|
2003
|
|
|
2 Kautela neurria barneratzea izanez gero, neurri hori hartu ahal izateko kontuan hartuko dira egitateen larritasuna, egitateon oihartzuna eta gizarteanzarte inguruabarrak balioetsiz. Adinga
|
eragindako
ezinegona, betiere adingabearen inguruabar pertsonalak eta gibeen epaileak erabakia hartuko du Fiskaltzak egindako proposamenaren gainean, eta, horretarako, agerraldia egingo da. Agerraldi horretan parte hartuko dute adingabearen letraduak, talde teknikoaren ordezkariak eta adingabeak babestu edo eraldatzeko erakunde publikoaren ordezkariak; horiek guztiek argibideak emango dizkiote epaileari eskatutako neurriaren egokitasunari buruz, adingabearen interesa eta hark prozesuan duen egoera gogoan izanik.
|
|
|
1 Adingabeen epaileek ezar ditzaketen neurriak, eskubideei
|
eragindako
murrizketaren arabera zerrendatuta, jarraikoak dira:
|
|
|
Neurri horretan, kontrolatu behar da zertan diharduen neurriaren menpe dagoen gizabanakoak, baita ea gizabanako hori ikastegira, lanbide heziketako zentrora edo lantegira doan, kasuan kasuan. Ginen ondorioz, hala denean, gizarte hezzabanako horri laguntza ematen saiatu behar da, halaber, arau haustea
|
eragin
zuten faktoreak gaindi ditzan. Neurri hokuntzako gida-lerroak bete dira, horrelakoak ezarri baditu kontrola egiten duen erakunde publikoak edo profesionalak.
|
|
|
Hala eta guztiz ere, jokabide berberak bi arau hauste edo gehiago
|
eragiten
baditu, edo jokabide hori beharrezko bidea bada beste bat burutzeko, horietatik larriena bakarrik hartuko da kontuan neurri egokia aplikatzeko.
|
|
|
Adingabeak berak
|
eragin
badu Habeas Corpus prozedura, atxiloketaren gainean zein indar publikok erantzukizuna izan eta indar horrek Fiskaltzari jakinaraziko dio hori berehalakoan; gainera, indar publikoak bide emango dio prozedurari, hori arautzen duen lege organikoarekin bat etorriz.
|
|
|
Aurreko paragrafoan xedatutakoaren ondoreetarako, adiskidetzea gertatu dela ulertuko da, adingabeak
|
eragindako
kaltea aitortu eta biktimari barkamena eskatu ondoren, biktimak harentearen onerako zenbait ekintza burutze barkamen eskeak onartzen dituenean; eta kaltea konpondu dela ulertuko da, adingabeak biktimarekin edo kaltedunarekin horren mesederako edo gizarko konpromisoa hartu eta konpromiso hori benetan betetzen duenean. Horrek guztiak ez dio kalterik egiten alderdiek ituna egin izanari, erantzukizun zibilaren ondoriozko akzioa, lege honetan ezarrita dagoena, egikaritzeari buruz, delitu edo faltak erantzukizun hori eratortzen duen neurrian.
|
|
|
Lege honek aipatzen dituen neurriak ezartzea
|
eragin
ahal izango dute.
|
|
|
Zentroa zein erakunde publikorengabeen bizitza, osotasun fisikoa eta osa menpe egon eta erakunde horrek adinsuna zaindu behar du. Adingabeei ezin zaie inoiz ere tratu apalesgarririk
|
eragin
, ezta hitzez nahiz egitez tratu txarrik ere; ezin da haien aurka nahierakeriazko edo beharrezkoa ez den zorroztasunik erabili, arauak betetzeko orduan.
|
|
|
2 Era berean, adingabeek indarkeriazko ekintzarik buru ez dezaten edo haiengan lesiorik gerta ez dadin, zentrotik ihes egin ez dezaten edo zentroko instalazioetan kalterik
|
eragin
ez dezaten, edota zentroko langileek, euren eginkizunetan lege bidez aritzean, jarraibideak eman eta jarraibide horien aurkako jarkitze aktibo edo pasiboaren aurrean, araudi bidez ezarritako kontentzio neurriak baino ezin izango dira erabili.
|
|
|
Burututako egitateen erantzulea hemezortzi urtekoa baino gazteagoa bada, horrekin batera erantzukizun solidarioa izango dute,
|
eragindako
kalte eta galeren gainean, haren guraso, tutore, harreragile eta legezko nahiz egitezko zaintzaileek, hurrenkera horretan. Horiek ez badute adingabearen jokabidea erraztu dolo edo zabarkeria larriaren bidez, epaileak haien erantzukizuna motel dezake kasuan kasuan.
|
|
|
banandurik badoaz, nork bere helburuak lortu nahian, bi akats larrik eragotzitako egitura burokratiko bihurtzen da: alde batetik, okerreko arazoaren gainean
|
eragitea
, giza konplexutasun existentziala aintzat hartzeko egokiak ez diren tresnak erabiltzen diren heinean, delituaren egileak jasoko duen erantzuna bere pertsona eta gizarte ingurunea kontuan hartzen ez direnean gertatzen den legez; bestalde, ihardespen penalak gazteari delitugile etiketa jartzen badio eta gizartetik baztertzea areagotzen badu, praktikan jarraikitzen diren delitu gehienen sintoma dire...
