|
2000
|
|
|
Hedabideek nortasunen eraikuntzan eta desegituraketan nola
|
eragiten
dutenikusten hasi aurretik, ordea, egokia dirudi talde nortasunak nola eraikitzen direnikusteak. Talde nortasun guztiak ez dira berdinak, jakina, eta nazio nortasuna haietakobat da, agian gaur egungo gizartean eragin handiena dutenetakoa.
|
|
|
Edozelan ere, bestebatzuentzat uzten dugu bi nortasun moten arteko harremanen azterketa, eta baita biakelkar elikatuz gara daitezkeen gizarte egitasmoen proposamena ere. Gure helburuahedabideek euskal nortasunaren garapenean nola
|
eragiten
duten aztertzea izaki, nortasun horrek alderdi edo aurpegi ezberdinak dituela eta horietako bakoitzeanhedabideek modu batera edo bestera joka dezaketela argi uztea da. Horixe erakutsikodigute, batetik, Euskal Herriko hedabideek eremu publikoaren eraikuntzan nolajokatzen duten aztertzeak, batetik, eta hedatzen dituzten kultura eta gizartekoerreferenteak nolakoak diren begiratzeak, bestetik.
|
|
|
artikulu batek eremu jakin batekin zerikusia duen alaez zehazteko, honako irizpidea erabili genuen: ukitzen zen gaiak eremu horrekin zerikusi espezifikoabazuen, edo eremu horretan izan lezakeen
|
eragin
zuzena artikuluan bertan aipatzen bazen, edo, iritzi artikuluen kasuan, egilea eremu horretakoa bazen, orduan erabakitzen zen artikuluak bazuela zerikusiaaukeratutako eremuarekin.
|
|
|
Bertotik edo kanpotik seinalea helarazten diguten irrati seinaleen
|
eraginez
, mediohonen panorama oso aberatsa da Hego Euskal Herrian. Ugaritasun hau dela eta, irratigintzaren azterketari ekin aurretik, medioaren berezitasun batzuk aipatu beharradago, esaterako:
|
|
|
Azkenik, Espainiari soilik dagozkien artikuluei erreparatuz gero (hots, EuskalHerriarekin zerikusi zuzenik3 ez duten artikuluez ari gara), erreferentzia eremu horrenpresentzia eguraldiari eta trafikoari buruzko artikuluetan handitzen da bereziki, eta baiekonomia gaietan ere, neurri txikiago batean. Eguraldiari eta trafikoari buruzko albisteei dagokienez, kontuan hartu behar dira ez soilik iragarpenak (beren mapen bitartezerreferentzia eremuak oso zehazki birsortzen dituztenak, liburu honen 5 ataleanaztertzen dugun bezalaxe), eguraldiak zein trafikoak
|
eragindako
kalte, ondorio etaabarri buruzkoak ere baizik (uholdeak, istripuak, e.a.).
|
|
|
zeri buruz mintzatzean islatzen digute egunkariek Euskal Herriaren osotasuna. Edo zein izaera du Euskal Autonomia Erkidegoak? Edo, zein gaik
|
eragiten
duHegoaldea unitate esanguratsutzat hartzea. Horretarako berriro joko dugu, lehenik, egunkari guztien azterketara, geroago egunkariak banan banan ikusteko.
|
|
|
Liburuaren sarreran azaldu den legez, Euskal Herriko hedabideek euskal nazio nortasunean nola
|
eragiten
duten aztertzea da gure helburu orokorra, bai eta norabidebaterantz edo besterantz jotzeko ager daitezkeen eragileen inguruko gogoeta egitea ere.Galdera hauei erantzuten hasteko, hedabideek islatzen eta, aldi berean, birsortzen dituzten erreferentzia eremuak ditugu jopuntuan. Prentsa idatziaren eta bertoko telebistaren (ETBren) edukien analisien bitartez horixe azaleratu nahi genuke (alde batera utzidugu irratia, irrati emisoreen aniztasunak izugarri handituko bailuke azterketa enpirikoa).
|
|
|
ituna sinatu ez zutenek ere, aurka joan arren, Euskal Herriaren osotasunari egin izan diote erreferentzia sarritan (esaterako, Frantziako Barne MinistroakEuskal Departamenduaren aurkako jarrera Hegoaldeko politikagintzarekin lotuduenean). Lizarra Garaziko itunetik abiatutako paradigma politiko berriak datuak bildugenituen garaian (1999ko udaberrian hain zuzen)
|
eragindako
irudia, koiunturalegia oteden galdetuko dute askok (hots, hau ote den egunkariek islatzen duten benetako irudia, ala une jakin batean gertatutakoa). Galderak, ordea, ez du zalantzan jartzen gureondorioa:
|
|
|
Ekonomia gaiek oso irudi ezberdinak
|
eragiten
dizkiete egunkariei, hiru multzoezberdin bereiz ditzakegularik: batzuek Espainia dute erreferentzia nagusi ekonomiazjardutean (EL CORREO, DIARIO VASCO edo DIARIO DE NAVARRA); bestebatzuek herrialde propioa (DIARIO DE NOTICIAS edo EL PERIODICO DEALAVA); azkenik, egunkari abertzaleek gehienbat Euskal Autonomia Erkidegoahartzen dute erreferentzia eremu nagusi modura gai honen inguruan.
