|
2009
|
|
|
Beno, lan honi buruz ari bazara, zehazki, Madrid Procesos beka lan prozesuetan oinarritutako deialdi bat zen, eta gure hasierako lanarekin oso ondo moldatu zen, ez baikeneukan, hasierako pausoetan, helmuga jakinik. Agian gure lan egiteko moduak
|
eragindako
ondorio bat da, oso intuitiboak baikara. Elkarrekin daukagun konplizitateak oso modu naturalean sortzen ditu bai ekarpenak, bai prozesu horren ondorioz sortutako hausnarketak.
|
|
|
Horrek euskaldunon inkontziente kolektiboan bi isla izan ditu: batetik, ahal izanik jabe izateko sakoneko nahi edo desira ezkutu bat, eta haren
|
eraginez
(beste faktore ekonomiko batzuekin batera), alokairurako joera eskasa. Bestetik, ondasun higiezinak beti inbertsio segurua direlako eta haien balio eta prezioek beti gora egingo dutelako ustea.
|
|
|
Bestalde, hazkunde horren oinarrian berau posible egin zuen zorpetze merkeak bazituen bere ondorioak: merke zorpetzeko aukerak zorpetze tasa altuak
|
eragin
zituen herrialde askotan, bai familien kasuan bai, AEBren kasuan esaterako, kontu publikoetan (gerra batzuen kostuekin?). Horrek, noski, arriskua areagotzea zekarren, baina egoera mantendu heinean, onar zitekeen arriskua.
|
|
|
Horrek, noski, arriskua areagotzea zekarren, baina egoera mantendu heinean, onar zitekeen arriskua. Izatez, munduko finantza sistema likidezia itsaso batean murgilduta zegoen, azaldu bezala (hedakuntzako moneta politikak, inflazio baxua, arriskua kudeatzeko teknologia berrien garapena, etab.). Egoera horrek berak zorpetze merke horretan oinarritutako ondasun higiezinen eskari handia
|
eragin
zuen gurean, ez bakarrik beharra zutenen aldetik, ezpada etengabe,, berme handiz, eta oso azkar hedatzen zen arloa zenez, inbertitu nahi zutenen aldetik ere, eta horrek prezioen gorakadari eusten zion, sorgin gurpil batean berez betetzen zen profezia bailitzan.
|
|
|
Ekonomia orokorraren azken urteotako hazkuntza handiak, alabaina, inflazioa handiagoa izateko arriskua ekarri zuen, bereziki Txina eta beste herri batzuen eskariak itzel haztean. Eta eskari horrek berak zein mundu mailako beroketaren gaineko ardura ekologikoek
|
eragindako
energiaren prezioaren gorakadak arrisku hori handitu zuten. Ondorioz, banku zentralek beren interes tasak igotzea eragin zuten, inflazioa kontrolatzeko, eta zorrari eustea gero eta zailagoa izan zen.
|
|
|
Eta eskari horrek berak zein mundu mailako beroketaren gaineko ardura ekologikoek eragindako energiaren prezioaren gorakadak arrisku hori handitu zuten. Ondorioz, banku zentralek beren interes tasak igotzea
|
eragin
zuten, inflazioa kontrolatzeko, eta zorrari eustea gero eta zailagoa izan zen.
|
|
|
Horiek horrela,, burbuila? famatua tentsiook berauek gogorragoak ziren lekutik (beste faktore batzuekin nahastuta zeudelako, eta hori dela bide, bai eta
|
eragin
eta konplexutasun handiagoa zuten lekutik) urratzea ekarri zuten. Hortaz, 2007ko abuztua Estatu Batuetako kreditu kalitate eskaseko hipoteken (subprime delakoak) merkatuaren krisiagatik pasatu zen historiara.
|
|
|
hipotekak berme gisa erabiltzen zituzten zor bonuak egin zituzten, arriskua bonu hori erosi zuten inbertitzaileei (bestelako banku, enpresa edo norbanakoei) kutsatuz.. Horrela, higiezinen merkatuan jaiotako krisia finantza arloko krisi bilakatu eta domino efektu bat habiarazi zuen finantza munduan; gerora, horrek ekonomia errealari
|
eragin
dio azken baten.
|
|
|
Faktore horiek direla bide, arriskuek pakete oso atomizatuak eta, espazioari dagokionez, oso zabalduak izatea zehaztu dute, eta ondorioz, krisiak ez dio Estatu Batuetako sistemari soilik
|
eragin
. Gainera, zenbateraino hedatuak diren edo nork dituen jakitea oso zaila den neurrian (inork ez du onartu nahi izan bera ukitua zegoenik, horrek bere gaineko berehalako konfiantza galera zekarrelako, eta hortaz zorpetzeko gaitasun eskasagoa eta zorrok ordaintzeko presio handiagoa), konfiantza galera orokorra suertatu zen eta harekin likidezia eskasia.
|
|
|
oinarritutako lan-taldean datza, hauen bitartez, beranduago eraikiko dugun ideia bakar eta hutsera iritsiko garelarik. Bezero ona bere konfiantza eta ondo egiten jakite horrengatik idealizatu eta defendatzen dugu, horrek, proiektu nahiz obretan, positiboki
|
eragingo
baitu, kantitatean zein kalitatean. Eta horrela, konstante bakartzat aldaketa hutsa duen mundu honetan, lehiaketa edo obra bakoitza, Arkitektura den bide ez linealaren ikasketarako erabiliko dugu.
|
|
2010
|
|
|
Proposatutako antolamendu berriak, jatorrizko orubearekiko
|
eragin
edo inpaktuak gutxitzen ditu, sarrera puntu gutxiago behar direlako, eta hortaz, lurpeko aparkalekuetarako sarrera arrapala gutxiago.
