|
2000
|
|
|
Nik erranen dizut. Profesionaltasunak edo mendeku nahiak
|
eraginda
ari izan zarela uste duzun arren, ni bertze baten besoetan ikusi ezinak ziztatu zaitu oroz gain.
|
|
|
Begiak eltzeari
|
eragiten
ari ziren haren esku dantzarietan pausatu nituen, hitz doien bila. Eztarria garbitu nuen, jalki aitzin.
|
|
|
Ataria irekita aurkitu nuen. Barnean, atezaina zoru garbigailuari
|
eragiten
ari zitzaion, mandarra soinean loturik. Boladako aire bat kantatzen ari zen, aski goraki, harmonia nolabaitekoaz.
|
|
|
" Gabon", esan zionean, hark ez zuen enteratu zen seinalerik eman. Fogoien aldean, etxekoandrea eltzekoari
|
eragiten
ari zitzaiola, beste emakume bat: emakume sendo bat, Xanek bizkarrez baizik ez zezakeena ikusi, entsalada bat atontzen ari zen.
|
|
|
Bitartean osaba, afarikoa eginda jaiki, tximiniara bi egur ale bota, suari burdin makoarekin
|
eragiten
ari zitzaion. Bele eta Lupo ere altxatu ziren:
|
|
2001
|
|
|
Gaizki deitutako behi eroen krisia modu nabarmen batez
|
eragiten
ari da sektore honetan. Euskadin izandako galerak 2.000 miloi pezeta inguruan taxutu dira egun arte, salmentak% 60 jaitsi direlarik.
|
|
|
Gaur egun, abiadura eta urrats ezberdinekin, sei energi proiektu dira ekinean Hego Euskal Herrian, guztiak Bizkaian, Eusko Jaurlaritzak bultzaturik eta etengabeko protestak
|
eragiten
ari dira proiektuak egingo diren herrietako biztanleen artean. Hainbat gizarte plataforma eratu da denen ahaleginak elkartzeko, eta, diotenez, bertan gerta daitezkeen leherketek eta kutsadurak Bizkaia osoan izan dezakete eragina.
|
|
|
Oraingoz, genetikoki aldaturiko produktuak landatzeak ingurugiroarengan duen
|
eraginaz
ari dira zientzialariak eztabaidan.
|
|
|
TOMAS, zutik, kafea prestatzen ari da (kafetera aurrean du, azukreontzia ondoan, kikara bat ere bai ikusgarri). Kafea bota du kikarara eta goilara txikiaz
|
eragiten
ari zaio bereari. MIRENek TOMASen kikaratik edaten du.
|
|
|
Edwinek lo eginen du, zuk hauts esnea prestatuko duzun artean. Koilara eskuan, esneari
|
eragiten
ariko zara.
|
|
|
Ez beza inork, mesedez, harrokeriatzat har erabili dudan hitza. Euskaraz dakienak ongi daki zerbaiti
|
eragiten
ari dena zerbait nahasten ari dela. Eragilek, beraz, bazter nahastaile edo esan nahi du hemen.
|
|
|
Nire bizitzan, gaur, orain, esna eta erne naizen orotan, zera ikusten dut nik nigan: gogoak
|
eraginda
ari naizela beti. Nire izate berbera, sakonaren sakonean, gogo izatea dela.
|
|
2002
|
|
|
Hala ere, honen guztiaren berri izan arren, eta tabakismoaren aurkako kanpaina gogorrak martxan jarri arren, kalte handia
|
eragiten
ari da mundu guztiko osasun publikoan.
|
|
|
globalizazioa, migrazioak etateknologia berriak. Hiru eragile horiek modu batera edo bestera mundukohiztunengan eta hizkuntzetan
|
eragiten
ari dira, eta, ondorioz, hizkuntzekinerlazionatutako kontzeptuak ere aldatzen ari zaizkigu, didaktika barne. Horienartean ditugu eleaniztasunaren kontzeptua, giro hizkuntzaren kontzeptua, lehenengo eta bigarren hizkuntzen kontzeptuak, etab. Alabaina, zoritxarrez, oraindik ez dakigu hizkuntzetan nolako eragina izango duten fenomeno horiekguztiek, ez hizkuntza handietan ezta txikietan ere.
|
|
|
Eta erruduna berotegi efektua dela dirudi. Zientzialari horiek klima aldaketa beldurgarriari egozten dizkiote aldaketa azkar horiek, Lurraren berotzea
|
eragiten
ari baita, eta, azterlan honetan ikusten denez —Mediterraneoko zenbait foro zientifikotan aurkeztua—, baita itsasoari ere. Zehazki, Alborango itsasoaren tenperatura Malaga Almeriako kostalderaino jaisten duena 0,2 gradu igo da azken hamarkadan (100 eta 200 metro bitarteko sakoneran egindako neurketetan).
|
|
|
Baina nahasmena sortu du, Miguel Calvoren arabera, “kontrolik gabe zabaldu diren aberriak, hala nola Villejuif enpresaren zerrenda (elikagai gehigarriei buruzko informazio faltsu eta alarmisten zerrenda), edo bertan oinarritutako liburuak. Orain, transgenikoen antzeko zerbait gertatzen ari da —erantsi du esperientziak—, eta, horiekin, arduragabekeria batzuk
|
eragiten
ari zaizkio kontsumitzaileari, eta, ondorioz, ez dauden arriskuez arduratzen da, errealez arduratu beharrean”. Hala ere, osasunerako arriskua ez dago gehigarrietan, ezta transgenikoetan ere, Calvoren iritziz, “salmonelan” baizik.
