|
2000
|
|
|
Arrazoia aski da: gure itsasoak jada birrinduta ditugu, askotan agortuta, arrantza teknika erasokorren
|
eraginez
. Horrez gain, azken urteotan bai populazioak eta bai norbanako arrain kontsumoak gora egin dute.
|
|
|
Garai batean bertso paperak Jainkoari argitasuna eskatuz hasten ziren eta gaur horri ez zaio kasurik egiten, hoztasun hori etorri delako. Gainera bertsolariak zerbait esan egin behar du eta askotan mahaian apaizen bat baldin badago, haren gorabeherak kantatzeko aitzakia bihurtzen dira, jendeari barrea
|
eragiteko
.
|
|
|
Kezka hori taularatzearen kariaz, Txalo Ekoizpenak, Itturri Kulturgintza Zerbitzuak eta Hika antzerki taldeak indar eta gogoetak elkarturik, lan hau apailatu dute. Agurtzane Intxaurraga eta Ritxi Lizartzaren ideia batean oinarritua, herri honen arazo zahar bati buruzko gogoeta
|
eragiteko
sortu da.
|
|
|
Haritz taldearen 25.urteurrena izan da liburu hau egiteko abiapuntu eta aitzakia, nahiz eta Elgoibarko dantzaren historia osoa bildu duzuen ondoren. Nondik dator Haritz dantza taldea, eta zer
|
eragin
izan du Elgoibarko dantza munduan?
|
|
|
Ez du irtenbide majikorik eskaintzeko asmorik, bai ordea ohituren poderioz egiatzat dauzkagun hainbat topiko zalantzan jartzekoa. Zirikatu eta ideia berriak
|
eraginez
, irakurlea bere kasa berpentsatzera bultzatuko al du!
|
|
|
Orain dela 40 urte trikitixa gutxiago entzuten zen, eta orain noiznahi eta edozein lekutan aurki dezakegu. Horrek agian izango zuen
|
eraginik
, ez dakit. Ez dut ulertzen oraingo gazteek zergatik ez duten armonika jotzen, niretzat behintzat oso relajantea da, eta asko inspiratzen nauena.
|
|
|
Alegia, gizarteari uzten diola lekua eta borrokaren protagonismoa politikagintzari dagokiola eta ez jarduera militarrari. Bigarren eta aurreko gogoeta horren
|
eraginez
, esan behar da, pasa diren urte guzti hauetan defenditutako ETA eta Estatuaren arteko negoziaketan oinarritutako estrategia guztiz baztertuta eta eraldatuta gelditzen dela. Hau da, prozesu berriaren gidaritza jada ez luke hausnarketa horren arabera ETAk izan behar, euskal gizarteak baizik, eta honen baitan indar abertzaleek osatutako blokeak.
|
|
|
Preziyua
|
eragiten
|
|
|
Atentatuak berak baino min gehiago
|
eragin
du erreakzio horrek Madrilen, eta horrek, berriro, Madril ernegatzen duen bidea zein den erakusten du: abertzaleen arteko aliantza.
|
|
|
Afaria eramatera joan zitzaizkionean konorte barik aurkitu zuten funtzionarioek bere zeldan. Buruko odoljarioa txikitatik zeukan zain baten malformazioak
|
eraginda
izan zela pronostikatu zioten ospitaleko medikuek; buruan angioma bat zuela jaiotzez adierazi zioten ere. Minutu bakar batzuk beranduago aurkitu izan balute gaur egun ez zen bizirik egongo.
|
|
|
BBK k, joan den urrian aitortu zuenez, telekomunikazioen negozioan 20.000 milioi pezeta inguru zituen inbertiturik (Euskaltel, Airtel, Retevision...). Airtelen duen% 4,76ko partaidetza, gaur egun, 190.000 milioi pezetatan balioztaturik baldin badago, pentsa genezake, bere akzioak saltzea erabakitzen badu, horrek
|
eragingo
lituzkeen etekinak izugarriak izango liratekeela akziodunentzat, baina oraingoz ez du horrelakorik erabaki.
|
|
|
Ahanzturatik berreskuratu zuena Jose Maria Unsain, gaur egungo Untzi Museoko zuzendaria izan zen 1991n. Tamalez, liburu honek oztopo eta traba anitz nozitu zituen argia ikusi ahal izateko, Napoleon Olaso argitalpen arduraduna eta Artemis Olaizola San Telmo Museoko zuzendari ohiaren negatiboak
|
eraginda
. Trabak traba, 1990ean Tillac i buruzko erakusketa egin zen Donostiako San Telmo Museoan.
|
|
|
Argi dagoena da erdietsiriko datuek
|
eragin
zuzena izan dutela hasierako helburuan. Dena den, gehiengo isilaren gaineko lan bat burutu nahi nuen, historiarik gabeko jendearen inguruan, alegia.