|
|
|
Horren ondorioz, argi dago lege organiko honen egokiera, hauxe baita premiazko lege eraldaketa hori. Abiaburu ditu haren idaztea
|
eragin
zuten oinarrizko printzipioak (batik bat, adingabearen goreneko interesarena), Espainiako konstituzio antolamenduaren bermeak eta nazioarteko zuzenbidearen arauak, arreta berezia jarriz Haurraren Eskubideei buruzko 1989ko azaroaren 20ko Itunean. Hortaz, gizarte espainiarrak izan zitzakeen igurikimenak, aldian aldikoak zein iraunkorrak, bete nahi izan dira.
|
|
|
Nolanahi ere, Zigor Kodean eta bestelako zigor lege berezietan delitu edo falta gisa tipifikaturiko egintzei dagokie erantzukizun hori. Arauak hausten dituen adingabeari erreakzio juridikoa zuzentzen zaio, eta erreakzio horrek esku sartze hezitzailea izan nahi du, indar berezikoa, adinekoen zigor zuzenbidearen osterantzeko xede funtsezkoak beren beregi baztertuz, hala nola, egintzaren eta zehapenaren artean proportzioa izatea edota arauen jasotzaileei larderia
|
eragitea
. Horrekin eragotzi nahi da adingabearentzat ondorio makurra izan dezakeen oro, kasurako, biktimak edo beste gizabanako partikular batzuek akzioa egikaritzea.
|
|
|
13 Legearen testuinguruan, berebiziko interesa sorrarazi dute
|
eragindako
kaltea konpontzeko gaiek, bai eta delitugilearen eta biktimaren arteko adiskidetzeek ere. Halako egoeretan, gutxieneko esku hartzearen printzipioa aplikatu behar da, eta talde teknikoak bitartekaritza eginkizuna burutu behar du.
|
|
|
Bai
|
eragindako
kaltea konpontzean, bai delitugilea eta biktima adiskidetzean, ofentsagileak eta arau haustearen ondoriozko kaltedunak adostasuneko hitzarmena egiten dute; adingabeak hitzarmen hori bete ondoren, haren jarreraren ondorioz sortutako gatazka juridikoa bukatu egiten da. Adiskidetzearen helburu zehatza da biktimak betetasun psikologikoa jasotzea araua hautsi duen adingabearen kontura; adingabe hori eragindako kalteaz damutu, eta barkamena eskatzeko prest egon behar da.
|
|
|
Bai eragindako kaltea konpontzean, bai delitugilea eta biktima adiskidetzean, ofentsagileak eta arau haustearen ondoriozko kaltedunak adostasuneko hitzarmena egiten dute; adingabeak hitzarmen hori bete ondoren, haren jarreraren ondorioz sortutako gatazka juridikoa bukatu egiten da. Adiskidetzearen helburu zehatza da biktimak betetasun psikologikoa jasotzea araua hautsi duen adingabearen kontura; adingabe hori
|
eragindako
kalteaz damutu, eta barkamena eskatzeko prest egon behar da. Neurria aplikatuko da, adingabea benetan damutu eta barkamena eskatu, eta ofendituak hori onartu eta barkamena ematen duenean.
|
|
|
Kaltea konpontzean, aldiz, adostasuna ez da lortzen betetasun psikologikoaren bitartez bakarrik; horrez gain, zerbait gehiago behar da: adingabeak konpromisoa hartzen du biktimarekin edo kaltedunarekin
|
eragindako
kaltea konpontzeko, eta konpromiso hori betetzen du, dela gizartearentzako lanak eginez, dela zenbait ekintza burutuz, ekintza horiek subjektuaren beharrizanetara egokiturik eta onuraduna biktima edo kalteduna bera izanik.
|
|
2004
|
|
|
Batetik, eska daitezkeen eginbideak gehitu dira, baina zehaztugabeak izatera iritsi gabe. Bestetik, justifikatu gabeko ezezkoa ematen bada, orduan, kalte galeren ondoriozko erantzukizunaren aldean eragingarritasun askoz ere handiagoa duten ondorio praktikoak ezarri dira, baina horien bitartez gehiegiko hertsatzea
|
eragin gabe
.
|
|
|
Oreka zuzena bilatu nahian, kauzioa ezarri zaio atariko neurrien eskatzaileari, neurrion subjektu pasiboei
|
eragin
dakizkiekeen gastu, kalte eta galerak konpentsatzeko. Zernahi gisaz, neurrion gaineko eskumena zein auzitegik izan eta horrek ahalik arinen erabakiko du kauzioa zertarako erabili.
|
|
|
Prozesuko arau haustearen ondoriozko errekurtsoari on iritziz gero, beste epai bat eman behar da. Beste epai horrek zuzenbide material edo substantiboko arau hausterik
|
eraginez gero
, epai horri kasazio errekurtsoa jar dakioke, lege hau baino lehenagoko araubidean bezala.
|
|
|
Jarduera hori sustatzeko legitimazioa dute Fiskaltzak, Herriaren Defendatzaileak, bai eta zuzenbide publikoko pertsona juridikoek ere, baldin eta pertsona horiek interes legitimoa frogatzen badute, errekurtsoan prozesuko zein arazo
|
eragin
eta arazo horri buruz jurisprudentzia doktrina izan dadin. Benaz, legearen intereserako errekurtsoa ez da benetako errekurtsoa; izan ere, emandako epaiak ez du ezeztatuko irmoa ez den beste epai bat (ezta epai irmoa hutsalduko ere).
