|
2016
|
|
|
Xede horiek gogoan, Erredakzio Estatutu hau onetsi da, behin EiTBko informazioaren profesionalek, Zuzendaritzak eta Administrazio Kontseiluak landu eta hitzartu ondoren. ...smo nagusi modura, eta, halaber, ahalik eta ondoen uztartu nahi ditu, alde batetik, informatzeko lanaren independentziarik handiena eta, beste aldetik, komunikazio enpresa publiko batek dituen kudeaketa eta antolaketa beharrizanak, betiere EiTB sortzeko Legeak enpresaren gobernu organoei aitortzen dizkien eskumenetan eta une honetara arte Administrazio Kontseiluak hartu dituen erabakietan kalterik
|
eragin gabe
.
|
|
|
|
ERAGIN
EREMUAZ
|
|
|
dakzio Kontseilua EiTBko ikus entzunezko profesional guztien ordezkaritza organo gorena izango da denei
|
eragiten
dieten gaietarako, eta, hartara, EiTBko Zuzendaritza Nagusiaren aurrean eta Administrazio Kontseiluaren aurrean solaskide modura agertuko da arazo profesional batengatik hala eskatzen zaionean.
|
|
|
ko, behar beste iturri erabiliko dira. Guztiz baztertzekoak dira baieztapen edo datu zehaztugabeak eta oinarririk gabeak, batik bat pertsonen duintasuna eta irudi eskubidea urratu edo gutxietsi dezaketenak, eta erakunde publikoetan nahiz pribatuetan bidegabeko kaltea edo ospe galera
|
eragin
dezaketenak. Guztiz baztertzekoak dira adierazpen eta kalifikazio iraingarriak.
|
|
|
EiTBko profesionalek arduratsu eta zorrotz jardungo dute, klixeetan edo estereotipoetan jausi barik, bereziki diskriminazioa
|
eragin
dezaketenean, berdin dio diskriminazioaren oinarria sexua, sexu joera, arraza, ideologia, erlijio sinesmenak edo jatorri soziokulturala den. EiTBko profesionalek ez dituzte bere egin behar kazetaritzan edo gizartean diskriminazioa desenkusatzen edo minimizatzen duten jokabideak.
|
|
|
EiTBren Estilo Liburuak banan banan heldu die Euskal Herriko erredakzioetan maiz zalantzak eta debateak
|
eragiten
dituzten aktualitateko gaiei eta arazo deontologikoei. Gai eta arazook aztertu, eta horien gainean jarrera finkatzeko saio bat egin du, hedabide publikoa den aldetik dagokion erantzukizuna aintzat hartuta:
|
|
|
Erlijio egitatearekin loturiko albisteen berri emateko,
|
eragin
kultural eta soziala, konfesio bakoitzaren tradizioa eta interes informatiboa erabiliko dira irizpidetzat. Erabakiak irizpide profesionalen arabera hartuko dira, eta ez irizpide konfesionalen arabera.
|
|
|
Adingabe edo gazteren bat auziren batean agertzen denean, dela biktima gisa, dela lekuko gisa, dela akusatu gisa, batik bat albisteak gizarte oihartzuna duenean, EiTBk ez du haren identitatea zabalduko. Informazioa emateko orduan, intimitatea eta konfidentzialtasuna babestuko dira, eta kalterik ez egitea eta errepresaliarik ez
|
eragitea
zainduko da. Albisteetan guztiz baztertzekoak dira galdera, iritzi eta kontakizun iraingarriak edo umiliagarriak, adingabearen edo gaztearen autoestimua kaltetzen dutenak, beraren samina pizten dutenak, eta beraren sinesmenak edo kultur balioak gutxiesten dituztenak.
|
|
|
«Egiazko kazetaritza nahitakoa da: helburu bat ezarri, eta aldaketaren bat
|
eragiten
ahalegintzen da. Kazetariaren betebeharra informatzea da, gizadiari laguntzeko moduan informatzea, eta ez gorrotoa edo harropuzkeria sustatzeko moduan.