|
|
|
Ondoko mapan argi ikusten da aragoeraren egungo eremua eta jasandako atzerabidea. Oraindik eremu zabalean mintzo da, hiztunak oso gutxi dira ordea, industriarik ezean eta mendiko bizimodu latzaren
|
eraginez
jendez hustutako lurraldea baita Goi Aragoi. Datu zehatzik ezean, hamar milatik berrogeita hamar mila bitarteko hiztun kopurua aipatu ohi da.
|
|
|
Egoera hauek, besteak beste, ondorio larri bat daukate: kanpo zor hori murrizteko, herrialde aberatsek eta nazioarteko finantza sistemak, Nazioarteko Moneta Fondoaren
|
eraginez
, egiturak doitzeko neurriak hartzen dituztela herrialde pobreetan. Gastu publikoa mugatzen dute, Administrazioko langile kopuru handiak kanporatuz, gizarte eta garapen proiektuetan murrizketak egiten dituzte, presio fiskala areagotzen dute...
|
|
|
PP eta PSOE txanpon bereko bi aurpegiak dira. Sozialistekin paktatu behar izateak ez dit aparteko emoziorik
|
eragiten
. Ondo baino hobeto ezagutzen ditut sozialistak; soberan ere.
|
|
|
EHren jarrerak emaitza hobeak ekar diezazkiguke. Alabaina, EHk abstentzio oso aktiboa
|
eragin
dezake, eta ondorioz, egundaino botoa eman ez duen espainol asko botoa ematera bultzatu. EHri eskatuko nioke ez diezaiola EAJri Bizkaian laugarren aulkia lortzeko aukera eragotzi.
|
|
|
Orain berriro ere egoera aldatu egin da eta batez ere telebistaren
|
eraginez
. Eskoletan egiten ari diren lana ere oso garrantzitsua da, baina telebistaren eraginez gauzak aldatzen ari dira.
|
|
|
Orain berriro ere egoera aldatu egin da eta batez ere telebistaren eraginez. Eskoletan egiten ari diren lana ere oso garrantzitsua da, baina telebistaren
|
eraginez
gauzak aldatzen ari dira. Telebistaz gehien eskuz ezker paretan ikusten da eta gaur egun jokamolde horretan aritzen diren eskola guztiak bete egiten dira.
|
|
|
Frontoiak telebistaren
|
eraginez
aldatu dira. Lehen paretak zuriak ziren eta orain berdez pintatu dira, kontrastea hobea delako.
|
|
|
Une honetan, Europako batez bestekoa erretiratu bakoitzeko 4 edo 5 langilekoa da; 50 urte barru erretiroa hartu duen bakoitzeko 2 langilekoa izango da, eta Espainiako Estatuan, 1,4koa bakarrik. Honek, ulertzekoa denez, funtsezko aldaketa
|
eragingo
du lan merkatuan
|
|
|
Funtsezko erantzukizuna du hartara, ETB, ikusleen artean ohitura sorrarazteko. Hain zuzen, duela gutxi arte film bat euskaraz bikoiztua ikustea artiziala zen, usadio ezak eta bikoizketa kaskarrek
|
eraginda
. Orain berriz, ekinaren ekinez, bikoizlari profesionalek franko hobetu dute beren jarduna.
|
|
|
Datozen hilabeteetan ere hala izango dela dirudi. Bai ETAren hilketa bikoitzak zuzenean duen
|
eraginagatik
, eta baita ETAren jarduera hilkorrak segida izango bide duelako ere.
|
|
|
jarduera armatuaren ondorioz hildako gizakumeak dira eta balorazio etiko berdina merezi dute. Baina ikuspegi politiko batetik oso desberdina da noren aurka joten den, bai hildakoak ordezkatzen duenagatik, bai ekintzaren egileak bilatzen duenagatik eta baita gizartean sortzen duen
|
eraginagatik
ere.
|
|
|
Dena esana dagoen irudipen horri aurre eginez, euskal aktore desberdinek eta herritarrok oro har, gertakizun eta jarrera bakoitzak dituzten eragin guztiak aztertu beharra dago, eta horren arabera epaitu eta jokatu. Atentatu honek 1998ko irailean hasitako prozesuan nola
|
eragiten
duen aztertu, abertzaleen arteko harremanean, herritarron elkarbizitzan, abertzaletasunean orobat, ezker abertzalean...
|
|
|
Euskal gizartean piztutako amorrazioaz gain oso kontuan hartzekoa ilusio galera eutsiezina da atentatu honek
|
eragin
duena. Berriz ere, ezker abertzalearen mundu soziologiko zabal eta plural horren baitan bereziki.
|
|
|
Txarrena da, ETAk badakiela hori horrela dela, bazekiela honek ekarriko zituen ondorioak, eta hala ere egin egin duela. Txarrena den moduan, ETAk eta ezker abertzale soziologiko osoak lotuta jarraitzen dutela eta lehenak egindakoak bigarrenean zuzen zuzenean
|
eragiten
duela. Ez da samurra zehaztea zein lotura den hori baina orokorrenera jota ere, mundu sinboliko oso bat dago hor, lokarri historiko eta sentimental sakon batez konektatua.
