|
2000
|
|
|
Garai batean bertso paperak Jainkoari argitasuna eskatuz hasten ziren eta gaur horri ez zaio kasurik egiten, hoztasun hori etorri delako. Gainera bertsolariak zerbait esan egin behar du eta askotan mahaian apaizen bat baldin badago, haren gorabeherak kantatzeko aitzakia bihurtzen dira, jendeari barrea
|
eragiteko
.
|
|
|
Kezka hori taularatzearen kariaz, Txalo Ekoizpenak, Itturri Kulturgintza Zerbitzuak eta Hika antzerki taldeak indar eta gogoetak elkarturik, lan hau apailatu dute. Agurtzane Intxaurraga eta Ritxi Lizartzaren ideia batean oinarritua, herri honen arazo zahar bati buruzko gogoeta
|
eragiteko
sortu da.
|
|
|
Kontuan hartu behar da gainera, euskaltegia hizkuntzaren ezagutzan
|
eragiteko
gunea dela, baina handik kanpo, askok bere maila galdu egiten duela eta beharrezkoa dela erabilera eremu berriak zabaltzea. AEKren arduradunek esparruko erakunde desberdinen arteko lankidetza eza eta egituratze beharra ere azpimarratu dituzte egoeraren analisia egiteko orduan.
|
|
|
Jaitsieren artean, berriz, 1986koa (ekoizpenaren igoeragatik jasandako prezioen %50eko beherakada) eta 1998koa (Asiako krisialdia). Krisialdi horietan, aditu batek baino gehiagok LPEEren deuseztapena iragarri zuen, baina erakundeak erabat berreskuratu zuen munduko petrolioaren merkatuan
|
eragiteko
gaitasuna.
|
|
|
Horri buruz galde egiten da erreferendumean. Abertzaleek nahi badute errefrenduma baliatu agitazio politikoa
|
eragiteko
, beren ardura da. Ez du herrialde honetako oreka politikoan eraginik izanen alta.
|
|
|
Hirugarren erronkan ageri denez, indarrean dagoen neoliberalismoak lotura kolektibo eta sindikal guztiak suntsitu nahi ditu, eta" sindikatuen neokorporatibismoa"
|
eragiteko
arriskua dago. Horregatik nabarmentzen du ponentziak, langile multzo jakin batzuen alde arituko diren interes talde bihurtzeko arrisku handia dutela sindikatuek, afiliatuen multzoari bermatzen zaizkion zerbitzu batzuk eskaintzen jarraitu arren.
|
|
|
Sarritan aipatzen den Nafarroako gizartearen euskararen aldeko jarrera hori epela, ahula, desegituratua eta aritmetika politiko parlamentarioan
|
eragiteko
gaitasun eskasekoa dela. Horiek keriak dira, aje latzak nahi bada, baina badago aldekotasunik, aurrera egiteko lehengaia.
|
|
|
Guztira 30 milioi biztanletik gora hartuko lituzketen lurrazaleko irrati analogikoak
|
eragiteko
baimena izatea.
|
|
|
Guztira 6 milioi biztanletik gora hartuko lituzketen kable sistemak
|
eragiteko
baimena izatea.
|
|
|
Ezin dakioke eremu geografiko zehatz batetan lurrazaleko irratia edo telebista lokal analogikoa
|
eragiteko
baimena eman, ezta kable sare baten ustiapenerakoa ere, honako balizko egoeretatik bi baino gehiagotan egongo litzatekeen inori:
|
|
|
Eremu horretan banatuko litzatekeen lurrazaleko telebista analogikoa, nazionala izan zein lokalaizan?
|
eragiteko
baimena izatea.
|
|
|
Lurrazaleko irrati analogikoa
|
eragiteko
baimena izanda, nazionala izan zein lokala izan?, zehaztutako eremuan, izaera bereko zerbitzu publiko eta baimendu guztien entzuleria potentzial metatuen%10etik gorako entzuleria bereganatzea.
|
|
|
Eremu geografiko horren barruan kable sistema
|
eragiteko
baimena izatea.
|
|
|
Guztira lau miliotik gorako biztanle kopurua hartuko luketen eremuetarako lurrazaleko telebistadigitalak
|
eragiteko
baimenak izatea.
|
|
|
Guztira 30 milioitik gorako biztanle kopurua hartuko lukeen eremuetarako lurrazaleko irratidigitalak
|
eragiteko
baimenak izatea.
|
|
|
Guztira 6 milioitik gorako biztanle kopurua hartuko luketen kable sistemak
|
eragiteko
baimenakizatea.
|
|
|
Ezin dakioke lurrazaleko irrati eta telebista digital lokal bat
|
eragiteko
baimena eman, eremu geografiko zehatz baten gainean honako balizko bi egoera baino gehiagotan egongo litzatekeen inori:
|
|
|
Eremu horretan banatuko litzatekeen lurrazaleko telebista digitala
|
eragiteko
baimena izatea, nazionala izan zein lokala izan?.