|
|
|
Espazio bizigarrira igortzen den haize horrek, behin iragazkitik igarota, alde batetik hezetasun eta tenperatur baldintza egokiak betetzen ditu, eta bestetik aire hotz eta beroaren zirkulazio hobea ahalbidetzen du. Horrek
|
eragin
zuzena du energia kontsumoan, bai eta bizi baldintza erosoan ere.
|
|
|
UPN bik osaturiko zutabeak, zatika muntatuak izanagatik, izaera jarraitua eskuratu zuten eraikiak izan ahala, eta hertsatze esfortzuari eusteko ez ezik, haizearen
|
eraginez
gerta litezkeen esfortzu erantsiei ere aurre egiteko daude kalkulatuta. Gainera, egituraren egonkortasunaren mesede, altzairuzko txarrantxa bilbe batek are deformagaitzagoa egin zuen gainezarritako portiko saila.
|
|
|
Gizakien arteko harreman eta elkartze mota berri horiek ohiko tipologien
|
eraginez
baldintzatuta sentitzen dira. Gizartean arti kulatzeko edota beraien biziera eta baliabideak hobetzeko zail WDVXQDN GLWX] WH.
|
|
|
Azken urteotako joera politiko neoliberalek
|
eragin
zuzena eduki dute etxebizitzaren erregimenean ere bai. Alokairu so
|
|
|
%HUD], ERWHUH SXEOLNRHN eman diote berriz balioa. Ordea, Administrazioak ez du portzen WDMH W [LNL EDW EDLQR MDVRW] HQ, QDKL] HWD WDUWHDQ HJRQ GHQ EDOLR handitzea plangintzaren
|
eragin
zuzenagatik jaso.
|
|
|
izango den. Aldi berean, etxebizitza libreen prezioak behera jotzeko presioa
|
eragin
litzateke.
|
|
|
1LN RUXEH EDW GXW, H] urbanizagarria. Plangintzaren
|
eraginez
urbanizagarrira igarotzen da. Momentu horretan, haren balioa norbait ordaintzeko, prest?
|
|
2012
|
|
|
Eguzki indar pasiboaren bilketa potentziala egiaztatzeko, EKTren arabera (Espainiako Código Técnico de la Edi, cación delakoa), Bilbo C1 zonalde klimatikoan kokatzen dela kontuan harturik, hurrengo gra, koetan argitzen da egunen proportzioa, non jasotze sistema hauen
|
eraginez
berokuntza beharrak beteko diren:
|
|
|
Beste era batera esanda, ez dakigu noiz arte jarraitu dugun orain arteko etengabeko hazkundea. Ingurumena gero eta gehiago zaintzeko eraikuntza teknika berriak erabili dira, eraikinen bizitzaren zikloa era egokiagoan ixteko eta zergatik ez,
|
eragindako
kalteak gutxinaka konpontzen joateko.
|
|
|
Hormigoia ez da birziklatzeko material erraza. Koxkor txikitan birrindu eta berriro hormigoia egiteko erabiltzea da birziklatzeko era bakarra, eta azken urteetan hobekuntzak egin diren arren, hau aurrera eramateko teknika ez dago gehiegi garatuta gaur egun. Azken azterketen arabera,% 20 inguruko hormigoi birziklatuaren kantitate batek ez dio hormigoiari kalterik
|
eragiten
, hau da, haren ezaugarri mekanikoek bere horretan jarraitzen dute, alegia.
|
|
|
Metal zabalduaren ekoizpena sinple samarra da. Metalezko bobinetan datozen xa, etatik abiatuta, hortzekin hornitutako prentsa batek aldibereko zartadurak eta tenkaketak
|
eragiten
dizkio xa, ari. Tenkatutako zartadura lerro bakoitza prentsaren mugimendu bakar batekin eragiten da.
|
|
|
Metalezko bobinetan datozen xa, etatik abiatuta, hortzekin hornitutako prentsa batek aldibereko zartadurak eta tenkaketak eragiten dizkio xa, ari. Tenkatutako zartadura lerro bakoitza prentsaren mugimendu bakar batekin
|
eragiten
da. Prentsak lerro ezberdinen artean sigi saga mugimendu bat egiten du.
|
|
|
Erabilitako hortzaren arabera eta haren mugimenduen arabera forma ezberdinetako zuloak
|
eragingo
dira. Metal zabalduetan sinple eta ohikoenak erronbo antzeko formako zuloak dutenak dira.
|
|
|
Eguzkitik gerizatzeko gailu baten eguzki faktorea ebazteko modurik zehatzena zeru garbiko egun bateko benetako eguzki erradiazioarekin egindako landako neurketak dira. Halere, eguzkiaren eta lurraren kokapen erlatiboa, zeruaren garbitasuna eta aire mugimenduen etengabeko aldaketek leku bateko tenperatura eta erradiazioaren aldaketak
|
eragiten
dituzte. Horrela lortutako neurketak gutxi izango dira eta beste metodoen bidez lortutakoak baliozkotzeko erabil daitezke.
|
|
|
Gakoa isolamenduaren jarraitutasuna lortzea da itxitura osoaren inguruan, oinplano eta sekzio guztietan egiaztatu daitekeelarik. Isolamendu lodiera txikiak erabilita ere, zubi termikoen
|
eragin
zakarrenak eragoztea lortzen da. Oro har, geometria sinple eta sendoak eraginkorragoak dira forma eta lotura korapilatsuak baino.
|
|
|
Zenbat eta gehiago isolatu, orduan eta garrantzitsuagoak izango dira zubi termikoen galerak: areagotu ere egin daitezke eraberritzearen
|
eraginez
. Fenomeno hau azaltzen laguntzeko sortu dira
|
|
|
Historia horren zati izateak ikusmin handia
|
eragin
zidan, eta prozesuaren garapena ikasteko eta ezagutzeko irrikan nengoen. Maila orokorrean eragiteko nahi handirik ez neukan, baina bai iraunkortasun esperientziak Euskadira ekartzeko gogoa.