|
|
|
Balorazioak balorazio, ezin esan HBk ezustekorik hartu duenik Ibarretxeren erabaki horregatik. Inork ez du ezustekorik hartu, eta
|
eragin
duenak ere bazekien gertatuko zela, seguruenik, iragarri ere hala aurreiragarri zaiolako. Presoen gose greban izango duen eragina ere ez da izango hari oihartzun handiagoa emateko; nola hartu parte, atzamar artean urtzen ari den prozesu zehazkabetu batean?
|
|
|
Hau ere topikoegia bihurtzen ari bada ere, hala da, ez du beste bueltarik. Ausardia sozialisten artean, hilketa hauek
|
eragin
dezaketen erreakzio amorragarri logikoak, irekitzen hasi diren ateak itxi ez ditzan.
|
|
|
Nik uste afizioa aitonarengandik etorri zaidala. Ni mutil koxkorra nintzela hura egoten zen sehaska
|
eragiten
eta bertsoak kantatzen zizkidan: Udarregirenak edo ikasiak zituen beste norbaiten bertso zaharren batzuk, baina bereak sekula ez.
|
|
|
Gu basoan aritzen ginen pagoak botatzen eta abar. Eta han egiten nuen aizkoran, lanak
|
eraginda
. Apustua jarri genuenean, berriz, bi aldiz etorri zen Urrestilako Keixeta aizkolaria gure etxera, ni entrenatzera.
|
|
|
Su etenaren haustura eta EHren abstentzio eskaeradunak izango dira bigarren hauek objetiboki begiratuta. Emaitzek eta etorkizunak esango dute zein neurritaraino
|
eragiten
duten Euskal Herrian 98ko irailean hasitako prozesuan.
|
|
|
Halaber, konpentsazioak eskatzen dituzte. Garoñako zentraleko zuzendariak ohartarazia du zentrala ixteak milaka milioiko kostua
|
eragingo
liokeela altxortegi publikoari.
|
|
|
Hori da gure kezka nagusia, izan ere, naturaren kontserbazioa, nekazari zein abeltzainen bizkarretik egiteko arriskua ikusten dugu. Ez dakigu zein
|
eragin
izango duen honek guztiak baserritarrentzat.
|
|
|
Hainbat arrazoi izan daiteke honen atzean. Nire ekoizpena, teknika, konposaketarako estiloa edota nire ohiko kolaboratzaileen ekarpenek, bereziki Ian Bairson gitarrajolearenak,
|
eragin
dezakete horretan.
|
|
|
Hori dela eta, eta zure galderari erantzunez, teknologia konposaketa lanerako laguntza gisa erabil daiteke, baina grabazioetan, gehiegizko erabilerak
|
eragin
kaltegarriak ekar ditzake. Adibidez, jazz musika grabazioaren arte forma bat da, gordinean egiten dena.
|
|
|
Beno, zer nahi duzue esatea? Penagarria, desastrosoa, negargurea
|
eragiten
duen kanpaina izan dela alde horretatik oraingo hau, esan dezaket. Begi bistakoa da erraz nagusitu dena politikarien artean, esan bezala, deskalifikazioa izan dela, ia denak denen kontra gaizki esaka aritu direlarik, bai euskal partidu nazionalistak nola Madrilen zentrala daukaten partidu nazionalista espainolak ere.
|
|
|
Txosten honetan esaten denez, gehienak bazar, merkatu eta drogerietan erosten dira, eta begiek behar duten babesa ez eskaintzeaz gain, ikusmenarentzat arrisku larria ekar dezakete, deformazioak, erreflexioko akatsak eta baita graduaziokoak ere eduki ditzaketelako. Betaurreko desegoki batzuen eragina eguzkiak larruazalaren gain
|
eragiten
duena bezain atzeraezina izan daiteke. Antiojo horietako kristalek ez gaituzte beti eguzki izpi infragorri eta ultramoreetatik babesten, eta horrexegatik antiojo normalizatuak erabili behar dira, babes horren berri ematen duen etiketatu berezia dutenak, dio INCIVIren txostenak.
|
|
|
Ustez sendatzen dituzten gaisotasunen arabera sailkatu ditu Garmendiak errezeta hauek. Arnas aparatuaren arazoetatik hasi eta parasitoek
|
eragindakoetara
iritsi arte 16 atal ditu orotara bilduma honek. Erremedioak euskaraz zein gazteleraz daude emanak eta amaieran euskarazko landare izenak eta hauen gaztelerazko baliokideak jasotzen dituen aurkibide hiztegi bat erantsi dute.