|
|
|
Halakoetan, aurka jartzea mugatu behar da premiamendu prozeduraren betearazpen jardun zehatzera, horrek berrezarrezina den egoera sortzen badu edo kalte galerak ordainduz konpentsazio ekonomikorik izango ez duena. Betearazpen neurri zehatzen aurka jartze horrek eta diruzkoak ez diren kondenen betearazpenaren aurka jartzeak oinarri berbera dute, hau da, behin behineko betearazpenaren ondorioz
|
eragindako
egoerak lehengoraezinak izatea, eta, horrekin batera, ekitatezko konpentsazio ekonomikoa ezinezkoa izatea, epaia ezeztatzen bada.
|
|
|
1 Kontsumitzaile eta erabiltzaileen eskubide eta interesen babeserako eratutako elkarte nahiz erakundeek edota kaltedunen taldeek
|
eragindako
prozesuetan, epaiketara deituko zaie prozesua hasteko arrazoi den produktuaren kontsumitzaile edo zerbitzuaren erabiltzaile izateagatik kaltedun gertatu direnei, euren banakako interesa edo eskubidea erabil dezaten. Deialdi hori egiteko, eskubide edo interes horien lesioa zein lurralde esparrutan gertatu eta bertako komunikabideetan demanda onartu dela argitaratuko da.
|
|
|
Demandatua atzera egitearekin ados badago edo aurreko lerrokadan aipatutako epean demandatua aurka jartzen ez bada, auzitegiak largespen autoa emango du; auzi jartzaileak, orduan, objektu berari buruzko epaiketa berria
|
eragin
ahal izango du.
|
|
|
41 artikulua. Epaitu aurrekotasun penalak
|
eragindako
jardunaren etendura. Etendura horri buruzko ebazpena eta horren aurkako errekurtsoak
|
|
|
9) Epaiketetan, ibilgailu motordunen zirkulazioa dela-eta kalte galeren ordaina eskatzen denean, kalteak non
|
eragin
eta bertako auzitegia izango da eskuduna.
|
|
|
1 Ikustaldia etetean, beste data bat zehaztuko da etendura agintzeko unean bertan, eta, hori ezinezkoa bada, etendura
|
eragin
duen zioa desagertu bezain laster.
|
|
|
Metaketa ukatu duen autoaren bidez kondenatuko da metaketa zein alderdik
|
eragin
eta hori, berorrek intzidentearen kostuak ordain ditzan.
|
|
|
Prozesuak metatzeko intzidentea prozesu batean
|
eragin
eta gero, ez da eskabiderik onartuko harrezkeroko epaiketa bat metatzeko, baldin eta metaketa eskatu duena izan bada metatu nahi den epaiketa eragin duena.
|
|
|
Prozesuak metatzeko intzidentea prozesu batean eragin eta gero, ez da eskabiderik onartuko harrezkeroko epaiketa bat metatzeko, baldin eta metaketa eskatu duena izan bada metatu nahi den epaiketa
|
eragin
duena.
|
|
|
Auzitegiaren jarduna presakoa da, baldin eta horren atzeratzeak kalte larria
|
eragin
badiezaie interesdunei nahizpen judizialaren eragingabetasuna. justiziaren administrazio onari, edota horren atzeratzeak sor badezake ebaz
|
|
|
Dena den, epeak geldiaraz eta epe-mugak atzera daitezke, horien betetzea eragozten duen ezinbesteko kasua gertatzen bada. Horren zenbaketa berriro hasiko da, geldiarazpena edo atzerapena
|
eragin
duen arrazoia desagertzen denean. Auzitegiak zehaztuko du, ofizioz edo berori jasan duen alderdiak hala eskaturik, eta gainerako alderdiek esan beharrekoa entzun eta gero, ezinbesteko kasua dagoen ala ez.
|
|
|
3 Edozein jardun ateak itxita gauza dadin agindu aurretik, auzitegiak entzungo ditu ekitaldian dauden alderdiak. Ebazpena auto bidez hartuko du auzitegiak, eta horren aurka ez da errekurtsorik onartuko, protesta aurkezteari, eta, hala denean, behin betiko epaiaren aurkako errekurtsoan arazoa
|
eragiteari
, kalterik egin gabe.
|
|
|
Metatu nahi diren prozesuak demandatzaile berak edo errekonbentzio egile demandatu berak
|
eragin
baditu, dela bakarrik, dela auzikidetzan, orduan metaketa ez da bidezkoa izango, prozesu bakarra eragin zitekeela ulertuko delako, aurreko paragrafoan zehaztu bezala, salbu eta hori egiaztatzen denean.
|
|
|
Metatu nahi diren prozesuak demandatzaile berak edo errekonbentzio egile demandatu berak eragin baditu, dela bakarrik, dela auzikidetzan, orduan metaketa ez da bidezkoa izango, prozesu bakarra
|
eragin
zitekeela ulertuko delako, aurreko paragrafoan zehaztu bezala, salbu eta hori egiaztatzen denean.
|
|
|
Aurreko paragrafoetan xedatutakoa ez da aplikagarria izango, nahiz eta 76 eta 77 artikuluen arabera prozesuak metatzeko modukoak izan, legeek kontsumitzaileei eta erabiltzaileei aitortu dizkieten eskubide nahiz interes kolektibo eta zehaztugabeak babesteko prozesuetan. Hala izango da, elkarte, erakunde eta talde legitimatu, nahiz kontsumitzaile edo erabiltzaile zehatzek prozesu ugari
|
eragin
eta prozesu horiek ezin izan badira saihestu, dela akzioen metaketaren bidez, dela 15 artikuluan xedatutako parte hartzearen bidez.