|
|
|
Historia horren zati izateak ikusmin handia eragin zidan, eta prozesuaren garapena ikasteko eta ezagutzeko irrikan nengoen. Maila orokorrean
|
eragiteko
nahi handirik ez neukan, baina bai iraunkortasun esperientziak Euskadira ekartzeko gogoa.
|
|
|
Garapen bidean dauden herrialdeek adierazi dute lehentasunezkoa izan behar duela pertsona guztiei energia eskura izateko aukera bermatzeak, eta pobrezia energetikoa desagerrarazteak. 1.200 milioi pertsona inguruk ez dute energia eskuratzeko aukerarik, eta horrek
|
eragin
zuzena du haien osasunean, hezkuntzan eta bizitzeko moduan. Gainera, Zambiako ordezkariak erakutsi digu emakumeak direla pobrezia hori gehien pairatzen dutenak.
|
|
|
Hirigintza presioak ekoizpenera bideratutako lur kopuru handiak etxebizitzak eraikitzeko eraldatu ditu. Lehen sektoreari kalte zuzena
|
eragindako
apustu estrategiko horrek ondorio latzak izan ditu ere elikadurasubiranotasunaren ikuspegitik. Jasangarritasuna helburu duen gune orok autohornikuntzara jo luke, eta ez, ordea, horniketa hori eman liokeen lurrarekin amaitzera.
|
|
|
Ekologiaren baldintza mahai gainean dela ere, funtsean orain arteko pentsamendu berdinak dirau, baina posible den heinean ingurumenari
|
eragiten
zaion gaitza gutxitzearen esperantzaz gauzatzen dira ekintzak, neurri zuzentzaileen bidez. Legediak sentsibilitate hori islatu nahi izan du eta hiri plangintzarekin batera Ingurumenaren gaineko Eraginaren Baterako Ebaluazioa egin behar da. Praktikak agerian utzi du ingurumen ebaluazio horrek hiri plangintzari legitimazioa emateko besterik ez duela balio, urritan eraldatzen du erroko helbururen bat, eta kontzientzia garbitzaile da kasu gehienetan, behin eraiki beharrekoa definiturik dagoenean gauzatzen den izapide hutsal bihurturik.
|
|
|
irudimenezko mendea bada ere?, entitate osagarriak direla ahantziz. Kontua da hiriak
|
eragin
zuzena duela ingurune gertu «berde» horretan: bertatik jaso du energia, ura eta elikagaiak, eta bertara igortzen ditu ur zikina eta hondakinak.
|
|
|
baratze klandestinoak duela hamarkada batzuk sortu ziren, hiri inguruko aisialdi modu gisa. Gaur egun okupatzen duten azalera handia dela-eta, begiinpaktu handia
|
eragiten
dute paisaia urrakortasuna duten zonetan. Hauxe geratzen da, esaterako, Kobetas mendi mazeletan eta Mintegitxueta, Peñascal eta Larraskitu auzoetan.
|
|
|
|
Eragiten
duten begi inpaktua, horiei eratxikitako txabolekin areagotu egiten da, alboko auzoen ingurumen irudia hondatzen baitute. Legez kanpoko txabola horiek hiri inguruko mugetatik kanpo ere hedatzen dira, eta inguru naturaletan ere barruratzen dira, hala nola, Bolintxun, non hainbat eraikin errekaren bertan eta Arnotegi eta Pastorekortako mendi mazeletan aurkitu diren.
|
|
2013
|
|
|
Tolosan, Diktaduraren ondar urteetan, paper fabrikak ziren ekonomia jarduera nagusia, eta nabarmena zen enpresa horietako jabeen itzal,
|
eragin
eta botere soziala. Giro horrekin hautsita ekin zion kooperatiba batek 120 etxebizitza aterpetzen dituzten bost dorre berritzaileren eraikuntzari.
|
|
|
Azpiegitura horien aldeko borrokan bertako ostalaritza lobbyak botere handia du. Baina, aireportu, trenbide eta portuez gain, hiri barneko garraio sisteman ere badu
|
eraginik
, hiria alde batetik beste muturrera lotuko duen metroa kasu. Ez da kasualitatea eraikitzen ari diren 9 linearen enbor nagusia zabaldu beharrean. Bartzelona goialdeko auzoak lotzeaz gain, hiri osoko mugikortasunaren ardatz izango dena?
|
|
|
Berau horren parte ere badelako, eta gainera, ez delako parte baztergarria edo garrantzi gutxikoa. Hain zuzen ere, hain da garrantzitsua naturan gizakia ezen espezie horrek bakarrik, inoren laguntzarik gabe, beste espezien desagerpena
|
eragin
baitezake.
|
|
|
ea naturaren babestea aldarrikatuz monopolio ekonomikoa oso errentagarria ez ote den eratu galdetu ahal diogu geure buruei. Baita galdetu ahal genioke diru onura horiek zertan erabiltzen diren...
|
eragindako
ingurumen kalteak ekiditeko ala parkeko beste eremu batzuk berreskuratzeko.
|
|
|
eta irla egiteak berak gainkostu handia
|
eragin
zuten. Luxuzko barne diseinua lortu nahiak ere eragina izango zuen kostuan.
|
|
|
Erresilientzia ekologikoaren kontzeptuak bigarren horrekin du zerikusia, aldagai anitzek desoreka dezaketen orekarekin, alegia. Sistema jakin batek perturbazioek
|
eragindako
ondorioetatik gailendu eta berriro ere oreka egoerara bueltatzeko duen ahalmena da, lehengo funtzio, egitura eta identitateari eutsiz.
