|
2000
|
|
|
Administrazioan zein herriaren ekimenez antolatutako ekitaldi eta programensarea. Ongi jantzitako gizon
|
emakumeez
eragindakoa.
|
|
2001
|
|
|
Geroztik, estresari buruzko ikerketak etengabeak izan dira. Azken aurkikuntzetako batek estresak gizonezkoen eta
|
emakumeen artean
eragiten dituen desberdintasunak jarri ditu agerian: gizonezkoek itxuraz hobeto ikasten omen dute estresatuak daudenean; emakumezkoek, berriz, ez, beren estrogenoak prozesua nahi dutenean geratzea ezinezkoa egiten dielako
|
|
|
Emaitzen arabera, “laneko estres handiena duten gizonek arterosklerosi arrisku handiagoa dute”. Estresaren eta arterien buxaduraren arteko erlazioak ez die
|
emakumeei
eragiten, hormonei esker estresaren ondorioen kontra babestuta daudelako. Litekeena da, halaber, azterketan erabilitako galdetegiak emakumeen estres maila behar bezala ez ebaluatzea.
|
|
|
Asian 1997an sortu zen diru larrialdia izan da egoera honen eragile. Krisiak batez ere
|
emakumeei
eragin die. Filipinasen, Indonesian eta Tailandian emakume askok beren gorputzak saldu behar izan dituzte familia man tentzeko, haurrek eskola utzi eta prostituziora jo.
|
|
2002
|
|
|
Alize Rodriguezen hitzetan, «hedabideak boterearen eskutan daude oro har eta, beraz, sistema patriarkala mantentzen laguntzen dute. Komunikabideen barne funtzionamendua eta euren informazio politika aldatuz,
|
emakumeen aldeko
eragin garrantzitsua izan dezakete».
|
|
|
Loditzeko beldurrez,
|
emakumeengan
eragin handiagoa du ideia honek, erretzeari uzten diotenen erdiak porrot egiten du, beraz mota honetako ohitura bati uzteko terapia batek estrategia dietetikoak eta pisua kontrolatzeko neurriak ere hartu behar ditu kontuan.
|
|
|
bere menpe geratzen ziren, eta, gainera, neba arreba horiek lurraren jabetzazkanpo geratuko ziren, jasoko zuten herentzia dote eta legitima moduan jasoko baitzuten.
|
Emakumeengan
eragin zuzena izan zuen prozesu horrek, kasu gehienetanhaiek izango zirelako ondare higiezinetik kanpo geratuko zirenak. Baina eraberean, leinuen sorrerak eta ondare linea garbien sorrerak ezkontza bikotearengarrantzia azpimarratu zuen, hartan gauzatzen baitziren belaunaldiz belaunaldietxearen burutza, ondarearen gaineko eskubideak, autoritatea eta etxea komunitatean errepresentatzeko lana.
|
|
|
Ezein emakumek ez du tratu txarrik jasango familian edo bikotekidearen eskuetan. Biktimen eta tratu txarrak ematen dituztenen profilak askotarikoak direnez, zaila da Espainian bi milioi
|
emakumeri
eragiten dien fenomeno baten mugak mugatzea. Batzuk eta besteak gizarte kategoria eta maila ekonomiko guztietakoak dira, nahiz eta eremu ahulenetan gehiago gailentzen diren, non, hain zuzen ere, orduari emaitzarik onena ematen dioten bi faktore falta baitira; bestela, bai, etxeko indarkeria, hezkuntza eta independentzia ekonomikoa alde batera uzteko.
|
|
|
Bi hitzetan, «eskeletoaren hauskortasuna handitzearen erantzule dira», eta horrek haustura arriskutsuak eragin ditzake. Osteoporosiak munduan 200 milioi
|
emakumeri
eragiten die, eta 50 urtetik gorako haustura jasateko arriskua% 40 inguru handitzen da. Menopausiaren ondoren estrogenoen jarioa gutxitu egiten da, eta horrek emakumeengan hezur masa galtzea bizkortzen du, 35 urtetik aurrera gizaki guztiek hori bera gertatzen baita.
|
|
|
Ekimen horren helburua, GKE horren arabera, Afrikako lurralde horretan milioika pertsonak bizi duten muturreko pobrezia egoera gogoratzea da, 1990eko hamarkada osoan izan ziren liskarren ondorioz. Kanpaina honek eskualdeko populaziorik ahulenean, gazteengan eta
|
emakumeengan
eragingo du. Zehazki, 1994az geroztik Laku Handietan lan egiten duen Caritasek gizarte sarea indartu eta osasun eta hezkuntza zerbitzuak eta gizarte zibilaren arteko elkarrizketa sustatu nahi ditu.
|
|
|
Batzuetan inolako oinarri erlijiosorik ez duten tradizioau rreislamikoak dira. Adibide ikaragarri bat klitoriarenerauzketarena da, Afrikako eskualde musulman eta ez musulman batzuetan guztiz indarrean baitago eta milioika
|
emakumeei
eragiten baitie.
|
|
2003
|
|
|
Tratamendu alternatiboa Asiako populazioetan egindako azterketa epidemiologikoen arabera, fitoestrogenotan aberatsak diren elikagaiak (esaterako, soja eta eratorriak (soja esnea, tofua edo soja mamia, shoyua edo soja saltsa…) sartzen dituzten dietek zeregin onuragarria izan dezakete. Alde batetik, sintomei dagokienez, agerian geratu da bizitzaren etapa horretan zeuden ekialdeko
|
emakumeek
eragin txikiagoa zutela: beroaldiak, artikulazio eta muskulu minak, suminkortasuna, umore aldaketak, pisua handitzea eta abar.
|
|
|
Azterlanean ageri diren datuak ez dira hain kezkagarriak. Batez ere, munduko hiru emakumetik batek osteoporosia duelako eta Espainian menopausia ondoko bi milioi
|
emakumeri
eragiten dielako. Azterketan parte hartu zuten 300 emakumeetatik %51k uste zuen altuera galera zahartzearen ondorio saihestezina zela, eta %40k uste zuen bizkarrezurraren kurbadura aurreikus zitekeela urteak igaro ahala.
|
|
|
Sjögren en sindromea ehun konektiboari eragiten dion gaixotasuna da, batez ere guruin exokrinoei eragiten diena (hodi baten barruan likidoak jariatzen dituztenak), eta adin eta sexu guztietan ager daiteke. Bederatzi
|
emakumeri
eragiten die gizon bakoitzeko, eta Espainian, berriz, helduen %0, 5etik %3ra bitarteko prebalentzia du, Sjögress en Sindromearen Espainiako Elkartearen datuen arabera. Elkarte horrek kanpaina bat jarri du abian herritarrak eritasun horren inguruan sentsibilizatzeko.
|
|
|
Azterlanaren arabera, 90 urtera iristen diren emakumeen ia% 32k aldaka haustura izaten du adin horretan, eta gizonen kasuan, berriz,% 17k. Izan ere, gaixotasun horrek batez ere
|
emakumeei
eragiten die (emakumezkoen populazioaren %12 eta %15 artean), bereziki menopausia ondokoei, segmentu horretan atzemandako kasuen %40 inguru baitira. Era berean, azterlanak adierazten du aldakako hausturak direla garrantzitsuenak, heriotza tasa handiagoa dakartelako (lehenengo hilabeteetan% 15etik 50era), baita osasun gastu handia ere.
|
|
2004
|
|
|
Espainia ez da desberdina 2000 urtearen erdialdean, Espainian, Bernard Krief Azterketa Soziologikoen Kabineteak egindako azterlan bat aurkeztu zen, obesitateak gure herrialdean dituen kostu ekonomiko eta sozialei eta horiei lotutako patologiei buruzkoa. Azterlan horren arabera, 35 eta 60 urte bitarteko bi milioi pertsonak baino gehiagok pairatzen dute gaixotasun hori, %58an
|
emakumeei
eragiten die eta %42an gizonei. Etorkizunerako aurreikuspenak, erremediorik jartzen ez bada, oso kezkagarriak izan daitezke, baldin eta Kabineteko arduradunek egindako iragarpenei kasu egiten badiegu, eta etorkizunean biztanleriaren heren batek patologia hori izango zuela uste bada.
