|
2014
|
|
|
Bio emakumeak eta bio gizonak bakoitza rol, ezaugarri, balio etajokamolde jakinetara mugatzeak ezinezko egiten du nortasunak osoki garatzea, etabertso plazetan jendarteko diskurtso eta botere harreman berberak erreproduzitzendira. Horregatik,
|
emakume
bertsolari bat bezain haustaileak eta normaz kanpokoakdira gerria dantzatuz eta keinuka abesten duen gizonezko bertsolaria edo txapelaospatzeko pozez jauzika hasten dena, adibidez.
|
|
|
Hainbat
|
emakume
bertsolari bat etorri izan gara otorduen jirako bertso saioetanjende artera kantatzera irteten garenean askoz zailagoa egiten zaigula emakumeeiburuzko umorea egitea gizonezkoei buruzkoa egitea baino. Bertsolaritza, neurrihandi batean, «adarjotzean» oinarritu izan da, eta zenbaitetan baita burlan ere.
|
|
2019
|
|
|
Begirada atzera botatzen badugu, Bizkaiko Txapelketaren zurrunbiloan badira behin eta berriz gogoratu eta sekula ahaztu behar ez genituzkeen datu batzuk. 1984an kantatu zuen lehen aldiz
|
emakume
bertsolari batek Bizkaiko Txapelketan. Kristina Mardaras iurretarrak ireki zizkien Txapelketaren ateak, Mungiako pilotelakuan kantatu zuenean, hurrengo urteetan etorriko ziren emakume bertsolariei.
|
|
|
Ez dut sentitzen gizon bertsolariekin hainbeste egiten denik. Ordea,
|
emakume
bertsolari bat kantuan ari denean saio osoan zehar jasotzen du bere itxuraren araberako begirada. Bertsotan latz egin behar du haren itxura ahantz dezagun eta haren bertsoan zentra gaitezen.
|
|
2020
|
|
|
epean, bertsolaritzaren 4.159 aipamen aurkitu ditu Antxoka Agirrek prentsan. Haietatik 24tan (%0, 6),
|
emakume
bertsolariren bat aipatzen da. Lehen aipamena Maria Luixa Erdozio lapurtarrarena da (Azkaine, 1846 Donibane Lohizune, 1925).
|
|
|
Lore Jokoetan aritua eta saritua zen, eta 1896ko urtarrilaren 15eko La Femme aldizkarian agertu ziren haren adierazpenak, Marie Emilie Coulombek sinatutako artikulu batean. Puntako beste
|
emakume
bertsolari bat ere aipatzen zen artikuluan: Mariana Hargain().
|
|
2021
|
|
|
«Denetarik dago, bai gaietan baita estiloetan ere», eta «niretzat opari eder bat izan da hor parte hartu ahal izatea eta emaitza kolektiboa hartzea». Hortik aparte, diskoaren harira Nafarroako
|
emakume
bertsolarien bat bateko saio batzuk ere antolatu dituzte eta hori «arrunt aberasagarria» izaten ari dela nabarmendu du. Bide horretan, lantalde feminista egiten ari dena ere goraipatu du:
|
|
|
Jende artera kantatzera irteteko momentua mintzagai hartuta, hainbat
|
emakume
bertsolari bat etorri dira emakumeei buruzko umorea egitea gizonezkoei buruzkoa egitea baino zailagoa zaiela aitortzean. Honakoa da, adibidez, Ibarzabalen kezka:
|
|
2022
|
|
|
Giro tradizionala; ze pisu du horrek
|
emakume
bertsolari batendako?
|
|
2023
|
|
|
Aipatu da historiako lehen bertso kronika Julien Vinsonek argitaratu zuela 1870ean Revue de Linguistique et de Philologie comparée aldizkarian. Gaineratu beharra dago ‘Concours de Poésie Basque a Sare en 1869’ izenburutzat zeraman kronikaren protagonista nagusietako bat
|
emakume
bertsolari bat dela. Maria Luixa Erdozio azkaindarra azken buruz burukora iritsi zen Piarres Ibarrart Jatsukoarekin batera, eta lehen saria bien artean erdibana banatzea erabaki zuen epaimahaiak.
|
|
|
[2] Lore Jokoen inguruan topa daitekeen lehen testu luzeak, Le Messager de Bayonne egunkariak 1853ko irailaren 13an eta 15ean Variétés/ Rapport sur le concours d’Urrugne izenburuarekin argitaratua,
|
emakume
bertsolari baten parte hartzea bitxikeriatzat hartzen du, kartzelan idatzitako bertsoak aurkeztu dituen preso baten parte hartzearekin batera. Eta alderdi positibo gisa emakumea ‘gizontasunez’ eta ‘ohorez’ portatu dela azpimarratu ondoren, bertsotan gaizki egin duela dio, irabazi izan balu gaikur gisa ematen zen aginte makilarekin zer egin ez zuela jakingo (emakumea delako, suposatzen da) esanez errematatzeko.
|