|
|
|
Alabaina, eragin hori zenbaterainokoa izan zen ez dago zehazterik oraindik. Maite Izquierdoren ustez, Gipuzkoako kostaldeko biztanleen artean aldaketaren bat gertatu zela" ziurta dezakegu, baina argitzeke dago zertan
|
eragin
zuen: okupazioan, bizimoduan, kultura materialean".
|
|
|
Kontuan hartu behar da gainera, euskaltegia hizkuntzaren ezagutzan
|
eragiteko
gunea dela, baina handik kanpo, askok bere maila galdu egiten duela eta beharrezkoa dela erabilera eremu berriak zabaltzea. AEKren arduradunek esparruko erakunde desberdinen arteko lankidetza eza eta egituratze beharra ere azpimarratu dituzte egoeraren analisia egiteko orduan.
|
|
|
Egungo egoeraren balantzeaz gain aurrerantzean jorratu beharreko ildoak eta bultzatu beharreko aldaketak mahaigaineratu dira bertan.Euskalduntzearen egungo nahiz etorkizuneko erronketara egokitzeko AEK k bere egituraren berrikuntza du, batetik, helburu. Bere egitura enpresariala sendotu behar du eta barne funtzionamendua eta komunikazioa hobetzeko ahaleginak aurreikusi dira.Bestetik, ikasleria aldatzen ari den neurrian, AEK k bere eskaintzaren bilakaera
|
eragin
behar du eta Didaktika Taldea berrikuntza garrantzitsuak ezartzeko prestatzen ari da.Modernizaziorako ordua da AEK n.
|
|
|
Enpresetan erabiltzen diren gai edo substantzia toxikoek 8.500 langileren heriotza
|
eragiten
dute urtero Espainian, osagai horiekin edukitako kontaktuak eta horiekiko esposizioak dakartzan gaixotasunen ondorioz, Comisiones Obreras (CCOO) sindikatuak aurkeztu eta Ingurugiroko Agentzia Europarrak (AEMAk) jasotako datuen arabera.Produktu kimiko arriskutsuen erabilerak (eta kanpora askatzeak) badu eraginik baita langileen ugaltzeko gaitasunean ere. Kalkuluen arabera, 70eko hamarkadatik hona gizonezko langileen esperma mililitroko espermatozoideen kopurua ia milioi batean gutxitu da, eta Espainian gauzak horrela jarraituz gero, horrek ia erabateko antzutasuna ekarriko luke berrogeita hamar urte barru.Dena den, jende arruntarentzat eta horien artean gutariko gehienak sartzen gara, arrisku toxikoa, mende amaiera honek uzten duen herentziarik okerrenetako bat, ia ezezaguna da.
|
|
|
Enpresetan erabiltzen diren gai edo substantzia toxikoek 8.500 langileren heriotza eragiten dute urtero Espainian, osagai horiekin edukitako kontaktuak eta horiekiko esposizioak dakartzan gaixotasunen ondorioz, Comisiones Obreras (CCOO) sindikatuak aurkeztu eta Ingurugiroko Agentzia Europarrak (AEMAk) jasotako datuen arabera.Produktu kimiko arriskutsuen erabilerak (eta kanpora askatzeak) badu
|
eraginik
baita langileen ugaltzeko gaitasunean ere. Kalkuluen arabera, 70eko hamarkadatik hona gizonezko langileen esperma mililitroko espermatozoideen kopurua ia milioi batean gutxitu da, eta Espainian gauzak horrela jarraituz gero, horrek ia erabateko antzutasuna ekarriko luke berrogeita hamar urte barru.Dena den, jende arruntarentzat eta horien artean gutariko gehienak sartzen gara, arrisku toxikoa, mende amaiera honek uzten duen herentziarik okerrenetako bat, ia ezezaguna da.
|
|
|
Kalkuluen arabera, 70eko hamarkadatik hona gizonezko langileen esperma mililitroko espermatozoideen kopurua ia milioi batean gutxitu da, eta Espainian gauzak horrela jarraituz gero, horrek ia erabateko antzutasuna ekarriko luke berrogeita hamar urte barru.Dena den, jende arruntarentzat eta horien artean gutariko gehienak sartzen gara, arrisku toxikoa, mende amaiera honek uzten duen herentziarik okerrenetako bat, ia ezezaguna da. Merkatu europarrean 70.000 gai toxiko komertzializatzen dira, eta gehienetan, gizaki eta gainerako organismo bizidunentzat landare eta animalientzat dituzten
|
eragin
kaltegarriak ez dakizkigu zein diren. Baina gai kimiko arriskutsuen produkzio, erabilera eta liberazioak ingurumenera eragin ugari dauzka giza osasunarengan.
