|
2005
|
|
|
Eta bere jendeek ikusi zutenean haien artean nahasirik, jendetzaren artetik jo eta pedazatzen hasi ziren. Orduan beharriak, oinak eta ukabilak ikus zinitzaketen hegaz, eta garunak jauzika eta buruak puskatzen; eta Errege ikusten zenuten bere matxukarekin
|
eragiten
, halako moldez non hark zaurtzen zuenak ez baitzuen medikuren beharrik...
|
|
2012
|
|
|
Luis XIII.a erregearen eta Richelieu haren ministroaren gerla guzietan parte hartu zuen. 1643an konde bilakaturik, Zuberoaren kontrol politikoa bereganatu nahian, herri oldartze handia
|
eragin
zuen, Matalaz apeza buru. Iruriko kondeak Elizabea jauregia eraikiarazi zuen 1660tik 1663ra.
|
|
2013
|
|
|
(2 eta 3 argazkiak, 5 or.) f) Euriak, haizeak, ur bideek eta itsasoak higadura diferentziala
|
eragiten
dute, hots, harriak, duten beraztasunaren (samurtasunaren) arabera, ezberdinki desegiten dituzte.
|
|
|
tuparri samurra eta kareharri gogorra aldizkatzen dira. Horrek itsasoak
|
eragin
higadura errazten du, geruza samurrak aise andeatzen baititu.
|
|
|
Higadura, harrietan
|
eragin
eta erliebearen moldaketan parte hartzen duten kanpoko fenomeno multzoa da.
|
|
|
• ura, haizea, horma eta abarren
|
eraginez
harriak jasaten duen higadura mekanikoa.
|
|
|
• gehienik uraren azidotasunaren
|
eraginez
harriak jasaten duen higadura kimikoa.
|
|
|
Isurtzeak
|
eragiten
duen higadura mekanikoa azalekoa baizik ez da. Baina atmosfera eta lurzorua zeharkatzerakoan, ura karbono dioxidoz zamatzen da.
|
|
2016
|
|
|
Mugitzean oreka atxikitzetik, norabidea eta abiadura kontrolatzera, eta propultsioa
|
eragitera
.
|
|
|
AURKARIEN ARTEKO JOKOAK lurrean den aurkaria kontrolatzea eta harengan
|
eragitea
.
|
|
|
Berezko jestuak azaleratzea, ekintzen aniztasuna eta kopurua
|
eragitea
|
|
|
Inprobisazio honen nota iraunkorretan, vibratoa ongi entzuten da, hodi erresonatzaileen gainean emeki biratzen diren diskoek
|
eraginik
. Vibratoa motorraren abiadurarekin aldatzen da.
|
|
|
Organo batean milaka tutu aurki daitezke, horietarik batzuk bakarrik –handi eta ederrenak– dira aitzinaldearen gainean agertzen. Orain, hauspoei motor elektriko batek
|
eragiten
die, eta teklatuaren eta sekretuen arteko transmisioak –lehen mekanikoak zirenak–, elektromekaniko (elektroimanak) bilakatu dira.
|
|
|
Soinuaren ateratzeko bi metodo erabiltzen dira: lantzer bat (hatsa honen gainera igortzen da), edo airearen presioaren
|
eraginez
dardaratzen duten mihiak (seskazkoak, bikoitz ala bakarrak, metalezkoak ala musikariaren ezpainek ordezkatuak).
|
|
|
Guti edo aski azkar ufatuz, musikariak ezpainak dardararazten ditu, guti gorabehera mihi bikoitz baten gisan. Bibrazioak zalutasun desberdineko presio aldaketak
|
eragiten
ditu tutuan barna. Luzera jakin bateko tutu batek bere frekuentziara (oinarri frekuentzia deitua) dardaratuko du.
|
|
|
Hari igurtziek arkuaren zaldi zurdari esker dardaratzen dute. Zurda" lotzen" zaio hariari, gero haria" tiratu" eta" laxatzen" du, hori guzia biziki fite, hariaren bibrazioa
|
eraginez
. Arkuak harian duen erresistentziaren areagotzeko, artistak zurda kolofoniaz igurzten du, honen bibrazioa aiseago egin dadin.