|
|
|
Ikus entzuleak erakartzea eta kanal horretara, lotuta? mantentzea izan dirakate pribatuen dinamikaren
|
eraginez
sortu baina gero orokortu egin diren programazio estrategiak4 Programen edukia ikuskizun bihurtu, generoen arteko mugak desagerrarazi, publizitatea programen barruan txertatu eta, oro har, emisio maiztasuna etaprogramen iraupena areagotu eta aurkezleak saioen elementu zentral eta nagusi izaterapasatzea, horiek guztiak izan dira kanal pribatuen etorrerarekin gizendutako joerak.
|
|
|
Egunkarien azterketan ikusi dugunaren arabera, gai batzuen inguruan erreferentzia eremu batzuk eraikitzen dira, beste gai batzuen inguruan bestelako eremuak islatzen diren bitartean. Telebistako albistegietan ere badu
|
eraginik
gaiak, eremu bat edobeste lehenesteko garaian. Datuek horixe erakusten digute, bederen.
|
|
|
Baita kablearenak, gutxi gorabehera demarkazioen erdietan, eta telebista digitala kudeatzekoa ere. OndaDigital/ Quiero TV?. Bertan Euskal Herriko hainbat enpresak parte hartze zuzenadute85 eta EAEn Euskaltel en bidez
|
eragiten
du zerbitzu guztietan; Nafarroan, Retenaren bidez, kablean86.
|
|
|
Guztira 30 milioi biztanletik gora hartuko lituzketen lurrazaleko irrati analogikoak
|
eragiteko
baimena izatea.
|
|
|
Guztira 6 milioi biztanletik gora hartuko lituzketen kable sistemak
|
eragiteko
baimena izatea.
|
|
|
Ezin dakioke eremu geografiko zehatz batetan lurrazaleko irratia edo telebista lokal analogikoa
|
eragiteko
baimena eman, ezta kable sare baten ustiapenerakoa ere, honako balizko egoeretatik bi baino gehiagotan egongo litzatekeen inori:
|
|
|
Eremu horretan banatuko litzatekeen lurrazaleko telebista analogikoa, nazionala izan zein lokalaizan?
|
eragiteko
baimena izatea.
|
|
|
Lurrazaleko irrati analogikoa
|
eragiteko
baimena izanda, nazionala izan zein lokala izan?, zehaztutako eremuan, izaera bereko zerbitzu publiko eta baimendu guztien entzuleria potentzial metatuen%10etik gorako entzuleria bereganatzea.
|
|
|
Eremu geografiko horren barruan kable sistema
|
eragiteko
baimena izatea.
|
|
|
Guztira lau miliotik gorako biztanle kopurua hartuko luketen eremuetarako lurrazaleko telebistadigitalak
|
eragiteko
baimenak izatea.
|
|
|
Guztira 30 milioitik gorako biztanle kopurua hartuko lukeen eremuetarako lurrazaleko irratidigitalak
|
eragiteko
baimenak izatea.
|
|
|
Guztira 6 milioitik gorako biztanle kopurua hartuko luketen kable sistemak
|
eragiteko
baimenakizatea.
|
|
|
Ezin dakioke lurrazaleko irrati eta telebista digital lokal bat
|
eragiteko
baimena eman, eremu geografiko zehatz baten gainean honako balizko bi egoera baino gehiagotan egongo litzatekeen inori:
|
|
|
Eremu horretan banatuko litzatekeen lurrazaleko telebista digitala
|
eragiteko
baimena izatea, nazionala izan zein lokala izan?.
|
|
|
Lurrazaleko irrati digitalak
|
eragiteko
baimenak izanda, nazionalak izan zein lokalak izan?, horien entzuleria potentzial metatua, zehaztutako eremuan, izaera bereko zerbitzu publiko etabaimendu guztien entzuleria potentzial metatuen %10etik gorakoa izatea.
|
|
|
Eremu geografiko horren barruan kable sistema
|
eragiteko
edo beste zerbitzuen banaketarakobaimena izatea.
|
|
|
Eta Euskararen Erabilera Normalizatzeari buruzko 10/ 1982 Legeak, azaroaren24koak, ere zehazten du, neurriak hartuko dituela Eusko Jaurlaritzak komunikabideetan euskararenerabilera areagotzeko, helmuga bi hizkuntzak parekatzea izango delarik. Hortik aurrera EITBren legeansartu diren eraldaketek gehiago
|
eragin
dute egituran misioan baino. Egiturari dagokiolarik, merezi duaipatzea, Irrati Telebista Autonomikoek errepikatu egiten dutela ia goitik behera RTVE ren gobernuarekiko menpekotasuna, horregatik kritika ugari sorraraziz.
|
|
|
Atal honen helburua, gaur egun Euskal Herriko komunikazio sistema araupetzenduen instituzio eta legeen multzoa eta bertan
|
eragiten
duten enpresen egitura aztertzeada. Arauketa irrati eta telebistari dagokionean bakarrik aztertuko da.
|
|
|
Enpresa egituraren gaiak, esan bezala, komunikazio sistema osoa hartzen duaintzat, eta ez bakarrik ikus entzunezkoa. Komunikabideak kultur industria dira, etaberen gestioan merkatu tarte, kostu efizientzia eta errentagarritasuna bezalako faktoreek gero eta garrantzi handiagoa hartzen joan dira, eta baita enpresen arteko kontzentrazio eta nazioartekotze prozesu zabalak
|
eragiten
ere. Komunikabideen eremuaez da bakarrik faktore kultural edota politikoek mugatutakoa; merkatu espazioa erebada, enpresak berak beren estrategia eta eragiketekin etengabe egiten, desegiten eta, edozelan ere, moldatzen ari direna.