|
|
|
Ezespena ahoz aurkeztuz gero, laburki adierazi behar dira horren arrazoia edo arrazoiak, eta berori idatziz aurkeztuko da, hiru eguneko epean. Epe horretan hala egiten ez bada, ezespena ez da onartuko, eta ezesleari 150 eurotik 600 eurorako isuna jarriko zaio; halaber, ezeste hori kondenatuko da etendurak
|
eragin
kostuak ordaintzera. Ebazpen berean ikustaldirako beste data bat zehaztuko da, ahalik eta lasterren.
|
|
|
4) Ikustaldia hasi ondoren, berau etetea
|
eragingo
zuen inguruabarretatik bat gertatu bada.
|
|
|
Ikustaldia berriro hasiko da, geldiarazpena
|
eragin
duen arrazoia desagertu ondoren.
|
|
|
1 Deklinatoriaren bidez, demandatuak eta jada
|
eragindako
epaiketan alderdi legitimo izan daitezkeen horiek sala dezakete, demanda zein auzitegitan jarri eta auzitegi horren jurisdikziorik eza, demandaren gaineko ardura atzerriko auzitegiei nahiz beste jurisdikzio ordena bateko organoei edo tartekariei dagokielako.
|
|
|
Aukera horrek kontuan hartu du demanda baino lehen edo prozesuan zehar hartutako kautela neurrien gaineko erabakiek epaian
|
eragin
ditzaketen aurreirizkeriak edo alderdi baten aldeko nahiz aurkako iritziak sortzeko arriskua. Dena den, arrisku hori kautela neurrietatik landa ere badago, aurreirizkeria sor daitekeelako epaiketa baino lehenagoko entzunaldian edo demanda eta erantzuna irakurri ondoren.
|
|
|
Lege honek aldaketa
|
eragin
du jurisdikzioaren prozesu tratamenduan, eta, aldaketa horren arabera, beharrezkoa da Tartekaritzari buruzko Legearen 11 artikulua eraldatzea. Eraldaketa horrek tartekaritza erakundearen eragingarritasuna indartuko du; izan ere, aurrerantzean, prozesu judizialean baliatu ahal izango da auzia tartekaritzapean egotea.
|
|
|
Halaber, legeak betearazpenaren etendura orokorra arautu du, hipoteka betearazpenerako izan ezik, hipoteka betearazpenak araubide berezia baitu. Egiatan, epaiketaz kanpoko tituluak betearazpenaren oinarri direnean, aurka jartzearen intzidenteak etendura
|
eragiten
du. Nolanahi ere, kasu hori bazter utzita, legeak honako etendura arrazoi hauek bakarrik ezarri ditu:
|
|
|
3 426 artikuluko lehen hiru paragrafoetan aipatu alegazio edo uziek alderdiren batean edo guztietan
|
eragiten
badute aditu irizpenen bat prozesura ekartzeko beharra, alderdiok berori egin dezakete, 338 artikuluko bigarren paragrafoan zehaztu epean.
|
|
|
1 Demandatzailea ikustaldian agertzen ez bada, eta demandatuak prozesuaren jarraipenean interes legitimorik alegatzen ez badu funtsari buruzko epaia eman dadin, berehala ulertuko da demandatzaileak demandan atzera egin duela;
|
eragindako
kostuak ezarriko zaizkio eta kondenatuko zaio agertu den demandatuari kalte ordaina ematera, horrek hori eskatu eta jasandako kalte galerak egiaztatzen baditu.
|
|
|
4 Aurreko paragrafoetan aipatu prozesu arazoak
|
eragiten
ez badira, edo, horiek eragin ondoren, auzitegiak epaiketarekin jarraitzea ebatzi badu, alderdiei hitza emango zaie, alderdiok euren uziak zein egitate garrantzitsutan oinarritu, eta horiek argi eta garbi zehatz ditzaten. Egitateon inguruan adostasunik ez badago, frogak proposatuko dira, eta, egoki edo erabilgarri direnak onartu ondoren, jarraian gauzatuko dira.
|
|
|
4 Aurreko paragrafoetan aipatu prozesu arazoak eragiten ez badira, edo, horiek
|
eragin ondoren
, auzitegiak epaiketarekin jarraitzea ebatzi badu, alderdiei hitza emango zaie, alderdiok euren uziak zein egitate garrantzitsutan oinarritu, eta horiek argi eta garbi zehatz ditzaten. Egitateon inguruan adostasunik ez badago, frogak proposatuko dira, eta, egoki edo erabilgarri direnak onartu ondoren, jarraian gauzatuko dira.
|
|
|
Adierazpena egin duten lekukoek eskubidea dute, lekukook zein alderdik proposatu eta horrengandik kalte ordaina jasotzeko, agerraldiak eurei
|
eragin
dizkien gastu eta kalteengatik, kostuen arloan erabaki daitekeenari kalterik egin gabe. Alderdi batek baino gehiagok lekuko bera proposatu badute, kalte ordainaren zenbatekoa horien artean hainbanatuko da.
|
|
|
Ez dira onartuko, epaile eta magistratuen aurkako erantzukizun demandak, horiek doloz, erruz edo ez jakite desenkusaezinaz sortutako kalte galerengatik, epaile edo magistratuok euren eginkizunetan aritzean
|
eragin
badituzte horiek, laidoa zein prozesutan sortu eta horrekin amaitzeko ebazpena irmoa izan arte. Halaber, ez dira demanda horiek onartuko, prozesuan garaiz kalte galeren sorburu den egite edo ez egitearen aurka erreklamazioa egin edo errekurtsoa jarri ez bada.