|
|
2003
|
|
|
Mundu estatuaren aukerak gutxitzen dira, eskualde hauek [Europar Batasuna etamunduan sortzen ari diren gisa horretako makroeskualdeak] haien interesak babesten ahalegintzen baitira, beste eskualdeen kaltetan. (...) globalizazio prozesuaaldaketak
|
eragiten
ari da munduko egituraketa politikoan, baina eragin horrek hainbat aldaera ditu lekuen arabera, tokian tokiko baldintzekin batzean. Ez dago, beraz, joera finkorik, ez mundu estatu baterantz, ez nazio estatuen amaiera ziurrerantz, ezaipatzen diren beste aukera batzuetarantz.
|
|
|
Informazioaren Gizartean bizi gara, gaur egungoa gizarte postindustriala da. Industriaren Gizartearen sorrerak energia sortzeko ere berriek eduki zuten protagonismoberezia industrian, garraioan eta oro har gizartearen antolaketan aldaketa iraultzaileak eragin zituztelako; orain, berriz, ezagutza gorde, mugitu eta trukatzeko era berriak
|
eragiten
ari dira aldaketa iraultzaileok eta honi erreparatu behar diogu gizarteberria azaltzeko (Castells, 1997). Ados, baina energiak, gehienbat elektrikoak, zenbait moduren bidez sortua?
|
|
|
New Yorkeko bost gaixoak tratatzen hasi dira, eta horietako batek bakarrik jarraitzen du ospitalean, nahiz eta haien bizitza arriskuan ez egon. Horiek guztiek pneumonia kontrajarri zuten Asiako hego ekialdera egindako bidaietan, non pneumonia benetako hondamendiak
|
eragiten
ari baita. AEBetako Gobernua. atzo gomendatu zien estatubatuarrei Txina, Hong Kong, Singapur eta Vietnamera egindako bidaiak atzeratzea, birusaren hedapena eragozteko.
|
|
|
“Zoramena benetan” esan du Caballerok, eta gehitu du Ingurumen Ministerioko Kosta Zuzendaritza Nagusiaren Ingurumen Eraginaren Deklarazioa negatiboa izan zela hasieran, baina portuko sustatzaileek berriro aurkeztu zuten proiektua. Ministerioak onartu du bere irizpenean florari
|
eragiten
ari zaiola, baina bertan behera utzi du Valentziako Generalitateko Ingurumen Sailak, posidonia babestuta dagoen erkidegoak, ebazpena eman arte. Greenpeaceko Kostaldeen arduradunaren arabera, badirudi azkenean Generalitateak onartuko duela proiektua.
|
|
|
Hainbat erakundek jaulkitzen dituzten Ezohiko Finantza Kontratuak (AFA) banku jaulkitzaileen aldeko akzioak saltzeko aseguruak dira; beraz, ez dira akzioak erosteko ordainketa handiko gordailuak, iruzurra baizik, Banku Zerbitzuen Erabiltzaileen Elkarteak (Ausbanc) salatu duenez. Kontsumitzaile elkarte horren arabera, produktu horiek “engainuz” jarri dira merkatuan erakunde ikuskatzailearen oniritziarekin, eta galera larriak
|
eragiten
ari zaizkie kaltetuei; besteak beste, pentsiodun asko, beren aurrezkien zati handi bat “operazio oker batean” inbertitu dutenak, banku bulegoetako arduradunen asmo txarraren ondorioz. Ausbanc ek uste du CFA engainua dela, ordainketa handiko eperako gordailu gisa aurkezten direlako bezeroak, “akzioak erosteko agindu ezeztaezin bati” lotuta, eta, hala, bankuak baimena lortzen du “akzio jakin batzuk prezio jakin batean jartzeko”, eta, ondorioz, balio horien kotizazioari buruzko truke aseguru baten onuradun da entitatea.
|
|
2004
|
|
|
Hegoaldean gainbehera jo zuen XVIII. mendean, XIX.ean berriz ere gora egin zuen, eta XX.ean gehiegizko arrantzaren arazoa sortu zen. Gaur egun ere gure arrantzale eta portuetan nabarmen
|
eragiten
ari da gehiegizko arrantzaren arazo hori.
|
|
|
Latitude horietan gertatzen diren suteak eta, nola ez, egurraren kalitate aparta dira arbola hori pixkana desagertzea
|
eragiten
ari direnak.
|
|
|
Bertan adierazi zutenez, ez zuten Alemania gerraren erantzule egiten. Era berean, ukatu egin zuten Alemaniako tropak sarraskiak
|
eragiten
ari zirenik. Manifestu hura suminduraz jaso zuten nazioartean.
|
|
|
Egun, kapitalismo globala sakonean
|
eragiten
ari da kooperatibetan, garapen moduan ez ezik baita izaeran ere. Funtsean, azterketa teorikoa kooperatibek ekonomiakapitalistan sortu, garatu eta euren helburuak lortzeko duten ahalmenari buruzkoeztabaida historikoaren formulazio berrian kokatzen da:
|
|
|
(http://www.who.int/csr/ 2004_ 01_ 14/ en/) World Health Organization Western Pacific Region. Viet Namen outbreaken
|
eragina
ari dira ikertzen WHO.' (http://www.wpro.who.int/public/ press_ release/ press_ view.asp, id= 326) Watson J. Four cases of H5N1 influenza in Hong Kong. Eurosurveillance Weekly 2003; 1 (33):
|
|
|
Haurra zoru bat eta sei panel bertikal dituen instalazio batean sartzen da eta instalazioko elementu batzuk ukitzean (zoruko azulejuak edo paneletako koadroak) soinu desberdinak sortzen ditu, haurraren mugimenduaren arabera. Bere inguruneak “akzio erreakzio” zuzena eragiten du, haurrak ikus dezan bera dela inguruan zerbait
|
eragiten
ari dena. “Hala, haurrak ekintza errepikakorrak etengabe egiten baditu, hala nola, nerbio balantzeoak, horrek esan nahi du gehiegi estimulatuta dagoela eta isolatu egin behar dela, edo elementu jakin baten obsesioa dagoela.