|
|
|
Komunikabideen eremuaez da bakarrik faktore kultural edota politikoek mugatutakoa; merkatu espazioa erebada, enpresak berak beren estrategia eta eragiketekin etengabe egiten, desegiten eta, edozelan ere, moldatzen ari direna. Nola
|
eragiten
dute prozesu hauek Euskal Herrikokomunikazioaren egituran. Zeinen eskuetan daude Euskal Herrian irakurtzen denprentsa, entzuten den irratia edo ikusten den telebista?
|
|
|
Horrekin batera, deszentralizazio prozesuen ondorioz, tokiantokiko aginteek ere. Autonomia Erkidegoek, Departamenduek zein Udalek? duelaurte batzuk ez zituzten aukerak edota eskumenak dituzte gaur egun arlo hauetan
|
eragiteko
. Baina, hala eta guztiz ere, oraindik, Estatuak dira irrati eta telebista sistemenegituraren erantzule eta arduradun nagusiak; alde handiz gainera.
|
|
|
– Atzerritarrek ezin dute frantsesez jardungo duen irrati edo telebista lurrazalekoa
|
eragiteko
baimena duen sozietatearen kapitalean edo botoetan %20tikgorako parte hartzerik izan.
|
|
|
Artezarau honenhelburua, besteak beste, telebista mota berrien garapena sustatu eta aldi berean inorennagusitasun posizioak ekiditea zen, sarbide sistemen arteko bateragarritasuna ezarriz.Horretarako, bereizi egin zuen programatzaile difusore eta Baldintzapeko SarbideZerbitzuaren Kudeatzaileen artean (OSAC), baina ez zuen ez baldintzapeko sarbidesistema zehatz bat agindu, ezta transmisiorako mekanismo bakar bat zehaztu ere, zeina, edozein modutan, normalizazio erakunde europar batek homologatuta egonbeharko litzatekeen?. Artezarau honek satelite bidezko telebistan
|
eragin
zuzena etaberehalakoa izango zuen, eta hori zela eta gertatu zen, hain zuzen ere, aipatutakoborroka. Lehenik eta behin, 1/ 1997 Errege Dekretuaren bidez, artezarauaren egokitzapen ia zuzena egin zuen gobernu espainiarrak, Erregistro berezi bat sortuz eratukoziren OSACak zerrendan jasotzeko, eta horrekin bidea irekiz, hortaz, satelite bidezkotelebista digital berriari, zeinerako PRISA Sogecable taldea bakarrik zegoen prestatuta (Canal Plusen esperientziarekin abonatuen gestioan eta Canal Sateliterenarekinemisio modu horren gestioan).
|
|
|
Ezarriak zeuden aurrekari teoriko hauetatik abiaturik, eta gizarte garaikideetanhain hedadura zabala lortu duten hedabideen
|
eraginaz
kezkaturik, autore asko hedabideek ideia eta errepresentazioak osatzeko eta inposatzeko duten indarra azpimarratzenhasi ziren eta, halaber, egungo errealitatearen eraikuntza soziala hedabideen eraginaaztertu gabe ulertu ezin dela erakusten. Gaur egun, ikertzaile gehienek asumitzen dutehedabideek eragin erabakiorra dutela gizakiaren errealitatearen kontzeptzioan4.
|
|
|
Analisi praktikora etorririk, errealitatearen eraikuntza horrek zentzu bereziahartzen du, nazioen definizio politikoekin lotzen denean. Estatua eta, beraz, botereaduten nazio askotatik hedabide nazioazgaindikoek izan dezaketen
|
eragin
kulturalariburuz kezka sortu baldin bada7, Estaturik gabeko nazioen egoera are kezkagarriagoada. Beren gutxitasun egoeratik, ezin diote aurre egin beste nazio indartsuagoenerrepresentazio eta eraikuntza mediatikoei.
|
|
|
gobernatzen duten super potentzien erruz. Etabehetik, estatuak identitatearen galera jasaten ari direlako, liberalizazio kulturalareneta interkomunikazioaren
|
eraginez
. Moderniako, estatu nazioa?
|
|
|
Ondoren, mundializazio prozesuak ekonomian, gizartean eta kulturan izandezaketen eragina aztertu dugu. Esan beharrik ere ez dago, zientziaren eta, batezere, teknologia berrien garapen itzelak modu
|
erabakigarrian
eragin duela behin etaberriz aipatzen ari garen, burujabetza, kontzeptuaren debaluazioa.
|
|
|
Gutun baten bidez, erantzunaren zai egon gabe. Txillardegi-k Larraona ikastetxean eskaini zuen hitzaldiaz egin duen laburpenean, ohikoa duen argitasun eta maisutasunez, distantziakdistantzia, norvegiarrek beren burujabetza politikoa nola lortu zuten azaldu digu.Hala ere, zaila izango da Txillardegi zuzenean entzuteak
|
eragin
zigun atsegina testuidatziaren xumetasunak sorraraztea.