|
|
|
Merkatuen globalizazioak espezializazio handia eskatzen die gure inguruko industriei produktu oso bereziak landu eta munduaren edozein txokotara bidaltzeko. Egia da produktuak garraiatzearen prezioa asko jaitsi dela azken urteetan (globalizazioaren eta bereziki itsasontzi/ edukiontzi bidezko garraioren merketzeak
|
eraginda
), baina hala ere, produktu oso bereziak landu beharra dauzka euskal industriak kanpora esportatu ahal izateko. Horrek eskulan oso espezializatua eskatzen du, eta egon badagoen arren, egin beharreko esfortzua handia da dudarik gabe.
|
|
|
Eibar Euskal Herriko historian zehar bertako biztanleek
|
eragindako
garapen kultural, ekonomiko eta sozialari esker nabarmendu da. Erdi Arotik gure egunetara industriagatik batez ere izan da ezaguna Eibar.
|
|
|
Dena den, eraispen garrantzitsuak 92ko Olinpiadak zirelaeta egin ziren itsas frontean garbiketa latza eta bat batekoa eginez. Horrek lehen gatazkak
|
eragin
zituen.
|
|
|
eta 3,0ra erabileraren arabera urbanizazio kostuak konpentsatzeko. Aprobetxamendu txikiko industriak eraitsi egin ziren presio ekonomikoen
|
eraginez
eta udalaren onarpenarekin, nahiz eta horitariko batzuek ondare balioa izan.
|
|
|
Bestalde, industria berriek toki estrategikoak lortu dituzte lurraldean. Bi inertzietatik ondoriozta daiteke estetikak eta ikonografiak nola
|
eragin
duten paisaiaren antolaketa edota eraldaketa prozesuetan.
|
|
|
Horrek guztiak bizitza molde berriak eskatzen zituen (askozaz urbanoagoa) eta modu berritu horiek izango ziren, hein handian, produkzio sistemekin batera, paisaia industriala ere eraikuntza humano gisa gizarte modernoaren premisen barnean egituratzera bultzatu zigutenak. Sistema produktiboek puntu estrategikoak behar dituzte lehengaiak ustiatzeko, makinak funtzionatu arazteko eta baita garraiorako ere; hau da, lurraldearen eraldapenean bortizki
|
eragiten
duten errekurtsoak, beharrizan zehatzetarako transformazioak etengabe bere izaera baldintzatuz. Efektu horiek bizitzaren antolakuntza kolektibo eta banakakoan eragiten dute; baina horri loturik jasotzen dugun kultur produkzio eta erreprodukzioan ere.
|
|
|
Sistema produktiboek puntu estrategikoak behar dituzte lehengaiak ustiatzeko, makinak funtzionatu arazteko eta baita garraiorako ere; hau da, lurraldearen eraldapenean bortizki eragiten duten errekurtsoak, beharrizan zehatzetarako transformazioak etengabe bere izaera baldintzatuz. Efektu horiek bizitzaren antolakuntza kolektibo eta banakakoan
|
eragiten
dute; baina horri loturik jasotzen dugun kultur produkzio eta erreprodukzioan ere. Sedimentu horren guztiaren lokarria izango da imaginario kolektiboen (Castoriadis, 1989) sorkuntza eta birsorkuntza ere, azken finean plano sinbolikoan eta kategoria estetikoetan pertzepzio iheskorren tankeran agertzen zaizkigun geruza ikonografikoak.
|
|
|
Hortaz, duela hainbat urtetik hona ekonomia eredu berrian murgildu gara eta, lehen aipatu bezala, egoera horrek eraldaketa sakonak
|
eragin
ditu hirietan zein lurraldean. Esaterako, jarduera berriak agertzeak (hirugarren sektoreko zerbitzu aurreratuak, turismoa, logistika edo merkataritza gune handiak) eta ohikoak galtzeak (industria zein denda txikiak) hiria behar berrietara moldarazi dute.
|
|
|
Priceren eraiki gabeko proposamenek ekarritako eraikin genealogia luze eta adierazgarriak balio beza bere ondarea balioztatzeko. Fun Palacea proiektuak (1961) haustura inportantea
|
eragin
zuen bere garaian, baina eragin eremua gaur egun arte iritsi zaigu eta gerora eraiki diren hainbat proposamenen tipologia eta teorien aurrekaritzat jo dezakegu (3).
|
|
|
Priceren lana ordea ez da maila fisikoan aztertu behar, arkitekturaren izaera aldakorra aldarrikatu baitzuen arkitekturaren irudi ez bukatuaren bidez, espazioaren eragite gaitasuna espazioaren estiloaren gain ezarriz. Arkitekturak jaso beharreko funtzioei kapa berri bat gaineratu zien, antolaketa espazialaren efektu eraldatzailean
|
eragin
eta sustatzearena, alegia.
|
|
|
Udalaren aginduz, teknikariek egindako proposamena prestatzen denetik, erakunde publikoen lehen onespena lortu arte. Ondoren, hiritar eta erakunde pribatuen alegazioak
|
eragindako
aldaketek plana beste urte betez luza dezakeen onarpen prozedura irekitzen dute.
|
|
|
Alegia, hiri antolaketa onartuta eta legeztatuta egonda ere, lekuko aldaketak onartzen dira, zatikako planen edota xehetasun azterlanen bitartez. Plangintza onartua duen udalarekin adostuta, eragile partikularrek
|
eragin
ditzakete aldaketak. Udal plangintzak berak eskaintzen ditu baliabideak nahieran plangintza bera aldatzeko.
|
|
|
Artista modernoa izaki, Oteizak ongi bereganatua zuen herentzia hori eta Propósito experimental (1957) lanetik La ciudad como obra de arte (1958) lanera bitarteko diziplina trantsizioaren teknika dinamiko eta estrukturalean azaldu zuen. Kutxa metafisikoen, argi maketen eta Montevideoko monumentuproiektuaren arteko igarobidea, bere azken helburua (utopikoena)
|
eragin
zuena, Estetika Konparatuen Institutua; horren xedea arte hezkuntzatik eratorritako sentsibilitatea komunitatean txertatzea zen.
