|
2002
|
|
|
Espainian, unibertsitate ikasketak dituzten emakumeen arteko tratu txarrak(% 8,9) nabarmen txikiagoak dira gainerako taldeetan baino. Haren
|
eragina
biktimaren hezkuntza mailaren alderantzizkoa da: goi mailako batxilergoko ikasketak edo horien baliokideak egin dituztenen% 11,4, oinarrizko batxilergoan geratu zirenen% 13,4, eta are gehiago, ikasketarik gabekoen% 13,6 edo lehen mailako titulazioa dutenen% 13,6, Emakumearen Institutuaren 2000ko datuen arabera.
|
|
2003
|
|
|
Zifra ikaragarria da hori, harrotasunerako baino lotsarako motibo nahikoa eman ligukeena. Alkoholak
|
eragindako
biktima gehienak gaixotasunen batek jota hil ziren (zirrosia, edota aho, faringe eta hestegorriko minbizia, garrantzitsuenak baino ez aipatzearren), eta gainerakoak, ia 2.500, alkoholaren eraginez gertatutako trafiko istripuetan.
|
|
2004
|
|
|
COPEk, beraz, kontu korronte horrekin, Jaurlaritzaren jarrera salatu nahi izan du. Honen guztiaren harira, ETAk
|
eragindako
biktimen elkarteei 2003 eta 2004rako PPren Gobernuak eman zien laguntza zuzena 600.000 eurokoa izan zela ezagutu da. Diru gehien AVT elkartek jaso zuen, 213.000 euro, Covitek 50.000 euro eta Fundacion Papeles de Ermua elkarteak 46.000 euro.
|
|
2005
|
|
|
Estatuek lankidetza jorratu behar dute nazioarteko zuzenbidea garatzen jarraitzeko, Estatu horiexen jurisdikzioaren edo kontrolaren pean burututako jarduerek jurisdikzio horretatik kanpo kokatutako zonetan eragiten duten kutsaduraren erantzukizunari eta
|
eragindako
biktimentzako kalte sariei dagokienez.
|
|
2006
|
|
|
Baina ez da ETA izan giza eskubideak muturreraino zanpatu dituen bakarra, sufrimendurik bihozgabeena eragin duen talde bakarra. Nafarroatik atera gabe, denok dauzkagu gogoan Estatuaren beso luzeek
|
eragindako
biktimen izenak: Jose Luis Cano, poliziak Iruñeko Caldereria karrikan tiroz hil zuen gaztea, German Rodriguez, Gladys del Estal, Mikel Zabaltza… Inor ez dute epaitu hilketa horiengatik, inor ez dute espetxeratu tortura horiengatik, ez dituzte biktimatzat jotzen, ez daude aipatuak eta goraipatuak, eta haien familiako kideek ez dute inolako laguntzarik jaso.
|
|
2007
|
|
|
Gatazkak
|
eragindako
biktimen erreparatzea aipatzen da uneon. Torturatuen egoera erreparatzeko kontzientzia nola ikusten duzu?
|
|
|
Gaineratu du gaizki argiztatutako errepide batean gertatzen diren gaueko istripuak egunean gertatutakoak baino zazpi aldiz larriagoak direla, eta honako hau defendatzen du: “bide bat behar bezala argiztatzeak %30 inguru murriztu dezake trafiko istripuak
|
eragindako
biktima kopurua”. Gainera, neurriaren garrantzia baieztatzeko, EuroRAP 2006 (errepideak baloratzeko Europako programa) txostenak erakutsi du Espainiako errepideen %13k arrisku handia duela.
|
|
2008
|
|
|
Bombayko erasoek
|
eragindako
biktimen kopuru ofiziala eman zuten atzo agintariek. Iturri horren arabera, 172 lagunek galdu zuten bizia iragan astean; horien artean bederatzi eraso egileak ziren, eta gainontzekoak zibilak eta segurtasun indarretako kideak.
|
|
2009
|
|
|
Arantza Quiroga Eusko Legebiltzarreko presidenteari txostena eman ondotik, komunikabideen aurrean eman du haren berri Lamarkak. Nagusiki ETAren indarkeriak
|
eragindako
biktimei erreparatu die txostenak. Haren esanetan, jardunean jarraitzen duen, erakunde terrorista?
|
|
|
Atzean, zortzi hilabete t' erdiz haurdun dagoen emaztea eta alaba bat, 13 urteko Alazne, utzi ditu. Asviame amiantoak
|
eragindako
biktimen euskal elkarteak salatu zuenez, Murua amiantoak hil duen 14 pertsona da. Pasa den abenduaren 7an Josu Muruak" Gara" egunkariari emandako elkarrizketan (espainolez) nabarmendu zuenez, inork ez zion minbizi sortzailea zen materialari buruz ohartu eta" babesa hutsaren hurrengoa zen".
|
|
|
Hori ez da horrela. Lehen aipatu ditudan lege esparruak ongi definitzen ditu zeintzuk diren talde terroristak, eta zeintzuk diren talde horiek
|
eragindako
biktimak. Guk txostenean jaso ditugu ETA (m), ETA (pm), eta Comando Autonomo Anticapitalistek eragindako biktimak, baina baita BVE, Triple A, GAL eta bestelako eskuin muturreko talde inkontrolatuek eragindakoak ere.