|
|
|
Demandatuak bere defentsarako alegatzen baditu negozioaren erabateko deuseztasuna
|
eragin
duten egitateak, eta horietan oinarritzen badira auzi jartzailearen uzia edo uziak, eta demandan negozio horren baliozkotasuna jakinekotzat hartu bada, auzi jartzaileak eska diezaioke auzitegiari, eta berorrek hala aginduko du probidentzia bitartez, deuseztasun alegazio horri erantzutea errekonbentzioaren erantzunerako ezarri epe berean.
|
|
|
Entzunaldi hori gauzatu behar da, hurrengo artikuluetan xedatutakoaren arabera, zertarako eta prozesuarekin amaituko duen alderdien arteko hitzarmena edo transakzioa lortzen saiatzeko, prozesuak aurrera egitea edota prozesuaren objektuari buruzko epaiarekin amaitzea oztopa dezaketen prozesu arazoak aztertzeko, objektu hori eta alderdien artean gatazka
|
eragiten
duten egitezko edo zuzenbideko gaiak zehatz finkatzeko, eta, hala denean, froga proposatu eta onartzeko.
|
|
|
Gaitasun eta ordezkaritzari buruzko arazoak
|
eragin
eta, hala denean, ebatzi ondoren, demandan akzio batzuk metatu badira, eta demandatua bere erantzunean metaketa horren aurka jarri bada zioak emanez, orduan auzitegiak, entzunaldian bertan, ahoz ebatziko du, aurretiaz auzi jartzailea entzunez, metaketaren bidezkotasun eta onargarritasunaren inguruan. Entzunaldiak eta prozesuak aurrera egingo dute, ebazpen judizialaren arabera, prozesuaren objektu izan daitekeen edo daitezkeen akzio edo akzioei dagokienez.
|
|
|
Aurreko paragrafoetan xedatutakoa gorabehera, auzibitartearen edo gauza epaituaren inguruan
|
eragin
arazoen zailtasunarengatik komeni bada, arazoon inguruan auto bidez ere ebatz dezake auzitegiak, entzunaldiaren hurrengo bost egunetan; entzunaldiak, edozein kasutan, aurrera egingo du bere gainerako helburuak direla eta. Egitezko arazoren baten inguruan ebaztea beharrezkoa bada, aipatu epean gauzatuko da auzitegiak agindutako jardun egokia.
|
|
|
Arazo hori auzitegiak ere
|
eragin
dezake ofizioz, eta berori epaiketa ekitaldian ebatziko da, edo, hitzezko epaiketa bada, ikustaldiaren hasieran, frogaldia hasi aurretik. Horretarako, alderdiek esan beharrekoa entzungo da, eta, hala denean, ekitaldian gauzatuko dira ez zilegitasunari buruzko froga egoki eta erabilgarriak.
|
|
|
2 Alderdi legitimatua, epaiketan jardule izanda, harreman juridiko eztabaidatuen subjektua ez bada, edo akzioa
|
eragiteko
eskubidearen titularra ez bada, orduan subjektu edo titular horren galdeketa eska daiteke.
|
|
|
2 Aurreko paragrafoaren ondoreetarako, ez dira hirugarrentzat joko harreman juridiko eztabaidatuen titularrak edo horiek
|
eragindako
harreman juridikoen titularrak, nahiz eta epaiketan alderdi izan ez.
|
|
|
Pertsona zehatz bati buruzko azterketa judiziala gauzatuko da, auzitegiak egindako galdeketaren bidez; galdeketa hori kasuan kasuko beharrizanaren araberakoa izango da. Alderdiek galdeketa horretan parte har dezakete, auzitegiaren ustez parte hartze horrek nahasmendurik
|
eragiten
ez badu, eginbidea behar den moduan gauzatzeko; galdeketa horiren egoitzatik kanpo, inguruabarren ara egin daiteke, ateak itxita edo auzitegiabera hori komenigarri bada.
|
|
|
Egintzaren helarazpena egin bada 276 artikuluan ezarri moduan, eta egintza horrek, legearen arabera, prozesuko jardun zehatzaren epea hastea
|
eragiten
badu, orduan epe horrek bere bidea hasiko du, auzitegiaren esku hartzerik gabe; demandako kopietan zein data agerrarazi eta data horren biharamunean zenbatzen hasiko da epe hori.
|
|
|
XIX. mendeak, aitzitik, kodegintza ekarri, eta kodegintza horrek baterakuntzarako prozesu dinamikoa
|
eragin
zuen estatuko legerian. Lapurdi, Nafarroa Beherea eta Zuberoako foruak ezabatu ondoren, Frantziako prozesu zibilari buruzko kodea onetsi zen 1807 urtean, eta horixe izan zen aplikagarri, harik eta 1975 urtean egun indarrean dagoen legea onetsi arte.
|
|
|
Espainiako estatuko lurralde euskaldunen kasuan, 1841 urteko xedapenek lurralde historikoen foru antolaketaren arlo batzuk ezabatu zituzten, eta, ondoren, 1881 urteko legeriak prozesu zibila arautu zuen. Batzuk eta besteek
|
eragin
zuten prozesu zibilaren behin betiko itxuraketa gaztelania hutsez egitea. Edonondik begiratuta ere, horrek ezin zuen eragotzi, ahoz eta interpretearen bidez, gaztelaniaz besteko hizkuntza espainiarrak erabiltzea.