|
|
|
ziren helburuak baina, horietaz gain, hilerrian bere xede pedagogikoa aplikatzea ere bazuen xede, Ikerketa Linguistiko Konparatuen Institutua eta Euskal Artisten Unibertsitatea sortuta; horretarako, hileta parkeaz haratago,, kultura eta hirigintza eraldatzeko eta zabaltzeko politika? eratu nahi zuen eta, haren zerbitzu garrantzitsuenetako bat gizarte portaera berriak
|
eragitea
–izango zen (17).
|
|
|
eta. Programarekin loturiko ohar teknikoak? (18)) arkitektoek idatzi zituzten eta tratadistika direla esan daiteke (Oteizak kritikatu egin zuen), Fullaondo teoriko eta irakasle izatearen
|
eraginez
, ziurrenik. Horretaz gain, edukian hilerria kultura parketzat hartzen zen, Leonidov i jarraiki, bai eta paisaiaren edo hilerrien aldetik paradigma diren beste adibide batzuk ere, hala nola, Stockholmeko Asplund eta Lewerentzena, Alvaar Alto ren Lyngbyna, Bittburg eko militarra, Apotzagako edo Leone ren El bueno, el feo y el malo ko hilerri biribilak, Donostiako San Telmo Museoko hilarriak; Ligorio ko Bomarzoko lorategia, Stigia aintzira eta Kevin Roch en Museoa.
|
|
|
Azken baten, artearen lanaren eragiketa (tekniko) konplexua zen, bizitza heriotza tentsioaren irudikapenarekiko mugan. Lan horren bitartez gizakiaren egotea helbideratzen baita (Heidegger) eta bizitzaren iraungipenak
|
eragiten
duen ezinegona baretzeko heriotzaren esperientzia sinbolo bihurtzea ahalbidetzen dio (gizakiari eta bere komunitateari). –Hiria artelantzat hartzen?
|
|
|
Hala ere, Modernotasuna/ Postmodernitatearen ardatzean kokatutako kultura une hartako zirkunstantziak hurbiltzean, gaur egun oraindik ere zera irudika dezakegu, adierazle horren (heriotza) prebalentziaren premia ulertzea eta (berr) ezartzea ahalbidetu dela eta, horretaz gain, bai eta bere kokalekuaren (hilerria, kultura parkea) balioa ere, hiriaren nortasunarekin eta paisaiarekin lotura handia duelako. Lehiaketaren epaia ezagutu zuenean, Oteizak, atsekabeturik, polemika latza
|
eragin
zuen tokiko prentsan: –Política de sepultureros?
|
|
|
Lurraldearen antolamenduaren kezkak batik bat Industria Iraultzaren garapenean izango zuen jatorria. Dagoeneko sortzen hasiak ziren industriaguneak trenbideak indartuko zituen, lokomozio aldaketekin eta XX. mendeko dibertsifikazioarekin industria eskualdeak eratu arte (deskontzentrazioak metropolizazioa ere
|
eragingo
zuen), hirietako barnealdeak komertzioari, zerbitzu azpiegiturak eskatzen zituen hirugarren sektore gorakorrari eta finantza kapitalari begira geratuz.
|
|
|
Gurean ere, Erdi Aroko hiribildu hertsiaren traza erabat gaindituz, XIX. mendearen amaieran eta XX. mendearen hastapenean industrializazio prozesuak hirigintza irtenbide mamitsuak abiarazi zituen industria jardueraren lehen mailako hirietan. Orduan hasi ziren erabiltzen, besteak beste, «konurbazio» hitza, hirigintza prozesu handiek
|
eragindako
«deshumanizazio» edo gizarte hausturekin zerikusia dutenak (Urkidi, 2010: 78).
|
|
|
Oteizaren jeinu keinua darion aurreproiektuak sintetikoki erakusten digu hastapenean ibaiaren meandroak jarraitzen zituen baso espazioak, nola lehendabizi baratzez josiak gero hiritartu ziren, «zuhaitzek geometriko eginiko» «irla hutsune»an mugimendua etenda. Segituan irla hautsi eta «ertzak»
|
eragin
zizkioten, parteek osotasunarekin duten lotura ezinbestekoa berrasmatzeko «lan bukatugabe»an. Poesiari praktikotasuna ere bilatu behar zitzaionez, sei sektoretan zatikatu zuten lurzorua, sarrerako «ate eraikin» monumentalaren atzean ikus entzunezko eta multimediako ikastetxe zein enpresa berritzaileen proposamenarekin.
|
|
|
Epe motzaren aurkako kritika bat da Sennettena. Epe laburrak eta betiereko aldaketa eta malgutasunak hirian
|
eragiten
dituzten ondorio negatiboak azpimarratzen ditu. Kapitalismo berriaren eta gaur egungo mugitzeko erraztasunaren eta malgutasunaren laguntzarekin sortzen diren lan egiteko modu berriak kritikatuko ditu lehenik, gizartearengan dituzten ondorioengatik, gero arkitekturari eta bereziki hiri eta gizarteari dakarzkieten aldaketak zorrotz kritikatzeko.
|
|
|
Baliteke gizakiaren desagerpena bizitzeko beharrezkoa duen medioaren suntsipenaren ostean etortzea, edo medioak inongo kalterik jaso gabe, gizakia arrazoi batengatik edo bestearengatik desagertzea. Kasua, bata izan zein bestea izan, gizakia lurrazaletik desagertzean naturak hemen jarraituko du, guk eraikitako eraikin eta azpiegitura guztiak birkonkistatzen, guk
|
eragindako
zauri guztiak orbaintzen. Zein koloretakoa izango da azken epaiketaren egunaren ondorengo eguna?