|
|
|
Lehen aipatu ditudan lege esparruak ongi definitzen ditu zeintzuk diren talde terroristak, eta zeintzuk diren talde horiek eragindako biktimak. Guk txostenean jaso ditugu ETA (m), ETA (pm), eta Comando Autonomo Anticapitalistek
|
eragindako
biktimak, baina baita BVE, Triple A, GAL eta bestelako eskuin muturreko talde inkontrolatuek eragindakoak ere. Horiek guztiak talde terroristak dira, eta hori ukaezina da, legeak horrela zehaztu duelako.
|
|
|
Aipatu prozesua Mitchell senatariaren printzipioen baitan zuzendu behar dela diogu. Bestalde, ETA eta Estatu espainiarraren arteko negoziazio prozesua eratu behar da; desmilitarizazioaz, preso eta iheslari politikoen etxeratzeaz eta gatazkak
|
eragindako
biktima guztiei trataera bidezkoa eta zuzena emateaz aritzeko eta akordioetara heltzeko.
|
|
|
Horren lekuko da Gerra Zibileko biktimen gainean Espainiak oraindik ere zabaltzen duen isiltasunezko izara tzarra. Horren lekuko, gure egunetako hemengo indarkeriak
|
eragindako
biktimei ematen diegun tratua. Ez da hautsak harrotzea komeni, atzera begiratzea ez da on, hobe orrialdea pasatzea...
|
|
|
Halako punturaino non, RTVEk koproduzitutako telesail batzuetan ere, Espainiako Gerra Zibilari buruz hitz egitean, ideologia desberdineko bi alderdiren arteko gerra batez hitz egiten da, eta ez Espainiak berrehun urtean izandako bigarren demokrazia aldia erorarazi zuen mugimendu faxista batek eragindako estatu kolpeaz. Halako punturaino non alderdietako batek moralki zuritu dezakeen altxamendua beste alderdiaren kontrolik eza eta hilketak argudiatuta, nahiz eta jakin, datuak mahai gainean jarriz gero, gerrak zuzenean
|
eragindako
biktimen kopurua, zeharka eragindakoa ez aipatzeagatik, izugarria dela.
|
|
2010
|
|
|
Abenduaren 30ean burututako plenoan PSOE alderdi politikoak aurkeztu zuen mozioak ETAk
|
eragindako
biktimak instituzionalki errekonozitzea, eta biktimei zein euren senide eta gertuko pertsonei elkartasuna erakustea zuen helburu.Otsailaren 15an, eta Lasarte Oriako udaletxea eratu zeneko 24 urte beteko direla aprobetxatuz, Udalak ekitaldi bat egingo du" Terrorismoaren biktimei" izenpean, oroitzapen plaka bat jartzeko. " Euren sufrimendua aitortzea, biktimek izan duten arreta falta eta askatasunen defentsan izan duten paper garrantzitsua" aditzera ematea da udal gobernuaren asmoa.PSOE, LOHP eta PPren botoei esker aurrera atera zen proposamena.
|
|
|
" Nire ustez iniziatiba positiboa bada ere, ez ditu biktima guztiak islatzen" adierazi zuen Ortegak. " Ezin dira diktadurak eta faxismoak
|
eragindako
biktimak ahantzi, are eta gehiago trantzisio garaian hartutako neurriak direla medio hiltzaileak kalean daudenean" gaineratu zuen. " Abstenitu egingo naiz errekonozimenduaren apartaduan GALen biktimak, zein diktaduran eta guda zibilean heriotza aurkitu zuten hainbat biktima kanpo geratzen direlako" adierazi zuen Izetak.Askatasun ParkeaPSOEren proposamen honen hirugarren puntuan onartu zenez, Okendoko PERIan sortzen den parke berriari, hau da, Brigidatarren baratzak zirenetan kokatuta egongo den parkeari, terrorismoaren biktimak gogoratzeko Askatasun Parkea izena jarriko zaio.
|
|
|
Alde bakar bateko biktima horiek nire errespetu guztia merezi dute, errespetua ez ezik, nire nahia eta, nire txikitasunean, nire lana ere, biktima gehiagorik egon ez dadin, eta hain zuzen, argi eta garbi bat egiten dut Gernikako deklarazioan esaten denarekin: “Aitortza, adiskidetzea eta erreparazioa gatazka politikoak eta jatorri guztietako bortizkeriek
|
eragindako
biktima orori”.
|
|
|
Gauzak horrela, parte hartzeko deia luzatu die leioaztar guztiei Udalak. Kaleratutako adierazpenean (doc) jasotzen denez," ETAk, hau da, euskaldunon arteko elkarbizitza oraindik mehatxatzen jarraitzen duen talde terrorista bakarrak eragindako beldurraren biktimak; baina, baita ere, beste talde terrorista batzuek
|
eragindako
biktimak. Talde horiek, nahiz eta gaur egun iraganekoak izan, sufrimendua eragin zuten eta, horregatik, biktima horiek ere aintzatespen eta aitormen berak merezi dituzte".