|
|
2005
|
|
|
Lanaren banaketak garrantzi handia izan du historikoki. Eta orain gizonak hasi dira konturatzen ez bakarrik
|
emakumeengan
eragiten duten zapalketaz, baita egoera horretan eurek galtzen duten guztiaz ere. Gizon izateko modu horrek eragin negatiboak ditu gizonen osasun fisiko eta mentalean.
|
|
|
Aniztasuna oso interesgarria da, gure mundu eta gizarteen isla da, festaren eboluzio etengabearen lekukoa. Festaren ezaugarrien artean, klaseen rolak eta
|
emakumearen
eragina azpimarratuko nituzke, baita adinaren araberako festak ere. Euskal Herriko festaren elementu identifikagarrietako bat, oso inportantea, parte hartzaileen izaera da:
|
|
|
Azterlan horrek azpimarratzen du bizitzako lehenengo 20 urteetako elikadura ohiturak eta ariketa fisikoa erabakigarriak direla osteoporosia helduaroan agertzeko. Gaixotasun horrek, urteen poderioz, hezurrak ia" kristal" bihurtzen ditu, eta Espainian bakarrik, 2,5 milioi
|
emakumeri
eragiten die.
|
|
2006
|
|
|
Begi lehorraren sindromea Begi lehorraren sindromea dietan gantz gehiegi irenstearekin ere lotuta egon daiteke. Gaixotasun mingarria eta ahulgarria da, eta bereziki
|
emakumeei
eragiten die. Begiko malko jarioaren kalitatea eta kantitatea murrizten ditu.
|
|
|
Asaldura hori, gainera, bizi kalitatearen narriadura garrantzitsu bati, kostu ekonomiko eta sozial handi bati eta hilkortasun indizeen hazkunde nabarmen bati lotuta dago. Menopausia ondoko emakumea Osteoporosiak gizonei zein
|
emakumeei
eragiten die, baina emakumeengan egoera korapilatu egiten da. Menopausian egoera berezi bat gertatzen da, eta horrek aldaketa handiak eragiten ditu hezurraren kopuruan eta erresistentzian, estrogenoen gutxitzeak hezur oreka aldatzen baitu, erresortzioa estimulatuz eta eraketa murriztuz.
|
|
|
Bizi itxaropen luzearekin lotuta zeuden bederatzi eskualde genetiko ezagutzea lortu zuten zientzialariek. Eskualde horietako batzuek
|
emakumeei
eragiten zieten, eta beste batzuek gizonei, baina inoiz ez sexu biei aldi berean. Desberdintasun horiek ez dira harrigarriak, emakumeak gizonak baino luzeagoak direla erakutsi baitute, ikertzaileek azaldu zutenez.
|
|
|
Kopuru horiek gaixotasunaren dimentsio kulturala froga dezakete, adituek diotenez, zifren %5 baino gutxiago Japonian eta Txinan baitaude, eta %75 baino gehiago Afrikako nazio batzuetan. Azken datuen arabera, amerikar helduen %54k gehiegizko pisua du, eta gaixotasunak kultura guztietako
|
emakumeei
eragiten die. Nutrizio trantsizioa Dieta orekatuari buruzko hezkuntzak elikagaietarako sarbide hobearekin batera joan behar du Osasunaren Erakunde Panamerikarrak (OPS) aurkeztutako ikerketa baten arabera, epidemiaren dinamika aldatu egiten da eremu geografikoaren arabera.
|
|
|
Ohitura gehien zuten erretzaileek haurdun geratzeko aukera gutxiago zuten arren, paradoxikoki haurdunaldi anizkoitzen tasa handiagoa zuten haien artean. Soaresek esan zuen azterketa zabalagoak behar direla tabakoaren osagaiek
|
emakumeengan
eragin desberdina duten zehazteko.
|
|
|
Emakumeek erabakiak hartzeko zeregin erabakigarria duten familietan, haurrei eskainitako baliabideen proportzioa askoz handiagoa da emakumeak garrantzi txikiagoa duen etxeetan baino. Elikagai Politikari buruzko Ikerketen Nazioarteko Institutuak egindako azterlan baten arabera, gizonek eta
|
emakumeek
eragin bera izango balute erabakiak hartzeko orduan, Hegoaldeko Asian hiru urtetik beherako haurren artean pisu txikiko eragina 13 puntu portzentualeraino jaitsiko litzateke, hau da, 13,4 milioi haur gutxiago elikatu gabe egongo lirateke eskualdean; Saharaz hegoaldeko Afrikan, berriz, 1,7 milioi haur.
|
|
2007
|
|
|
Administrazioaren zein herriaren ekimenez antolatutako ekitaldi eta programen sarea. Ongi jantzitako gizon
|
emakumeek
eragindakoa.
|
|
|
Hantura koadroa da, eta zistitis akutu klasikoaren antzeko sintoma narritagarriak ditu, baina modu iraunkorrean. Gizonengan nahiz
|
emakumeengan
eragina izan dezakeen arren, emakumeak dira alderik okerrena jasaten dutenak: 10 aldiz handiagoak dira.
|
|
|
Azken horrek frogatu du hezur masaren kalitatea, ibiltzeko gaitasuna eta haurren mina murrizten dituela. «Gaixotasun arraroen artean egon arren, zortea dugu onura ateratzen diegula osteoporosiaren ikerketei eta baliabide berriei, milaka
|
emakumeri
eragiten baitie», jarraitzen du azaltzen María Barberok. Eremu horretan erabiltzen diren botikak, bifosfonatoak, ere horrelakoak dira kaltetutako haurrentzat.
|
|
|
«Soja eta begetal»en profila landare, sojarekin egindako produktu eta ur gezako arrain aniztasun handia duen dieta litzateke. Mendebaldeko dieta eta gehiegizko pisua Oraindik ez dakigu zer faktore espezifikok eragiten duten minbizia garatzeko arriskuan Lehen patroira gehien hurbiltzen ziren
|
emakumeek
eragin handiagoa zuten bularreko minbizian. Korrelazioa bereziki nabarmena zen menopausia garaian gehiegizko pisua zuten emakumeen artean.
|
|
|
Dinien %75 nahaste psikosomatikoari lotuta daude, eta ohikoagoak dira 40 urte bitarteko emakumeengan. Depresioa, antsietatea, estresa, lunbalgia, fibromialgia oro har algia arruntenak eta menopausia aurreko eta ondorengo aldian
|
emakumeei
eragiten dietenak. Ene, orduan, gaixotasun arruntez ari gara?
|
|
|
“Bikote batek 28 urteko edo gutxiagoko seme alabak izatea lortzen ez badu, ziurrenik arrazoia gizonezkoa izango da”, esan zuen López Teijónek. Aitzitik, 40 urtetik gorako bikoteen kasuan, ernalezintasunaren kausarik probableenak
|
emakumeari
eragiten dio; izan ere, emakumearen obulutegiek kalitatea galtzen dute denborak aurrera egin ahala, eta, ondorioz, haurdunaldia lortzeko eraginkortasuna galtzen dute. “Enbrioi gehienek irregulartasunak dituzte kromosometan; ugalkortasun arazorik ez duten bikote gazteetan gertatzen da hori, baina maizago agertzen da esterilen artean eta emakumearen adinean.
|
|
|
Europan gutxi gorabehera 1,2 zistitis interstizial kasu gertatzen dira 100.000 biztanleko.
|
Emakumeei
eragiten die batez ere kasuen %90ean, eta gizonei %10etan. ACACI irabazi asmorik gabeko elkartea 2004 urtean sortu zen, gaixoei laguntza emateko, gaixotasuna zabaltzeko, eskura dauden espezialistei buruz aholkatzeko eta erakunde zientifiko eta medikoak gaixotasunaren ikerketan parte hartzen saiatzeko, zistitis interstiziala sendatzeko.
