilagun batek.
|
|
|
Espainian bortizkeria jasaten duten
|
emakumeak
milioi bat edo milioi eta erdi direla uste da. Horrek ez du esan nahi arazoa garrantzitsua ez denik.
|
|
|
Beste kontu bat da tratu txar horiek elikatzen dituzten ideiak ohikoak izatea eta kasu batzuetan gatazkak eragitea. Baina gizonen eta
|
emakumeen arteko
bortizkeria ez dago orokortuta.
|
|
|
Hala ere, kopuruak gora edo behera, aintzat hartu behar dugu kopuru horien atzean hezur haragizko
|
emakumeak
daudela, asko sufritzen dutenak.
|
|
|
Erretiroa hartzeko adina
|
emakumeentzat
55 urtetik 60ra, eta gizonentzat 60tik 65ra areagotzea proposatu du Gobernuak. Bizi itxaropena handitzean eta jaiotza tasa murriztean Giza Segurantzari dirua ematen dioten herritarren kopurua txikitu dela arrazoitu du Raul Castrok.
|
|
|
Zehazki, Darfurko 300.000 lagunen heriotzaren erantzule izatea egotzi dio Fiskaltzak Sudango estatuburuari, eta hura atxilotzeko agintzeko eskatu Hagako auzitegiari. «Errefuxiatu guneetan gizonezkoak hil eta
|
emakumeak
bortxatzen dituzte Bashirren indarrek. Ez daukat beste aldera begiratzerik.
|
|
|
Gizonezkoak hiltzen eta
|
emakumeak
bortxatzen dituzte Bashirren indarrek»
|
|
|
Anna Schmidt Waging Peace gobernuz kanpoko erakundeko ikertzailea errefuxiatu guneetan izan zen, dagoeneko bost urte iraun duen gatazka horren lekukotasunak jasotzen, eta elkarrizketatu zituen
|
emakumeen
umeei euren ametsak marrazteko eskatu zien. Koloreetako marrazki horiek dokumentu baliotsuak dira orain argazkirik ez duen gerra baten tamaina neurtzeko, genozidio baten kronika izateko, benetakoa den amesgaizto bat islatzeko.
|
|
|
Milaka laguni eragin zion arraza garbitzea helburu zuen lege horrek. Alemaniako Justizia Ministerioko estatistiken arabera, indarrean jarri zen urtean bertan 56.244 ebakuntza egin zituzten naziek; 28.286 gizon igaro ziren operazio gelatik eta 27.958
|
emakume
. Eta II. Mundu Gerra amaitu zenerako, berriz, 400.000 lagun.
|
|
|
Orain, egunero albistegia eta asteko egun bakoitzean saio jakin bat ematen dugu». Astelehenetan kirola izaten dute hizpide, astearteetan Ur eta lur nekazaritza saioa, asteazkenetan Lamien artean
|
emakumeei
eskainitakoa, ostegunetan Ikusten elkarrizketa saioa eta ostiraletan Handik eta hemendik bi orduko programa. «Horiez gain, udaleko eta Nafarroako Parlamentuko gaiak lantzen ditugun astean behingo saioak ditugu.
|
|
|
Amelia Bloomerrek proposatu zuen lehen aldiz
|
emakumeek
galtzak janztea, XIX. mendean. Baina ehun urte baino gehiago igaro ziren galtzak modan jarri aurretik.
|
|
|
Soinekoa, ohikoa baino motzagoa, eta galtza zabalak, orkatila parean ixten zirenak. Bostongo
|
emakume
batena zen ideia, baina Bloomerrek hain sutsuki defendatu zuenez, galtzek haren izena daramate. Emakumeen janzkera aldatzeko beharra zegoela zioen, garaiko gonak deserosoak eta handiegiak zirelako, behar bezala mugitzeko oztopo.
|
|
|
Bostongo emakume batena zen ideia, baina Bloomerrek hain sutsuki defendatu zuenez, galtzek haren izena daramate.
|
Emakumeen
janzkera aldatzeko beharra zegoela zioen, garaiko gonak deserosoak eta handiegiak zirelako, behar bezala mugitzeko oztopo. 40eko hamarkadan, gainera, kortse estuak jarri ziren modan.