|
|
|
Espainiako Gobernua garrantzitsuenaz ahantzi egiten da. Frankismoak
|
eragindako
biktimak oraindik ere ahaztuetan ahaztuak direla nabarmendu du EBk, eta haiek jasandako krimenak ikertze aldera, legea aldatzea ezinbestekoa dela.
|
|
|
Ume eta gazteen heziketa beharrei ez zaie lehentasunik ematen, beste helburu batzuk ditu. Hitzez hitz esaten da biktimek dutela zentralitatea, eta indarkeria mota batek
|
eragindako
biktimak soilik, gainera. Halaber, EILASen ustez, bizikidetza, giza eskubideen kultura, aniztasuna, elkartasuna, gatazkak gainditzeko elkarrizketa eta bide baketsuak, sufritzen dutenengan enpatia eta abar lantzeko ez da biktimen lekukotzaren beharrik eskolan.
|
|
2011
|
|
|
1931 eta 1980 artean izandako errepresioaren biktima guztien «memoria demokratikoa» berreskuratzea du xede Kataluniako zentroak. EAEn sortu nahi duten instituzioak, ordea, ETAk, GALek eta eskuin muturreko taldeek
|
eragindako
biktimak baino ez lituzke aintzat hartuko, frankismoaren eta estatu indarkeriaren biktimak kanpoan utzita?, eta haien memoria berreskuratu ez ezik, indarkeriaren deslegitimazioa bilatuko luke.De la Cuestak egitasmoaren berri eman zuenean, azpimarratu zuen memoriaren zentroarekin bi helburu lortu nahi dituztela: batetik, oroimenaren bidez biktimak biktima ez ezik «herritarrak» ere badirela agerian uztea, eta, bestetik, biolentzia helburu politikoak lortzeko tresna gisa erabili nahi dutenei «zilegitasuna» behin betiko kentzea.Terrorismoaren Biktimei Aitorpena eta Erreparazioa Emateko Legea landu zenean, ETAren biktimen elkarteek ezinbestekotzat jo zuten «memoria kolektiboa» lortzeko bidean memoriaren zentro bat eraikitzea.
|
|
|
Onartezin iritzi dio gobernuak biktima batzuen eta besteen arteko mailaketa egiteari. Memoriaren zentroak ETAk, GALek eta eskuin muturreko taldeek
|
eragindako
biktimak soilik aintzat hartzea horren adibide da, haren ustez.Estatu terrorismoak eragindako biktimak kanpoan uzten dituen zentro batek «zigorgabetasunari» babesa ematea litzatekeela uste du Garmendiak. Hortaz, Euskal Herrian dauden sufrimendu guztiak bere barnean hartu lituzke halako zentro batek, haren iritziz.
|
|
|
Onartezin iritzi dio gobernuak biktima batzuen eta besteen arteko mailaketa egiteari. Memoriaren zentroak ETAk, GALek eta eskuin muturreko taldeek eragindako biktimak soilik aintzat hartzea horren adibide da, haren ustez.Estatu terrorismoak
|
eragindako
biktimak kanpoan uzten dituen zentro batek «zigorgabetasunari» babesa ematea litzatekeela uste du Garmendiak. Hortaz, Euskal Herrian dauden sufrimendu guztiak bere barnean hartu lituzke halako zentro batek, haren iritziz.
|
|
|
09:30 Azken balantze ofizialaren arabera ia 12.000 dira lurrikarak
|
eragindako
biktimak, hildakoak eta desagertuak kontuan izanda.
|
|
2012
|
|
|
Euskadi Irratia, ETB1 eta Euskaldunon Egunkaria/ Berria artikuluan. Azkenik, Daniel Escribano soziologian lizentziatuak eta Pau Casanellas historian doktoreak frankismoaren kontaketa eta indarkeria politikoak
|
eragindako
biktimen inguruko oroimen historikoa jaso dute Frankismoa ikusezin. Biolentzia politikoaren inguruko oroimen historiko instituzionala lanean.
|
|
|
Motibazio politikoko indarkeriak
|
eragindako
biktimen kasuak aztertu eta Poliziaren gehiegikerien biktima izan zirenak aitortzeko helburuarekin, giza eskubideen urraketen eta beste motibazio politikoko egoera batean izandako beste sufrimendu bidegabe batzuen biktimei buruzko lantaldea sortu zuten Eusko Legebiltzarrak eta Eusko Jaurlaritzak, eta astelehen honetan eman du lehen erabakien berri, Bilbon. Hala, 1960 eta 1978 bitartean izandako kasuei dagokienez, 8 eskaera onartu ditu (7 kasutan heriotzagatik eta kasu bakar batean lesioengatik), eta 3 baztertu (lehendik biktima gisa aitortu dituztelako edo gai zein denbora arrazoiengatik deialdiarekin bat egiten ez dutelako).
|
|
|
Donostiako udal Gobernuak herrialde honek pairatzen duen gatazka politikoaren indarkeriek
|
eragindako
biktima guztiak omendu ditu. Omenaldian ez dute parte hartu udalbatzeko gainerako alderdien ordezkariek.