|
|
|
Elikadura arazo horietako bat duten pertsonek sortu dituzte, eta pertsona horiei zuzenduta daude. Ez da ahaztu behar talde horiek gaixotasun psikologiko horien iraupena eta hedapena sustatzen dutela, batez ere
|
emakumeei
eragiten dietenak.
|
|
2008
|
|
|
Adibidez, hormona antisorgailuek zenbait botikaren xurgapena alda dezakete (psikofarmakoena, esate baterako), eta gibelean botikak metabolizatzeaz arduratzen diren entzima batzuek jarduera handiagoa edo txikiagoa dute sexu hormonen eraginez. Hortaz, gizonetan eta
|
emakumeetan
eragin bera izateko, botika jakin baten dosi handiagoa hartu luke batek eta txikiagoa besteak.
|
|
|
horrela egon zen hamabost hogei segundotan, betilun, lastoa ahoan berriro sartu eta ohiko mugimenduei berrekin zien arte. Bazirudien, beraz, gogoan tartekatu zitzaiola Nazariori oroitzapen nahigabetsu bat, umetan bizitzea egokitu zitzaiòn hura, ausaz, noiz eta ingu ruetako hagin ateratzaile batek izeba Ursulari hagin bat atera baitzion, ez zen hura, haatik, estreinako aldia, lehendik ere atereak baitzizkion izebari bi hortz eta bi hagin?, hain zen handia infekzioak
|
emakumeari
eragiten ziòn ezinegona, antza, eta hain jasanezina oinazea.
|
|
|
271). Erreprelentes en el hablar a favor de los amotinados, que fue preciso meter a una de ellas en el calabozo, y echar bando separado para ellas amenazándolas con 50 ducados de multa y 2 años de destierro si se les oyese hablar más del asunto»96 Gipuzkoako Diputazioko arduradunek, zeharka bazen ere,
|
emakumeen
eragina onartzen zuten, matxinada zapaldu ostean zabaldutako zirkularrean hauxe agintzen baitzuen: «?
|
|
|
Rolen gainkarga izan da emakumeen osasuna argitzeko proposatu den adierazpen erabiliena (Caro, 2001; Chandola et al., 2004; Martikainen, 1995; Lahelma, Arber, Kivela eta Roos, 2002). Immigrazioarekin, horrek, batez ere
|
emakumeengan
eragiten du, beraiek baitira etxearen ardura hartzen dutenak eta hainbat gauzari aurre egiten dietenak: familiaren zailtasunei eta deserrotze sozial eta afektiboari (Mogollón eta Vázquez, 2006).
|
|
|
CONSUMER EROSKI Munduko Osasun Erakundeak (OME) 1992an onartu zuen fibromialgia atzematea zaila denez, infradiagnostiko maila handia da. Batez ere
|
emakumeei
eragiten die, eta, neurri handiagoan, 20 eta 50 urte bitarteko pertsonei. Patologia horren jatorria ez da oraindik ezagutzen, baina sarritan ikusten da zenbait egoerak lagundu egiten dietela gaixotasun kronikoak, traumatismoak, karga fisiko edo emozional larriak eta infekzio prozesu biriko jakin batzuk izateko joera duten pertsonei, Fibromialgiarako eta Neke Kronikoaren Sindromearen Fundazioak jakinarazi duenez.
|
|
|
Ezgaitasun horrek gehiago eragiten die hiru arazo edo gehiago dituzten pertsonei, eta emakumeak dira biztanleria talde kaltetuena. Munduko Osasun Erakundearen (OME) datuen arabera, emakumeen artean nahaste neuropsikiatrikoen ondoriozko ezgaitasun kasuen% 41,9 dira depresio nahasteak; gizonen artean, berriz,% 29,3 Hirugarren adinekoen osasun mentaleko arazo nagusiak depresioa, dementzia eta garuneko sindrome organikoak dira, eta, aldi berean,
|
emakumeei
eragiten diete gehienbat. Era berean, OMEren txostenaren arabera, gatazkek, hondamendiek eta joan etorriek eragindako 50 milioi pertsonen %80 emakumeak eta haurrak dira.
|
|
|
Nerbio sistema zentrala baliorik gabe uzten duen gaixotasun kronikoa da esklerosi anizkoitza, eta, gaur egun, ez dago gaixotasuna sendatzeko baliabiderik. Batez ere, 20 eta 40 urte arteko
|
emakumeei
eragiten die eritasunak, eta ondorioak larriak izan daitezke eremu profesionalean zein eremu pertsonalean. «Ez dakigu zehazki esklerosi anizkoitza zerk eragiten duen, baina gaixotasunaren garapenean hetereogeneotasun handia dagoela badakigu», azaldu zuen atzo Bilbon Koen Vandenbroeck biologia molekularrean adituak.
|
|
|
«agerian uztea gizartearen zati handi batek duen atsekabea Elizaren hierarkiak hainbat gairen inguruan duen jarrerarekin», hain zuzen ere. Eta bereziki salatu nahi izan dute Elizak duen jarrera
|
emakumeei
eragiten dieten bi gairen gainean, sexualitatearen eta abortoaren gainean. Taldearen ustez, apostasia egiteko jaso duten eskaera andanak agerian uzten du herritarren artean Elizaren jarrerarekiko dagoen «atsekabe handia».
|
|
|
Pertsonaiak berak eta gertakariak gidatu naute, eta, batez ere, idazkuntzak berak; idazkuntza ezagutza eta bestearengana hurbiltzeko modua den aldetik. Hala, emakumearen ibilbidearen bukaeran, hau da,
|
emakumeak
eragiten duen hilketan, orduan hasi omen zen emakume haren sufrimendua, ez arrazoiak, beste begi batzuekin ikusten. Muturreko egoeran dagoen emakumearen sufrimendua erakusteko ahalegin zintzoa da liburua, jakinarazi du Lertxundik.
|
|
|
horrela egon zen hamabost hogei segundotan, betilun, lastoa ahoan berriro sartu eta ohiko mugimenduei berrekin zien arte. Bazirudien, beraz, gogoan tartekatu zitzaiola Nazariori oroitzapen nahigabetsu bat, umetan bizitzea egokitu zitzaiòn hura, ausaz, noiz eta ingu ruetako hagin ateratzaile batek izeba Ursulari hagin bat atera baitzion –ez zen hura, haatik, estreinako aldia, lehendik ere atereak baitzizkion izebari bi hortz eta bi hagin–, hain zen handia infekzioak
|
emakumeari
eragiten ziòn ezinegona, antza, eta hain jasanezina oinazea.
|
|
2009
|
|
|
Beste egile batzuek (Ficham, Beach, Harold eta Osborne, 1997), berriz, generoaren arabera bikote asetasunaren eta sintomatologia depresiboaren noranzkoanezberdintasunak aurkitu zituzten. Egile horiek esan zuten hasierako bikote asetasun mailak, gizonezko zein emakumezkoetan, ondorengo sintoma depresiboakaurresaten zituela, baina
|
emakumeengan
eragina txikiagoa omen zen. Aitzitik, sintoma depresiboen maila altuak bikote asetasunaren txikitzea aurresan dezakegizonezkoetan, baina ez emakumezkoetan.
|
|
|
Azkenik, badirudi hilekoaren aurretik sintomatologia larria pairatzen dutenemakumeek modu larriagoan bizi dutela hilekoaren aurreko fasea, euren amek erehala bizi izan badute. Gainera, modu larrian bizi duten emakumeek joera dutepentsatzeko besteek ere hala egiten dutela, eta ondoez hori transmititzen dute, euren inguruko beste
|
emakumeengan
eraginez (alaba, ahizpa...) (Borras eta PerezPareja, 1999). Badirudi, beraz, hilekoaren fenomenoaren irudikapen sozialagertatzen dela, emakume batetik bestera transmititua izaten dena, eta jasotzenduenaren hilekoaren bizipenean eragina duena.