|
|
|
Posta elektronikoaren bidez hedatzen diren beste “zizare” konbentzional batzuek ez bezala (erabiltzaile batek kutsatutako fitxategi erantsia exekutatzea espero dute), “Sasser” gai da sistemei automatikoki eraso egiteko eta, gainera, hirugarren batzuk baimenik gabe sartzeko atzeko ate bat irekita uzteko. Birus berriaren hedapena esponentzialki handitzen ari da Interneten, eta gutxieneko segurtasun neurririk ez duten etxeko erabiltzaileei eta zerbitzariei
|
eragiten
ari zaie, Hispasec enpresaren arabera. Enpresak iragarri du kasu esanguratsuagoak gerta daitezkeela gaurtik aurrera eta hurrengo egunetan.
|
|
|
Klima aldaketak eta itsas jarduerak eragindako uraren tenperatura igoerak “aldaketak bioaniztasunean”
|
eragiten
ari dira Mediterraneo itsasoan. Beste itsaso eta ozeanoetatik etorritako “espezie inbaditzaileak zabaltzen ari dira”, batez ere tenperatura altuek erakarrita, joan den ostiralean Fridéric Mediterraneo Itsasoa Esploratzeko Nazioarteko Batzordeko (CIESM) zuzendari nagusiak azaldu zuenez.
|
|
|
Izan ere, metro karratuaren prezioa %15, 1 igoko da 2004an, eta %9, 2005ean (iaz, %16, 6). Familia kontsumoari eta ekonomiari buruzko azken txostenean, finantza erakunde horrek azpimarratzen du Espainiako etxeen aberastasun efektua
|
eragiten
ari dela higiezinen balioa handitzen ari delako, eta horrek, gainera, kontsumitzaileen konfiantzaren sendotasunean eta egonkortasunean eragiten duela. Kutxako analisten iritziz, “agian” gehiegizko joera dago etxebizitzaren prezioaren igoera eragiten ari den finantza kargaren igoera nabarmentzeko, eta Espainiako higiezin jabetzaren egitura ahaztu egiten da.
|
|
|
Familia kontsumoari eta ekonomiari buruzko azken txostenean, finantza erakunde horrek azpimarratzen du Espainiako etxeen aberastasun efektua eragiten ari dela higiezinen balioa handitzen ari delako, eta horrek, gainera, kontsumitzaileen konfiantzaren sendotasunean eta egonkortasunean eragiten duela. Kutxako analisten iritziz, “agian” gehiegizko joera dago etxebizitzaren prezioaren igoera
|
eragiten
ari den finantza kargaren igoera nabarmentzeko, eta Espainiako higiezin jabetzaren egitura ahaztu egiten da. Hala, Espainiako etxeen %85 inguruk (11 milioi inguru) etxebizitza jabetzan dute, eta horietatik %25 inguruk (2,7 milioi) oraindik ordaintzeko dagoen balioaren zati bat dute.
|
|
|
Zauri txiki bat nuen hatzean, baina hura huskeria zen aita hitzez hitz bihotzean
|
eragiten
ari zitzaidanarekin konparatuta.
|
|
2005
|
|
|
Armentiaren arabera, hor datza leku publikoetan ez erretzea: “inguruko pertsonei zeharka
|
eragiten
ari zara”. Armentiaren aburuz, erretzeari uztea da tabakoari alergia dioten erretzaileentzako tratamendurik onena.
|
|
|
Ekologistek diotenez, galzorian dauden espezieentzako kolpe suntsitzailea da.' Zehazki, Isla Contoy Quintanarroako Elkarte Ekologistako lehendakariak, Ricardo Gaytánek, adierazi duenez, “Gobernuak bere jarraibide politiko eta ekonomikoak nahastu ditu arlo turistikoetan”. Ildo beretik, adierazi du Convoy Uhartean “gobernu politikak gune masiboen baldintza ezarri duela arrisku ekologiko handiko eremuetan, eta ingurumen arazo larriak
|
eragiten
ari dela”. Uharte hori Cancúnetik 80 bat kilometrora dago, Yucatángo ubidean.
|
|
|
Azken lau urteetan, behien entzefalopatia espongiformeak (BSE) edo" behi eroen" gaitzak kaltetutako animalien kopuruak murrizketa nabarmena izan du Europar Batasunean. Jaitsiera %35ekoa izan da 2002tik, eta Europako agintariek krisiaren hasieratik ezarritako kontrol irizpideetako batzuetan aldaketak
|
eragiten
ari da. Berrikuspenaren helburua da kontrol mailak arrisku errealera egokitzea.