|
|
2013
|
|
|
Biktima guztiak aintzat hartzeko premia ere azaldu du: «ETAk, GALek, beste talde terrorista batzuek eta polizia indarren legez kanpoko bortizkeriak
|
eragindako
biktima guztiak». Hori esan, eta ezker abertzalearen aurka egin du:
|
|
|
Indarkeriaren biktimen lekukotasunekin taxutu zituzten materialak; batez ere ETAren indarkeriari eta hark sortutako biktimei buruz ari zen plan hura. Leku eskasagoa zuten beste indarkeriek eta haiek
|
eragindako
biktimek. Horren ondoren beste bide bat jorratzen hasi ziren sozialistak:
|
|
|
Gero, isildu egin zen; isiltasun hartan, baina, Mendebaldeko arma industriak
|
eragindako
biktimak ikusi zituen Koldok, Kanbodiakoak eta mundu osokoak, begi hustuetatik eta hanka beso errotik ebakietatik garrasi egiten zutenak: norbaitek ipini behar zion, ordea, hiltzeko makina hari balazta; norbaitek erakutsi behar zizkion munstro hari hortzak.
|
|
|
Biak egongelan zeuden, bakarrik, ETAk
|
eragindako
biktimen aldeko agerraldi ohikotik etxera etorri berriak, semea hizketan hasi zenean:
|
|
|
Biak egongelan zeuden, bakarrik, ETAk
|
eragindako
biktimen aldeko agerraldi ohikotik etxera etorri berriak, semea hizketan hasi zenean:
|
|
|
Gero, isildu egin zen; isiltasun hartan, baina, Mendebaldeko arma industriak
|
eragindako
biktimak ikusi zituen Koldok, Kanbodiakoak eta mundu osokoak, begi hustuetatik eta hanka beso errotik ebakietatik garrasi egiten zutenak: norbaitek ipini behar zion, ordea, hiltzeko makina hari balazta; norbaitek erakutsi behar zizkion munstro hari hortzak.
|
|
2014
|
|
|
Euskal gatazka deritzaionak ez aurrera ez atzera jarraitzen du, batik bat, alde bakarreko urratsak ematea ez delako nahikoa, ez behintzat pareko lubakian daudenak ez badute keinu txikiena ere egiten. ETA k behin betiko armak alboratzea erabaki arren, sufrimendua ez da amaitu oraindik, eta ikusi besterik ez dago, Espaniaren zein Frantziaren espetxe politikak, estatuek
|
eragindako
biktimen onarpen eza, tortura kasuak aztertzeko eta epaitzeko borondate politiko falta…
|
|
|
Madala inguruan AVTko hainbat kide Espainiako banderak hartuta zebiltzan atzera eta aurrera. Arrasaten, Durangon, Elorrion eta Eibarren ere egin zuten protesta, “ETAk
|
eragindako
biktimak gogoan”. Lagunek bidalitako argazkiei harri eta zur begira, bidegabekeria eta probokazioa iruditu zitzaidan.
|
|
|
Etxeberriaren ustez" saiakera berezia" egin behar dute," gatazkaren alde guztiak kontuan hartzeko": " Alde bateko nahiz besteko edozein biolentziak
|
eragindako
biktimei onarpena, errekonozimendua eta babesa adierazi behar diegu. Biktima guztien mina arintzea da oinarria eta ahalegin berezia egin behar dela uste dut, eta horretan ari garelakoan nago".
|
|
|
Udal gobernu honek hurrengoa dio, esan zuen: " Biolentzia desberdinek
|
eragindako
biktimak aitortu nahi ditugu, eta atzera begirako hausnarketa bateratua egin behar dugu, berriro horrelakorik ez gertzeko. Bereziki oroimenean izan behar ditugu azken urteetan hildako azpeitiarrak.
|
|
2015
|
|
|
Joan zen barikuan, motibazio politikoek
|
eragindako
biktimen eta euren memoriaren gaineko topaketa egin zuten Bilbon, eta Iñigo Urkullu lehendakaria 128 alkaterekin batu zen. Tartean, Atxondoko alkatea zegoen.
|
|
|
Horregatik," ulergaitza" eta" larria" iritzi dio koalizioak Xabin Etxaideren hilketaren urtemugan Zestoako udal gobernuak izandako jarrera.Hori dela-eta," arduraz" jokatzeko eskatu dio koalizioak Zestoako alkateari. ...bliko batek, Zestoako kasuan bezala, behin urratsa emanda, inongo biktimarik baztertzea ez da onargarria eta iraganeko zauriak era duin batean orbaindu nahi badira, alkateari falta izan zaion nortasunaz eta ausardiaz jokatzeko eskatzen diogu". Prentsa ohar horretan" elkarlanerako prest" dagoela ere azpimarratu du Zestoako EH Bilduk," dagozkigun ardurak geure eginik, indarkeriak
|
eragindako
biktimen aldeko aitorpenerako elkarlanean" aritu nahi dutela jakinarazi dute.