|
|
|
Hitzaurrea, zuzeneko mintzaldiak
|
eragindako
atsegina aipatuz amaitu nahi dut.Eta, bide batez, atsegin hori banatzeko gogoz gaudenez, datorren urteko ikastarorako gonbitea luzatuz. Gainera, aurten etorri izan bazina, aparteko lagun giroa ezagutzeaz gain, ez zenuke orain liburua irakurri beharrik izango.
|
|
|
Nolabait azaltzearren, botere erlazioetan eraginzuzena duten injustizien konponezina (horien artean, batzuk aipatzearren, historikoak, belikoak, kulturalak, ekonomikoak...). Horien barne nazionalismoak
|
eragindakoak
, noski. Adibiderik klasikoena kolonialismoarena litzateke; baina ez da bakarra13 Errealitateko eredu ia ia neutro bat bilatzearren, Sahara-k Maroko-rekin daukan gatazkan ebidenteak dira referenduma baldintzatzeko Estatua erabiltzen ari denmigrazio politikaren ondorio maltzurrak.
|
|
|
INFORMATIKAREN
|
ERAGIN
SOZIALA
|
|
|
XIX. mendekoak dira gaur egun eguneroko bizitzarako ezinbestekoak ditugun norbanakoaren nortasuna bermatzen duten dokumentuak, orduan zabaldu eta arruntbilakatu baitziren, nahiz eta zenbaitzuen kasuan lehenagotik ere bazeuden. Anderson-en arabera (1998: 17) industria aroaren
|
eraginez
zabaldu ziren, kapitalismoarenbermerako. Nazionalismoak bete betean ziren garaian. Europan batez ere?, estatuaren eskumen bilakatu ziren bai jaiotza agiria eta bai pasaportea ere.
|
|
|
Paper hutsak baino zerbait gehiago dira, baiberen nortasuna adierazteko erabili eta aldarrikatu nahi dutenentzat, eta bai estatuarentzat ere. Alta, eta azken atalak honela erakusten du, balio sinbolikoaz gain, erabilera praktikoa ere sustatu eta bideratzeko tresna gisa ulertu eta erabiltzen dira.Frantzian azken hamarkada honetan burutu den nazionalitatearen erreformareninguruan, batez ere magrebiar jatorrizko populazio eta inmigrazioari begira, nahizeta beste jatorriko etorkinengan
|
eragin
zuzena duen?, nazionalitate frantsesa izateko eskubidea murrizteko eskatuz, eskuineko erreakzio sutsu batek honako hauzioen: –la carte d, identite n, estpas la carte orange?
|
|
|
handiagotuz, besteak beste. Bestalde, jarduera produktiboek eta kontsumokoek
|
eraginda
, naturak jasaten dituen eraso ekologikoak gero eta bortitzagoak dira.
|
|
|
Gaur egungo nazioarteko moneta sistemarik ezak
|
eraginda
, atzerriko finantza ordainketa batzuk kaltegarriak dira identitate nazionalentzat. Gainerako arrazoi etafaktoreez gain, beraz, antolaketa eta kontabilitate monetarioak finantza eta dibisamerkatuen egonkortasunik ezaren sustraietan daude.
|
|
|
Nazioarteko ordenan Iraultza Frantsesak
|
eragindako
eraldaketak(...) ez ziren bakarrikpolitikoak edo ekonomikoak izan. Funtsezko aldaketak kontzeptualak izan ziren, etahorien arabera, kulturalki zehaztutako biztanleria unitateei lagatu zien subiranotasuna,, herriaren nahia, ren adierazpen bihurtuz.
|
|
|
Alabaina, noiz galderak lehen pitzadurak
|
eragiten
dizkio, hiru alderdi politikoen artean atzematen genuen, ustezko, adostasunari; noiz kontuak ez dira hainargiak, dirudienez.
|
|
|
Momentu honetan instituzionalki hiru gunetan banaturik dago, alde batetik Erkidego Autonomikoa, bestetik Nafarroa eta beste aldetik oraindikkonfigurazio instituzionalik ez duen Iparraldea. Dena den, historiaren
|
eraginez
, aipatutako zatiketa instituzional horrez gain, zatiketa soziala eta kulturala erebadauzkagu. Eta hori gainditzeko ahalegina egitea beharrezkoa da.
|
|
|
Egile askoren iritziz (Kriz, 1990; Avila, 1994), gaur egungo psikoterapiagehienen historian, Freuden psikoanalisiarekin duten harremana (gerturatzeko edourruntzekoa) ukaezina da, eta gutxi gehiago onartua denez, psikoterapia motagehienek adierazten dute psikoanalisiarekiko adostasunak eta ezberdintasunak.Halaxe da lan monografiko honetan ere. Eta gauza bera gertatzen da Freud enikasle izandako Reich en Bioenergetikan, edo Pearls en Gestalt psikoterapian, edopsikoanalisiaren
|
eraginez
sortzen diren talde psikoterapia psikoanalitikoan etapsikodrama psikoanalitikoan, edo Bowlbi ren teorietan oinarriturik atxekimenduaren teoriak psikoterapiari egiten dion eskaintzan.
|
|
|
deritzo, esan nahibaita, gorputza mintzabide bilakatzen dela. Eritasunaren eta hitzaren arteko harremanaren aurkikuntza ez dagokio Freud-i; zientziaren diskurtsoan txertatu aurretikere oso ongi zekien medikuntzak, hein handi batean hitzen bidez
|
eragiten
zuela. Etaerlijioak oso ongi ezagutzen du aitortzaren eta barkamen hitzaren arintze balioa.