|
|
|
Merkatu europarrean 70.000 gai toxiko komertzializatzen dira, eta gehienetan, gizaki eta gainerako organismo bizidunentzat landare eta animalientzat dituzten eragin kaltegarriak ez dakizkigu zein diren. Baina gai kimiko arriskutsuen produkzio, erabilera eta liberazioak ingurumenera
|
eragin
ugari dauzka giza osasunarengan. Hasi sistema kardiobaskular, immunologiko, arnas eta nerbio sistemako gaixotasunekin, eta minbizi desberdinekin eta ugalketako arazoekin bukatzeko
|
|
|
" borondate politiko baten ondorioz eman da; denboraz bete beharreko epe legala bete ez genuela argudiatu zuten, baina guk bete dugu epe hori. Borondate politiko berberak
|
eraginda
, Beratik Lesakarako oinezko ibilbidea ezin izan zen normaltasunez burutu. Hor euskararen aldeko aldarrikapen bat isilarazteko nahi bat dago".
|
|
|
Batetik, industu aurreko babesa falta da. Jendearen ezjakintasunak
|
eraginda
, bideak egitean makinek hausten dituzte, zuhaitzak moztean gainera bota... Bestetik, arkeologoek indusketetarako dirua jasotzen dute batik bat, baina ia ez berriztatzeko.
|
|
|
Internet gerra hotzaren fruitu da. Gerra ondorengo urteetan, indarkeriarik gabeko borroka politikoaren beharrek pixkanaka hobetuz zihoan ordenagailu sare baten eratzea
|
eragin
zuten. Hedapena eta funtzioak zabaltzen joan ziren harik eta muga fisikorik ez zuen mundu mailako komunikabidea bilakatu zen arte, hots, Internet jaio zen.
|
|
|
EAJ batasun nazionalistaren ahaleginean murgildu da, eta gizartea nazionalismo homogeneo batera behartu nahi du. Zatiketa
|
eragiten
duen politika hau, berez, porrotera kondenatua dago.
|
|
|
Hala ere, duela bi urte han egon ginenean jendeak haserreago zirudien orain baino. Elianen aferak ordea, herria elkartzea
|
eragin
du umea Kubara itzuli dadin. Gurekin alderatuz gero, gu" Mambo erregeak" garen arren, Haiti edo Nikaraguan baino hobeto daude Kuban, oinarrizko beharrak beteta dituztelako.
|
|
|
Hor dugu gaixo sendaezinen kasua, edota irletan eta Afrikan barreiaturik zeuden presoak, edo azkeneko" 105 presoen mugimendua". Bai, nahiz eta PPko gobernuak etsipenera eraman nahi gaituen diskurtsoa erabili (ez dugu presiorik onartuko, egiten dena alferrikakoa izanen da...), Euskal Herritik
|
eragiten
zaion presioa eraginkorra da.
|
|
|
Anaia nagusia" ri esker, Antena audientzia gainditu du Tele 5ek, lehen aldiz 1997tik. Horren
|
eragin
zuzena publizitate irabazien galera izan da; Antena esaterako, 2.000 milioi pezeta (80 milioi libera) gutxiago irabaziko du" Gran Hermano" ren erruz. Tele 5ek aldiz, 20 segunduko iragarki batentzako salneurria 1.850.000 pezeta izatetik 3.600.000ra igo du.
|
|
|
Kultur baztertze hori jasan du. Baztertze hori
|
eragin
duen beste arrazoi bat ere badago: museoak dirua xahutu besterik egiten ez duten gauzak bezala hartu dira.
|
|
|
" Tabakoa txarra da osasunerako" ipuinaren kasuan, adibidez, istorioak kontatzen eman nitzakeen urteak eta urteak. Interrelazioak landu nahi nituen, zer
|
eragin
izan dezakeen gertakizun batek ondoan dagoen pertsona batengan. Azkenean, hasierara bueltatzea izan zen aukeratutako bukaera.
|
|
|
Bilboko Portuaren handitzeak (bigarren fase bat izango du), ekonomiaren egoera onak jarraituz gero izango den untzi trafikoaren areagotzeak (egun 4.000 untzi sartzen da urtero) eta oraingo eta etorkizuneko premiei erantzuteko behar adinako itsasuntzi konponketa zentrorik ez egoteak Euskal Itsas Foroaren egitasmoa
|
eragin
du: Bilboko portuan untzien konponketarako koordinazio zerbitzu baten eratzea.
|
|
|
Bertan mexikar ligan parte hartu zuten eta baita 1938 irabazi ere (egileak lortutako azken informazioek datu hau ukatu egiten dute eta nahiz eta liburuan agertu, hurrengo ediziorako zuzendu nahi du). Azkenean, kanpoko zein barruko presioen
|
eraginez
, eta" Euzkadi" ren lehenbiziko misioa alde batera geratzen ari zenean, selekzioaren autodisoluzioa etorri zen, 1939ko abuztuan.