|
|
|
«Nire eginbeharra da: okupazio naziak Bigarren Mundu Gerran
|
eragindako
biktimak omentzea eta oroitzea dagokit». Argitu du ez dituztela ahaztu hilketa horiek, eta aurrerantzean ere «bizi bizi» gordeko dituztela oroitzan.
|
|
|
Mezu hori zuen pankarta bat erakutsi du Etxerat ek elkarretaratzean.Elkarteak bere ekarpenak jasotzen dituen gutuna eman dio Urkulluren idazkariari. Aurretik, Urtzi Errazkin elkarteko bozeramaileak azpimarratu du sakabanaketa politikak
|
eragindako
biktimen sufrimenduak aitortza merezi duela. «Oinaze hori aintzat hartzen ez bada, ezin izango dugu sekula egin herri honetan gertatu denaren benetako mapa bat», ohartarazi du.
|
|
|
PPko ordezkaririk ez zen izan atzoko bileran, dituzten udal apurretan ez dagoelako indarkeriak
|
eragindako
biktimarik. Bertan nahi zuten izan, baina ez dituzte gonbidatu, eta Nerea Llanos idazkari nagusiak gogor salatu du hori.
|
|
|
Besteak beste, indarkeriaren ondorioz bizia galdu dutenen memoria izango dute aztergai. Etxerat elkarteak elkarretaratzea egingo du artxibategi aurrean dispertsioak
|
eragindako
biktimak gogoratzeko.
|
|
|
Dispertsioak
|
eragindako
biktimen memoria
|
|
2016
|
|
|
Lehen aldiz, 2012an saiatu ginen, baina atzera bota zuten. Baina udalbatzak urrian eskuin muturreko taldeek eta funtzionario publikoek
|
eragindako
biktimak aitortzeko mozio bat onartu zuen. Hori dela eta, saiakera berri bat egitea erabaki genuen.
|
|
|
Aipatu duzu udalbatzak onartu duela eskuin muturreko taldeek eta funtzionario publikoek
|
eragindako
biktimak aitortzeko mozioa. Lanean hasi al da udala?
|
|
|
Beste kontu bat da posiblearen mugak non jartzen diren eta zeren arabera. Espainiako Estatuko funtzionarioek
|
eragindako
biktimen legea onartuko du datorren uztailaren 28an Eusko Legebiltzarrak, aurreikuspenen arabera EAJren eta PSE EEren sostenguarekin. " Posibleen artean legerik onena" dela aitortu dute bi alderdiek.
|
|
|
Biktima eta borreroekin, garaile eta garaituekin» idatzitako historia behar dugula esan berri du gure herriko gatazka armatuak
|
eragindako
biktimen zati baten ordezkariak. Miguel Angel Blanco testu-liburuetan heroi gisa ageri dadin lan egingo omen du haren arrebak.Barka diezadala Blancok, baina nik ez dut nahi galtzailez eta garailez osatutako herririk.
|
|
|
1978 eta 1999 artean «motibazio politikoko indarkeria egoeran»
|
eragindako
biktimak aitortzeko lege proiektua onartu du Eusko Legebiltzarreko Giza Eskubideen Batzordeak. Horrenbestez, azken bozketarako prest gelditu da egitasmoa.
|
|
|
Munduan zehar gertatzen diren eskubide urraketa guztiak salatu nahi ditugu, gerrek
|
eragindako
biktima guztiak oroitu eta gerra gehiago ez izateko aldarrikatzeko.
|
|
|
Jaurlaritzak antolatu ekitaldia Donostiako Pasealeku Berrian den Jorge Oteizaren eskulturaren ondoan iragan da," Utzitako hutsunearekin eraiki nahi dugu etorkizuna" lelopean. Han bildu dira kargudun politikoak eta alderdi guzietako ordezkariak, bai eta ere ETAk, GALek, BVEk eta bestelako taldeek
|
eragin
biktimen familiakoak. Iruñen, Nafarroako Gobernuko eta alderdi politiko guzietako ordezkariak elkarretaratu dira parlamentuaren aitzinean.
|
|
|
" Memoria anitza" Gerra Zibilak, Frankismoak, talde armatuek eta poliziak artekoak errekonozitu dira oraindik
|
eragindako
biktimak hartuko dituzte kontuan erakusketan. Ezenarrok adierazi du herritarren partaidetza bultzatuko dutela ekimenagaz.
|
|
2017
|
|
|
biktimaren klase soziala, apaizaren prestigio maila, biktimaren generoa, laguntza sareen existentzia edo existentzia eza, elizari aitortzen zaion autoritate kuota, garaiaren araberako sexuaren inguruko estigmatizazioa... Guztiek izan dezakete
|
eragina
biktimari aitortzen zaion sinesgarritasunean edo isiltasuna puskatzeko aukeretan. Liburuan badaude abusuek eragindako minarekin bizitzen ikasi duten zenbait pertsonaren ahotsak, eta badaude oraindik ere min betean bizi diren beste zenbait biktimarenak ere.