|
|
|
Bloomerrek garaiko moda baztertu zuen, berdintasuna aldarri hartuta, eta 1851tik aurrera jendaurrean bonbatxoekin eta tunika motz batekin agertzen hasi zen.
|
Emakumeen
sufragio eskubidea ere defendatzen zuen, eta bonbatxoak emazte iraultzaileen uniforme bihurtu ziren. Kritika zaparrada jaso zuten:
|
|
|
Eta, orduan bai, arrakasta handiagoarekin: 1890 inguruan
|
emakume
mordoxka zaletu zen bizikletarekin, eta sarri izaten ziren istripuak, gona gurpilean katigatuta; galtzak askoz erosoagoak ziren. Hainbat kirol egiten hasi ziren emakumeak sasoi hartan, eta kirol talde askotan bloomerrak erabili zituzten.
|
|
|
1890 inguruan emakume mordoxka zaletu zen bizikletarekin, eta sarri izaten ziren istripuak, gona gurpilean katigatuta; galtzak askoz erosoagoak ziren. Hainbat kirol egiten hasi ziren
|
emakumeak
sasoi hartan, eta kirol talde askotan bloomerrak erabili zituzten. Gainetik gona jarri gabe, hori bai.
|
|
|
20ko hamarkadan, Coco Chanel jostun frantsesak()
|
emakumearen
janzkera iraultzea proposatu zuen: irudia ez ezik, bizimodua ere aldatzea.
|
|
|
Automobilak, zinema, irratia. Eta
|
emakumearen
askapena. Gizonen faltan, familia askotan emakumeak etxetik kanpo lan egiten hasi ziren.
|
|
|
Eta emakumearen askapena. Gizonen faltan, familia askotan
|
emakumeak
etxetik kanpo lan egiten hasi ziren. Askatasun ekonomikoak bizimodua ere aldarazi zien.
|
|
|
Eta femme fatale deitua sortu zen: gizonezkoa parekotzat zuen
|
emakume
askea.
|
|
|
Komunikabideek eta modak eraginda,
|
emakumearen
ideal androginoa zabaldu zen: ile motza eramateko ohitura, garconne erara; soineko motzak, galtzak, jakak eta kapelak.
|
|
|
Galtzak aktoreen eta «bizitza aldrebeseko»
|
emakumeen
kontua izan ziren aurrerantzean ere. Emagalduek pololoak erakusten zizkieten bezeroei, eta horrekin lotzen zuten batzuek.
|
|
|
|
Emakumeak
, galtzekin dotore
|
|
|
Duela oso urte gutxiko usadioa da
|
emakumeek
galtzak janztea. Eta Yves Saint Laurent diseinatzaileak() badu zer ikusirik horretan.
|
|
|
Eta Yves Saint Laurent diseinatzaileak() badu zer ikusirik horretan. 1966an smokinga
|
emakumeen
gorpuzkerara egokitu zuen, bezero aberatsentzat. Iskanbila piztu zen berriro:
|
|
|
Iskanbila piztu zen berriro: hala jantzitako
|
emakumeei
ez zieten Parisko hotel eta jatetxe onenetara sartzen uzten. Diseinuek, hala ere, arrakasta izan zuten.
|
|
|
Modan jarri ziren. «Ziur nago
|
emakumeek
galtzak erabili nahi dituztela», zioen. Eta arrazoia zuen.
|
|
|
70eko hamarkadan, gizonak zein
|
emakumeak
jeansak janzten hasi ziren. Inkonformismoaren sinbolo bihurtu ziren nolabait.
|
|
|
Diskrezioa, erosotasuna... askatasuna, probokazioa. Arrazoi askorengatik aukeratu dute
|
emakumeek
gizonez janztea, historian zehar. Gizonezkoen pare izan nahi zuten.
|
|
|
Modak moda eta garaiak garai, beti izan da gizonez janztea erabaki duen
|
emakumerik
. 20ko hamarkadako «urte eroak» baino askoz lehenagotik.
|
|
|
Eta aberatsak okerrago, gainera! Hori zelako
|
emakumearen
eredua: gerri estua edukitzea.