|
|
|
Erresonantzia kaxaren aldeetako muxarradurei esker, arkua makurtuz bazterretako harietaraino heltzen ahal da, erdiko bi hariak hunkitu gabe. Hari zimikatuak (gitarra, klabezina, harpa) erhi, azazkal edo plektro batek (plastiko edo metalezko pieza bat gitarra eta lautearen kasuan, luma muturra klabezinean) tiratzen ditu eta bat batean laxatzen, guti edo aski laster moteltzen den bibrazio bat
|
eraginez
harian. Soinua isil daiteke eskua harian pausatuz.
|
|
|
Zeharkako flauta: airea zatikatzen da lantzerra jo eta, zirimolak sortuz eta bibrazioak
|
eraginez
.
|
|
|
Hodiak teklatuka multzokatuak dira: organo nagusia (handienak), errezitatiboa (maiz gainean), positiboa (gibelean edo aitzinean), pedalierra (joko baxuenei
|
eragiten
die, batzuetan dorretxoetan kokatuak).
|
|
|
Lehen, haizea mekanikoki hornitzen zen (eskuz
|
eragin
hauspo handien bitartez), baina gaur egun motor elektriko isil batek eragiten dio. Airea hodi bakoitzeraino eramateko, zenbait haizebidek airea sekretuetatik eta haize ganbaretatik pasarazten dute.
|
|
|
Lehen, haizea mekanikoki hornitzen zen (eskuz eragin hauspo handien bitartez), baina gaur egun motor elektriko isil batek
|
eragiten
dio. Airea hodi bakoitzeraino eramateko, zenbait haizebidek airea sekretuetatik eta haize ganbaretatik pasarazten dute.
|
|
|
XVII. mende hastapeneko organo eramangarria. Hauspoa ezkerreko eskuaz
|
eragiten
zen eta teklak eskuineko eskuaz. Hodi" ezpaindunak" dira, moko txirulen antzekoak.
|
|
|
Baina musikariak errepertorio klasiko edo garaikidea (maiz polifonikoa) jotzen duenean, bihurgailu deitu sistema bati esker 4 akorde lerroak baxu kromatiko bihurtzen ahal ditu (teklatu melodikoa, eskuineko eskuarenaren berdin berdina). Soinua hauspoaren
|
eraginez
modula daiteke, hauspoak airea mihietarantz guti edo aski azkarki hartzen edo ufatzen duelarik. Tremolo efektuak lor daitezke tonua pixka bat galdu duten mihi batzuei esker.
|
|
|
Mihiak aldez alde elkartuak dira zenbait sekretutan. Hainbat sekretu izan daitezke, tirante batzuek
|
eraginik
, organo batean bezala, musika tresnari tinbre joko desberdinak (erregistroak) emanez.
|
|
|
Perkusio horiei
|
eragiten
diete feltro, plastiko edo zurezko boladun mazo batek, metalezko edo zurezko buru gogorragoa duen mailu batek, zurezko makilek, altzairuzko haridun eskuilek, edo joareetan diren metalezko mihiek.
|
|
|
Zelestak piano ttipi baten itxura du. Teklei
|
eraginez
metalezko xaflak kolpekatzen dira. Jazz musikan noizbehinka erabiltzen den bibrafonoan, motor batek paletak mugiarazten ditu, soinuaren vibratoa sortuz.
|
|
|
Zelesta: teklatu batek metalezko xaflak kolpekatzen dituzten mailuei
|
eragiten
die.
|
|
|
klabeak (zurezko bi makilatxo), Espainiatik etorri kriskitinak, kobrezko txindatak, eskuz atxiki eta bata bestearen kontra jotzen direnak. Charlestonak (edo hit hat, edo high hat) bi txindatei
|
eragiten
die pedala bati esker. Barietate, jazz edo rock orkestra guzietan aurkitzen da.
|
|
|
Zelesta: teklatu batek mailuei
|
eragiten
die metalezko xaflak kolpeka ditzaten.
|
|
|
Oboeak 23 zilo dauzka (eskuko 10 erhientzat gehiegi da), 9 erhien
|
eraginez
tapatzen edo irekitzen direnak. Platerei esker, bata bestetik urrun diren bi zilo batera tapa daitezke, soinu homogeneoago bat emanez musika tresnaren erregistro guzietan.
|
|
|
Mihia musikariaren ezpainetan pausatua da ufatzen duelarik, hortzek mokoa gainetik atxikitzen duten bitartean. Aire presioak
|
eraginik
eta bere malgutasunari esker, mihiak dardaratzen du, aire xirripak tarteka pasatzera utziz. Mihiaren bibrazio hori musika tresna osoan hedatzen da.