|
|
|
zegoela adierazi zuen, baina bazuela, esanahi etiko nagusi bat?: . Behin betiko ziurtatzen du ETAk
|
eragindako
biktima bakar bat ere ez zuela inoiz eragin behar, inoiz ez?. ETA armagabetzeko Jaurlaritzak lan egin zuela nabarmendu zuen Urkulluk:
|
|
|
Duela hamar urte bukatu zen prozesutik, urte batzuk lehenagotik ere bai?, biktimen gaiak hartu du indar handigoa. Haientzat egia, justizia eta erreparazioa eskatzen dituzte eragileek, baina oraindik ez dute adostu indarkeria mota guztiek
|
eragindako
biktima guztiak hartu behar direla aintzat. Ikuspuntu partikularra azaldu zuen Egigurenek orain hiru urteko saioan, gogoeta pizten duena akaso:
|
|
|
Mirenek barkatzeko eskatu zion, “bukaeratik hasi naiz-eta. Irlandan, Glencree delako leku batean, euskal gatazkak
|
eragindako
biktimak bildu dira 2007tik hona. Santi Brouarden alaba, Zabalaren ahizpa, ETAk aita militarra erail zion seme bat.
|
|
|
Armagabetzearekin" armak klandestinatearen eremutik legaltasunaren eremura pasa" direla erran du. " Behin betirako ziurtatzen du ETAk
|
eragindako
biktima bakar bat ere ez zuela inoiz eragin behar, inoiz ez". Nafarroako Gobernuak ere ETAren armagabetzeari buruzko balorazioa egin du.
|
|
|
Arabako Aldundiak, Batzar Nagusiek, Gasteizko Udalak eta tokiko erakundeek ekitaldi bat eginen dute apirilaren 1ean, Azazetako lepoan, Mola jeneralak manaturik fusilatuak izan ziren hamasei pertsonak omentzeko, sarraskiaren 80 urtemugan. Diktadura frankistak
|
eragin
biktima guziak oroitzea eta memoria erreparatzen laguntzea da ekitaldiaren helburua. Ekitaldia antolatu duten erakundeek oroitarazi dute 1937ko martxoaren 31tik apirilaren 1erako goizaldean hil zituztela omenduak izanen diren hamasei lagunak.
|
|
2018
|
|
|
Ahal Dugu alderdiko idazkari nagusiak erran du: "
|
Eragindako
biktimak aintzatetsi gabeko amaiera ez da gizarteak esperotakoa". Jexuxmari Mujika," Kortaren Bidetik" fundazioko eledunak atseginez hartu du ETAren desegitearen berria eta azpimarratu du sufrimendu ezberdinei leku eginez idatzi behar dela egiazko historia.
|
|
|
Euskal Elkargoko lehendakaria ez da arratsaldean Aieten iragaiten zen ekitaldira joan, erran duenez, bere funtzioak ez baitako ahalmenik emaiten. Nazioarteko arduraduneri erran dio oraino heien beharra zuela Euskal Herriak, gatazka horrek biktimak egin zituela bi aldeetan eta ez dela oraino euskal preso politikoen kasua konpondua ez eta ETAk
|
eragin
biktimena.
|
|
|
Duda egiten dut PPko kideek eta terrorismoaren zenbait biktimak Nigeriako emakume horri eta, oro har, mundu zabaleko prostitutei erruki edo errespetu txikienik ere izango ote dieten. Baten batek galdetuko du zergatik lotzen ditudan eskuin espainiarra, berez muturreko eskuinaren ordezkaria ere badena, eta alde bateko indarkeriak
|
eraginiko
biktimen kolektibo bat prostituzioarekin. Biktimak eta prostitutak gauza bera al dira, ba?
|
|
2019
|
|
|
Indarkeria fisikoaz haratago dagoen abusua da haien aztergai nagusia, askoz ere sutilagoa den tratu txar emozionala, alegia. Tratu txar emozionaletan hitzez eta ekintzaz biktima deskalifikatu, umiliatu eta laidotzen da, eta indarkeria mota horren
|
eragina
biktimarengan kalte fisikoak bezain kaltegarri dira. Uste dena baino gehiagotan ematen da abusu emozionala, eta edozein giza harremanetan eman badaiteke ere, abusu emozionalen biktimak botere gutxien dutenak izaten dira, hots, haurrak eta emakumeak (M. T Loring 1994).
|
|
|
Eta horren adierazle gisa argudiatu dute, aurrena, Etxarri Aranatzen jarritako oroigarriak eta plakak jasotako erasoak. Bestetik, motibazio politikoa dela-eta funtzionario publikoek edo eskuin muturreko taldeek
|
eragindako
biktimak aitortu eta erreparatzeko Nafarroako Parlamentuak onartutako 16/ 2015 Foru Legeari Auzitegi Konstituzionalak helegitea jarri eta bertan behera utzita egotea dauka. Eta, azkenik, zenbait hedabidek gertatutakoaren harira informazioa manipulatzen jarraitzen dutela Mikel “terrorista” bezala izendatuz.
|
|
2020
|
|
|
Gure gizartean suertatzen ari zen" terrorismoak"
|
eragindako
biktimen erabilera politikoaz ohikoa ez zen ikuspuntutik begiratzeko eta modu literarioan adierazteko.