|
|
|
Autore horrek hauxe azpimarratzen du: adostasunadagoela adieraztean kristalezko sabaia elementu indibidualek zein egiturako elementuek osatzen dutela, eta elementu horiek guztiek
|
emakumeengan
eragina dutela, prestakuntza eta gaitasun indibiduala dena delakoa ere. Aipatu elementuak gureikerketan ere identifikatu ditugu, baina baita, kirol arlotik kanpo gertatzen denmoduan, kristalezko amildegia (Glass Cliff) delako fenomenoa ere ageri dela ikusiahal izan dugu (Cuadrado, Navas eta Molero, 2006; Ryan eta Haslam, 2005a; Ryan eta Haslam, 2005b; Ryan, Haslam, Hersby, Kulich eta Wilson Kovacs, 2009).
|
|
|
ACNURek azken urteotan babestu dituen ekimenak ildo horretatik bideratu dira, nahiz eta nazioarteko zuzenbide humanitarioa (DIH) batez ere “osasun, higiene, beharrizan fisiologiko edo ama eginkizunekin zerikusia duten berariazko beharrak” babestearen alde dagoen, Gurutze Gorriaren Nazioarteko Batzordeak gogorarazi duenez. Zaurgarritasuna, kasu honetan, ez da genero kontu batekin lotzen, baizik eta haurdun dauden edo seme alaba txikiak dituzten
|
emakumeei
eragiten dieten alderdi zehatzekin.
|
|
|
Colom en arabera, sintoma horien guztien ondorioa da gaixoek ezin dutela pertsona osasuntsuen lan erritmo bera jarraitu; laneko bajak behin eta berriz eskatu behar izaten dituzte, eta, berriro egin behar izaten dutenez, askotan lana galtzen dute. Haurdunaldia eta lupusa Lupusak, batez ere,
|
emakumeei
eragiten die (hamarretik bederatzi emakumezkoak dira), eta horietako askori, berriz, ugaltzeko adinean daude (gaixoen %90 15 eta 55 urte bitarteko emakumeak dira). Gaixotasunaren diagnostikoa kolpe emozionala izan daiteke haietariko askorentzat, haurdun gelditzea pentsatu badute.
|
|
|
Mobilizazioak egingo ditu sindikatuak, atzerakada ekonomikoa
|
emakumeei
eragiten ari den kaltea salatzeko
|
|
|
Joan den igandean, martxoaren 8an, Emakumeen Eguna izan zen. Krisi ekonomikoak nagusiki
|
emakumeei
eragingo diela salatu zen. Zein izan daiteke arrazoia?
|
|
2010
|
|
|
Batetik, datozen bost urteotan, hiru seme alaba edo gehiago izan dituzten emazteek pentsioa osorik jaso ahal izango dute 67 urte bete gabe ere, baldin eta haur horiek zaintzeko lana utzi badute. Aldaketa horrek 130.000
|
emakumeri
eragingo lieke, hain zuzen ere, 1951 eta 1955 artean jaiotakoei. Bigarrenik, elbarritasun fisiko edo psikiko handiak dituzten haurren gurasoek pentsioa osorik eskuratuko dute 67 urte izatera itxaron gabe.
|
|
|
Batetik, datozen bost urteotan, hiru seme alaba edo gehiago izan dituzten emazteek pentsioa osorik jaso ahal izango dute 67 urte bete gabe ere, baldin eta haur horiek zaintzeko lana utzi badute. Aldaketa horrek 130.000
|
emakumeri
eragingo lieke, hain zuzen ere, 1951 eta 1955 artean jaiotakoei.
|
|
|
Emakumeen kontrako indarkeria ez da emakumeen arazoa. Gizon eta emakumeen arazoa da,
|
emakumeei
eragiten diena, eta hor zerikusi zuzena dute bai gizonek bai emakumeek dituzten jokabide matxistek. Emakumeek eta gizonek parte hartzea gura dugu, eta hezitzaileei ere deialdia egin diegu.
|
|
|
Osakako Unibertsitateak (Japonia) egindako azterlan baten arabera, B eta B bitamina folatoak dituzten elikagai gehiago kontsumitzeak murriztu egiten du iktusak eta bihotzeko gaixotasunek
|
emakumeei
eragiten dieten heriotza arriskua, eta murriztu egin lezake gizonezkoen bihotz hutsegiteak gertatzeko arriskua. Folato iturriak barazkiak eta frutak, zereal integralak edo aberastuak, zereal gotortuak, lekak eta lekaleak dira.
|
|
2011
|
|
|
Hainbatetan bezala, terapia modura balio izan zion filmak zuzendariari, eta ilun samarra atera zitzaion, baina indarrez gainezka. Anaren pertsonaiarekin, historian zehar gizonek
|
emakumeei
eragindako sufrimenduaren ordezkaria eta sinboloa eraikitzen du filmak. Eta bitxikeria bat obra honen inguruan:
|
|
|
...raza bereizkeria, xenofobia eta horiekin lotuta dauden intolerantzia moduei aurre ez egitea eta ez salatzea, horien aurkako lana guztiona izanik, bereziki agintari publiko eta maila guztietako politikoena, halakorik ez egiteak horien iraupena bultzatzen duen faktore bat dela, Berretsiz estatuek biktima guztien giza eskubideak eta oinarrizko eskubideak babestu eta sustatzeko eginbeharra dutela, eta
|
emakumeei
eragin diezaieketen askotariko bereizkeria moduak aintzat hartzen dituen genero ikuspegia ezarri luketela, eta beraien eskubide Aintzat harturik eta aitorturik Hegoafrikako buru den Thabo Mbeki jaunak egindako. XXI. menderako ikuspegia izeneko Adierazpena, Hegoafrika berriko lehenengo burua izan zen Nelson Mandela jaunak izenpetua, Giza Eskubideen Nazio Batuen goi Ordezkariaren eta Munduko Konferentziaren Idazkari Nagusiaren ekimenez, eta 74 estatu buruk, gobernu buruk eta kargudunek sinatua, Berretsiz kultura aniztasuna gizateriaren aurrerakada eta, oro har, ongizatearentzat osagai baliotsua dela, eta hori balioetsi, gozatu, benetan onetsi eta gure gizarteak aberasten dituen ezaugarri iraunkor gisa hartu behar dela, Aitortuz, arraza bereizkeriak, genozidioak, apartheidaren krimenak eta esklabotzaren debekuak, giza eskubideen instrumentuek ezartzen dituzten betebeharretan definitzen diren bezala, ez dutela inolako salbuespenik onartzen, Entzun ondoren munduko herriak eta hauek dituzten nahiak aintzakotzat hartuta, nahi horiek direlarik justizia, guztion aukera berdintasuna, giza eskubideen gozamena, barne hartuta garapenerako, bakean eta askatasunean bizitzeko eskubidea eta ekonomia, gizarte eta kultura bizitza eta bizitza zibil eta politikoan bereizkeriarik gabe eta berdintasun baldintzetan parte hartzea, Aitortuz gizarte eraketan gizabanako eta herri guztiek duten parte hartze bidezko, ekitatezko, demokratiko eta baztertzailea ez dena lagungarri izan daitekeela arrazismorik, arraza bereizkeriarik, xenofobiarik eta horiekin lotura duten intolerantzia modurik gabeko mundu bat lortzeko, Azpimarratuz nazio eta mundu mailan erabakiak hartzean, bereizketarik gabe guztion ekitatezko parte hartzearen garrantzia, Baieztatuz arrazismoa, arraza bereizkeria, xenofobia eta horiekin lotuta dauden intolerantzia moduak, arrazismo eta arraza bereizkeriaren baliokide direnean, giza eskubide guztien urratze larriak direla eta eskubide horien gozamen osoa oztopatzen dutela, gizaki guztiak aske eta duintasun eta eskubideetan berdinak jaiotzen direlako egi nabaria ukatzen baitute; herri eta nazioen arteko harreman baketsu eta adiskidetsuak oztopatzen baitituzte, eta barneko zein nazioarteko gatazka ugariren oinarrizko arrazoiak baitira, gatazka armatuak barne, eta horrek biztanleriaren nahitaezko lekualdaketa eragiten duela, Aitorturik beharrezkoa dela nazio mailan eta nazioartean, arrazismoa, arraza bereizkeria, xenofobia eta horiekin lotuta dauden intolerantzia moduei aurre egiteko neurriak hartzea, giza eskubideak, ekonomia, gizarte, kultura