|
|
|
Lurrazaleko irrati digitalak
|
eragiteko
baimenak izanda, nazionalak izan zein lokalak izan?, horien entzuleria potentzial metatua, zehaztutako eremuan, izaera bereko zerbitzu publiko etabaimendu guztien entzuleria potentzial metatuen %10etik gorakoa izatea.
|
|
|
Eremu geografiko horren barruan kable sistema
|
eragiteko
edo beste zerbitzuen banaketarakobaimena izatea.
|
|
|
Horrekin batera, deszentralizazio prozesuen ondorioz, tokiantokiko aginteek ere. Autonomia Erkidegoek, Departamenduek zein Udalek? duelaurte batzuk ez zituzten aukerak edota eskumenak dituzte gaur egun arlo hauetan
|
eragiteko
. Baina, hala eta guztiz ere, oraindik, Estatuak dira irrati eta telebista sistemenegituraren erantzule eta arduradun nagusiak; alde handiz gainera.
|
|
|
– Atzerritarrek ezin dute frantsesez jardungo duen irrati edo telebista lurrazalekoa
|
eragiteko
baimena duen sozietatearen kapitalean edo botoetan %20tikgorako parte hartzerik izan.
|
|
|
Gainera, badaude sailkatzen zailak diren autoreak ere, jakina, aipaturiko taldehorietara egokitzen ez direnak, edo
|
eragiteko
asmorik gabe eragina izan eta geroFamilia Terapiaren arloa zabaltzen jarraitu ez zutenak. Azken kasu hauetako batizan liteke John Bowlby, Tavistock Child Guidance Clinic eko haurren psikiatra; klinika hau nagusiki orientazio psikoanalitikoa duen Tavistock Institute izenekoLondresko erakunde ezagunekoa da; J.Bowlby k 1949an argitaratu zuen Familiakotalde tirabiraren azterketa eta gutxitzea (Bowlby, 1949) izeneko artikulua etabertan bere pazienteen banakako tratamenduaren laguntzaile modura familiaosoekin egindako entrebisten erabilpena deskribatu zuen.
|
|
|
Esperientzia honen ostean, taldeak egitura berezia duela eta aldaketak
|
eragiteko
baliagarria dela konturatu zen Moreno.
|
|
|
Armand Balsebre irakasle katalanak honako testu adieragarri hau utzi digu El lenguaje radiofónico izeneko liburuan (1994, 15), atal honen bukaeran gogoeta
|
eragiteko
balio ahal diguna. A. Balsebre k irrati lengoaiaren adierazkortasuna eta horretan informazioak egiten duen traba ditu aipagai, baita ahozkotasunean oinarrituriko gizarteen oztopoa (Euskal Herriko gizartearentzat oso aproposa dena, berton ahozkotasunaren tradizioa aspaldikoa baita):
|
|
|
Egiteko gutxi eta buruari
|
eragiteko
lartxo. Ohean etzanda alferrik zegoela jakin zuen Txemak.
|
|
|
Eta ni ere ideia hartakoa nintzen eta, gisa hartan, ez nuen burua gehiegi erabili beharrik, jakin eta ulertzeko ezen mapako paradisuak ez zuela egiazko Paradisuaren existentziarik frogatzen... ...la, bada, deus guti behar bainuen, ipurtargi baten argitik eguzki distiratsu baten egiteko, hala, mapa hura ikusi nuenean, iduritu zitzaidan ezen Jainkoa mapa hartaz mintzatzen ari zitzaidala eta mapa haren bidez seinalatzen ari zitzaidala neure xedea eta etorkizunerako bidea, nola egun batzuk lehenago mintzatu baitzitzaidan zakil azaleko orban itsusi haien bidez, enegan damua eta onerako mudantza
|
eragiteko
...
|
|
|
Akabatze hura ez zen, zinez, irri
|
eragiteko
modukoa, baina, hargatik beharbada, nola ez baikeunden bat batean serios jartzeko puntuan, are handiagoak egin ziren gure irri karkarak.
|
|
|
—Tira, Ximu, gorde kemenak hire zorioneko kamioneta aurkitzen dugunerako, eta gida ezak gisan. Eduri buruan aberia
|
eragiteko
puntuan egon haiz oraintxe.
|
|
|
Hortik aurrera, jakina, zorigaitzaren dorrean gora, mailadiz mailadi. Hasteko, kolpe latz haren eraginez, ataxia sendaezin bat, zeinak" erregalo modura ekarri baitzidan gizon egiten nauen zer horri, barkatu, dale fuego
|
eragiteko
behar erreprimiezin bat, behar lotsagarri bat". Negar zotinka hasi zen aitorpen gogorraren ondoren, baina Caterpilar andrearen hitzek sosegu apur bat ekarri zioten:
|
|
|
Alabaina, gure poesiak arbolaganako errukia gizonaganako maitasunaz eta honen aldeko borrokaz aldatu zuen arren, malkoak badu halako indar misteriotsu bat poetari idaztera
|
eragiteko
, poeta hori" poeta errealista" izanagatik, beharbada poesia ez delako espiritu hiperminberen terapia bat baino. Kasu hau dateke, besteak beste, Manex Erdozaintzi Etxartena.