|
|
|
Realitat. Auzia, orduan, errealitate psikiko horretan nola
|
eragin
jakiteari dagokiona da. Hau da, zein da Realitat errealitate psikikoan eragiten duenerrealitate eraginkorra. Wirklichkeit Freud-en terminotan??
|
|
|
Auzia, orduan, errealitate psikiko horretan nola eragin jakiteari dagokiona da. Hau da, zein da Realitat errealitate psikikoan
|
eragiten
duenerrealitate eraginkorra. Wirklichkeit Freud-en terminotan??
|
|
|
Garun atalean kirurgiko, elektriko edo kimiko batez zuzenki
|
eragiten
bada, psikoterapien esparrutik at irteten da, noski. Berdin gertatzen da, kontzientzia egoerak aldatzeko, sustantzien ziztadaz eragiten bada.
|
|
|
Garun atalean kirurgiko, elektriko edo kimiko batez zuzenki eragiten bada, psikoterapien esparrutik at irteten da, noski. Berdin gertatzen da, kontzientzia egoerak aldatzeko, sustantzien ziztadaz
|
eragiten
bada. Aldiz, badira gorputzaren bidez errealitate psikikoan eragiten duten zenbait jarduera, gaur egungopsikoterapien arloan kokatzen direnak.
|
|
|
Berdin gertatzen da, kontzientzia egoerak aldatzeko, sustantzien ziztadaz eragiten bada. Aldiz, badira gorputzaren bidez errealitate psikikoan
|
eragiten
duten zenbait jarduera, gaur egungopsikoterapien arloan kokatzen direnak. Gimnasiatik abiatzen diren psikoterapiakdira.
|
|
|
batez markatua?
|
eragiten
duen menpekotasunezko harreman batean oinarrituta daudela esango dugu.Irudimenezko harreman honek, harreman sinboliko batean zedarritzen denean bakarrik du eragina.
|
|
|
Horretatik dator, sugestioak eragiketa analitikoaren errealitatean zein parte hartzen duen ikustearen auzia.Zein analistak esan lezake inoiz ez duela erabili Bestearengandik emana datorkioninbestidura? Zuzen ulerturik, larritasun subjektiboen aurrean, botere horretaz balialiteke analista, eta baliatu ere baliatu behar litzateke, bere burua puntu finko modura eskaini, psikotikoarentzat aldaezina den puntu modura; deserosotasun une batean obsesibo baten trantzea aurkitzen badu, hitzak
|
eragindako
esanekotasunerajotzen ba al daki. Bere buruaz beste egiteko zorian dagoen histerikoaren aurrean, nork ukatuko luke ekintzara pasatzeari irmoki aurka egitea?
|
|
|
Asaldura neurotikoen jatorria, horrenbestez, sentipen fisikoen ezabapenaren mailan kokatzen da. Tentsio muskular kronikoekezabatu egin dituzte haurtzaroko gabezia, errepresio edo frustrazioei dagozkienmin sentipen eta sentimenduak, baina horregatixe
|
eragiten
dute oraingo bizitzansentipen eta sentimenduen murrizketa, eta horren ondorioz, baita pentsamendueneta ekintzen murrizketa ere.
|
|
|
hartara, haurra objektu bizidun gisa tratatzen dute, amareningurunetik distantzia psikiko handiegia dagoelako, edo gehiegizko hurbiltasunadagoelako, horrek itoarazi egiten duelarik, bizi izandako esperientzia mentalkilantzea eragotziz. Bere bulkadetako batzuek nekez lortzen dute zentzua hartzea, orientabide bat irudikatua izan ostean errealitatean aurkitutako objektu baterantz; horrek deskarga energetiko egoki eta plazer gisa bizitakoa
|
eragin
ohi du. Badirudiakatsen bat dagoela gorputzaren esperientziak era psikikoaz, funtzioimajinarioaren bidez?
|
|
|
3) haien eragina gorputzaren funtzionamenduan. Osoko ikuspen horrekbakarrik
|
eragin
ditzake aldaketa iraunkorrak nortasunean.
|
|
|
Zatikatzeko beldur hori nork bere burua bere kasa uztekobeldurraren ordezko fisikoa da. Errealitatean, gorputzaren dardararen bidez, pertsonak tentsio muskularren
|
eraginez
gorputzean mugitu ezinik zeuzkan indarbortitzen kontzientzia hartzen du; orain, indar horiek bizitasun osoko sentipenaematen diote, eta alaitasun sentimendu bat.
|
|
|
Alderantziz, hilotz zurruntasunez mintzatzen gara. Mugimenduan dagoenak sentipenak
|
eragiten
ditueta sumatua izan daiteke baldin eta sentipenaren intentsitatea nahikoa bada: besoainurrituta daukagula sentitzeko, sarri askotan nahikoa izaten da besoa mugitzea.Beraz, tentsio kronikoa izateagatik mugitu ezinik dagoen gorputzaren edozeinatalek beharrezkoa du mugitzen hastea.