|
|
|
1978 urtean Espainiako Konstituzioa argitaratzean, aitortu egin zen, gaztelaniaz aparte, beste hizkuntza batzuk ere ofizialak direla euren autonomia erkidegoetan. Bistan denez, jokatzeko eremu berria
|
eragin
du horrek hainbat arlotan, eta, horien artean, prozesu zibilaren esparruan.
|
|
|
4 Berrikuspena izapidetu bitartean zigor arloko epaitu aurreko arazoak
|
eragiten
badira, lege honen 40 artikuluan ezarri arau orokorrak aplikatuko dira; ez da aplikatuko, ordea, 512 artikuluko 1 paragrafoan aipatu iraungitzeari buruzko epe orokorra.
|
|
|
2) Errekonbentzioa onartuko da, horren oinarria bada ezkontza deuseztasuna, banantzea edo dibortzioa
|
eragin
dezaketen arrazoietatik bat. Errekonbentzioa onartuko da, halaber, demandatutako ezkontideak nahi badu demandan eskatu ez eta auzitegiak ofizioz erabaki behar ez dituen behin betiko neurriak hartzea.
|
|
|
3) Guraso zaintzaileak edo zaintzaile ez denak behin eta berriro hausten baditu bisita araubideak eratorritako betebeharrak, horrek
|
eragin
dezake zaintza eta bisiten araubidea aldaraztea.
|
|
|
Prozedura
|
eragiteko
idazkiarekin batera ekarri behar dira ezkontza inskripzioari buruzko ziurtagiria, eta, kasuan kasuan, seme alaben jaiotzari buruz Erregistro Zibilean egindako inskripzioaren ziurtagiriak, baita hitzarmen arau-emailearen proposamena legeria zibilaren arabera, eta ezkontideak edo ezkontideek beren eskubideak oinarritzeko agiriak ere. Egitate garrantzitsuren bat ezin bada agiri bitartez frogatu, idazki horretan proposatuko da ezkontideek egitate hori egiaztatzeko baliatu nahi duten froga.
|
|
|
Ezkontideren batek eskaera berresten ez badu, berehala aginduko da jarduna artxibatzea; erabaki horren aurka ez dago errekurtsorik. Dena den, ezkontideek banantzea edo dibortzioa
|
eragiteko
eskubidea izango dute, 770 artikuluan xedatutakoaren arabera.
|
|
|
1 Ezgaitasun adierazpena
|
eragin
dezakete ustezko ezgaituak, ustezko ezgaiaren ezkontideak edo antzeko egitezko egoera duenak, ondorengoek, aurrekoek edo neba arrebek.
|
|
|
2 Fiskaltzak ezgaiketa
|
eragin
behar du, aurreko paragrafoan aipatu pertsonak izan ezean edo horiek ezgaiketa eskatu ezean.
|
|
|
Aurreko paragrafoetan xedatutakoa gorabehera, guraso ahala edo tutoretza egikaritzen dutenek bakar bakarrik
|
eragin
dezakete adingabeen ezgaiketa, legearen arabera hori bidezko denetan.
|
|
|
Hori egin ezean, Fiskaltzak defendatuko ditu halakoak, betiere berak ez duenean prozedura
|
eragin
. Bestelako kasuetan, defendatzaile judiziala izendatuko da, aldez aurretik izendatuta ez badago.
|
|
|
1 Auzitegi eskudunak norbait ezgaitzeko ustezko arrazoia egon daitekeela jakin badaki, neurri egokiak hartuko ditu ofizioz, ustezko ezgaia edo horren ondarea egoki babesteko. Gainera, auzitegiak Fiskaltzari emango dio egitatearen berri, azken horrek, bidezkotzat jotzen badu, ezgaiketa
|
eragin
dezan.
|
|
|
Aldizkako txostenak sei hilabetero emango dira, auzitegiak epe laburragoa adierazi ezean, barnealdia
|
eragin
zuen nahastearen izaera kontuan izanik.
|
|
|
Agerraldian interesdunek
|
eragindako
arazo guztien gaineko adostasuna lortuz gero, erabakitakoa betearaziko da, eta hitzartutako aldaketak egingo ditu kontulariak zatiketa eragiketetan. Auzitegiak aldaketok onetsiko ditu, artikulu honen 2 paragrafoan xedatutakoaren arabera.
|
|
|
1) Ezkontideak edo oinordetza legitimorako eskubidea dutela uste duten ahaideetatik edozeinek, horiek egiaztatu badute abintestato jaraunsleen inguruko adierazpena notarioaren aurrean
|
eragin
dutela, edo, jaraunsle adierazpen judiziala eragitean jarauntsiko ondasunak esku hartzea eskatzen bada.
|
|
|
1) Ezkontideak edo oinordetza legitimorako eskubidea dutela uste duten ahaideetatik edozeinek, horiek egiaztatu badute abintestato jaraunsleen inguruko adierazpena notarioaren aurrean eragin dutela, edo, jaraunsle adierazpen judiziala
|
eragitean
jarauntsiko ondasunak esku hartzea eskatzen bada.
|
|
|
Jaraunsleek jarauntsia onartzen ez duten bitartean, ondasunen administratzaileak jarauntsia ordezkatuko du, kausatzailea hiltzean
|
eraginda
edo jada hasita zeuden auzi guztietan. Halaber, administratzaileak hildakoari zegozkion akzioak egikarituko ditu ordezkaritza horretan, jaraunsle adierazpena egin arte.