|
|
|
Egia da, erakunde batek bere informazio sistema eratzen duenean bere" know how" zaindu nahi duela, baina ordura arte garatu ezin zituen hainbat produktu garatzeko posibilitatea zabaltzen zaiola ere bai. Hau ekonomiaren edozein alorretan gertatzen ari bada ere, euskal kulturan tentsio bereziak
|
eragin
ditzake, gure erakundeek, gutxi edo gehiago, bere laneko eremua izan baitute. Nire ustez, bata bestearen laneko eremutan sartzea gero eta normalagoa izango da eta horren aurrean gerta daitekeena ondoan azaltzen diren hiru bideetakoren batetik joango da:
|
|
|
Bost hilabete iraun zuen. Nolanahi ere, erakunde honek berak ere jasan behar izan ditu hainbat krisialdi, prezioen igoerak eta jaitsierak
|
eraginez
. Igoera eragin zutenen artean 1979koa (Iraneko iraultza) eta 1991koa (Kuwaiteko iraultza) aipa genitzake.
|
|
|
Nolanahi ere, erakunde honek berak ere jasan behar izan ditu hainbat krisialdi, prezioen igoerak eta jaitsierak eraginez. Igoera
|
eragin
zutenen artean 1979koa (Iraneko iraultza) eta 1991koa (Kuwaiteko iraultza) aipa genitzake. Jaitsieren artean, berriz, 1986koa (ekoizpenaren igoeragatik jasandako prezioen %50eko beherakada) eta 1998koa (Asiako krisialdia).
|
|
|
Jaitsieren artean, berriz, 1986koa (ekoizpenaren igoeragatik jasandako prezioen %50eko beherakada) eta 1998koa (Asiako krisialdia). Krisialdi horietan, aditu batek baino gehiagok LPEEren deuseztapena iragarri zuen, baina erakundeak erabat berreskuratu zuen munduko petrolioaren merkatuan
|
eragiteko
gaitasuna.
|
|
|
1974an sortu zen eta, Frantzia izan ezik, OCDEko herrialde guztiak sartu ziren. Petrolioaren prezioak
|
eragindako
tentsiorik handieneko urteetan Energiaren Nazioarteko Agentziak hidrokarburoen inportaziorako gehienezko kuota orientagarriak ezarri zituen herrialde bakoitzarentzat
|
|
|
Eguerdiko hamabi eta erdiak eta ordubiak bitartean eta arratsaldeko seiak eta zortzi eta erdiak bitartean gertatzen dira kotxe ilara handienak. Udaletxeko Trafiko Ataletik diotenez, norbanakoaren kotxearen erabilera zentzugabeak
|
eragiten
ditu honelakoak. Guztira 4.011 ibilgailuentzat dago lekua lur azpiko aparkalekuetan.
|
|
|
Aniztasuna da nagusi euren artean. Baina ez dira idazleak literaturan
|
eragiten
duten bakarrak. Argitaletxeek zeresanik badute eta, horrela, badirudi narratiba errentagarriaren aldeko apustuak poesia alde batera uztea ekarri duela.
|
|
|
Horrek bere eragina izan dezake ala ez. Baina, normalean,
|
eragingo
du.
|
|
|
Baina bereizten genituen, bagenekien bakoitza nork egina zen. Idazle horiek asko
|
eragin
dute estiloan, baina ez hainbeste edukian eta esanahian. Horretan gure belaunaldia sanoa da, bakoitzak bere giroa du eta horixe islatzen du.
|
|
|
Edorta Cobreros eta Iñaki Agirreazkuenagak gaiaren inguruko hausnarketa egin eta gero, Mikel Zalbidek hezkuntza mundua du hizpide eta Josu Iñaki Erkorekak, ostera, administrazioaren esparrua aztertzen du. Amaitzeko, Javier Diaz Nocik Euskararen Legeak komunikabideetan izan duen
|
eraginaz
dihardu
|
|
|
Duela 15.000 urte inguru, azken glaziazioaren bukaerak ekarritako itsasoko ur mailaren igoerak, ordurarte lehorrean egondako lur eremu zabalak ur azpian uzteaz gain, kostalde berriaren ondoan gelditu ziren ibai zatiak itsasmareen eraginpean gelditzea
|
eragin
zuen, egungo itsasadar eta estuarioak agertu zirelarik. Itsasoko eta ibaietako urek elkar besarkatzen duten leku hauetan, bere emankortasunarengatik eta bizidunen aldetik azaltzen duen oparotasunarengatik ezaguna den ekosistema interesgarria garatzen da:
|
|
|
Hemendik aurrera ur ertzaren ondotik doan bidetik jarraitu behar duzue. Txango hau itsasbeheran egiten baduzue, bide honetan, itsasmareen gorabeherek
|
eragindako
ur eta gazitasun aldakortasun handiari aurre egiteko moldatu diren paduretako landare bereziak ere ezagutu ahal izango dituzue, zuen oinen ondoan landaredi interesgarri honen populazio joriak aurkituko baitituzue.