|
|
|
Komunikabideek euskal errealitatearen itxuraketa/ desitxuraketa
|
eragiteko
duten indarra askok aipatu zuten sinposio horretan. Politika gaiak pil pilean izan ziren ponentzia eta eztabaida askotan, horixe baitzen, dudarik gabe, nazioarteko entzuleentzat interesgarriena.
|
|
|
Antzeko hainbat kasutan bezala, euriaren Afrikako errege batena irakurtzen dut, euri garaia heltzen denean euria
|
eragiteko
eskatzen diotena11 Baina horrek esan nahi du ez dutela uste euria eragin ahal duenik, izan ere, bestela, urteko sasoirik lehorrenetan, lurra" a parched and arid desert" [basamortu idor eta elkor bat] denean, egingo lukete. Baina suposatzen bada, hasiera batean, jendeak euriaren erregearen ofizioa ergelkeria hutsez sortu izan zuela, orduan garbiago agertzen da martxoan euriak hasi izanaren esperientzia lehenagotik izan zutela eta urteko gainerako sasoietan euriaren erregea jardutera behartuko luketela.
|
|
|
11 Frazerrek hurrengoa dio: "(...) Nilo Garaiko zenbait tribuz esan zaigunez, ez omen dute erregerik, errege hitzaren adiera arruntekorik bederen; halakotzat dauzkaten pertsona bakarrak euriaren erregeak dira, Mata Kodou; behar den garaian, hau da, euriteen sasoian, euria
|
eragiteko
ahalmena onartzen zaie. Euria egiten hasi aurretik, martxoaren hondarrean, herrialdea basamortu idor eta elkorra da; eta aziendak, jendearen ondasun nagusia, akabatu egiten dira larrerik ezean.
|
|
|
Gure aurrekoak eta gu bezalakoak ez direnak —beste kulturetakoak— primitiboak eta basatiak dira, gure zientzia eta teknologia lortu ez dutelako. Orduan, errito guztiak sasizientzia dira (sasimedikuntza sendatzeko, sasifisika euria
|
eragiteko
eta uzta biltzeko).
|
|
2001
|
|
|
Ez gaude garapenaren aurka, eta ezta energia eolikoaren aurka ere... Baina eolikoen kontu honekin gure mendietan urte luzeetan egin den erasorik handiena
|
eragiteko
arriskua dago...".
|
|
|
Nire aburuz antzerkiak gaurkotasun bati lotuta egon behar du, egoerarekin bat egin eta esanahi bat plazaratzearekin batera. Kontzientzia hartzeko balio behar du antzerkiak eta ez soilik barre arin batzuk
|
eragiteko
. Agian, zineman gertatzen dena ematen da antzerkian ere, entretenimendu hutserako sortutako produktuak kaleratzen baitira maiz.
|
|
|
Jose Antonio de Marcos antropologoak pailazoek gizakion eguneroko dramak hankaz gora jartzeko duten erantzukizunaz ohartarazi zuen beranduago, eta hala, Oihulari Klown taldea sortu eta emozioak lanabes gisa hartuta herriz herri adieraz betetako ikuskizunak eskaintzeari ekin zion. Jendeari barrea
|
eragiteko
konpromiso pertsonala hartu zuen orduan eta egun ere horretan dihardu...
|
|
|
Solanazeo ia denek bezala, oso ospe txarra izan zuen mende luzetan eta bere sendagaitasunari esker mantendu da. Hostoen kataplasma erresumin, negal eta legen, odoluzki eta handituetarako erabili izan da; fruitua berriz burutik beherakoarentzako eta gernua
|
eragiteko
. Ingelesek, harritzekoa!, fruitu zuria ematen duen barietatea apaingarri gisa erabiltzen zuten eta «egg plant», arrautzaren landarea, deitzen diote.
|
|
|
Mendebaldeko hedabideek, haatik, korrespontsalik ere ez zuten han, eta ia informazio guztia oso iturri gutxiren eskutik etorri zen. Bestalde, hedabideek eta bereziki telebistako irudiek indar handia dute epe laburrera gure emozio egoerak alde batera edo bestera
|
eragiteko
(gezurrezko film batek ere negarra eragin ahal digu eta!). Epe laburreko eragin horiek, gainera, epe luzerako eraginen gainean metatzen dira, eta gerra hotzaren berrogei urteetan zehar herrialde sozialistak ilun, misteriotsu eta beldurgarri gisa aurkeztu izan zitzaizkigun; horrelako basakeriak gertatzeko leku apropos gisa alegia.
|
|
|
Baliteke zure inguruko jendeak erreakzio ona agertzea, baina kirurgia plastikoa aldaketak zure baitan
|
eragiteko
dago pentsatua eta ez ingurukoak asetzeko.
|
|
|
Horrek ez du esan nahi gazte talde baten kasuan, adibidez, autonomia ikas prozesuaren arrakastari begira landuko ez denik, edota ikasgelatik kanpo euskaraberehalakoan erabiltzeko gogoa duten ikasleen kasuan (guraso taldeak, merkatariak...) ingurune sozialean
|
eragiteko
estrategiak landuko ez direnik.