eskubideak eta eskubide zibil eta politiko guztien gozamen osoa ziurtatzeko helburuarekin; eskubide horiek guztiak unibertsalak, banaezinak, elkarren mendekoak eta elkarri lotuak baitira, eta herrialde guztietako gizon, emakume eta haurren bizi baldintzak hobetzeko, Berretsiz halako helburua, giza eskubideen sustapen eta babeserako eta arrazismoa, arraza bereizkeria, xenofobia eta horiekin lotuta dauden intolerantzia moduen aurkako borrokaren helburuak lortzeko asmoarekin, nazioarteko lankidetza gehitzea beharrezkoa dela, Aitorturik xenofobia, bere adierazpen ezberdinetan, gaur egungo bereizkeria eta gatazka iturri eta modu nagusienetakoa dela, eta horri aurre egiteko estatuek eta nazioarteko erkidegoak presako arreta ipini eta neurriak berehala hartu behar dituztela, Guztiz jakitun izanik, nazioarteko erkidegoak, gobernuek eta tokiko agintariek egindako ahaleginak gorabehera, arrazismoa, arraza bereizkeria, xenofobia eta horiekin lotuta dauden intolerantzia moduen oinazeak irauten duela eta giza eskubideen urraketen, sufrimenduen, desabantailen eta indarkeriaren arrazoi izaten jarraitzen duela, erabilgarri eta egoki diren baliabide guztien bitartez egin behar zaiela aurre, lehentasun osoko gai gisa, ukituak diren erkidegoekin lehenespenezko kooperazioarekin, Ikusirik ardura handiz arrazismo, arraza bereizkeria, xenofobia eta horiekin lotuta dauden intolerantzia moduen kasu bortitzek irauten dutela, eta gainera gaur egun oraindik proposatzen direla, modu batera edo bestera, arraza eta kultura jakin batzuen nagusitasunaren teoriak, garai kolonialetan zehar sustatu eta burutuak izan zirenak, Kezkaturik arrazismo, arraza bereizkeria, xenofobia eta horiekin lotuta dauden intolerantzia adierazpenek gaur egun forma eta adierazpenik ankerrenetan suspertu eta jarraitzen dutelako, bai eta beste ideologia eta praktika batzuetan oinarritutako bereizkeria edo arraza edo etnia nagusikeria, Gogorki arbuiatuz arraza nagusikerian oinarri duen doktrina oro, bai eta ustez ezberdinak diren giza arrazen existentzia frogatu nahi duten teoriak ere, Aitortuz arrazismoa, arraza bereizkeria, xenofobia eta horiekin lotuta dauden intolerantzia moduei aurre ez egitea eta ez salatzea, horien aurkako lana guztiona izanik, bereziki agintari publiko eta maila guztietako politikoena, halakorik ez egiteak horien iraupena bultzatzen duen faktore bat dela, Berretsiz estatuek biktima guztien giza eskubideak eta oinarrizko eskubideak babestu eta sustatzeko eginbeharra dutela, eta emakumeei eragin diezaieketen askotariko bereizkeria moduak aintzat hartzen dituen genero ikuspegia ezarri luketela, eta beraien eskubide zibil eta politiko, eta ekonomia, gizarte eta kultura eskubideen gozamena mundu osoko gizartea garatzeko ezinbestekoa dela, Aitortuz arrazismoa, arraza bereizkeria, xenofobia eta horiekin lotuta dauden intolerantzia moduak ezabatzeko borrokaren inguruan gero eta globalizatuagoa den munduak aurkezten dituen erronka eta aukerak, Erabakia harturik noiz eta globalizazioaren eta teknologiaren garaian, horiek lagundu dutela modu nabarian halakoak lortzeko:
|
|
|
Aintzat harturik eta aitorturik Hegoafrikako buru den Thabo Mbeki jaunak egindako. XXI. menderako ikuspegia izeneko Adierazpena, Hegoafrika berriko lehenengo burua izan zen Nelson Mandela jaunak izenpetua, Giza Eskubideen Nazio Batuen goi Ordezkariaren eta Munduko Konferentziaren Idazkari Nagusiaren ekimenez, eta 74 estatu buruk, gobernu buruk eta kargudunek sinatua, Berretsiz kultura aniztasuna gizateriaren aurrerakada eta, oro har, ongizatearentzat osagai baliotsua dela, eta hori balioetsi, gozatu, benetan onetsi eta gure gizarteak aberasten dituen ezaugarri iraunkor gisa hartu behar dela, Aitortuz, arraza bereizkeriak, genozidioak, apartheidaren krimenak eta esklabotzaren debekuak, giza eskubideen instrumentuek ezartzen dituzten betebeharretan definitzen diren bezala, ez dutela inolako salbuespenik onartzen, Entzun ondoren munduko herriak eta hauek dituzten nahiak aintzakotzat hartuta, nahi horiek direlarik justizia, guztion aukera berdintasuna, giza eskubideen gozamena, barne hartuta garapenerako, bakean eta askatasunean bizitzeko eskubidea eta ekonomia, gizarte eta kultura bizitza eta bizitza zibil eta politikoan bereizkeriarik gabe eta berdintasun baldintzetan parte hartzea, Aitortuz gizarte eraketan gizabanako eta herri guztiek duten parte hartze bidezko, ekitatezko, demokratiko eta baztertzailea ez dena lagungarri izan daitekeela arrazismorik, arraza bereizkeriarik, xenofobiarik eta horiekin lotura duten intolerantzia modurik gabeko mundu bat lortzeko, Azpimarratuz nazio eta mundu mailan erabakiak hartzean, bereizketarik gabe guztion ekitatezko parte hartzearen garrantzia, Baieztatuz arrazismoa, arraza bereizkeria, xenofobia eta horiekin lotuta dauden intolerantzia moduak, arrazismo eta arraza bereizkeriaren baliokide direnean, giza eskubide guztien urratze larriak direla eta eskubide horien gozamen osoa oztopatzen dutela, gizaki guztiak aske eta duintasun eta eskubideetan berdinak jaiotzen direlako egi nabaria ukatzen baitute; herri eta nazioen arteko harreman baketsu eta adiskidetsuak oztopatzen baitituzte, eta barneko zein nazioarteko gatazka ugariren oinarrizko arrazoiak baitira, gatazka armatuak barne, eta horrek biztanleriaren nahitaezko lekualdaketa eragiten duela, Aitorturik beharrezkoa dela nazio mailan eta nazioartean, arrazismoa, arraza bereizkeria, xenofobia eta horiekin lotuta dauden intolerantzia moduei aurre egiteko neurriak hartzea, giza eskubideak, ekonomia, gizarte, kultura eskubideak eta eskubide zibil eta politiko guztien gozamen osoa ziurtatzeko helburuarekin; eskubide horiek guztiak unibertsalak, banaezinak, elkarren mendekoak eta elkarri lotuak baitira, eta herrialde guztietako gizon, emakume eta haurren bizi baldintzak hobetzeko, Berretsiz halako helburua, giza eskubideen sustapen eta babeserako eta arrazismoa, arraza bereizkeria, xenofobia eta horiekin lotuta dauden intolerantzia moduen aurkako borrokaren helburuak lortzeko asmoarekin, nazioarteko lankidetza gehitzea beharrezkoa dela, Aitorturik xenofobia, bere adierazpen ezberdinetan, gaur egungo bereizkeria eta gatazka iturri eta modu nagusienetakoa dela, eta horri aurre egiteko estatuek eta nazioarteko erkidegoak presako arreta ipini eta neurriak berehala hartu behar dituztela, Guztiz jakitun izanik, nazioarteko erkidegoak, gobernuek eta tokiko agintariek egindako ahaleginak gorabehera, arrazismoa, arraza bereizkeria, xenofobia eta horiekin lotuta dauden intolerantzia moduen oinazeak irauten duela eta giza eskubideen urraketen, sufrimenduen, desabantailen eta indarkeriaren arrazoi izaten jarraitzen duela, erabilgarri eta egoki diren baliabide guztien bitartez egin behar zaiela aurre, lehentasun osoko