|
|
|
Izan ere, «fetuak amaren inguruan jasotzen dituen giltzarriak eskasiak dira, eta bere organismoa programatzen du hari aurre egiteko, baina kanpoan aurkitzen da kontrako egoerarekin, ugaritasunarekin; beraz, ibilbide metaboliko batzuk gainezka egiten dute, eta horrek esan nahi du helduaroan II. motako diabetesa, hipergluzemia edo dislipemia (lipidoen maila normalen aldaketa) izan daitekeela», esan zuen Morenok. Gizentasuna Bestalde, Gregorio Marañón Ospitaleko Nutrizio Kliniko eta Dietetikoko Unitateko buruak, Pilar García Perisek, esan zuen «malnutrizioari lotutako gaixotasunen artean obesitatea dago, ia epidemia bat, diabetesaz eta gaixotasun kardiobaskularrez gain, eta heriotza tasa handia
|
eragiten
ari dira». Hori dela eta, García Peris ek uste zuen nutrizio klinikoko unitateen funtzio nagusia honako hau dela:
|
|
|
Ondorio horiek NIVk euriari, elurrari eta ibaien azidotzeari buruz egindako azterlanaren ondorio dira. Prezipitazio gehiago
|
eragiten
ari den klima aldaketa dela eta, euriak modu uniformeagoan garbitzen ditu ibaietako nitratoak, eta udaberrian horien hazkundea geldiarazten du; izan ere, izokin txikiek, ur gezatik itsasora migratzen hasten direnek, substantzia toxikoekiko zaurgarriagoak dira. “Izokinarentzat egoera ona da, nitratoa azidotzen ari baita ibaietan.
|
|
|
Uribe Kostako korredorearen 3 zatiaren lanak inguru fisikoan
|
eragiten
ari diren kalte itzuli ezinez gain, –lur okupazioa, ibai arroen lurperatzea, baso eta mendien suntsitzea–, korredorea Uribe Kostako garraio azpiegitura nagusia da eta izango da. Eskualdearen mugarik gabeko urbanizazioaz gain autoen ugaltzea bultzatzen ari den azpiegitura, eta auto pribatuaren erabilera masiboaren ondorioak larriagotuko dituena.
|
|
|
Supersur bezala ezagun bilakatu den autopista proiektuaren aurkako jarrerak edo AHT abiadura handiko trenaren Y grekoa gizartearentzat kaltegarritzat duten iritziek espazio bat bereganatu dute eztabaida publikoan eta komunikabideetan. Eskualde mailako eremuan Uribe Kostako korridorea eta mugarik gabeko urbanizatze lanak aldaketa atzera ezinak
|
eragiten
ari dira inguru fisikoan eta jendartean.
|
|
|
“Alkatearen adiskidekeriaren politikak langile batzuek salaketak jartzea
|
eragiten
ari direla” gaur goizean Marisa Arrue Getxoko PPko bozeramaileak egindako adierazpenek berehalako erantzuna izan dute udal arduradunen partetik. Horiek" inolako ekarpenik" egiten ez dutela eta" iraina baino ez" direla kritikatu du Alkatetza Arloak.
|
|
|
–Habitatak suntsitzea animali eta landare espezie askoren desagerpena
|
eragiten
ari da; galera horiek atzera bueltarik gabekoak dira, eta ekosistemetan izugarrizko hondaketa dakarte.
|
|
|
Hondatze ekologiko global horrek jarraitu egingo du garapen eredu konbentzionala baliatzen segituz gero; izan ere, haren helburua, zalantzan jarri ezindakoa, hazkunde ekonomikoa da, eta BPGa du hazkunde horren adierazle. Eta hainbat ekimen behar dira, egun nagusi diren produkzio eta kontsumo moduak naturan
|
eragiten
ari diren ondorio kaltegarriak, are zenbaitetan konponezinak, agerian uzteko. Biosfera osoaren gainean gertatzen ari den mundu mailako inpaktu ekologikoa argi eta garbi erakusten digun lanabes bat Aztarna Ekologikoa da, Ecological footprint delakoa.
|
|
|
" Zuzenbide kosmopolita" bat sortu da, eta horretan erregioek bere elkarrekiko harremanak sendotu egin dituzte. Era berean, ekintza politiko publikorako sare globalak, eragile publiko eta pribatuak inplikatzen dituztenak, atzerantz
|
eragiten
ari zaizkio gobernu indibidualek bere jardueraren eta herritarren gainean duten kontrolari; gauzak horrela, gobernu hauentzat orain oso zaila da bere etorkizunaren nondik norakoa ikustea. Gainera herritar kontzeptua ere zalantzan jartzen dute sare horiek, norbanako bakoitzaren eta beronen komunitatearen etorkizunari buruz erabakitzeko gaitasuna duen gorputz subirano aktibotzat.
|
|
2006
|
|
|
erotiko berbarekin duen sintonia. Eta ez dut uste udaberriko odolaren kolpeak
|
eraginda
ari naizenik, dena berde ikusten. Kasu honetan, hitzak bere baitan lituzke bi ezaugarri, etorkizunean beharrezko izango ditugunak:
|
|
|
Geurean moduko herri «aurreratuetan», aurreratze hori bera espeziearen soinaren neurrietan
|
eragiten
ari den aldaketak direla eta laster geurea Homo sapiens «Gilbor» izango omen da. Dakarkigun espezie motzor potzoloagoa ikuskizun, bi jarrera nabarmentzen ari dira.
|
|
|
Testu hau ulertzeko testuinguru historikoa aztertu behar da lehenik eta behin. Europa osoan
|
eragiten
ari zen feudalismo gizarte sistemaren lehen krisiaren garaia zen, Behe Erdi Aroko krisiaren garaia363.
|
|
|
“Hiru.com a car” motako matrikulazioek, uztailean, funtzio erregulatzaile argia izango dute merkatuan, markek ihes egiteko balbula bat bilatu baitute kanal horretan, merkatuaren portaera txarragatik, eta kuotak artifizialki igoko dituzte hilabete honetan, alokatutako autoak eta zero kilometrokoak salduz”, Faconauto ko lehendakari Antonio Romero Polhaud ek adierazi zuenez. Faconautok dioenez, petrolio gordinaren prezioen igoera eta interes tasen igoeraren beldurra “kontsumitzailearen konfiantzan eta erosketa aurreikuspenetan
|
eragiten
ari dira”. Aurreikuspen berrien arabera, patronalaren ustez, 2006an matrikulatutako 1,501 milioi automobil saldu dira, iaz baino %1, 7 gutxiago.