|
|
|
amildegiak, euria larreetan, denborak gelditutako herrixkak. Prest nengoen Irlandaz mozkortzeko eta, zinez diotsuet, hiru Guinness pintak
|
eragindakoa
baino" aitzur" ederragoa harrapatu nuen 1995 hartan.
|
|
|
The Burren izeneko eskualdea aurkituko dugu lehendabizi, formazio geologiko bitxi bati esker ezagun bihurtu dena. Kare-harrizko lurzorua erosionatuz joan da euriaren
|
eraginez
, eta ondorioz haitzuloz osatutako sare zabal bat sortu da lurpean, bisitariaren gozamenerako.
|
|
|
Bietatik, gaur egun soilik Aketxek mantentzen du irla izaera, Gaztelugatxen, lehorrarekiko azaltzen duen hurbiltasuna dela eta, gizakiak pasabide bat eraiki baitu lehen soilik itsasbeheretan agerian gelditzen zen istmoaren gainean. Pasabide honek, Gaztelugatxek irla izaera galtzea eragiteaz gain, irlaren gainean baseliza bat eta bertaraino iristen den bide bat eraikitzea ahalbidetu du eta honek irlen ezaugarri diren isolamendu baldintzak desagertzea
|
eragin
du.
|
|
|
Hondarribiko Higer lurmuturraren aurrean kokatutako harri irla txiki honetara, itsasbeheretan, belaunetaraino uretan sartuta irits daiteke arazorik gabe. Lehorrarekiko hurbiltasunak eta bere tamaina txikiak natura ikuspegitik aparteko ezaugarririk ez azaltzea
|
eragiten
dute. Hala ere, udazkeneko ekaitz egunetan, ezteiondoko migrazioa burutzen ari den hainbat itsas hegaztirentzat Amuitze atseden eta babeslekua bilakatzen dela kontuan hartzekoa da.
|
|
|
Urte erdia Espainiako Estatuaren esku eta beste erdia Frantziako Estatuaren menpe dago. Historia aldetik duen garrantzia honek
|
eragin
zuen irla mareen eraginetik at uzten duen harrizko murruaren eraikuntza.
|
|
|
Miarritzeko kostaldean ugari dira itsas harkaitzak eta harri irlak. Hauetako batzuk (Rocher de la Vierge, kaiaren ingurukoak...) gaur egun, gizakiaren
|
eraginez
, lehorrarekin loturik agertzen zaizkigu. Beste batzuek (La fregate, Roche Ronde, Roche Plate...), ordea, irlen ohiko isolamendu baldintzak mantentzen dituzte eta horri esker bertan ekaitz txori txikiaren kolonia habigile garrantzitsu bat dago.
|
|
|
Zer
|
eragin
izan du Iparraldeko bertsolaritzan zuek txapelketan parte hartu eta Ametsek Nafarroako txapela eramateak?
|
|
|
Bere sortzailearen ideia politikoei fidel egon da" Le Miroir" eta eskuineko bezala sailka badaiteke ere, frantses' ezkerrekoek', sozialistek behintzat, ez diote erasiarik botatzeko arrazoirik. Abertzaleek bai, ordea, zeren eta 44 urteotan diharduen informazio ergel eta ahul honek ez baitu ezertarako ohartarazterik
|
eragin
.
|
|
|
Gainera, burdina Ingalaterrara eraman beharrak merkataritza eta ontziterian
|
eragin
zuen. Bizkaiko portuetatik Ingalaterrara 21 untzi irteten zen astero.
|
|
|
Sozietateko lehendakari gisa, Claudio Boada, 67tik aurrera, eta Villar Mir, 1970ean, izan ziren garai horietako hedakuntza arrapaladatsuaren arduradunak, gerora etorriko zen hondamendia
|
eraginez
. Neurrigabeko itxaropen onen garaiak ziren, Barakaldo eta Sestaoko ekoizpena 1.300.000 tonataraino handitu nahi zen, eta horrek %50eko hazkundea esan nahi zuen.
|
|
|
Horrela ulertu behar da diskurtso bortitza, uholde gisa gure gainera etorri dena, galdutako denbora korrika eta presaka irabazi nahiko balute bezala. Ulertezina dena, baita azalpenik ez duena ere, azaltzen saiatu dira iritzi publikoan
|
eragin
nahirik, buruan dituzten neurri murriztaileak kosto politikorik txikienarekin onartzeko bidea izan dezaten. Nafarroako gizartea ez dago euskararen kontra eta badakite lan handia egin dutela errealitate hau aldatzeko; euskararen kontra jartzeko gezurra, iraina eta intoxikazioa erabili dituzte, bizi izan dugun kanpaina mediatikoan ikusi dugun bezala.