|
|
|
Goian esan bezala, biktimei buruz pentsatzeko eta nire gogamenak partekatzeko aforistika ere hautatu nuen nik, kontuan hartuta, hedabideen erabilera politikoa medio," terrorismoak"
|
eragindako
biktimak soilik direla aintzakotzat hartuak izan direnak, haiek bakarrik. Beste motetakoak, tortura kasuetakoak esaterako, frogaren indarra falta ohi denez, ezin dira kontuan hartuak izan.
|
|
|
1976 eta 1999 artean Poliziak
|
eragindako
biktimen aitorpena egiteko legea moldatzen duen arauari buruzko behin betiko bozketa egin zuten Eusko Legebiltzarreko iazko apirilaren 4ko osoko bilkuran. Bertan, ikusleen artean izan ziren polizia elkarteetako ordezkariak, eta keinuka aritu zitzaizkien EH Bildukoei.
|
|
|
Prentsa artikulua, non egileak sartzen baitu Naparra eskuineko terrorismoak
|
eragindako
biktimen artean.
|
|
|
Bestalde, lehen ere aipatu dugu PPk eta UPNk zer jarrera daukaten Auzitegi Konstituzionalean errekurtsoaren pean dagoen eskuin muturreko taldeek edo funtzionario publikoek
|
eragindako
biktimen errekonozimenduari buruzko legearen kasuan; azaroaren 18ko berri batek argitzen du Gobernuak 30.000 euroko aurrekontu apala jarri duela ikerketa batzuk abiarazteko (Konstituzionalak bertan behera utzi ez zituen artikuluen babesean), eta azaroaren 18ko prentsako albiste batek (Berrian jasoa) alderdi horien erreakzioa biltzen du: PPko Ana Beltranek Ana Ollo kontseilariaren dimisioa eskatu du, eta UPNko Esparzak nazka sentitu duela dio, deialdiak betidanik ETAk erabili duen hizkera erabiltzen duelako.
|
|
2021
|
|
|
Ildo hortarik doa A. Otegi Urriaren 18ko adierazpenean: ... Gaur, ETAren indarkeriak
|
eragindako
biktimen aipamen berezia egin nahi dugu. Gure atsekabea eta mina adierazi nahi diegu jasan duten sufrimenduagatik.
|
|
|
«Ea orain Estatuak berak
|
eragindako
biktimak aitortzen dituen»
|
|
|
Pauso handia da elkarbizitzaren alde. Ea orain Estatuak berak
|
eragindako
biktimak aitortu eta gauza bera esaten duen, bada garaia eta».
|
|
|
Hiru helbururekin hasi dira «torturatuen sarea ehuntzen Nafarroan». Alde batetik, «Nafarroan torturatuen bozgorailu» izan nahi dute; horrekin batera, «Nafarroan estatuko segurtasun indarrek
|
eragindako
biktimen errolda ahalik eta zabalena eta zehatzena» egin nahi dute eta hirugarrenik «pertsona horien aitortzaren eta erreparazioaren alde» lan egin nahi dute. Elkartearen arabera, «milatik gora izan daitezke 1961etik 2012ra bitarteko aldian Nafarroan torturatutako pertsonak».
|
|
|
Adierazpenaren hirugarren atalean," biktima guztien aitortza eta erreparazioa" ren ingurukoan, hain zuzen," aipamen berezia" egin nahi izan diete Otegi eta Rodriguezek ETAren indarkeriak
|
eragindako
biktimei: " Gure atsekabea eta mina adierazi nahi diegu jasan duten sufrimenduagatik.
|
|
|
ETAk
|
eragindako
biktimen minak ez zuela" inoiz gertatu behar" adierazi dute EH Bilduk eta Sortuk
|
|
|
Aieteko Nazioarteko Konferentziatik zein ETA erakundearen indarkeria armatuaren amaieratik hamar urte igaro direnean, Arkaitz Rodriguezek eta Arnaldo Otegik agerraldi solemnea egin dute Aieteko Jauregian, Donostian. ETAk
|
eragindako
biktimei aipamen berezia egin diete: " Gure egiten dugu haien mina, eta sentimendu zintzo horretatik baieztatzen dugu hura ez zela inoiz gertatu behar".
|
|
|
* 1 Madrilen joan den igandean
|
eragindako
biktimen zentzugabekeria eta arrazoirik gabetasuna salatzen ditugu.
|
|
|
Berriz, legeak ez zituen terrorismo biktimen artean sartzen eskuin muturrak, polizia ondoko taldeek edo tortura sistematikoak
|
eragin
biktimak, are gutxiago errepresio legalak eginak. Kasu horietan kondenak lortu dira egileen delitu indibidualak agerian zirenean, baina ez beti; eta kalte ordainak ordaindu direnean, onenean bada urrikalmenduaren aipamena baina inoiz ez estatu terrorismoaren kondena.