gai gisa, ukituak diren erkidegoekin lehenespenezko kooperazioarekin, Ikusirik ardura handiz arrazismo, arraza bereizkeria, xenofobia eta horiekin lotuta dauden intolerantzia moduen kasu bortitzek irauten dutela, eta gainera gaur egun oraindik proposatzen direla, modu batera edo bestera, arraza eta kultura jakin batzuen nagusitasunaren teoriak, garai kolonialetan zehar sustatu eta burutuak izan zirenak, Kezkaturik arrazismo, arraza bereizkeria, xenofobia eta horiekin lotuta dauden intolerantzia adierazpenek gaur egun forma eta adierazpenik ankerrenetan suspertu eta jarraitzen dutelako, bai eta beste ideologia eta praktika batzuetan oinarritutako bereizkeria edo arraza edo etnia nagusikeria, Gogorki arbuiatuz arraza nagusikerian oinarri duen doktrina oro, bai eta ustez ezberdinak diren giza arrazen existentzia frogatu nahi duten teoriak ere, Aitortuz arrazismoa, arraza bereizkeria, xenofobia eta horiekin lotuta dauden intolerantzia moduei aurre ez egitea eta ez salatzea, horien aurkako lana guztiona izanik, bereziki agintari publiko eta maila guztietako politikoena, halakorik ez egiteak horien iraupena bultzatzen duen faktore bat dela, Berretsiz estatuek biktima guztien giza eskubideak eta oinarrizko eskubideak babestu eta sustatzeko eginbeharra dutela, eta emakumeei eragin diezaieketen askotariko bereizkeria moduak aintzat hartzen dituen genero ikuspegia ezarri luketela, eta beraien eskubide ...raza bereizkeria, xenofobia eta horiekin lotuta dauden intolerantzia moduei aurre ez egitea eta ez salatzea, horien aurkako lana guztiona izanik, bereziki agintari publiko eta maila guztietako politikoena, halakorik ez egiteak horien iraupena bultzatzen duen faktore bat dela, Berretsiz estatuek biktima guztien giza eskubideak eta oinarrizko eskubideak babestu eta sustatzeko eginbeharra dutela, eta
|
emakumeei
eragin diezaieketen askotariko bereizkeria moduak aintzat hartzen dituen genero ikuspegia ezarri luketela, eta beraien eskubide zibil eta politiko, eta ekonomia, gizarte eta kultura eskubideen gozamena mundu osoko gizartea garatzeko ezinbestekoa dela, Aitortuz arrazismoa, arraza bereizkeria, xenofobia eta horiekin lotuta dauden intolerantzia moduak ezabatzeko borrokaren inguruan gero eta globaliz... herriak elkartzea, berdintasun, duintasun eta solidaritatean oinarritutako giza familia kontzeptua praktikan jartzea, eta XXI. mendea giza eskubideen mendea eta arrazismoa, arraza bereizkeria, xenofobia eta horiekin lotuta dauden intolerantzia moduak ezabatzeko mendea izan dadin, bai eta gizabanako eta herri guztien benetako aukera eta tratu berdintasuna lortzeko ere, 1Adierazpen eta Egintza Programa honen ondorioetarako, ulertzen da genero hitzak bi sexuei, gizona eta emakumeari, egiten diela erreferentzia, gizartearen testuinguruan.
|
|
|
...ia, xenofobia eta horiekin lotuta dauden intolerantzia moduen biktima zein izan eta horiek emakume eta neskato direnetan, horiei laguntza eman diezaietela, bizitza publiko eta pribatuko esparru guztietan euren eskubideak osotasunean egikaritzeko aukera izan dezaten, eta maila guztietako erabaki prozesuetan emakumearen parte hartze osoa, benetakoa eta berdintasun egoeran ziurta dezatela, gehienbat,
|
emakumeei
eragiten dieten politika eta neurrien formulazio, aplikazio eta ebaluazioan;
|
|
|
Orduan handitzen dira ezgaitasun eta mendekotasun kasuak, “horrek ezintasunik gabeko bizi itxaropen handiagoa dakar”, baina premia konplexuagoak eta zainketa handiagoak. Sexuen arabera, prebalentzia handienak
|
emakumeei
eragiten die, bizi itxaropen handiagoarekin bat. 80 urte inguru, beharrak konplexuagoak dira eta zainketa gehiago behar dira.
|
|
|
Kasu honetan, belaunaldiei buruzko datuak ditugunez, ikusi ahal izan dugu hazkundea ez dela modu paraleloan gertatzen gizonen eta emakumeen artean”, azaldu zuen CSICeko ikertzaile eta azterlanaren zuzendari Julio Pérezek, Giza eta Gizarte Zientzien Zentrokoak. Nahiz eta bazekiten
|
emakumeei
eragiten dien nolabaiteko dimorfismo sexuala, gutxiago neurtzen dutenak, egiaztatu da emakumeen belaunaldi talde batean altuera ia ez zela handitu. Bartzelonako Azterlan Demografikoen Zentroan egindako analisiak ez du azalpen zehatzik ematen fenomeno horretarako.
|
|
2012
|
|
|
Finantzen aferek krisi anitz estaltzen dituzte, munduko biztanleen erdiak bizi duen etengabeko krisia bereziki, emakumeena. Onartezina da krisiaren gaineko diagnosiek emakumeek pairatzen duten prekarietatea, zapalkuntza eta menpekotasunaren aurrean ageri duten itsukeria, eta nola diagnosi horien arabera hartzen diren neurriek ez duten
|
emakumeen gaineko
eragina aztertzen, ezta lehenesten ere. Horren guztiaren emaitza da gure krisia ez dela krisia, eta, horren ondorioz, menpekotasun logikak esponentzialki areagotzen dira.
|
|
|
bere ama, aurreneko emaztea eta Emma, bigarren emaztea. Hiru
|
emakumeek
eragina dute, hiruren artean moldatzen baitute Charlesen izpiritua, konformista bihurturik. Inguratzen duen errealitate pertsonala eta soziala onartzen du Charlesek.
|
|
|
Juan Antonio Urbeltzek dio (2011) euskaldunok historikoki osatzen dugulaberdintasunezko jendartea, eta haren ezaugarri bat dela heroien falta, gainerakoberdintasunezko jendarteetan bezala; gainera,
|
emakumeen
eragina, inplizituki, handia da. Horren adierazle da inposatutako agintearen eta titulu ofizialekin janztendenaren gutxiespen argia.
|
|
|
Osteoporosiak 50 urtetik gorako bi milioi eta erdi
|
emakumeri
eragiten die Espainian
|
|
|
Espainian 180 erakunde pribatu daude, eta lagundutako ugalketa teknikak eskaintzen dituzten 37 zentro publiko bakarrik. Gertaera horrek eta beste batzuek, hala nola Gizarte Segurantzak in vitro ernalketa tratamendurik ez emateak 40 urtetik gorako
|
emakumeei
eragiten diete bikote gehienak zentro pribatu batera joatea, nahiz eta horrek kostu ekonomikoa ekarri. Intseminazio artifizialaren eta in vitro ernalketaren kostuak Lagundutako ugalketaren tratamendurik oinarrizkoena eta merkeena intseminazio artifiziala da.
|
|
|
Huts egindako haurdunaldia izan duten emakumeen beste sentimendu batzuk antsietatea, apatia eta gozatzeko ezintasuna dira. “Maila psikoemozionalean” dauden sentimenduak dira, eta galeraren ondoren
|
emakumeari
eragin diezaiokete (ez denak batera). “Berdin dio haurdunaldi adina”, dio Álvarezek, “dolua hain bizia izan daiteke, edo handiagoa, hurbileko beste senideren bat galdu izan balitz baino”.
|
|
|
Azkenik, kontraerreforma honek ikuspegi feministatik izango dituen ondorioak salatu ditu Gizarte Politikako diputatuak: " Onartezina da krisiaren gaineko diagnosiek emakumeek pairatzen duten prekarietate, zapalkuntza eta mendekotasunaren aurrean ageri duten itsukeria, eta nola diagnosi horien arabera hartzen diren neurriek ez duten
|
emakumeen gaineko
eragina ez aztertzen ez eta lehenesten ere".