|
|
|
Seskazko xafla ttipi honek mokoaren irekidura kasik tapatzen du. Airearen presioak
|
eraginik
eta bere malgutasunari esker, mihiak dardaratzen du, aire xirripak tarteka pasatzera utziz. Mihiaren bibrazio hori musika tresna osoan hedatzen da.
|
|
|
Azken hauen funtzioa baitezpadakoa da soinuaren" sortzeko". Ufatu airearen
|
eraginez
, ezpainek ahokaduran dardaratzen dute. Bibrazioa hedatua izanen da, eta hodiak eta pabiloiak soinu bilakatuko dute.
|
|
|
Irristailuak zazpi posizio zehatz ditu: bakoitzari esker, oinarrizko soinu bat eta ezpain jokoen nahiz hatsaren
|
eraginez
lortu honen harmonikoak jotzen ahal dira. Irristailua posizio batez behera mugituz, hodia luzatzen da eta soinua tonuerdi batez apaltzen da.
|
|
|
Tronboirik arruntena tronboi tenorra da, bertsio sinple ala osoa, erran nahi baitu hodi makur gehigarri batekin, balbula bati
|
eraginez
airea handik iraganarazi ahal izateko. Ttipiago bat aurkitzen da, altua (Mozartek eta Haydnek erabilia, besteak beste, XVIII. mendeko musikan).
|
|
|
XVI. mendean sortua, biolina da musikariengan inspirazio gehien
|
eragin
duen musika tresnetarik bat, pianoarekin batera. Bere adierazkortasuna, indarra, argitasuna eta zalutasuna musikari anitzentzat inspirazio iturburu izan dira.
|
|
2017
|
|
|
Elikadura orekatuak osagarri arazoak
|
eragiten
ditu.
|
|
|
Hormonek dute ugal aparatua kontrolatzen: organo batek ekoizten dituen substantziak dira hauek, eta odoletik iraganez, urrundik beste xede organo batean
|
eragiten
dute.
|
|
|
Horrek bigarren mailako sexu ezaugarrien agertzea eta atxikitzea akuilatzen ditu. Emazteen kasuan, burmuineko hormonek obarioei
|
eragiten
diote. Uteroa kontrolatzen duten obario hormonak ekoizten dituzte:
|
|
|
Entrenatzea (k): lanjerosa da osagarriarentzat, eta zauriak
|
eragiten
ditu. kirol emaitzak hobe ditzake. ez du interesik. goi mailako kirolarientzat baizik ez da.
|
|
|
Gure jokamoldeek nerbio sisteman eragina badute. Lo eskasak umore arazoak
|
eragin
ditzake, burmuineko funtzionamendua aldatuz. Egoera batzuek, harrabotsa luzaz entzuteak, adibidez, beharriak andea ditzakete.
|
|
|
Egoera batzuek, harrabotsa luzaz entzuteak, adibidez, beharriak andea ditzakete. Alabaina, beharriek nerbio mezu gutiago igortzen dizkiote burmuinari, eta horrek elkortasuna
|
eragin
dezake.
|
|
|
Mikroorganismo batek du paludismoa
|
eragiten
, odoleko globulu gorriak kutsatzen ditu dioxigenoaren garraioa oztopatuz. atxikitzen ditut gogoan.
|
|
|
Sinbiosia bi organismoren elkartzea da: partaide batentzat baizik ez dena onuragarri, besteari ez baitio
|
eragiten
. partaide batentzat baizik ez dena onuragarri, bestea hilen baita. bi partaideentzat onuragarri dena. bi partaideentzat onuragarri ez dena.
|
|
|
elikagai kantitateak ditu banakoen ugalketa eta iraupena baldintzatzen. Inguruneak
|
eraginik
badu, beraz, populazioaren dinamikan.
|
|
|
◦ Erranaldi multzo bakoitzeko azalpen egokia erakuts ezazu. a. Sexuzko ugalketa (k): horrelakorik ez da lore landareen artean. gertatzen da zelula arrautza espermatozoide batekin elkartzean. gertatzen da gameto emea gameto arrarekin elkartzean. sekula ez du ernalketarik
|
eragiten
. b. Ernalketa: barnekoa da uretan gertatzen delarik. erraztua da ugaltze zelula emeak espermatozoidea erakartzen duelarik. sexugabeko ugalketa denean gertatzen da. ezinbestekoa da bizidunen ugalketarako.
|
|
|
◦ Testu labur bat idatz ezazu eta esplika nola ugalketa moldeak
|
eraginik
duen buraso (ar) en ondare genetikoaren transmisioan.