|
|
|
Badira, ordea, gutxiago izan arren, bestelako ikerketak ere. Ikerketa horienhelburua euskararen bilakaera noranzkoa den esatea eta neurtzea da, baina ez ikusle gisa soilik, bilakaeran
|
eragiteko
asmoarekin baizik. Ikerketa mota hauek bilakaera nola gertatzen den azpimarratzen dute, zein prozesuren bitartez esplikadaitezkeen gertatutako aldaketak, alegia, horrela euskararen plangintzez arduratzendirenei argibideak proposatu ahal izateko.
|
|
|
Zergatik azpimarratzen ditugu hesteetako bakterioak? Besteak beste, toxinak sortzeko edo pertsonengan infekzioa
|
eragiteko
gaitasun handia dutelako, eta hori arrisku bereziko taldea da. Agertoki hori errepikatuz gero, mikroorganismoak zirkulazio orokorrera pasatuko dira eta haragiaren eta animaliaren erraien barruan banatuko dira, eta horrek osasunerako arriskua ekarriko du.
|
|
|
Arrainak. Inoiz ez bederatzi hilabete igaro baino lehen, alergia
|
eragiteko
ahalmen handiagoa baitu, eta haurrak familian elikadura alergiaren aurrekaririk badu, baita urtebete igaro arte ere. Adin horretatik aurrera, arrainak haragiaren hartune batzuk ordezka ditzake.
|
|
|
Gorringoa gantz iturri ona da, funtsezko gantz azidoak, muina (nerbio sistemak ongi funtzionatzeko beharrezkoa den substantzia, hartatik abiatuta azetil kolina sortzen baitu), A, bitaminak eta burdina. Klarak batez ere balio biologiko handiko proteinak ematen ditu, baina horien artean dago oboalbumina, hamabi hilabete baino lehen sartuz gero alergiak
|
eragiteko
ahalmen handia duena. Lekaleak.
|
|
|
Irudia: clix Behi esneak ahalmen antigenikoa duten substantzia batzuk ditu, hau da, alergia
|
eragiteko
gaitasuna dutenak. Substantzia horiek proteinak dira.
|
|
|
Pertsonengan edo animaliengan gaixotasunak
|
eragiteko
gaitasuna duten izaki bizidunak (birusak, bakterioak edo parasitoak) egoteko arriskua duten elikagaietan, haien kaltegabetasuna ziurtatzeko edo hobetzeko aukera ematen du. Europako Batasunak dioenez, tratamendu mota hori hainbat helburutarako erabil daiteke:
|
|
|
Beherakoa da, oraindik ere, herrialde industrializatuetako osasun arazo handienetako bat. Birus, bakterio, parasito eta bestelako arrazoi asko daude, giza hestea kutsatzeko eta lesio lokalak eta enteritis sintomatikoa
|
eragiteko
gai direnak. Giza errotabirusa da mundu osoko bularreko haurren eta haur txikien beherako akutuaren kausarik ohikoena (kasuen %40).
|
|
|
Haren eginkizunak, argitu zuenez, “ebaluazio, kudeaketa eta komunikazio agentzia” izango dira, hau da, krisi edo larrialdi egoerak gertatzen direnean erreferente komun bat. Arranzek adierazi zuen, esleitutako berariazko helburuen artean tartean diren administrazioen parte hartze aktiboa dagoela, hala nola nekazaritza, arrantza, abeltzaintza edo ekonomia, lortu beharreko helburuan distortsiorik ez
|
eragiteko
. Herritarrek, kontsumitzaileek edo sektoreko ordezkariek ere parte hartuko dute.
|
|
|
Igandeetarako galtza luzeak nituen jantzita, boza kraskatzen hasia, eta futbolineko bi kirtenak
|
eragiteko
gauza nintzen, baita lauak ere. Ardoa ez zitzaidan eztarrian behera eroso sartzen, baina edan behar nuen gizonduko banintzen.
|
|
|
Azalez aberatsa âaberatsegia, aukeranâ izanik, are aberatsagoa da mamiz. Hainbeste eta hainbeste gogoeta daude hor mukuru âgizonaz, gizarteaz, giza lurrazâ, kabi ezinik, liburuari leher eztanda
|
eragiteko
zorian... Eta gogoetez gainera, barrenagoko beste zerbait ere bai:
|
|
|
Hedabideek
|
eragiteko
gaitasuna dute, zalantzarik gabe, euskal gizartean eta Estatuko gainerako gizarte esparruetan (bereizkuntzak egin litezke hauen artean ere). Baina eragiteko gaitasun hori bere egiazko kontestuan baizik ez daiteke neurtu, eta kontestu hori sortzen den egoera psikologiko, instituzional eta soziala ere hartu behar da kontuan.
|
|
|
Hedabideek eragiteko gaitasuna dute, zalantzarik gabe, euskal gizartean eta Estatuko gainerako gizarte esparruetan (bereizkuntzak egin litezke hauen artean ere). Baina
|
eragiteko
gaitasun hori bere egiazko kontestuan baizik ez daiteke neurtu, eta kontestu hori sortzen den egoera psikologiko, instituzional eta soziala ere hartu behar da kontuan.