|
|
2014
|
|
|
Susan Sontag ek fotografiatutako irudiaren pertzepzioaren papera aztertu du eta horrek gure munduaren pertzepzio eta ulermenean duen paperaz hausnartu. «Munduari argazki posibleen jolas bat balitz bezala begiratzen dion pentsamoldea» darabilgula idatzi du eta «errealitatea gero eta gehiago antzematen zaiola kamerak erakusten digunari» eta, ondorioz, «argazkien nonahikotasunak efektu kalkulaezina
|
eragiten
diola gure sentsibilitate etikoari. Egunerokotasuna beronen bikoiztutako irudiez populatzean, argazkiak, mundua dena baino abegitsuagoa dela ohartarazten digu» (Sontag, 2005)
|
|
|
Soinua (ustez) ukigaia ez izatean datza oharkabean pasatzearen arrazoia. Egoera lauso bat bezala hurbiltzen zaigu ingurura gehienetan oharkabean gure errealitate periferikoa eraikiz, eremu aurre kontzientean zuzenean
|
eraginez
. Ikusmenarekin ni heltzen natzaio objektuari, baina soinua objektuarengandik heltzen zait niri, intrusiboagoa da.
|
|
|
197), ezbairik gabe pentsatu dugu obra eraikia dela marrazki guztien xedea, eta hortaz helburu horri heltzeko pentsamendua izan dugula marra bat marrazten dugun bakoitzean. Badaude, ordea, eraiki gabeko eraikinen marrazkiek eraikitako benetazko eraikinek baino
|
eragin
eta garrantzi handiagoa izan dutela baieztatzen dutenak ere (Carpo, 2013: 129), eta, hortaz, arkitektura zer den eta zer ez denaren ika mika ez dago guztiz argi, eta artikulu honen eremutik kanpo gelditzen da.
|
|
|
Korronte hori Filipe II.ak bultzatua izan zen batik bat, italiar klasizismoaren zalea izaki. Haren ekimenez eman ziren argitara Serlioren hirugarren eta laugarren liburukiak, garaiko harginen eta obra maisuen artean lilura
|
eragin
zutenak eta Italian aurkitzen ziren erromatar erorkinen eredugarritasuna aldarrikatzera zetozenak.
|
|
|
Bibrazio bertikal haiei esker zubia turistentzako ikuskizun bilakatu zen, 1940ko azaroaren 7ko ekaitzaren eraginez guztiz suntsitu zen arte. Hasiera batean zubia erresonantziaren
|
eraginez
apurtu zela uste zen. Erresonantzia zubian eragiten duen indarraren frekuentzia zubiaren frekuentzia naturalarekin bat gertatzen da.
|
|
|
Hasiera batean zubia erresonantziaren eraginez apurtu zela uste zen. Erresonantzia zubian
|
eragiten
duen indarraren frekuentzia zubiaren frekuentzia naturalarekin bat gertatzen da. Baina geroagoko ikerketek diote efektu ez linealen eraginez apurtu zela zubia.
|
|
|
Erresonantzia zubian eragiten duen indarraren frekuentzia zubiaren frekuentzia naturalarekin bat gertatzen da. Baina geroagoko ikerketek diote efektu ez linealen
|
eraginez
apurtu zela zubia. Zubiaren bibrazioen oinarrian deribatu partzialeko ekuazioak daude.
|
|
|
Kablearen desbideratze bertikalari y (t) deituko diogu, beheranzko noranzkoan positiboa izango dena. y= 0 balioak orekaposizioa adieraziko du. Zubiak aplikatutako indar bertikal baten
|
eraginez
oszilatzen duenez, kableak goranzko indar berreskuratzaile bat eragiten dio, y > 0 denean by balio duena; eta y < 0 denean Q' y balio duena. Horrek, ekuazio diferentziala ez lineala izatea eragiten du.
|
|
|
Kablearen desbideratze bertikalari y (t) deituko diogu, beheranzko noranzkoan positiboa izango dena. y= 0 balioak orekaposizioa adieraziko du. Zubiak aplikatutako indar bertikal baten eraginez oszilatzen duenez, kableak goranzko indar berreskuratzaile bat
|
eragiten
dio, y > 0 denean by balio duena; eta y < 0 denean Q' y balio duena. Horrek, ekuazio diferentziala ez lineala izatea eragiten du.
|
|
|
kokatuta zegoen Tacoma Narrows zubiaren obrak bukatu ziren. Zubia ireki eta lasterrera, haizeak zubiarekiko zeharka
|
eragiten
zuenean zubiak bertikalki asko bibratzen zuela ohartu ziren. Bibrazio bertikal haiei esker zubia turistentzako ikuskizun bilakatu zen, 1940ko azaroaren 7ko ekaitzaren eraginez guztiz suntsitu zen arte.
|
|
|
Zubia ireki eta lasterrera, haizeak zubiarekiko zeharka eragiten zuenean zubiak bertikalki asko bibratzen zuela ohartu ziren. Bibrazio bertikal haiei esker zubia turistentzako ikuskizun bilakatu zen, 1940ko azaroaren 7ko ekaitzaren
|
eraginez
guztiz suntsitu zen arte. Hasiera batean zubia erresonantziaren eraginez apurtu zela uste zen.
|
|
|
Zubiak aplikatutako indar bertikal baten eraginez oszilatzen duenez, kableak goranzko indar berreskuratzaile bat eragiten dio, y > 0 denean by balio duena; eta y < 0 denean Q' y balio duena. Horrek, ekuazio diferentziala ez lineala izatea
|
eragiten
du. Newtonen bigarren legetik ondorioztatzen den ekuazio diferentzial arrunta hauxe da kasu honetan (7):
|
|
|
– zubiak duen abiadura handitzen doala, eta, ondorioz, oszilazioen anplitudea ere handitu egiten da eta zubiaren apurketa
|
eragiten
du (Lazer eta Mckenna, 1990).