|
|
|
Aintzat hartuko da zein diren EiTB Taldearen barruan adingabeek eta gazteek gehien kontsumitzen dituzten informazio motak, formatuak eta kanalak, eskaintza haien interesen arabera egokitzeko. Adibidez, babesa areagotu egingo da gai zailetan, eta gehiago sakonduko da
|
eragiten
dieten balioen transmisioan.
|
|
|
Adingabeak babesteko, arreta osoz jokatu behar da, eta inpaktua neurtu, bereziki gai korapilatsuak eta gizarte alarma edo izua
|
eragin
dezaketenak lantzen direnean: adin txikikoen desagerpena, sexu erasoak, tratu txarrak eta jazarpena, eta abar.
|
|
|
3.1 Etorkinak protagonistak diren informazioetan ez da jatorria, talde etnikoa, larruazalaren kolorea, erlijioa, kultura, hizkuntza edo ideologia aipatuko, baldin eta albistea ulertzeko guztiz beharrezkoa ez bada. Ezaugarri horietariko batzuk azpimarratzeak bereizkeria
|
eragin
dezake, edo herritarrengan sentimendu negatiboak edo xenofoboak piztu.
|
|
|
Sekula ez da erabili behar errakuntza
|
eragin
dezakeen hitzik edo komunitate batentzat iraingarria izan daitekeenik. Terminoak zehaztasunez erabili behar dira, etniari, kulturari, erlijioari, nazionalitateari, jatorriari eta abarri dagozkien kontzeptuak nahastu gabe.
|
|
|
Guztiz baztertzekoa da arriskua aditzera ematen duten metaforak edo similak erabiltzea. Etorkinen etorrera aipatzeko, adibidez, ez dira gomendagarriak «oldea» eta horrelako terminoak, jarrera defentsiboa
|
eragin
dezakete-eta.
|
|
|
Albistean, garapenaren eta aplikazioaren zein fasetan dauden zehaztuko da, eta ustez zer onura ekarriko dieten zientziari eta herritarrei. EiTBn ez da informaziorik emango produktu miragarriez edo terapia pseudozientifkoez, baldin eta ez bada ohartarazten osasunerako ekar dezaketen kalteaz, arriskuaz edo
|
eraginik
ezaz.
|
|
|
«Droga gogorrak» eta «droga bigunak» bereizteak, bestalde, nahasmena
|
eragin
dezake kontsumo adiktiboaren ondorioei buruz.
|
|
|
Tratamendu informatiboak ez du inplizituki legitimatuko, ez droga legalen kontsumoa, ez gizartean onartuta daudenen kontsumoa, ez adikzio jokabidea. Debate saioetan, iritzi askatasuna ez da erabili behar, ez drogen ondorioei buruzko nahasmena
|
eragiteko
, ez adikzio jokabidea erakargarri bihurtzeko.
|
|
|
Guztiz baztertzekoa da gauza ezezagunek
|
eragiten
duten jakin minarekin, problemen edo aldarte baxuen ihesbidearekin, edo ospe eta onarpen sozialarekin lotzea edo justifkatzea droga kontsumoa.
|
|
|
Artxiboko materialak eta irudien errepikapena kontu handiz baliatuko dira, pertsona jakin baten gaineko pertzepzio okerrik ez
|
eragiteko
. Adibidez, hordituta grabatu zuten pertsona baten irudia ezin daiteke eman alkoholismoaz hitz egiten den bakoitzean.
|
|
|
Tratamendu informatiboan, kontuan hartu beharrekoa da horrelako irudiek ikus entzuleen larritasuna eta shocka
|
eragin
ditzaketela, baina, aldi berean, morboa eta sentsazionalismoa pizteko arriskua ere badutela.
|
|
|
maliei zuzendutako ankerkeriaren, tratu txarren edo oinazearen irudiak filmatzeko, fotografiatzeko edo grabatzeko, aldez aurretik administrazio autonomikoaren organo eskudunari jakinarazi zaio, animaliei itxuraz
|
eragin
zaien kaltea simulatua izan dela egiazta dezan».