|
|
|
Kazetari askok funtzio hori kazetaritzaren berezko ezaugarritzat hartu bazuten ere, kazetaria gizarte eskubide baten aldioroko berme kontestaezin gisa?, gizarteak aldaketa politiko sozialak
|
eragiteko
duen tresnatzat hartu zuten beste kazetari batzuek, eta helburu jakin batzuei begira bideraturiko jarduera politiko bihurtu zuten informazio jarduna bera.
|
|
|
Ikus daitekeen bezala, Adierazpena sinatu zuten indarren diskurtsoak gizartearen iritzi giroan berez eta zuzenean
|
eragiteko
ahalmen izugarria ezagutu zien berriz ere hedabideei. Baina gauzak bestela gertatu zirela esan genezake:
|
|
|
Ondorioak begien bistakoak dira: zuzenak, agerian daudenak, eta zeharkakoak, erritmo sakonean oroen subkontzientean higadura sakona
|
eragiteko
modukoak. Bizi baloreak ere mendratuz eta ahituz doazelarik, euskararen berreskurapena, ezinbestean, haiei uztarturik dakusat sormenean; edukiez eta moldez egun munduak behar duenbe rdintasunberezitasunelkartasunezko ildotik.
|
|
|
Horrela ba, ez gara inguruko baldintzek babesgabetutako biktimak; gai gara kanpoko eta barruko indarrak aldatzeko eta horiengan
|
eragiteko
, eta gure ingurumaria —neurri batean— kontrolatzeko.40
|
|
|
– Ebakia oso modu bitxian zagok eginda zeren eta daga (honezkero konprobatuko huenez) guztiz zorrotza duk eta, ondorioz, ez duk indar handirik behar zauri hilgarria
|
eragiteko
. Beste datu deigarri bat honako hau lukek:
|
|
2002
|
|
|
Obeditzen duenak agintzen duena mantentzen du. Zirskuntantzia honek eragiten duenaz kontziente bagara, aldaketa
|
eragiteko
egoeran izango gara. Desobedientzia zibilaren ildotik, tentsio horretan, sistemaren aurka bere osotasunean ez joatearen ideia ontzat hartzen da, aldaketa partziala eragitera joaten da.
|
|
|
Nire sentsazioa da, PSOEk ez duela politika egiteko maniobra margenik Espainiako gizartean, eta horrelako pertzepzioa transmititzen duen alderdi batek oso murriztuak dauzka gobernatzeko aukerak. Begi bistan dago, PSOEk gizartean
|
eragiteko
ahalmena erabat murriztua dauka eta hori PPren begi bistako estrategiaren ondorioa da. Betidanik hauxe pentsatu dut:
|
|
|
MANTENTZE egoera hau hautsi dezakeen bakarra euskal soberanismoa dela iruditzen zait, berak daukala big bang soziala eta politikoa
|
eragiteko
adina energia. Horretarako, soberanismoak gaur egungo bere alderdien esparrua eta esparru soziala berregituratu behar ditu.
|
|
|
Oraingoz hori da guztia. Ikusi behar Bilbon bildutakoek aurrerantzean zer eratako dinamikak
|
eragiteko
gai diren, baina epe laburrean bederen ez bide dago esperantza handiegietarako tarterik. Uda gainean da ikusi behar hotza ala beroa eta uda ondoren udal eta foru hauteskundeetarako lasterketa irekia izango da guztiz.
|
|
|
Idijak nagitu ta dagozanian aurrerantz egin dayen, itzañak akulua eukiten dau ziri
|
eragiteko
, ez idijak minduteko solik. Guk, be, iñor mindu egiteko bakarrik, eztogu nai idazkortzik; baña aurrerantz zirkin egitiarren ziri egiteko ¡ bai arranotan!
|
|
|
Kalterik ez
|
eragiteko
, gogoan izan dezagun espeziearen ezaugarri morfologiko eta fisiologikoak kontuan izanik egin beharra dagoela inausketa.
|
|
|
Kanpo aldeko ehunak urraketaren aurka ezartzen duen erresistentzia neurtzeko, haustura
|
eragiteko
zenbateko indarra behar zen kalkulatu zuten laborategian.
|
|
|
Era berean, behar ez bezalako irekidura
|
eragiteko
, kremaileran zeharka egin behar den trakzio indarra ere neurtu zuten laborategian.
|
|
|
nibelatu egin behar da erdiko ardatzarekiko (pedalen besoek koadroarekin bat egiten duten tokiarekiko) perpendikular egon dadin eta jarlekuaren alderik meheenak behar bezain aurrean egon behar du, koxisari minik ez
|
eragiteko
.
|
|
|
Hala ere, ez mugitu elur geruza oso handia baldin bada, autoaren azpialdeari kalte
|
eragiteko
arriskua dago eta.