|
|
|
Erradioaktibitateak animalien ugalketan duen
|
eraginaz
ohartzeko, zientzialari batzuek bi animalia multzoren ugalketa gaitasuna konparatu dute:
|
|
|
Inguruneak ere fenotipoan
|
eragiten
du, ezaugarri batzuk aldatuz, baina aldaketa horiek ezin dira transmititu.
|
|
|
Beraz, banako guziek genotipo desberdina dute. Fenotipo berriak ager daitezke genotipoaren menturazko aldaketek
|
eraginik
: mutazioak dira horiek.
|
|
|
2 Mutazioa: gene baten aleloak dakarren informazioaren aldaketa da. ondoko belaunaldiari transmititzen zaio beti. gameto batean gertatzen da beti. sekula ez du inguruneak
|
eragiten
.
|
|
|
Hautespen naturala (k): mutazioak
|
eragiten
ditu banako populazioetan. belaunaldiz belaunaldi ezaugarri egokiak hedatzen ditu banako populazioetan. ezaugarri egokiak nola desegokiak berdin hautatzen ditu. ez da bizidunen eboluzioaren arduraduna.
|
|
|
Mugimendu baten aginduak nerbio sistemari
|
eragiten
dio. Nerbio zentroek (burmuinak eta bizkar muinak) nerbio mezu motorrak igortzen dituzte eta horiek nerbioei esker giharretara buruz hedatzen dira.
|
|
|
Tenperaturak beroagoak dira ekuatorean poloetan baino. Horrek aire masen eta ur masen lekualdatzea
|
eragiten
du. Horrela dira haizeak sortzen.
|
|
|
Horrela dira haizeak sortzen. Haizeei esker, ozeanoen azaleko ur masak mugitzen dira, itsas korronteak
|
eraginez
.
|
|
|
Garai geologikoetan zehar klima aldatzen da, Lurrak espazioan duen kokagunearen arabera. Zaluago ere eralda daiteke, jendeen jarduerek
|
eragin
gasengatik berotegi efektua areagotzen baita. Etorkizuneko klima aurreikuspenek diotenez, jendeak itsas mailaren goititzea edo suteen maiztasunaren areagotzea bezalako fenomenoak jasan litzake.
|
|
|
Zenbait hiritan prezipitazio handiek uholde arriskugarritasuna
|
eragiten
dute. Orduan, jokoan dena estimatu behar da:
|
|
|
Ekosistemak aldatuz jendeek beren elikadura beharrak ase ditzakete. Horrela, agrosistemetan erabili teknika frankok laborantzako lurren emaitza emendatzen ahal badute ere, kalteak
|
eragiten
dituzte ingurumenean (adibidez, kutsadura).
|
|
|
◦ Koralaren zuritzea
|
eragiten
duen fenomenoa zein den adieraz ezazu.
|
|
|
• Desoihantzeak aldaketa klimatikoan
|
eragiten
du, zeren eta berotegi efektuko gasak libratzen baititu.
|
|
|
Zolaren barneko arroken hausturak, uhinak
|
eragiten
dituen lurrikarak sortzen ditu. Sumendien erupzioak magma igaten delarik gertatzen dira.
|
|
|
• Kasu bakoitzean, aldaketa klimatikoan gutienik
|
eragiten
duen jardueraren laukia margo ezazu.
|
|
2018
|
|
|
24 V etik goiti, korronte elektrikoa gorputzetik pasatzea (elektrizazioa) lanjerosa da eta heriotza
|
eragin
dezake (elektrokuzioa).
|
|
|
• Generadoreari zirkuitulaburrik ez
|
eragin
.
|
|
|
Soinu azkarrek, aldi bakar batez ere, entzumena andea dezakete: akufenoak, elkortasun partziala edo osoa
|
eragin
ditzakete.
|
|
|
Objektuaren pisua Lurrak objektuan
|
eragiten
duen grabitazio indarrari dagokio. Pisuaren balioa dinamometroaz neurtzen da eta newtonetan adierazten da (N).
|
|
|
Dinamometroa neurgailu hauskorra da: erresorta ez da azkar tiratu behar, eta kalibrea gainditzen duen indarrik ez zaio
|
eragin
behar (gehienezko balioa dinamometroan adierazia da). r Aurki ezazu ondoko dinamometroaren zati bakoitzaren balioa. r Zer da pilotaren pisua?