|
|
|
Beraz, sustraitze lan bioenergetikoaren funtzio orokorra da zirkuitu energetikoa bere oinarrian zabalik edukitzea deskargarako, sexualitatearen zein motrizitatearen bidez. Lotailu edo gihar alorreko tentsio guztiak deuseztatzea du helburu, tentsio horiek bestela haustura bat
|
eragingo
luketelako pelbisaren eta zangoenartean, zangoen eta oinen artean, oinen eta lurraren artean. –Oinak lurrean edukitzeak?
|
|
|
–Izaki erretroflektiboak bere eta ingurunearen arteko mugaketa lerroa nola ezarribadaki, eta marra garbi eta zehatz bat egiten du..., baina bere erditik igarotzen delamarrazten du... Bere energiak kanpora zuzentzeari uzten dio, ingurunea manipulatueta bertan aldaketak
|
eragin
nahian, bere beharretara egoki daitezen; hitz gutxitan, barruranzko jarduera berbideratzen du, eta ingurunea, bere buruarekin ordezkatzendu, jokaeraren helburu gisa?. 16
|
|
|
Goldstein orientazioGestaltikoa zuen medikua zen, burmuin lesioak zituzten soldadu izandakoak ikertuzituena. Godstein en ikuspuntu organismikoak sakonki
|
eragin
zion. Bertan LauraPosner ezagutu zuen, psikologoa eta ospitale berean Goldstein en lankidea, etorkizunean bere emazte eta Gestalt Terapiaren aintzindari izango zena.
|
|
|
K. Horney ren aholkuz, bereanalisia W. Reich ekin jarraitu zuen, bizitza osoan iraun zuen adiskidetasunean, etaFritz ek Gestalt Terapian gorputzari ematen zion garrantzian
|
eragin
nabarmenaizango zuena.
|
|
|
Atxikimendua portaera instintiboa da, bainan egoerak eta atxikimendu irudiarekiko bizi den historiak
|
eragiten
eta modulatzen dute denboran zehar. Portaera haubizitzaren lehen urtean zehar sortzen da haur gehienetan, bigarren urtean nahikotipikoa den era batean ikus dezakegu, bizitzaren hirugarren urtean oso markatutajarraitzen du, eta gero, poliki poliki, jaisten hasten da.
|
|
|
Bigarren Mundu Gerrarenostean zentzu zabalago batean aztertzen ziren arazoak, eta ikuspegi holistiko batberreskuratu zen. Ordura arte ikuspegi indibidual batean zentratu ziren jokaerarenzientziak, Europan jaioa izan arren Estatu Batuetan garapen handia izan zuenPsikoanalisiaren
|
eraginez
. Gainera, Psikiatrian gertatuko zen desplazamenduaerraztuko zuten diziplina berrien, antropologia, soziologia?
|
|
|
Gainera, badaude sailkatzen zailak diren autoreak ere, jakina, aipaturiko taldehorietara egokitzen ez direnak, edo
|
eragiteko
asmorik gabe eragina izan eta geroFamilia Terapiaren arloa zabaltzen jarraitu ez zutenak. Azken kasu hauetako batizan liteke John Bowlby, Tavistock Child Guidance Clinic eko haurren psikiatra; klinika hau nagusiki orientazio psikoanalitikoa duen Tavistock Institute izenekoLondresko erakunde ezagunekoa da; J.Bowlby k 1949an argitaratu zuen Familiakotalde tirabiraren azterketa eta gutxitzea (Bowlby, 1949) izeneko artikulua etabertan bere pazienteen banakako tratamenduaren laguntzaile modura familiaosoekin egindako entrebisten erabilpena deskribatu zuen.
|
|
|
Printzipio hau Mekanika Kuantikoarenazterketan jardun zuen fisikariaren izenean, Heisenberg en Ziurgabetasun Printzipioa izenaz da ezagutua, eta Zukav en hitzez esateko, hauxe inplikatzen du: ezin dezakegula zerbait behatu, zerbait hori aldatu gabe. Objektu behatua aldatugabe, naturak bere bidea nola jarraitzen duen behatzen bazterrean(
|
eraginik
izangabe) jardun dezakeen behatzaile independenterik ez dago (Zukav, 1991, or. 123). Teorizazio hauen inguruan sortzen den hausnarketak Bateson enganako itzulerabat eta komunikazioaren teorien berriztatze bat dakar berekin, eta orientaziozientifiko ezberdinetan garatutako jarrera epistemologikoa den Konstruktibismoaren Familia Teoriaren aplikazioa eragiten du. Oinarrizko baieztapenarenarabera, errealitatea ez da existitzen, hura aurkitu nahirik gizabanakoak hurbildukolitzaizkiokeen egia absolutu modura; aitzitik, gutako bakoitzak eraikitzen du beregizarte testuinguruan.
|
|
|
Printzipio hau Mekanika Kuantikoarenazterketan jardun zuen fisikariaren izenean, Heisenberg en Ziurgabetasun Printzipioa izenaz da ezagutua, eta Zukav en hitzez esateko, hauxe inplikatzen du: ezin dezakegula zerbait behatu, zerbait hori aldatu gabe. ...nola jarraitzen duen behatzen bazterrean (eraginik izangabe) jardun dezakeen behatzaile independenterik ez dago (Zukav, 1991, or. 123). Teorizazio hauen inguruan sortzen den hausnarketak Bateson enganako itzulerabat eta komunikazioaren teorien berriztatze bat dakar berekin, eta orientaziozientifiko ezberdinetan garatutako jarrera epistemologikoa den Konstruktibismoaren Familia Teoriaren aplikazioa
|
eragiten
du. Oinarrizko baieztapenarenarabera, errealitatea ez da existitzen, hura aurkitu nahirik gizabanakoak hurbildukolitzaizkiokeen egia absolutu modura; aitzitik, gutako bakoitzak eraikitzen du beregizarte testuinguruan.