|
|
|
Edozein gizon sor eta gor utziko lukeen itsasoaren burrunba trumoitsu, zaratatsu eta etengabeak lokarrarazi zituen. Beste ezerk baretzen ez bazituen ere, izaki beldurgarri haiek itsasoaren burrunba etengabe hura behar zuten lo egiteko, umeei lo
|
eragiteko
sehaska kantak behar izaten diren bezala.
|
|
|
Ahultasun politikoaren ondorioz, Espainiako gobernuak gerorako utzi zuenpetrolioaren prezioen gorakada barnealdeko prezioetara aldaraztea, prezioen gorakadarik ez
|
eragiteko
, hori ez baitzen batere popularra; horrela, Estatuak erosteko etasaltzeko prezioen aldea finantzatzen zuen. Politika horrek atzeraldi ekonomikoaatzerarazi zuen, baina desoreka ekonomikoak areagotu zituen, bai barnealdekoak, inflazioa, Estatuaren defizita...?, bai kanpokoak, ordainketen balantzarendefizita?.
|
|
|
Burdinola horiek energia hidraulikoa erabiltzen zuten burdina goria kolpatukozuten mailuak mugiarazteko eta egur ikatzaren erreketan airea sarrarazteko sutegi hauspoei
|
eragiteko
; izan ere, egur ikatza erre behar baitzen minerala eta metalaleuntzeko. Burdinola bakoitzean jende gutxi aritzen zen, baina jarduera horrek jarduera osagarri ugari ekartzen zituen berekin; esate baterako, arbolak botatzea, ikatza prestatzea eta minerala, burdina eta ikatza garraiatzea.
|
|
|
Historiari erreparatuz gero, biziki zaila da lurraldearen antolaketaren sorreraridata zehatz bat ipintzea. Hala ere, aurreko definizioari so eginda, oro har, lurraldearen antolaketa giza zibilizazioa bera bezain zaharra dela esan genezake, gizakiak bere ingurunean modu antolatu batean
|
eragiteko
gai izan den uneazgeroztik hala egin izan duelako, egin ere. Esandako hori bereziki begi bistakoa dahirigintzaren kasuan, gizakiak bere bizilekua aukeratu eta moldatzerakoan sekulaez baitu arbitrarioki jokatu izan, hots, betidanik bilatu eta egokitu izan baititu guneeta egitura jakin batzuk, dela babesa eta segurtasuna bermatzeko, delakomunikazioa eta garraioa errazteko, edo direnak direlako irizpideengatik.
|
|
|
Jakina, kasu honetan ere, eskuduntza horren esklusibotasunamurriztua da, estatu espainolak bere esku baititu, hainbat sektoretan eta tresnaugariren bitartez? lurraldearen egituran
|
eragiteko
eskubidea eta gaitasuna.
|
|
|
Berrikuntza laguntzeko politikak aurrera joan daitezen, sektore publikoakhurrengo ekimenak bultzatzen ditu: planak, enpresa eta unibertsitateentzakolaguntzak ikerkuntza proiektuak gara ditzaten, inguruneen arteko lankidetzasustatzea, I+G jarduerak
|
eragiteko
azpiegiturak sortzea, eta abar. Hau guztia, ikerkuntzaren eta garapenaren kalitatea indartu eta hobetzeko asmoz.
|
|
|
Lehenik,, giza ekintzaren ondorioz, berotegi efektua eragiten duten gasen igorpena beroketa globala sortzen ari da. Aldaketa klimatikoa muturreko jazoera klimatikoak
|
eragiteko
gai da, ondorio larriak sortzen dituena azpiegituretan, jabetzan, osasunean edota izadian?.
|
|
|
Irratia sortu bezain pronto, Ebanjelioaren mezua hedatzeko tresna egokia izan zitekeela antzeman zuen Eliza Katolikoak. Isabel Sánchez Redondo idazleak azaltzen duenez, Erromako Eliza berehala jabetu zen komunikabide horren
|
eragiteko
ahalmenaz, eta 1931n. Pío XI.a Aita Santua zela. Radio Vaticano izeneko emisora sortu zuen (Sánchez Redondo, 2001:
|
|
|
Bakarrik izatea eta bakarturik egotea ez dira gauza bera. Batzuetan, bakarrik paseatu gura da, lagunengandik aparte, buruari lasai
|
eragiteko
. Horrela dihardugunean, jakina denez, laguntasuna, behar izanez gero, hurbil dago.
|
|
|
Propagandak eta publizitateak informazioa eskaintzen dute, eta informazio horiek gure jokaera molda dezakete (gu konturatuta edo konturatzeke). Jokaera bat
|
eragiteko
informazio sorta bat eskaini behar da; beste jokaera bat eragiteko, beste bat. Kasu horietan, informazioak, gezurrak, inoiz?
|
|
|
Propagandak eta publizitateak informazioa eskaintzen dute, eta informazio horiek gure jokaera molda dezakete (gu konturatuta edo konturatzeke). Jokaera bat eragiteko informazio sorta bat eskaini behar da; beste jokaera bat
|
eragiteko
, beste bat. Kasu horietan, informazioak, gezurrak, inoiz?