|
|
|
Ingurumenari dagokionez, baso epel australak oso garrantzitsuak dira beren biodibertsitateagatik, espezie endemiko ugari baitituzte, eta horietako asko desagertzeko arriskuan daude. Turismoan ere deforestazioa
|
eragiten
ari da, parke nazionalak herrialdearen erakargarritasun nagusietakoak baitira. Marcio Portok adierazi du nothofagus estalitako bost milioi hektareetatik %30ek jasaten dutela fenomeno hori.
|
|
|
2001etik %1.000 eta 2004tik %450 Gehikuntza hori, neurri batean, “dumping” a egitearen ondorio da, ekoizpen kostuaren azpitik saltzen baita, EBko Exekutiboaren arabera. Europako industrian galerak
|
eragiten
ari den fenomeno horren eragina murrizteko, Batzordeak Txinako eta Vietnamgo larruzko oinetakoei muga zergak gehitzea proposatu du. Hala, Bruselatik eskatu dute Txinatik datozen larruzko zapatei %16, 5eko karga ezartzea eta Vietnamekoei %10ekoa.
|
|
|
Urtea iraganean, %30 jaitsi zen, eta aurrekoan,% 35 2007rako %20 eta %30 arteko erorketak espero dira. . prezio gerra galerak
|
eragiten
ari da fabrikatzaile japoniarrak, hala nola Sony, Toshiba edo Hitachi, eta gainera LG edo Samsung lehiakideei aurre egin behar diete, eta prezio garestiagoak dituzte. lehiakorrak eta antzeko kalitateak.
|
|
|
Zure jokabide horrekin bizitza hipotekatzen ari zarela iruditzen zait. Inozokeriak
|
eraginda
ari zarela. Garaiz eta tokiz kanpokoa deritzot zure jokabideari.
|
|
|
Sugegorri erdi hil bat jaso zuen nekazari baten ipuina zen, eta ipuinari buruzko hausnarra, honela azaltzen zigun, gutxi asko, gure frau Gerdak: kontakizuneko nekazari ergelak besterik uste badu ere, eguzkitan gozoro dagoen horko sugegorri erdi hil hori ez da, erdi hilik egonagatik ere, errukarria, miztoari
|
eragiten
ari den beste hura zitala; otso guztiek horzkada amorratua duten bezala eta bele guztiek atzaparra, sugegorri guztiek dute pozoi hilgarria. Ez ditugu elkarren artean bereizten:
|
|
2007
|
|
|
Hizkuntzaren erabileran
|
eragiteaz
ari garenean, hainbat ikerketa eta adituren iritzi izaten ditugu aintzat eta horietan oinarritu ohi ditugu gure programak. Batzuetan modu kontzientean egin da hori, beste batzuetan intuizioz, baina horrek ere balio du, intuizioa inguruaren behaketan oinarritua egoten baita gehienetan eta bertatik jasotzen baititugu egitasmoak sortzeko adierazle egokienak.
|
|
|
Leibniz-en monadak bezala, hizkuntza guztiak guztiekin harremanduta daude, guztiak guztiengan eragiten eta eraginak izaten ari direla, zuzenean ala artekotuki. Itsasoak nola, hizkuntzak ere hala egiten baitu, herriak banatu eta aldi berean elkartu247; ezerk ez du gizadia gehiago eta sakonkiago batzen, banatzen duen hizkuntza berak baino248 Gizadia dagoenez gero, talde, adin, sexu, herri, nazio guztiak hizkuntzaren bidez elkarri
|
eragiten
ari zaizkio, gizatasunaren mundu ideal komun bat denen artean eraikitzen.
|
|
|
hori
|
eragiten
ari den sinesmen irmoa da, pentsamendu huts kantiar berba gabekoa gainditu beharrarena, batetik, eta gainditu beharra, bestetik, balioespen tradizionala ere hizkuntza pentsamenduaren zeinu huts bezala, baizik ere hizkuntzaren eta pentsamenduaren arteko lotkiaren kontzepzio berri baten bila: aparte jadaneko eta ohidanekotik, «orientazio propio bat hizkuntza ikerketan» proposatzen du Humboldt ek174.
|
|
|
Aurten gripea
|
eragiten
ari den anduiak A/ H3N2 ez du ezer berezirik. Hala ere, eta sortzen dituen sintomak ohikoak diren arren, hau da, sukarra, kongestioa, muskuluetako mina eta eztula, espezialistek hautematen dute aurreko urteetan baino gehiago irauten dutela.
|
|
|
Wrangeren arabera, klima aldaketa “inbasio” horien atzean egon liteke. Berotze globalak foken artean hondamena
|
eragiten
ari den birus hilgarri baten agerraldia ere azalduko luke. Aurreko udan 250 ale hil ziren Danimarkako eta Suediako uretan.
|
|
|
Ozeanoek eta lurreko landarediak xurgatzen dute co2 aren emisio antropogenikoen %55 “Konbinatuak: efektu horiek klima aldaketak espero baino askoz azkarrago
|
eragiten
ari den karbonoaren ziklo baten ezaugarri dira”, artikuluaren arabera. Sistema automatikoz hornitutako merkataritza ontzien laguntzarekin, 90.000 ozeano ur baino gehiago hartu zituzten ikertzaileek.