|
|
|
XX.mendeko bigarren erdialdera, neurri handi batean, Europako tradizio aberatsagaldu eta pragmatismo amerikarra ezarri zen. Begi bistakoa da, Amerikaerreferentzia bihurtu zela eta honek Europan gogor
|
eragin
zuela.
|
|
|
Giza sexualitatea diziplina ezberdinetatik aztertzen zen, kasugehienetan, diziplinen artean inolako erlaziorik izan gabe. Modu honetan terapiasexualean medikuntza arloan erabilitako metodo klinikoak nabarmen
|
eragin
zuen, honek kausa efektu erlazioari dagokionez erredukzionismo garbia inposatuzuelarik.
|
|
|
Neskentzako interesgarriak ziren eguneroko gaiei buruzko hitzaldiak antolatu zituen, eta baita horien ondorengoeztabaidarako taldeak ere. Konfiantza hartzen zuten heinean, gai pertsonalei, zailtasunei, arazoei eta abarri buruz amaitzen zuten; horrek beren arteanelkartasunezko mugimendua
|
eragin
zuen, laguntza ekonomikoko poltsak, osasunerako, legerako eta abarrerako laguntzak lortuz.
|
|
|
Esperientzia honen ostean, taldeak egitura berezia duela eta aldaketak
|
eragiteko
baliagarria dela konturatu zen Moreno.
|
|
|
Doblea, aktoreak sentitu baina adierazten ez duena ni laguntzaile batek adierazten duenean (double in) edo bere ordez esaten duenean (double out). Rol aldaketa, protagonistaarazoa
|
eragiten
dion antagonistaren paperean jarri eta bera balitz bezala adieraztendenean. Autodrama, aurkezten duen egoeraren pertsonaia ezberdinak protagonistakberak antzezten dituenean.
|
|
|
Horrela orain kontua ez da lehen bezala (Dreifus Moreau, 1950) ahozko asoziazio librea taldekideen (haurren kasuan) inolako mugarik gabekoaktuazio libre gisa, itzultzea?. Honek azkenean suntsipenak, erasoak, zauriak etaabar
|
eragiten
ditu eta inoiz ez efektu terapeutikorik.
|
|
|
jokatuko da. Gainera, ez da nahitaezkoa ekintzara pasatzea, taldeetangertatutako bi fenomeno hauen
|
eraginagatik
:
|
|
|
Bestalde, psikodramak psikoanalisiak baino errazago
|
eragiten
du emozioenkatarsia, afektua eta errepresentazioa agerian jartzen baititu.
|
|
|
Hemen fantasia (inkontzientea) honelaxe definitu da: instintuak ere barruandauden eta sentsazio horiek
|
eragindako
objektuekiko harreman gisa interpretatutako sentsazio fisikoak diren gertaera somatikoen errepresentazio mentalen multzoa.(...) Fantasia instintu irriken adierazpen psikikoa da, eta baita instintu irriken aurkazuzendutako defentsa mekanismoena ere (Hishelwood, 1992, 53 orria).
|
|
|
Honek ondokoa esannahi du: fantasian lotura horiek
|
eragindako
afektuak aurkituko ditugula.
|
|
|
Metodo honekin, protagonista kausazko egoeraz jabe dadin nahi da. Hau da, gatazka edo jarduteko modu gatazkatsua
|
eragin
zuen trauma edo egoera bereziazjabetzea. Trauma hori gogoratzean edo bere garaian izan zen adinako sakontasunezbizitzean gertatzen da hau (katarsia).
|
|
|
Horrela lege erregulatzaile baten (super niaren) mamia eratuta geratzen da.Super ni honek gizartearen eta bere arauen antzera
|
eragiten
du desirak asetzeko, psikismoaren barneko debekuaren dialektikan parte hartuz.
|
|
|
Pichon Riviere ren iritziz (1980) talde terapeutikoan aldatzeko aukera badago, barneratutako taldea (familiakoa) terapia taldean hedatzen delako da; eta hemen, gaixotasunak
|
eragindako
loturen sarea berregituratu egin daiteke.
|
|
|
Aipatu dugu, halaber, subjektu baten historian bezala, taldean ere bere barne munduaren errepikapenerako joera inkontzienteen
|
eraginez
bere arazo eta hauenzergatiak azalduz joango direla; eta hala gertatzen denean irekiko da bere arazoenulermenerako atea, aldaketarako bidean jarriz, terapeuta eta kideen partaidetzarenbitartez.
|
|
|
1 Enkoadrea: abstinentziaren erregelak frustrazioa
|
eragiten
dio subjektuareneskariari, baina ez adibidez sendaketaren hasierako eskariari, sendaketazbilakatzen hasten eta maitasun beharra den beste eskari horri baizik.
|
|
|
Talde erresonantzia oinarrizko talde fantasiei esker sortzen da. Horregatik,, talde batean agintzen duten indar asko nondik datozen jakiteko, nahitaezkoa dalan arkeologikoa, alegia, zereginak
|
eragindako
aldaketazko egoeraren aurreanateratako oinarrizko fantasiek itxuratutako talde historia berregitea?. (Fumagalli, 1982, 106 or.)