|
|
|
2 Enkantean parte hartze hutsarengatik ulertuko da posturagileek behar bestekotzat jotzen dituztela auzi paperetan jasotako tituluak edo onartzen dutela titulurik eza, baita betearazpena
|
eragin
duen kreditua baino lehenagoko zametan subrogatzea ere, errematea euren mesederako adjudikatzen bada.
|
|
|
Aurkeztutako likidazioak helaraziko zaizkio intzidentea
|
eragin
duenari, horrek bere eskubideekin bat datorrena alega, eta, hamar eguneko epean, agiri froga ekar dezan. Auzitegiak, jarraian, errekurtsorik izango ez duen autoaren bitartez bidezkoa dena ebatziko du, betearazpenean bildutako kopuruak banatzeko ondoreetarako soilik.
|
|
|
2 Eskuratzaileak hala eskatuta, errematea edo adjudikazioa
|
eragin
duen zamaren inskripzioa, edo, hala denean, idatzoharra ezerezteko manamendua luzatuko da.
|
|
|
1 Errematearen prezioa erabiliko da, luzapenik gabe, auzi jartzaileari beraren kredituaren ondoriozko betebehar nagusia, sortutako korrituak eta
|
eragindako
kostuak ordaintzeko. Hartzekodunari kontzeptu horietako bakoitzarengatik emandako zenbatekoek ezin dute gainditu kasuan kasuko hipotekak estalitakoa; gaindikina, halakoa izanez gero, gordailutu egingo da hipotekatutako ondasunaren gainean geroago inskribatu edo idatzohartutako eskubideen titularren esku.
|
|
|
Onartzeko moduko eskaintzarik ez badago, tutoreak, kuradoreak, edo, hala denean, ezgaituak haien laguntzarekin, ondoko uzi hauetatik edozein
|
eragin
ahal izango dute:
|
|
|
Kode Zibilaren I. liburuko VIII. tituluak
|
eragiten
duen jardun osoak borondatezko jurisdikzio egintzen izaera du, eta horren berri duten epaileek ahalmen osoa izango dute, Fiskaltzaren esku hartzearekin, bidezkotzat jotako arakatze eta ikerketa neurriak ofizioz hartzeko, bai eta haien ustez absentearentzat onuragarri diren babes neurri guztiak hartzeko ere.
|
|
|
Ontziko kapitainak agerrarazi behar baditu matxuren arrazoiak, nahitaezko porturatzea, ontzia galtzea edo Merkataritzako Kodean ezarritakoaren arabera ez jokatzeagatik erantzukizuna
|
eragin
diezaiokeen bestelako egitateren bat, epaileari idazki bat aurkeztuko dio eta bertan eskatuko du berak adierazitako egitateen ziurtasunari buruz bidaiariei eta tripulatzaileei adierazpenak egitea.
|
|
|
3) Agindutako betearazpena erabat deuseza izatea, epaiak edo tartekaritza laudoak kondena erabakirik ez jasotzeagatik, aurkeztutako agiriak betearazpena
|
eragiteko
legezko eskakizunak ez betetzeagatik edo betearazpena agintzean lege honen 250 artikuluan xedatutakoa hausteagatik.
|
|
|
1 Betearazpena agindu ondoren, berrikuspen demanda edo auzi ihesean emandako epai irmoa hutsaltzeko demanda jarri eta onartzen bada, betearazpenaren gaineko eskumena zein auzitegik izan eta horrek agin dezake epaia betearazteko jarduna etetea; horixe egingo da, alderdiren batek hala eskatzen badu, eta, egoeraren inguruabarrak aintzat hartuta, betearazpena etetea komeni bada. Etendura agintzeko, hori zeinek eskatu eta berari galdatuko dio auzitegiak kauzioa ematea; kauziora bildu behar dira auziaren balioa eta epaia betearazi gabe uzteagatik
|
eragin
daitezkeen kalte galerak. Berrikusi beharreko epaiaren betearazpena eteteari buruz erabaki aurretik, auzitegiak Fiskaltzaren iritzia entzungo du.
|
|
|
Errekurtso arruntak jartzearen ondorioz, jardun betearazleak ez du, berez, bere bidea etengo. Hala ere, alderdi exekutatuak jardun zehatz baten aurka errekurtsoa jarri eta horren etendura eska diezaioke auzitegiari, alderdi horrek egiaztatzen badu errekurtsoa zein ebazpenen aurka jarri eta horrek kalte konpongaitza
|
eragiten
diola. Horrez gain, alderdi exekutatuak behar besteko kauzioa eman behar du lege honetan xedatutakoaren arabera, atzerapenak eragin ditzakeen kalteei aurre egiteko.
|
|
|
Hala ere, alderdi exekutatuak jardun zehatz baten aurka errekurtsoa jarri eta horren etendura eska diezaioke auzitegiari, alderdi horrek egiaztatzen badu errekurtsoa zein ebazpenen aurka jarri eta horrek kalte konpongaitza eragiten diola. Horrez gain, alderdi exekutatuak behar besteko kauzioa eman behar du lege honetan xedatutakoaren arabera, atzerapenak
|
eragin
ditzakeen kalteei aurre egiteko.
|
|
|
Artikulu honen lehen paragrafoan xedatutakoa gorabehera, betearazpenak aurrera egin dezake, alderdi betearazleak behar besteko kauzioa ematen badu, 529 artikuluaren 3 paragrafoko bigarren lerrokadan ezarri moduetatik edozeinetan. Kauzio horrek bermatuko ditu alderdi betearazleak jaso dezakeena eta betearazpenak alderdi exekutatuari
|
eragin
diezazkiokeen kalte galerak.