|
|
2008
|
|
|
Burmuinean ditugun" ispilu neurona" deiturikoen lana da hori. Duela urte gutxi aurkitu zituzten, eta iraultza handia
|
eragiten
ari dira emozioen eta erlazio pertsonalen azterketa zientifikoan.
|
|
|
Lurrik gabeko nekazarien liderrek salatzen dute eukaliptoa, akazia eta pinua Brasilen
|
eragiten
ari diren kalte ekologikoa. Eukaliptoa espezialista da zoruak lehortzen, ur asko zurrupatzen du-eta.
|
|
|
Esaterako, Europako Ingurumen Agentziaren arabera, 2050erako Suitzako Alpeetako glaziarren hiru laurdenak desagertuta egongo dira. Eta zientzialari askok zuzenean erlazionatzen dute galera giza jarduera
|
eragiten
ari den klima aldaketarekin. Gaur egungo joera aldatzen ez bada, beraz, mendi tontorrak zuritik beltzera igaroko dira.
|
|
|
Bai, egia da; teknika molekularrak iraultza
|
eragiten
ari dira taxonomian. Azken urteetan garatutako teknikei esker, gaur egun nahiko erraza da DNA sekuentziatzea.
|
|
|
biak zeudela etxean eta pasatzeko. Eta maisua sukaldean sartu, bazkaltiarrak eltzekari bati ekiten ari zitzaizkion une hartan?, aita zutitu, baita Nazario, Honorato eta Ismael ere. Beñardo, aldiz, zurezko koilara bati eusten ziòn eskuari behetik gorako mugimendu eltzetik ahorainoko bat
|
eragiten
ari zitzaiona, izoztuta bezala gelditu zen istantean: geldiarazi ere, geldiarazi zuen mugimendu hura, nahiz eta, jarraian, etendako mugimenduari beste mugimendu bat jarraitu zitzaion, bat bateko dardara batek hartu baitzuen haren eskua, koilara harat honateko bidean jarri eta koilararen edukia mahai gainera isurarazi zuena?, eta don Hipolitok eskua luzatu zuen, keinua esaldi errepikatu batez lagunduz, eseri, mesedez, eseri, mesedez?
|
|
|
Baina ibilgailu guztiek ez dute erru bera. Espainian, parke mugikorraren %20, zirkulatzen duten automobil guztien bi milioi, hiriko kutsaduraren bi heren
|
eragiten
ari zen. Hori dela eta, Europako hainbat hiri ari dira arazo hori aintzat hartzen, eta “Emisio Gutxiko Zonak” (LEZ sigla ingelesetan) jarri dituzte abian, ibilgailu kutsagarrienak sar ez daitezen.
|
|
|
Gamesa(+% 5,22), Grifols(+% 33,23), Mapfre(+% 5,65), Repsol(+% 3,12) eta Técnicas Reunidas(+% 20,83). Gainontzekoak akziodunei
|
eragiten
ari zaien malda baxistan daude; izan ere, urtea hasi zenetik, beren aurrezkiak erdira jaitsi dira, hala nola Tele, Bolsa eta Mercado de España eta Iberian inbertitu duten pertsonen kasuan, %55, %46 eta %45 jaitsi baitira, hurrenez hurren. Emaitzak ez dira hobeak konpainia handietan posizio erosleak dituztenentzat:
|
|
|
Bizkaiko zenbait arrainen ugaltze aparatuetan aldaketak
|
eragiten
ari da kutsadura
|
|
|
Bizkaiko Urdaibaiko eskualdean ura kutsatzen duten konposatu kimiko batzuk aldaketak
|
eragiten
ari dira organismo batzuen ugalketa aparatuetan, eta arrain bisexualak eta muskuilu hermafroditak ugaritzen hasi dira, Euskal Herriko Unibertsitateko (EHU) ikertzaileek baieztatu dutenez. 90eko hamarkadan Bizkaiko kostaldean egindako lehen ikerketen arabera, itsasoaren poluzioak uretako organismoen ugalketan eragin zezakeen.
|
|
|
Hau da, mila urte lirateke itsasoak IPCCren bost cm-ak igo ditzan, eta 20.000 urte Al Gorek" Egia deseroso bat" filmean jarritako sei metroetara iristeko. Espainian, Antón Uriartek, Euskal Herriko Unibertsitateko Paleoklimatologian eta Klima Aldaketetan adituak, uste du gizakia klima aldaketa
|
eragiten
ari dela, eta gogorarazi du ez dagoela behar adina datu azken 100 urteetako itsas mailaren ustezko igoera globalari buruz; beraz, ez dago behin betiko ondoriorik.
|
|
|
Zenbateraino lagunduko dute egungo gizarteak etorkizunari erantzukizunez aurre egiten Lurraren Zientziekin zerikusia duten gaien hezkuntzak eta irakaskuntzak? Beharrezkoa da herritarrek gehiago jakitea geologiari buruz, baliabide mineralei eta hidrikoei buruz eta horien erabilera iraunkorra egiteko izaera mugatuari buruz, aldaketa globaleko prozesuei buruz; lurzoruei eta haien zaurgarritasunari buruz; ozeanoei eta
|
eragiten
ari zaizkien arazoei buruz; bizi garen lurraldeko zer alderdik eragin diezaioketen gure osasunari, eta gure planetako beste hainbat gairi buruz. Horiek ezagututa, prestatuago egongo gara arazo horiek banaka eta taldean konpontzeko.