|
|
|
Baina oro har, aztertu nahi dugun ereduan kontsideratu beharreko elementu kopuruak ez dauka zertan txikia izanik. Sizilian dagoen Sirakusa katedraleko hainbat zutabe lurrikaren
|
eraginez
zartatuta daude. Zutaberik kaltetuenaren eredua 3D n egin da elementu finituen metodoa erabiliz (Carpinteri et al., 2009).
|
|
|
Eremua: Elementu finituen metodoan, eremu bat sistema jarraitu bat da, zenbait legek
|
eragiten
duten eskualdea. Ingeniaritza estrukturalean eremua habe bat izan daiteke edota eraikin bateko egitura osoa.
|
|
|
Eraikuntzen eta urbanizazioaren arteko denbora desfasea agerian da. Nola
|
eragingo
dute lan hauek auzoko izaeran. Lanak jadanik udalaren esku daude, eta ez zuzenean beraien esku.
|
|
|
Lanak jadanik udalaren esku daude, eta ez zuzenean beraien esku.
|
Eragingo
dio horrek auzotarren arteko kohesioari, kolektibotasunari. Bakoitzaren eremuaren eta urbanizazio publikoaren arteko mugak birdefinitzen ari diren garai honetan, indibidualismoak, hesitik barrurako norberaren jabetza pribatua definitu beharrak, ez ote dio eragingo ordura arteko auzoaren komuntasunari?
|
|
|
Eragingo dio horrek auzotarren arteko kohesioari, kolektibotasunari? Bakoitzaren eremuaren eta urbanizazio publikoaren arteko mugak birdefinitzen ari diren garai honetan, indibidualismoak, hesitik barrurako norberaren jabetza pribatua definitu beharrak, ez ote dio
|
eragingo
ordura arteko auzoaren komuntasunari?
|
|
2015
|
|
|
Poztekoa izan zen, ondorioz, nik lortutako zortziko nota. Garai hartako KAPeko nota baxuek, gainera, beldurra
|
eragin
zuten ikasle askorengan; askok ez zuten ezta bukatu ere egin.
|
|
|
Jarduera herrikoiek arrakasta lortzen dutenean, ordea, edozeinetara egokitzen den funtzionaltasun anitzeko espazio moldakorra alde batera utzi eta eraikin itxiak gailentzen dira diru onuraren izenean. Horien gainbeherak irtenbide berriak
|
eragiten
ditu. Agian, etorkizuna espazio publikoaren berrirakurketan datza.
|
|
|
Beraz, esan daiteke, hiri batean hiritar adina hiri daudela eta horiek komunitateak sortzen dituztela, etengabe. Eta noski, hiritar eta komunitate horien bizimoduan
|
eragin
zuzena dute hirigintza arloan hartzen diren erabakiek. Horregatik, azkenaldian gero eta gehiagotan azpimarratzen da honako ideia hau:
|
|
|
Hortaz, hirigintzatik kalean
|
eragitea
funtsezkoa da, betiere inklusibotasunak planteatzen dituen ikuspuntuak barneratzen badira. Hori dela-eta, nola uztartu kalean egin daitezkeen jarduerak?
|
|
|
kalearen publikotasunaren ondoan, etxebizitza jabeen komunitateak etxabeak komertzio pribatuak. Horrek zertan
|
eragin
dezake prozesu sozio urbanistiko batean. Errealitatea irudikatzean azal daitezkeen arazoei erreparatuz, noiz bihurtzen da arazo bat publiko?
|
|
|
Argi dago, eraberritze prozesuak konplikatuak dira, baina aberasgarriak. Eta gehiago, komunitateetan zeharkako politiken bidez
|
eragiteko
aukera irekitzen dute. Horretan, hiru aldeen arteko elkarlan zaila ere bultzatu litzateke:
|
|
|
Eta kasu honetan, «plaza»ren dimentsio fisiko zein sozialari egingo zion erreferentzia, hori baita espazio publikoa, jendartea mamitzen eta gauzatzen den espazio fisikoa, jendarteak bertan forma hartu eta hari neurria hartzen diogun hedadura ezaguna. Espazio publikoa, gune eta izaera pribatuak, partikularrak, batzen eta harremanetan jartzen dituen espazioa izanik, guztiok era kolektiboan erabiltzeko eskubidea dugun lur eremua da; herrien izaera eta identitatea
|
eragiten
eta erakusten dituena, memoria kolektiboa jasotzen eta transmititzen duena, elkarbizitza azaleratzen eta ahalbidetzen duena, bizi garen sistema onartu edo aldarazteko gunea izango dena. Plazan parte hartzeak jendartean parte hartzea esan nahi du, eta alderantziz.
|
|
|
Zaratarik gabe, baina ezer onik gabe ere. Iruditzen zait ingurumenaren lanerako logikak
|
eragin
duela, inpaktuak kentzen dituen logikak; naturak bere kabuz hainbat balio berreskuratzeko ahalmena du, baina paisaiaren kasuan ez da hori gertatzen, kanpai hotsa ez da berez bueltatuko.
|
|
|
gertatzen dena, espazio publikoaren «okupazio» batzuk birpentsatzetik abiatuta ezar dezakegun zalantzan jartzearekin. Nire asmoa ez da espazioa argazki batzuen bidez dokumentatzea; hau da, hemen agertzen diren irudiak ez dira laguntzeko; aitzitik, irakurketa osagarri eta zehatza planteatzen dute, subjektu talde baten esku hartzearen
|
eraginez
itxuratutako leku horren konplexutasuna nolabait erakusteko.