|
|
|
Beste giza jarduera askotan bezala, psikoanalisian ere gatazka garaiak izaten dirajarduera hori eta bere etekinei areagotze berezia
|
eragiten
dietenak.
|
|
|
Hala, lehen eta bigarren mundu gerrateek eragin sakona izan zuten psikoanalisian. Freud-engan 1914ko gerrateak zuzenean
|
eragin
zuen. Gerra eta heriotzariburuzko gogoeta berriak?, edo 1919ko. Gerra neurosiari buruzko simposiumerakoaitzinsolasa, sortzean, eta elaborazio teoriko sakonagoetan ere izan zuen eragina, bereziki. Plazerraren printzipiotik harago?
|
|
|
Psikodramari dagokionez, labur esanda, antzerkian egiten den bezalaxe, subjektuaren gatazkak antzeztu egiten ziren eta antzezpen honek hunkipen etasentipen bortitzak
|
eragiten
zituen, gatazkak konpontzen lagunduz.
|
|
|
Talde analisiaketa talde psikoterapia analitikoak halako giza harremanetan eta taldeetan gertatzendiren hainbat fenomenoren ulerkuntzarako teoria eta berarekin jarduteko teknikaeskaintzen du. Eta hau bai subjektuen arteko harremaneri buruz eta baita subjektubakoitzaren baitan ere, taldean egotearen
|
eraginez
gertatzen direnei dagokienez.
|
|
|
iritsi baino lehentxoago izan genuen geure belaunaldikoek haren izenarenlehen erreferentzia, mitiko samarra zena, zer esanik ez, gure lagunak ordurako eginazuena nahikoa eta sobera baitzen bere izena betikotzeko, ez baitzuen alferrik parte hartuizan Euskal Herriaren historiako bidegurutze nagusienetakoan, ene ustez, nagusienaedo erabakiorrena izan dena?, alegia, XX. mendeko erdialdean abiatu zen euskalmugimendu askatzaile berriaren ekimen sortzailean. Ekintzaile gutxi batzuk izan zirenlurrikara hura
|
eragin
zutenak; han egon zen bera. Aski niretzat.
|
|
|
Bizitzak, baina, itzuli ugari egiten du; ustekabe franko eta, oro har, amaigabekoaldaketak
|
eraginik
. Alde batetik, Mikel, Euskal Herriko merkataritza elkarte kontserbadore eta kapitalistenean buru belarri murgildu zen, 1960an, ETAtik alde eginondotik.
|
|
|
Zehazkiago, begiratuko dugu nola tradizioak eman estrukturak baldintzatzen ahalduen errealitatearen pertzepzioa, nola egitura horren
|
eraginez
gertakari berriak sartueta integratuak izaten diren mitoaren eskeman; eta, alderantziz, nola errealitatearenbortxaz aldatuak eta moldatuak izan daitezkeen tradizioak eman gai mitikoak.
|
|
|
Esperientziabizitu horiek gertakariaren egia bermatzen dute, nahiz ez lekukoek eta ez guk ere ezdugun jakingo zer izan zen egunkari agerpen hura. Adar joleren bat, menturaz, ondozekiena non, noiz, zerk
|
eragingo
zuen izialdura; osterantzean, ez diot xehetasun horriparekorik aurkitu tradizioan.
|
|
|
Eta beharbada horregatikinteresgarriago da, orduan bizitza mitoan sartzeko ahalegina hain da handia, mitoabera aldatu behar baita horren egiteko. Bestela esanda, mitoak bere baitan
|
eragiten
dualdaketa, modu erreflexuan.
|
|
|
Euskal Herriko Hizkuntz Atlasean (EHHA) 1 lau haize mota itauntzen dira2 Ezagunada haize mota hauek izendatzeko forma desberdinak ditugula euskaldunok. Izendapenhoriek motibazio desberdinak
|
eraginik
sortu dira: puntu kardinalei erreferentzia eginezmaizen, orografia kontuan hartuz beste batzuetan, toponimiaren inguruan halakoetan...
|
|
|
Administrazioan zein herriaren ekimenez antolatutako ekitaldi eta programensarea. Ongi jantzitako gizon emakumeez
|
eragindakoa
.
|
|
|
Bultmann), baina baita katolikoan ere (K. Rahner), bai artean eta bailiteraturan azkenik, batez ere existentzialismo frantsesaren
|
eraginaz
. Hauek izan dira (Sartre, Camus, etab.) eraginik handiena izan dutenak gure artean, Unamuno rekinbatera Kierkegaard-ek ezagutu duen pizkundearekin.
|
|
|
Euskal Herriko testuinguruan, badakigu Leturia baino lehen euskaraz zer nobelagintza dagoen? eleberri honek sekulako inpaktua
|
eragin
zuen. Salbatore Mitxelena, Gandiaga-k, Andima-k, hunkiturik irakurri dute.
|
|
|
(...) Jaungoikoa ukatu, ta goi miñezjota, philosophiari eskatuten baidautse, Jaungoikoak bakarrik emon leuskioena: zeruko fede santua, illezkortasun yorana ase, ta biotzean zorion eta pake erne
|
eragin
alleiken gantzailua? (loc. cit., 111).
|