|
|
2022
|
|
|
Arratsaldean, berriz, Legión Cóndor, pasado y presente de un crimen de guerra eta Sirena hotsak dokumentalen emanaldiak egin zituzten, eta Euskal Herrian bonbardaketek
|
eragindako
biktimak gogoratzeko solasaldia egin zuten, Bilboko Zazpikaleetan Malatesta Kultur Lubakiak duen tabernan. Kondor Legioaren erasoek hirian eragindako kalteei buruzko erakusketa bat ere atondu dute, eta leku berean egongo da ikusgarri hilaren 14ra arte.
|
|
|
Euskaldunok aspaldi ahanztura behartu baten fasean murgilduak gara, 2.000 kilometro ingurura dagoen gatazka ahaztu nahi izan dugu. Saharako herria gure mapa geografikotik aldendu eta izkinako errezelaren atzealdean ezkutatu nahi izan genuen, sare sozialetan eta berrietan gatazka horrek
|
eragindako
biktimen informazioa eta argazkiak sentikortasunaren aitzakiapean isildu ditugu; elikagai eta medikamentu bilketak normalizatu eta horiei muzin egin diegu, iheslariei eman beharreko zaintza diskurtsoz eta oztopoz pozoitu dugu; eta gure kontzientzia lasaitzeko helburuarekin hainbatetan haien egoerak aterabiderik ez daukala entzun ahal izan dugu. Gizarte gisa kontzienteki Saharako egoerari aplikatutako zentsura baimendu dugu, zentsurarako tresna eta funtzionamendu horiek ongi ezagutu arren.
|
|
|
Hala, Agus Hernan Foro Sozial Iraunkorreko bozeramaileak Espainiako Estatuak
|
eragindako
biktimen «diskriminazioa» gainditzeko «pauso erabakigarriak» eskatu ditu gaur, Donostian, Nekane Altzelairekin batera eginiko agerraldian. «Hitzez zein ekintzaz» izan, «eskubideak urratzen dituzten eragileen araberako bereizkeria edo kategorizaziorik» ez egitea galdegin du.
|
|
|
PP+ C’s ek eta Voxek lege egitasmoa arbuiatu dute, eta biek ala biek kritikatu dute ETAren «proiektu totalitarioak»
|
eragindako
biktimak ez dituela aintzat hartzen. «Zergatik desagertu da ETAren proiektu totalitarioa gure memoria historikotik?
|
|
|
Ez du zentzurik», galdetu du Carmelo Barriok. Halaber, salatu du «errepublikanoek
|
eragindako
biktima errugabeek» ere jasota egon luketela lege egitasmoan.
|
|
|
Are, Bixkekek ohartarazi du litekeena dela Tajikistanen «eraso probokatzaileek eskala handiko gatazka bat» sortzea, eta horrek Erdialdeko Asia osoa «desegonkortzea». Gatazkak
|
eragindako
biktimen ohorezko dolu eguna dute gaur Kirgizistanen.
|
|
|
“Bizikidetzaren aurkako neurria da, estatu indarkeria ezabatzeko nahia atzean ezkutatzen duena. Euskal Herrian, tamalez, indarkeria asko egon dira, eta guztiek
|
eragindako
biktimak aitortu behar dira”.Biktima gisa izendatua Gogora InstitutuakUdala une honetan adituak diren kontrataturiko abokatuekin azterketa juridikoa egiten ari dela berri eman du helburu argi batekin," 40 urtez egon den izendapen horren defentsa egiteko". Aipatu moduan, 1982an izendatu baitzuten udaletxe aurreko plaza, Joxe Martin Sagardia plaza gisa.
|
|
2023
|
|
|
bata, Arkaitz Diaz Donostiako patroia, ETAk 2001ean hil zuen Ramon Diaz Donostiako Itsas Komandantziako sukaldariaren semea eta bestea Naroa Leonet, Josu Leonet Electra enpresako langilearen alaba, ETAk urte horretan bertan hil zuena. Azkenik, lehendakariak Inaxio Uria gogoratu du eta bere babes osoa adierazi die haren senide eta lagunei, baita" indarkeriak
|
eragindako
biktima guziei" ere.
|
|
|
Seismoak
|
eragindako
biktimen zenbaketa ere aurrera doa, eta dagoeneko 20.000tik gora hil dira, gehienak Kurdistanen. Oraindik ere jendea bizirik ateratzen ari dira hondakin artetik, nahiz eta gero eta gutxiago izan.
|
|
|
Kolpe faxistak Osasunan eta gizartean
|
eragindako
biktimekiko «sentikortasun gutxi» izatea egotzi dio elkarteak futbol taldeko zuzendaritzari.
|
|
|
Haien arabera, nahiz eta NATO belarriekin ere txalotu, ez daukate batere errurik NATOk eragin dituen milaka «albo biktima» gaixoen kasuan. Ezta preso politikoen sakabanatzeak
|
eragindako
biktimei dagokionez ere, ukaezina den arren beraiek izan zirela dispertsioaren bultzatzaile nagusiak. Halaber, Ertzaintzaren biktimen kasuan, diote demokraziarik eredugarrienetako polizien parekoa izan dela ertzainen jarrera eta jarduna.
|
|
|
Eskuin muturreko taldeek eta polizialek
|
eragindako
biktimak aitortzen segitzen du Gobernuak
|