|
|
|
Artea ez da, bere kabuz, helburu bat, Gizartean pertsona izatera heltzeko dispositibo bat baizik, bitarteko edo baliabide bat. Behin hori lortua, alegia, existentzialki gaixo geundenok estetikoki sendatuak, ez dugu Gizartean artista (pribatu) gisa
|
eragingo
, pertsona (publiko) garen heinean baizik. Asmo honek errealitatean egitura gorputz bat har dezan, haragitu dadin (aditza bezala), azken urratsa edo egitasmoa «Hiria Eskultura» litzateke:
|
|
|
Hizkuntza propio bat daukagu eta Dekretuan ez da gure hizkuntza aipatzen. Dekretuak ez du kontuan hartzen
|
eragin
linguistikorik, ez du kontuan hartzen nola eragiten duen gure hizkuntzak paisaian. Etenaldi ekonomikoak (naturaren arnasaldiak) aprobetxa daitezke lurralde ereduari buruz hausnartzeko; ikuspegi miope eta zapaltzaile hau ahaztuz, ikuspegi ekosistemikorantz jo behar dugu, herritarren eta Ama Lurraren erlaziotik jaioa, non zati bakoitzak bere papera jokatzen baitu.
|
|
|
Hizkuntza propio bat daukagu eta Dekretuan ez da gure hizkuntza aipatzen. Dekretuak ez du kontuan hartzen eragin linguistikorik, ez du kontuan hartzen nola
|
eragiten
duen gure hizkuntzak paisaian. Etenaldi ekonomikoak (naturaren arnasaldiak) aprobetxa daitezke lurralde ereduari buruz hausnartzeko; ikuspegi miope eta zapaltzaile hau ahaztuz, ikuspegi ekosistemikorantz jo behar dugu, herritarren eta Ama Lurraren erlaziotik jaioa, non zati bakoitzak bere papera jokatzen baitu.
|
|
2016
|
|
|
Hirien nortasun horretan, memoria kolektiboak osatutako irudian, gertaera historikoek ez ezik, gertatu ez diren edota sekula gertatuko ez diren gertakizunek ere eragina izan dezakete. Zinean edo literaturan fikziozko istorio batek benetako leku batean sor dezakeen mitoaren antzera, eraiki ez diren arkitektura proiektuek ere izan dezakete
|
eraginik
gure memorian, eta gure memoriak, dudarik gabe, gure inguru fisikoaz dugun pertzepzio subjektiboan. Batez ere memoria hori osatzen duten partikulak irudiak direnean.
|
|
|
Horrela, 2013 urtean zehar garatutako lan honetan, irudiekin jokatuz, hiriaren memorian eta hiriarekiko dugun harremanean
|
eragitea
bilatu nuen. Donostia gure hiriaren nortasuna eralda lezaketen proiektu txikiak irudikatuz.
|
|
|
65 urte baino gehiagoko biztanle taldea da auzo honen konposizio demografikoan progresiboki nagusitzen ari dena eta horrek bere ondorioak ditu, bai arkitekturan, baita hirigintza mailan ere. Izan ere, bi dimentsio horiek, arkitektura eta hirigintza, tradizionalki bereizita ikusi izan dira eta horrek ondorio latzak
|
eragin
ditu biztanleriaren zahartzearen aurrean, arkitekto eta hirigileek erakutsi duten jarrera zenbaitetan desegokia suertatu delarik (Rodriguez Tarduchy, Bisbal Grandal eta Ontiveros de la Fuente, 2011). Beraz, ikusmolde baterat: z: aile baten alde joko dugu, baina, betiere, ikusmolde hori diagnosi enpiriko eta praktiko batetik ernatzen bada eta soluzioak planteatzea posiblea izango den heinean.
|
|
|
Zentzu horretan, agerikoa da jatorrizko hirigintza planak bere testuinguru espezifikoan asetu nahi izan zituen premiak ez direla gaur egun auzoan bizi direnek dituztenak. Beraz, estandarrak hobetu egin diren neurrian, gainera, jendearen bizi kalitatean modu zuzenean
|
eragiten
duten hainbat arazo sortzen dira.Adineko pertsonak dira horren aurrean egoera bereziki ahulean daudenak.
|
|
|
Alde batetik, aipatu berri dugun egokitzapen falta hori delaeta, auzoaren despopulatzea gertatzen ari da Zaramagan, «BOE belaunaldi» berriek bizitokirako aukera bezala hiriko bestelako gune batzuk hobesten dituztenez, etxebizitza asko hutsik geratzen ari direlako. Horrek, saltoki, bulego, taberna eta bestelako jarduerak pixkanaka etetea
|
eragin
izan du, eta, beraz, lokalak eta kaleak hutsik geratzea.Afera horren azken muturreko ondorioek adinduen bizimodua eta osasuna kaltetzen dute neurri batean. Ez bakarrik eguneroko zereginetarako ibilbide luzeagoak egin behar izateak haien autonomia murriztu egiten duelako, baizik eta maila psikologikoan ere nabarmen eragin dezakeelako.
|
|
|
Horrek, saltoki, bulego, taberna eta bestelako jarduerak pixkanaka etetea eragin izan du, eta, beraz, lokalak eta kaleak hutsik geratzea.Afera horren azken muturreko ondorioek adinduen bizimodua eta osasuna kaltetzen dute neurri batean. Ez bakarrik eguneroko zereginetarako ibilbide luzeagoak egin behar izateak haien autonomia murriztu egiten duelako, baizik eta maila psikologikoan ere nabarmen
|
eragin
dezakeelako. Zerbitzuak eta saltokiak gertu edukitzeak, baita kaleak jendez beteta egoteak ere, adineko jendea etxetik atera eta egunerokoan hainbat ibilaldi egiten laguntzen dutela frogatua izan baita.
|
|
|
Dauden ekipamendu publikoak, bestalde, modu bateratuan egokitzen dira aztergai dugun eremuaren erdiko gunean, bertako jarduera ordutegi jakin batera mugatuta egonda. Etxebizitza kopuru handi baten beharrari erantzuna emateko lehentasunarekin sortu zen auzo honetan, jarduera eta jendea faltan dituzten kale eta kanpo guneetan, esparru formalak espazio hauek erabiltzeko edo bertatik igarotzeko atsegintasun falta
|
eragiten
du.
|