|
|
|
Bide indarkeriaren ondorioak erakustea kontzientziatzeko modu bat da, baina ez da iritsi behar alderdirik odoltsuenetan atsegin hartzeraino edo morboa eta sentsazionalismoa erabiltzeraino. Sarritan eraginkorragoa izan daiteke epe ertain eta luzeko ondorioak erakustea (adibidez, istripuek
|
eragindako
desgaitasunak).
|
|
|
Arduragabekeriak
|
eragindako
istripuak indarkeria modura tratatuko dira, eta/ edo delitu gisa tipifikatuta dauden jokabide modura.
|
|
|
Zenbaitetan, komunikabideek irudi ikusgarriak izaten dituzte eskura, zirkulazio arauak errespetatzen ez dituzten gidariek
|
eragindako
trafiko istripuak erakusten dituztenak. Kasu horietan bereziki, komunikabidearen eginkizun hezitzailea gogorarazi behar da, eta halako jokabideak (autobideetan kontrako noranzkoan gidatzea, semaforo gorriak pasatzea, baimendutako abiadura gainditzea, biraketak toki debekatuetan egitea, e. a.) bide indarkeriatzat jo behar dira, irudien alderdi ikusgarrian atsegin hartu ordez. fpT)
|
|
|
Biktimak
|
eragin
dituzten istripuen gaineko albisteetan, biktimak identifka ditzaketen elementuak saihestu egin behar dira (plano itxiak, autoen matrikulak, gauza pertsonalak, eta abar). Biktimen senitartekoek edo lagunek ez dute hedabideen bitartez jaso behar ezbeharraren berri.
|
|
|
Ez da txikiagotuko pertsona ospetsuek
|
eragindako
istripuengatik izan dezaketen erantzukizuna.
|
|
|
Konexioaren hasieran, zuzeneko emankizuna
|
eragin
duen informazioak zer garrantzi eta zer berezitasun dituen azalduko da. Oro har, espazioari eta denborari buruzko erreferentziak eman behar dira, hala nola «minutu gutxi barru hasiko da plaza honetan bertan...», «une honetan euria ari du hipodromoan...», eta abar.
|
|
|
Guztiz baztertzekoak dira debate publikoaren ordez polemika artifziala pizteko helburuz konfrontazio politikoa
|
eragiten
duten galderak.
|
|
|
Hauteskunde gauean, alderdi bakoitzak bere egoitzan egiten duen balorazio agerraldiaren jarraipenean, kronikak ez du hauteskunde giroaz kutsatu behar. Emaitzek
|
eragindako
poztasunak edo abaildurak ezin dezake inola ere informazioaren tonua aldarazi.
|
|
|
1.1 Ikerketak eta inkestak zehaztasunezko kazetaritzaren tresnak dira, ikus entzuleei iritzi publikoaren unean uneko egoeraren berri emateko baliagarriak. Hala ere, esan behar da marketin politikorako tresna garrantzitsu ere bihurtu direla, ikus entzuleen iritzian
|
eragiteko
erabiltzen baitira. Horregatik, EiTBko kazetariek independentzia eta zorroztasun handiz jardungo dute ikerketen eta inkesten datuez informatzean, bereziki hauteskunde garaian edo garrantzi handiko gaietan.
|
|
|
Aipamenak, testualak zein ikus entzunezkoak, ez dira izan behar kazetariak esandakoaren errepikapena. Gainera, aipamenek ez dute aldatu behar iturriak aditzera emandakoa; mezua ezin daiteke izan zentzu bikoa edo okerreko interpretazioa
|
eragiteko
modukoa.
|
|
|
Giza eskubideei, biktimen arretari eta bakeari dagokien gaiaren tratamendu informatiboa deritzon dokumentu profesionala (2009.04.22ko Kontseilu Editoriala). Orain, EiTBk bizikidetza baketsua eraikitzeko lanean sakontzeko konpromisoa hartzen du bere gain, biktimei
|
eragindako
mina aitortzetik eta gizartearen birsorkuntza etikotik abiatuta.
|
|
|
Jardun profesionalean ezin daiteke egon ezdesorekarik, ez joerarik. Ez titularrek, ez testuek, ez dute interpretazio faltsurik edookerrik
|
eragin
behar.