|
|
|
Familiaren baserrian bere lehengusu Loretxu eta izeba Edurne ezagutuko ditu eta eurekin euren oinordekoen ikuskizun magikoak ezagutu eta biziko. Egunerokoan murgildurik, Loretxuren atxilotzeak eta honek jasandako torturek aldaketa
|
eragingo
dute Amaiarengan. Orduan amaituko da betiko bere haurtzaroa:
|
|
|
Eta duela 60 urte atxikimendu hori erakustea ez zen arrunt normala. Diru eskasiak baino bizi grinak
|
eraginda
, sorlekua utzi eta Argentinara emigratu zuen. Baita han 10 urte igaro ere.
|
|
|
Ez da ahaztu behar, ordea, cannabisa droga bat dela eta kalteak ere
|
eragin
ditzakeela; dena den, urte luzeetan aipatu izan direnak baino gutxiago direla frogatu da azken urteotan. Oraindik ikerketa ugari dago egiteke esparru honetan eta trabak ere ez dira gutxi.
|
|
|
Esklerosia eta migrainaren kasuak ere ikertu eta frogatuak izan dira. Bronkodilatazioa
|
eragiten
duenez asmarentzako mesedegarria da. Eta hiesa duten gaixoentzat onuragarria gertatzen da erabilera.
|
|
|
Egia da, hala ere, iraganean aipatu izan den hainbat efektu negatibo ikerketen bitartez ezeztatu dela. Adibidez, eta luzaroan sinetsi izan bada ere, kontsumo kronikoak ez du garunean kalterik
|
eragiten
. Baina hemen ere ikerketa sakonagoa beharrezkoa litzateke zehaztasun handiagoz aritzeko.
|
|
|
Marihuanak gosea
|
eragiten
duenez, gizentzeko joera handiagoa dakar eta berau erretzeak bronkitisa eragin dezake (birika minbizirik, ostera, ez da orain arte frogatu ahal izan). Psikopatologiarik ez da sortzen kontsumo jarraituagatik, baina erabiltzaileak aurretik duen gaixotasuna areagotu dezake.
|
|
|
Marihuanak gosea eragiten duenez, gizentzeko joera handiagoa dakar eta berau erretzeak bronkitisa
|
eragin
dezake (birika minbizirik, ostera, ez da orain arte frogatu ahal izan). Psikopatologiarik ez da sortzen kontsumo jarraituagatik, baina erabiltzaileak aurretik duen gaixotasuna areagotu dezake.
|
|
|
Kalamuaren bertute ugariak aipatu ondoren,
|
eragin
ditzakeen kalteak txikiak direla ikusi dugu. Zergatik zigortzen du legeak, orduan, kalamua?
|
|
|
THCak hipotentsio ortostatikoa
|
eragiten
du. Baina hau da tentsioa jaisteko modurik desegokiena eta tratamendu egokiagoak badira.
|
|
|
Nerbio sistema zentraleko depresiboek
|
eragindako
abstinentzia sindromea.
|
|
|
\ Paranoia egoera larriak. Drogaren egoera ilegalak eta hartzailearen paranoiarekiko joerak
|
eraginda
ager daitezke.
|
|
|
\ Biolentzia. Agresibitaterako joera berezia dutenengan
|
eragin
dezake zenbait kasutan. Orokorrean agresibitatea apaltzen du gehiago, eragin baino.
|
|
|
Agresibitaterako joera berezia dutenengan eragin dezake zenbait kasutan. Orokorrean agresibitatea apaltzen du gehiago,
|
eragin
baino.
|
|
|
\ Psikomotrizitatea. Kontsumo oso handiak kalteak
|
eragin
ditzake.
|
|
|
\ Garun atrofia. Alkoholarekin bezala, kantitate oso altuek garun atrofia
|
eragin
dezakeela pentsatzen da, baina oso zaila litzateke.
|
|
|
Oso arraroa da abstinentzia sindromea
|
eragitea
. Dosi handiak eta jarraituak behar dira eta sintomak arinak izaten dira.
|
|
|
Kalamuaren elementu aktibo nagusia, THC, ez da prozesu metabolikoei esker ezabatzen;
|
eraginik
ez duen gorputz ataletan, gorputz osoko eta garuneko gantz guneetan gordetzen da. Baina sustantzia ez da une horretan aktiboa eta ez du ondorio negatiborik ekartzen.
|
|
|
Kalamuaren phenytoin izeneko sustantziak antikonbultsibo moduan
|
eragiten
du eta THC eta cannabidiol sustantziek efektu hau areagotzen dute.
|
|
|
Liburuok
|
eragin
zuen kezka eragin zuten arrazoiek, ordea, lehenean diraude. Beude liburuak hilik, baina ekar ditzagun Lertxundiren eta Saizarbitoriaren proposamenak bizira.
|
|
|
Liburuok eragin zuen kezka
|
eragin
zuten arrazoiek, ordea, lehenean diraude. Beude liburuak hilik, baina ekar ditzagun Lertxundiren eta Saizarbitoriaren proposamenak bizira.
|