|
|
|
helburuetan
|
eragiteko
komunikazioa sortzen du
|
|
|
Zerbait hausnarrean nerabilen eta idazten ari nintzen, esku hutsik etorri behar izanez gero, argizariak, behintzat, beterik ekartzeko. Ez uste ikasteko modu hau gitxiestekoa denik, gero; berebizikoa duzu, gorputzaren higieraz eta eraginaz gogoari ere
|
eragiteko
. Hasteko, basoz inguratuta egotea, bakardadea eta ehizaldian den isiltasuna bera ere oldozmenaren zirikatzaile handiak dira.
|
|
|
aurpegiera, beti prest eskuei txaloka
|
eragiteko
, goraipatzeko,
|
|
|
Sam crockett Sare elektrikoa mantentzea funtsezkoa da istripuak saihesteko. Egoera txarrean dagoen instalazio batek ekipoetan kalteak
|
eragiteko
arriskua areagotzen du. Horien artean, zirkuitulaburrak eta suteak nabarmentzen dira; horregatik, komeni da horiek eragiten dituzten arrazoiak ezagutzea eta, batez ere, horiek saihesten ikastea.
|
|
|
Elkarte horrek jokabide kode bat du, eta, kode horretan, elkartekideek izan behar dituzten oinarrizko ildoak ezartzen dira, arazoak saihesteko eta legea ez urratzeko eta sentsibilitateak ez zauritzeko. Horrela, publizistek berek legez kanpoko, indarkeriazko edo laidoztazko portaerak ez
|
eragiteko
konpromisoa hartzen dute. Era berean, gutxiengo, erlijio, nazionalitate, sexu edo orientazio sexualaren aurka egiten ez duen publizitateari buruzko jokabide arauak biltzen dira, eta irizpide ohoragarriekin jokatu behar da.
|
|
|
Tximistak gorantz igortzen dituen argi iturri bat ere aukera daiteke. Normala denez, lanpara albo batean egongo da, pertsonaren ikusmenari ez
|
eragiteko
. Telebistara iristen den argiaren intentsitatea erregulatzeko aukera ematen duen distantzia, baina lanpara eta aparatuaren arteko tartea gutxienez bi metrokoa izatea gomendatzen da.
|
|
|
Izan ere, animaliak gurutzatze maila handiarekin merkaturatu dituzte, baina beren produktuak “iberiko” etiketa generikoarekin saltzen dituzte. José María Gómez Nieves albaitari eta Badajozeko Elkargoko presidente ohiak eta Rafael Palomares Nekazaritza Ministerioko albaitariak, Aragoi, Katalunia edo Murtziako eremuetan iberikoaren produkziorik ez zegoen lekuetan egindako txosten baten arabera, produktu horien eskaria aprobetxatu dute gurdira gehiegizko eskaintza eta kalitate murrizketa
|
eragiteko
. Murtziaren kasuan, txostenak dio iberiar penintsulako errolda hamar aldiz biderkatu dela, hazkuntza intentsiboaren eta adin txikiko animaliak hiltzearen ondorioz.
|
|
|
Intsektuak beharrezkoak bezain arriskutsuak dira landareentzat. Kalterik ez
|
eragiteko
, metodo naturalak erabil daitezke. Zabalduena uxagarri diren landareak ereitea da.
|
|
|
Pairamen horrek beste patologia batzuenak baino eragin handiagoa du psikologian eta gizartean. Hori dela eta, ikerketa egin duten psikologo taldeak, medikuntzako hamar profesionalen laguntzarekin, minaren kontrola eta gaixotasunari aurre egiteko estrategiei buruzko desberdintasun psikologikoak ebaluatu nahi izan zituzten, bai eta bi taldeen artean, Lehen Hezkuntzakoa eta Espezializatuarena ere, nork bere buruari
|
eragiteko
duen gaitasuna. Pazienteen arteko desberdintasunak Espainian aitzindaria den ikerketaren ondorio garrantzitsuenetako bat da gaitza lehen aldiz haurdunalditik bertatik maneiatzeko trebetasunak irakastea garrantzitsua dela.
|
|
|
«Eragozpen handia» Espainiako Osasun eta Kontsumo ministroak, Celia Villalobos Osasun Kontseiluko buru denak, «eragozpen handia» zela esan zuen, Espainiaren lehendakaritzapean arteztaraua onartu ezin izan zela eta Europako Parlamentuaren jarrera erakutsi zuela. Hala ere, esan zuen ez dagoela harrituta Europako arauan
|
eragiteko
industriaren jarduerak. Alde horretatik, esan zuen talde ekonomiko bakoitzak bere interesak defendatzeko eskubidea duela.
|
|
|
Zein da gomendatutako dosia. Banakako beharrak aldatu egiten dira: 1 – 3 miligramo oro har nahikoa da loa
|
eragiteko
. Behar zehatza jakiteko metodorik onena listu proba da (melatonina dosi optimoak berrezartzeko metodo mediko zehatza).