|
|
|
Irudika ezazu erremorkak autoari
|
eragiten
dion 200 N eko indarra, ondoko eskala baliatuz: 1 cm= 50 N.
|
|
|
Hotzak erredurak
|
eragiten
ditu.
|
|
2020
|
|
|
Osaketa horrek, itsasoak
|
eragin
higadura errazten du, geruza samurrak aise andeatzen baitira.
|
|
|
Toki batzuetan ur zolan diren flyschek uhin handiak
|
eragiten
dituzte.
|
|
|
Patar eztian den arroila bat egin behar da, drainatu beharreko lurra baino doi bat beherago. Grabitatearen
|
eraginez
, lurrazaleko edo lur geruzako ura, beherago den arroilara joanen da, eta euri uren sareari jarraikiz urmael batera edo itsasora isuriko.
|
|
|
Ondorioz, inguramen horretako landare edo animalia ttipi batzuk desagertzen ari dira. Kutsadurak ere badu
|
eraginik
inguramenaren hondamen horretan. Horregatik urtero" Surfrider fondation" elkarteak" Initiatives océanes" eguna antolatzen du hondartzen garbitzeko eta jendeen sentsibilizatzeko.
|
|
|
Orokorki Europan, jendearengan beldur eta gaitzespen gehienik
|
eragiten
duen animalia otsoa da. Irudikapen herrikoietan, mitikoa bilakatu da. gaitzespen:
|
|
|
Baina gero eta gehiago, jendea bizi den lekuetan ibilki dira otsoak eta haien jokabideak jendea traba lezake: ez dira biziki beldurtiak, ingurumen berriei aise usatzen dira eta jendeen beldurra eta ulertezintasuna
|
eragin
ditzakete. arteko elkarbizitza posible ote da?
|
|
|
Halere, ez da ahantzi behar jendeek gero eta
|
eragin
gehiago dutela oreinak, orkatzak eta otsoak bizi diren ingurumen aldaketan! Basanimalia horien hobeki ezagutzen ikasi behar dugu, elkarbizitzaren hobetzeko.
|
|
|
Biziki minberatua delarik baizik ez gara ohartzen, baina orduko txantxarra handia da eta hortza biziki hondatua. Artatzen ez baldin bada, txantxarrak hortza hiltzen du eta infekzio orokorra
|
eragin
dezake. Txantxarra hortzen eritasuna da eta beste eritasunak bezala artatu eta sendatu behar da.
|
|
|
Nor hartzen da sorgintzat? Desberdina den eta beldurra
|
eragiten
duen norbait: jendeak ez daki xuxen zer leporatzen ahal dion, orduan batzuek sorgina izateaz akusatzen dute.
|
|
|
Liburu horrek arrakasta handia ukan zuen eta sorginkeriari buruzko sinesteen garapena
|
eragin
zuen.
|
|
|
• Etzanik edo jarririk, esku bat sabel gainean ezartzen dut eta bestea papoan. Sabel gaineko eskua, arnasak
|
eragin
mugimenduari jarraikitzen zaio, eta papo gaineko eskuan mugimendu ttipiak sentitzen ditut.
|
|
|
Eguneroko hainbat jestuk (bekainen edo masailezurraren tinkatzea, sorbalden uzkurtzea, etab.) energia anitz xahuarazten digute, giharretako tentsioak
|
eragiten
baitituzte. Alta, jestu horietaz kontzientzia hartuz gero, gorputzak lasaitasun egoera berreskura dezake arnasketaren, luzaketa ariketen edo masajeen bidez.
|
|
|
Estres egoeretan, burmuinak adrenalina libratzeko manua ematen du. Hormona horrek bihotz taupaden eta arnas mugimenduen goititzea
|
eragiten
du; egoerari buru egiteko, burmuinaren aktibitatearen emendatzeko eta erabakien errazkiago hartzeko. Manera berean, giharretan ere tentsioa goratzen da, estres egoerari ihardukitzeko gisan; adibidez, eskapatzea, korrika egitea, makurtzea...
|
|
|
Gaur egun, arazoa hau da: estres egoerak
|
eragin
" alarmak" gehiegi jotzen duela, eta urduritasun mekanismoa anitzetan martxan ematen dela.
|
|
2021
|
|
|
Jalil eta Nurak ez zuten sekula halako deusik jasan: zerua garrasika hasi bazen, itsasoak erantzun zion, bere gisan, ekaitza
|
eraginez
! Tirainek itsasontzia inarrosten zuten, laster altxatzen, eta bat batean uzkaltzen bezala, berriz goiti eta berehala beheiti!