|
|
2013
|
|
|
Lehenengoa gizonezkoen eskuetan bakarrik geratzen zen; bigarrena emakumeenean. Jarduera soziala (bereziki karitatearen bitartez, baina baita ere hezkuntza arloan edo presoak laguntzen) eta jarduera aberkoia (aberria sortuz eta birsortuz) ziren garai hartako
|
emakumeen
eragin eremuak eta euren boterearen mugak. Eta muga horiek finkatzeko beste elementu bat gehitu zitzaion sexu banaketari:
|
|
|
|
Emakumeei
eragiten die gehian(% 18), pelbis inguruko anatomiagatik, faktore hormonalengatik eta sedentarismoarengatik, besteak beste.
|
|
|
Arrainak (batez ere urdinak, omega gantz azidoak dituztelako, hanturazko prozesuak gutxitzen laguntzen baitute). Lesioak prebenitzeko mantenugaiak Populazio azterketetan antzematen diren nutrizio gabezia garrantzitsuenak burdina, kaltzioa, magnesioa, zinka eta B taldeko bitaminak dira, eta bereziki
|
emakumeei
eragiten diete. Gabezia horiek nabarmen mugatzen dute pertsona baten kirol errendimendua.
|
|
|
Batez ere depresioaren eragina eta antsietate trastornoak askoz handiagoa delako horietan. Emakumeen bi halako depresioa jasaten dute, «Antsietate Orokortuaren Nahasmenduari buruzko Espainiako Adostasuna» txostenaren arabera, antsietate nahasteak bi
|
emakumeri
eragiten die gizon bakoitzeko. Gainera, maizago izaten dituzte elikadura arazoak (anorexia edo bulimia, adibidez).
|
|
|
James Lee. dispareunia edo coitalgia koitoan mina sentitzea da, nahiz eta, berez, koitoaren aurretik, bitartean eta ondoren izaten diren eragozpenak ere hartzen dituen. sexu harremana. Gizonei zein
|
emakumeei
eragiten die, nahiz eta emakumeon parterik okerrena jasaten duten. Azterlan batzuetan, gizonen tasa %4koa da.
|
|
|
. txabola gizonei zein
|
emakumeei
eragiten dien osasun arazoa da. Eragozpen estetikoa izateaz gain, azpiko gaixotasun dermatologiko baten sintoma izan daiteke, hala nola psoriasia edo dermatitis seborreikoa.
|
|
|
berez sortzen dira erditzean, dilatazio fasean, kanporatzean edo erditzean. Horrelako problemek, beraz, edozein
|
emakumeri
eragin diezaiokete, haien ezaugarriak edozein izanik ere. Adinak eta haurdunaldi anizkoitzek erditzean izan daitezkeen arazoak areagotzen dituzte Hala ere, zenbait faktorek, hala nola adinak edo haurdunaldi anitzek, areagotu egin dezakete erditze laneko zailtasunen agerpena.
|
|
|
Pedro Ribeiriro Simões Endometrioko minbiziari buruzko zenbait datu garrantzitsu Endometrioko minbizia (umetokiaren barrualdea estaltzen duen mukosa) da emakumeetan gehien erabiltzen den laugarren tumorea. Menopausia osteko
|
emakumeei
eragiten die, eta, oro har, 50 urtetik aurrera diagnostikatzen da. Zorionez, herrialde garatuetan pronostiko ona duen minbizi mota bat da, herrialde horietan bizi direnen biziraupen tasa altuek erakusten dutenez.
|
|
|
|
Emakumearengan
eragin handiagoa duela uste al duzu?
|
|
|
Krisi ekonomikoak bereziki
|
emakumeei
eragiten diela esaten dugunean alderdi bat baino gehiago hartzen ditugu kontuan. Alde batetik, zerbitzu publikoetan egongo diren murrizketek gehienbat emakumeei eragingo die, zerbitzu publikoetan lanean gehienbat emakumeak ari direlako.
|
|
|
Krisi ekonomikoak bereziki emakumeei eragiten diela esaten dugunean alderdi bat baino gehiago hartzen ditugu kontuan. Alde batetik, zerbitzu publikoetan egongo diren murrizketek gehienbat
|
emakumeei
eragingo die, zerbitzu publikoetan lanean gehienbat emakumeak ari direlako. Horrez gain, mendekotasunean, zaintzan edota osasungintzan dauden murrizketen ondorioz, lan horiek guztiak areagotu egingo dira etxe eta familietan; emakumeen bizkar egotera bueltatuko dira zaintza lan guzti horiek.
|
|
2014
|
|
|
Bukatzeko, esan daiteke, beraz, genero indarkeriaren kontzeptua oso zabaladela, haren barruan indarkeria anitz kontzeptualizatzen delako, baina kontzeptudenek dute zerbait komunean: indarkeria
|
emakumeei
eragiten zaiela, emakumeizate hutsagatik, eta sexuala dela. Hainbat kontzeptu azaldu dira horren inguruan, eta beste hainbat sailkapen.
|
|
|
Anorexiak eta bulimiak alderdi askotan dute antza.
|
Emakumeari
eragiten diote batez ere, eta nerabezaroan agertzen dira; gainera, gorputz femeninoari buruzko kultura idealetan dago haien jatorria.
|
|
|
Gai anitzeko gidoiak Tradizioak ondasun ukiezinak dira kultura askotan, ohitura sustraituak zalantzan jartzeko eta, ondorioz, ia ezin dira aldatu. Sarritan, isileko arauak dira,
|
emakumeei
eragiten dietenak eta eraso egiten dietenak, nahiz eta horrek kalte egiten dien, norpatuak markatzen dituen, eskubideak hauts bihurtzen dituen eta haien borondatea deuseztatzen duen. Gidoiak askotarikoak dira, ohiturak zalantzan jartzen dituzte, emakumeak negozioak egitera animatzen dituzte edo higiene praktikak eta osasun zainketak helarazten dizkiete.
|
|
|
Nolanahi ere, zenbait ikertzailek diotenez, larruazalaren azpian dagoen ehunaren alterazio metaboliko gisa definitzen dute zelulitisa, gorputzaren itxura aldatzen baitu, eta, gainera, laranja oskolarena edo cottage gaztarena.
|
Emakumeei
eragiten die batez ere, eta izterretan edo ipurmasailetan egoten da. Zelulitisaren aurkako dietak, elikagaiak edo gehigarriak Dietetikaren eremuan, hainbat proposamen egiten dira, zelulitisari aurre egiteko elikaduran aldaketak egitea iradokitzen dutenak.
|
|
|
Bizitzako uneren batean, migrainaren batez besteko prebalentzia %18koa da, eta azken urtean kalkulatutako batezbestekoa %13koa. Migrainak bi edo hiru
|
emakumeri
eragiten die gizon bakoitzeko, eta datu hori herrialde guztietan mantentzen da. Haur eta nerabeetan, migrainaren prebalentzia %7, 7koa da.
|
|
|
Ondoren, iradokizun hori zergatik egin den azalduko dugu, eta, hori egin ezean, arriskutsua izango da ama edo haurtxoarentzat.. Gainera, loaren beste nahaste batzuk ere deskribatzen dira, aldi horretan
|
emakumeei
eragiten dietenak.
|
|
|
Ohiko kontrolak egitea da garrantzitsuena, datuak egonkor mantentzen direla ziurtatzeko. Ondoren, preklopsiaren ezaugarriak azalduko ditugu, hau da, zer egin behar dugun, zer eragin duten, zer faktorek eragiten duten eta zein
|
emakumeri
eragiten dioten.
|
|
|
Ohera eraman nahi zenituen
|
emakumeei
eragiten die soilik.
|
|
2015
|
|
|
Aldaketa estrategikoa izan da. Elkarretaratzeetan sarri emakumeak pairatu duen indarkeriaren salaketa egiten da,
|
emakumeari
eragindako ondorioak azpimarratzen ditugu, eta ez dugu nabarmentzen hainbeste gizonaren ardura.