|
|
|
gerri estua edukitzea. Askatasun pittin bat nahi zuten
|
emakumeak
gizonez janzten ziren».
|
|
|
Probokazioa. Galtzadun
|
emakumeak
lesbianatzat ala emagaldutzat zituzten. XVII. mendean, Erresuma Batuan, kontrako sexuaren arropa erabiltzen zuena urkatu ere egin zezaketen.
|
|
|
atxiloketak heriotza ordezkatu zuen. Hori bai, zenbait
|
emakumek
gizonez janzteko baimena lortzen zuten. Hori da Rosa Bonheur margolariaren kasua.
|
|
|
|
Emakume
batzuek aldika soilik jartzen zituzten galtzak. Gizonezkoekin ezkondu ziren eta ama ere izan ziren.
|
|
|
Flora Tristan() langileen baldintza eskasak salatzeko mozorrotzen zen: Londresen lord en kameran sartzea lortu zuen; putetxeetara ere joan zen gizonez jantzita,
|
emakumeen
esplotazioa salatzera. George Sand idazlea, berriz, jendaurrean eroso ibiltzeko janzten zen hala.
|
|
|
Hantxe ezagutu zuen senarra. «Denek zekiten
|
emakumea
zela. Pentsatzen dut arreta ez pizteagatik izango zela.
|
|
|
Pentsatzen dut arreta ez pizteagatik izango zela. Garai hartan,
|
emakumeek
unibertsitatera joateko Hezkuntza Ministerioari baimena eskatu behar zioten; normalean ematen zuten, familia onekoak izaten zirelako. Beste ate batetik sartzen ziren, eta ikasgelan ere txoko batean zeuden; bestela ikasleek irakasleari ordez beraiei begiratuko zietelako, estralurtarrei bezala».
|
|
|
Aspalditik da tabua
|
emakumeak
galtzak jantzita ibiltzea, eta, zenbait erlijioren arabera, bekatu larria ere bai: moralaren eta ordenaren kontrakoa.
|
|
|
«Emakume batek ez du eramango gizonezkoen jantzirik, eta gizon batek ez du eramango emakumezkoen soinekorik». Erlijioak pisu handia izan du gizon
|
emakumeen
janzkeran. «Biblian bertan, soinekoa gorputz sexuatuen ezaugarria eta bermea zen.
|
|
|
«Biblian bertan, soinekoa gorputz sexuatuen ezaugarria eta bermea zen. San Paulok (korintoarrei egindako gutunean) esaten zuen gizonezkoek eta emakumezkoek desberdin jantzi behar zutela, zeren eta gizonezkoa Jainkoaren irudia eta isla da;
|
emakumea
, berriz, gizonaren isla. Santo Tomasek ere emakumea gizonez janztea bekatu larria zela zioen».
|
|
|
«Biblian bertan, soinekoa gorputz sexuatuen ezaugarria eta bermea zen. San Paulok (korintoarrei egindako gutunean) esaten zuen gizonezkoek eta emakumezkoek desberdin jantzi behar zutela, zeren eta gizonezkoa Jainkoaren irudia eta isla da; emakumea, berriz, gizonaren isla. Santo Tomasek ere
|
emakumea
gizonez janztea bekatu larria zela zioen».
|
|
|
Noirotek zioen gure gizaki itxura aldatzea Jainkoaren obra desitxuratzea zela. Egon da esan duenik ere gizonez jantzitako
|
emakumeek
lagundu egiten diotela Satani Jainkoak eraikitako ordena suntsitzen».
|
|
|
Hori bai, XXI. mendean ere bada galtzadun
|
emakumea
arriskutsua dela uste duenik: Suazilandiako (Afrika) erregearen irudiko, galtzak erabiltzen dituzten emakumeak dira munduko gaitzen erantzuleak:
|
|
|
Hori bai, XXI. mendean ere bada galtzadun emakumea arriskutsua dela uste duenik: Suazilandiako (Afrika) erregearen irudiko, galtzak erabiltzen dituzten
|
emakumeak
dira munduko gaitzen erantzuleak: «Bibliak dio madarikazioa eroriko dela galtzak daramatzaten emakumeen gainean.
|