|
|
|
58 EiTBk ez ditu zabalduko pertsona edo familia baten bizitza pribatuarekin zerikusiaduten gertakariak, datuak, irudiak edo dokumentuak, baldin eta haren ospeari edoizen onari
|
eragiten
badiote, edo haren intimitatean sartzen badira.
|
|
|
Interes informatiboak gidatuko ditu irudi eta soinuen grabazioa, hautaketa eta edizioa. Emaitzak imitazio efektua edo legitimazio efektua
|
eragiten
ote duen aztertu da.
|
|
|
Kontuan hartu beharra dago irudi eta soinu berberak behin eta berriz errepikatzeak errefusatze efektua eta intsentsibilizazioa
|
eragin
ditzakeela.
|
|
|
Bake prozesuei buruzko informazioak tratatzen direnean, agerian jarri dira biktimei
|
eragindako
min bidegabea eta min hori gainditzeko proposamen zehatzak, betiere berdintasuna zaintzeko eta biktimak ez bereizteko printzipioa errespetatuta.
|
|
|
Kazetariek eta arduradun editorialek informazio sasizientifikoa (esoterismoa, produktu miragarriak, astrologia...) eta zientifikoa bereizi egin behar dituzte. EiTBk ez du praktika zalantzagarririk sustatuko, batik bat pertsonen osasunean eta ongizatean kalteak
|
eragiteko
arriskua egonez gero. Era berean, akademiko, zientzialari eta profesional independenteekin egiaztatu du informazioa, eszeptizismo zientifikoan jarrita.
|
|
|
EiTBren informazioak ez ditu biktimak helburu politikoen tresna bihurtuko. Era berean, biktimen estigmatizazioa edo bigarren biktimazioa
|
eragin
dezaketen tratamenduak baztertu egingo dira.
|
|
|
Kontu handiz jokatu da gertaerako biktimen edo desagertuen zerrendan bestelako arrazoiengatik desagerturik egon daitezkeen pertsonak ez sartzeko. Ezbeharraren ondorengo momentuetan, ezin direnez informazioak ziurtatu nahastearen eta kaosaren
|
eraginez
, ez da argitara emango desagertuen zerrendarik, harik eta baieztapen ofiziala izan arte.
|
|
|
Jarraipena denbora errealean egiteko beharrak bereziki zuzeneko emanaldietan egiaztapena zailtzen du, baina horrek ez du espekulazioak edo zurrumurruak zabaltzea
|
eragin
behar.
|
|
|
Zuhurtziaz aukeratu behar dira kontakizunari laguntzen dioten girotze musika eta gainerako soinu elementuak: hitz kolokialegiek eta gertaerak berak baino dramatismo handiagoa
|
eragiten
duten soinuek areagotu egin ditzakete larritasuna eta samina.
|
|
|
«Werther efektua» edo «Yukiko sindromea» deiturek agerian jartzen dute suizidioetan zein garrantzitsua den imitazio efektua neurriz gaineko informazio jarraipena egin ondoren. Goetheren Werther gaztearen zoritxarrak eleberriak edo Yukiko kantari japoniarraren heriotzaren jarraipen sentsazionalistak suizidio kopuruaren igoera bizkorra
|
eragin
zuten.
|
|
|
Errito erlijiosoak folklore edo ikuskizun bihurtzeak ez du esan nahi gizarte
|
eraginik
edo kultur izaerarik dutenik, alegia, albiste bihurtzeko justifikaziorik dutenik.
|
|
|
Zuzeneko konexioetan, arreta handiz jokatu behar da inguruko elementuen
|
eraginez
nahi ez den irudirik ez emateko.
|
|
|
1.1 Sare sozialen funtzionamendu printzipioak komunikazioa, komunitatea eta kooperazioa dira. Sare sozialek komunikabideetatik euren foroetara lekualdatu dituzte agenda mediatikoa eta iritzi publikoan
|
eragiteko
gaitasuna. Kazetaritzak darabiltzan hautapen eta hierarkizazio irizpideen ordez, informazioaren iragazpen kooperatiboaz baliatzen dira.
|