|
|
|
Hori gogoratzeko, Nazio Batuek Mendien Nazioarteko Eguna ospatzen dute gaur, 2002tik. Adituek gogorarazten dute ekosistema menditsu horien hauskortasunari
|
eragiten
ari zaizkiola ingurumen arazo nagusiak, hala nola deforestazioa, kutsadura edo klima aldaketa, eta konponbide zehatzak eskatzen dituzte biodibertsitatea kontserbatzeko eta biztanleen garapen jasangarria lortzeko.
|
|
|
Donostia Turismoko zuzendari Manu Narvaezek argi du aurtengo turismo denboraldia nolakoa izaten ari den: «Krisia
|
eragiten
ari da, baina leku guztietan, Kantauri itsasoko ertz guztian, Mediterraneoan... Ez hemen bakarrik».
|
|
|
Eta profesionalei,
|
eragiten
ari zaie istripua?
|
|
|
«Hala ere, kezkagarria da, ekonomiaren ahultasun egoera batean gertatu baita. Egoera horrek ondorio kaltegarriak ditu enpleguaren bilakaeran eta langabeziaren hazkunde metatu garrantzitsua
|
eragiten
ari da».
|
|
|
AHTren proiektua ELA, LAB, EHNE, Hiru... sindikatuek eta herri mugimendu zabalak gaitzetsi dute. Orain ekonomiaren krisia prezioetan, enpleguan eta lan baldintzetan txarrerako
|
eragiten
ari da. Borrokak lotzea eta zabaltzea komeni zaigu.
|
|
|
Herri guztietan helduentzako formakuntza hitzaldiak egingo dituzte herriko liburutegietan: Juan Kruz Igerabide poetak poesiak hizkuntza afektiboaren oinarrian duen garrantzia azalduko du; Juan Karlos Alonso psikologoa haur literaturaz eta haurraren garapenean duen
|
eraginaz
ariko da; Pello Añorga helduentzat liburu bat nola kontatu, irakurri eta begiratu behar duten azaltzeaz arduratuko da. Azkenik, Itziar Zubizarreta mintzatuko zaie irakasleei, haur literatura eskolan nola sistematizatu erakusteko.
|
|
|
Finantza krisia banku guztiei
|
eragiten
ari da, zuzenean edo zeharka. Baita beren esanetan banku jarduera freskoa egiten dutenei ere:
|
|
|
«Datuek agerian uzten dute krisia sakontzen ari dela eta sektore guztietan
|
eragiten
ari dela», esan du LABek. Azken urteetan irabaziak pilatu dituzten enpresak «kaleratze masiboak» eta enplegua erregulatzeko dosierrak erabiltzen ari direla salatu du sindikatuak.
|
|
|
CCOOrentzat, INEMen datuek agerian uzten dute langabezia «jada» Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako arazo larrienetako bat dela: «Krisia bete betean
|
eragiten
ari zaio bertako lan merkatuari».
|
|
|
Datuek agerian uzten dute krisia sakontzen eta sektore guztietan
|
eragiten
ari dela»
|
|
|
biak zeudela etxean eta pasatzeko. Eta maisua sukaldean sartu –bazkaltiarrak eltzekari bati ekiten ari zitzaizkion une hartan–, aita zutitu, baita Nazario, Honorato eta Ismael ere –Beñardo, aldiz, zurezko koilara bati eusten ziòn eskuari behetik gorako mugimendu eltzetik ahorainoko bat
|
eragiten
ari zitzaiona, izoztuta bezala gelditu zen istantean: geldiarazi ere, geldiarazi zuen mugimendu hura, nahiz eta, jarraian, etendako mugimenduari beste mugimendu bat jarraitu zitzaion, bat bateko dardara batek hartu baitzuen haren eskua, koilara harat honateko bidean jarri eta koilararen edukia mahai gainera isurarazi zuena–, eta don Hipolitok eskua luzatu zuen, keinua esaldi errepikatu batez lagunduz, eseri, mesedez, eseri, mesedez...
|
|
|
Konstituzioaren lehen artikuluaren arabera, komunitate eta eskualdeek osatutako estatu federala da. Prozesu federalizatzaile hori flandestarren eta waloniarren arteko komunitate erlazioan
|
eragiten
ari da; izan ere, lehen aldiz aintzatesten da frantses flandesera elebitasuna estatu osoan eta berdintasun baldintzatan.
|
|
2009
|
|
|
Castellsek bezala, Meluccik ere ikusten ditu estaturik gabeko nortasun etnikoak gure aro honetan banakoak dituen nortasun beharrei erantzuteko aukera bezala. Eskaini dezaketen atxikimendua aukera izan daiteke jendartearen konplexutasuna
|
eragiten
ari den zentzuaren galerari aurre egiteko. Areago, mintzaira hegemonikoen aurrean talde hauek beren hizkuntzaren bidez errealitatea modu propioan izendatzeko duten ahalmena, Melucciren arabera, abantaila handia da etorkizunari aurre egiteko.
|
|
|
Gipuzkoako enpresarien buruzagiak, Eibarko JAZ ZUBIAURRE lantegitik erantzun die EITBren galderei eta une ekonomiko larria mundu osoan
|
eragiten
ari dela ohartarazi du.
|
|
|
Egoera onartu eta garai hobeak datozenerako lantegiak prest izatea. Hori da Eduardo Zubiaurreren ustez bizi dugun krisialdi ekonomikoari aurre egiteko aukera bakarra.Gipuzkoako enpresarien buruzagiak une ekonomiko larria mundu osoan
|
eragiten
ari dela ohartarazi digu; Eibarko Jaz Zubiaurre lantegitik erantzun die EITBren galderei.