|
|
|
Diru kopuru likidoak ordaintzeko kondena erabakien behin behineko betearazpena eten egingo da, alderdi exekutatuak epaitegiaren esku uzten baditu kondenatzat ezarri diru kopurua, kasuan kasuko korrituak eta une hori arte
|
eragindako
kostuak, horiek guztiak alderdi betearazleari emateko, hurrengo atalean ezarritakoa gorabehera. Korrituen likidazioa eta kostuen tasazioa egin ondoren, auzitegiak erabakiko du betearazpenak aurrera egin behar duen ala hori artxibatu behar den.
|
|
|
Behin behinean betearazitako erabakia dirua ordaintzeko kondena izan eta erabaki hori erabat ezeztatzen bada, behin behineko betearazpena largetsi egingo da. Halakoetan, alderdi betearazleak, hala denean, jasotako diru kopurua itzuli du; alderdi exekutatuari behin behineko betearazpenagatik zein kostu ordaindu eta horiek itzuliko dizkio; eta exekutatuari betearazpenak zein kalte galera
|
eragin
eta horiek ordainduko dizkio.
|
|
|
Betearazpenaren helburuetarako erabiliko dira enkantearen porrota
|
eragin
duten erremategileen gordailuak, 654 eta 672 artikuluetan xedatutakoaren arabera; baina soberakina, halakoa izanez gero, gordailugileei itzuliko zaie. Gordailuak ez badira nahiko alderdi betearazlearen eskubidea eta kostuak ordaintzeko, orduan gordailuak erabiliko dira, lehendabizi, beste enkante horrek eragindako gastuak ordaintzeko, eta gainerakoa enkante horretan lortutako kopuruei batuko zaie, eta 654 eta 672 artikuluetan xedatutakoaren arabera erabiliko da.
|
|
|
Betearazpenaren helburuetarako erabiliko dira enkantearen porrota eragin duten erremategileen gordailuak, 654 eta 672 artikuluetan xedatutakoaren arabera; baina soberakina, halakoa izanez gero, gordailugileei itzuliko zaie. Gordailuak ez badira nahiko alderdi betearazlearen eskubidea eta kostuak ordaintzeko, orduan gordailuak erabiliko dira, lehendabizi, beste enkante horrek
|
eragindako
gastuak ordaintzeko, eta gainerakoa enkante horretan lortutako kopuruei batuko zaie, eta 654 eta 672 artikuluetan xedatutakoaren arabera erabiliko da. Azken kasu horretan, soberakina izanez gero, alderdi exekutatuari emango zaio, enkantean eskainitako prezioa osatu arte, eta, hala denean, konpentsazioa emango zaio, beste erremate horretan prezioak izan duen beherakadarengatik; konpentsazio hori gauzatu ostean eta orduan bakarrik itzuliko zaie gordailugileei geratzen dena.
|
|
|
3) Prozesuko egintza eta bermeei buruzko lege arauak haustean, arau hausteak legearen arabera deuseztasuna badakar edo defentsarik eza
|
eragin
badezake.
|
|
|
Errekurtsoa jartzeko epea amaitu ondoren, errekurtsoa jartzeko idazkia aurkeztu ez bada, orduan errekurtsoa ezerezean dagoela adieraziko da, eta errekurtsogilea kondenatuko da berak
|
eragin
dituen kostuak ordaintzera.
|
|
|
Auzitegiak hartutako kautela neurriei eutsiz gero, aurka jartzailea kondenatuko du aurka jartzeak
|
eragin
kostuak ordaintzera.
|
|
|
Auzitegiak kautela neurriak desegiten baditu, auzi jartzailea kondenatuko du kautela neurriek
|
eragindako
kostuak eta kalte galerak ordaintzera.
|
|
|
2) Kondena epaia diruzkoa izan ez, eta, jardun betearazlearen izaera aintzat hartuta, ezinezkoa edo oso zaila bada, epaia ezeztatu kasurako, behin behineko betearazpenaren aurreko egoera berrezartzea edo alderdi exekutatuari konpentsazio ekonomikoa ematea, berari
|
eragindako
kalte galeren ordaina emanez.
|
|
|
Neurri betearazle zehatzen inguruko aurka jartzea aurkeztean, alderdi exekutatuak beste neurri edo jardun betearazle batzuk direnak zehaztu ditu, posible, eta, alderdiaren ustez, aurka jartzera bildutako jarduna edo neurriak zein egoera sortu eta horren antzekorik
|
eragiten
ez dutenak. Gainera, alderdi exekutatuak behar besteko kauzioa eman behar du, betearazpenaren atzerapenari aurre egiteko, auzitegiak neurri alternatiboak onartu ez eta gerogarrenean diruzko kondenaren erabakia berresten duenerako.
|
|
|
2 Alderdi bakoitzak nahitaez ordaindu behar ditu enkanteari publizitatea emateko zein neurri eskatu eta neurri horiek
|
eragindako
gastuak. Horri kalterik egin gabe, kostuen likidazioan sartu ahal izango dira kontzeptu horren ondorioz betearazleak jasan dituen gastuak.
|
|
|
2 Geroagoko hartzekodunei ordaindu ostean gerakina egon, gerakin hori jasotzeko eskubidea duela nork uste eta horrek
|
eragin
dezake 672 artikuluko 2 paragrafoan ezarritako intzidentea.
|