|
|
|
* Lohasma: logale izateak
|
eragiten
duen loeria. 25 besterik ez.
|
|
2022
|
|
|
20 –Zure mezua iritsi ez zaiela esan nahiko du horrek. Erlantzek buruari
|
eragin
zion. Ikusten zituen herritar guziak bilduta, zerura begira, distira urdinxkaren zain, eta distira urdinxkarik ez.
|
|
|
Artatzen ez baldin bada, txantxarrak hortza hiltzen du eta infekzio orokorra
|
eragin
dezake. Txantxarra hortzen eritasuna da eta beste eritasunak bezala artatu eta sendatu behar da.
|
|
|
testosterona. Hormona honek ditu pubertaroko aldaketak eta espermatozoideen ekoizpena
|
eragiten
.
|
|
|
Amets batek, erotikoa edo ez,
|
eragin
asalduraren ondorioz, lubrifikatzaile natural pixka batek
|
|
|
Mutikoen kasuan, masturbazioak eiakulazioa
|
eragin
dezake pubertarotik landa, eta nesken kasuan jariatzeak.
|
|
|
Jendea lo delarik, haren nerbio sistema sustatua da; lo fase ezberdinetarik iragaten da, eta hauetarik batzuetan burmuinaren aktibitatea bizi bizia da... horren ondorioz, gaueko erekzioak gerta daitezke. Amets erotikoek ere erekzioa eta berdin eiakulazioa
|
eragin
dezakete eta iratzartzean, mutikoak tatxak aurki ditzake mihisetan, pijaman, edo galtzoinetan.
|
|
|
(Hartutako Immuno Eskasiaren Sindromea), GIB (Giza Immunoeskasiaren Birusa) birusak
|
eragiten
duen eritasun kutsakorra da. Birus horrek gorputza eritasunetatik begiratzen duen sistema erasotzen du
|
|
|
Norbaitek HIESa
|
eragiten
duen birusa (GIB) duelarik, birusa gorputzeko likido zenbaitetan aurkitzen da: odolean esperman eta eiakulazio aitzineko likidoan
|
|
|
46 dagokionez (Giza Immunoeskasiaren Birusa, HIESa
|
eragiten
duena), erran nahi du birusa bere baitan ukaitea, eritasunaren sintomarik agertzen ez bada ere. Pertsona seropositibo batek birusa transmiti dezake, sexu harremanen, odolaren edo ama esnearen bidez. Dudan denari gomendatzen zaio detekzio azterketa baten egitea seropositibo denetz jakiteko.
|
|
2023
|
|
|
Ipar Euskal Herriko lehenbiziko mugimendu sozialak 1897an gertatu ziren, Aturriko burdinoletako lehenbiziko sindikatuaren sortzea
|
eraginez
. Lehenbiziko greba handia 1911n antolatu zen.
|
|
|
Hobekuntza horiek izan ziren populazioaren emendatzearen arrazoi nagusiak; haiei esker, heriotza tasa biziki apaldu zen, bereziki haurrena. Halaber, hazkunde demografikoak eta industrializazioak populazio mugimendu handiak
|
eragin
zituzten. Alde batetik, landa exodoa:
|
|
|
Halaber, jendearen eta ingurumenaren arteko lotura berriak agertu ziren. Industrializazioak paisaietan aldaketa handiak
|
eragin
zituen, besteak beste trenbideak, meategiak eta hiriak agertu edo garatu baitziren.
|
|
|
XIX. mendearen bukaeran Ameriketako Estatu Batuetan petrolioa eta elektrizitate energia iturrien aurkitzeak bigarren industria iraultza
|
eragin
zuen, eta horrek kimika, autogintza eta telekomunikazioak bultzatu zituen.
|
|
|
Industrializazioak biziki aldatu zuen paisaia. Alde batetik, laborarien kopurua apaldu zen laborantzaren mekanizazioarengatik; fabriketan besoak behar baitziren, landa exodoa gertatu zen, eta horren
|
eraginez
urbanizazioa. Bestalde, meategien ustiapenak bazterrak errotik aldatu zituen; mearen garraiatzeko eta langile berrien aterpetzeko azpiegiturak sortu ziren:
|
|
|
Bizkaiko meategien ustiapena hain handia izan zen non herri batzuen lekuz aldatzea
|
eragin
zuen.
|