|
|
|
Zer ondorio ditu antsietate perinatalak? Antsietate perinatalak
|
emakumeei
eragiten die batez ere, eta ondorioak garrantzitsuak izan daitezke. «Etapa honetako gehiegizko antsietateak sufrimendu handia eragiten du, eta zailtasun psikosozial ugari eragiten ditu», dio Mexikoko eta Estatu Batuetako unibertsitateetako adituek egindako «Antsietate trastornoak etapa perinataleko» azterlanean.
|
|
|
65 milioi neska ez dira eskolara joaten, hau da, bost nerabetik ia bat.Milurtekoko Garapen Helburuek lehen hezkuntzan parte hartzea lortu duten arren, herrialde askok oraindik ez dute genero parekotasunik lortu. Analfabetismoa da, oraindik ere,
|
emakumeei
eragiten dien gaitzetako bat. Etxeko lana da oraindik ere emakumeen diru iturri nagusia, eta, sarritan, lanaldi osoan ordaindutako lan nagusia da.
|
|
2016
|
|
|
" Genero jurisprudentzia pauso txikitan doa aurrera.
|
Emakumeei
eragiten dieten giza eskubideen urraketak sakonagotik aztertu behar dira eta prozesu judizial guztietan kontuan hartu".
|
|
|
Baina egia da ezen existitzen ez bagara, kontatzen ez badugu, ordezkatuta ez bagaude, pairatzen ditugun arazoak ere ez direla inon ageriko. ...a presente egotea, zeren eta lidergo partekatuak, lankidetzarekin eta erantzukidetasunekin eraikitzen direnak, hobeak baitira; emakumeentzat ez ezik, gizarte osoarentzat ere bai.Baina politikan gaur egun dihardugunok, jendaurreko jardunez haratago, egin beharreko lanaldi luze amorratuek ez digute aukerarik ematen bizitza politikoa, lanekoa, familiakoa eta pertsonala bateragarri egiteko, eta horrek
|
emakumeoi
eragiten digu bereziki, tradizionalki etxeko lanak, zainketa lanak eta afektuekin lotutakoak egin baititugu, aipatu dugun bezala. Hori dela eta, pizgarriak eman behar genituzke emakumeek parte har dezaten, bateragarritasuna erraztuz, erantzukidetasuna bultzatuz eta bideragarri eginez beren kargura mendetasun egoeran dauden pertsonak dauzkatenen parte hartzea.Politika berria egiteak joko arauak aldatzea ere badakar.
|
|
|
Gizarteko egitura zapaltzaileen aurkako borroka berri hartan parte hartzeko eskubidea zeukatela baieztatzen hasi ziren. 1900 urtetik aurrera, hein handiago edo txikiagoan, zale
|
emakumeen
eragina igarriko zen ezker marxistan.
|
|
|
Horrez gainera, hainbat Espetxe Erakundeen ardura ukatzen ere saiatzen dira, preso gehienek patologia horiek kartzelan sartu baino lehen jadanik bazituztela defendatuta, askotan diagnostikatuta ez egon arren; beraz, inplizituki, delinkuentziaren nolabaiteko patologizatzea egiten dute eta, espetxeak buruko osasunean izan dezakeen eragina ezeztuta, arazo indibidualtzat aipatzen dute. Kontuan hartuta eurek diotenez emakume preso ia guztiek buruko gaitz arinak dituztela eta patologiarik larrienak euren artean arruntagoak direla, agerikoa da jaidura horiek ere
|
emakumeei
eragiten dietela nagusiki. Espetxe langile baten hitzetan:
|
|
|
). Ondorio horiek bat egiten dute depresio horrek
|
emakumearengan
eragiten dituen kalteengatik eta erditze osteko depresioa jasateko aukera handienekin. Beraz, Juan Acosta Díezen hitzetan, «arriskua/ onura» erlazioa baloratu behar da.
|
|
2017
|
|
|
Antzera, sorginak deabruari haurrak eskaintzeaz akusatzean. XVI. eta XVII. mendeetan, sorgin ehiza handiko? gai nagusia?, biztanleriaren gainbeheraren inguruko kezka hor zegoela uler dezakegu, baina baita aberatsen klaseek mendekoekiko zuten beldurra ere; batez ere, behe klaseko
|
emakumeek
eragiten zieten beldurra, zerbitzari, eskale edo sendalari modura aukera ugari baitzituzten beren enplegatzaileen etxeetan sartu eta haiei kalte egiteko. Dena den, ez da kasualitate hutsa, biztanleria murrizten eta bizitza ekonomikoaren erdi erdian lana kokatu beharra azpimarratzen zuen ideologia bat osatzen ari zen une hartan, Europako lege kodeetan hainbat zehapen ezartzea, erreprodukzio krimenetan errudun jotako emakumeak zigortzeko.
|
|
|
Ortodoxia marxistan gizonezkoek
|
emakumeei
eragindako zapalkuntza eta menderakuntza harreman feudalen hondar gisa adierazten bada ere, Dalla Costak eta Jamesek horren aurka argudiatu zuten emakumeen esplotazioa funtsezkoa izan dela metatze kapitalistaren prozesuan, salgai kapitalista oinarrizkoena emakumeek eurek ekoitzi eta erreproduzitu duten neurrian; lan indarra, alegia. Dalla Costak azaldu zuenez, emakumeek etxean ordaindu gabe egindako lana izan da soldatapeko langileen esplotazioa sostengatu duen zutabea, soldataren esklabotza alegia, baita haren produktibitatearen sekretua ere (1972: 31).
|
|
|
Nik neuk ez dut halakorik nahi baina ilunaren seme nauzu, nonbait deabruak habia egin du nire bihotzean, eta bere partzak errun ditu nire buru likistuan, honetaraz gero ezin esan baitezaket zorabioak naramanik, zeren zorabioan abiatzen dena ez ezker ez eskuin begiratu gabe aritzen bada, nik, ostera, jakinaren gainean dihardudala aitortu behar, horren adibide eta frogagarri izanik, fereka lizun horietan higatzen eta hiratzen banaiz ere, aldi berean izara eta burusietan arrastorik ez uzten ahalegintzen naizela, biharamunean ama edo alaba etorri eta zertan ibili naizen igerriko didaten beldurrez. ...e, ohea aldatu behar didala eta maindirea altxatzen didanean, begietan sumatzen diodan dirdira bixi aztoragarri horrekin, antzeman egiten didala esango nuke, nola ez jakin arren eta berak ezer adierazten ez badit ere, non eta ez dudan zeharkako adierazpentzat hartu nahi gaua ondo igaro ote dudan itaun gizalegezkoa, eta horrek gehitxo dirudien arren, batzuetan hala delakoan nago, hainbestekoa baita
|
emakumeok
eragiten didaten ezinegon eta noraeza.
|
|
|
Ana Schaeffer a Tiroide guruineko asaldurak oso nahaste arruntak dira, eta Lehen Mailako Atentzioko kontsultetan erabiltzen dira. Edozein adinetan eta, batez ere,
|
emakumeengan
eragiten dute. Haien adierazpen klinikoak ez dira oso zehatzak eta pixkanaka agertzen joaten dira; askotan, diagnostikoa egiteko, beharrezkoa da, eta, batzuetan, kausazko forma lortzen da.
|
|
|
Biriketako minbizia munduko bosgarren heriotza kausa da, eta minbizi mota ohikoenetako bat. Espainian bakarrik, 2015ean 23.119 gizoni eta 5.205
|
emakumeri
eragin zien. Kopuruak etengabe doaz, eta 2035ean 40.000 pertsona baino gehiagok pairatuko dute gaixotasun hori.
|
|
2018
|
|
|
Behin ideia abiaturik, aurrera egin behar zuen. Garraiatzeko ontziaren beste eboluzio bat ere
|
emakumeek
eragin zuten. Batzuen kalabaza oso txikia zen nonbait, edo baten bati ahaztu egin zitzaion beharbada; nolanahi dela ere, bi hosto handi lotu zituen, ertzak ihiz elkarri josita, eta gure kalabazarik handienean sar zitekeena baino fruitu gehiago ekarri zuen.
|