|
|
|
Beti bezala, Santa María de Palautorderan eta inguruko herrietan, Tordera ibaiko ura, ur horretatik hornitzen baitira nagusiki, turbia jaitsi zen. Ez zen berritasunik izan, kasu honetan izan ezik, eta seguruenik beste batzuetan ez bezala, ibaiak uholde handien ondorioz mugiarazten duen lokatzaz eta lohiaz gain, bertan materia organikoa sartu zuen, edateko ura sortzeko eta intoxikazio masiboa
|
eragiteko
adina. Potabilizazio defizitarioa.
|
|
|
Txerto hori, oraindik ere ikerketaren lehen etapetan, gai da, lehen aldiz, GIBaren birusaren andui batzuetatik infekzioak prebenitzeko, Giza Birologiako Institutuko (IHV) ikertzaileen eta Maryland-en Advanced BioScience laborategien arabera. Hiesaren aurkako txerto eraginkorra egiteko zailtasunetako bat GIB birusaren aniztasuna da, gripearen birusak bezala hainbat forma hartzen baititu defentsa immunologikoaren sistemari
|
eragiteko
. GIBak proteina (gp120) bat darama ezaugarri kimiko aldakorrekin, eta horrek zaildu egiten du proteina horren forma ugariak ezagutaraziko dituzten antigorputzak sortzeko gai den txerto bat egitea.
|
|
|
Gero, eskuila batzuen eta gailuak duen xurgagailu moduko baten bidez, hautsa kendu eta moketa garbi uzten du. Hauts makina erabiltzen bada, disolbatzaileak naturalak izatea komeni da, moketan eta azalean kalterik ez
|
eragiteko
. Azken sistema horrek hainbat abantaila ditu aurrekoekin alderatuta, bereziki, lehorra izatea, batzuetan ez baitu uzten moketen eta alfonbren hezetasuna erabat kentzen.
|
|
|
Atseden egunek lasaiago egoteko eta osasungarriak ez diren elikagaiekin atseginago izateko aukera ematen dute: izozki gehiago, litxarreriak eta gozokiak, edari freskagarriak, frijituak eta gainerako aperitibo kalorikoak, sasoian… Soberakin horiek, egun gutxitan gertatzen badira ere, nahikoak izan daitezke digestio txarrak
|
eragiteko
. Okerrenean, neurriz kanpoko janariek eritasun kronikoak (diabetea, hipertentsioa, kolesterola eta azido uriko handia, edo obesitatea) dituztenen osasuna desorekatu dezakete.
|
|
|
Bigarren seihilekoan bakarrik gertatu ziren 435 kasu Espainian, urteko lehen hiru hilabeteetan baino bi aldiz gehiago, baina legeria zaharkitu baten bidez araututa. Legeria hori duela mende bat baino gehiagotik dator artikuluren batean, eta erantzukizunak saihesteko eta nahi ez diren konparaziozko bidegabekeriak
|
eragiteko
aukera ematen du. Kongresuan araua behin betiko egiteko hurbiletik zeuden iturriek ziurtatu zuten hasierako planteamenduek aldaketa handiak ekarriko dituztela Kongresuan, zuzenketen bidez. Orain arte bezala, langileen prerrogatibei eustea izango da adierazgarriena, krisi prozesu batean enpresarekin zuten soldata zorra kobratzeko orduan.
|
|
|
Horiek, kolpearen larritasunaren arabera, poltsa pixkanaka puzten dute, eta, gainera, airearen tenperatura murrizten dute, erredurak saihesteko. Poltsen josturak aldatuta, irekiera gorantz zuzentzen da, aurpegian ez
|
eragiteko
. Airbagak seguruagoak eta eraginkorragoak dira orain, baina ez dute balio gidariak edo bidaiariek segurtasun uhala jarrita ez badute.
|
|
|
Oso toxikotasun txikia du. Espezia osoa gai da zenbait esperimentutan efektu teratogenikoak
|
eragiteko
. Xantofilak (E) [E a Flavoxantina; b Luteína; c Criptoxantina; d Rubixantina; e Violoxantina; f Rodoxantina; g Cantaxantina], karotenoideen deribatu oxigenatuak dira, A bitamina bezalako jarduerarik gabekoak, kriptoxantina izan ezik; kriptoxantinaren jarduera beta karotenoarena baino erdia handiagoa da.
|
|
|
Gaur egun, krustazeoetatik atera daiteke, edo eraldaketa mikrobiologikoaren bidez, Canthaarellus cinnabarinus edo Brevibacterium KY erabilita. Elikagaien industrian izozkiei kolorea emateko erabiltzen da, eta kontsumitzaileen osasunean ondorio negatiboak
|
eragiteko
. Jakina da dosi handietan begietako arazoak ager daitezkeela.
|
|
|
«Parke nazionalean ikusten dena inguruko parke naturalean ikus daiteke, ekosistema bera du», esan du Juan Romerok, Ecologistas en Acción taldeko ordezkariak Patronatuan. Haren ustez, emakidak gehitzeak pertsona gehiago eta zonan inpaktua
|
eragiteko
behar ez den arriskua dakar. Larramendiren aburuz, erabilera publiko berriaren helburua Doñanara etortzen diren bisitarien eskariari erantzutea da, bisitaria ezagutu dezaten eta «sentimendu kontserbazionistaz blai daitezen».
|