|
|
|
Bestalde, Bizkaiko Diputazioak iragarri du erantzukizunak eskatuko dituela lanuztea erabiltzaileengan
|
eragiten
ari den kalteengatik.
|
|
|
Bestalde, Gonzalezek azpimarratu du gaitzaren eragina oso txikia izaten ari dela eta ohiko gripeak baino ondorio arinagoak
|
eragiten
ari dela.
|
|
|
Arterietako hormetan gantza eta bestelako materialak metatzen dira, arterietan estutasuna eraginda. Sarri, gaixotasun kardiobaskularrei buruz hitz egiten dugunean, arteriosklerosiak bihotzean, garunean eta arteriatan duen
|
eraginaz
ari gara. Arterioesklerosia azaltzen laguntzen duten faktoreak dira gaixotasun kardiobaskularren arrisku faktoreak.
|
|
|
Garai hartan, baztanga heriotza ugari
|
eragiten
ari zen Europa osoan. Gaitzari aurre egiteko modu bakarra Lady Mary Wortley Montagu k Turkian ikusi eta Ingalaterrara ekarri zuena zen:
|
|
|
Juxtu beste muturrean gelditzen zen atearen zuloan galduta zuen begirada. Hauts pinportaz gainezka zuen kolakao basokadan koilaratxoari
|
eragiten
ari zen poliki.
|
|
|
Nazariok buruaren keinu batekin, biboteari ere
|
eragiten
ari zitzaion etengabe, esan zion baietz:
|
|
|
Nazariori, orduan ere biboteari
|
eragiten
ari zitzaion gizona, belarritik belarrirainoko irri zabala piztu zitzaion aurpegian, amak eta izeba Ernestinak eskua sabelera eramaten zuten bitartean?
|
|
|
nola dakigu Klima berotzen ari dela? Nola dakigu gizakion
|
eraginez
ari dela berotzen. Nola dakigu zer gertatuko den aurrerantzean?
|
|
|
Atzeko hankei
|
eragiten
ari daâ? ¦
|
|
|
Espainiako ekonomiari
|
eragiten
ari zaion krisia, Burtsak 2008 urtearen amaieran izan zuen gainbehera eta gaur egun parkean duen ziurgabetasuna edo, urtarriletik aurrera, bankuek aurrezki gordailuetan eskaintzen dituzten interesak jaistea dira datu horiek pentsaraz dezaketenak inbertitzaile askok beren begiak jarriko lituzketela nazioarteko merkatuetako produktuetan. Atzerriko poltsak, hala nola estatubatuarra, asiarrak edo Europako beste herrialde batzuetakoak, aukera batzuk dira, baita nazioarteko banku produktuak erostea edo dibisetan hipotekak kontratatzea ere.
|
|
|
Horren guztiaren ondorioz, herritarrak mugitu egin dira, eta inguruko herrialdeetan babesa bilatu da, hala nola Hego Afrikan. “Zimbabweko egoera sufrimendu barkaezina
|
eragiten
ari da. Premiazko neurriak hartu behar dira zimbabwenseek hainbeste behar duten laguntza humanitarioa arazorik gabe eskuratzeko aukera izan dezaten”, azpimarratu du Christophe Fournier MSFko nazioarteko lehendakariak.
|
|
|
Hori dela eta, gero eta gehiago dira atmosferaren kanpo geruza hori hobeto ezagutzen saiatzen diren ikerketak, hain garrantzitsua eta ezezaguna. Joan den hilabetean, Fisika Espazialeko Suediako Institutuko Stanislav Barabash ek jakinarazi zuen magnetosfera atmosferako oxigeno ihesa
|
eragiten
ari zela poloetan. Barabash Artizarrean, Marten eta Lurrean ioien ihes neurketetan oinarritzen da, eta, haren ustez, gure planetak gainerako planetek baino hiru aldiz azkarrago galtzen du oxigenoa.
|
|
|
Frantzia mendilerroa, Béjar mendilerroa eta Gredos. Bisoi amerikarra “kalte handia”
|
eragiten
ari den arren, oso leku zehatzetan populazioa arautzeko plan zehatzak baino ez daude. Hala ere, neurri horiek ez dira eraginkorrak, hain zuzen ere, espezieak kolonizatzeko duen gaitasun handiagatik.
|
|
|
NBEen Elikagaien Munduko Programak (EPM) aspaldi aditzera eman zuen saharar errefuxiatuek eguneko elikadura beharrizanen %11 baino ez dutela ziurtatua, diru ekarpen erregularrek, eta ondorioz dauden fondo eskasek ez baitute gehiagorako aukerarik ematen. Gauzak horrela, elikagaien murrizketa saharar errefuxiatuen osasunean ondorio larriak
|
eragiten
ari da, batez ere, bost urte azpiko umeen, haurdun dauden emakumeen eta bularra emateko sasoian dauden amen osasunean”.
|
|
|
Hala ere, hasiera batean Moskuk akordio hori onartu zuen arren, behatzaileak Errusiakoak izan ezean, ez duela akordioa sinatuko adierazi du, eta milaka lagun berogailurik gabe utzi ditu. Ukrainara behatzaileak joatearekin, urtarrilaren 1etik Europako hainbat herrialdetan
|
eragiten
ari den gasaren krisia amaitzea espero zuen EBk. Gaur bertan arazoa konpontzen ez bada, astelehenean ohiz kanpoko bilera egingo duela ohartarazi du EBk.
|
|
|
Xehetasun txikien
|
eraginez
ari gara partidak galtzen. Teorian talde guztiek izan lukete Eibar baino askoz hobeak, baina zelaian ez dute halakorik erakutsi.
|